Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

hastīle

  • 1 hastile

    hastile, is, n. [st2]1 [-] hampe (de lance, de javeline). [st2]2 [-] javelot. [st2]3 [-] branche, bâton, pieu, baguette, piquet, échalas, tuteur (pour la vigne).
    * * *
    hastile, is, n. [st2]1 [-] hampe (de lance, de javeline). [st2]2 [-] javelot. [st2]3 [-] branche, bâton, pieu, baguette, piquet, échalas, tuteur (pour la vigne).
    * * *
        Hastile, hastilis, neut. gen. pen. prod. Liu. La hante ou fust d'une javeline, ou d'autre baston.
    \
        Praefixa hastilia ferro. Virgil. Ferrez par le bout.

    Dictionarium latinogallicum > hastile

  • 2 hastile

    hastile hastile, is n древко (копья)

    Латинско-русский словарь > hastile

  • 3 hastile

    hastīle, is n. [ hasta ]
    2) копьё, дротик V, Sil, VF etc.
    3) кол, жердь, шест Col, Sen etc.
    5) подпорка, тычина Col, V, PM

    Латинско-русский словарь > hastile

  • 4 hastile

    hastīle, is, n. (hasta), der Schaft, I) im allg. der Schaft, die Stange, der Pfahl, candelabri, Vulg. exod. 25, 31: arcus, Amm. 22, 8, 37: detorta hastilia, krumme Pfähle, Sen. de ira 1, 6, 1. – als Stütze der jungen Reben, Verg. georg. 2, 358. Col. 4, 12, 1. Plin. 17, 212: u. anderer Pflanzen, Hieron. in Augustin. epist. 75, 22. – als Treibstock, Calp. ecl. 3, 21. – II) insbes., der Schaft des Wurfspießes, A) eig.: bipalme spiculum hastili semicubitali infixum, Liv.: missile telum hastili abiegno, Liv.: ferrum, quod ex hastili in corpore remanserat, Nep.: hastili nixus, Cic. – poet. übtr., densis hastilibus horrida myrtus, v. den Zweigen, Verg. Aen. 3, 23 (vgl. Verg. georg. 2, 447. Gratt. cyn. 127 sqq.). – B) (poet.) meton., der ganze Wurfspieß, Speer, Verg. u.a.

    lateinisch-deutsches > hastile

  • 5 hastile

    hastīle, is, n. (hasta), der Schaft, I) im allg. der Schaft, die Stange, der Pfahl, candelabri, Vulg. exod. 25, 31: arcus, Amm. 22, 8, 37: detorta hastilia, krumme Pfähle, Sen. de ira 1, 6, 1. – als Stütze der jungen Reben, Verg. georg. 2, 358. Col. 4, 12, 1. Plin. 17, 212: u. anderer Pflanzen, Hieron. in Augustin. epist. 75, 22. – als Treibstock, Calp. ecl. 3, 21. – II) insbes., der Schaft des Wurfspießes, A) eig.: bipalme spiculum hastili semicubitali infixum, Liv.: missile telum hastili abiegno, Liv.: ferrum, quod ex hastili in corpore remanserat, Nep.: hastili nixus, Cic. – poet. übtr., densis hastilibus horrida myrtus, v. den Zweigen, Verg. Aen. 3, 23 (vgl. Verg. georg. 2, 447. Gratt. cyn. 127 sqq.). – B) (poet.) meton., der ganze Wurfspieß, Speer, Verg. u.a.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > hastile

  • 6 hastīle

        hastīle is, n    [hasta], a spear-shaft, javelin-shaft: ferrum ex hastili, N.: hastili nixus: telum hastili abiegno, L.— A spear, javelin: Bina manu crispans hastilia, V.: Torquere hastilia lenta, O.: curvatum, Iu.— A piece of wood like a shaft, branch, pole, prop: densa, V.: rasae hastilia virgae, V.
    * * *
    spear shaft; spear; cane

    Latin-English dictionary > hastīle

  • 7 hastile

    hastīle (also astīle), is, n. [hasta], the shaft of a spear or javelin.
    I.
    Lit.:

    ferrum, quod ex hastili in corpore remanserat,

    Nep. Epam. 9:

    hastili nixus,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    missile telum hastili abiegno,

    Liv. 21, 8, 10.—
    II.
    Transf.
    A.
    (Pars pro toto.) A spear, javelin, in gen. ( poet.):

    torquere hastilia lenta,

    Ov. M. 8, 28; Verg. A. 1, 313; 5, 557; 12, 489; Sen. Hippol. 397:

    curvatum,

    Juv. 7, 127.—
    B.
    In gen., a piece of wood in the form of a shaft ( poet. and in post-Aug. prose). So of branches, Verg. A. 3, 23; of poles, props, id. G. 2, 358; Col. 4, 12, 1; Plin. 17, 23, 35, § 212; the standard:

    candelabri,

    Vulg. Exod. 25, 31:

    arcus,

    Amm. 22, 8, 37.

    Lewis & Short latin dictionary > hastile

  • 8 hastile

    , is n
      древко (копья)

    Dictionary Latin-Russian new > hastile

  • 9 astile

    hastīle (also astīle), is, n. [hasta], the shaft of a spear or javelin.
    I.
    Lit.:

    ferrum, quod ex hastili in corpore remanserat,

    Nep. Epam. 9:

    hastili nixus,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    missile telum hastili abiegno,

    Liv. 21, 8, 10.—
    II.
    Transf.
    A.
    (Pars pro toto.) A spear, javelin, in gen. ( poet.):

    torquere hastilia lenta,

    Ov. M. 8, 28; Verg. A. 1, 313; 5, 557; 12, 489; Sen. Hippol. 397:

    curvatum,

    Juv. 7, 127.—
    B.
    In gen., a piece of wood in the form of a shaft ( poet. and in post-Aug. prose). So of branches, Verg. A. 3, 23; of poles, props, id. G. 2, 358; Col. 4, 12, 1; Plin. 17, 23, 35, § 212; the standard:

    candelabri,

    Vulg. Exod. 25, 31:

    arcus,

    Amm. 22, 8, 37.

    Lewis & Short latin dictionary > astile

  • 10 contorqueo

    con-torquĕo, torsi, tortum (also -torsum, acc. to Prisc. 9, p. 871 P.), 2, v. a., to turn, twist, twirl, swing, whirl or brandish, etc. (class. in prose and poetry).
    I.
    Lit.
    A.
    Of weapons, arms, etc. (mostly poet.):

    telum contortum validis viribus,

    Lucr. 1, 971; cf.:

    hastam viribus,

    Ov. M. 5, 32:

    lenta spicula lacertis,

    Verg. A. 7, 165:

    hastile adducto lacerto,

    id. ib. 11, 561:

    cuspidem lacerto,

    Ov. M. 8, 345:

    valido sceptrum lacerto,

    id. ib. 5, 422:

    (hastile) certo contorquens dirigit ictu,

    Verg. A. 12, 490:

    sed magnum stridens contorta phalarica venit,

    id. ib. 9, 705:

    hastam In latus, etc.,

    id. ib. 2, 52; Quint. 9, 4, 8:

    telum in eum,

    Curt. 8, 14, 36.—
    B.
    Of other objects:

    gubernaclum quolibet,

    Lucr. 4, 904; cf.:

    membra quocumque volt,

    Cic. Div. 1, 53, 120:

    tantum corpus,

    Lucr. 4, 900:

    globum eā celeritate, etc.,

    Cic. N. D. 1, 10, 24; id. Arat. 61: equum magnā vi, Poët. ap. Quint. 8, 6, 9:

    amnis in alium cursum contortos et deflexos videmus,

    Cic. Div. 1, 19, 38:

    proram ad laevas undas,

    Verg. A. 3, 562:

    silvas insano vortice,

    whirling them round in its raging whirlpool, id. G. 1, 481; cf.
    * Cat.
    64, 107:

    frementes aquas subitis verticibus,

    Luc. 4, 102 Weber; cf. id. 3, 631; Sil. 3, 50:

    an omnis tempestas aeque mare illud contorqueat,

    Sen. Ep. 79, 1 al.:

    vertex est contorta in se aqua,

    Quint. 8, 2, 7:

    nubila fumo,

    Sil. 4, 309.—
    II.
    Trop. (mostly in Cic. and of rhet. matters;

    the metaphor taken from missiles which are brandished, that they may be discharged with greater force): (auditor) tamquam machinatione aliquā tum ad severitatem, tum ad remissionem animi est contorquendus,

    Cic. de Or. 2, 17, 72.—So of discourse that is thrown out violently or forcibly, hurled:

    Demosthenis non tam vibrarent fulmina illa, nisi numeris contorta ferrentur,

    Cic. Or. 70, 234; cf. Quint. 10, 7, 14:

    quam rhetorice! quam copiose! quas sententias colligit! quae verba contorquet! ( = summā vi et impetu profert),

    hurls forth, Cic. Tusc. 3, 26, 63; cf.:

    longas periodos uno spiritu,

    Plin. Ep. 5, 20, 4:

    deinde contorquent et ita concludunt, etc.,

    twist the argument, Cic. Div. 2, 51, 106.— Hence, contortus, a, um, P. a. (acc. to II.), of discourse.
    A.
    Brandished, hurled, full of motion, powerful, vehement, energetic, strong (rare;

    mostly in Cic.): contorta et acris oratio,

    Cic. Or. 20, 66:

    vis (orationis),

    Quint. 10, 7, 14:

    levibus mulcentur et contortis excitantur,

    id. 9, 4, 116.—
    B.
    Involved, intricate, obscure, perplexed, complicated:

    contortae et difficiles res,

    Cic. de Or. 1, 58, 250: contorta et aculeata quaedam sophismata, id. Ac. 2, 24, 75.— Adv.: con-tortē (acc. to II.), intricately, perplexedly:

    dicere,

    Cic. Inv. 1, 20, 29; Auct. Her. 1, 9, 15. —
    * Comp.:

    concluduntur a Stoicis,

    Cic. Tusc. 3, 10, 22.— Sup. not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > contorqueo

  • 11 abiegnus

    abiēgnus, a, um [ abies ]
    еловый, сделанный из ели (trabes Enn ap. C; hastile L)
    a. equus Prpequus Trojanus

    Латинско-русский словарь > abiegnus

  • 12 oblongus

    a, um
    довольно длинный ( hastile L); продолговатый ( scutulum T)

    Латинско-русский словарь > oblongus

  • 13 recido

    I re-cido, cidī, casum, ere [ cado ]
    1) падать назад ( in terras C); отскакивать (ramulus adductus in oculum recĭdit C)
    2) снова впадать ( in imbecillitatem CC); снова попадать, вновь оказываться (r. in antiquam servitutem L)
    3) вновь переходить, возвращаться ( potentatus recidit ad aliquem C)
    4) падать, обрушиваться ( poena recidit in или ad aliquem C)
    5) переходить, превращаться (ad aliquid Ph)
    in morbum r. Lвновь заболеть
    ad nihil(um) r. C etc. — свестись к нулю, исчезнуть
    id ego puto ad nihil recasurum C — думаю, что из этого ничего не выйдет
    quorsum recidat responsum tuum, non magno opere laboro C — как сложится (каков будет) твой ответ, мне довольно безразлично
    ne delusa spes ad querelam recidat Ph — как бы обманутая надежда не превратилась в жалобу (не кончилась бы разочарованием)
    6) приходиться, случаться ( in nostrum annum C); выпадать на долю, быть уделом (r. in paucos Ter)
    II re-cīdo, cīdī, cīsum, ere [ caedo ]
    1)
    а) отрубать, отрез(ыв)ать, отсекать ( sceptrum de stirpe V)
    Diliăci manu recīsi Ptделосские кастраты (о-в Целое был центром торговли рабами и, в частности, евнухами)
    б) вырубать ( hastile e silva O); вырезывать ( vulnus ense O); высекать ( columnas H); обстригать (capillos PJ; ungues PM)
    2) истреблять, вырез(ыв)ать ( nationes C)
    5) урезывать, сокращать ( ambitiosa ornamenta H); умерять, ограничивать ( nimiam loquacitatem Q)

    Латинско-русский словарь > recido

  • 14 semicubitalis

    Латинско-русский словарь > semicubitalis

  • 15 abiegnus

    abiēgnus, a, um (abies), aus Tannenholz, tannen, trabes (Schiff), Enn.: equus, trojan. Pferd, Prop.: hastile, Liv.: ligna, tabulae, Vulg. – / Bei Dichtern dreisilbig, abjegnus, zB. Prop. 3; 19; 12.

    lateinisch-deutsches > abiegnus

  • 16 dirigo

    dī-rigo (dē-rigo), rēxī, rēctum, ere (dis u. rego), I) etw. in allen seinen Teilen gerade richten, gerade machen, einer Sache eine gerade Richtung geben, etw. geradeaus (horizontal) laufen lassen, Passiv dirigi = eine gerade Richtung bekommen, in gerader Richtung laufen, gerade werden, gerade auslaufen, a) übh.: coronam (Hof des Mondes) si diviseris, arcus erit, si direxeris, virga (eine Regengalle), Sen. nat. qu. 1, 10: arboribus adminicula, quibus dirigantur, applicare, Sen. de clem. 2, 7, 4: cum radii per angusta foramina diriguntur, Sen. nat. qu. 1, 11, 1: utrimque a iugo ternos direxerant gladios, Curt. 4, 9 (35), 5: cum neque flectere navim propter vim fluminis neque directam tantis fluctibus tenere posset, geradeaus fahren konnte, Auct. b. Alex. 64, 5: Maeander direxit aquas, nahm einen geraden Lauf, Lucan. 6, 475. – übtr., dirigitur (sc. argumentatio), cum proposuit aliquid, quod probaret, es (das Beweisverfahren) schreitet in gerader Richtung ohne Einbiegung vorwärts, wenn es usw., Cic. part. or. 46. – b) insbes., α) als t.t. der Baukunst, gerade machen = abputzen, verputzen, imum caelum camerarum arenā, Vitr. 7, 3, 3; vgl. 7, 4, 1. – u. etw. als Abputz anwerfen, alterum corium mediocre (eine andere Schicht aus mittelfeinem Mörtel), Vitr. 7, 6, 3. – β) eine Fläche mit geraden Linien beziehen, liniie ren, membrana directa plumbo, Catull. 22, 8.

    II) eine bestimmte Richtung geben, richten, A) eig.: 1) der Bewegung nach, a) Segel, Fahrzeuge, leb. Wesen und deren Lauf (Weg) richten, lenken, vela in medio freto, Ov.: ad castra Corneliana vela, Caes.: ratem ad od. in ripam, Curt.: currum in hostem, Ov.: equum in alqm, Liv. – cursum direxit, quo tendebat, Nep.: cursum eo (quo), Cic.: cursum in Africam, Vell.: cursum Gades (nach G.), Curt.: cursum per auras in lucos, Verg.: cursum ad nocturnos ignes, Suet.: huius classis cursum esse directum columbae antecedentis volatu ferunt, Vell. – timidae navis iter, Ov.: iter ad Mutinam, Cic.: iter secundum eas (naves, ihrem Laufe folgend) terrā direxerant, Caes. – ut, quā primum viam direxisset (wo er zuerst seinen Weg genommen), eā demum ire agere deberet, Cels. dig. 8, 1, 9. – huc dirige gressum, Verg. Aen. 5, 162: ex eo dirigite gressus vestros, Vulg. Tob. 14, 12. – u. intr. im Bilde, dir. ad duas metas, nach zwei Zielen hinlenken = zweierlei im Auge haben, Varro r.r. 1, 4, 1 u. 1, 18, 1. – dah. α) v. Pers., se dir. od. bl. dir. m. in u. Akk. u. dgl., wohin seinen Weg nehmen, sich wohin begeben, dir. se in Pomponii domum, Val. Max. 5, 4, 3: usque ad inferos et ipsius Orci ferales penates se der., Apul. met. 6, 16: u. bl. dir. per altum ad Nesida, Sen. ep. 53, 1: hinc dir. Mediam, Auct. itin. Alex. 30 in. – β) v. Lebl., bl. dir.,die Richtung nehmen, ut cadat e regione loci, quā dirigit aestus, sich hinzieht, Lucr. 6, 823. – b) Waffen u. dgl. auf od. gegen Jmd. richten, mit etw. nach jmd. od. etw. zielen, etw. nach od. auf etw. od. jmd. zielend abschleudern, abschießen, hastam in alqm, Ov.: hastam in os od. in guttur, mucrones in ora, Curt.: in alcis corpus tela manusque, Verg.: virgam in alcis oculum, Val. Max. – poet. m. Dat., procul validam hastam Ilo (auf den J.), Verg. Aen. 10, 401. – ohne Ang. der Richtung, m. Ang. womit? durch Abl., tela Cydonio arcu, Hor.: hastile certo ictu, Verg.: cetera letifera spicula dextrā, Ov.: sagittas tantā arte, ut etc., Suet.: per auras aligero letalia vulnera ferro, tödlich verwunden, Sil. – m. bl. Acc., sagittas, Vulg. paral. 12, 2: Athamantheae spicula dextrae, Claud. in Rufin. 1, 81: vulnera, verwundende Pfeile, Verg. Aen. 10, 140, u. danach e ripa vulnera (verwundende Hiebe), Tac. hist. 2, 35. – u. intr., zielen, schießen nach usw., in cuius caudam contento dirigit arcu, Manil. 1, 269. – c) eine Sendung od. Pers. wohin richten = senden, schicken, direxi duas litteras, Cic. fr. (?) bei Serv. Verg. Aen. 1, 168. – m. ad u. Akk.: indumenta regia ad alqm per alqm, Aur. Vict. epit. 34, 2: illos oportere eum ad sese dirigere, Iul. Val. 1, 39 (41). p. 51, 20 K. – m. Dat. (wem?), frumenta laborantibus, Iul. Val. 2, 3. p. 74, 27 K.: alci orationem, Sidon. epist. 7, 9, 1: affatus non alci ullos (brieflich), Claud. epist. 3, 1. – d) das Gesicht, den Blick, die Augen auf od. nach jmd. richten, hinwenden, qui nostri voltus derigis (dirigis) inferieis (= inferiis), das Antlitz unserer Grabstätte zuwendest, Corp. inscr. Lat. 9, 1837: os atque oculos eundum in locum, Gell. 2, 2. § 2: aciem ad alqm (v. der Pupille), Catull. 63, 56: oculorum aciem illuc, ubi etc., Cassian. coenob. inst. 5, 15: oculos eo, quo etc., Lact. 2, 17, 9: oculos suos ad alqm, Vulg. 2. par. 20, 12 u. Tob. 3, 14: oculos in domum alcis, Sen. contr. 7, 6 (21), 19: oculos in villam, Sen. ep. 55, 3: oculos in alqm, Sen. ad Polyb. 12 (31), 3: in me omnium diriguntur oculi, Sen. contr. 1, 8, 6: in te omnium oculi diriguntur, Hieron. epist. 60, 14.

    2) der Stellung od. Lage nach: a) der Stellung nach richten, stellen, aufstellen, ordnen, α) übh.: ordines paribus spatiis, Col. 3, 15, 2: in quincuncem ordines (arborum), Cic. de sen. 59: ad hunc quadruplicem fontem ordines diriguntur bini, uni transversi, alteri directi (gerade), Varro LL. 10, 22: ita formandi sunt rami arborum vitiferarum, ne alter sub alterius linea dirigatur (zu stehen kommt), Pallad. 3, 13, 2. – β) als milit. t.t., richten, aufstellen, formieren, αα) m. Acc.: aciem (die Schlachtreihe), sich in Schlachtordnung aufstellen, in Schl. aufmarschieren, Caes. u.a. Histor.: aciem contra, gegenüber in Schl. aufmarschieren, sich zur Wehr setzen, Plin. 11, 58: aciem ex adverso, Vulg. 1. par. 19, 17: aciem iuxta portam civitatis, ibid. 1, 19, 9: Romanorum aciem laevam, formieren, dah. befehligen, Amm.: frontem, die Front formieren, Liv.: directā fronte pugnare, den Kampf in gerader Frontaufstellung führen, Quint.: equitatum dextrā sinistrā ab oppidi lateribus, Auct. b. Afr.: Numidas ita in longitudinem, ut etc., Auct. b. Afr.: naves in pugnam, Liv.: in frontem dirigi, eine Frontaufstellung nehmen (v. Schiffen), Liv.: dir. suos in Veientem hostem, Liv. – ββ) absol., sich aufstellen, aufmarschieren, dir. contra (gegenüber), Tac. hist. 4, 58: dir. comminus in aspectum, Apul. met. 2, 17: dir. in frontem (in Front), v. Schiffen, Liv. 37, 23, 10: occisi sunt multi leones, qui dirigere (sich zur Wehr setzen) nolebant, sagittis, Vopisc. Prob. 19, 1. – b) der Lage nach, richten, leiten, α) übh.: littera

    Θ, per quam duae lineae dirigantur, gezogen werden, Chalcid. Tim. 78. – β) insbes.: αα) einem Flusse, einer Wasserleitung eine Richtung geben, ihn od. sie leiten, flumina arcemus, dirigimus, avertimus, Cic. de nat. deor. 2, 152: sin autem valles erunt perpetuae, in declinato loco cursus dirigentur, wird man die Leitung an einem Abhange herabführen, Vitr. 8, 6 (7), 5. – ββ) als t.t. der Baukunst, etw. in einer gewissen Richtung legen, stylobatam ad libellam (wagerecht), Vitr. 3, 4, 5. – γγ) als t.t. der Auguralspr., die Richtung einer Himmelsgegend bestimmen, eine Himmelsgegend bezeichnen, dir. regiones, Cic. de div. 1, 30. – δδ) die Richtung einer Grenze bestimmen, eine Grenze bestimmen, ziehen, per alias regionem (anderswo) fines dir., Ulp. dig. 10, 1, 2. § 1: m. dopp. Acc., dir. finem (als Gr.) Philippo viam regiam, Liv. 39, 27, 10. – im Bilde, dir. fines (das Ziel) bonorum utilitate aut voluptate (nach dem N. od. V.), Cic. de fin. 5, 57. – εε) die Richtung bestimmen, abstecken, absteckend anlegen, aufführen, ascensus scalasque, Vitr. 5, 6 (7), 2: opera, Caes. b.G. 7, 27, 1: vicos, Liv. 5, 55, 4: aggerem in Appiae viae formam, Suet. Cal. 19, 1: novi operis molem in adversum ventum non latere (mit der breiten Seite), sed adversā fronte, Curt. 4, 3 (13), 8: in Rheni ripa quinquaginta amplius castella, Flor. 4, 12, 26. – m. Adv., dirigentur autem haec (plateae et angiportus) recte, si etc., sie erhalten aber die geeignete Richtung, wenn usw., Vitr. 1, 6, 1. – ζζ) intr. bl. dir., sowohl die Richtung wohin nehmen, sich wohin erstrecken, Cancer in adversum Capricorni dirigit astrum, Manil. 4, 324: bes. als t.t. der Landmesser, quo dirigant fines, Gromat. vet. 303, 4 u. so (v.d. limites) dir. in meridianum, Gromat. 29, 10: dir. ab oriente in occidentem, Gromat. 167, 5. – als die Richtung nach etw. angeben, nach etw. zeigen, cuius cacumen dirigat ad punctorum regiones, Vitr. 9, 9 (8), 12.

    B) übtr.: a) übh. richten, lenken, dirige vatis opus, Ov. fast. 6, 484: si direxerit cor ad eum, Vulg. Iob 34, 14. – u. intr., hinlenken, ea (divinatio) fallit fortasse non numquam, sed tamen ad veritatem saepissime dirigit, führt zur W., Cic. de div. 1, 25: quorum (medicorum) cum ad unam potionem sententiae direxissent, sich entschieden hatten für usw., Val. Max. 3, 8. ext. 6. – b) den Geist, die Gedanken auf etw. od. jmd. richten, m. Adv. od. mit ad od. in u. Acc., dies noctesque oculos mentemque ad mare dispositos directosque habere, Auct. b. Afr. 26, 4. – dir. animum ad alqm, Val. Max. 8, 14, 4, od. in alqm, Sen. de ben. 6, 16, 3 u. 6, 19, 3: dir. suas cogitationes ad alqd, Cic. Acad. 2, 66: contemplationem suam ad alqd, Col. 3, 12, 4: totā mente in opus ipsum intentionem, Quint. 10, 3, 28. – dah. dir. se ad alqd, sich (seinen Sinn) auf etw. richten, se ad imitationem Labeonis, Sen. contr. 10. praef. § 11: se ad id, Quint. 12, 3, 8: se ad ea efficienda, Quint. 10, 1, 127. – c) die Rede an od. gegen jmd. richten, einen Vortrag an od. gegen jmd. halten, m. ad od. in od. adversus u. Akk., ad iudicem omnem sermonem, Quint. 2, 13, 5: ad Ciceronem principium (einen Eingang), Quint. 4, 1, 68: orationem in alqm, Curt. 8, 5 (18), 13, od. ad alqd, Cic. top. 89: communes locos (Sätze) in vitia, Quint. 2, 1, 11: actionem (den Vortrag) adversus singulos, Quint. 5, 7, 6. – d) etw. nach etw. wie nach einem Maßstabe richten, einer Sache nach etw. die u. die Richtung geben, bei etw. den u. den Maßstab anlegen, etw. nach etw. bemessen, bestimmen, beurteilen, etw. von etw. abhängig machen, etw. einer Sache anbequemen, dah. Passiv dirigi auch = nach etw. sich richten, seine Richtung erhalten, m. ad u. Akk., ad libram opus (v. der Hausfrau), Ambros. in Luc. 8. § 11: spatium mensium ad hunc lunae modum (nach diesen Mondphasen), Curt. 8, 9 (33), 37: omnia ad exactam regulam (v. Beurteiler), Sen. contr. 10. praef. § 10: vitam ad certam rationis normam, sein Verhalten nach der festen Richtschnur eines philos. Systems (näml. des stoischen) bestimmen, Cic. Mur. 3: nihil non ad rationem tamquam ad artem, Cic.: haec omnia ad rationem civitatis, Cic.: ad illius similitudinem artem et manum, Cic.: ut ad ea iudicium dirigatur, danach sich richtet, seine Richtung erhält, Quint.: ad exemplum omnium mens dirigenda, muß seine Richtung erhalten nach usw., Quint.: ad voluntatis alcis interpretationem sententiam suam, Liv. 8, 32, 5: deliberationes omnes ad utilitatem eorum, qui etc., Cic.: ad positionem controversiae colorem actionis, Sen. contr. 10, 1 (30), 12: ad utilitatem vitae omnia consilia factaque nostra, Tac. dial.: invidiam rerum non ad causam, sed ad voluntatem personasque, Vell.: ad alcis arbitrium fugam, Vell.: principia rerum ad famam, Tac. – m. Abl. des Maßstabes, nec haec sunt rhythmicorum aut musicorum acerrimā normā dirigenda, Cic.: utilitate officium magis quam humanitate, Cic.: ne in maximis quidem rebus quicquam adhuc inveni firmius, quod tenerem aut quo iudicium meum dirigerem, quam id etc., habe ich keinen festern Stützpunkt, keine zuverlässigere Richtschnur für mein Urteil gefunden, als das usw., Cic.: ut tandem propius discas, quo fine beatum dirigitur, nach welcher Gr. das selige Leben bemessen wird = des seligen Lebens Ziel, Claud. Mall. Theod. cons. 96. – m. Adv., iudex officium suum ita diriget, ut etc., so bemessen, einrichten, Ulp. dig. 10, 3, 7. § 10: et ita dirigantur angiportorum divisiones, ist die Einteilung der Gassen anzuordnen, Vitr. 1, 6, 13. – / Synk. Perf. direxti, Verg. Aen. 5, 57. – dirigo wechselt in den Handschriften mit derigo, das zB. Ribbeck im Vergil, Halm u. Heräus im Tacitus aufgenommen haben, s. Halm Praefat. ad Tac. ann. ed. 3. p. XXV. Heräus zu Tac. hist. 4, 16, 8; auch inschr., zB. Corp. inscr. Lat. 1, 1220.

    lateinisch-deutsches > dirigo

  • 17 mordeo

    mordeo, momordī, morsum, mordēre (statt *smordeo, vgl. griech. σμερδ-νός, schrecklich, abd. smerzan, schmerzen, altindisch mrdnāti, zerreibt), beißen, I) im engern Sinne: A) eig.: 1) im allg.: canes mordent, Cic.: canis timidus vehementius latrat quam mordet, Curt.: pulex mordet, beißt, sticht, Mart.: alqm, v. einem Hunde, Enn.: hastile, in den Schaft, Ov.: m. frenum, humum, labra, ungues, s. frēnumetc. – Partiz. subst., morsi a rabioso cane, Plin. 29, 100. – 2) insbes.: a) kauend in etw. beißen, etw. kauen, essen, pabula dente, Ov.: vitem, benagen, Verg.: tunicatum cum sale cepe, Pers. – b) verzehren, vertun, Laber. com. 50. – B) übtr.: 1) auf jmd. beißen, sticheln, jmd. durchziehen, alqm clanculum, Ter.: alqm dictis, Ov.: iocus mordens, beißender Scherz, Iuven. – 2) jmd. beißen, kränken, jmdm. wehtun, ans Herz gehen, alqm opprobriis falsis, Hor.: par pro pari referto, quod eam mordeat, Ter.: valde me momorderunt epistulae tuae, Cic.: scribis, morderi te interdum, quod non simul sis, daß dir's wehtue, nahe gehe, Cic.: conscientia mordet, ich fühle Gewissensbisse, Augustin. serm. 211, 3: dass. conscientiā mordeor, Cic. Tusc. 2, 45: paupertas mordet, Cic. – 3) geistig festhalten, hoc tene, hoc morde, zus. = halte mit aller Kraft den Grundsatz fest, Sen. ep. 78, 29. – II) im weiteren Sinne: 1) gleichs. ein beißen, a) eingreifen, fassen, v. Schnallen, Haken usw., fibula mordet vestem, Ov.: vomer mordet terram, Plin.: so auch locus (corporis), qui mucronem (teli) momordit, Cels.: id, quod a lino mordetur, wo der Faden eindringt, Cels. – b) in etw. fest eingreifen, an etw. sich fest anhalten, fraxinus arentem mordebat humum, Stat. Theb. 9, 499. – c) v. Flusse, wenn er durch eine Gegend fließt, benagen = bespülen, rura, quae Liris quietā mordet aquā, Hor. carm. 1, 31, 8. – d) v. scharfen, auf die Sinne usw. fallenden Ggstdn., auffallen, brennen usw., radix gustu acri mordet, Plin.: m. oculos, Plin. – urtica foliis non mordentibus, brennenden, stechenden, Plin. – aceto morderi, gebeizt werden, Plin. – v. der Hitze, Kälte, Luft, angreifen, verletzen, brennen, sengen, frigora parum cautos mordent, greift an, Hor.: quia oleam momorderit aestus, Hor.: mordeat et tenerum fortior aura nemus, Mart. – / Perf. archaist. memordi, s. die Beisp. bei Gell. 6 (7), 9, 1. – Partiz. subst., morsa, ōrum, n., Bißchen, Stückchen, lanea, Catull. 64, 316.

    lateinisch-deutsches > mordeo

  • 18 oblongus

    ob-longus, a, um, länglich, mensa, Varro LL.: hastile, Liv.: scutulum, Tac.: ovum, Plin.: figura, Plin.: urbs oblongā formā, Liv.: oblonga incurvis lateribus tecta, Sall.: foramen oblongius sit tanto, quantam epizygis habet crassitudinem, Vitr. 10, 11, 4.

    lateinisch-deutsches > oblongus

  • 19 recido [2]

    2. recido, cīdī, cīsum, ere (re u. caedo), I) wegschneiden, abschneiden, abhauen, auschneiden, 1) eig.: a) lebl. Obij.: alci pollicem, Quint.: vepres, ausrotten, Cato: fustes, Hor.: caput, Ov.: ceras inanes, Verg.: columnas, brechen (im Steinbruch), Hor.: vulnus ense, Ov.: gramina morsu, abbeißen, Calp.: e silva hastile, Ov.: sceptrum imo de stirpe, Verg.: inde (= a virili membro) pelliculam, die Vorhaut lostrennen, Porphyr.: ab ignota vultus cervice, die Köpfe absäbeln, Lucan. – b) (poet.) leb. Wesen, niederhauen, coloni cuncti simul ense recisi, Lucan. 2, 194. – 2) übtr., ausrotten, tilgen, beseitigen, nationes, Cic.: culpam supplicio, Hor.: perquam multa ex orationibus eius, streichen, Quint.: quidquid obstat imperio, Curt. – II) verschneiden, A) = beschneiden, 1) eig.: ungues, Plin. u. Curt.: capillos, Plin. ep.: comas, Mart.: barbam falce, stutzen, Ov. (vgl. im Bilde magnis parva falce simili, Hor.): malleolos ad imum articulum, Plin.: arbores usque ad medullam securibus, behauen, Pallad. – 2) übtr., beschneiden, verkürzen, beschränken, ambitiosa ornamenta, Hor.: mirmillonum armaturas, Suet.: nimiam loquacitatem, Quint.: velut recisam (esse) ornandi potestatem, es seien der Beredsamkeit gleichsam die Flügel beschnitten worden, Quint.: recideret onme quod ultra perfectum traheretur, Hor.: quid enim prohibere et priscum ad morem recidere aggrediar? auf die alte Sitte zu beschränken, Tac.: (ea) recisa ac repurgata in unum librum coartasse, Plin. ep. 1, 20, 8. – B) verschneiden = zerschneiden, mala Cydonia in brevissimas particulas Pallad. 10, 20, 1.

    lateinisch-deutsches > recido [2]

  • 20 semicubitalis

    sēmi-cubitālis, e, eine halbe Ellelang, hastile, Liv. 42, 65, 9.

    lateinisch-deutsches > semicubitalis

См. также в других словарях:

  • hastile — hastile, a. Bot. (ˈhæstaɪl) [ad. L. type *hastīlis, f. hasta spear: see ile. Cf. L. hastīle spear shaft.] = hastate. Webster cites Gray …   Useful english dictionary

  • Hastile — Has tile (h[a^]s t[imac]l or t[i^]l), a. [L. hasta a spear.] (Bot.) Same as {Hastate}. Gray. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • ASTILE seu HASTILE — apud Leonem Ostiens. l. 2. c. ult. Crucem auream cum tripode argenteo deaur ato et astili onychino argenteo et aureo ornato: baculus est longior, cui crux, quae in Communione Romana in processionibus defertur, infigi solet. Hastile dicitur, apud… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Sisyrinchium hastile E.P. Bicknell p.p. — Symbol SIAL3 Synonym Symbol SIHA4 Botanical Family Iridaceae …   Scientific plant list

  • astil — (Del lat. hastile.) ► sustantivo masculino 1 Mango de las herramientas. 2 Palo o varilla de la saeta. 3 Barra horizontal de cuyos extremos cuelgan los platillos de la balanza. 4 ZOOLOGÍA Parte de la pluma de ave de la que salen las barbas. * * *… …   Enciclopedia Universal

  • Optio — Roman Optio in a reenactment at Chesters Fort in May 2000 …   Wikipedia

  • Цветочные часы — Так как у различных растений цветки открываются и закрываются в различную пору дня (см. Цветение), то можно так подобрать растения, что по их цветению можно приблизительно узнавать время дня. Раньше на это обращали большое внимание, и в… …   Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона

  • Optio — in einer historischen Nachbildung Optio (Pl. optiones; von lateinisch optare „wünschen“, daraus „gewünschter Assistent“) war ein Dienstgrad im römischen Heerwesen, insbesondere der römischen Legion. Er wurde vom Centurio als Stellvertreter… …   Deutsch Wikipedia

  • Canes Venatici — Infobox Constellation name = Canes Venatici abbreviation = CVn genitive = Canum Venaticorum symbology = the Hunting Dogs RA = 13 dec= +40 areatotal = 465 arearank = 38th numbermainstars = 2 numberbfstars = 21 numberstarsplanets = 0… …   Wikipedia

  • Asterix and the Big Fight (film) — Operation Getafix Original French title Le coup du menhir Story Yannick Voigt (screen adaptation) Illustrations …   Wikipedia

  • Grasbäume — Xanthorrhoea malacophylla Systematik Klasse: Bedecktsamer (Magnoliopsida) Mo …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»