-
1 duro
dūro, āvī, ātum, āre1) делать твёрдым, крепким, закалять ( hastas igne QC)d. ferrum ictibus PM — ковать железоduratur cortĭce pellis O — кожа твердеет, превращаясь в коруd. corpus CC — вызывать запор2) сгущать, замораживать ( undam in glaciem Tib)3) высушивать ( aliquid calore Lcr)pisces durati QC, Q — сушёная рыба4) закалять, приучать к трудностям, воспитывать выносливость (d. se labore Cs; d. exercitum crebris expeditionibus VP); делать нечувствительным ( ad plāgas Q)5) выдерживать, переносить, выносить (d. quemvis laborem V)6) быть твёрдым, твердеть (solum d. coepit V)7) сохранять твёрдость, выдерживать, терпеть ( hiemem in castris L)8) длиться, продолжать существование, продолжаться (ad senectutem usque Q; corpus non durat post mortem Lcr)vivere d. Lcn — продолжать житьad caedem duratura odia T — ненависть, которая не остановится перед убийством9) укореняться, становиться застарелым ( multa vitia durantur Q)10) тянуться, не прерываться ( colles durant T)11) оставаться, сидеть безвыходно (d. nequeo in aedibus Pl) -
2 duro
dūro, āvi, ātum, āre (dūrus), I) tr. A) eig., hart machen, härten, verhärten, 1) im allg.: ferrum, Plin.: lignum igni, Curt.: hastas igne, Curt.: viscera (v. Wasser), Lucan.: caementa calce, zu einer festen Masse verhärten, Liv.: reliqua assiduo gelu durantur, Mela: locustae terrestres duratae salsugine, Solin.: duratur cortice pellis, wird vermittels der R. (= zu R.) verhärtet, Ov.: triplex scutale crebris suturis (Lederstreifen) duratum, Liv. – m. in u. Akk. (zu): undam densam in glaciemque nivemque, Tibull.: cutem tenellam in corium, Apul.: ossa in scopulos, Ov.: lacrimas in electrum, Hyg. – 2) insbes.: a) trocken machen, austrocknen, ausdörren, rösten, terram (v. der Wärme), Verg.: coria durata calore, Lucr.: pisces sole durati, Curt.: durati muriā pisces, eingepökelte, Quint.: Albanam fumo uvam, Hor.: mollitam (Cererem) manu duret (backe) in foco ignis, Ov.: durati pisces, geröstete, Apic. – b) reif machen, reifen, ubi pubentes calamos duraverit aestas, Nemes. cyn. 290. – c) verdichten, caelestis aqua salibus durata, Col. 7, 4, 8: dah. gerinnen machen, partem (lactis) liquefacta coagula durant, Ov. met. 13, 830: corpus, hartleibig machen, Cels. – B) übtr.: 1) medial, durari, sich verhärten = sich festsetzen, unheilbar werden, vitia durantur, Quint. 1, 1, 37. – 2) abhärten, an Strapazen gewöhnen, se labore, Caes.: exercitum crebris expeditionibus, Vell.: durati usu armorum, Liv. – im üblen Sinne, unempfindlich-, gefühllos machen, abstumpfen, aere, dehinc ferro saecula (von der Zeit), Hor.: ad plagas durari, schlägefaul werden, Quint.: ad omne facinus duratus, der zu jeder Freveltat sich abgehärtet hat, Tac. – 3) ausdauern, aushalten, laborem, Verg.: imperiosius aequor, Hor.: siccitatem et ventos, Pallad.: diem, Hor.: horam eadem probantes, auch nur eine Stunde dem eigenen Plane treu bleibend, Hor. – m. folg. Infin., Plaut. truc. 326. Petron. 41, 2. Sil. 10, 653; 11, 75. Lucan. 4, 519. – nequeo durare m. folg. quin, Plaut. mil. 1249; vgl. Plaut. Curc. 175. – II) intr. A) eig., hart werden, Härte bekommen, sich verhärten, 1) im allg.: quasi ferrum aut lapis durat, Enn. fr. scen. 104: lento misere durantia tabo viscera, Sil. 2, 463. – 2) insbes., trocken werden, ausdörren, durat solum, Verg. ecl. 6, 35. – B) übtr.: 1) sich verhärten, cuius tam crudeles manus in hoc supplicium durassent, Petron. 105, 11: in nullius umquam suorum necem duravit, seine Härte ging nicht so weit, einen der S. hinrichten zu lassen, Tac. ann. 1, 6: non durat ultra poenam abdicationis, er verhängt keine andere Strafe als die Verstoßung, Quint. 11, 2, 8: usque ad caedem eius duratura filii odia, daß des Sohnes Haß sich in seiner Härte bis zur Ermordung derselben versteigen werde, Tac. ann. 14, 1. – 2) ausdauern, aushalten, a) an einem Orte: durare nequeo in aedibus, Plaut.: non hic quisquam durare potest, Ter.: sub Iove (unter freiem Himmel), Ov.: in opere et labore sub pellibus, Liv.: unam hiemem in castris, Liv. – b) bei einer Sache: dura, Gallio bei Quint.: durate et vosmet rebus servate secundis, Verg.; u. danach durarent secundisque se rebus servarent, August. bei Suet.: durandum est, quia coepimus, Quint. – 3) dauern, a) dauernd bleiben, fortdauern, Bestand haben, währen, noch existieren, vorhanden sein, sapor durat, Quint.: durat simulacrum, Verg.: firmus sane paries et duraturus, Tac.: bullae durant et ostenduntur, Suet.: soles, qui a matutino tempore durant in occasum, Plin.: duraturum cum aeternitate mundum, Treb. Poll.: durant colles, ziehen sich ganz hindurch, Tac.: haec moles inviolata durat, Curt. – v. Abstr., illis in longum fortissime pugnandi duravit constantia, Vell.: durat prope in infinitum (memoria), Quint.: ad posteros virtus durabit, Quint.: penuriā mulierum hominis aetatem (ein Menschenalter) duratura magnitudo erat, Liv.: adhuc honor studiis durat, Plin. ep. – von Pers., qui nostram ad iuventam duraverunt, die bis zu unserer Jugendzeit gelebt, Tac. ann. 3, 16. – b) dauern = sich halten, in tanto terrae rigore (v. Bäumen), Curt.: ova muriā tepefactā durant, Col.: uti (oleae) diutissime durent, Cato: hoc vinum durabit usque ad solstitium, Cato: u. so (v. Wein) totidem durare per annos, Verg.: sorba in arido facile durare, Varro.
-
3 duro
dūro, āvi, ātum, āre (dūrus), I) tr. A) eig., hart machen, härten, verhärten, 1) im allg.: ferrum, Plin.: lignum igni, Curt.: hastas igne, Curt.: viscera (v. Wasser), Lucan.: caementa calce, zu einer festen Masse verhärten, Liv.: reliqua assiduo gelu durantur, Mela: locustae terrestres duratae salsugine, Solin.: duratur cortice pellis, wird vermittels der R. (= zu R.) verhärtet, Ov.: triplex scutale crebris suturis (Lederstreifen) duratum, Liv. – m. in u. Akk. (zu): undam densam in glaciemque nivemque, Tibull.: cutem tenellam in corium, Apul.: ossa in scopulos, Ov.: lacrimas in electrum, Hyg. – 2) insbes.: a) trocken machen, austrocknen, ausdörren, rösten, terram (v. der Wärme), Verg.: coria durata calore, Lucr.: pisces sole durati, Curt.: durati muriā pisces, eingepökelte, Quint.: Albanam fumo uvam, Hor.: mollitam (Cererem) manu duret (backe) in foco ignis, Ov.: durati pisces, geröstete, Apic. – b) reif machen, reifen, ubi pubentes calamos duraverit aestas, Nemes. cyn. 290. – c) verdichten, caelestis aqua salibus durata, Col. 7, 4, 8: dah. gerinnen machen, partem (lactis) liquefacta coagula durant, Ov. met. 13, 830: corpus, hartleibig machen, Cels. – B) übtr.: 1) medial, durari, sich verhärten = sich festsetzen, unheilbar werden, vitia durantur, Quint. 1, 1, 37. – 2) abhärten, an Strapazen gewöhnen, se labore, Caes.: exercitum————crebris expeditionibus, Vell.: durati usu armorum, Liv. – im üblen Sinne, unempfindlich-, gefühllos machen, abstumpfen, aere, dehinc ferro saecula (von der Zeit), Hor.: ad plagas durari, schlägefaul werden, Quint.: ad omne facinus duratus, der zu jeder Freveltat sich abgehärtet hat, Tac. – 3) ausdauern, aushalten, laborem, Verg.: imperiosius aequor, Hor.: siccitatem et ventos, Pallad.: diem, Hor.: horam eadem probantes, auch nur eine Stunde dem eigenen Plane treu bleibend, Hor. – m. folg. Infin., Plaut. truc. 326. Petron. 41, 2. Sil. 10, 653; 11, 75. Lucan. 4, 519. – nequeo durare m. folg. quin, Plaut. mil. 1249; vgl. Plaut. Curc. 175. – II) intr. A) eig., hart werden, Härte bekommen, sich verhärten, 1) im allg.: quasi ferrum aut lapis durat, Enn. fr. scen. 104: lento misere durantia tabo viscera, Sil. 2, 463. – 2) insbes., trocken werden, ausdörren, durat solum, Verg. ecl. 6, 35. – B) übtr.: 1) sich verhärten, cuius tam crudeles manus in hoc supplicium durassent, Petron. 105, 11: in nullius umquam suorum necem duravit, seine Härte ging nicht so weit, einen der S. hinrichten zu lassen, Tac. ann. 1, 6: non durat ultra poenam abdicationis, er verhängt keine andere Strafe als die Verstoßung, Quint. 11, 2, 8: usque ad caedem eius duratura filii odia, daß des Sohnes Haß sich in seiner Härte bis zur Ermordung derselben versteigen werde, Tac. ann. 14, 1. – 2) ausdauern, aushalten,————a) an einem Orte: durare nequeo in aedibus, Plaut.: non hic quisquam durare potest, Ter.: sub Iove (unter freiem Himmel), Ov.: in opere et labore sub pellibus, Liv.: unam hiemem in castris, Liv. – b) bei einer Sache: dura, Gallio bei Quint.: durate et vosmet rebus servate secundis, Verg.; u. danach durarent secundisque se rebus servarent, August. bei Suet.: durandum est, quia coepimus, Quint. – 3) dauern, a) dauernd bleiben, fortdauern, Bestand haben, währen, noch existieren, vorhanden sein, sapor durat, Quint.: durat simulacrum, Verg.: firmus sane paries et duraturus, Tac.: bullae durant et ostenduntur, Suet.: soles, qui a matutino tempore durant in occasum, Plin.: duraturum cum aeternitate mundum, Treb. Poll.: durant colles, ziehen sich ganz hindurch, Tac.: haec moles inviolata durat, Curt. – v. Abstr., illis in longum fortissime pugnandi duravit constantia, Vell.: durat prope in infinitum (memoria), Quint.: ad posteros virtus durabit, Quint.: penuriā mulierum hominis aetatem (ein Menschenalter) duratura magnitudo erat, Liv.: adhuc honor studiis durat, Plin. ep. – von Pers., qui nostram ad iuventam duraverunt, die bis zu unserer Jugendzeit gelebt, Tac. ann. 3, 16. – b) dauern = sich halten, in tanto terrae rigore (v. Bäumen), Curt.: ova muriā tepefactā durant, Col.: uti (oleae) diutissime durent, Cato: hoc vinum durabit usque ad solstitium, Cato: u. so (v. Wein) totidem durare per annos,————Verg.: sorba in arido facile durare, Varro. -
4 hasta
ae f.1) шест, жердь, кол, древко копья ( hastae duratae igne QC)h. graminea C — бамбук, бамбуковая палкаemĭnus hastis, commĭnus gladiis uti C — пользоваться для боя на расстоянии копьями, для ближнего боя — мечамиh. pura PM — копьё без железного наконечника ( награда за храбрость)hastam abjicere погов. C — бросить прочь копьё, т. е. пасть духом3) скипетр Justh. и h. pampinea V и h. de vitibus Calp — жезл Вакха, тирс4) копьеобразная палочка для убирания волос невесты (символ власти супруга) O5) (тж. h. venditionis C и h. publica Nep) публичные торги, аукционvendere sub hastā L (hastae subjicere Su) — продавать с молотка (копьё, воткнутое в землю, служило знаком продажи с торгов)h. censoria L — назначенные цензорами торги -
5 torqueo
torquĕo, ēre, torsi, tortum - tr. - [st2]1 [-] tourner, courber, fléchir, tordre, rouler. [st2]2 [-] faire tourner sur soi-même, brandir (une arme de jet), entraîner dans un tourbillon, faire tourbillonner, faire pirouetter; mouvoir à son gré, régir. [st2]3 [-] faire changer de direction, détourner. [st2]4 [-] torturer, tourmenter.* * *torquĕo, ēre, torsi, tortum - tr. - [st2]1 [-] tourner, courber, fléchir, tordre, rouler. [st2]2 [-] faire tourner sur soi-même, brandir (une arme de jet), entraîner dans un tourbillon, faire tourbillonner, faire pirouetter; mouvoir à son gré, régir. [st2]3 [-] faire changer de direction, détourner. [st2]4 [-] torturer, tourmenter.* * *Torqueo, torques, torsi, torsum et tortum, torquere. Plin. Tordre et plier, ou Tortuer, Tourner, Gauchir.\Aquas torsit remis. Ouid. Il a navigué contre eaue.\Aurem torquere ab obscoenis sermonibus. Horat. Destourner son oreille de, etc. Tourner arriere.\Capillos torquere ferro. Ouidius. Greziller et frizer ou testonner les cheveuls avec un ferrement chauld, Tortiller, Cresper, Recroquiller.\Ceruices, oculosque pariter cum modorum flexionibus torqueant. Cic. Tournent.\Collum torquere. Liu. Tordre.\Comam igne torquere. Ouid. Faire ses cheveuls crespes avec un fer chauld.\Fusos torquere dicuntur mulieres. Plin. Tourner le fuseau, Filer. \ Amentatas hastas torquere. Cic. Darder.\Iter torquere. Stat. Se destourner hors du chemin, Se tourner à costé.\Lumina flammantia torquens anguis. Virgil. Tournant les yeuls ca et là.\Oculum torquere. Cic. Regarder de travers.\Oculos ad moenia torsit. Virgil. Tourna.\Orbes squamosos torquet volubilibus nexibus serpens. Ouid. Il s'entortille en rondeaux.\In orbem torquere. Cic. Plier en rond.\Os torquere. Cic. Tordre la bouche.\Proras ad littora torquent. Virgil. Ils tournent, etc.\Stamina torquere pollice. Ouid. Filer.\Vestigia torsit ad sonitum vocis. Virgil. Il retourna quand il ouit le bruit.\Torquere ius, per translationem. Cic. Corrompre et tirer ailleurs que la raison ne veult, Violer.\Torquere telum. Virgil. Darder, Jecter.\Iaculum torquere lacerto. Ouid. Darder.\Caelum et terras qui numine torquet. Virgil. Qui gouverne, etc.\Atlas axem humero torquet. Virgil. Soustient le ciel.\Torquere. Plin. iunior. Donner la torture à aucun, Le tormenter, Geiner.\Qui in dolore est, torquetur. Cic. Est tormenté.\Torqueri dies et noctes. Cic. Estre tormenté jour et nuict.\Mero torquere aliquem. Horat. L'enyvrer pour luy tirer les vers du nez, et luy faire confesser verité, ou congnoistre son naturel.\Torquetque sonantia saxa. Virgil. Tire.
См. также в других словарях:
BACCHUS — I. BACCHUS Iovis ex Semele filius. Orpheus in Hymnis. Κιςςοκόμην Διόνυσον ἐρίβρομον ἄρχομ᾿ ἀείδειν. Ζηνὸς καὶ Σεμέλης ἐρικυδέος ἀγλαὸνυἷον. Idem aliô Hymnô Iovis et proserpinae filium putavit. Ε῎υβουλ᾿ ἐυπολύβουλε Διὸς καὶ Περσεφονείας. Hunc Deum … Hofmann J. Lexicon universale