hände

f (3) 1. əl; die äußere \Hand əlin üstü; die flache / innere / platte \Hand əlinin içi; die geballte / geschlossene \Hand yumruq; die hohle \Hand ovuc; eine glückliche \Hand düşərli (yüngül) əl; eine glückliche \Hand haben düşərli (yüngül) əli olmaq; er hat keine glückliche \Hand onun əli ağırdır; eine freie \Hand haben bir əli bir başı olmaq, sərbəst hərəkət imkanına malik olmaq; eine offene / milde \Hand haben əliaçıq olmaq; j-m freie \Hand lassen kiminsə əl-qolunu açmaq; linker \Hand sola, sol tərəfə; rechter \Hand sağa, sağ tərəfə; saubere Hände haben əldən təmiz olmaq; von\Handzu\Hand əldən-ələ; an der \Hand əlindən; an der \Hand eines Lehrers məc. müəllimin rəhbərliyi altında; \Handin\Hand 1) əl-ələ, birgə; 2) məc. dostcasına; etw. bei der \Hand haben əlinin altında olmaq; er ist mit der Antwort gleich bei der \Hand məc. o, söz üçün məəttəl qalan deyil, söz üçün cibə girmir; unter der \Hand 3) lap yaxında, əlinin altında; 2. əl altınca, xəlvəti; zu Händen şəxsən əlinə (özünə), die \Hand anlegen (an A) məc. başlamaq, girişmək (nəyəsə); əli olmaq (nədəsə); (die) letzte \Hand an etw. legen nəyisə qurtarmaq, başa çatdırmaq; die \Hand an sich legen özünü öldürmək; die \Hand geben* auf etw. bir şeyə zamin olmaq; 3. məc. xətt; das ist nicht meine \Hand bu mənim xəttim deyil; ◊ j-m die Hände binden kiminsə əl-qolunu bağlamaq;\Hand aufs Herz! ürəyini buz kimi saxla!; meine \Hand darau! Söz verirəm! And içirəm!; kurzer \Hand 1) müxtəsəri, sözün qısası; 2) rəsmiyyətsiz; 3) mərasimsiz; freie \Hand haben sərbəst hərəkət etmək, sərbəst olmaq; seine \Hand von j-m abziehen / zurückziehen əlini kiminsə üstündən götürmək; j-m an die \Hand gehen* kiməsə kömək etmək; es liegt auf der (flachen, platten) \Hand bu aydındır; j-m auf die Hände sehen* kiməsə göz yetirmək; das läßt sich mit Händen greifen* tam aydındır; auf eigene \Hand özbaşına, öz məsuliyyəti altında; die Arbeit geht leicht von der \Hand iş yaxşı gedir; die \Hand im Spiele haben bir işdə əli olmaq, bir işlə əlaqəsi olmaq; das hat \Hand und Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmışdır (realdır); das hat weder \Hand noch Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmamışdır/real/ağlabatan deyil; alle Hände voll (zu tun*) haben işi çox olmaq; işi başından aşmaq; die Hände von etw. lassen* nədənsə əl çəkmək; weder \Hand noch Fuß rühren əlini ağdan-qaraya vurmamaq; nicht die \Hand vor den Augen sehen* göz-gözü görməmək, çox qaranlıq olmaq; aus freier \Hand verkaufen istənilən qiymətə satmaq; von der \Hand in den Mund leben güc-bəla ilə dolanmaq, özünü çətinliklə dolandırmaq; die Beine in die Hände nehmen* dan. qaçmaq, əkilmək; das Herz in die Hände nehmen* cürətlənmək, ürəklənmək; von langer \Hand (her) çoxdan bəri; von der \Hand weisen* rədd etmək, qəbul etməmək; von der \Hand hələlik, əvvəlcədən; zur \Hand sein işə yaramaq, yararlı olmaq

vt yığmaq, büzmək; qırışdırmaq; die Stirn \falten alnı qırışdırmaq; die Hände \falten heç bir iş görməmək

I vi 1. bərk üşümək, donmaq; ich friere, mich friert (es) üşüyürəm (donuram); mir \frieren die Hände əllərim donur; 2. (s) donmaq, buz bağlamaq, buzla örtülmək; II vimp: es friert draußen bayırda şaxtadır; ◊ es friert Stein und Bein bayırda bərk şaxtadır

m (1*) 1. baş; den \Kopf oben behalten* 1) başını dik tutmaq; 2) məc. ruhdan düşməmək; den \Kopf hängen lassen* məc. ruhdan düşmək; er weiß nicht, wo ihm der \Kopf steht o, başını itirib; ◊ das will ihm nicht in den \Kopf məc. bu onun başına girmir; er ist nicht auf den \Kopf gefallen məc. o, axmaq deyil; der \Kopf steht ihm nicht recht məc. o özündə deyil; j-m den \Kopf warm machen məc. kimisə qızışdırmaq; j-m den \Kopf waschen* kimisə danlaqdan keçirmək; j-m etw. auf den \Kopf zusagen məc. kimisə təqsirləndirmək; j-m über den \Kopf wachsen* məc. kimisə ötüb keçmək (birlikdə); j-m den \Kopf zurechtrücken məc. kiminsə başına ağıl qoymaq; die Köpfe zusammenstecken məc. pıçıldaşmaq; alles auf den \Kopf stellen hər şeyi alt-üst etmək; sich (D) die Augen aus dem \Kopfe sehen məc. gözlərini xarab etmək (çox işləməkdən); mit bloßem \Kopfe açıq başla, başıaçıq; Hals über \Kopf çox iti, çox cəld; die Hände über dem \Kopfe zusammenschlagen* əllərini başı üstündə çarpazlamaq; 2. ağıl, zehin, dərrakə, idrak; ein klarer \Kopf ağıllı baş, aydın fikirləşən; im \Kopf(e) fikrində, ağlında; die führenden / leitenden Köpfe einer Idee hansısa ideyanın baniləri; er hat einen offenen \Kopf o, aydın fikirləşən adamdır; den \Kopf verlieren* məc. başını itirmək; çaşmaq; aus dem \Kopfe əzbər, əzbərdən; etw. im \Kopfe behalten* nəyisə yadda saxlamaq; er ist nicht richtig im \Kopfe onun ağılı özündə deyil; etw. geht mir durch den \Kopf ağlıma bir şey gəldi, yadıma bir şey düşdü; 3. baş, həyat; seinen \Kopf aufs Spiel setzen həyatı ilə risk etmək; \Kopf und Kragen kosten məc. baha başa gəlmək, baha oturmaq; es gilt den \Kopf, es geht an \Kopf und Kragen burada başınla (həyatınla) risk edirsən; den \Kopf hergeben müssen* cəfasını çəkmək; başını qurban vermək; 4. bot. papaq (göbələkdə); baş (kələm); 5.: \Kopf einer Zeituug məc. başlıq (qəzetdə); ◊ j-m eine Beleidigung an den \Kopf werfen* kimisə təhqir etmək, ; etw. auf seinen eigenen \Kopf tun* nəyisə özbaşına etmək; auf seinem \Kopf(e) bestehen* / beharren / verbleiben* dediyindən dönməmək, inad etmək; sich (D) etw. in den \Kopf setzen məc. beyninə yerləşdirmək (özünün); bei meinem \Kopf! başıma and olsun!, başım haqqı!; j-n vor den \Kopf stoßen* kiminsə xətrinə dəymək; kimisə bərk həyəcanlandırmaq; kimisə itələmək; ein Brett vor dem \Kopfe haben dan. dardüşüncəli (axmaq) olmaq

I vi 1. (mit D, um A) idm. güləşmək; mübarizə etmək, vuruşmaq (kimləsə nə üçünsə), 2. (nach D, mit D) səy etmək, can yandırmaq; ◊ nach Worten \ringen (əziyyətlə) söz axtarmaq, çətinliklə danışmaq; 3. döyüşmək; II vt burmaq, sıxmaq (paltarı); die Hände \ringen çox pərişan olmaq, çox məyus olmaq; III sich \ringen: Seufzer \ringen sich aus seiner Brust o, dərindən ah çəkir

I m (1, 1*) pl (həmç. Schossen/Schösser) zoğ, cavan budaq (ağacda)

II m (1*) 1. ətək, kənar (paltarda); 2.: auf dem \Schoße sitzen* qucaqda oturmaq; die Hände in den \Schoß legen əlini ağdanqaraya vurmamaq; boş durmaq; 3. oh. pl yerin təki; ağuş, qucaq; es fiel ihm in den \Schoß bu onun üçün göydən düşdü

f (11) 1. tərəf; böyür, yan; von der \Seite (her) yandan, yan tərəfdən; \Seitean\Seite yanyana; an jemandes \Seite gehen* / j-m zur \Seite gehen* 1) kimləsə yanaşı getmək / yerimək; 2) kimisə dəstəkləmək; ihm kann nichts an die \Seite gestellt werden ona bərabər ola bilməz; sich auf die \Seite legen böyrü üstə uzanmaq, yanını yerə vermək; sich auf die \Seite machen aradan çıxmaq, əkilmək; die Hände in die \Seiten stemmen əllərini belinə qoymaq; j-m zur \Seite stehen* kiməsə kömək etmək; sich vor Lachen die \Seiten halten* gülməkdən ölmək, gülməkdən axıb getmək; 2. səhifə; 3. tərəf (çəkişmədə, vuruşmada və s.); auf j-s \Seite sein kiminsə tərəfində olmaq; auf j-s \Seite treten* kiminsə tərəfinə keçmək; ◊ j-n auf die \Seite schaffen* kimisə aradan götürmək

vi tüpürmək; ◊ wir wollen einmal in die Hände \spucken! lan. gəlin var gücümüzlə işləyək; er spuckt große Bogen o özünü çox tox tutur; onun ağzına çullu dovşan yerləşmir

f (11) 1. cib; sich (D) die \Taschen füllen ciblərini doldurmaq; məc. varlanmaq; aus seiner \Tasche bezahlen öz cibindən vermək; 2. çanta; ◊ sie haben zugeknöpfte \Tasche, sie halten die Hände auf der \Tasche onlar pul xərcləyən deyil; j-m (D) auf der \Tasche liegen başqasının hesabına yaşamaq; tief(er) in die \Tasche greifen müssen səxavətli olmaq; j-n (A) in die \Tasche stecken başqasına üstün gəlmək, başqasını ötüb keçmək, kimisə cibinə qoymaq; er kennt die Stadt wie seine \Tasche o bu şəhəri beş barmağı kimi tanıyır; j-n in der \Tasche haben kimisə əlində saxlamaq; du hast es noch nicht in der \Tasche sən bunu özünə hələ yəqin etməmisən

f oh. pl günahsızlıq, təqsirsizlik; ◊ seine Hände in \Unschuld waschen məsuliyyəti boynundan atmaq

vt 1. gümüşləmək, gümüşə tutmaq; j-m die Hände \versilbern məc. kiməsə rüşvət vermək; 2. tic. satıb pula çevirmək; dan. satmaq

I a 1. tam, bütöv; ein \volles Jahr bütöv bir il; 2. dolu, doldurulmuş; aşıb-daşan; mit \vollen Segeln böyük sürətlə; ein \volles Haus ağzınacan dolu teatr; ich habe damit alle Hände \voll zu tun* bununla hələ mənim çox işim var; mit \vollen Händen spenden əliaçıqlıq etmək; aus dem \vollen schöpfen nədənsə bol olmaq; 3. kök, yoğun, tosqun; ◊ etw., j-n für \voll nehmen* nəyəsə, kiməsə fikir ver(mə)mək; ich habe die Nase \voll məc. bu məni lap bezikdirib; er ist \voll o tam sərxoşdur; II adv tamamilə, büsbütün; \voll und ganz tamamilə, tam

I vt yumaq; tex. yuyub ayırmaq; \waschen lassen yudurtmaq, yuyulmağa vermək; ◊ ich wasche meine Hände in Unschlud məc. özümü təmizə çıxarıram; mən bu işdən kənardayam; er hat mir den Kopf gewaschen məc. o mənə qulaqburması verdi; er will sich weiß \waschen o özünü təmizə çıxarmaq istəyir; eine Hand wäscht die andere məc. əl əli yuyar; er ist mit allen Wassern gewaschen o, adamı suya susuz aparıb susuz gətirər; bərkdən-boşdan çıxmış adamdır; II sich \waschen yuyunmaq, çimmək; ◊ das hat sich gewaschen dan. bu lap qiyamətdir; bu lap qiyamət oldu

I adv kənara, o yana, uzaq, uzaqda; \weg sein 1) olmamaq, gəlməmək, yox olmaq; 2) heyran olmaq; vor der Nase \weg göz görəgörə; ◊ frisch von der Leber \weg açıqcasına; in einem \weg arasıkəsilmədən; II int \weg! rədd ol! itil!, rədd olsun!; Hände \weg! əlini(zi) çək(in)!; \weg da! yoldan çəkil(in)!

vt parçalamaq (iş prosesində); zerarbeitete Hände qabarlı əllər

vt çağırmaq, dəvət etmək; \zusammenrufenscharen (sich) bir yerə toplaşmaq / yığışmaq; \zusammenrufenscharren vt 1. kürüyüb bir yerə yığmaq; 2. məc. yığmaq (pul); \zusammenrufenschaudern vi (s), \zusammenrufen schauern vi (s) əsmək, titrəmək, səksənmək, diksinsək, ürpənmək (qorxudan); \zusammenrufenschaufeln vt kürüyüb bir yerə yığmaq; \zusammenrufenschichten vt üst-üstə qalamaq / yığmaq; \zusammenrufenschießen* I vt 1. vurmaq (çoxlu miqdarda heyvan, quş); 2. gülləyə basmaq, darmadağın etmək (güllə ilə); 3.: Geld \zusammenrufenschießen şəriklikdə pul yığmaq; II vi mətb. yığım çərçivəsini taxmaq; \zusammenrufenschlagen vt 1. mıxlayıb düzəltmək (qutu, yeşik); 2. əl çalmaq; die Hände \zusammenrufenschlagen əllərini bir-birinə vurmaq; 3. bükmək (qəzet); \zusammenrufenschließen* I vt 1. birləşdirmək; 2. qapalı bir yerə salmaq; II sich \zusammenrufenschließen 1. yanaşmaq, toqquşmaq; 2. (zu D) birləşmək (ittifaqa və s.)