Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

fundī

  • 121 tutor

    1. tūtor, ātus sum, ārī (Intens. v. tueor), I) sicherstellen, schützen, decken, behaupten, domum, Plaut. u. Verg.: regnum, Sall.: oculos ab (an) inferiore parte (v. den Wangen), Cic.: ut eos, quos tutari debeant, desertos esse patiantur, Cic.: nunc de saeptis, quae tutandi causā fundi fiant, dicam, Varro: Plautus partes tutatur amantis, behauptet sich in usw., Plaut. – m. Abl. (durch), urbem muris, Liv.: se vallo, Liv.: spem virtute, Sall. – mit ab (vor, gegen) u. Abl., a proximorum insidiis salutem, Val. Ant. fr. bei Gell. 3, 8, 3: vera arma verasque vires, quibus ab ira Romanorum vestra tutaremini, invenistis, Liv. 6, 26, 1: natura truncos arboresque cortice a frigoribus et calore tutata est, Plin. nat. hist. 7. praef. § 2. – m. adversus od. contra u. Akk., se munimento ad tempus adversus crescentem in dies multitudinem hostium, Liv. 21, 25, 14: adver us iniusta arma pio iustoque se bello, Liv. 42, 23, 6: locorum ingenio sese contra imbelles regis copias, Tac. ann. 6, 41. – II) sich gegen etw. sichern, etw. abzuwenden suchen, pericula, Sall.: inopiam, Caes.: famem, Calp. – Parag. Infin. tutarier, Plaut. mil. 312.
    ————————
    2. tūtor, ōris, m. (zsgz. aus tuitor, v. tueor), I) der Beschützer, finium, Hor.: religionum, Cic. – II) insbes.: 1) der Vormund, der Kurator der Minderjährigen, der Frauen u. Geistesschwachen, a) eig.: alqm tutorem (als V.) instituere, Cic.: destinare alqm alci tutorem, Curt.: tutorem instituere filiorum orbitati, Cic.: tutores constituere, Iustin.: dare alci tutorem, Iustin. u. Eutr.: dare alqm tutorem (als V.) Helvidiae filiae, Plin. ep.: scribere alqm tutorem liberis suis, Cic.: tutorem esse alcis u. alci, Cic.: non regem, sed tutorem pupilli agere, Iustin.: tutorem a consulibus petere, Liv.: mulieres in tutorum potestate esse, Cic. – v. Frauen, feminae tutores (als V.) dari non possunt, Nerat. dig. 26, 1, 18. – b) bildl.: eloquentiae quasi tutores, Cic.: res publica non solum parentibus... verum etiam tutoribus annuis esset orbata, Cic. – 2) der Hüter der Herde, Moeris pastor quoque et tutor, Schol. Bern. Verg. ecl. 8, 96.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > tutor

  • 122 usucapio

    1. ūsūcapio, cēpī, captum, ere (usū [Abl. v. usus] u. 1. capio), durch den unter gewissen Voraussetzungen (bona fide u. iusta causa) erworbenen u. eine bestimmte Zeit hindurch fortgesetzten juristischen Besitz das Eigentumsrecht an einer Sache erwerben, etwas ersitzen, Cic. u.a.: velut usucepisse Italiam, Liv. – getrennt capere usu, ICt.
    ————————
    2. ūsūcapio, ōnis, f. (usū [Abl. v. usus] u. 2. capio), die Ersitzung (s. 1. usucapio), Gaius inst. 2, 42 u.a. ICt.: usuc. fundi, Cic. Caecin. 74. – getrennt, usu quoque capio cessabit, Ulp. dig. 41, 9, 1. § 2: Plur. usucapiones, Besitzverjährungen, Cic. de or. 1, 173. – u. Nbf. usus (Genet.) capio, Cic. de legg. 1, 55.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > usucapio

  • 123 usurpo

    ūsūrpo, āvī, ātum, āre (zsgz. aus usu u. rapio, durch den Gebrauch an sich ziehen), gebrauchen, Gebrauch machen von etw., etw. in Ausübung bringen, ausüben, ausführen, vollführen, I) im allg.: vestes, Plin.: sibi servitutem fundi, ICt.: hereditatem, antreten, Tac.: expugnationes, Tac.: multa in vulgus grata, Tac.: ius, Liv.: libertatem (das Stimmrecht), Cic.: officium, Cic.: genus poenae, Cic.: m. folg. de u. Abl., de hoc post erit usurpandum, Varro LL. 6, 52. – dah. usurpatur, usurpatum est, es ist Gebrauch, gebräuchlich, gewöhnlich, m. folg. ut u. Konj., Colum. 2, 2, 22. Ulp. dig. 50, 13, 1. § 6. – II) insbes.: A) etw. in Anspruch nehmen, beanspruchen, etw. od. sein Recht auf etwas geltend machen (s. Weißenb. Liv. 33, 38, 3), nomen civitatis, Cic.: libertatem, Liv. u. Tac.: idque unum ex publicis muneribus usurpare, Tac. – B) (bes. als jurist. t.t.) etwas in Besitz nehmen, erwerben, a) rechtlich, amissam possessionem, Cic.: gloriam aliam, Plin.: imperium, Iustin.: dah. usurpata mulier, durch einjährigen Gebrauch zur Gattin geworden, Q. Mucius b. Gell. 3, 2, 16 sq. – b) widerrechtlich, sich aneignen, sich anmaßen, an sich bringen (vgl. Weißenb. Liv. 33, 40, 5), alienam possessionem, Liv.: gloriam istam, Plin. pan.: civitatem Romanam, Suet.: dominium, Cod. Iust. – C) Gebrauch von etw. machen durch die
    ————
    Sinne, empfinden, bemerken, deos caelites visu, Apul.: sensibus, Lucr.: oculis, Lucr.: aures usurpant sonitum, Plaut. – D) Gebrauch machen durch die Stimme, a) übh., gebrauchen, in den Mund nehmen, erwähnen, inter novam rem verbum usurpabo vetus, Plaut.: nomen tantum virtutis usurpas, Cic.: at quam crebro usurpat Et consul et Antonius ! Cic.: Curii memoriam cum caritate aliqua benevola, zur Sprache bringen, Cic.: id crebris sermonibus, Cic.: quod apud Bactrianos vulgo usurpabant, was bei den B. sprichwörtlich war, Curt. – b) jmd. od. etw. unter einer Benennung gebrauchen, irgendwie nennen, ihm irgend einen Namen beilegen, reliqui, quos fratres inter se agnatosque usurpari atque appellari videmus, Cic.: hoc nomine usurpant ramos truncosque prominentes, Colum.: qui sapiens usurpatur, Cic.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > usurpo

  • 124 usus

    ūsus, ūs, m. (utor), die Benutzung, der Gebrauch, die Anwendung, Verwendung, der Verkehr, die Ausübung, Übung, Praxis u. dgl., I) eig.: A) im allg.: a) übh.: usus privatus, Cic., publicus, Hor.: usum pedum amisisse, Plin. pan.: linguae usum recuperare, Amm.: assiduo usu consumi, Ov.: nullum argenteum vas in usu habere, Suet.: destinare loca publico usui, ICt., domos publicis usibus, Vell.: plures (ignes) quam quot satis in usum erant, Liv.: verba ab usu remota, Quint.: tropi in usum recepti, Quint.: radix nullius usus, Plin.: absinthium vetus sine usu est, Plin.: sillybus in medicina nullum usum habet, findet keine Anwendung, Plin.: quia ea pecunia non posset in bellum usui esse, Liv.: fregit anulum, ne mox usui esset (gebraucht werden könnte) ad facienda pericula, Tac.: formas centenarias resolvi praecepit neque in usu cuiusquam versari, Lampr.: post id temporis spatium in usum venisse spartum, Plin.: uniones Romae in promiscuum ac frequentem usum venisse Alexandriā in deditionem redactā, Plin.: ruta in maximo usu est, Plin.: in usu verbum esse coepit, kam in Gebrauch, wurde gebräuchlich, Sen. rhet.: lenteo sine usu est, ist ungebräuchlich, Gramm.: neminem in usu habes, nisi etc., bedienst dich niemandes zu deinen Geschäften, Plin. pan.: adimere omnium rerum usum, Liv.: nebula erat ad multum diei densa
    ————
    adeo, ut lucis usum eriperet, Liv. – von der Ausübung, praktischen Übung, Praxis, ars et usus, Theorie u. Praxis, Tac.: scientia atque usus rerum nauticarum, Caes.: usus virtutis, Cic.: artis usus vulgaris communisque, Cic.: naves non eundem usum celeritatis habebant, Caes.: tantum usu cotidiano et exercitatione efficiunt, ut etc., Caes.: omnes artes aliter ab iis tractantur, qui eas ad usum transferunt, Cic.: quaeque ipsi doceant in usu habere, ausüben, durch die Praxis betätigen, Plin. ep.: si usus magister est optimus, Cic.: quod me docuit usus magister egregius, Plin. ep. – b) est alci in usu mit folg. Infin., es hat es jmd. in der Gewohnheit, es ist ein Charakterzug von jmd., est omnino Capitoni in usu claros viros colere, Plin. ep. 1, 17, 2.
    B) insbes.: 1) der Verkehr mit Menschen, der Umgang, a) der gesellige: domesticus usus et consuetudo, Cic.: assiduus inter utrasque partes usus atque commercium, Suet.: coniunctus magno usu familiaritatis, Cic.: inter nosmet vetus usus intercedit, Cic.: quocum (cum Volumnio) mihi est magnus usus, Cic. ep. 7, 32, 1: cum M. Fadio mihi summus usus est, ibid. 9, 25, 2. – b) im obszönen Sinne, der fleischliche, Tibull. 1, 9, 55. Ov. rem. 357. – 2) als jurist. t.t.: a) usus et fructus, usus fructusque, häufiger asyndet. usus fructus, die Nutznießung eines fremden Eigentumes, usus enim eius fundi et fructus,
    ————
    Cic.: horum usus fructusque, Sen.: usus fructus omnium bonorum, Cic. – b) der das Besitzrecht erzeugende Gebrauch, Nießbrauch, in der Verbindung usus et auctoritas oder usus auctoritas, s. auctoritas no. I, 1, a.
    II) übtr.: 1) die Übung = praktische Erfahrung, Praxis, usus atque exercitatio, Cic.: amicitia, quam nec usu (empirisch) nec ratione (rationell) habent cognitam, Cic.: res posita in usu militari, Cic.: habere magnum in re militari od. in castris usum, Caes.: habere usum belli, Caes.; vgl. usu belli et ingenio impavida gens, Liv.: nullius usus imperator, Caes. – 2) die Brauchbarkeit, der Nutzen, levis fructus, exiguus usus, Cic.: nescis... quem praebeat (nummus) usum, Hor.: magnos usus affert ad navigia facienda, Cic.: esse usui civitati, Cic.: ne cui usui esset Romanis, Caes.: ut neque subsidia submitti neque equites laborantibus usui esse possent, Caes.: alci prius oneri quam usui esse, Sall. (vgl. tamdiu vobis cordi sumus quamdiu usui, Sen. rhet.): magno usui esse, Cic.: ex usu esse, Ter. u. Cic.: si quis usus mei est (wenn ich etwas Nutzen bringen, etwas nützen kann), nihilo minor ex privato capietur, Liv. – 3) das Nötige, die Notwendigkeit, das Bedürfnis, a) übh.: usus provinciae, Cic.: usus sacri, Liv.: expetuntur divitiae ad usus vitae necessarios, Cic.: quae belli usus poscunt, Liv.: quā quemque suorum usuum causae ferrent, Liv. – b)
    ————
    usus est od. usus adest od. usus venit, es tritt die Notwendigkeit (das Bedürfnis) ein, es ist-, wird nötig, α) usus est, αα) absol.: mihi sic est usus, das ist mir so Bedürfnis, Ter.: quando usus est, Plaut.: si quando usus esset, Cic.: urbi multitudinem, ubi usus non esset (wenn man ihrer nicht bedürfe), oneri rebatur esse, Liv.: de ceteris studiis alio loco dicemus, si usus fuerit, Cic. Tusc. 4, 5. – ββ) m. Abl.: usus est filio argenti minis, Plaut.: speculo ei (mulieri) usus est, Plaut.: si quid erit quod extra magistratus curatore usus sit, Cic.: naves, quibus consuli usus non esset, Liv.: tacere nequeo misera quod tacito usus est, was verschwiegen werden muß, Plaut. cist. 129: ad eam rem usust homine astuto, Plaut. Pseud. 385: postquam ad prolem populi frequentandam praemiis atque invitamentis usus fuit, G II. 2, 15, 3. – γγ) m. ut u. Konj., Plaut. mil. 1132; Epid. 166 G.: an quoiquam usus homini (kann es wohl eines Menschen Bedürfnis sein), se ut cruciet? Ter. heaut. 81. – δδ) m. folg. Infin., non usus facto est mihi nunc hunc intro sequi, ich brauche ihm nicht zu folgen, Ter. Hec. 327. – εε) m. folg. Acc. u. Infin., Gell. 17, 17, 2. – β) usus adest, absol., ut equites Pompeianorum impetum, cum adesset usus, sustinere auderent, Caes. b.c. 3, 84, 4. – γ) usus venit, αα) absol.: si usus veniat, Caes.: cum ad praetorem usus veniet, Plaut. – ββ) m. Abl.: ubi usus veniat contra consertā manu, Plaut. mil. 3. –
    ————
    c) usu venit (falsch evenit), es tritt durch die Notwendigkeit ein = es tritt notwendig (wirklich, gemeiniglich) ein, es ereignet sich, trägt sich notwendig (wirklich, gemeiniglich) zu, es begegnet-, geschieht notwendig (wirklich, gemeiniglich), quid homini potest turpius usu venire? Cic.: mihi usu venturum non arbitrabar, ut etc., Cic.: haec de Vercingetorige usu ventura opinione praeceperat, Caes.: causam sibi dicendam esse statuerat iam ante quam hoc usu venit, Cic. – getrennt, quod usu memoriā patrum venit, Cic. – in umgekehrter Wortstellung, quod cuipiam Thraco insipienti venisse usu fabula est, Gell. – Arch. oesus, Cic. de legg. 3, 10: oisus nach Mart. Cap. 3. § 236: vulg. ussus, Corp. inscr. Lat. 4, 2538: vulg. Abl. Sing. uso, Corp. inscr. Lat. 6, 29784 (in uso est).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > usus

  • 125 veneo

    vēneo (vaeneo), vēniī, vēnīre (st. venum eo, von 2. venus, der Verkauf), zum Verkaufe gehen, verkauft-, versteigert-, verpachtetwerden (als Passiv zu vendo), I) im allg.: oleam venire oportet, Cato: venire vestras res, Cic.: mancipia venibant, Cic.: venire ab hoste, Quint.: venire sub corona, Liv. (s. Drak. Liv. 4, 34, 4): venire sub corona a consule et praetore, Liv.: venire sub hasta, Flor. u. Claud.: venire in auctione, Gaius inst.: auctio fiet Menaechmi; venibunt servi, supellex, fundi et aedes, venibit uxor quoque, si quis emptor venerit, Plaut. – m. Abl. des Preises, auro, Hor.: asse, Vulg.: alibi asse, alibi dipondio, Ambros.: sestertiis milibus, Varro: sestertio nummo, Liv. epit.: non exiguis pretiis, Colum.: magno, Varro: quam plurimo, so hoch (teuer) wie möglich, Cic.: centuplicato, Plin. – m. Genet. des Preises, minoris, Cic.: non minoris quam etc., Val. Max.: multo maioris, Phaedr.: decem milibus aeris aut pluris eo, Liv. – II) insbes., als publiz. t.t., meistbietend verpachtet werden, quanti venierant, Cic.: quam magno venissent, Cic. – Perf. venicit, Corp. inscr. Lat. 1, 200, 58. 65. 75. 77. 92. – ungew. Fut veniet, Corp. inscr. Lat. 6, 13203. – arch. Infin. veneire, Corp. inscr. Lat. 1, 205. col. 2, 47 u. 51. – Ungew. Passiv-Formen veneor, Diom. 368, 25 (ohne Beleg): venitur u. venear, Turran. bei Diom. 368, 28 u. Plaut. fr. bei
    ————
    Diom. 368, 26: veniri, Plaut. Pers. 577. Gaius inst. 3, 146. Rescr. Anton. Pii bei Ulp. dig. 1, 6, 2. Itala Matth. 26, 9 u. Marc. 14, 5: Supin. venitum als ungebr. angef. bei Prisc. 10, 54 (doch spätlat. Partiz. venītus [mit langem i] bei Sedul. hymn. 1, 21).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > veneo

  • 126 causa

    1) причина, а) вообще причина чего-нибудь causam praestare, praebere mortis (1. 7. § 6. 1. 51. pr. D. 9, 2. 1. 4 § 1. 1. 15. pr. D. 48, 8), causam praestare discidii (1. 12 § 13. D. 38, 5); (Gai. I. 18. 74. 29. 32. 38. 41. 66. III. 5, erroris causae probatio, I. 67. 75. 87. II. 142);

    b) как причина действия человека (мотив - цель); (1. 1 § 2. D. 43, 17. 1. 1 § 5 D. 3, 1. 1. 51. pr. D. 3, 3), именно = justa causa, достаточный повод (Gai. I. 53. supra modum et sine causa in servos suos saevire, sine causa servum suum occidere); § 4-6 I. 1, 6. 1. 9. § 1 D. 26, 8. 1. 9. 11. 15. § 2-4. 1. 16. 25. D. 40, 2); (1. 15 § 2. D. 1, 7), часто также c прибавлением justa causa, напр. justae causae, cur judicium arripere nolit (1. 45 pr. D 3, 3); (1. 17. § 3 D. 22, 1); (1. 30 § 2 D. 3, 5. 1. 36. D. 40, 5); (1. 3 D. 4, 1); 1. 25 pr. D. 22, 3);

    c) главное побуждение, которое вызывает какое-нибудь действие, оказывание услуг, предоставление кому-нб. имущественных выгод: иногда обоз. юридический акт, который содержит в себе эту причину; также повод, побуждающий делать завещательные или дарственные распоряжения в пользу третьих лиц (§ 31 J. 2, 20. 1. 17 § 2. 3. 1. 72 § 6 D. 35, l). - justa causa, причина, оправданная уважительными обстоятельствами, j. c. erroris = с. justi erroris, j. с. traditionis, pollicitationis etc. (1. 25. pr. D. 22, 3. 1. 31 pr. D. 41, 1. 1. 1 § 1 D. 50, 12), causa in praeteritum confertur (1. 12 D. 35, 1), (1. 194 D. 50, 16), dotis causa perpetua est (1. 1 D. 23, 3). - a) causa possessionis обознач. законное основание владения т. е. владелец должен доказать титул, на основании которого он владеет (1. 3 § 4. 19. 1. 19 § 1 D. 41, 2), sive vera sit, sive falsa (1. 5 D. 6, 2), causae acquirendi (1. 3 § 21 eod 1. 36 D. 41, 1), lucrativa causa (1. 82 pr. D. 30. 1. 19 D. 44, 7). - b) при обязательных отношениях саusa (civilis) есть внешний признак, доставляющий доказательство, что стороны действительно приняли на себя обязательство (pr. J. 1, 21), causa, ex qua certum petatur (1. 9 pr. D. 12, 1. ср. 1. 18 D. 46, 4. 1. 11 D. 50, 16), ex causa emtionis in creditum labire, обязательство, вытекающее из договора купли-продажи, превратить в обязательство из займа (1. 3 § 3 D. 14, 6);

    causa debendi, законное основание долга (1. 49 § 2 D. 15, 1). Иногда causa обоз. источник обязательств, obl. nascuntur ex variis causarum figuris (1. 1 pr. D. 44, 7). - г) в учении о кондикциях обозн. causa побудительную причину предоставления кому-нб. имущественную выгоду, в том смысле, что то, что было дано без основания, можно требовать назад (tit. D. 12, 7. D. 12, 4. D. 12, 5).

    2) заковное основание свойства, особенности предмета, causa actionis, 1. 27 D. 44, 2., ex с. adjecta petere, 1. 11 § 2. eod., c. conditionis, 1. 96 § 4 13. 46, 3., ex noxali c. agere, D. 2, 9. 3) causa после родительн. пад. обоз. цель юриди-ческого акта, напр. conditionis implendae causa dare, 1. 30 § 7 D. 35, 2, donandi, credendi, contrahendi causa, 1. 20 D. 12, 1. 1. 65 § 4 D. 36, 1. 1. 25 § 1 D. 44, 7. 1. 49 D. 46, 3. 4) дело, in publicis causis filius fam. loco patrisfam. habetur (1. 9 D. 1, 6), certarum rerum vel causarum testamento tulor dari non potest (1. 12 D. 26, 2);

    causam perorare (Gai. IV. 15).

    5) спор, процесс: causam agere (см. s. 9), audire (см. s. 5a);

    causae suae adesse (1. 69 D. 3, 3);

    causam suam prodere (1. 4 § 4 D. 3, 2);

    de causis cognoscere (1. 10 D. 1, 18);

    causae cognitio (см.); (1. 1 § 3 D. 3, 6);

    c. existimationis (1. 103 D. 50, 16. 1. 104 D. 50, 17);

    bona, mala c. (1. 63 § 2 D. 21, 2. 1. 30 D. 34, 3);

    nova instrumenta causae suae reperire (1. 27 D. 44, 2);

    eandem c. facit origo petitionis (1. 11 § 4 eod.);

    causa cadere (см. s. 2);

    causam perdere (1. 63 § 2. D. 21, 2);

    causam dicere, защищаться (1. 25 § 1 D. 29, 5);

    causas dicere, orare, вести дела (1. 1. 2 § 43 D. 1, 2); отсюда causidicus, адвокат (1. 6 C. 2, 6), causidicina, должность адвоката (1. 188 C. Th. 12, 1).

    6) положение, отношение: ип pristinam c. reverti (l. 6 pr. D. 1, 8);

    pristinam c. restituere, praeteritam c. sarcire (1. 1 § 31. 1. 3 § 17. D. 43, 16), in eandem c. restituere (1, 9 § 1. eod.);

    in eandem c. exhibere, sistere (1. 1 pr. § 1. D. 2, 9);

    in causa redhibitionis s. in ea c. esse, ut redhiberi debeat (1. 10 § 21. 33 pr. D. 21, 1);

    causa melior - deterior (1. 5 D. 2, 9. 1. 27 § 3 D. 2, 14. 1. 87 D. 50, 17), melior est c. possidentis (1. 126 § 2. 1. 128 pr. eod.);

    emtoris c. eadem esse debet, quae fuit auctoris (1. 156 § 3 eod.);

    c. servilis (1. 3 § 1 D. 4, 5), statuliberi (1. 2 pr. D. 40, 7), de alterius causa et facto non scire, de facti causa errare (1. 3 pr. D. 22, 6. 1. 10 D. 26, 5);

    in c. caduci esse (см. caducus s. 2).

    7) особ. юридическое отношение, c. proprietatis (1, 30 § 2 D. 41, 1);

    c. bonorum, обозначая собственность (1. 52 § 1 D. 45, 1);

    extra c. bonorum defuncti computari (1. 68 D. 31); (1. 52. D. 41, 2);

    o. hereditaria, наследственное отношение (1. 5 § 5 D. 36, 4), c. legati (1. 11 § 3. 1. 91 § 2 D. 30), obligationis, обязательное (1. 20 D. 24, 1);

    debiti, долговое (1. 7 pr. D. 12, 4);

    naturalium obligationum (1. 40 pr. D. 36, 1);

    e. naturalis = obligatio nat. (1. 3 § 7 D. 2, 2);

    in totam c. spondere, ручаться за все долги (1. 91 § 4 D. 45, 1); ип оmnem с. acceptus fidejussor (1. 56 § 2 D. 46, 1); ип оmnem с. conductionis se obligare (1. 54 pr. D. 19, 2);

    in omnem c. emti fidem adstringere (1. 5 C. 4, 54);

    omnis c. adversus rerum et fidejassorem dissoluta (1. 7 § 1 D. 2, 15);

    in duriorem s. leviorem c. adhiberi, accipi, о поручителях, которые обязываются к долгу большому или меньшему, против обязательства главного должника (1. 8 § 7. 1. 34 D. 46, 1);

    ex c. fidejussionis s. accessionis liberari (1. 5 D. 46, 1. 1. 95 § 3 D. 46, 3), (1. 4 § 1. D. 22, 1); in causam pignoris cadere (см. cadere s. 4);

    pignoris c. perimitur (1. 1 § 2 D. 20, 1);

    totius pignoris, pignorum c. (1. 6 pr. 1. 13 D. 20, 4);

    pignoris causam habere, иметь право залога (1. 4 D. 42, 6);

    indivisa pignoris causa (1. 55 D. 21, 2);

    privilegia causae, связанные с юридическим отношением, против. priy. personae, личные преимущества (1. 196 D. 50, 17);

    causae magis, quam personae beneficium praestare (1. 29 D. 42 1), non causae, sed personae succurrere (1. 42, D. 26, 7).

    8) юридические свойства предмета, со всеми правами, обязанностями, доходами и убытками, tota causa fundi (1. 30 § 3 D. 32);

    fundus cum sua causa transit (1. 18 § 2 D. 13, 7); (1. 67 D. 18, 1. 1. 2 pr. 1. 36 D. 40, 7); если говорится о restitutio, exhibitio или praestatio omnis causae, то под causa разумеется совокупность всех доходов, которые потерял истец вследствие того, что не владел вещью (потерянная прибыль) (1. 31 pr. D. 12, 1. 1. 12 pr. D. 4, 2. 1. 20. D. 6, 1. 1. 9 § 7 D. 10, 4. 1. 1 § 24 D. 16, 3. 1. 8 § 6 D. 43, 26. 1. 35. 246 § 1 D. 50, 16);

    causam s. omnem c. praestare (1. 17 § 1 D. 6, 1. 1. 2. 3 § 1. 1. 8 D. 22, 7);

    rei causam exhibere (§ 3 J. 4, 17).

    9) сущность, значение, понятие: c. juris honorarii (1. 95 § 3 D. 46, juris et voluntatis (1. 77 § 12 D. 31), contractus (1. 8 pr. D. 17, 1). in causam fideicomm. et codicillorum vim prioris testam. convertere (1. 19 pr. D. 29, 1);

    ad causam testamenti pertinere videtur id, quodcumque quasi ad testam. factum sit (1. 2 § 2 D. 29, 3. 1. 1 § 2. 6 D. 43, 5);

    omissa causa testamenti ab intest. hereditatem possidere (tit. D. 29, 4).

    10) случай, de quibus causis scriptis legibus non utimur etc. (1. 32 pr. D. 1, 3);

    in causa jus positum est (1. 52 § 2 D. 9; 2);

    alia c. est si etc. (1. 29 D. 41, 2. 1. 12 § 3 D. 46, 3);

    ex causa (смотря по обстоятельствам) succurrere (1. 11 pr. D. 44, 2).

    11) вид, способ, quatuor c. obligationum (1. 44 pr. 1). 44, 7 и, quatuor c. exsecutione obligationis (1. 85 pr. D. 45, 1);

    c. faciendi (1. 218 D. 50, 16).

    12) определение (1. 1 § 6 D. 7, 9).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > causa

  • 127 demonstrare

    1) показывать, указывать, доказывать, demonstratur ex rescriptis (1. 5 § 2 D. 50, 6);

    Scto demonstratum est (1. 22 § 2 D. 40, 5); (1. 1 § 3 D. 49, 8); (1. 5 D. 2, 4); (1. 23 D. 1, 5);

    demonstr. transfugas (1. 5 § 8 D. 49, 16).

    2) объяснять;

    demonstratio, объяснение, определение особ. а) о значении выражения (1. 94 § 3 D. 46, 3. 1. 123. 201. 204 D. 50, 16);

    b) о точном определении предмета, demonstrare terminos, fines;

    demonstratio affinium (1. 12 D. 10, 1. 1. 18 § 1 D. 18, 1. 1. 45 D. 21, 2);

    demonstratio loci, fundi, mensurae agri (1. 13 D. 8, 1. 1. 63 § 1 D. 18, 1. 1. 36 § 1 D. 50, 1), (1. 13 § 2 D. 8, 3); (1. 69 § 4 D. 23, 3); (1. 106 D. 45, 1); (1. 5 § 15 D. 39, 1); в формулярной системе производства demonstratio есть формула, обнимающая краткое изложение фактов (contractus или delictum), которые вызвали процесс (Gai. IV. 39. 40. 44. 58 - 60. 136); с) об изображении или объяснении лица или предмета, противоп. обозначению имени или названия, nihil referre, proprio nomine res appelletur, an digito ostendatur, an vocabulis quibusdam demonstretur (1. 6. D. 12, 1); (1. 6 D. 6, 1); (1. 9 § 8 D. 28, 5); (1. 34 pr. D. 35, 1); (1. 40 § 4 cf. 1. 17 pr. § 2. 1. 33 pr. 34 eod. 1. 10 D. 34, 2. 1. 76 § 3 D. 31. 1. 75 § 1 D. 30); (1. 75 § 2 eod. cf. 1. 6 D. 30).

    3) в 1. 65 § 1 D. 31 demonstrare re обознач.: вести, "equus, qui demonstrabat quadrigam".

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > demonstrare

  • 128 detrahere

    1) отрывать, отделять, si vis fluminis partem aliquam ex praedio detraxerit (1. 7 § 2 D. 41, 1); (1. 24 § 3 D. 30), detrah. ex aedibus (1. 41 § 5 eod. 1. 63 D. 24, 1); (1. 43 D. 6, 1), tegulas (1. 18 § 1 D. 19, 1), statuas (1. 24 D. 48, 19);

    detrah. legatis vel adicere (1. 32 pr. D. 34, 4); (1. 1 § 3 D. 45, 1);

    pacta, quae detrahunt aliquid emtioni, противоп. quae adicint (1. 72 pr. D. 18, 1);

    partem detrah. legi (1. 102 D. 50, 16).

    2) отнимать, legislator detraxit ei connubium (1. 11 pr. D. 24, 2);

    detrah. insignia militaria (1. 2 § 2 D. 3, 2), fidem (1. 1 § 24 D. 48, 18).

    3) отменять = adimere, напр. conditionem (1. 3 § 9 D. 34, 4). 4) пропустить, упустить, не упоминать, vis fiebat mentio - postea detracta ext vis mentio (1. 1 D. 4, 2);

    detracta fundi mentione;

    detracto verbc (1. 9 § 13. 14 D. 28, 5);

    detracto arbitrio (1. 69 § 4 D 23, 3);

    detracta noxae deditione agere, teneri (I. 4 § 3. 1. 5 D. 9, 4).

    5) вычесть = deducere s. 3: legatis s. legatariis detrah. quartam partem (1. 73 pr. § 5 D. 35, 2); (1. 36 § 1. 1. 54 D. 7, 1. 1. 17 D. 7, 4. 1. 4. D. 7, 6. 1. 19. D. 33, 2. 1. 66. § 7 D. 45, 1);

    detractio, вычет, detr. impensarum (1. 1 § 5 D. 37, 7);

    detr. ex legatis (1. 76 § 1 D. 6, 1);

    sine ulla detract. soluta legata (1. 15 § 2 D. 35, 2).

    6) влечь, detrahi in carcerem (1. 1 C. 7, 71).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > detrahere

См. также в других словарях:

  • Fundi — can refer to: * Fundi (politics) fundamentalist greens, notably in Germany; contrast with realo * In the Central African lingua franca Swahili, fundi means any craftsperson or skilled technician, such as a carpenter, plumber or mechanic. *In… …   Wikipedia

  • fundi — ● fundi nom masculin Synonyme de fonio. ● fundi (synonymes) nom masculin Synonymes : fonio …   Encyclopédie Universelle

  • Fundi — (a. Geogr.), Stadt in Latium an einer engen Bucht des Fundānus lacus u. der Via Appia, j. Fondi. Der See war durch das Eindringen des Meeres gebildet u. umschloß eine sumpfige Insel von 1/2 QM. Flächeninhalt, worauf der berühmte Cäcuberwein… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Fundi [1] — Fundi, Pflanze, s. Paspalum …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Fundi [2] — Fundi, antike Stadt, s. Fondi …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • FUNDI — opp. Italiae prope Caietam, ad viam Appiam. Strab. l. 5. p. 233. Φοὐνδοι, πόλις εν τῇ ὁδῷ τῇ Α᾿ππίᾳ κειμένη. Sil. Ital. Punic. Bell. l. 8. v. 530. Fundique et regnata Lamo Caieta, domusque Antiphatae compressa freto. Horat. Serm. l. 1. Sat. 5. v …   Hofmann J. Lexicon universale

  • fundi- Ⅰ — *fundi , *fundiz germ., Adjektiv: nhd. findbar; ne. findable; Rekontruktionsbasis: an., ae.; Hinweis: s. *fenþan; Etymologie: s. ing. *pent , Verb, treten, gehen …   Germanisches Wörterbuch

  • fundi- Ⅱ — *fundi , *fundiz germ., stark. Maskulinum (i): nhd. Fund; ne. find (Neutrum), finding (Neutrum); Rekontruktionsbasis: an., afries., ahd.; Hinweis: s. *fenþan; Etymologie: s …   Germanisches Wörterbuch

  • Fundi — Die Bezeichnung Fundis (ugs: von Fundamentalisten) wurde als innerparteilicher Kampfbegriff in der Partei Die Grünen in den 1980er und frühen 1990er Jahren benutzt. Als Fundis bezeichnete die Strömung der Realos um Joschka Fischer ihre… …   Deutsch Wikipedia

  • fundi — UK [ˈfʊndiː] / US [ˈfʊndɪ] noun [countable] Word forms fundi : singular fundi plural fundis South African someone who knows a lot about a subject …   English dictionary

  • fundi- — Ⅰ s. fundi Ⅰ germ., Adjektiv; nhd. findbar; Ⅱ s. fundi Ⅱ germ., stark. Maskulinum (i); nhd. Fund; …   Germanisches Wörterbuch

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»