-
1 πέντε
Grammatical information: numer.Meaning: `five'.Compounds: As 1. member beside πεντε-, πεμπε- mostly πεντα- (Il.,; after ἑπτα-, δεκα-, τετρα- etc.); on πεντή-κοντα s. bel.Derivatives: From it the ordinal πέμπτος, Arc. πέμποτος (after δέκοτος), Gortyn. πέντος, with πεμπταῖος `belonging to the fifth (day), happening on the fifth (day)' (ξ 257); the adv. πεντάκις (Pi.) beside πενπάκι (Sparta; Kretschmer Glotta 3, 305), πεμπτάκις (D.S.); the collective πεμπάς f. `quintet' (Pl., X.) beside πεμπτάς (? Pl. Phd. 104a), πεντάς (Arist.) with πεντάδ-ιον n. `quintet' (pap. II-IIIp), πεμπαδ-ικός `fivefold' (Dam.). Adv. πέντα-χα (Μ 87), - χοῦ, -χῃ̃, - χῶς; adj. πενταξός `fivefold' (Arist.; διξός); subst. πεντάχα ἡ χείρ H. (cf. NGr. Lac. πεντόχτη `hand', Κουκσυλές Άρχ. 27, 61 ff.). Denom. verb, prob. from πεμπάς (Schwyzer 734 w. n 4): πεμπάζομαι, -ω `to count (by the five, with the five fingers)' (δ 412, A.), ἀνα- πέντε `count over, to calculate, to think over' (Pl., Plu.) with πεμ-παστάς m. (Dor.) `the counting one' (A. in lyr.; Fraenkel Nom. ag. 2, 33 ff.). -- From πεντήκοντα: πεντηκοσ-τύς f. `body of fifty', part of a Spart. λόχος (Th., X.) with πεντηκοστήρ, sec. - κοντήρ m. `commander of a πεντηκοστύς' (Cos, Th., X., Att. inscr.; Schwyzer 597 a. 531, Fraenkel Nom. ag. 1, 201, Benveniste Noms d'ag. 74).Etymology: Non-Aeol. πέντε, from where Pamph. πέ(ν)δε with weakening of the voiceless cons. after the (disappearing) nasal, Aeol. πέμπε and the other words for `five', e.g. Skt. páñca, Lat. quīnque, Lith. penkì, Goth. fimf, go all back on IE *pénkʷe. Beside it πέμπτος (second. πέντος; phonetic. or after πέντε) like Lat. quīntus, Lith. peñktas, Goth. fimfta from * penkʷtos. Both in πέμπτος and in πεμπάς, - άζομαι the π befor τ and α continues directly the labio-velar. The lengthening in πεντή-κοντα (PGr. η) appears not only in Skt. pañcā-śát- f., but also in Arm. yi-sun (i from IE ē); parallel with it Lat. quinquā-gintā (after quadrā-gintā?). -- Further on the Greek forms in Schwyzer 590, 592, 596, 598 and Sommer Zum Zahlwort 15 a. 19f.; on the other languages WP. 2, 25f., Pok. 808, W.-Hofmann s. quīnque, Mayrhofer s. páñca etc.; all w. rich lit.Page in Frisk: 2,506-507Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό) > πέντε
См. также в других словарях:
пятый — пят в выражении: сам пят; укр. п᾽ятий, др. русск. пятъ, ст. слав. пѩтъ πέμπτος (Остром., Супр.), болг. пети, сербохорв. пе̑тӣ, словен. pẹti, чеш. paty, слвц. рiаtу, польск. piąty, в. луж. рjаtу, н. луж. рětу, полаб. рǫtе. Праслав. *рętъ, ср … Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера
πέμπτος — η, ο / πέμπτος και κρητ. τ. πέντος και αρκαδικός τ. πέμποτος, ον, ΝΜΑ (ως τακτικό αριθμτ.) 1. αυτός που σε μια σειρά ή τάξη φέρει τον αριθμό πέντε, που βρίσκεται μετά τον τέταρτο και πριν από τον έκτο 2. το θηλ. ως ουσ. η Πέμπτη η πέμπτη ημέρα… … Dictionary of Greek
fifth — c.1200, fift, from O.E. fifta, from fif five (see FIVE (Cf. five)) + ta (see TH (Cf. th)). Altered 14c. by influence of fourth. Cf. O.Fris. fifta, O.S. fifto, O.N. fimmti, Du. vijfde, O.H.G … Etymology dictionary
penkʷe — penkʷe English meaning: five Deutsche Übersetzung: “fũnf” Material: A. O.Ind. páñca, Av. panča; Arm. hing; Gk. πέντε, Eol. πέμπε; πεμπάζειν “an den 5 Fingern zählen” (: Bret. pempât “die Garben [to 5] fold, plait, fold up, merge… … Proto-Indo-European etymological dictionary
