Перевод: с исландского на все языки

со всех языков на исландский

head-dress

  • 1 höfuîbúnaîur

    Íslensk-ensk orðabók > höfuîbúnaîur

  • 2 lína

    * * *
    (að), v.
    1) to soften, mitigate;
    2) to soothe, alleviate (linit harmi mínum); impers., e-u linar, it abates (við átak hans linat þegar sóttinni);
    3) l. til, to give way;
    4) refl., linast, to be softened, give way (þá linuðust hugir þeirra).
    * * *
    u, f. a line, and as a naut. term, the bowline, Edda (Gl.), cp. bóglína: a rope, hann tók glófana, beltið ok knífinn ok línu mjófa, … eptir þat fór hann í festina ok lét línuna draga sik af berginu undir fossinn, Gullþ. 8. Norsemen mostly used ropes of walrus skin (svörðr), but ropes of flax are also mentioned; meðan strengr ok lína brestr eigi, Orkn. (in a verse).
    2. mathem. a line, Rb. 472, 474; Miðjarðar-lína and Lína = the Line, Equator, mod.: a line in a book or writing (mod.), skrifa línu-skakkt, to write the lines unevenly.
    II. lín, a head-dress; Hlín línu, poët. a lady, Kormak; línu jörð, the earth of the lín = the head, Fms. v. 200 (in a verse); laut und línu, lysti at kyssa, Þkv. 27.
    COMPDS: línuakkeri, línustrengr.

    Íslensk-ensk orðabók > lína

  • 3 SKAUT

    I) n.
    1) corner of a square cloth (hann var borinn í fjórum skautum til búðar);
    feldr fimm alna í s., a cloak five ells square;
    of the heaven (þeir gerðu þar af himin ok settu hann upp yfir jörðina með fjórum skautum);
    byrr beggja skauta, a fair wind (right astern);
    fig., hann mun verða yðr þungr í skauti, hard to deal with;
    3) flap, skirt of a cloak (hón hafði yfir sik skallats-skikkju hlaðbúna í s. niðr);
    4) lap (sitja, liggja í skauti e-s);
    5) a square piece of cloth, kerchief (menn báru þá hluti sína í s., ok tók jarlinn upp);
    6) a lady’s hood.
    II) from skjóta.
    * * *
    n. [Ulf. skauts = κράσπεδον, Matth. ix. 20, Mark vi. 56, Luke viii. 44; A. S. sceât; Engl. sheet; O. H. G. skoza; Germ. schoss; Dan. sköd]:—the sheet, i. e. the corner of a square cloth or other object; hann sá niðr síga dúk mikinn af himni með fjórum skautum, 656 C. 8 (Acts xi. 5); hann var borinn í fjórum skautum til búðar, Glúm. 395, Fbr. 95 new Ed.; var hann fluttr heim í fjórum skautum, Vígl. 24; feldr fimm álna í skaut, a cloak of five ells square, Korm. 86: of the heaven, þeir görðu þar af himinn ok settu hann yfir jörðina með fjórum skautum, with four ‘sheets,’ i. e. corners (east, west, north, south), Edda; whence himin-skaut, the airts, four quarters of the heavens; or heims-skaut, the poles, norðr-skaut or norðr-heims-skaut, the north pole; jarðar-skaut, the earth’s corner, outskirt of the earth, Edda (in a verse).
    2. the sheet, i. e. the rope fastened to the corner of a sail, by which it is let out or hauled close, N. G. L. ii. 283; þeir létu landit á bakborða ok létu skaut horfa á land, Fb. i. 431; skautin ok líkin, Hem. (Gr. H. Mind. ii. 662): the phrase, beggja skauta byrr, a fair wind (right astern), Bs. ii. 48, freq. in mod. usage.
    3. the skirt or sleeve of a garment; of a cloak, hann hafði rauða skikkju ok drepit upp skautunum, Fms. vii. 297, cp. Eb. 226; skikkju hlaðbúna í skaut niðr, Nj. 48, 169; hence, bera hlut í skaut, to throw the lot into the skirt of the cloak, Grág. i. 37, Eg. 347 (see hlutr; or is skaut here = a kerchief (skauti) tied together to make a purse?); ef fé liggr í skauti, Karl. 170: hann hafði und skauti sér leyniliga handöxi, Fms. x. 397: whence the phrases, hafa brögð undir skauti, of a cunning person (cp. hafa ráð undir hverju rifi), Bs. i. 730; hafa ráð und skauti, Sturl. i. 35 (in a verse); hann mun verða yðr þungr í skauti, heavy in the flap, hard to deal with, Fb. ii. 130: hence the bosom, Dan. skjöd (cp. Lat. sinus), hvern dag sitr hann ok liggr í hennar skauti, ok leikr sér, Mar.; Abrahams-skaut, Bible. A new-born infant used to be taken into the ‘skaut’ of his parents, and was thenceforth counted as legitimate; hence the phrases, sá maðr er borinn er skauta á meðal, skal taka slíkan rétt sem faðir hans hafði, N. G. L. i. 212: the same ceremony was also a token of adoption, þann mann skal leiða á rekks skaut ok rýgiar, 209; möttul-skaut, q. v.
    4. of a head-dress, a hood, thrown round the head with the ends hanging down; klæði með hettu ok mjófu skauti bak ok fyrir, Mar.; skaut eða húfu, Karl. 60; síðfaldin skaut á höfði … lyptir hón skautinu brott ór höfðinu, id.; haf þat þér fyrir skaut ok höfuð-dúk, Stj. 127; kasta af höfði þér skautum ok höfuð-dúk, 208; krúsat skaut, D. N. iv. 359, 363; skaut, höfuð-dúkr, 217; kvenna-skaut, Bs. ii. 358; hálsa-skaut, a ‘neck-sheet,’ the flap of the hood, Vtkv. 12 (in a riddle); Ránar skaut, poët. of the waves, Edda (in a verse).
    COMPDS: skautafaldr, skautasegl, skautasigling.

    Íslensk-ensk orðabók > SKAUT

  • 4 sveigr

    (gen. -ar), m. a kind of headdress, snood (s. var á höfði).
    * * *
    m. [Engl. switch; Swed. svæge; Norse sveig; cp. svigi]:—a switch, álm-s., Fas. i. 271; sveigar kör, a ‘switch-bane,’ i. e. an axe, Eg. (in a verse).
    II. metaph. a bow, Edda (Gl.)
    2. a head-dress or snood, a kerchief wound round the head; sveigr var á höfði, Rm.; s. á höfði mikill, Ld. 244; hence sveigar-sága, -þöll, -gátt, the fairy of the hood, i. e. a woman, Lex. Poët.: the passage, nú mun þér ekki sveigr á (sveigra Ed.) verða, er þú ferr aptr, it will be no bend in thy way, it will all be straight. Fas. iii. 281.

    Íslensk-ensk orðabók > sveigr

  • 5 aldin-falda

    n, f. a lady with an old-fashioned head-dress, Rm. 2.

    Íslensk-ensk orðabók > aldin-falda

  • 6 sveipr

    m.
    1) fold, folding; s. í hári, a curl in the hair, curly hair;
    2) a kind of head-dress, = sveigr;
    3) a sudden stir, disturbance (opt verðr s. í svefni).
    * * *
    m. a fold, Lat. plica; gyrða um sik með tvauföldum sveip, to gird with a twofold ‘swoop,’ wrap it twice round the waist, Sks. 405 B: a twirl, a falling lock on the forehead, s. í hári, Nj. 39; svartr á hár ok sveipr í hárinu, curled hair (?), Korm. 8.
    2. a hood (= sveigr), Edda ii. 494.
    3. poët., öldu-sveipr, a ‘wave-sweeper,’ i. e. an oar, Fms. ii. (in a verse).
    II. a sudden ‘swoop,’ an accident, catastrophe; sveipr varð í för, Haustl.; opt verðr sveipr í svefni, a saying, Sturl. ii. 210.

    Íslensk-ensk orðabók > sveipr

  • 7 aldinfalda

    Íslensk-ensk orðabók > aldinfalda

  • 8 krókfaldr

    m. a form of women’s head-dress.

    Íslensk-ensk orðabók > krókfaldr

  • 9 BÚA

    (bý; bjó, bjoggum or bjuggum; búinn), v.
    1) to prepare, make ready;
    búa mál á hendr e-m, to take out a summons against one, be in a lawsuit;
    2) to dress, attire, adorn, ornament;
    bjó hón hana sem hón kunni bezt, she dressed her as well as she could;
    sá þeir konur vel búnar, well dressed;
    búa beð, rekkju, to make a bed;
    búa öndvegi, hús, to make a high seat, adorn a house (for a feast);
    öll umgjörðin var búin gulli ok silfri, adorned (mounted) with gold and silver;
    vápn búit mjök, much ornamented;
    3) to fix one’s abode in a place, = byggja( þegar munu jötnar Ásgarð búa);
    4) to deal with, to treat;
    þeir bjuggu búi sem þeim líkaði, they treated it as they liked, viz. recklessly;
    Haraldr bjó heldr úsparliga kornum Sveins, used S.’s stores rather unsparingly;
    5) to live, dwell (búa í tjöldum);
    þeir bjuggu þar um nóttina, they stayed there during the night;
    sá maðr bjó á skipi (had his berth) næst Haraldi;
    6) to have a household (cattle, sheep, and milk);
    meðan þú vilt búa, as long as thou will keep house;
    búa á or at, with the name of the place added in dat., to live at or in (hann bjó á Velli; Gunnar bjó at Hlíðarenda);
    búa í skapi, brjósti e-m, to be, dwell in one’s mind (eigi býr þér lítit í skapi);
    sýnandi þá hjartaliga gleði, er í brjósti býr, that fills the breast;
    8) to behave, conduct onself (bjuggu þeir þar fremr úfriðliga);
    9) with preps.:
    búa af e-u, to lose;
    láta e-n af baugum búa, to let him be deprived of his riches;
    búa at e-u, to treat, = búa e-u (cf. 4);
    þeir höfðu spurt hvern veg Þórólfr hafði búit at herbergjum þeirra, how Th. had treated their premises;
    búa e-t fyrir, to prepare (þeir hlutir, er guð hefir fyrir búit sínum ástvinum);
    búa fyrir, to be present (hann ætlar, at Selþórir muni fyrir búa í hverju holti);
    búa hjá konu, to lie with a woman;
    búa í e-u, to be at the bottom of, = búa undir e-u (en í þessu vináttumerki bjuggu enn fleiri hlutir);
    búa með e-m or e-rri, to cohabit with;
    búa með konu, to lie with;
    búa saman, to live together (as husband and wife, as friends); to have a common household (ef menn búa saman);
    búa e-t til, to prepare, take the preparatory steps in a case (búa sök, mál, vígsmál til, cf. 1);
    búa til veizlu, to prepare for a feast;
    búa um e-n, to make one’s bed (var búit um þá Þórodd á seti ok lögðust þeir til svefns);
    Þórólfr lét setja upp skip sitt ok um búa, he had his ship laid up and fenced round;
    kváðu nú Guðrúnu eiga at búa um rauða skör Bolla, said that G. would have to dress B.’s (her husband’s) bloody head;
    búa um andvirki, to fence and thatch hayricks;
    at búa svá um, at aldri mátti vökna, to pack it up so that it could not get wet;
    búa svá um, at (with subj.), to arrange it so, that;
    búa eigi um heilt við e-n, to be plotting something against one;
    búa um nökkurn skoll, to brood over some mischief (deceit);
    búa um grun, to be suspicious;
    búa um hverfan hug, to be fickleminded;
    gott er um öruggt at búa, to be in a safe position;
    búa undir e-u, to be subject to, suffer, endure (hart mun þykkja undir at búa);
    eiga undir slíkum ofsa at búa, to have to put up with such insolence; to be the (hidden) reason of, to be at the bottom of (þat bjó þar undir, at hann vildi taka ríkit undir sik);
    þér vitið gørst, hvat yðr býr undir (what reason you have) at girnast eina útlenda mey;
    sárt býr þú nú við mik, Þóra, thou treatest me sorely;
    búa við e-t, to enjoy (þú býr við eilífa ást ok bíðr eilífra ömbuna); to submit to, put up with;
    ok mun eigi við þat mega búa, it will be too hard to bide;
    búa yfir e-u, to hide, conceal;
    framhlutr ormsins býr yfir eitri, is venomous;
    lítill búkr býr yfir miklu viti, little body holds mickle wit;
    búa yfir brögðum, flærð ok vélum, to brood over tricks, falsehood, and deceit;
    10) refl., búast.
    * * *
    pret. sing. bjó, 2nd pers. bjótt, mod. bjóst; plur. bjoggu, bjöggu, and mod. bjuggu, or even buggu; sup. búit, búið, and (rarely) contr. búð; part. búinn; pret. subj. bjöggi, mod. byggi or bjyggi; pres. sing. indic. bý; pl. búm, mod. búum: reflex. forms býsk or býst, bjósk or bjóst, bjöggusk, búisk, etc.: poët. forms with suffixed negative bjó-at, Skv. 3. 39: an obsolete pret. bjoggi = bjó, Fms. ix. 440 (in a verse); bjöggisk = bjósk, Hom. 118. [Búa is originally a reduplicated and contracted verb answering to Goth. búan, of which the pret. may have been baibau: by bûan Ulf. renders Gr. οικειν, κατοικειν; Hel. bûan = habitare; Germ. bauen; Swed. and Dan. bo. The Icel. distinguishes between the strong neut. and originally redupl. verb búa, and the transit. and weak byggja, q. v.: búa seems to be kindred to Gr. φύω, εφυσα (cp. Sansk. bhû, bhavâmi, Lat. fui); byggja to Lat. făcio, cp. Swed.-Dan. bygga, Scot. and North. E. to ‘big,’ i. e. to build; cp. Lat. aedificare, nidificare: again, the coincidence in sense with the Gr. οικος, οικειν, Lat. vicus, is no less striking, cp. the references s. v. bú above. Búa, as a root word, is one of the most interesting words in the Scandin. tongues; bú, bær, bygg, bygð, byggja, etc., all belong to this family: it survives in the North. E. word to ‘big,’ in the Germ. bauen ( to till), and possibly (v. above) in the auxiliary verb ‘to be.’]
    A. NEUTER, to live, abide, dwell, = Gr. οικειν, Lat. habitare; sú synd sem í mér býr, Rom. vii. 17, 20; í mér, þat er í mínu holdi, býr ekki gott, 18; hann sem býr í ljósinu, 1 Tim. vi. 16; fyrir Heilagan Anda sem í oss býr, 2 Tim. i. 14; Látið Christs orð ríkulega búa meðal yðar, Col. iii. 16; þá trú … sem áðr fyr bjó í þinni ömmu Loide, 2 Tim. i. 5; þat hit góða sem í oss býr, 14; hann sem býr í ljósinu, þar einginn kann til að komast, 1 Tim. vi. 16; hence íbúð, living in, etc.; in many of those passages some Edd. of N. T. use byggja, but búa suits better: of a temporary abode, hann bjó í tjöldum, he abode in tents, Fms. x. 413.
    2. a naut. term; þeir bjuggu þar um nóttina, they stayed, cast anchor during the night, Fms. vii. 3: on board ship, to have one’s berth, sá maðr bjó á skipi næst Haraldi er hét Loðinn, 166; engi maðr skyldi búa á þessu skipi yngri en tvítugr, x. 321.
    3. to live together as man and wife; henni hagar að b. við hann, 1 Cor. vii. 12; hagar honum hjá henni að b., 13; b. með húsfrú sinni, Stj. 47; b. við; Helgi prestr bjó við konu þá, er Þórdís hét (of concubinage), Sturl. i. 141; but búa saman, of wedded life, K. Á. 134.
    4. b. fyrir, to be present in the place: at Selþórir muni fyrir b. í hverju holti, Fms. iv. 260: recipr., sjór ok skúgr bjoggusk í grend, Skálda 202, Baruch.
    5. esp. (v. bú) to have a household, cattle, sheep, and milk; hence búandi, bóndi, bær, and bú; búa við málnytu ( milk), ok hafa kýr ok ær at búi, Nj. 236, Grág. i. 168, 335; b. búi (dat.), 153, K. Þ. K. 90; búa búi sínu, to ‘big ane’s ain biggin,’ have one’s own homestead.
    β. absol., meðan þú vilt b., so long as thou wilt keep bouse, Hrafn. 9; b. vel, illa, to be a good (bad) housekeeper; vænt er að kunna vel að búa, Bb. 3. 1; Salomon kóngur kunni að b., 100; fara að b., to begin housekeeping, 2. 6; b. á jörðu, to keep a farm, gefa þeim óðul sín er á bjoggu, Fms. i. 21.
    γ. búa á …, at …, i …, with the name of the place added, to live at or in a place; hann bjó á Velli (the farm) á Rangárvöllum (the county), Nj. 1; Höskuldr bjó á Höskuldstöðum, 2: hann bjó at Varmalæk, 22; hann bjó undir Felli, 16; Gunnarr bjó at Hlíðarenda, 29; Njáll bjó at Bergþórshváli, 30, 38, 147, 162, 164, 173, 174, 213, Landn. 39–41, and in numberless passages; Eb., Ld., Eg., Sturl., Bs., Ísl. ii, etc. (very freq.): also b. í brjósti, skapi, huga e-m, to be, dwell in one’s mind, with the notion of rooted conviction or determination, þess hins mikla áhuga, er þér býr í brjósti, Fms. iv. 80; því er mér hefir lengi í skapi búit, 78; ekki muntu leynask fyrir mér, veit ek hvat í býr skapinu, Lv. 16.
    II. metaph. and with prepp.; b. um e-t, or b. yfir e-u, almost in an uncanny sense, to brood over hidden schemes, designs, resentment, or the like; búa um hverfan hug, to be of a fickle mind, Skv. 3. 39; b. eigi um heilt, to brood over something against one, to be insincere, Fms. xi. 365; b. um skoll, to brood over some deceit, id.; b. um grun, to be suspicious, ii. 87: in good sense, b. um eitt lunderni, to be of one mind, Jb. 17; b. um þrek, hug, to have a bold heart, Lex. Poët.: b. í or undir e-u, to be at the bottom of a thing; en í þessu vináttu merki bjoggu enn fleiri hlutir, Ó. H. 125; mart býr í þokunni (a proverb), many things bide in the mist; en þat b. mest undir ferð Áka, at …, Fms. xi. 45; þóttusk eigi vita hvat undir myndi b., Nj. 62: b. yfir e-u, to brood over something, conceal; (ormrinn) bjó yfir eitri, i. e. the snake was venomous, Fms. vi. 351: the saying, lítill búkr býr yfir miklu viti, little bulk hides mickle wit, Al.; b. yfir flærð ok vélum, to brood over falsehood and deceit, id.; b. yfir brögðum, Fas. i. 290: b. undir, við e-t, to live under or with a thing, to bide, put up with; eiga undir slíkum ofsa at b., to have to put up with such insolence, Fms. xi. 248; at hart mun þykkja undir at b., Nj. 90, 101; ok mun eigi við þat mega b., i. e. it will be too hard to bide, 164; því at bændr máttu eigi við hitt b., Fms. xi. 224.
    III. in a half active sense; b. at e-u, or b. e-u (with dat.), to treat; þeir höfðu spurt hvern veg Þórólfr hafði búit at herbergjum þeirra, how Th. had used their premises, Eg. 85; þeir bjoggu búi sem þeim líkaði (where with dat.), i. e. they treated it recklessly, Bs. i. 544; Haraldr jarl fór til bús Sveins, ok bjó þá heldr úspakliga kornum hans, Orkn. 424 (in all passages in bad sense): búa vel saman, to live well together, be friendly, Fms. xi. 312; hence sam-búð, living together; b. við e-n, to treat one so and so; sárt býr þú við mik, Þóra, thou treatest me sorely, vii. 203.
    B. ACTIVE, to make ready: the sense and form here reminds one of the Gr. ποιειν: [this sense is much used in Old Engl., esp. the part. bone, boon, or boun, ready, (‘boun to go,’ Chaucer, etc.); in later Engl. ‘boun’ was corrupted into ‘bound,’ in such naut. phrases as bound for a port, etc.: from this part, the ballad writers formed a fresh verb, to boun, ‘busk ye, boun ye;’ ‘busk’ is a remnant of the old reflex, búask, see Dasent, Burnt Njal, pref. xvi. note, and cp. below III.]
    I. to make ready, ‘boun,’ for a journey; b. ferð, för sína; and as a naut. term, b. skip, to make ready for sea; bjoggu þeir ferð sína, Fms. ix. 453; en er þeir vóru búnir, Nj. 122; ok vóru þá mjök brott búnir, they were ‘boun’ for sea, Fms. vii. 101; bjó hann skip sitt, Nj. 128; en skip er brotið, svá at eigi er í för búanda á því sumri, i. e. ship unfit to go to sea, Grág. i. 92; b. sik til göngu, to be ‘boun’ for a walk, Ld. 46; b. sik at keyra, to make one ready for …, Nj. 91.
    β. as a law term, b. sök, mál, or adding til, b. til sök, mál á hendr e-m, to take out a summons against one, begin a lawsuit; b. mál í dóm, of the preliminaries to a lawsuit, hence málatilbúningr, in numberless cases in the Grágás and Sagas.
    γ. generally to prepare, make; b. smyrsl, to make ointments, Rb. 82.
    2. = Old Engl. to boun, i. e. to dress, equip; b. sik, to dress; svá búinn, so dressed, Fms. xi. 272; hence búningr, dress (freq.); vel búinn, well-dressed, Nj. 3, Ísl. ii. 434; spari-búinn, in holiday dress; illa búinn, ill-dressed; síðan bjó hon hana sem hon kunni, she dressed her as well as she could, Finnb. 258; b. beð, rekkjur, to make a bed, Eg. 236; b. upp hvílur, id., Nj. 168; b. öndvegi, hús, to make a high seat, dress a house for a feast, 175, (hús-búnaðr, hús-búningr, tapestry); búa borð, to dress the table, (borð búnaðr, table-service); b. stofu, Fms. iv. 75.
    β. búa til veizlu, to make ‘boun’ ( prepare) for a feast, Eg. 38, Fms. vii. 307; b. til seyðis, to make the fire ‘boun’ for cooking, Nj. 199; b. til vetrsetu, to make ‘boun’ for a winter abode, Fms. x. 42; til-búa, and fyrir-b., to prepare; eg fer héðan að til-b. yðr stað, John xiv. 3; eignizt það ríki sem yðr var til-búið frá upphafi veraldar, Matth. xxv. 34.
    γ. b. um e-t, in mod. use with the notion of packing up, to make into a bundle, of parcels, letters, etc.; hence um-búningr and um-búðir, a packing, packing-cover; b. um rúm, hvílu, to make a bed; búa um e-n, to make one’s bed; var búið um þá Þórodd í seti, ok lögðusk þeir til svefns, Th.’s bed was made on the benches, and they went to sleep, Ó. H. 153; skaltú nú sjá hvar vit leggumk niðr, ok hversu ek bý um okkr (of the dying Njal), Nj. 701; er mér sagt at hann hafi illa um búit, of a dead body, 51; þeir höfðu (svá) um sik búit ( they had covered themselves so) at þá mátti eigi sjá, 261; kváðu nú Guðrúnu eiga at búa um rauða skör Bolla, said that G. would have to comb B.’s (her husband’s) bloody head, Ld. 244; búa svá um at aldri mátti vökna, pack it up so that it cannot get wet, Fms. vii. 225; Þórólfr lét setja upp skip ok um búa, he had the ship laid up and fenced it round (for the winter), Eg. 199; b. um andvirki, to fence and thatch bay-ricks, Grág. ii. 335: metaph. to manage, preserve a thing, Fms. ix. 52; aumlega búinn, in a piteous state, Hom. 115.
    3. to ornament, esp. with metals or artificial work of any kind, of clothes laced with gold; kyrtill hlaðbúinn, Ísl. ii. 434, Nj. 48, Vm. 129: of gloves, B. K. 84: of a belt with stones or artificial work, Fms. xi. 271: of a drinking-horn, D. N. (Fr.); but esp. of a weapon, sword, or the like, enamelled with gold or silver (gull-búinn, silfr-búinn); búin gulli ok silfri, Fms. i. 15; búinn knífr, xi. 271; vápn búit mjök, much ornamented, ii. 255, iv. 77, 130, Eb. 226, 228.
    β. part., búinn at e-u, or vel búinn, metaph. endowed with, well endowed; at flestum í þróttum vel búinn, Nj. 61, Fms. x. 295; at auð vel búinn, wealthy, 410; vel búinn at hreysti ok allri atgörvi, Eg. 82; bezt at viti búinn, Fms. xi. 51.
    II. particular use of the part. pass, ‘boun,’ ready, willing; margir munu búnir at kaupa, ready, willing to buy, Fms. vi. 218; hann kvaðsk þess fyrir löngu búinn, Ld. 66, Fms. iii. 123; nefna vátta at þeir eru búnir ( ready) at leysa kvið þann af hendi, Grág. i. 54; vóru allir til þess búnir, Fms. xi. 360: compar., engir menn sýna sik búnari ( more willing) til liðveizlu, Sturl. i. 103: the allit. phrase, vera boðinn og búinn til e-s, vide bjóða VI: denoting fitted, adapted, ek em gamall, ok lítt b. at ( little fit to) hefna sona minna, Nj. 200; þótt ek sé verr til b. en hann fyrir vanheilsu sakir, Fms. vii. 275; eiga við búið (mod. vera við búinn), to keep oneself ready, to be on one’s guard, Bs. i. 537.
    2. on the point of doing, about to do so and so; hann var búinn til falls, he was just about to tumble, Fms. x. 314; en áðr þeir kómu var búið til hins mesta váða, ix. 444, v. l.
    β. neut. búið is used almost adverbially, on the point of, just about to; ok búið við skipbroti, Ísl. ii. 245; búið við váða miklum, Fms. ix. 310; sagði at þá var búit við geig mikinn með þeim feðgum, Eg. 158: this is rare and obsolete in mod. usage; and the Icel. now say, liggja við mér lá við að detta, where an old writer would have said, ek var búinn at detta; the sense would else be ambiguous, as búinn, vera búinn, in mod. usage means to have done; ég er búinn að eta, I have done eating; vera búinn að e-u (a work, business of any kind), to have done with it; also absol., eg er búinn, I have done; thus e. g. vera b. að kaupa, fyrir löngu b., b. at græða, leysa, etc., in mod. sense means to have done, done long ago; only by adding prepp. við, til (vera við búinn, til búinn) the part. resumes its old sense: on the other hand, búinn in the sense of having done hardly ever occurs in old writers.
    γ. búð (búið) is even used adverbially = may be, may happen; with subj. with or without ‘at,’ búð, svá sé til ætlað, may be, it will come so to happen, Nj. 114; búð, dragi til þess sem vera vill, 185; búð, eigi fari fjarri því sem þú gazt til, id., Ed. Johns. 508, note c; búð, svá þykki sem ek grípa gulli við þá, 9, note 3; búð, eigi hendi hann slík úgipta annat sinn, 42; búð, ek láta annars víti at varnaði verða, 106; búð, vér þurfim enn hlífanna, Sturl. ii. 137 (vellum MSS.; um ríð, Ed., quite without sense), cp. also Eb. 27 new Ed.: in mod. usage it is freq. to say, það er búið, vel búið, albúið, etc., it is likely, most likely that …
    δ. svá búit, adverbially, and proncd. as if one word, as matters stand, or even temp. at present, as yet; eigi mun hlýða svá búit, i. e. it will not do ‘so done,’ i. e. something else must be done, Eg. 507; eigi munu þér fá at unnit svá búið, i. e. not as yet, Fms. vii. 270; stendr þar nú svá búit (i. e. unchanged), um hríð, xi. 81; en berjask eigi svo búit, not fight as yet, Nj. 229; segja Eyjólfi til svá búins, they tell Eyolf the state of things, viz. that nothing had been done, Gísl. 41; þeir skildu við svá búit; þeir lögðu frá við svá búið, implying ‘vain effort,’ Germ. ‘unverrichteter Sache,’ Ísl. ii, Hkr. i. 340: at svá búnu, adverbially, as yet, at present; hann kvaðsk eigi fýsask til Íslands at svá búnu, Nj. 123, Fms. xi. 131; þenna draum segjum vér engum manni at svá búnu, this dream we will not tell to anybody as yet, Nj. 212; en at svá búnu tjár ekki, Fas. i. 364.
    III. reflex. to ‘boun’ or ‘busk’ oneself, make oneself ready, equip oneself; gengu menn þá á skip sín, ok bjoggusk sem hvatligast, Fms. v. 15: adding the infinitive of a verb as predicate, bjósk hann at fara norðr til Þrandheims, Eg. 18; or ellipt., where búask thus denotes the act itself, nú býsk hann út til Íslands, i. e. he ‘busked’ him to go …, Nj. 10; bjoggusk þeir fóstbræðr í hernað, they went on a free-booting trip, Landn. 31; seg Agli at þeir búisk þaðan fimmtán, 94: or adding another verb denoting the act, in the same tense, bjósk Haraldr konungr úr Þrándheimi með skipaliði, ok fór suðr á Mæri, he ‘busked’ him … and went south, Eg. 7; the journey added in gen., búask ferðar sinnar, Fms. i. 3; búask menn ferða sinna, Ld. 177.
    β. denoting intention, hidden or not put into action; fór sá kurr, at Skúli byggisk á land upp, Fms. ix. 483.
    2. to prepare for a thing; búask við boði, veizlu, etc., Nj. 10, Korm. 10; b. (vel, kristilega) við dauða sínum, andláti sínu, (eccl.) to prepare for one’s death, Fs. 80, Bs. i. 74; búask við vetri, to provide for the winter, get store in, Fms. xi. 415; b. við úfriði, vii. 23.
    β. to be on one’s guard, take steps to prevent a thing; nú ríða hér úvinir þínir at þér; skaltu svá við búask, i. e. be sure of that, make up thy mind, Nj. 264; bústu svá við, skal hann kveða, at …, Grág. ii. 244.
    γ. such phrases as, búask um = búa um sik, to make one’s own bed, encamp, make oneself comfortable, Nj. 259; tjölduðu búðir ok bjöggusk vel um, 219; var hörð veðrátta, svá at ekki mátti úti um búask, Fms. x. 13. Ld. 348; in the last passage the verb is deponent.
    3. metaph., b. við e-u, to expect, freq. in mod. usage; in phrases, það er ekki við að búast, it cannot be expected; búast við e-m, to expect a guest, or the like.
    β. to intend, think about; eg býst við að koma, I hope to come; eg bjóst aldrei við því, I never hoped for that, it never entered my mind, and in numberless cases.
    4. passive (very rare and not classical); um kveldit er matr bjósk = er m. var búinn, Fms. ix. 364.

    Íslensk-ensk orðabók > BÚA

  • 10 FALDA

    * * *
    I)
    (feld; félt, féldura; faldinn), v. to array with a woman’s hood (f. e-n or e-m e-u, or með or við e-u); f. sik motri, með or við motri, to hood oneself with a motr; Brandr var faldinn, Brand had on a woman’s headgear; hjálmi faldinn, wearing a helmet.
    (að), v.
    1) to hood (see prec.);
    2) to fold; fá mer skyrtu þína, en ek skal f. hana saman, I shall fold it up; falda aptr, to unfold.
    * * *
    in old writers this word (if used in sense II) always follows the strong form and is declined like halda, viz. pret. félt, Landn. 166, vide Lex. Poët. passim, pl. féldu; pres. sing. feld; imperat. falt; pret. subj. féldi, Orkn. (in a verse); part, faldinn; but in signf. I ( to fold) it is weak (faldar, faldaði), though it seldom occurs in old writers in this sense: in mod. usage the weak form only is used: [Ulf. falþan = πτύσσειν in Luke iv. 20. to fold or close the book; A. S. fealdan; Engl. to fold; Germ. falten; Dan. folde; Swed. fålla; Fr. fauder; cp. Lat. plicare]:—to fold, with acc.:
    I. gener. to fold; ek skal f. hana saman, I shall fold her up, Str. 9; tók hón þá skyrtuna ok faldaði saman, id.; sem hón hafði saman faldat, id.; f. fald eptir, to unfold a fold, id.; at engi mundi þann fald aptr f., id.; ef hón gæti aptr faldat skyrtu þína, 13.
    β. to hem; falda dúk, klút, etc., to hem a towel, kerchief, or the like; cp. faldaðr, ófaldaðr.
    II. esp. to hood or cover the head, chiefly used of ladies wearing the fald, q. v.:
    α. with acc. of the person, dat. of the dress; ek mun falda þik með höfuðdúki, Nj. 201; at hón hefði nú faldit sik við motrinum, Ld. 210; Brandr var faldinn, B. was hooded as a lady, Fs. 109; Hildr Eyvindar-dóttir félt honum, H. hooded him, 194 (Ed. fylgði wrongly); at hón hefði nú faldit (Ed. wrongly faldat) sik við motrinum, that she had hooded herself with the motr, Ld. 210; mundi Guðrún ekki þurfa at falda sik motri til þess, at sama betr en allar konur aðrar, id.; hennar höfut er faldit þremr skautum, her head is hooded in three sheets (hence skauta-faldr), Mar. 48 (Fr.)
    β. with dat. of the person; þá segir Hrefna, at hón vill falda sér við motrinn (better motrinum), Ld. 192; ef maðr feldr sér til vélar við konu, eðr ferr hann í kvennklæði, if a man hoods his head wilily mocking a woman, Grág. i. 338 (liable to the lesser outlawry); f. þér við höfuðdúki, Nj. l. c., v. l.; aldri hefi ek frétt at konur féldi höfuðdúkum, Orkn. (in a verse); ek félt hjálmi, I covered my head in a helmet, Sighvat.
    γ. the phrases, falda sítt, to hood the head so that the eyes and face cannot be seen; far á meðal kvenna, ok falt þér sítt, at ekki verðir þú kend, Post. 656 B. 11; brúðirnar falda sítt, svá at úgerla má sjá þeirra yfirlit, Fms. xi. 106; enn fyrsta aptan hafa brúðirnar síð-faldit, Jv. 29 (Ed. 1824); sú (kona) hafði sítt faldit, Fms. vii. 161, cp. Gen. xxxviii. 14; falda hátt, to wear a tall fald, cp. Eb. 136 (in a verse); falda blá, or svörtu, to hood the head in black, to mourn, Ísl. ii. 351 (in a verse): the metaph. phrase, f. rauðu, to hood the head in red, to die a bloody death, Landn. l. c.
    2. part. faldinn, used as adj. hooded, mod. faldaðr, hooded, bordered, hemmed, etc., in compds, eld-faldinn, hooded with flames, poët. epithet of the foaming waves, Lex. Poët.; hjálmi faldinn, hooded with a helmet (poët.), Hkv. 1. 47; járn-faldinn, iron-hooded, helmed, Eb. 208 (in a verse): hag-faldin, hooded with hedges, poët. epithet of the goddess Earth, Fms. vi. 140 (in a verse); hvít-faldin, white-hooded, of glaciers or foaming waves, Snót 12, 16.

    Íslensk-ensk orðabók > FALDA

  • 11 VIÐ

    I)
    prep. with dat. and acc.
    I. with dat.
    hann sló honum niðr v. steininum, he dashed his head against the stone;
    hús liggja v. velli, the houses lie in ruins;
    kasta sér niðr v. velli, to cast oneself down on the ground;
    er inn efri kjöptr v. himni, en inn neðri við jörðu, the upper jaw touches the heaven, the lower the earth;
    hann hjó hann upp v. garðinum, he smote him close by the fence;
    skera af sér strenginn við øxinni, to cut the string, asunder against the axe;
    2) against, towards, of direction;
    horfa v. e-m, to look towards, face;
    3) along with (hann hafði marga smiðu v. sér);
    4) with, of an instrument (jarl hljóp upp v. sverði);
    5) among;
    gengu síðan í sæti sin v. öðrum mönnum, among other men;
    6) denoting barter, exchange, against, for (geta gull v. grjóti);
    7) denoting remedy, against (hjálpa e-m v. e-u);
    8) against, denoting contest, warding off (hafa liðsafla v. e-m);
    hafa (viz. afl) v. e-m, to be one’s match;
    9) ellipt. usages;
    stinga v. fótum, to stop;
    hrífa v., to catch hold;
    risa v., to withstand;
    hvatz hann fiðr v., whatsoever he may object;
    II. with acc.
    1) by, at, close to (sníða skeggit við hökuna);
    skjöldr við skjöld, shield to shield;
    v. Sandhólaferju, at Sandholferry;
    v. veginn, by the wayside;
    v. ána, by the river;
    draga segl v. hún, to hoist the sail to the top;
    festa e-n v. meið, tré, to fasten to a pole, tree;
    binda v. fót e-s, to bind up a broken leg;
    dró upp flóka v. austr, in the east;
    2) of time, towards, at;
    v. solar-setr, at sunset;
    v. sól, with the sun, at sunrise;
    v. aptan, towards evening;
    3) at, by (vera heima v. bú sitt);
    Hrútr var v. skip um sumarit, H. stayed by his ship during the summer;
    sitja v. stýri, to sit at the rudder;
    styðja sik v. e-t, to lean on;
    ganga v. staf, to walk with a staff;
    vera v. e-t, to be present at;
    sitja v. drykk, to sit at drink;
    í sýn v. bœinn, within sight of the town;
    5) denoting company, with (bauð þeim heim vill alla sína menn);
    v. annan, þriðja, fjórða mann, being two, three, four altogether;
    6) towards (a person or thing), respecting, regarding (mildr, blíðr, góðr v. e-n);
    til gæzlu v. e-n: for keeping, watching one;
    hræddr v. e-n, afraid of one;
    7) of cause, by, at;
    falla v. högg, to fall by a stroke;
    sigla v. stjörnuljós, to sail by starlight;
    verða reiðr v. e-t, to become wroth at;
    8) as compared with, set off against (þrjóta mun okkr illsku v. þik);
    eigi minna virðr en v. konunginn, of equal worth with the king;
    9) according to, after (gera klæði v. vöxt e-s);
    v. sik, in proportion;
    hann var skapaðr allr v. sik, well shaped, symmetrical;
    vita, hvat v. sik væri, to know what was the matter;
    10) denoting means, with, by (v. þessar fortölur);
    tendra eld v. e-t, to make fire by;
    11) ellipt. usages;
    bregða við, to start;
    hann þagði v., he remained silent;
    fá v. þrjú skip, to add three ships;
    þurfa v., to need;
    bjarga, hjálpa e-u v., to help, put right;
    koma e-u við, to bring about.
    (gen. -jar, pl. -jar), f. withy, withe; collar (viðjar af gulli).
    pers. pron. dual, we two.
    * * *
    1.
    f., gen. sing. viðjar, pl. viðjar, [Dan. vidje; Engl. withy; akin is víðir, q. v.]:— a withy or with; síðan var viðin ( a withy halter) dregin á hals honum, Fms. vii. 13 (see v. l.); þarmarnir urðu at viðu (sic) sterkri, Fas. iii. 34; ef röng eða viðjar slitna, Jb. 398; var enginn saumr í, en viðjar fyrir kné, of a boat, Fms. vii. 216; höggva tré til viðja, K. Þ. K. 88; viðjar af gulli ok silfri, on a dog, Hkr. i. 136, Fas. iii. 45; tún-svín þat er hringr, knappr eða við sé í rana, Grág. ii. 232; stjórn-við, the ‘rudder-withy,’ the strap in which the paddle-like rudder moved, like the ζευκτηρίαι in Act. Apost. xxvii. 40.
    2.
    pron. pers. dual (= vit), we two (see ek C); this spelling, which is also that of the oldest vellums, answers to the mod. pronunciation, passim: in mod. usage it has quite taken the place of the old plur. vér.
    3.
    prep., also used ellipt. without its case, or simply as an adverb; við is a curtailed form of viðr, which latter form remains in a few compds, even in mod. usage, thus, viðr-eign, viðr-kenna, viðr-nefni, viðr-lífi, viðr-væri; when found singly, við is the common form in Icel.; but as in MSS. it is commonly abbreviated, v̾, the two forms are hardly distinguishable; við, however, is received as the usual form, viðr being more freq. in Norse vellums, and in some later Icel. vellums imitating the Norse spelling: [Goth. wiþra = πρός; A. S. wider; cp. Scot. wither-shins; O. H. G. widar; Germ. wieder; but Engl. with; Dan. ved; Swed. wäd]:—against, towards, etc.
    WITH DAT.
    A. Against, denoting a leaning or resting on, striking against, or the like; hann hjó hann upp við garðinum, smote him standing against the wall, Nj. 120; stinga höndum við berginu, Symb. 59; ganga við brekkunni, up-hill, against the hill, cp. Lat. adversus montem, Valla L. 212; skjóta við honum skildinum, Fms. i. 44; ljósta skildi við kesjunni, Eg. 378; hann spyrndi við svá fast … spyrna við grunni, Edda 36; kasta sér niðr við vellinum, Nj. 58; leggja e-n við velli, Boll. 344; slá honum niðr við steininum, dashed his head against the stone, Finnb. 292; hann drap hann við borðinu, Korm. 236; hjó af honum höfuð við stokkinum, Fas. ii. 285; ok lagði (þá) við stokki, Am. 73; hús liggja við velli, lie down in ruins, Fms. iii. 144; er hinn efri kjöptr við himni enn hinn neðri við jörðu, the upper jaw touching the heaven, the lower the earth, Edda 41; skera af sér strenginn við öxinni, rubbing it against the axe, Nj. 136; vóru segl hans at sjá við hafi, the sails were seen out at sea, far in the offing, Fas. ii. 403.
    II. against, towards, of direction; gapa við tunglinu, Fas. iii. 622; horfa við e-m, to look towards, face, Eg. 293; horfa baki við e-m, Hkr. iii. 384; líta við e-m, Nj. 132, Fms. i. 125, vii. 314; horfa vid landi, A.A. 24; snúa baki við e-m, Fas. i. 296; snúask við e-m, Hkr. ii. 120.
    III. along with, with, denoting company; hann hafði við sér harpara einn, Str. 57; hann hafði marga smiðu við sér, Fms. ix. 377; fór Margaðr ok Guthormr við honum, Hkr. iii. 113; at Ástríðr mundi vera við feðr sínum, i. 188; er hér ok Sigurðr við jarli, Fms. ix. 327; hann var þar upp fæddr við henni, x. 421; bjóðum vér þér við Hákoni þangat, ix. 252; ferr heim við sínum mönnum, Rd. 312; fór hann við liði sínu, Hkr. iii. 44; við hundrað skipum, Fas. i. 461; gengr síðan í sæti sín við oðrum mönnum, Fms. x. 17; bað biskup ríða við sér (= með sér), 6.
    2. with, of an instrument; jarl hljóp upp við sverði, Fms. ix. 340; sjau menn við vápnum, viii. 14; gengu tveir menn við merkjum, x. 15: the phrase, eiga, ala, geta barn við kouu, Grág., Fms. i. 113, iii. 110, Ld. 102, Eg. 31; merrin fékk við þeim hesti, Landn. 195.
    3. spec. usages; við góðum vinskap, Boll. 362; halda vináttu við föstum trúnaði, Fms. ix. 375; at þær sagnir muni vera við sannindum, true, viii. 6; at berjask við honum eðr við honum lífit láta, ix. 332; fara við herskildi … eyða land við eldi, x. 134; ausa e-t við moldu, Hkr. i. 220; skipuðu mörgum hlutum við (with, among) sínum mönnum, Fms. x. 91; gengu síðan í sæti sín við öðrum mönnum, among other men, 17; skreiðask fram við (= með) landinu, viii. 437.
    4. = ok, with, together with; Þórr við Grimni = Th. and G., Hallfred; höfuð við hjarta, head and heart, Kormak.
    B. METAPH. USAGES:
    I. denoting barter, exchange, against, for (like Gr. ἀντί); gefa gull við grjóti, Fas. iii. 45; selja við verði, Fms. i. 80; seldu mik við hleifi, Hm.; við litlu verði, Eg. 100; við fémútu, Nj. 215; meta e-t við silfri, Fms. x. 5; gefa margra manna líf við yðvarri þrályndi, iv. 194.
    2. denoting remedy, against; beiti við bit-sóttum en við bölvi rúnar, Hm. 140; hjálpa e-m við e-u, to help against, passim.
    II. against, denoting contest, warding off, withstanding; hafa afla við e-m, Lv. 43; hafa liðs-afla, liðs-kost við e-m, Ld. 372, Hkr. i. 272: ellipt., hafa (viz. afi) við e-m, to be one’s match, Lv. 109; þótti sem engi mundi hafa við þeim í vígi, Nj. 89; eg hefi ekki við þér, I cannot lift with (i. e. am no match for) thee; ábyrgjask e-t við e-u, Grág. ii. 216, 364; forða e-m við háska, Edda i. 116; halda þá við ágangi Hákonar, Fms. i. 224; varðveita e-n við e-u, Grág.; ekki hélzk við þeim, Eg. 125; rísa við e-m, Sturl. ii. 119; vera búinn, van-búinn við e-m, Ld. 324; sat hann þar við áhlaupum Dana, Fms. i. 28; vinna við sköpum, Fas. i. 199; sporna við e-u, göra við e-u, see göra, sporna; ef þat nemr við förinni, Ld. 70 (see nema A.I. 7, 8); mæla við e-u, Hkr. ii. 198; tölðu allir við förinni, Greg. 28; setja hug sinn við e-u, Fms. x. 232; kveða nei við e-u, Sturl. i. 27; drepa hendi við e-u, Hkr. ii. 164; reiðask við e-u, Nj. 182; e-m ríss hugr við e-u, Fas. i. 30; mér býðr við e-u, to loathe; sjá við e-u, to shun; varna við e-u, to beware of; vera hætt við e-u, in danger of, Ísl. ii. 262; ú-hætt við e-u, safe, Landn. 319.
    III. with verbs;liggja við e-u, to lie on the verge of; honum lá við falli, Fas. iii. 261; búið við skipbroti, Ísl. ii. 245; honum var við andhlaupi, Eg. 553; sjá, horfa, líta … við e-u, to look towards; taka við e-u, to receive; búask við e-u, to prepare for, expect, Ld. 106; verða vel, ílla, við e-u, to behave well, ill, on some occasion; komask við veðri, see veðr.
    IV. ellipt. usages; þeir snerusk þá við, turned round, facing, Nj. 245; hón drap við hendi, Lv. 38; hann laust við atgeirinum, Nj. 84.; hann stakk við forkinum, Eg. 220; hann stakk við fótum, stopped, Finnb. 300; hrífa við, to catch hold, Bs. i. 197, 423, Gísl. 125; búask við, to make oneself ready; göra við, to resist; rísa við, to withstand, Fs.; at ek bjóða við tvenn verð, Ld. 146; hvatz hinn fiðr við, whatsoever he may object, Nj. 99; taka við, to begin where another stops; þú skalt gefa mér við ( in return) verjuna, Fbr.
    WITH ACC.
    A. By, at, close to:
    I. denoting proximity; skjöldr við skjöld, shield to shield, in a row, Nj. 125; skip við skip, Ó. H. (in a verse); samnask hlutr við hlut, Rb. 108; hálsinn við herðarnar, Ld. 40; sníða skeggið við hökuna, Eg. 564; við bryggju-sporðinn, Fms. i. 14; grafa barn við kirkju-garð út, K. Þ. K.; uppi við fjallit, Eg. 137; við Sandhóla-ferju, Nj. 29; við vaðit, 83; við veginn, by the way-side, Fb. ii. 330; hér við ána, by the river, Ld. 46; búa við Þjórsá, Nj. 93; liggja við land, Fms. i. 14; við Ísland, Grág.; binda stein við hálsinn, Ld. 154; draga segl við hún, hoist sail to the top, Hkr. ii. 6; reka spora við eyra e-m, Nj. 82; festa e-n við meið, tré, to fasten to a pole, a tree, Glúm. 391; nísta við gólfit, to pin it to the floor (see nista); binda við fót e-s, to bind up a broken leg, Bárð. 167; dró upp flóka við austr, in the east, Vígl. 22.
    2. temporal, towards, at; við vetr sjálfan, Fms. ii. 97; Krók. 51 C; við sólar-setr, Fas. i. 514; við sól, with the sun, at sunrise. Eg. 717; við aptan, towards evening, Grág. (Kb.) ii. 143; við þat sjálft, at that moment, Fms. xi. 432; bregða í kross við hvert orð, at every word, K. Þ. K.; vera við aldr, to be stricken in years, Eb. 18, Ísl. ii. 192, Fms. ii. 81; ef barn er við dauða, on the point to die, N. G. L. i. 345; við sjálft, on the verge of (see sjálfr); við váða sjálfan, búið við geig, on the verge of, Eg. 158; Grettir var við svefn, just asleep, Grett. 127.
    3. phrases, við svá búit, after all done, often with the notion of ‘in vain, nothing having been done’ (búa B. II. δ); fóru við þat heim, Fms. i. 54, ix. 469, Nj. 127; skildu við þetta, 260, Ísl. ii. 217.
    II. at, to; Hrútr er við skip, Nj. 4; Hrútr var við búð, 79; vera heima við bú sitt, 215; hanga upp við siglu-rá, Fas. iii. 659; bundinn við staf, Eg. 232; fastr við altara, fastened to the altar, Vm. 110; styðja sik vid e-t, to lean on, Fms. ix. 512; sitja upp við hægindit, leaning on it, Ld. 16; sitja upp við vegginn, Nj. 153; ganga við staf, 219; ganga við tréfót, Eb. 66; styðjask við höndina, Fas. i. 228; rísa upp við olboga, Þórð. 15; sitja við stýri, at the rudder, Eg. 385; hafa barn við brjóst, to have a bairn at breast, N. G. L. i. 340; leggja, bæta, auka, við e-t, to add to; blanda við e-t, to mix with; vera við e-t, to be present at, Ld. 92, Eg. 540; sitja við drykk, mat, to sit at drink, meat, Eg. 303, 420.
    III. denoting association, together with; vera samþingi, samfjórðungs við e-n, Grág. ii. 237; vera saman við e-n, vera samvista við e-n, eiga samneyti við, vera sammæðr við e-n, passim; vera utan-fjórðungs við víg, Grág. ii. 89; vera við e-t riðinn; þeir vildu eigi vera hér við heiðna menn, Íb. 4; búa við e-n, Gísl. 17.
    2. direction; í sýn við bæinn, Fas. ii. 507; í örskots-helgi við garðinn, Grág.; standa í höggfæri við e-n, Nj. 97; við þat lík at lifa, Hm.
    IV. denoting company, with; bauð þeim heim við alla sína menn, Vígl. 27; riðu við sextigi manna, Nj. 10, 213, Ld. 164; gékk á land við einn svein, Fms. ix. 502; sækja land við útlendan her, Hkr. i. 198; við fá, marga … menn, Fas. i. 35; the phrase, við annan, þriðja fjórða … mann (see annarr I. 1); þú ert hér kominn við svá mikit fé, Ld. 112; sækja mál við níu búa, Grág.; við váttorð, Kb. i. 103; leyfa e-t við vitni, Ld. 104; bjóða e-t við váttorð, in the presence of, by witnesses, Nj. 243.
    B. METAPH. USAGES:
    I. towards a person or thing, respecting, regarding; hryðja við aðilja, Grág. (Kb.) i. 127; missa fjár síns við þjóf, Grág.; skilja við e-n, to part with (see skilja); til metnaðar við sik, Edda i. 20; til huggunar við sik, Ld. 228; til þjónustu við e-n, Eg. 28; til gæzlu við e-n, for keeping, watching one, Ld. 152; ganga, koma, fara til fundar, til móts … við e-n, 62, 90, Nj. 4, Eg. 101; mildr, blíðr, léttr, kátr, ástúðigr, góðr, harðr, grimmr, reiðr, harðráðr, stríðr, … við menn, mild … towards, Nj. 2, 47, 48; víkjast undan við e-n, Ld. 42; fyrir kapps sakir við e-n, til liðveizlu, hjálpar … við e-n, Eg. 44, Nj. 75; sýna vinskap, halda vinskap við e-n, Ld. 150; leggja ást við e-n, 34; líka vel, ílla við e-n, Nj. 53; eiga eyrindi við e-n, Eg. 260; eiga orð við e-n, 255; hafa lög við e-n, Nj. 106; tala, mæla, ræða, segja, spjalla við e-n, to talk, speak … with a person, passim; skipta, eiga, … við e-n, to deal… with; berjask, deila við e-n, to fight with, against; göra e-t við e-n, so to act with, Greg. 43; reyna e-t við e-n, to contend with one, Nj. 46, 94, Edda i. 106; hafa misgört við e-n, Fms. viii. 103; láta vaxa óþokka við e-n, Nj. 107; tilför við Gunuar, 101; mála-tilbúnaðr við e-n, 100; sekr við e-n, útlagr við goða, Grág.
    2. hræddr við e-n, afraid of one; verða varr við e-t, to perceive; vanr við e-t, used to a thing; hann var svá vanr við vini sína, Fms. viii. 220; fella sik við e-t, kunna við e-t, to apply oneself to, to like.
    II. of cause, by, at; falla við högg, to fall by a stroke, Nj. 163; hrata við lagit, Eg. 379; vakna við e-t, Fas. ii. 116; vakna við draum; verða glaðr, reiðr, hryggr, úkátr … við e-t, to become glad, wroth … at, Íb. 10, Eg. 102, 321, passim; bregða sér við e-t, Ld. 190: by, við minn atbeina, Fms. vi. 66; við samþykki e-s, Eg. 165; við ráð e-s, Grág. (Kb.) ii. 30; gört þat við einræði þitt, Ld. 188; et þat at vánum við skaplyndi Þorgeirs, Nj. 255; hlaða seglum við mikinn háska, with great danger, Korm. 168; sigla við stjörnu-ljós, to sail by star-light, Fms. i. 24; lesa við ljós, to read with a light; búa sik við skart, to dress fine.
    III. as compared with, set off against; sex sær við kú, Grág. i. 502–504; selja, virðing sína við íllgirni þínaa, Eb. 160; þrjóta mun mik íllsku við þik. Hkr. i. 322; mik skortir við hann, Nj. 90; hafa afta við e-n, Eg. 187; eigi minna virðr enn við konunginn, i. e. of equal worth with the king, Fms. xi. 45; er þetta við mikla fémuni, Hrafn. 19; fjórðungi skerð við goðorð önnur, Grág. (Kb.) i. 211; Skotland er þriðjungr ríkis við England, Nj. 266; þriðjung við liðsmenn, Eg. 57; at þriðjungi við ykkr, Ld. 102; helming við hann, Fms. i. 22; gaf þeim hálfar tekjur við sik, 7.
    IV. við þann kost, on that condition, Grág. (Kb.) i. 233: of medicine, for, við svefnleysi, við orms-bit, við offeitan kvið …, Lækn.: in mod. usage dat., and so in Hm. 138.
    V. denoting fitness, proportion; göra klæði við vöxt e-s, Eg. 516; við þeirra hæfi, 109; er þat ekki við þitt æði, Ld. 298; vera við alþýðu-skap, Fs. 63; við sik, in proportion, B. K. 8; neyta skógar við sik sem þarf, Grág. ii. 292; þat er hann má eigi sjálfr við sik njóta, himself alone, 623. 21; hann var skapaðr allr við sik, well shaped, symmetrical, Fas. i. 173; fagrt ok allt vel við sik, Fms. x. 321; veðrit vesnaði en nátt-myrkr á við sik. Bjarn. 52; vita hvat við sik væri, to know what was the matter, Fms. xi. 11, Fas. ii. 516; leggja mál við tré, Ld. 316; draga kvarða við lérept, vaðmál, Grág. i. 497, 498.
    VI. with, by, denoting means; tendra eld við fjallrapa, to light fire with, Bs. i. 7; við þessar fortölur, Ld. 204; kom svá við umtölur góðra manna, Nj. 267; við áskoran þína, 258; mýkjask við e-t, Fms. v. 239; húð skorpnuð við eld, Nj. 208.
    VII. with verbs; lifa við skömm, meizlur, harm, lifa við slíka harma, to live with or in shame, sorrow, Nj. 92, Hkr. ii. 107, Eg. 604, Ld. 332; leika við e-n, Nj. 2; kaupa við e-n, Grág.; binda við e-t, to bind, fasten to; sætta, rægja, friða e-n við e-n, Eg. 226, Grág. ii. 99; tala, … við e-n, to speak, deal … with, Nj. 2, 197, Ld. 22 (see I); hefja upp bónorð við e-n, Eg. 38; leita eptir við e-n, leita ráða við e-n, eiga hlut at við e-n, Nj. 75, 101, 213, Eg. 174; fæða, lifa, fæðask, ala, búa, bjargast, við e-t, to feed, live, subsist … on, Edda i. 46, Fms. i. 226, v. 219, Nj. 236, passim; vera við e-t, to be present at, and metaph. to enjoy, Hom. 87, Edda (pref.); nema lyfsteinn sé við riðinn, Ld. 250; hann brá upp við fætinum (viz. við lagit), Nj. 264; binda við e-t, to bind to, Fms. ix. 358; at þeim heimilum ok í örskotshelgi við (viz. þau) á alla vega, Grág. (Kb.) i. 88; þar við, hér við, at engi mundi þar þora við at etja, Nj. 89.
    2. hagr við e-t, skilful at; kunna vel við e-t, id.; skjarr við skot, Ls.; temja, venja, … við e-t; drekka við sleitur (see sleita); kveða við raust, Sturl. iii. 317, Eg. 554; syngja vid tón, Sturl. iii. 210; búa sik við skart, skikkja búin við gull, Fms. x. 199; skyrta saumuð við gull, embroidered with, Fas. ii. 529; glóa við gull, to glow or gleam with gold, Lex. Poët.
    VIII. elliptical or ad- verbial usages; bregða við, to start; hann þagði við, remained silent, Nj. 2; verða bilt, felmt við, Ísl. ii. 274, Nj. 105; fá við þrjú skip, to add three ships, Fms. xi. 73; jók nú miklu við, it waxed much, Ld. 54; kveða við, gella við, to scream, yell; þurfa við, to need, Nj. 74; njóta e-s við, to enjoy, 85; komask við, to be touched; leita við, to try; bera við, to happen (see bera); koma við, to touch; standa, bíða við, to stop a bit; nema við, to hinder, cause a hindrance; kunna við, to like; koma e-u við, to bring a thing about, 101; ef ek viðr um kæmumk, if I could manage it, Hbl.; bjarga e-u við, hjálpa við, to help, put right; reisa við, rétta við, to raise up again, put right; kannask við, to recognise; vera við staddr, to be present, = við e-t staddr.
    IX. in recipr. phrases, talask við, eigask við, fásk við, etc., to speak … to one another, where the object is suffixed to the preceding verb.
    X. with an adverb or particle, of direction; upp á við, niðr á við, upwards, downwards; vestr á við, Fas. ii. 244; móts við, towards; á við, equivalent to (það er á við tvær merkr); austan við, vestan við, sunnan við, fram við, inn við, etc., followed by an accusative.

    Íslensk-ensk orðabók > VIÐ

  • 12 SNARA

    * * *
    I)
    (að), v.
    1) to turn quickly, twist, wring; K. snarar skjöldinn svá fast, at spjótit brotnaði, K. twists the shield so smartly that the spear broke; hann snarar af honum höfuðit, he wrings off his head;
    2) to translate (s. bók upp í norrœnu);
    3) s. atgönguna, to push or press the attack;
    4) to throw, fling, with dat. (Þ. snaraði hallinum ok broddinum);
    5) to make a quick turn, step quickly (hón snarar þegarinn hjá honum);
    6) refl., snarast, to turn oneself (pass) quickly (hann snarast fram hjá þeim); S. snarast þá út ór stofunni, then S. hastens out of the room; s. við e-m, to turn quickly towards one (M. snaraðist við honum ok mæIti); s. í karlföt, to dress in man’s clothes.
    f.
    1) snare; leggja snörur fyrir e-n, to lay or spread snares for one;
    2) halter (gáIginn var reistr ok snaran þar við fest).
    * * *
    að, [Engl. to snare], to turn quickly, twist, wring; hann snaraði skjöldinn, Nj. 43, 262, Valla L. 213; hann snarar ( wrings) af honum höfuðit, Finnb. 228; Bárðr snaraði glóvana sundr milli handa sér, Fms. ii. 148; strengr var snaraðr at fótum þeim. i. 179; hann snaraði, svá at fætr vissu upp, Eg. 508; Hrappr tekr báðum höndum um fal spjótsins, ok snarar af út, Ld. 98; snaraði hann hárit um hönd sér, Landn. 152; snaraði hann at sér klæði, Fms. iii. 77; snaraði Þorkell höttinn at höfði honum, Landn. 146; snaraðr ok snúinn, wrung and twisted, Bs. i. 560: to translate a book, snara bók upp í Norrænu, Stj. 1, 40; hér byrjar sögu OÓlafs konungs er Bergr ábóti snaraði, H. E. i. 591.
    2. to throw, fling; hann snaraði hallinum ok broddinum, Fms. iii. 193; þá var snarat út ór hólnum einum krókstaf, 176; snaraða ek síðan í lopt upp, Pr. 411; snarandi í lopt upp, of water, bubbling up. Mar.
    3. [A. S. snyrian], to make a quick turn, step out quick; hón snarar þegar inn hjá honum, Nj. 153; þeir snara þegar á þingit, Fms. xi. 85; eitt skip snarar fram hjá hólminum, Mar.; hann snaraði þá inn í stofuna, Fms. vi. 33; þessi maðr snaraði fram fyrir konung, 66.
    II. reflex. to turn oneself quickly; nema þar snarisk stærri menn í bragð, Fms. vi. 254; hann snarask (= snarar) fram hjá þeim, Háv. 52; Skjálgr snarask þá út ór stofunni, Fms. iv. 263; snörumk ór sem skjótask, ok göngum til skripta, Hom. 71; snaraðisk öxin ofan á herðarnar, the axe rebounded, Fms. vii. 325; þau vötn er snarask í lopt upp, that bubble up or gush into the air, Rb. 354.
    2. snarask í karlföt, to dress in man’s clothes, Ld. 276.

    Íslensk-ensk orðabók > SNARA

  • 13 SKÖR

    * * *
    (pl. -ar), f.
    1) score, notch, incision;
    2) a rift in a rock or precipice (hleypr hann ofan fyrir skorina).
    * * *
    f., gen. skarar, [skara], a rim, edge; allt út að skörinni, the rim of ice, Eb. 236; víða um ísinn … þeir lendu útan at skörinni, Fms. viii. 404: = tjald-skör, hljóp konungr ór lyptingunni, var hann svá reiðr at hann hljóp út um skarirnar, Fas. i. 373; spretta skörunr, ii. 187, 206, Bs. ii. 108: the phrase, skríða til skarar, to slide to the very edge, to fight it out, Sd. 189; skal nú til skarar skríða með okkr Knúti bróður mínum, Fms. xi. 15, the metaphor prob. from running or racing to the edge of the ice.
    2. the joints in a ship’s planking, see skara and skarsúð; þá er skipit hljóp af stokkunum bilaði í skarar nökkurar, Fms. viii. 196; húfr skörum hvelfðr, a hull covered with skarar, vi. (in a verse); þunn skör, the thin planks, Lex. Poët.
    3. a row of benches or steps; it appears from this word that in the ancient halls the seats sloped upwards, in tiers, as in a theatre; skyldi sá sitja á skörinni fyrir hásætinu, on the bench next before the high seat, Hkr. i. 49; sitja í hásæti, skör lægra enn konungr, one bench, one step lower, Fms. i. 7, Fb. ii. 137; sem hann er lauss, þykkir honum skör rýmra, Fas. ii. 225; var konungr í sömu stofu ok sömu skör um vetrinn, Fms. x. 1, v. l.; fót-skör, a foot-stool; or skör fóta = fótskemill.
    4. = skari (better skor), Þiðr. 288, 291, 311, 350.
    5. the hair, prob. from being cut so as to make a rim round the head, cp. brúna-skurðr: skör nam at dyja, Þkv. i; skör var fyrir enni, hair cut into a forelock on the forehead, Rm. 15; skör jarpa, Hðm. 21; skarar jarpar, Gkv. 2. 19; þær skálar er und skörum vóru, Vkv. 23, 33; döglings skör dreyra runna, his gory locks, Gkv. 1. 13; alda gengr of skör drengjum, Kormak; háfjall skarar, skarar fjall, skarar haugr, the high mount of the hair, the ‘knoll of the hair,’ = the head, Hým. 23, Hkr. i. (in a verse), Lex. Poët.: skör is used of men’s hair only, not of women, hence in the law, ef kona klæðisk karlklæðum eða skerr sér skör, eða ferr með vápn, þat varðar fjörbaugs-garð, Grág. i. 358: the word is obsolete in prose, except Grág. l. c., or in the saying, skömm eru skarar lýtin, cp. Mkv. 19: and in the phrase, mun Guðrún eiga at búa um rauda skör Bolla, G. will have to dress B.’s gory locks, Ld. 244; cp. vinna skarar rauðar, Ó. H. (in a verse); svá segir mér hugr um at rautt mun sjá í skörina, my mind tells me that there will be bloody locks, Valla L. 210: skapa skor (i. e. skör?) ok jafna ú-jafnað, to shape the cut, and make even the uneven, Fbr. 16 new Ed., skarar-fagr, adj. fair-haired, Fms. x. (in a verse).

    Íslensk-ensk orðabók > SKÖR

  • 14 drótt-seti

    a, m. a steward at the king’s table; this word occurs in various forms throughout the Saxon parts of Germany, Holland, Belgium, Friesland, Brabant, etc. Du Cange records a ‘drossardus Brabantiae;’ it is in mid. Lat. spelt drossatus, Germ. and Saxon drost, land-drost, reichs-drost (drozerus regni), Fris. drusta, vide Grimm; the Dutch prefer the form drossardus: in the court of the king of Norway the office of dróttseti is not heard of before the beginning of the 12th century (the passage Bs. i. 37 is monkish and of late composition), and is there a kind of head-cook or steward at the king’s table, who was to be elected from the king’s skutilsveinar; d. spurði hvat til matar skyldi búa, the d. asked the king what meat they should dress, Fms. vii. 159 (about A. D. 1125), ix. 249, x. 147; d. ok skenkjari, N. G. L. ii. 413, 415; cp. also Hirðskrá (N. G. L. l. c.) ch. 26, Fms. x. 100 refers to the drost of the German emperor. In the 14th century the dróttseti became a high officer in Sweden and Denmark. The derivation from drótt and seti (seti can only mean a sitter, not one who makes to sit, cp. land-seti, a land-sitter, a tenant) is dubious; the Norse word may be an etymologising imitation of the mid. Lat. drossatus.

    Íslensk-ensk orðabók > drótt-seti

  • 15 HADDR

    (-s, -ar), m. a lady’s hair.
    * * *
    m. [Goth. hazds; A. S. prob. heard, v. infra], hair, only in poetry a lady’s hair; haddr Sifjar, the gold-hair of the goddess Sif., Edda 69, 70; hár heitir lá, haddr þat er konur hafa, 109; bleikja hadda, to bleach, dress the hair, 75, Korm. 26, Gkv. 1. 15; bleikir haddar, Fas. i. 478; grass is called haddr jarðar, Bm.; hadds höll is the head, Eb. (in a verse). haddaðr, part. hairy, Lat. crinitus; barr-h., barley-haired, an epithet of the earth; bjart-h., bright-haired; bleik-h., blond-haired; hvít-h., white-haired, Lex. Poët. hadd-bjartr, adj. bright-haired, blond, Hornklofi. hadd-blik, n. bleaching the hair, Edda 77. Haddingr, m. a pr. name of a mythical hero, = comatus, cp. A. S. hearding, Goth. hazdiggs, Engl. Harding, Lex. Poët., Munch i. 217. Haddingja-skati, a, m. a nickname, Sæm.

    Íslensk-ensk orðabók > HADDR

  • 16 HLAÐ

    n.
    1) pile, stack;
    2) pavement (in front of a homestead);
    3) border, lace-work; feldr búinn hlöðum, a laced cloak.
    * * *
    1.
    n. [North. E. lad; cp. hlaða], a pile, stack (= hlaði), N. G. L. i. 136, 257.
    2. a barn (= hlaða), N. G. L. i. 137: but in Icel. usually,
    3. the pavement or court-yard in front of a homestead, Nj. 197, Ísl. ii. 204, 252, Bs. i. 66, Sturl. iii. 141, 279.
    2.
    n. [this word is freq. used in poems and in pr. names of the heathen time, and although it is aspirated (as shewn by allit. in verses) and has a final ð, yet it may be derived, prob. through A. S., from Lat. laqueus; Ital. lazio; old Fr. lacs; Span, lazo; Engl. lace]:—lace, lace-work; feldr búinn hlöðum, a laced cloak, Fas. ii. 70; kyrtill hlaði búinn, O. H. L. 2 and passim; it is also used of bracelets worn on the arms, so in Bjarn. (in a verse), cp. the compd hlað-hönd. From wearing lace and bracelets a woman is in poetry called hlað-grund, hlað-nipt, hlað-norn, hlað-guðr; a distinction is made between gull-hlað, gold lace, which was worn round the head, esp. by ladies, but also by men, Orkn. 280 old Ed., Fms. ii. 264, iv. 72, vii. 34, and silki-hlað, silk lace, a ribbon:—hlað belongs also to a priestly dress, Vm. 31, 38, 77, Dipl. iii. 4.

    Íslensk-ensk orðabók > HLAÐ

  • 17 HNEPPA

    * * *
    (-ta, tr), v.
    hneppt em ek at brœðrum, I am bereft of brothers;
    2) to thrust, force (Hrólfr hneppti hann undir sik, ok setti kné fyrir brjóst honum);
    hneppa fólk í þrælkan, to keep a people bound in thraldom.
    * * *
    1.
    t, [Engl. to nip, knap], to cut short, curtail; vilja heldr hneppa við sik þann eina búninginn, to curtail oneself in dress, Hom. (St.): also, hneppa e-n undir sik, to keep one under, a wrestler’s term, Fas. iii. 353; h. í þrældóm, to keep bound in thraldom, Sks. 465:—slóðu upp og hnepptu hann út af borginni, thrust him head-foremost out, Luke iv. 29: metric. a monosyllabic end syllable is called hneppt, Edda (Ht.): part. hnepptr, crippled.
    2.
    t, different from the last word, to button; see kneppa.

    Íslensk-ensk orðabók > HNEPPA

  • 18 HÚFA

    * * *
    f.
    1) cap, bonnet;
    2) vault, ceiling of a church (hann lét penta húfuna).
    * * *
    u, f., proncd. húa, [Scot. how; O. H. G. hûba; Germ. haube; Dan. hue]:—a hood, cap, bonnet; húfa hlaðbúin, Fms. vii. 225; höttr né húfa, Sks. 290; bar kona vatn í húfu sinni, Bs. i. 461, Gísl. 24, Bs. ii. 21, Dipl. v. 18 (belonging to a priest’s dress), passim; stál-húfa, a steel hood; skott-húfa, a tasseled cap; koll-húfa, a cowl or skull-cap; nátt-húfa, a night cap.
    2. the name of a cow with a white head; heimsk er hún Húfa, Stef. Ól., Kveld. ii. 197; Skinn-húfa, a nickname. húfu-lauss, adj. hoodless, bare-headed.
    II. (= húfr), part of a church, in the old timber churches, Ísl. ii. 402 (of a temple); hann lét færa innar háaltarit í húfuna, Bs. i. 830, 890, D. N. v. 586. húfu-viðr, m. timber for the húfa, Bs. i. 144.

    Íslensk-ensk orðabók > HÚFA

  • 19 KÖGURR

    (dat. kögri, pl. kögrar), m. a quilt with fringe, counterpane.
    * * *
    m., dat. kögri, pl. kögrar:—a quilt with fringe, a counterpane; hann lét göra grind um legstaðinn ok breiða yfir kögur, Fms. viii. 237; er leg hans í miðju kirkju-gólfi, ok breiddr yfir kögurr, Hkr. iii. 376, Fms. x. 128, 150: of a church inventory, kögrar þrír, Dipl. iii. 4, Pm. 34: a bed-cover, hann bjó þegar rekkju ok yfir breiddi einn kagur, Str. 45; sonr á setklæði öll, … bekk-klæði ok kögra, N. G. L. i. 211; kögur ok handklæði, Vm. 92: of dress, vaða ok væta kögur minn, Hbl. 13: the vellum has gur, but the emendation into kögur is received by Editors; and is made certain by ‘kögur-sveinn’ in the same verse; but the sense and origin of kögurr in this place have been missed by the interpreters. It is indeed a well-known Teut. word. A. S. cocur, O. H. G. chochar. Germ. kocher, Dutch koker; the Dan. kogger is prob. borrowed from the Germ., as is the Icel. koffur from Luther’s Bible; once on a time it was also a Scandin. word, which was since displaced by the compounded örva-malr or ör-malr, q. v.; this passage being the only place where it occurs in an uncompounded form, but it remains in kögur-sveinn, a quiver-boy, who carried the hunter’s quiver (?); and in kögur-barn, Norse kogge-barn. Prof. Bergmann has, with his usual insight in Eddic matters, divined the sense when he says, p. 123, ‘über den Sund zu schwimmen und dabei seinen feurigen Donner-und blitz-keil, … im Wasser zu netzen und abzukühlen.’ The fact is, Thor is here represented carrying a quiver full of thunder-bolts on his back, and so the poet makes the mighty thunder-god stop at the Sound, embarrassed, and begging to be ferried over, as he could not wade over from fear of wetting his quiver and quenching the fire, for he must ‘keep his powder dry:’ although in Gm. and Þd. Thor is not much afraid of the water. Whether kögurr, a quilt, be any relation to kögurr, a quiver, we cannot tell, prob. not; if so, this word should be placed under a separate head; in mod. usage of fringe or fringed cloth: a nickname, Landn.; munu jarðlýsnar synir Gríms kögurs, verða mér at bana? 146: botan. the thyrsus, Hjalt.

    Íslensk-ensk orðabók > KÖGURR

  • 20 snara

    * * *
    I)
    (að), v.
    1) to turn quickly, twist, wring; K. snarar skjöldinn svá fast, at spjótit brotnaði, K. twists the shield so smartly that the spear broke; hann snarar af honum höfuðit, he wrings off his head;
    2) to translate (s. bók upp í norrœnu);
    3) s. atgönguna, to push or press the attack;
    4) to throw, fling, with dat. (Þ. snaraði hallinum ok broddinum);
    5) to make a quick turn, step quickly (hón snarar þegarinn hjá honum);
    6) refl., snarast, to turn oneself (pass) quickly (hann snarast fram hjá þeim); S. snarast þá út ór stofunni, then S. hastens out of the room; s. við e-m, to turn quickly towards one (M. snaraðist við honum ok mæIti); s. í karlföt, to dress in man’s clothes.
    f.
    1) snare; leggja snörur fyrir e-n, to lay or spread snares for one;
    2) halter (gáIginn var reistr ok snaran þar við fest).
    * * *
    u, f., pl. snörur, [A. S. sneare], a snare (prop. a ‘hard-twisted cord’). Fms. i. 206, MS. 623. 36; egna snöru, Grett. (in a verse), Mar.; eigi sá hann snaruna, O. H. L. 53; ek mun sitja í snörunni, Fms. vi. 13; leggja snörur fyrir e-n, ix. 309; þá fann hann í hverja snöru hann hafði gengit, Ó. H. 232: a halter, Mar.; dæma e-n til snöru, Pr. 413.

    Íslensk-ensk orðabók > snara

Страницы
  • 1
  • 2

См. также в других словарях:

  • head|dress — «HEHD DREHS», noun. 1. a covering or decoration for the head: »the feathers and beads of an Indian headdress. 2. a way of wearing or arranging the hair …   Useful english dictionary

  • Head-dress —    Not in common use among the Hebrews. It is first mentioned in Ex. 28:40 (A.V., bonnets; R.V., head tires ). It was used especially for purposes of ornament (Job 29:14; Isa. 3:23; 62:3). The Hebrew word here used, tsaniph, properly means a… …   Easton's Bible Dictionary

  • head-dress — see headdress …   English dictionary

  • head-dress — n. Coiffure …   New dictionary of synonyms

  • head·dress — …   Useful english dictionary

  • head-dress — …   Useful english dictionary

  • dress — /dres/, n., adj., v., dressed or drest, dressing. n. 1. an outer garment for women and girls, consisting of bodice and skirt in one piece. 2. clothing; apparel; garb: The dress of the 18th century was colorful. 3. formal attire. 4. a particular… …   Universalium

  • Dress uniform — See military uniform and full dress for wider coverage of dress uniforms. Students from the École Polytechnique, during the Bastille Day Military Parade, in full dress uniform …   Wikipedia

  • dress — ad·dress·ee; ad·dress·er; am·bas·sa·dress; be·dress; com·man·dress; dress; dress·i·ness; el·dress; head·dress; laun·dress; re·dress·er; re·dress·ment; semi·dress; ad·dress·able; mini·dress; ad·dress; dress·er; re·dress; un·dress;… …   English syllables

  • head — arrow·head; beach·head; be·head; be·head·al; bir·ken·head; block·head·ism; blunt·head; bog·head; bonnet·head; bra·den·head; bulk·head·ed; bull·head·ed·ly; bull·head·ed·ness; chow·der·head; chuck·le·head·ed; cop·per·head·ism; dou·ble·head·er;… …   English syllables

  • head — n., adj., & v. n. 1 the upper part of the human body, or the foremost or upper part of an animal s body, containing the brain, mouth, and sense organs. 2 a the head regarded as the seat of intellect or repository of comprehended information. b… …   Useful english dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»