-
101 óralı
та́мошний, из тех мест ( о человеке)siz óralı mısınız? — вы отту́да / из тех мест?
••- óralı değil
- hiç óralı olmuyordu -
102 sadet
озвонч. -diтема / предмет разговораsadetten ayrılmak — отклониться / отойти от темы разговора
sadedim dahilinde değil — [это] выходит за рамки моей темы
-
103 sağlam
здоро́вый здра́вый про́чный пы́шущий здоровьем* * *1.1) врз. здоро́выйsağlam hava — здоро́вый кли́мат
sağlam vücut — здоро́вый органи́зм
2) про́чный, кре́пкий; твёрдый тж. перен.sağlam ayakkabı — про́чная о́бувь
sağlam dostluk — про́чная дру́жба
sağlam karar — твёрдое реше́ние
sağlam yapı — усто́йчивое / про́чное сооруже́ние
3) надёжныйsağlam iş — надёжная рабо́та
sözü sağlam — на его́ сло́во мо́жно положи́ться
4) це́лый, неповреждённый2. разг.bütün eşya sağlam geldi — все ве́щи пришли́ в по́лной сохра́нности
наверняка́çalışmazsa sağlam işten atılır — е́сли он не бу́дет [хорошо́] рабо́тать, его́, наверняка́, вы́гонят с рабо́ты
••- sağlam kazağa bağlamak -
104 sarfınazar
- denза исключением; кроме, помимоsarfınazar etmek — оставлять без внимания, не принимать во внимание
bu ufak tefek kusurlardan sarfınazar edilirse, fena adam değil — если не обращать внимания на эти мелкие недостатки, то он неплохой человек
-
105 sittonsene
всегда́, ве́чно, век, во все времена́sittonsene gelmese umurumda değil — по мне, так он хоть бы век не приходи́л
-
106 sónradan
по́зже, зате́м, впосле́дствииonun farkına ancak sónradan vardı — он э́то по́зже заме́тил
••sónradan gelen devlet devlet değil — посл. запозда́лое сча́стье уже́ не есть сча́стье
-
107 şey
1.вещь, предме́т; шту́ка; де́ло и т. п.benim için en güzel şey idi — для меня́ э́то бы́ло са́мым прия́тным де́лом
yalan kötü bir şeydir — ложь - плоха́я шту́ка
2.çok ilginç şeyler anlattı — он рассказа́л о́чень интере́сные ве́щи
употр. вместо забытого слова то бишь..., как его́...3.şeyi gördüm..., arkadaşınızı — я ви́дел ва́шего това́рища, как бишь его́...
bir şey — ко́е-что́, что́-то; что́-нибудь, что́-либо
buna benzer bir şey — не́что похо́жее на э́то
bir şeydir oldu — что́-то случи́лось
işte öyle bir şey — что́-нибудь в э́том ро́де; б) ничто́, ничего́ (при отриц. форме сказуемого)
bir şey kalmamış — ничего́ не оста́лось; ничего́, пустяки́
bir şey değil — не сто́ит благода́рности ( вежливый ответ на благодарность)
••- bu da bir şey mi?!
- her şeyden evvel
- öyle şey olur mu? -
108 şurası
[вот] то ме́стоşurası iyi değil, buraya geçin — там пло́хо, пройди́те сюда́
şurasını beğendiniz mi? — вам понра́вились те места́?
şurası muhakkak ki... — несомне́нно то, что...
-
109 taş
ка́мень (м)* * *1.1) ка́меньtaşa tutmak — забросать камня́ми
2) (тж. değerli / kıymetli taş) драгоце́нный ка́меньbu küpenin taşları o kadar temiz değil — ка́мни э́тих серёжек не о́чень чи́стые
3) ша́шка ( в игре в шашки), фи́шка ( в домино)taş sürmek — сде́лать ход ( при игре в шашки)
4) мед. ка́меньböbrek taşları — ка́мни в по́чках
5) геол. го́рная поро́даAnkara taşı — андези́т
kayagan taş — сла́нец
6) столб из ка́мня2.kilometre taşı — придоро́жный киломе́тр; пике́т
ка́менныйtaş köprü — ка́менный мост
taş merdiven — ка́менная ле́стница
••taş attın da kolun mu yoruldu? — погов. бро́сил всего́-на́всего ка́мешек, и что же рука́ уста́ла? (о приобретённых без лишних усилий доходах, прибыли)
taş yağar kıyamet koparken — погов. лихоле́тье, стра́шные времена́
taşı sıksa suyunu çıkarır — посл. е́сли он жмёт ка́мень - вода́ течёт ( о физически сильном человеке)
- taş çatlasataş yerinde ağırdır — погов. ка́ждый ка́мень на своём ме́сте ва́жен
- bana bu Zehra'nın ettiği iyiliği
- taş çatlasa ödeyemem
- taş çekmek
- taş çıkartmak
- taşı gediğine koymak
- taş gibi
- ben olduğum yerde taş gibi donup kaldım
- taş kesilmek
- taş koymak
- taşı ölçeyim
- taş taş üstünde bırakmamak -
110 tekin
1) пусто́й, необита́емый2) благоприя́тный; принося́щий сча́стьеtekin değil — а) злополу́чный; злове́щий; б) принося́щий несча́стье, име́ющий дурно́й глаз
-
111 uğraşmak
занима́ться* * *1) до́лго и мно́го занима́ться чем; мно́го труди́ться над чемbu olmayacak bir iş değil, ancak çok uğraşmak ister — э́то выполни́мое де́ло, но ну́жно мно́го потруди́ться
benim başka işlerim var, bununla uğraşamam — у меня́ други́е дела́, я не могу́ вози́ться с э́тим
-
112 umur
-
113 vakit
1. выпад. -ktiвре́мяvaktinde — во́время, своевре́менно
vaktiyle — когда́-то, не́когда
vaktini almak — а) занима́ть вре́мя, оторва́ть / отвле́чь, помеша́в де́лать что-л.; б) отнима́ть чьё-л. вре́мя
vakit dar — вре́мени ма́ло
vaktimiz dar — вре́мени у нас ма́ло
vakit geçirmek — быть за́нятым, занима́ть себя́ чем; проводи́ть вре́мя
vakit kazanmak — вы́играть вре́мя
vakit kaybetmeden — не теря́я вре́мени; неме́дленно
vakti olmak — име́ть вре́мя (что-л. сделать)
vaktimiz var — у нас есть вре́мя
vakti olmamak — не име́ть вре́мени
vaktim yok — а) мне не́когда; б) у меня́ нет вре́мени (что-л. сделать, встретиться с кем-л. и т. п.)
vakit saat aramamak — не обраща́ть никако́го внима́ния на вре́мя (будь то день, ночь и т. п.)
vaktimi şaşmamak — быть пунктуа́льным
her vakit — всегда́
hiç bir vakit — никогда́
o vakit — тогда́, в то вре́мя
yemek vakti — обе́денная пора́
2. выпад. -ktişimdi bunun vakti değil — сейча́с не вре́мя для э́того
с формами dık / acak передаёт придаточное предложение времениgeldiği vakit söylerim — когда́ он придёт, я скажу́
gideceğiniz vakti bana haber verin — уве́домьте меня́, когда́ пойдёте
••- vakti hâli yerindevakit nakittir — посл. вре́мя - де́ньги
- vaktler hayrolsun! -
114 yabancı
иностра́нец (м) иностра́нный незнако́мец (м) посторо́нний* * *1.1) чужо́й, посторо́нний2) незнако́мыйyabancı müşteri giremezdi — незнако́мый посети́тель не мог входи́ть
3) иностра́нныйyabancı diller — иностра́нные языки́
2.yabancı basın — зарубе́жная печа́ть
1) чужа́к, чужо́й [челове́к], незнако́мецyabancı değil — не чужо́й, свой
yabancısı olmak — быть чужи́м, быть чужако́м; не быть бли́зким кому
2) разг. иностра́нец••- bu ses bana yabancı gelmedi
- yabancı gibi durmak
- yabancı saymak
- yabancı tutmak -
115 yaş
во́зраст (м)* * *Iво́зрастgeçkin yaş — прекло́нный во́зраст
genç yaşında — в молодо́м во́зрасте
kaç yaşındasın? — ско́лько тебе́ лет?
üç yaşındayım — мне три го́да
on yaşındayım — мне де́сять лет
çocuk daha yaşında değil — ребёнку ещё нет и го́да
yaşını bitirmek / doldurmak — исполня́ться - о года́х
on yaşını doldurdu — ей испо́лнилось де́сять лет
yaş ilerlemek — ста́риться; станови́ться ста́рше ( годы идут)
baban yaşındadır! — он тебе́ в отцы́ годи́тся!
ben bu yaştan sonra... — э́то в мои́-то го́ды...
yaşını [başına] almak — [по]взросле́ть; войти́ в года́
yaşını başını almış — в года́х, в лета́х
yaşı ne, başı ne? — он мо́лод ещё!
yaşın ne, başın ne ki bize akıl öğretirsin! — ты ещё мо́лод нас поуча́ть!
yaşı benzemesin! — не дай Бог ему́ тако́й же коро́ткой жи́зни!
yaşı yerde / toprakta sayılası! — бран. чтоб ему́ сдо́хнуть! букв. (чтоб его́ го́ды в земле́ отсчи́тывались)
II 1.yaşı yetmiş, işi bitmiş! — его́ пе́сенка спе́та!
1) вла́жный, сыро́йyaş çamaşır — вла́жное бельё
yaş odun — сыры́е дрова́
2) све́жий2.yaş sebze — све́жие о́вощи
yaş akıtmak / dökmek — пла́кать, пролива́ть слёзы
yaşlara boğulmak — залива́ться слеза́ми
göz yaşı — слеза́, слёзы
yaşını içine akıtmak — сде́рживать / глота́ть слёзы; не подава́ть ви́да
yaşlarını tutmamak — дать во́лю слеза́м
göz yaşlarını tutmadı — она́ не смогла́ сдержа́ть слёз
•• -
116 yaşamak
жить обита́ть пережи́ть* * *1) жить, существова́тьdedesi yaşıyor mu? — его́ дед жив?
bekâr yaşamak — жить бобылём / холостяко́м
köyde yaşamak — жить в дере́вне
bu kazançla yaşamak kolay değil — с таки́м за́работком жить нелегко́
onun hatırası hep yaşayacak — па́мять о нём бу́дет жить всегда́
2) прия́тно проводи́ть вре́мя, развлека́ться; прожига́ть жизньonlar Adalarda yaşıyorlar — они́ прия́тно прово́дят вре́мя на При́нцевых острова́х
3) пережи́ть, испыта́ть в жи́зниiki üç büyük aşk yaşadı — он испыта́л в жи́зни две-три больши́х любви́
••- yaşadık!- bu iş olursa yaşadık!
- yaşadınız
- çocuklar! -
117 yenilmek
I безл.bunun hepsi yenilmeli mi? — ра́зве всё э́то ну́жно съесть?
IIyenilir yutulur şey değil — а) несъедо́бное; б) перен. неприе́млемый (о ком-чём-л.)
быть побеждённым, потерпе́ть пораже́ние, проигра́ть -
118 yer
местно́сть (ж) ме́сто (с)* * *1) врз. земля́yer atmosferi — земна́я атмосфе́ра
Yerin dönmesi — астр. враще́ние Земли́
yere düşmek — упа́сть на зе́млю
Yer ekseni — астр. земна́я ось
yere oturmayınız — не сади́тесь на зе́млю
yerini sattı — он про́да́л свою́ зе́млю
yerleri silmek — мыть полы́
2) врз. ме́стоyer almak — заня́ть ме́сто в чём
yerini almak — заня́ть чьё-л. ме́сто
yerini değiştirmek — поменя́ть места́ми, переста́вить
yerinden oynatmak — сдви́нуть с ме́ста
yerinde söylemek — сказа́ть к ме́сту
o bir yerde fazla durmaz — он на одно́м ме́сте до́лго не сиди́т
arkadaşınızın yerini bilmiyorum — я не зна́ю, где [нахо́дится/живёт] ваш това́рищ
doğum yeri — ме́сто рожде́ния
kaza yeri — ме́сто ава́рии
ön tarafta bir boş yer var — впереди́ есть одно́ свобо́дное ме́сто (в кино, театре)
park yeri — стоя́нка (автомашин и т. п.)
taksi durak yeri — стоя́нка такси́
toplantı yeri ме́сто — проведе́ния собра́ния
buna yer verilemez — э́тому не должно́ быть ме́ста
yeriniz var mı? — у вас есть свобо́дный но́мер? ( в гостинице) / свобо́дное ме́сто? (в ресторане и т. п.)
3) пункт, ме́стоatanma yeri — ме́сто/пункт назначе́ния
düğüm yeri — узлово́й пункт
gözletme yeri — наблюда́тельный пункт
idare yeri — кома́ндный пункт, пункт управле́ния
konuşma yeri — перегово́рный пункт
4) в соч.bir yerden — отку́да-то
••yere bakan yürek yakan — погов.... в ти́хом о́муте че́рти во́дятся
- yerinde- yere bakmak
- yere baktırmak
- yere batasıca!
- yere batsın!
- yere batmak
- yerle bir etmek
- yerini bulmak
- yere çalmak
- yerin dibine geçmek
- yerin dibine batmak
- yerin dibine girmek
- yerini doldurmak
- yere geçmek
- yerini geçmek
- yeri gelmedi
- yeri gelmeşken... - yeri gökü birbirine katmak
- yerle gök bir olsa
- yerden göğe kadar
- yere göğe koyamamak
- yer etmek
- yerini ısıtmak
- yer kabul etmez
- yerde kalmak
- yerinde kalmak
- yer kapmak
- yerin kulağı var - böyle sözlerin yeri var mı?
- bunu yapsalar yeridir
- yerinde olmak
- keyfi yerinde olmak
- keyfi yerinde değil
- yerine oturmak
- yerinden oynamak
- yeri öpmek
- yere sağlam basmak
- yerinde saymak
- yere sermek
- yeri soğumadan
- yerinde su mu çıktı?
- yerleri süpürmek
- yerlerde sürünmek
- yerini tutmak
- yer vermek
- yere vurmak
- yer yarılıp içine girmek
- yerini yapmak
- yerinde yeller esiyor
- yerden yere vurmak
- yeri yurdu belirsiz -
119 yönlü
1) сторо́ннийçok yönlü bir sorun — многосторо́нняя пробле́ма
2) относя́щийся (к кому-чему-л.); каса́ющийся (кого-чего-л.)bu söz size yönlü değil — э́ти слова́ к вам не отно́сятся
-
120 yüzlemece
1. юр.соверша́емый при ли́чном прису́тствии; о́чныйyüzlemece hüküm — о́чный пригово́р
2.yüzlemece muhakeme — о́чное суде́бное разбира́тельство
в прису́тствииarkadan söylemek doğru değil, yüzlemece söylemeli — на́до говори́ть не за глаза́, а в глаза́
См. также в других словарях:
değil — is. Cümle içinde art arda kullanılan iki veya daha çok özneyi, tümleci, yüklemi, aralarından bazılarına olumsuzluk kavramı vererek birbirine bağlayan veya yüklemin olumsuz çekimini sağlayan kelime Bu direniş çetin değil, haşin değil, yürek… … Çağatay Osmanlı Sözlük
değil mi ki — madem, mademki … Çağatay Osmanlı Sözlük
yenilir yutulur şey değil — 1) yenmeyecek nitelikte olan (yiyecek) 2) hoşa gitmeyen, beğenilmeyen nitelikte olan Kağnı gıcırtısını sineye çekmek zor, bu zıkkım pek yenir yutulur şey değil ki! B. R. Eyuboğlu 3) çok ağır (söz) 4) mec. kendisiyle başa çıkılamayacak durumda… … Çağatay Osmanlı Sözlük
boru değil (veya boru mu bu?) — hlk. azımsanacak, küçümsenecek, önem verilmeyecek şey değil anlamında kullanılan bir söz Gençlik bu, boru değil. A. İlhan … Çağatay Osmanlı Sözlük
akıl işi değil — akla uygun değil, doğru değil anlamında kullanılan bir söz … Çağatay Osmanlı Sözlük
el âlemin ağzı torba değil ki büzesin — elin ağzı torba değil ki büzesin … Çağatay Osmanlı Sözlük
herkesin ağzı torba değil ki büzesin — elin ağzı torba değil ki büzesin … Çağatay Osmanlı Sözlük
kabil değil — imkânsız, imkânı yok Şu sırta kadar çıkmazsak kabil değil, faciayı tamamıyla göremezsiniz, diyor. F. R. Atay … Çağatay Osmanlı Sözlük
erkek arslan arslan da dişi arslan arslan değil mi? — güçlülük ve yüreklilik yalnızca erkeklerde değil kadınlarda da vardır anlamında kullanılan bir söz … Çağatay Osmanlı Sözlük
hiç değil — asla, kesinlikle Küçük tıpkı dedesi. Hiç değil … Çağatay Osmanlı Sözlük
av vuranın değil alanın — bir şeyden, sahibi değil de başkası yararlanıyorsa asıl sahip yararlanan kişidir anlamında kullanılan bir söz … Çağatay Osmanlı Sözlük