-
41 vocito
vocito, āvī, ātum, āre (Intens. v. voco), gewöhnlich nennen, zu nennen pflegen, gew. mit Acc. des Namens, ubi cenabant cenaculum vocitabant, Varro LL.: hanc variae gentes Idaeam vocitant matrem, Lucr.: nostri quidem omnes reges vocitaverunt, qui etc., Cic.: qui vivam eum tyrannum vocitarant, Nep.: igneus vertex, quem patrio vocitamus nomine fulmen, Lucr.: Icelum equestri nomine Marcianum vocitabant, Tac. – im Passiv, si quis alio vocitatur nomine tum cum lis contestatur, atque olim. vocitabatur, P. Aufid. fr.: sunt qui Tiberim priscum nomen Latinum Albulam vocitatum litteris tradiderunt, Varro LL.: propter hos fluit amnis, quam olim Albulam dicunt vocitatam, Varro fr.: Lipara antea Milogonis vel Meligunis vocitata, Plin.: proditor Servius Romanus vocitatus (est), Liv.: ao eo (verbo Graeco νέος) itaque Neapolis illorum Novapolis ab antiquis nostris vocitata, Varro LL.: illum percussā monetā Augustum esse vocitatum, sich auf einer von ihm geschlagenen Münze Augustus genannt habe, Vopisc.: ii, qui Plautii vocitabuntur, Corp. inscr. Lat. 10, 3750. -
42 volo
1. volo, āvī, ātum, āre, fliegen, I) eig., von Vögeln, Bienen usw., Plaut., Cic. u. Verg. – Partiz. subst., volantēs, ium, f. (sc. bestiae), Vögel, Lucr., Verg. u. Apul. – II) übtr.: a) v. Dingen, die durch die Luft oder in die Höhe sich schnell bewegen, fliegen, wie Geschosse, Rauch, Blitze usw., fulmina volant, Lucr.: volat vapor ad auras, Verg.: volat ventus, Verg.: hasta, Verg.: tela volantia, Liv. – b) von jeder schnellen Bewegung, fliegen, von Pers.u. Sachen, Plaut.: currere ad me et volare (von Pers.), Fronto: volat currus, Verg.: navis, Ov.: litterae (Briefe) Capuam ad Pompeium volare dicebantur, Cic.: volat aetas, Cic.: fama volat mit folg. Acc. u. Infin., das Gerücht dringt zu uns, Verg.: hora, fliegt dahin, vergeht, Sen. poët.: horae volant, Augustin.————————2. volo, voluī, velle (altind. vrnāti, er wählt, wünscht, váraṇam, das Wählen, Wünschen, griech. ελδομαι, verlangen, ελδωρ, Wunsch, ahd. wëllan, nhd. wollen), willens sein, begehren, wünschen, I) im allg.: a) übh.: α) mit folg. Infin.: exire ex urbe volo, Plaut.: vilicus ne quid emisse velit insciente domino, Cato: ut armis ac virtute velint patriam defendere terram, Lucr.: voluimus capere animum eorum, Lucil. fr.: volui id quidem efficere certe, Cic.: tollere seu ponere vult freta, Hor.: u. zsgz. sis amanti subvenire, Plaut.: u. fragend, vin tu curtis Iudaeis oppedere? du willst doch nicht etwa? Hor. (vgl. unten no. b). – u. die Formel volo scire, velim scire, ich wünsche zu wissen, möchte wohl wissen, m. folg. Relativ- od. Fragesatz, oft bei Plaut.: u. so volo audire, ich möchte gern hören, ich bin neugierig, zu hören, mit folg. Fragesatz, Liv. 34, 2, 6. – β) m. folg. Acc. u. Infin.: an te ibi vis inter istas vorsarier prosedas, Plaut.: Persium non curo legere, Laelium Decumum volo, Lucil. fr.: pater illum alterum (filium), qui mortuus est, secum omni tempore volebat esse, Cic.: iudicem me esse, non doctorem volo, Cic.: (cum Ulixes) affabilem et iucundum se esse vellet, Cic.: si vis me flere, Hor.: quem tamen unum ex multis fortuna reliquum esse voluisset, übrig gelassen hätte, Cic.: lumen exstinctum esse volo, ich will das L. ausgelöscht wissen,————Cic.: quod vestigari volunt, ausgespürt wissen wollen, Liv. – γ) m. Nom. u. Infin.: ut tantum fida sorori esse velis, Ov. met. 2, 746. – δ) mit Acc. u. Partic.: qui volunt te conventum, Plaut.: quā re omnes vos oratos volo, ne etc., Ter.: quam vellem Menedemum invitatum, ut etc., Ter. – ε) mit Acc.: animo malest, aquam velim, Plaut. Amph. 1058; vgl. Curc. 312 G.: eloquere, quid velis nostram operam, Plaut. cist. 57: gloriam ingentem, divitias honestas volebant, Sall. Iug. 7, 6: oft mit allg. Acc., faciam, quod vultis, Cic.: nihil est mali, quod illa non ab initio filio voluerit, optaverit, Cic.: si plura velim, Hor.: quid amplius vis? Hor.: num quid vis? Komik. u. Hor. (s. Fritzsche Hor. sat. 1, 9, 6): u. so num quid vellet, Liv. – v. Lebl., neque chorda sonum reddit, quem vult manus et mens, Hor. de art. poët. 348. – ζ) m. ut od. uti u. Konj.: ut ille te videat, volo, Plaut.: volo, uti mihi respondeas, num etc., Cic. – und m. ne u. Konj.: hoc volebam nescius ne esses, Pacuv. b. Gell. 1, 24, 4. – η) m. bl. Coniunctiv: visne hoc primum videamus? Cic.: volo hoc oratori contingat, ut etc., Cic.: tu velim, ut consuesti, nos absentes diligas et defendas, Cic.: quam velim Bruto persuadeas, Cic.: quam vellem Panaetium nostrum nobiscum haberemus, Cic.: vin vocem huc ad te? soll ich ihn herrufen? Plaut.: vellem abesset, Ov. – θ) absol.: quom velis, wenn es dir beliebt, Ter.: velit nolit, scire difficile est, ob er————wolle od. nicht, Cic.: velit nolit necesse est illi omnia videre, Sen.: quisquis inspiciat, velit nolit, nomen meum legat, Petron.: seu velint seu nolint, sie mögen wollen oder nicht, Liv.: u. so volens seu invitus, er mochte wollen od. nicht, Liv. 7, 40, 13 (vgl. rem publicam, si a, volentibus nequeat, ab invitis ius expetituram, Liv. 3, 40, 4): volo in Graeciam (sc. proficisci), Cic. – si vis u. zsgz. sis, sultis, parenthet., audi si vis nunc iam, Ter.: ne, sis, plora, Plaut.: cave sis, Ter.: refer animum sis ad veritatem, Cic.: adeste sultis, Plaut. – cadentque quae nunc sunt in honore vocabula, si volet usus, Hor. de art. poët. 70 sq. – mihi volenti est alqd, es ist etw. für mich, den Wollenden, vorhanden = es ist od. kommt mir etw. erwünscht, es ist etw. nach meinem Sinne, quia neque plebi militia volenti putabatur, Sall.: quibusdam volentibus novas res fore, Liv. Vgl. Kritz u. Dietsch Sall. Iug. 84, 3. Fabri Liv. 21, 50, 10. Otto Tac. ann. 1, 59, 1. p. 216. – b) vis od. vis tu mit folg. Infin., als Aufforderung od. Befehl, hast du nicht Lust, willst du nicht, willst du wohl, vis unum vel alterum, immo plurima eius audire facta? Apul.: vis tu homines urbemque feris praeponere silvis? Hor.: vis tu pudorem habere? Sen. rhet.: vis tu reviviscere? Petron.: vis tu fortius loqui? Sen.: vis tu aequo animo pati? Sen. Vgl. Bentley Hor. sat. 2, 6, 92. Hand Tursell. 4, 82. – c) v. alqm, α) elliptisch, jmd. sprechen wollen, te volo,————Komik. (s. Brix Plaut. trin. 516): pater adest, quem volui, Ter.: centuriones trium cohortium me velle postridie, Cic.: si quid ille se velit, Caes.: si quid me vis, Plaut.: num quid me vis? Plaut.: quin tu uno verbo dic, quid est, quod me velis, Ter.: est quod te volo secreto, Plaut.: te tribus verbis volo, Plaut.: paucis verbis od. bl. paucis te volo, Komik. (s. Brix Plaut. mil. 1020. Spengel Ter. Andr. 29). – β) alqm od. alqam, jmd. begehren, mögen, gern sehen, Plaut. asin. 542; aul. 286; mil. 1071. Prop. 1, 13, 36. Ov. am. 1, 10, 60: u. so wohl absol., at ille, filium velle (sc. Iuliam), sein Sohn habe Absichten (auf sie), Cic. ad Att. 15, 29, 2. – d) v. bene, male alci, jmdm. wohl-, übel wollen, iam diu ego huic et hic mihi volumus bene, Plaut.: utinam male qui mihi volunt, sic rideant, Ter.: non vult sibi male, er hat von sich keine geringe Meinung, Petron. – e) v. alcis causā, im Interesse jmds. etw. wünschen, quod ut illi proprium ac perpetuum sit... ipsius hominis causā velle et optare debetis, Cic. – bes. (mit u. ohne omnia) im Interesse jmds. günstig sein, geneigt sein, für jmd. etwas od. alles zu tun, jmdm. alles Gute wünschen, Varro magnopere eius causā vult omnia, Cic.: valde eius causā volo, Cic.: etsi omnium causā, quos commendo, velle debeo, tamen cum omnibus non eadem mihi cansa est, Cic. Vgl. Halm Cic. div. in Caecil. 21. – f) quid tibi vis? was fällt dir————ein? Ter. u. Cic.: u. so quid sibi vult pater? Ter.: quid iste sibi vult? Cic. – quid sibi vult (res), was will sagen, was bedeutet, quid vult sibi haec oratio? Ter.: nec satis intellexi, quid sibi lex aut quid verba ista vellent, Cic.: quid ergo illae sibi statuae equestres inauratae volunt? Cic.II) prägn.: 1) als publiz. t.t., wollen, bestimmen, festsetzen, maiores de singulis magistratibus bis vos sententiam ferre voluerunt, Cic.: qui (maiores nostri)... supplicium in parricidas singulare; insui voluerunt in culleum etc., Cic. – dah. der Anfang der Gesetzvorschläge velitis iubeatis, als Anfrage an das Volk, ob es dieselben gutheiße und annehme, Cic. Pis. 72 u.a.2) etw. wollen = der und der Meinung sein, etw. behaupten, annehmen, quod cum volunt, declarant quaedam esse vera, Cic.: quod minime illi volunt, Cic.: me vult fuisse Rhodi, Cic.: (Plato) sine corpore esse vult deum, Cic.: is, quem voluerunt esse eloquentem, Cic.: idem Aelius Stoicus esse voluit, Cic.: illi regi tolerabili aut, si vultis, etiam amabili Cyro etc., wenn ihr wollt, Cic.: ita volebant, Tac.3) (weil in jedem Wollen ein Vorziehen des einen od. des anderen liegt) lieber wollen, für wünschenswerter halten, mit folg. quam, wie βούλομαι ἤ, malae rei se quam nullius turbarum ac seditionum duces esse volunt, Liv. 3, 68, 11: so auch Liv. 25,————29, 6 u.a. – ⇒ Zsgz. vin = visne (Beisp. s. oben): ebenso sis = si vis, sultis = si vultis (Beisp. s. oben). – Konj. Präs. volit, Corp. inscr. Lat. 6, 29989. – Genet. Gerund. volendi, Augustin. epist. 186, 1, Abl. volendo, Augustin. serm. 127, 1 Mai. – Vulg. bolo, wov. boluerint = voluerint, Corp. inscr. Lat. 14, 2934, 23 (Praeneste a. 385 p. Christ.). Vgl. Georges Lexik. der lat. Wortf. S. 738 u. 739. – volens PAdi., s. bes.————————3. volo, ōnis, m. (velle), der Freiwillige, Plur. volones, von den im zweiten punischen Kriege nach der Schlacht bei Kannä wegen Mangels an freigeborener waffenfähiger Mannschaft zum Kriegsdienste genommenen Sklaven (nach Liv. 22, 57, 11 aus dem Staatsschatz gekauft, wobei jeder einzelne vorher gefragt wurde, velletne militare [vgl. Varro LL. 6, 47], nach Macr. sat. 1, 11, 30 u. Paul. ex Fest. p. 370, 8 freiwillig eingetreten), Liv. 23, 32, 1: vetus miles tironi, liber voloni sese exaequari sineret, Liv. 23, 35, 7: servos ad militiam paravit, quos voluntarios exemplo volonum appellavit, Capit. Anton. phil. 21, 6. -
43 ex-spectō or expectō
ex-spectō or expectō āvī, ātus, āre, to look out for, await, wait for: diem ex die, ut statuerem: alius alium exspectantes, S.: eventum pugnae, Cs.: ultima semper Exspectandi dies homini est, O.: cenantes comites, i. e. till they have done eating, H.: seu me tranquilla senectus Exspectat, H.: exspectandus erit annus, I must wait a year, Iu.: quid velis, await your pleasure, T.: utri victoria sit data regni, Enn. ap. C.: quid hostes consili caperent, Cs.: quam mox comitia edicerentur, L.: dum cognatus veniret, T.: dum hostium copiae augerentur, Cs.: exspectem, libeat dum proelia Turno pati? V.: exspectavere eum fata, dum, etc., respited him, Cu.: quoad ne vestigium quidem relinquatur: si nostri transirent, hostes exspectabant, Cs.: mea lenitas hoc exspectavit, ut id erumperet: exspectaverant, uti consul comitia haberet, L.: exspectari diutius non oportere, quin iretur, there should be no delay in going, Cs.: Karthagine qui nunc Exspectat, loiters, V.: cum expectaret Aetolos in fidem suam venturos, L.—To hope for, long for, expect, desire, anticipate, fear, dread, apprehend: ubi te expectatum eiecisset foras, after waiting in hope of your death, T.: (rem) avidissime: finem laborum, Cs.: fama mortis meae exspectata est, L.: nescio quod exspecto malum, dread, T.: miseriis suis remedium mortem, S.: qui classem exspectabant, whose minds were fixed on, Ta.: Exspectate solo Laurenti, V.: ex suā amicitiā omnia: a te hoc: quae (pauca) ab suā liberalitate, Cs.: quam ob rem exspectem non fore? T.: te ita illud defendere: Silvarumque aliae pressos propaginis arcūs Exspectant, await, (for their growth), i. e. need, V. -
44 in-citō
in-citō āvī, ātus, āre, to set in rapid motion, urge on, hurry, hasten, accelerate, quicken: vehementius equos incitare, Cs.: stellarum motūs incitantur: lintres magno sonitu remorum incitatae, Cs.: ex castris sese, sally out, Cs.: cum ex alto se aestus incitavisset, had rushed in, Cs.—Prov.: incitare currentem, spur a willing horse.—To <*>rouse, augment: hibernis (amnis) incitatus plu<*>iis, swollen, L.—Fig., to incite, encourage, stimulate, rouse, excite, spur on: me imitandi cupiditate: ingenium diligentiā ex tarditate: oculos incitat error, O.: suos sensūs voluptuarios: Caesarem ad id bellum, Cs.: ad bellum incitari, L.: cuius libidines ad potiundum incitarentur: incitabant (animum) conrupti civitatis mores, S.—To inspire: nam terrae vis Pythiam incitabat.—To excite, arouse, stir up: Catonem inimicitiae Caesaris incitant, Cs.: istos in me: opifices contra vos incitabuntur: milites nostri pristini diei perfidiā incitati, Cs.—To stimulate, excite, increase, enhance: consuetudo eloquendi celeritatem incitat. -
45 tardō
tardō āvī, ātus, āre [tardus], to make slow, hinder, delay, retard, impede, check, stay, prevent: profectionem: pedes (alta harena), O.: alas, H.: At non tardatus casu neque territus heros, V.: nos Etesiae tardarunt: Romanos ad insequendum, Cs.: hostium impetum, check, Cs.: vereor, ne exercitūs nostri tardentur animis: me ratio pudoris a praesentis laude tardaret: propius adire tardari, Cs.: num quid putes rei p. nomine tardandum esse nobis, whether I ought to linger.* * *tardare, tardavi, tardatus Vcheck, retard; hinder -
46 violō
violō āvī, ātus, āre [cf. vis], to treat with violence, injure, dishonor, outrage, violate: hospitem, Cs.: matres familias: sacrum volnere corpus, V.: Getico peream violatus ab arcu, O.: oculos tua cum violarit epistula nostros, i. e. has shocked, O.: Indum sanguineo ostro ebur, i. e. to dye blood-red, V.—Of a place, to invade, violate, profane: finīs eorum se violaturum negavit, Cs.: loca religiosa ac lucos: Silva nullā violata securi, O.—Fig., to violate, outrage, dishonor, break, injure: officium: ius: inducias per scelus, Cs.: foedera, L.: nominis nostri famam tuis probris.—To perform an act of sacrilege, do outrageously, perpetrate, act unjustly: ceteris officiis id, quod violatum videbitur, compensandum: si quae inciderunt non tam re quam suspicione violata, i. e. injurious.* * *violare, violavi, violatus Vviolate, dishonor; outrage -
47 volitō
volitō āvī, ātus, āre, freq. [2 volo], to fly to and fro, fly around, flit about, flutter: aves volitare: (volucris) Propter humum volitat, O.: aquila cum magno clamore volitans, L.—To fly about, flutter, float around, hover, wander: volitans totā acie, L.: mediis in milibus Ductores, V.: totā Asiā vagatur, volitat ut rex: volitant per mare navitae, cruise, H.: stellae: litora circum, V.: et tenues animae volitare silentum, O.: si nostri animi... volitare cupiant vacui curā, to wander about.— Fig., to fly, flutter about, fly to and fro, move: volito vivu' per ora virūm, Enn. ap. C.: speremus nostrum nomen volitare latissime.—To aspire, rise, be elevated, be elated: nec volitabo in hoc insolentius: (Clodius) volitat, furit.* * *volitare, volitavi, volitatus Vfly about, hover over -
48 adaequo
ăd-aequo, āvi, ātum, 1, v. a. and n.I.Act.A. a.In Cic. usually with cum (cf. aequare cum, Verg. A. 1, 193):b.qui cum virtute fortunam adaequavit,
Cic. Arch. 10, 24:quae... admonet, commemorationem nominis nostri, cum omni posteritate adaequandam,
id. ib. 11, 29:in summa amicorum copia cum familiarissimis ejus est adaequatus (i. e. par habitus),
id. Balb. 28, 63.—In the histt. alicui rei (cf.:2.aequo and aequiparo): molibus ferme (oppidi) moenibus adaequatis,
on a level with, Caes. B. G. 3, 12:omnia tecta solo adaequare,
to level with the ground, Liv. 1, 29:quibus duobus operibus vix nova haec magnificentia quidquam adaequare potuit,
id. ib. 56; and with solo understood:Alesiam flammis adaequare,
Flor. 3, 10, 23:cum Claudius libertos sibique et legibus adaequaverit,
Tac. A. 12, 60:colonias jure et dignatione urbi... adaequavit,
Suet. Aug. 46; so Dom. 2.—Trop., to compare to or with:B.qui formam, aetatem, genus mortis magni Alexandri fatis adaequarent,
Tac. Ann. 2, 73.—To attain to, or reach, by equalling. —With acc. (cf.:II.aequo and aequiparo): ne quid absit quod deorum vitam possit adaequare,
Cic. Univ. 11:longarum navium cursum adaequaverunt,
Caes. B. G. 5, 8:ut muri altitudinem acervi armorum adaequarent,
id. ib. 2, 32; cf. id. B. C. 2, 16, and Sall. J. 4.Neut., to be equal.a.Absol.: senatorum urna copiose absolvit, equitum adaequavit, the votes of the equites were equally divided, there was an equal number for acquitting and for condemning, Cic. Q. Fr. 2, 6, 6.—b.With dat.:turris quae moenibus adaequaret, Auct. B. G. 8, 41: se virtute nostris adaequare non posse intellegunt,
Caes. B. C. 2, 16 Dinter, where some read nostros: adaequare apud Caesarem gratiā, sc. Aeduis, id. B: G. 6, 12. -
49 adoro
ăd-ōro, āvi, ātum, 1, v. a.I.In the earliest per., to speak to or accost one, to address; hence, also, to treat of or negotiate a matter with one:II.adorare veteribus est alloqui,
Serv. ad Verg. A. 10, 677:immo cum gemitu populum sic adorat,
App. Met. 2, p. 127; 3, p. 130: adorare apud antiquos significabat agere: unde et legati oratores dicuntur, quia mandata populi agunt, Paul. ex Fest. p. 19 Müll.; cf. oro and orator.— Hence, also, in judicial lang., to bring an accusation, to accuse; so in the Fragm. of the XII. Tab. lex viii.: SEI (Si) ADORAT FVRTO QVOD NEC MANIFESTVM ERIT, Fest. S. V. NEC, p. 162 Müll.—In the class. per., to speak to one in order to obtain something of him; to ask or entreat one, esp. a deity, to pray earnestly, to beseech, supplicate, implore; constr. with acc., ut, or the simple subj.:III.quos adorent, ad quos precentur et supplicent,
Liv. 38, 43:affaturque deos et sanctum sidus adorat,
Verg. A. 2, 700:in rupes, in saxa (volens vos Turnus adoro) Ferte ratem,
id. ib. 10, 677:Junonis prece numen,
id. ib. 3, 437:prece superos,
Ov. Tr. 1, 3, 41:non te per meritum adoro,
id. H. 10, 141.—With the thing asked for in the acc. (like rogo, peto, postulo):cum hostiā caesā pacem deūm adorāsset,
Liv. 6, 12 Drak.—With ut:adoravi deos, ut, etc.,
Liv. 7, 40; Juv. 3, 300:adorati di, ut bene ac feliciter eveniret,
Liv. 21, 17:Hanc ego, non ut me defendere temptet, adoro,
Ov. P. 2, 2, 55.—With the subj. without ut, poet.:maneat sic semper adoro,
I pray, Prop. 1, 4, 27.—Hence,A.Dropping the idea of asking, entreating, to reverence, honor, adore, worship the gods or objects of nature regarded as gods; more emphatic than venerari, and denoting the highest degree of reverence (Gr. proskunein); the habitus adorantium was to put the right hand to the mouth and turn about the entire body to the right (dextratio, q. v.); cf. Plin. 28, 2, 5, § 25; Liv. 5, 21; App. M. 4, 28. —Constr. with acc., dat., with prepp. or absol.(α).With acc.:(β).Auctoremque viae Phoebum taciturnus adorat,
Ov. M. 3, 18:Janus adorandus,
id. F. 3, 881:in delubra non nisi adoraturus intras,
Plin. Pan. 52:large deos adorare,
Plin. 12, 14, 32, § 62:nil praeter nubes et caeli numen adorat,
Juv. 14, 97:adorare crocodilon,
id. 15, 2.—In eccl. Lat. of the worship of the true God: adoravit Israel Deum,
Vulg. Gen. 47, 31:Dominum Deum tuum adorabis,
ib. Matt. 4, 10:Deum adora,
ib. Apoc. 22, 9;so of Christ: videntes eum adoraverunt,
ib. Matt. 28, 17;adorent eum omnes angeli Dei,
ib. Heb. 1, 6.—With dat. (eccl.): adorato ( imperat.) Domino Deo tuo, Vulg. Deut. 26, 10:(γ).nec adorabis deo alieno,
id. Ital. Ps. 80, 10 Mai (deum alienum, Vulg.):qui adorant sculptibus,
ib. ib. 96, 7 Mai (sculptilia, Vulg.).—With prepp. (eccl.):(δ).si adoraveris coram me,
Vulg. Luc. 4, 7:adorabunt in conspectu tuo,
ib. Apoc. 15, 4:adorent ante pedes tuos,
ib. ib. 3, 9; 22, 8.—Absol. (eccl.):B.Patres nostri in hoc monte adoraverunt,
Vulg. Joan. 4, 20 bis.; ib. Act. 24, 11.—And,The notion of religious regard being dropped, to reverence, admire, esteem highly:C.adorare priscorum in inveniendo curam,
Plin. 27, 1, 1, § 1:Ennium sicut sacros vetustate lucos adoremus,
Quint. 10, 1, 88:veteris qui tollunt grandia templi pocula adorandae rubiginis,
Juv. 13, 148:nec tu divinam Aeneida tenta, Sed longe sequere et vestigia semper adora,
Stat. Th. 12, 816.—Under the emperors the Oriental custom being introduced of worshipping the Cæsars with divine ceremony, to worship, to reverence:► This word does not occur in Cic.C. Caesarem adorari ut deum constituit, cum reversus ex Syria, non aliter adire ausus esset quam capite velato circumvertensque se, deinde procumbens,
Suet. Vit. 2; App. M. 4, 28; Min. Fel. 2, 5:non salutari, sed adorari se jubet (Alexander),
Just. 12, 7:adorare Caesarum imagines,
Suet. Calig. 14: coronam a judicibus ad se delatam adoravit, did obeisance before, id. Ner. 12:adorare purpuram principis,
i. e. touched his purple robe and brought it to the mouth in reverence, Amm. 21, 9.—Of adulation to the rabble, to pay court to:nec deerat Otho protendens manus, adorare volgum,
Tac. H. 1, 36.; for in Arch. 11, 28, where adoravi was given by Mai in Fragm. p. 124, Halm reads adhortatus sum, and B. and K. adornavi. -
50 compenso
com-penso ( conp-), āvi, ātum, 1, v. a., to poise, weigh several things with one another; hence, in the lang. of business, to equalize one thing with another by weighing, to balance with one another, to make good, compensate, balance against, lit. and trop. (class. in prose and poetry; most freq. in Cic.); constr. aliquid cum aliquā re, aliquā re, or absol.I.In gen.(α).Cum aliquā re:(β).nonne compensabit cum uno versiculo tot mea volumina laudum suarum,
Cic. Pis. 30, 75:laetitiam cum doloribus,
id. Fin. 2, 30, 97:bona cum vitiis,
Hor. S. 1, 3, 70.—Aliquā re:II.summi labores nostri magnā compensati gloriā,
Cic. de Or. 3, 4, 14; id. Font. 5, 13 (1, 3):damna ab aliquo aetatis fructu compensata,
id. Verr. 2, 5, 13, § 33: o vix ullo otio compensandam hanc rei publicae turpitudinem, id. Att. 7, 18, 2; id. Or. 69, 231:paucitatem pedum gravitatis suae (sc. spondei) tarditate,
id. ib. 64, 216:tot amissis te unum,
Ov. H. 3, 51: pecuniam pedibus, to make up for the low price in shoe-leather, Cato ap. Cic. Fl. 29, 72:facinora ministerio,
Curt. 10, 1, 2: reprehendens aliā laude compenses, * Quint. 11, 1, 87.—In post-Aug. poets, of a way, to shorten, spare, save:longum iter,
Sen. Hippol. 83 (cf. pensare iter, Luc. 9, 685).—Hence, compensātō, adv., with compensation or reward, Tert. Pall. 2 (al. leg. compensati). -
51 conpenso
com-penso ( conp-), āvi, ātum, 1, v. a., to poise, weigh several things with one another; hence, in the lang. of business, to equalize one thing with another by weighing, to balance with one another, to make good, compensate, balance against, lit. and trop. (class. in prose and poetry; most freq. in Cic.); constr. aliquid cum aliquā re, aliquā re, or absol.I.In gen.(α).Cum aliquā re:(β).nonne compensabit cum uno versiculo tot mea volumina laudum suarum,
Cic. Pis. 30, 75:laetitiam cum doloribus,
id. Fin. 2, 30, 97:bona cum vitiis,
Hor. S. 1, 3, 70.—Aliquā re:II.summi labores nostri magnā compensati gloriā,
Cic. de Or. 3, 4, 14; id. Font. 5, 13 (1, 3):damna ab aliquo aetatis fructu compensata,
id. Verr. 2, 5, 13, § 33: o vix ullo otio compensandam hanc rei publicae turpitudinem, id. Att. 7, 18, 2; id. Or. 69, 231:paucitatem pedum gravitatis suae (sc. spondei) tarditate,
id. ib. 64, 216:tot amissis te unum,
Ov. H. 3, 51: pecuniam pedibus, to make up for the low price in shoe-leather, Cato ap. Cic. Fl. 29, 72:facinora ministerio,
Curt. 10, 1, 2: reprehendens aliā laude compenses, * Quint. 11, 1, 87.—In post-Aug. poets, of a way, to shorten, spare, save:longum iter,
Sen. Hippol. 83 (cf. pensare iter, Luc. 9, 685).—Hence, compensātō, adv., with compensation or reward, Tert. Pall. 2 (al. leg. compensati). -
52 deploro
dē-plōro, āvi, ātum, v. n. and a.I.Neutr., to weep bitterly, to moan, wail, lament, complain.A.Prop. (repeatedly in Cic.;B.elsewh. not so used): afflictus et jacens et lamentabili voce deplorans,
Cic. Tusc. 2, 13 fin.:de suis incommodis,
id. Verr. 2, 2, 27; so,de aliqua re,
id. ib. 2, 3, 18, § 45 (with conqueri); id. Sest. 6, 14.—Transf., of the vine: to weep, bleed greatly, Pall. Febr. 30.—Far more freq. and [p. 550] class.,II.Act., to weep for bitterly, bewail, lament, deplore.A.Prop.:B.si ad scopulos haec conqueri ac deplorare vellem,
Cic. Verr. 2, 5, 67:damnationem illam,
id. Clu. 24, 65:nomen reipublicae,
id. Cat. 4, 2 fin. (with lamentari); id. de Sen. 23, 84; id. Tusc. 5, 39, 115:quae nostri aequales deplorare solebant, quod, etc.,
id. de Sen. 3, 7; Ov. M. 5, 63:ante omnes deplorati erant equites,
Liv. 4, 40 init. et saep.:quae de altero deplorentur,
Cic. de Or. 2, 52, 211; cf.:multa de Gnaeo deplorabo,
id. Att. 9, 18.—Since the Aug. per., meton. (effectus pro causa, to weep for as lost, i. e.), to regard as lost, to give up:2.suam quisque spem, sua consilia, communibus deploratis exsequentes,
Liv. 5, 40, 6:deploratur in perpetuum libertas,
id. 3, 38, 2:agros,
id. 41, 6:paene Romanum nomen,
id. 9, 7:diem,
Quint. 10, 3, 128:exitum,
Flor. 2, 18, 15:deplorata spes est,
Liv. 26, 12; cf.vota (coloni),
Ov. M. 1, 272:Jason a medicis,
Plin. 7, 50, 51, § 166 al. —Transf., of the disease, hopeless, incurable:aurium vitia,
Plin. 29, 6, 39, § 135. -
53 dispenso
dis-penso, āvi, ātum, 1, v. freq. a.I.Orig. of money, to distribute by weight, to [p. 592] disburse, pay out (for syn. cf.:B.partior, impertio, distribuo, divido): ducentos nummos (sc. inter milites),
Plaut. Bacch. 4, 9, 47.—In gen., to manage, regulate household expenses:II.domesticas res,
Cic. Att. 11, 1; cf. Juv. 7, 219:eligere aliquem ad dispensandam pecuniam,
to have charge of the military chest, Nep. Con. 4.— Absol.:dispensat pueris vilicus,
distributes rations, Mart. 12, 18, 22.—Transf., of other things, to dispense, distribute, arrange (for syn. cf.: dispono, digero, ordino, compono).A.Lit.:B.(fons) certis horarum spatiis dispensatur inter incolas,
Plin. 18, 22, 51, § 188; Front. Aquaed. 9; Plin. 13, 13, 27, § 89:vitis aequa portione sucum proli suae dispensat,
Col. 4, 24, 9:oscula suprema natos per omnes,
Ov. M. 6, 278 (cf.:dividit oscula,
Hor. C. 1, 36, 6):filum candelae,
Juv. 3, 287:quem (annum) intercalaribus mensibus interponendis ita dispensavit (Numa), ut, etc.,
Liv. 1, 19 fin. —Trop., to manage, regulate, control, distribute:inventa non solum ordine, sed etiam momento quodam atque judicio dispensare atque componere,
Cic. de Or. 1, 31, 142:quasi dispensare rem publicam et in ea quodam modo vilicare,
id. Rep. 5, 3, 5; Just. 7, 6, 4:laetitiam inter impotentes populi animos,
i. e. to impart to them by degrees, Liv. 27, 50 fin.:male dispensata libertas,
Sen. Ben. 1, 10:quae dispensant mortalia fata sorores,
Ov. H. 12, 3 et saep.: consilium dispensandae cohonestandaeque victoriae imperatoribus majores dederunt nostri (qs. to arrange as the general's manager; the fig. acc. to I. B., v. also dispensator), Liv. 38, 47.— Absol.: si modo recte dispensare velis, to dispense, arrange ( = administrare), Hor. S. 1, 2, 75. -
54 duro
dūro, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [durus], to make hard, to harden (mostly ante-class. and post-Aug.; not in Cic.).I.Lit.(α).Act.:(β).quae nobis durata ac spissa videntur, Haec, etc.,
Lucr. 2, 444; so in the part. perf.:coria (with condurare ferrum),
id. 6, 970; cf.cutis,
Ov. M. 4, 577:caementa calce (opp. interlita luto),
Liv. 21, 11:ova in aqua,
Plin. 29, 3, 11, § 45:pontus frigore,
Ov. P. 4, 9, 85:nives solo,
Hor. C. 3, 24, 39:aqua salibus,
i. e. strongly saturated, Col. 7, 4 fin., v. durus, I.:ungulas (mularum),
id. 6, 37, 11:ferrum ictibus,
Plin. 34, 15, 43, § 149:guttas in grana,
id. 12, 19, 42, § 94:uvam fumo,
i. e. to dry, preserve, Hor. S. 2, 4, 72.—In medic. lang.: corpus, i. e. to bind, make costive, opp. mollire, Cels. 2, 14; cf. id. 2, 33 fin. —In fullers' lang., to harden, stiffen or full cloth: Art. Non queo durare. Par. Si non didicisti fulloniam, non mirandumst, Plaut. As. 5, 2, 57 (with a punning reference to the meaning II. A. 2.).—Neutr.:II.tum durare solum et discludere Nerea ponto Coeperit, i. q. durescere,
Verg. E. 6, 35; so,vino minime durante, uva maxime,
Plin. 14, 3, 4, § 37.—Trop.A.(Acc. to durus, II. A. 2.).1.Act., to harden with use or labor, etc.; to make hardy or callous, to inure (class.):2.opere in duro membra manusque,
Lucr. 5, 1359; cf.:membra animumque,
Hor. S. 1, 4, 119:umeros ad vulnera,
Verg. G. 3, 257: hoc se labore durant homines adolescentes, * Caes. B. G. 6, 28, 3; cf.:exercitum crebris expeditionibus, patientiaque periculorum,
Vell. 2, 78, 2:cor,
Plaut. Ps. 1, 3, 6; cf.mentem,
Tac. A. 3, 15 al.:ab duratis usu armorum pulsi,
Liv. 7, 29; so in the part., id. 23, 18; 30, 28:durati bellis,
id. 42, 52:vitia durantur,
grow inveterate, Quint. 1, 1, 37.—Neutr. (so most freq.), to be hardened, inured to troubles, i. e. to be patient, to wait, persevere; to endure, hold out:(β).durare nequeo in aedibus,
Plaut. Am. 3, 2, 1; cf. id. Men. 5, 2, 31; Ter. Ad. 4, 2, 15; Liv. 5, 2, 7; 38, 7 fin.; Quint. 11, 3, 23; Verg. A. 9, 604; Hor. Ep. 1, 1, 82 al.; cf. impers., Liv. 10, 46:durate et vosmet rebus servate secundis,
Verg. A. 1, 207; cf. Suet. Calig. 45; Auct. ap. Quint. 9, 2, 91; Ov. Am. 3, 11, 27 al.:nequeo durare, quin, etc.,
Plaut. Curc. 1, 3, 22:durare nequeo quin intro eam,
id. Mil. 4, 6, 34; Suet. Claud. 26.—With acc., to bear, endure ( poet. and in post-Aug. prose):(γ).patior quemvis durare laborem,
Verg. A. 8, 577:quascumque vias,
Stat. S. 5, 2, 153;and of inanimate subjects: sine funibus Vix durare carinae Possunt imperiosius Aequor,
Hor. C. 1, 14, 7; cf.:(vitis genus) quod siccitatem durat et ventos,
Pall. Febr. 9, 1.—With inf.:b.non quis parumper durare opperier,
Plaut. Truc. 2, 3, 5.—In gen., to hold out, to continue in existence, to last, remain (very freq.): Ar. Ubi illaec (talenta) quae dedi ante? Cl. Abusa. Num si ea durarent mihi, [p. 621] etc., Plaut. As. 1, 3, 44:B.uti quam diutissime durent oleae,
Cato R. R. 58; 104; Varr. R. R. 1, 59, 3:omnem durare per aevom,
Lucr. 3, 605; cf. id. 3, 812; Verg. G. 2, 100; Suet. Calig. 6 al.:neque post mortem durare videtur (corpus),
Lucr. 3, 339; cf. ib. 561:ad posteros virtus durabit,
Quint. 3, 1, 21; cf. id. 1, 11, 18; 3, 1, 9; 5, 11, 41:maneat quaeso duretque gentibus, si non amor nostri, at certe odium sui,
Tac. G. 33:durante originis vi,
id. Agr. 11; cf. Petr. 96, 3:durante bello,
Tac. A. 14, 39; so with adhuc, Suet. Gramm. 24; cf.:munera, quibus donatus est, durant, ostendunturque adhuc Bais,
are still in existence, id. Tib. 6 et saep.—With inf.:ut vivere durent,
Luc. 4, 519; so Sil. 10, 653; 11, 75; Petr. 41, 2.—In Tacitus sometimes of persons, for vivere, to live:narratum ab iis, qui nostram ad juventam duraverunt,
Tac. A. 3, 16; id. Or. 17; id. Agr. 44. And once in the same author (acc. to the better reading) of extension in space: durant colles (= continuantur, ultra porriguntur; French, s'y prolongent), extend continuously to the frontier, Germ. 30.—(Acc. to durus, II. B.)1.Act., to render hard, callous, insensible; to dull, to blunt (rare and perh. not ante-Aug.):2.aerea dehinc ferro (Juppiter) duravit saecula,
Hor. Epod. 16, 65:ad plagas durari,
Quint. 1, 3, 14 (cf. §12: quae in pravam induruerunt): ad omne facinus durato,
Tac. H. 4, 59.—Of the affections, Vulg. Job, 39, 16.— Pass.:linguae vitia, inemendabili in posterum pravitate durantur,
to become confirmed, incurable, Quint. 1, 1, 37.—Neutr., to be hard, stern, callous, insensible (rare and not ante-Aug.):ut non durat (pater) ultra poenam abdicationis,
Quint. 9, 2, 88:in nullius umquam suorum necem duravit,
Tac. A. 1, 6; Petr. 105 fin.; cf.:usque ad caedem ejus duratura filii odia,
Tac. A. 14, 1 fin. -
55 existimantes
I.= aestimo, to value, estimate, reckon, esteem, with gen. of value (rare):II.satin abiit neque quod dixi flocci existumat?
Plaut. Most. 1, 1, 73:dum ne ob malefacta peream, parvi existumo,
id. Capt. 3, 5, 24: omnia minoris, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2:magni operam,
Nep. Cat. 1, 2:minoris aliquid,
id. ib. 1, 4; Suet. Aug. 40.—With interrog. clause:nunc si dico ut res est, quem ad modum existumet me?
Plaut. Merc. 3, 1, 18 Ritschl. —In gen., to judge, consider, suppose, think, esteem. —Constr. with the acc., an object-clause, a rel.-clause, with de, or absol.(α).With acc.: si improbum Cresphontem existimaveras, Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 156, ed. Vahl., where the reading is existimas); cf.:(β).quod eum, qui hoc facit, avarum possumus existimare,
Cic. Verr. 2, 3, 82, § 190; Quint. 5, 12, 21:quod ego nullo modo existimo,
Cic. Tusc. 3, 11, 25:cottidianae vitae consuetudinem,
pass judgment upon, Ter. Heaut. 2, 3, 41.— In pass.:M. Fulcinius domi suae honestus existimatus est,
Cic. Caecin. 4, 10; cf.:P. Cornelius, homo, ut existimabatur, avarus et furax,
id. de Or. 2, 66, 268:qua (fama) diu princeps oratorum... existimandus est,
Quint. 11, 3, 8:popularitas signum affectati regni est existimatum,
id. 5, 9, 13:assimulata sunt schemata existimanda,
id. 9, 1, 27: utcunque (haec) animadversa aut existimata erunt, Liv. praef. § 8.—With acc. and inf. as object (so most freq.): tu me amas, ego te amo;(γ).merito id fieri uterque existimat,
Plaut. Most. 1, 3, 147:ne id quidem me dignum esse existimat, Quem adeat, etc.,
id. As. 1, 2, 23; id. Bacch. 3, 6, 19:si majores nostri existimavissent, quemquam Rulli similem futurum,
Cic. Agr. 2, 33, 89:non possum existimare, plus quemquam a se ipso quam me a te amari,
id. Fam. 15, 21, 4:ego sic existimo, hos oratores fuisse maximos,
id. Brut. 36, 138 et saep.—In pass. with an inf. clause as subject:fuit hoc in utroque eorum, ut Crassus non tam existimari vellet non didicisse, quam illa despicere, etc.,
Cic. de Or. 2, 1, 4:disciplina in Britannia reperta, atque inde in Galliam translata esse existimatur,
Caes. B. G. 6, 13 fin.:Themistocles suasisse existimatur Atheniensibus, ut, etc.,
Quint. 9, 2, 92 et saep.— Pass. impers.:huic (insulae) milia DCCC. in longitudinem esse existimatur,
Caes. B. G. 5, 13 fin.; Plin. 6, 22, 24, § 81.—With a rel. or interrog.-clause:(δ).haud existimans, quanto labore partum,
Ter. Ph. 1, 1, 11:nunc vos existimate, facta an dicta pluris sint,
judge, Sall. J. 85, 14 Cort.; cf.:utrum avertendae suspicionis causa, etc., an, etc., existimari non poterat,
be judged, decided, Caes. B. C. 3, 102, 3:qui (Pyrrhus) utrum avarior an crudelior sit, vix existimari potest,
Liv. 22, 59, 14:existimari a medicis jubet, an talis caecitas ac debilitas superabiles forent,
Tac. H. 4, 81.—With de:(ε). (ζ).de scriptoribus, qui nondum ediderunt, existimare non possumus,
Cic. Leg. 1, 2, 7:ex eventu homines de tuo consilio existimaturos videmus,
id. Fam. 1, 7, 5:male de aliquo,
to have a bad opinion of any one, id. Off. 2, 10, 36; cf.:tu ipse quem ad modum existimes vide,
id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Att. 6, 2, 3.— Pass. impers.:exstant orationes, ex quibus existimari de ingeniis eorum potest,
Cic. Brut. 21, 82.—Absol.:ut Cicero existimat,
Quint. 9, 1, 29:sicut multi existimarunt,
id. 8, 6, 67.— Pass. impers.:ita intellegimus vulgo existimari,
Cic. Rep. 2, 15, 28.—As subst.: existĭmantes, ium, m., critics, critical judges:si in existimantium arbitrium sua scripta non venerint,
Cic. Brut. 24, 92. -
56 existimo
I.= aestimo, to value, estimate, reckon, esteem, with gen. of value (rare):II.satin abiit neque quod dixi flocci existumat?
Plaut. Most. 1, 1, 73:dum ne ob malefacta peream, parvi existumo,
id. Capt. 3, 5, 24: omnia minoris, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2:magni operam,
Nep. Cat. 1, 2:minoris aliquid,
id. ib. 1, 4; Suet. Aug. 40.—With interrog. clause:nunc si dico ut res est, quem ad modum existumet me?
Plaut. Merc. 3, 1, 18 Ritschl. —In gen., to judge, consider, suppose, think, esteem. —Constr. with the acc., an object-clause, a rel.-clause, with de, or absol.(α).With acc.: si improbum Cresphontem existimaveras, Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 156, ed. Vahl., where the reading is existimas); cf.:(β).quod eum, qui hoc facit, avarum possumus existimare,
Cic. Verr. 2, 3, 82, § 190; Quint. 5, 12, 21:quod ego nullo modo existimo,
Cic. Tusc. 3, 11, 25:cottidianae vitae consuetudinem,
pass judgment upon, Ter. Heaut. 2, 3, 41.— In pass.:M. Fulcinius domi suae honestus existimatus est,
Cic. Caecin. 4, 10; cf.:P. Cornelius, homo, ut existimabatur, avarus et furax,
id. de Or. 2, 66, 268:qua (fama) diu princeps oratorum... existimandus est,
Quint. 11, 3, 8:popularitas signum affectati regni est existimatum,
id. 5, 9, 13:assimulata sunt schemata existimanda,
id. 9, 1, 27: utcunque (haec) animadversa aut existimata erunt, Liv. praef. § 8.—With acc. and inf. as object (so most freq.): tu me amas, ego te amo;(γ).merito id fieri uterque existimat,
Plaut. Most. 1, 3, 147:ne id quidem me dignum esse existimat, Quem adeat, etc.,
id. As. 1, 2, 23; id. Bacch. 3, 6, 19:si majores nostri existimavissent, quemquam Rulli similem futurum,
Cic. Agr. 2, 33, 89:non possum existimare, plus quemquam a se ipso quam me a te amari,
id. Fam. 15, 21, 4:ego sic existimo, hos oratores fuisse maximos,
id. Brut. 36, 138 et saep.—In pass. with an inf. clause as subject:fuit hoc in utroque eorum, ut Crassus non tam existimari vellet non didicisse, quam illa despicere, etc.,
Cic. de Or. 2, 1, 4:disciplina in Britannia reperta, atque inde in Galliam translata esse existimatur,
Caes. B. G. 6, 13 fin.:Themistocles suasisse existimatur Atheniensibus, ut, etc.,
Quint. 9, 2, 92 et saep.— Pass. impers.:huic (insulae) milia DCCC. in longitudinem esse existimatur,
Caes. B. G. 5, 13 fin.; Plin. 6, 22, 24, § 81.—With a rel. or interrog.-clause:(δ).haud existimans, quanto labore partum,
Ter. Ph. 1, 1, 11:nunc vos existimate, facta an dicta pluris sint,
judge, Sall. J. 85, 14 Cort.; cf.:utrum avertendae suspicionis causa, etc., an, etc., existimari non poterat,
be judged, decided, Caes. B. C. 3, 102, 3:qui (Pyrrhus) utrum avarior an crudelior sit, vix existimari potest,
Liv. 22, 59, 14:existimari a medicis jubet, an talis caecitas ac debilitas superabiles forent,
Tac. H. 4, 81.—With de:(ε). (ζ).de scriptoribus, qui nondum ediderunt, existimare non possumus,
Cic. Leg. 1, 2, 7:ex eventu homines de tuo consilio existimaturos videmus,
id. Fam. 1, 7, 5:male de aliquo,
to have a bad opinion of any one, id. Off. 2, 10, 36; cf.:tu ipse quem ad modum existimes vide,
id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Att. 6, 2, 3.— Pass. impers.:exstant orationes, ex quibus existimari de ingeniis eorum potest,
Cic. Brut. 21, 82.—Absol.:ut Cicero existimat,
Quint. 9, 1, 29:sicut multi existimarunt,
id. 8, 6, 67.— Pass. impers.:ita intellegimus vulgo existimari,
Cic. Rep. 2, 15, 28.—As subst.: existĭmantes, ium, m., critics, critical judges:si in existimantium arbitrium sua scripta non venerint,
Cic. Brut. 24, 92. -
57 existumo
I.= aestimo, to value, estimate, reckon, esteem, with gen. of value (rare):II.satin abiit neque quod dixi flocci existumat?
Plaut. Most. 1, 1, 73:dum ne ob malefacta peream, parvi existumo,
id. Capt. 3, 5, 24: omnia minoris, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2:magni operam,
Nep. Cat. 1, 2:minoris aliquid,
id. ib. 1, 4; Suet. Aug. 40.—With interrog. clause:nunc si dico ut res est, quem ad modum existumet me?
Plaut. Merc. 3, 1, 18 Ritschl. —In gen., to judge, consider, suppose, think, esteem. —Constr. with the acc., an object-clause, a rel.-clause, with de, or absol.(α).With acc.: si improbum Cresphontem existimaveras, Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 156, ed. Vahl., where the reading is existimas); cf.:(β).quod eum, qui hoc facit, avarum possumus existimare,
Cic. Verr. 2, 3, 82, § 190; Quint. 5, 12, 21:quod ego nullo modo existimo,
Cic. Tusc. 3, 11, 25:cottidianae vitae consuetudinem,
pass judgment upon, Ter. Heaut. 2, 3, 41.— In pass.:M. Fulcinius domi suae honestus existimatus est,
Cic. Caecin. 4, 10; cf.:P. Cornelius, homo, ut existimabatur, avarus et furax,
id. de Or. 2, 66, 268:qua (fama) diu princeps oratorum... existimandus est,
Quint. 11, 3, 8:popularitas signum affectati regni est existimatum,
id. 5, 9, 13:assimulata sunt schemata existimanda,
id. 9, 1, 27: utcunque (haec) animadversa aut existimata erunt, Liv. praef. § 8.—With acc. and inf. as object (so most freq.): tu me amas, ego te amo;(γ).merito id fieri uterque existimat,
Plaut. Most. 1, 3, 147:ne id quidem me dignum esse existimat, Quem adeat, etc.,
id. As. 1, 2, 23; id. Bacch. 3, 6, 19:si majores nostri existimavissent, quemquam Rulli similem futurum,
Cic. Agr. 2, 33, 89:non possum existimare, plus quemquam a se ipso quam me a te amari,
id. Fam. 15, 21, 4:ego sic existimo, hos oratores fuisse maximos,
id. Brut. 36, 138 et saep.—In pass. with an inf. clause as subject:fuit hoc in utroque eorum, ut Crassus non tam existimari vellet non didicisse, quam illa despicere, etc.,
Cic. de Or. 2, 1, 4:disciplina in Britannia reperta, atque inde in Galliam translata esse existimatur,
Caes. B. G. 6, 13 fin.:Themistocles suasisse existimatur Atheniensibus, ut, etc.,
Quint. 9, 2, 92 et saep.— Pass. impers.:huic (insulae) milia DCCC. in longitudinem esse existimatur,
Caes. B. G. 5, 13 fin.; Plin. 6, 22, 24, § 81.—With a rel. or interrog.-clause:(δ).haud existimans, quanto labore partum,
Ter. Ph. 1, 1, 11:nunc vos existimate, facta an dicta pluris sint,
judge, Sall. J. 85, 14 Cort.; cf.:utrum avertendae suspicionis causa, etc., an, etc., existimari non poterat,
be judged, decided, Caes. B. C. 3, 102, 3:qui (Pyrrhus) utrum avarior an crudelior sit, vix existimari potest,
Liv. 22, 59, 14:existimari a medicis jubet, an talis caecitas ac debilitas superabiles forent,
Tac. H. 4, 81.—With de:(ε). (ζ).de scriptoribus, qui nondum ediderunt, existimare non possumus,
Cic. Leg. 1, 2, 7:ex eventu homines de tuo consilio existimaturos videmus,
id. Fam. 1, 7, 5:male de aliquo,
to have a bad opinion of any one, id. Off. 2, 10, 36; cf.:tu ipse quem ad modum existimes vide,
id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Att. 6, 2, 3.— Pass. impers.:exstant orationes, ex quibus existimari de ingeniis eorum potest,
Cic. Brut. 21, 82.—Absol.:ut Cicero existimat,
Quint. 9, 1, 29:sicut multi existimarunt,
id. 8, 6, 67.— Pass. impers.:ita intellegimus vulgo existimari,
Cic. Rep. 2, 15, 28.—As subst.: existĭmantes, ium, m., critics, critical judges:si in existimantium arbitrium sua scripta non venerint,
Cic. Brut. 24, 92. -
58 exspecto
ex-specto ( expect-), āvi, ātum, 1, v. a., to look out for a thing (syn.: prospecto, opperior, maneo, moror, praestolor).1.Objectively, to await, expect something that is to come or to take place, to be waiting for, etc. (very freq. and class.). —Constr. with the acc., with rel.-clauses, with dum, si, ut, quin, or absol.; very rarely with object-clause.A.In gen.1.With acc.:2.caritatem,
Cato, R. R. 3, 2:alicujus mortem,
Plaut. As. 3, 1, 28:cum ea Scipio dixisset silentioque omnium reliqua ejus exspectaretur oratio,
Cic. Rep. 2, 38:injurias,
id. ib. 1, 5:transitum tempestatis,
id. Att. 2, 21, 2:adventum alicujus,
Caes. B. G. 1, 27, 2; 2, 16, 2:eventum pugnae,
id. ib. 7, 49 fin.:scilicet ultima semper Exspectanda dies homini est,
Ov. M. 3, 136:cenantes haud animo aequo Exspectans comites,
i. e. waiting till they have done eating, Hor. S. 1, 5, 9 et saep.; cf.:exspectandus erit annus,
I must wait a year, Juv. 16, 42. —With relative and esp. interrogative clauses: exspectabat populus atque ora tenebat rebus, utri magni victoria sit data regni, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. s. 90, ed. Vahl.):3.exspecto, quo pacto, etc.,
Plaut. Poen. 4, 1, 1:exspecto, quid ad ista,
Cic. Tusc. 4, 20, 46; id. Verr. 2, 2, 38, § 92:quid hostes consilii caperent, exspectabat,
Caes. B. G. 3, 24, 1:exspectante Antonio, quidnam esset actura,
Plin. 9, 35, 58, § 121:ne utile quidem, quam mox judicium fiat, exspectare,
Cic. Inv. 2, 28, 85; so,quid exspectas quam mox ego dicam, etc.,
id. Rosc. Com. 15, 44:et, quam mox signis collatis dimicandum sit, in dies exspectet,
id. 34, 11, 4; 3, 37, 5:exspectans, quando, etc.,
Quint. 11, 3, 159.—With dum, si, ut, etc.:4.ne exspectetis meas pugnas dum praedicem,
Plaut. Truc. 2, 6, 1:ne exspectemus quidem, dum rogemur,
Cic. Lael. 13, 44:exspectas fortasse, dum dicat, etc.,
id. Tusc. 2, 7, 17:exspectare, dum hostium copiae augerentur,
Caes. B. G. 4, 13, 2:nec dum repetatur, exspectat,
Quint. 4, 2, 45:Caesar non exspectandum sibi statuit, dum, etc.,
Caes. B. G. 1, 11 fin.; cf.:nec vero hoc loco exspectandum est, dum, etc.,
Cic. Ac. 2, 7, 19:rusticus exspectat, dum defluat amnis,
Hor. Ep. 1, 2, 42:jam dudum exspecto, si tuum officium scias,
Plaut. Poen. prol. 12:exspecto si quid dicas,
id. Trin. 1, 2, 61:hanc (paludem) si nostri transirent, hostes exspectabant,
Caes. B. G. 2, 9, 1; id. B. C. 2, 34, 1:nisi exspectare vis ut eam sine dote frater conlocet,
Plaut. Trin. 3, 3, 7:mea lenitas hoc exspectavit, ut id quod latebat, erumperet,
Cic. Cat. 2, 12, 27:nisi forte exspectatis ut illa diluam, quae, etc.,
id. Rosc. Am. 29, 82:neque exspectant, ut de eorum imperio ad populum feratur,
Caes. ib. 1, 6, 6:quare nemo exspectet, ut, etc.,
Quint. 7, 10, 14; Liv. 23, 31, 7; 26, 18, 5; 35, 8, 5 al.— Pass. impers.:nec ultra exspectato, quam dum Claudius Ostiam proficisceretur,
Tac. A. 11, 26 fin.:cum omnium voces audirentur, exspectari diutius non oportere, quin ad castra iretur,
Caes. B. G. 3, 24 fin. —Absol.:5.comites ad portam exspectare dicunt,
Cic. Fam. 15, 17, 1:diem ex die exspectabam, ut statuerem, quid esset faciendum,
id. Att. 7, 26, 3:exspectent paullum et agi ordine sinant,
Quint. 4, 5, 19.—With object-clause:* B.cum expectaret effusos omnibus portis Aetolos in fidem suam venturos,
Liv. 43, 22, 2 Weissenb. ad loc.:venturum istum,
Aug. Conf. 5, 6.—Transf., of an abstract subject, like maneo, to await:II.seu me tranquilla senectus Exspectat seu, etc.,
Hor. S. 2, 1, 58.To look for with hope, fear, desire, expectation, to hope for, long for, expect, desire; to fear, dread, anticipate, apprehend.1.With acc.:2.reliquum est, ut tuam profectionem amore prosequar, reditum spe exspectem,
Cic. Fam. 15, 21 fin.; cf.:quod magna cum spe exspectamus,
id. Att. 16, 16 E. fin.:ego jam aut rem aut ne spem quidem exspecto,
id. ib. 3, 22 fin.: magnum inceptas, si id exspectas, quod nusquam'st, Plaut. Curc. 1, 2, 56:quam (rem) avidissime civitas exspectat,
Cic. Phil. 14, 1, 1:longiores (epistolas) exspectabo vel potius exigam,
id. Fam. 15, 16, 1:finem laborum omnium,
Caes. B. G. 7, 85, 4:illum ut vivat, optant, meam autem mortem exspectant scilicet,
to wish, Ter. Ad. 5, 4, 20:fama mortis meae non accepta solum sed etiam exspectata est,
Liv. 28, 27, 9; cf.in the pun with I.: cum Proculeius quereretur de filio, quod is mortem suam exspectaret, et ille dixisset, se vero non exspectare: Immo, inquit, rogo exspectes,
Quint. 9, 3, 68 Spald.:nescio quod magnum hoc nuntio exspecto malum,
dread, Ter. Ph. 1, 4, 16:mortem,
id. Hec. 3, 4, 8:multis de causis Caesar majorem Galliae motum exspectans,
Caes. B. G. 6, 1, 1: 7, 43 fin. —With a personal object:pater exspectat aut me aut aliquem nuntium,
Plaut. Capt. 2, 3, 22:ite intro, filii vos exspectant intus,
id. Bacch. 5, 2, 86:hic ego mendacem usque puellam Ad mediam noctem exspecto,
Hor. S. 1, 5, 83; cf. Ov. M. 14, 418:video jam, illum, quem exspectabam, virum, cui praeficias officio et muneri,
Cic. Rep. 2, 42.—Aliquid ab (rarely ex) aliquo (a favorite expression of Cicero):3.a te hoc civitas vel omnes potius gentes non exspectant solum, sed etiam postulant,
Cic. Fam. 11, 5, 3; cf. id. ib. 3, 10, 1:dixi Servilio, ut omnia a me majora exspectaret,
id. ib. 3, 12, 4:alimenta a nobis,
id. Rep. 1, 4:ab aliquo gloriam,
id. ib. 6, 19 fin.:tristem censuram ab laeso,
Liv. 39, 41, 2:ut ex iis (proletariis) quasi proles civitatis exspectari videretur,
Cic. Rep. 2, 22, 40.—Aliquid ab or ex aliqua re (rare):4.aliquid ab liberalitate alicujus,
Caes. B. C. 2, 28, 3:dedecus a philosopho,
id. Tusc. 2, 12, 28:omnia ex sua amicitia,
id. ib. 3, 60, 1.—Aliquid aliquem (very rare): ne quid exspectes amicos, quod tute agere possies, Enn. ap. Gell. 2, 29; Sat. v. 38 Vahl.—5.With object-clause:6.quid mihi hic adfers, quam ob rem exspectem aut sperem porro non fore?
Ter. Phorm. 5, 9, 36:exspecto cupioque te ita illud defendere,
Cic. Verr. 2, 3, 64, § 151.—With inf. alone (cf. cupio), Front. ad Ver. Imp. p. 137, ed. Rom.—Absol. (very rare):B.cum mihi nihil improviso, nec gravius quam exspectavissem pro tantis meis factis evenisset,
Cic. Rep. 1, 4:aliquando ad verum, ubi minime exspectavimus, pervenimus,
Quint. 12, 8, 11.—Poet. transf., of an abstr. subject, to have need of, require:b.silvarumque aliae pressos propaginis arcus Exspectant,
Verg. G. 2, 27:neque illae (oleae) procurvam exspectant falcem rastrosque tenaces,
id. ib. 2, 421; cf.:lenta remedia et segnes medicos non exspectant tempora mea,
Curt. 3, 5, 13.—Hence, exspectātus ( expect-), a, um, P. a. (acc. to II.), anxiously expected, longed for, desired, welcome (class.):carus omnibus exspectatusque venies,
Cic. Fam. 16, 7; cf.:venies exspectatus omnibus,
id. ib. 4, 10, 1; Plaut. Most. 2, 2, 11:quibus Hector ab oris exspectate venis?
Verg. A. 2, 282:sensi ego in exspectatis ad amplissimam dignitatem fratribus tuis,
who were expected to arrive at the highest dignities of the state, Cic. de Sen. 19, 68:ubi te exspectatum ejecisset foras,
i. e. whose death is waited, longed for, Ter. Ad. 1, 2, 29 Ruhnk.— Comp.:nimis ille potuit exspectatior venire,
Plaut. Most. 2, 2, 12.— Sup.:adventus suavissimus exspectatissimusque,
Cic. Att. 4, 4 a:litterae,
id. Fam. 10, 5, 1:triumphus,
Hirt. B. G. 8, 51 fin. —In the neutr. absol.:quis non diversa praesentibus contrariaque exspectatis aut speret aut timeat?
Vell. 2, 75, 2:hosti Ante exspectatum positis stat in agmine castris,
before it was expected, Verg. G. 3, 348; so,ante exspectatum,
Ov. M. 4, 790; 8, 5; Sen. Ep. 114:ille ad patrem patriae exspectato revolavit maturius,
than was expected, Vell. 2, 123, 1. -
59 immuto
immūto ( inm-), āvi, ātum, 1 (archaic inf. pres. pass. inmutarier, Ter. And. 1, 5, 40; id. Eun. 2, 1, 19; id. Phorm. 1, 4, 29), v. a. [in-muto], to change, alter, transform.I.In gen. (class.):II.ubi immutatus sum? ubi ego formam perdidi?
Plaut. Am. 1, 1, 300: perscrutari... nos nostri an alieni simus;ne clam quispiam nos imprudentis mmutaverit,
Plaut. Mil. 2, 5, 22:adeone homines inmutarier ex amore,
Ter. Eun. 2, 1, 19:vultum earum,
id. Hec. 3, 3, 9:imperio, potestate, prosperis rebus immutari,
Cic. Lael. 15, 54; cf.:me aliquando immutarunt tibi,
id. Fam. 5, 8, 2: illi regi amabili Cyro subest ad immutandi animi licentiam crudelissimus ille Phalaris (v. ad), id. Rep. 1, 28:ut ejus orbis (i. e. signiferi) unaquaeque pars alia alio modo moveat immutetque caelum,
id. Div. 2, 42, 89:concentus immutatus aut discrepans,
id. Rep. 2, 42: temeritas filii comprobavit;verborum ordinem immuta: fac sic: comprobavit filii temeritas, etc.,
id. Or. 63, 214:nomen immuto,
Quint. 8, 6, 28:cum successor aliquid immutat de institutis priorum,
Cic. Fl. 14, 33.—In partic., in rhet.(α).To put, by metonymy, one word for another:(β).immutata (verba), in quibus pro verbo proprio subicitur aliud, quod idem significet, sumptum ex re aliqua consequenti, etc.... Ennius Horridam Africam terribili tremere tumultu cum dicit, pro Afris immutat Africam,
Cic. Or. 27, 92 sq.; id. de Or. 3, 43, 169.—E s p.: immutata oratio, allegory, = allêgoria, Cic. de Or. 2, 65, 261. -
60 impugno
impugno ( inp-), āvi, ātum, 1, v. a. [in-pugno], to fight against a person or thing, to attack, assail (class.; esp. in the transf. and trop. signif.; cf.: invado, opprimo, aggredior, adorior).I.Lit., in the milit. sphere:II.terga hostium,
Liv. 3, 70, 4:Syracusae a cive impugnatae sunt (for which, shortly after, oppugnari),
Just. 22, 2. — Absol.: nostri redintegratis viribus acrius impugnare coeperunt, * Caes. B. G. 3, 26, 4; Just. 38, 4.—Transf., beyond the milit. sphere, to attack, assail, oppose, impugn:qui (Scaurus) tametsi a principio acerrime regem (Jugurtham) impugnaverat, tamen, etc.,
Sall. J. 29, 2:cujus vel praecipua opera Bibulum impugnaverat,
Suet. Caes. 21; Cic. Fam. 3, 12, 1:veneficiis et devotionibus impugnari,
Suet. Calig. 3:saepe quae in aliis litibus impugnarunt actores causarum, eadem in aliis defendunt,
Quint. 2, 17, 40:filii caput palam,
id. 11, 1, 62: dignitatem alicujus, Cic. Fragm. ap. Non. 439, 3; Hirt. B. G. 8, 53, 1:sententiam,
Tac. H. 4, 8:meritum et fidem,
Ov. M. 5, 151:finitionem alterius,
Quint. 7, 3, 22:nostra,
Hor. Ep. 2, 1, 89; Quint. 4, 1, 14. — Absol.:cum illis id tempus impugnandi detur,
Cic. Quint. 2, 8.
См. также в других словарях:
Ив Монтан — Yves Montand … Википедия
Grammaire Italienne — La grammaire italienne présente de nombreuses similitudes avec la grammaire française et la grammaire espagnole. En effet, l’italien appartient à la même famille linguistique que le français et l espagnol, c’est à dire celle des langues romanes.… … Wikipédia en Français
Grammaire italienne — La grammaire italienne présente de nombreuses similitudes avec la grammaire française et la grammaire espagnole. En effet, l’italien appartient à la même famille linguistique que le français et l espagnol, c’est à dire celle des langues romanes.… … Wikipédia en Français
Gramática del latín — Prisciano, o el Gramático, panel de mármol que data del 1437 1439 desde el campanario de Florencia, Italia, por Luca della Robbia. La escena es una alegoría del gramático. La lengua latina, al igual que otras lenguas indoeuropeas antiguas, es muy … Wikipedia Español
Juan Cornago — (Johannes Cornago) (c. 1400 después de 1475) fue un cantor y compositor español de transición entre el Ars nova y el Renacimiento. Es de los escasísimos compositores españoles conocidos en el periodo que va desde comienzos del siglo XV hasta el… … Wikipedia Español
Кармель — Кармил (древнеевр. Karmel, hak Karmel фруктовый сад, виноградник; греч. Κάρμηλος, Χερμέλ; лат. Carmelus, Chermel) горный массив в Палестине, состоящий из ряда холмов, протянувшихся более чем на 30 км с северо запада на юго восток от Средиземного… … Католическая энциклопедия
Christian Calendar — Christian Calendar † Catholic Encyclopedia ► Christian Calendar GENERALITIES All civilized peoples and even those which seem to be only just emerging from utter barbarism keep some kind of record of the flight of time and are… … Catholic encyclopedia
CAEPE — inter Aegyptiorum olim Numina. Plin. l. 19. c. 6. Allium caepasque inter Deos iureiurando habet Aegyptus; Sicut Zeno Stoicus per capp???, Teleclides per brassicam, iurâsse leguntur. Vide infra Cepe. Aversabantur tamen illud Aegzptii Sacerdotes,… … Hofmann J. Lexicon universale
OPHIR — signisicat cinerem, seu incinerationem, aut rectius cineream, pulverulentam terram, Ebraice Gap desc: Hebrew Estque nomen regioni et terrae sic dictae ab Ophir filio iectanis, nepote Eberi ex Gen. c. 10. v. 29. utpote qui cum fratre suo Havilah… … Hofmann J. Lexicon universale
PLACITA Principum — pro Constitutionibus, v. 1. § ait Praetor ff. de postul. Interdum pro Conventu Procerum Regni vel Imperii, qui et Curia dicitur. Ioh. Calvin. Lexic. Iurid. Sic Car. du Fresne Placita, dicti sunt Conventus publici totius Regni Ordinum, quibus… … Hofmann J. Lexicon universale
nonno — / nɔn:o/ s.m. [lat. tardo nonnus monaco; balio ]. 1. a. [il padre del padre o della madre: n. paterno ] ▶◀ (lett.) avo. ◀▶ ‖ ✻ nipote. b. (estens.) [al plur., le generazioni precedenti: al tempo dei nostri n. era tutto diverso ] ▶◀ antenati … Enciclopedia Italiana
