Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

fercula

  • 1 ferculum

    fercŭlum (fĕrĭcŭlum), i, n. [st2]1 [-] brancard (pour porter les dépouilles dans les triomphes, les images des dieux dans les cérémonies). [st2]2 [-] plateau (pour porter les mets). [st2]3 [-] mets, plats.    - jam sublatum erat ferculum, Petr. 39: on avait déjà enlevé le plateau (le premier service).    - ubi... multa de magna superessent fercula cena, Hor. S. 2, 6, 104: où il restait des mets abondants d'un grand dîner.    - fercula nunc audi nullis ornata macellis, Juv. 11, 64: écoute maintenant le menu agrémenté sans aucun produit du marché.    - cenam ternis ferculis praebebat, Suet.: il offrait à dîner trois services.    - voir hors site ferculum.
    * * *
    fercŭlum (fĕrĭcŭlum), i, n. [st2]1 [-] brancard (pour porter les dépouilles dans les triomphes, les images des dieux dans les cérémonies). [st2]2 [-] plateau (pour porter les mets). [st2]3 [-] mets, plats.    - jam sublatum erat ferculum, Petr. 39: on avait déjà enlevé le plateau (le premier service).    - ubi... multa de magna superessent fercula cena, Hor. S. 2, 6, 104: où il restait des mets abondants d'un grand dîner.    - fercula nunc audi nullis ornata macellis, Juv. 11, 64: écoute maintenant le menu agrémenté sans aucun produit du marché.    - cenam ternis ferculis praebebat, Suet.: il offrait à dîner trois services.    - voir hors site ferculum.
    * * *
        Ferculum, ferculi, pen. corr. Iuuenal. Un metz et viande qu'on porte et met on sur la table.
    \
        Ferculum. Liu. Chose de monstre et enseignes qu'on portoit à la pompe et ordre du triomphe, comme representation des villes prinses, ou autres choses semblables, Une fierte.
    \
        Fercula. Cic. Reliques et chasses ou fiertes qu'on porte sur les espaules és processions.

    Dictionarium latinogallicum > ferculum

  • 2 macellum

    măcellum, i, n. [st2]1 [-] marché (surtout pour la viande), abattoir. [st2]2 [-] marché, provisions faites au marché.    - [gr]gr. μάκελλον.    - fercula nunc audi nullis ornata macellis, Juv. 11, 64: écoute maintenant le menu agrémenté sans aucun produit du marché.
    * * *
    măcellum, i, n. [st2]1 [-] marché (surtout pour la viande), abattoir. [st2]2 [-] marché, provisions faites au marché.    - [gr]gr. μάκελλον.    - fercula nunc audi nullis ornata macellis, Juv. 11, 64: écoute maintenant le menu agrémenté sans aucun produit du marché.
    * * *
        MAcellum, macelli, Ci. Le marché où se vendent toutes sortes de vivres, comme boucherie, rostisserie chaircuicterie, poissonnerie, et semblables, comme aussi la Cossonnerie à Paris.

    Dictionarium latinogallicum > macellum

  • 3 ferculum

        ferculum n    [1 FER-], a means of carrying, frame, barrow, litter, bier: spolia fabricato ad id apte ferculo gerens, L.: pomparum fercula, built for processions: triumphalia.— A dish, mess, course: Multa de magnā cenā, H.: fercula septem cenare, Iu.
    * * *
    food tray; dish, course; food; bread; beir (Ecc); litter

    Latin-English dictionary > ferculum

  • 4 ferculum

    fercŭlum (or uncontr. fĕrĭcŭlum, Sen. Ep. 90, 15; 122, 3 al.), i, n. [fero], that on which any thing is carried or borne.
    I.
    A frame, a barrow, litter, bier for carrying the spoils, the images of the gods, etc., in public processions:

    spolia ducis hostium caesi suspensa fabricato ad id apte ferculo gerens in Capitolium ascendit,

    Liv. 1, 10, 5; Suet. Caes. 37; id. Calig. 15:

    (Caesar) tensam et ferculum Circensi pompa, etc. (recepit),

    id. Caes. 76: ut pomparum ferculis similes esse videamur, * Cic. Off. 1, 36, 131.—
    II.
    A dish on which food is served; and hence a dish or mess of food, a course (perh. not anteAug.; cf.: epulum, daps, commissatio;

    merenda, prandium, etc.): ubi multa de magna superessent fercula cena,

    Hor. S. 2, 6, 104:

    cenae fercula nostrae Malim convivis quam placuisse cocis,

    Mart. 9, 82; so Petr. 35; 36; Suet. Aug. 74; Plin. 33, 10, 47, § 136; Juv. 1, 94; 7, 184; 11, 64.

    Lewis & Short latin dictionary > ferculum

  • 5 fericulum

    fercŭlum (or uncontr. fĕrĭcŭlum, Sen. Ep. 90, 15; 122, 3 al.), i, n. [fero], that on which any thing is carried or borne.
    I.
    A frame, a barrow, litter, bier for carrying the spoils, the images of the gods, etc., in public processions:

    spolia ducis hostium caesi suspensa fabricato ad id apte ferculo gerens in Capitolium ascendit,

    Liv. 1, 10, 5; Suet. Caes. 37; id. Calig. 15:

    (Caesar) tensam et ferculum Circensi pompa, etc. (recepit),

    id. Caes. 76: ut pomparum ferculis similes esse videamur, * Cic. Off. 1, 36, 131.—
    II.
    A dish on which food is served; and hence a dish or mess of food, a course (perh. not anteAug.; cf.: epulum, daps, commissatio;

    merenda, prandium, etc.): ubi multa de magna superessent fercula cena,

    Hor. S. 2, 6, 104:

    cenae fercula nostrae Malim convivis quam placuisse cocis,

    Mart. 9, 82; so Petr. 35; 36; Suet. Aug. 74; Plin. 33, 10, 47, § 136; Juv. 1, 94; 7, 184; 11, 64.

    Lewis & Short latin dictionary > fericulum

  • 6 ferculum

    и fericulum, ī n. [ fero I ]
    1) носилки L, Su, Sen etc.
    2) поднос или судок Pt (см. repositorium 1.)
    3) блюдо, кушанье ( fercula mutare Sen)

    Латинско-русский словарь > ferculum

  • 7 repositorium

    Латинско-русский словарь > repositorium

  • 8 imaginor

    imāginor, ātus sum, ārī (imago), sich etwas in ein Bild bringen, in der Seele vergegenwärtigen, sich ausmalen, sich vorstellen, im Schlafe u. übh. träumen, divitum silvas, Sen. rhet.: illorum fercula, Plin.: Venerem per somnia, träumen von usw., Plin.: balinea imaginatur et fontes, seine Einbildungskraft beschäftigen nur Bäder und Quellen, Plin. ep.: feneratores perdiderunt tabellas, quibus avaritia falso laeta divitias imaginatur, Sen. – m. folg. indir. Fragesatz, imaginor enim, qui concursus, quae admiratio te, qui clamor, quod etiam silentium te maneat, Plin. ep.: imaginare tecum, quantus ille sit fulgor tot sideribus inter se lumen miscentibus, Sen. – m. folg. Acc. u. Infin., Calpurnia uxor imaginata est collabi fastigium domus, Suet. Caes. 81, 3: u. so Plin. ep. 1, 14, 9 u. 5, 5, 5. – / Partiz. Perf. passiv, imaginatae illae blanditiae, Augustin. solil. 1, 14, 25.

    lateinisch-deutsches > imaginor

  • 9 pompaticus

    pompāticus, a, um (pompa), prächtig, Aufsehen machend, pompös, ludi, Augustin. serm. 21, 10: gressus, Ps. Cypr. de laud. mart. 22 u. de duod. abus. saec. 5: femina, Tert. de cult. fem. 9: favor, Apul. met. 10, 29: genus vehiculi, zu Staatsaufzügen, Isid. orig. 20, 12, 3: so auch fercula, Hieron. epist. 3, 6: sermo, Hieron. in Ephes. prol. (tom. 7. p. 470, 2 ed. Migne).

    lateinisch-deutsches > pompaticus

  • 10 struo

    strŭo, ĕre, struxi, structum - tr. - [st1]1 [-] réunir, assembler, rassembler, joindre, empiler, entasser, amonceler, superposer.    - lateres struere, Caes.: assembler des briques.    - ordine longo penum struere, Virg.: charger le buffet de mets (entasser les mets dans une longue file).    - avenae structae, Ov.: chalumeau, flûte de Pan (tuyaux disposés les uns à côté des autres). [st1]2 [-] construire, bâtir, élever, édifier, façonner.    - pyram struere: élever un bûcher. [st1]3 [-] disposer (avec ordre), arranger, dresser, ranger, apprêter, préparer.    - alicui insidias struere: dresser des embûches à qqn.    - struere copias: mettre ses troupes en ordre de bataille.    - mortem patri struere, Tac.: méditer la mort de son père. [st1]4 [-] méditer, tramer, machiner.    - causas struere, Tac. A. 2: imaginer des prétextes.    - aliquem struere, Tac.: suborner qqn.    - struente Tiberio, Cic.: à l'instigation de Tibère.    - struebantur qui monerent, Tac.: il y avait des gens apostés pour...    - struere sibi sollicitudinem, Cic.: se créer des ennuis.
    * * *
    strŭo, ĕre, struxi, structum - tr. - [st1]1 [-] réunir, assembler, rassembler, joindre, empiler, entasser, amonceler, superposer.    - lateres struere, Caes.: assembler des briques.    - ordine longo penum struere, Virg.: charger le buffet de mets (entasser les mets dans une longue file).    - avenae structae, Ov.: chalumeau, flûte de Pan (tuyaux disposés les uns à côté des autres). [st1]2 [-] construire, bâtir, élever, édifier, façonner.    - pyram struere: élever un bûcher. [st1]3 [-] disposer (avec ordre), arranger, dresser, ranger, apprêter, préparer.    - alicui insidias struere: dresser des embûches à qqn.    - struere copias: mettre ses troupes en ordre de bataille.    - mortem patri struere, Tac.: méditer la mort de son père. [st1]4 [-] méditer, tramer, machiner.    - causas struere, Tac. A. 2: imaginer des prétextes.    - aliquem struere, Tac.: suborner qqn.    - struente Tiberio, Cic.: à l'instigation de Tibère.    - struebantur qui monerent, Tac.: il y avait des gens apostés pour...    - struere sibi sollicitudinem, Cic.: se créer des ennuis.
    * * *
        Struo, struis, struxi, structum, struere. Liu. Mettre en ordre, Bastir, Composer.
    \
        Struere aliquid. Tacit. Machiner quelque meschanceté.
    \
        Num me fefellit hosce id struere? Terent. Ne scavoye je pas bien que ceulx cy machinoyent cela?
    \
        Aciem struere. Cic. Dresser son armee contre aucun.
    \
        Aggeres struere. Caes. Faire chaussees et taluz.
    \
        Bellum struitur. Cic. Il se dresse une guerre.
    \
        Calamitatem alicui struere. Cic. Luy bastir ou machiner et pourchasser destruction.
    \
        Consilia struere. Liu. Adviser les moyens de faire quelque chose, Consulter.
    \
        Crimen alicui struere. Tacitus. Luy brasser et machiner quelque blasme.
    \
        Domos struere. Horat. Bastir, Construire, Edifier.
    \
        Epulas struere. Tacit. Apprester.
    \
        Fercula luxuriose struere. Columel. Apprester somptueusement viandes.
    \
        Insidias alicui struere. Liu. Luy preparer quelques embusches.
    \
        Sera quidem tanto struitur medicina dolori. Stat. Est composee et apprestee trop tard.
    \
        Mendacium struere. Liuius. Songer et composer ou dresser une menterie.
    \
        Montes ad sydera struxerunt gigantes. Ouid. Les geants ont mis plusieurs montaignes les unes sur les autres jusques au ciel.
    \
        Odium struere in aliquem. Cic. Pourchasser quelque haine contre aucun, Le mettre en la male grace d'aucun, Luy brasser et machiner la malvueillance d'aucun.
    \
        Opes struere. Liu. Amasser force biens.
    \
        Orationem solutam struere. Gell. Composer ou escrire en prose.
    \
        Penum struere. Virgil. Ordonner.
    \
        Periculum ruinae struere. Cecinna ad Ciceronem. Dresser à autruy une cheute.
    \
        Verba struere. Cic. Adjancer et mettre en ordre.

    Dictionarium latinogallicum > struo

  • 11 imaginor

    imāginor, ātus sum, ārī (imago), sich etwas in ein Bild bringen, in der Seele vergegenwärtigen, sich ausmalen, sich vorstellen, im Schlafe u. übh. träumen, divitum silvas, Sen. rhet.: illorum fercula, Plin.: Venerem per somnia, träumen von usw., Plin.: balinea imaginatur et fontes, seine Einbildungskraft beschäftigen nur Bäder und Quellen, Plin. ep.: feneratores perdiderunt tabellas, quibus avaritia falso laeta divitias imaginatur, Sen. – m. folg. indir. Fragesatz, imaginor enim, qui concursus, quae admiratio te, qui clamor, quod etiam silentium te maneat, Plin. ep.: imaginare tecum, quantus ille sit fulgor tot sideribus inter se lumen miscentibus, Sen. – m. folg. Acc. u. Infin., Calpurnia uxor imaginata est collabi fastigium domus, Suet. Caes. 81, 3: u. so Plin. ep. 1, 14, 9 u. 5, 5, 5. – Partiz. Perf. passiv, imaginatae illae blanditiae, Augustin. solil. 1, 14, 25.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > imaginor

  • 12 pompaticus

    pompāticus, a, um (pompa), prächtig, Aufsehen machend, pompös, ludi, Augustin. serm. 21, 10: gressus, Ps. Cypr. de laud. mart. 22 u. de duod. abus. saec. 5: femina, Tert. de cult. fem. 9: favor, Apul. met. 10, 29: genus vehiculi, zu Staatsaufzügen, Isid. orig. 20, 12, 3: so auch fercula, Hieron. epist. 3, 6: sermo, Hieron. in Ephes. prol. (tom. 7. p. 470, 2 ed. Migne).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pompaticus

  • 13 hesternus

        hesternus adj.    [HES-], of yesterday, yesterday's: dies: disputatio: ius, T.: convivium, L.: fercula, H.: Iacchus (i. e. vinum), drunk yesterday, V.: Lar, worshipped yesterday, V.
    * * *
    hesterna, hesternum ADJ

    Latin-English dictionary > hesternus

  • 14 īn-sum

        īn-sum īnfuī, inesse,    to be in, be upon: ibi inerat pictura (i. e. in conclavi), T.: Hic... minotaurus inest, V.: in urbe: quae (fercula) inerant canistris, H.: inerant lunaria fronti Cornua, O.— Fig., to be contained in, be in, belong to, appertain to: inest tamen aliquid: praecipue pedum pernicitas inerat, L.: inerat contemptor animus, S.: inerat conscientia, derisui fuisse triumphum, Ta.: In amore haec insunt vitia, T.: in voltu vecordia inerat, S.: quibus autem in artibus prudentia inest: huic homini non minor vanitas inerat, S.: mihi cura inest, H.: inest hoc tempore odium.

    Latin-English dictionary > īn-sum

  • 15 macellum

        macellum ī, n    [1 MAC-], a butcher's stall, shambles, meat-market, provision-market: porticus apud macellum, T.: annona in macello carior: barathrum macelli, H.: omne macellum, all the hucksters, H.: Fercula nullis ornata macellis, Iu.
    * * *

    Latin-English dictionary > macellum

  • 16 caeno

    cēno ( caen- and coen-), āvi (e. g. Lucil. ap. Cic. Fin. 2, 8, 24: Plaut. Am. 1, 1, 154; Cic. Fam. 1, 2, 3; Suet. Aug. 64; id. Calig. 24 al.; acc. to Varr. ap. Gell. 2, 25, 7, also cenatus sum, but of that only the part. cenatus is in use; v. infra, and cf. poto and prandeo), ātum, 1, v. n. and a. [cena].
    I.
    Neutr., to take a meal, to dine, eat (class., and very freq.):

    libenter,

    Cato, R. R. 156, 1:

    cenavi modo, Plant. Am. 1, 1, 154: lepide nitideque,

    id. Cas. 3, 6, 32: bene, Lucil l. l.; cf. belle, Mart. 11, 34, 4:

    solus,

    id. 11, 35, 4 spes bene cenandi, Juv. 5, 166:

    bene, libenter, recte, frugaliter, honeste... prave, nequiter, turpiter,

    Cic. Fin. 2, 8, 25:

    melius,

    id. Tusc. 5, 34, 97:

    foris,

    Plaut. Men. 1, 2, 17; Mart. 12, 19:

    foras,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19:

    lauto paratu,

    Juv. 14, 13 al.:

    apud aliquem,

    Plaut. Stich. 4, 1, 7; Cic. Fam. 1, 2, 3; Appius ap. Cic. de Or. 2, 60, 246; Suet. Caes. 39 al.:

    cum aliquo,

    Hor. Ep. 1, 7, 70; Suet. Calig. 24; Juv. 10, 235 al.:

    unā,

    Hor. S. 2, 8, 18; Suet. Aug. 64; id. Vit. Ter. 2:

    in litore,

    Quint. 7, 3, 31 et saep.—
    (β).
    Pass. impers.:

    cenaretur,

    Suet. Tib. 42:

    apud eum cenatum est,

    Nep. Att. 14, 1; so Liv. 2, 4, 5.—
    (γ).
    Part. perf.: cenatus, that has taken food, having dined (class.): cenatus ut pransus, ut potus, ut lotus, id est confectā coenā, Varr. ap. Non. p. 94, 14 sq.:

    cenati atque appoti,

    Plaut. Curc. 2, 3, 75:

    quid causae excogitari potest, cur te lautum voluerit, cenatum noluerit occidere,

    Cic. Deiot. 7, 20; Plaut. Aul. 2, 7, 6; Cic. Div. 1, 27, 57; id. Att. 2. 16, 1; Sall. J. 106, 4; Hor. S. 1, 10, 61 (cf. Zumpt, Gram. § 633).—
    II.
    Act.: aliquid, to make a meal of something, to eat, dine upon (so only poet. or in post-Aug. prose;

    esp. freq. in Plaut. and Hor.): cenam,

    Plaut. Rud. 2, 6, 24:

    coctum,

    id. Ps. 3, 2, 56:

    alienum,

    id. Pers. 4, 3, 4:

    aves,

    Hor. S. 2, 8, 27:

    aprum,

    id. ib. 2, 3, 235:

    olus,

    id. Ep. 1, 5, 2; 2, 2, 168:

    pulmenta,

    id. ib. 1, 18, 48:

    patinas omasi,

    id. ib. 1, 15, 34:

    pisces,

    id. S. 2, 8, 27:

    septem fercula,

    Juv. 1, 95:

    ostrea,

    id. 8, 85; Mart. 12, 17, 4:

    remedia,

    Plin. 24, 1, 1, § 4; 10, 51, 72, § 142:

    olla cenanda Glyconi,

    Pers. 5, 9.—
    B.
    Trop.:

    magnum malum,

    Plaut. As. 5, 2, 86: divorum adulteria, i. e. represents at table, Poët. ap. Suet. Aug. 70 (v. the passage in connection).—
    * C.
    Of time, to pass in feasting or banqueting:

    cenatae noctes,

    Plaut. Truc. 2, 2, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > caeno

  • 17 caesna

    cēna (not coena, caena; old form caesna; cf.

    Casmena for Camena,

    Fest. p. 205, 15 Müll.), ae, f. [Sanscr. khad-, eat; Umbr. çes-na; cf. Gr. knizô], the principal meal of the Romans in the early period, taken about midday, dinner, supper (Paul. ex Fest. p. 54, 4; Fest. p. 338, 4 and 368, 8 Müll.); subsequently, the prandium was taken at noon, and the cena was usually begun about the 9th hour, i. e. at 3 o'clock P. M. (v. Dict. of Antiq. s. v. coena; cf.: prandium, jentaculum): cena apud antiquos dicebatur quod nunc est prandium. Vesperna, quam nunc cenam appellamus, Paul. ex Fest. l. l.; Cic. Fam. 9, 26, 1; Mart. 4, 8, 6; Plin. Ep. 3, 1;

    to begin sooner was an indication of gluttony,

    Plin. Pan. 49, 6.
    (α).
    With substt.:

    cenarum ars,

    Hor. S. 2, 4, 35:

    caput cenae,

    Cic. Fin. 2, 8, 25; cf.:

    mullus cenae caput,

    Mart. 10, 31, 4:

    ejus cenae fundus et fundamentum omne erat aula una lentis Aegyptiae,

    Gell. 17, 8, 1: genus cenae sollemne, viaticum, adventicium, geniale, Philarg. ad Verg. E. 5, 74:

    honos cenae,

    Suet. Vesp. 2:

    inpensae cenarum,

    Hor. Ep. 1, 19, 38:

    cenarum magister,

    Mart. 12, 48, 15:

    ordo cenae,

    Petr. 92:

    cenae pater,

    Hor. S. 2, 8, 7:

    o noctes cenaeque deūm!

    id. ib. 2, 6, 65:

    mero Pontificum potiore cenis,

    id. C. 2, 14, 28:

    Thyestae,

    id. A. P. 91.—
    (β).
    With adjj.:

    abundantissima,

    Suet. Ner. 42:

    aditialis,

    Varr. R. R. 3, 6, 6; Sen. Ep. 95, 41:

    sumptuosa,

    id. ib. 95, 41:

    adventicia,

    Suet. Vit. 13:

    quorum omnis vigilandi labor in antelucanis cenis expromitur,

    i. e. lasting all night, Cic. Cat. 2, 10, 22:

    auguralis,

    id. Fam. 7, 26, 2:

    amplior,

    Juv. 14, 170:

    bona atque magna,

    Cat. 13, 3:

    brevis,

    Hor. Ep. 1, 14, 35:

    Cerialis,

    Plaut. Men. 1, 1, 25:

    dubia,

    Ter. Phorm. 2, 2, 28; Hor. S. 2, 2, 77:

    ebria,

    Plaut. Cas. 3, 6, 31:

    grandes,

    Quint. 10, 1, 58:

    lautissima,

    Plin. Ep. 9, 17, 1:

    libera,

    open table, Petr. 26:

    multa de magnā fercula cenā,

    Hor. S. 2, 6, 104:

    munda,

    id. C. 3, 29, 15:

    cena non minus nitida quam frugi,

    Plin. Ep. 3, 1, 9: sororia, nuptialis. Plaut. Curc. 5, 2, 60 sq.: [p. 311] Suet. Calig. 25:

    opimae,

    Hor. S. 2, 7, 103:

    popularem quam vocant,

    Plaut. Trin. 2, 4, 69:

    prior,

    i. e. a previous invitation, Hor. Ep. 1, 5, 27:

    publicae,

    Suet. Ner. 16:

    recta,

    id. Dom. 7; Mart. 2, 69, 7; 7, 19, 2:

    Saliares,

    App. M. 4, p. 152, 30:

    sollemnes,

    Suet. Tib. 34:

    subita,

    Sen. Thyest. 800; Suet. Claud. 21:

    terrestris,

    of vegetables, Plaut. Capt. 1, 2, 86:

    varia,

    Hor. S. 2, 6, 86:

    viatica,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 61.—
    (γ).
    With verbs:

    quid ego istius prandia, cenas commemorem?

    Cic. Verr. 2, 1, 19, § 49; Suet. Vit. 13:

    cenam apparare,

    Ter. Heaut. 1, 1, 74:

    curare,

    Plaut. Poen. 5, 3, 37:

    coquere,

    id. Aul. 2, 7, 3; id. Cas. 3, 6, 28; 4, 1, 8; 4, 2, 2; id. Rud. 4, 7, 38 al.; Nep. Cim. 4, 3:

    cenas facere,

    Cic. Att. 9, 13, 6; cf. id. Fam. 9, 24, 2 sq.:

    anteponere,

    Plaut. Rud. 2, 6, 25: committere maturo ovo, Varr. ap. Non. p. 249, 8:

    praebere ternis ferculis,

    Suet. Aug. 74:

    ducere,

    to prolong, Hor. A. P. 376:

    ministrare,

    id. S. 1, 6, 116:

    producere,

    id. ib. 1, 5, 70:

    apponere,

    Ter. Phorm. 2, 2, 28; Suet. Galb. 12:

    deesse cenae,

    Quint. 7, 3, 31:

    instruere pomis et oleribus,

    Gell. 2, 24 al.:

    cenam dare alicui,

    Plaut. Capt. 4, 4, 2; 3, 1, 34; Cic. Fam. 9, 20, 2:

    cenae adhibere aliquem,

    Quint. 11, 2, 12; Plin. Ep. 6, 31, 13; Suet. Caes. 73; id. Aug. 74; id. Claud. 32; id. Calig. 25; id. Tit. 9:

    Taurus accipiebat nos Athenis cenā,

    Gell. 17, 8, 1:

    cenam cenavi tuam,

    Plaut. Rud. 2, 6, 24:

    obire cenas,

    Cic. Att. 9, 13, 6: cenam condicere alicui, to engage one ' s self to any one as a guest, promise to be one ' s guest, Suet. Tib. 42.—
    (δ).
    With prepp.:

    ante cenam,

    Cato, R. R. 114; 115, 1:

    inter cenam,

    at table, Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19; id. Fragm. ap. Quint. 9, 3, 58; id. Phil. 2, 25, 63; Quint. 6, 3, 10; Suet. Galb. 22; id. Aug. 71;

    in this sense in Suet. several times: super cenam,

    Suet. Aug. 77; id. Tib. 56; id. Ner. 42; id. Vit. 12; id. Vesp. 22; id. Tit. 8; id. Dom. 21:

    post cenam,

    Quint. 1, 10, 19.—
    (ε).
    With substt. and prepp.:

    aliquem Abduxi ad cenam,

    Ter. Heaut. 1, 2, 9; Cic. Tusc. 5, 32, 91:

    aliquem ad cenam aliquo condicam foras,

    Plaut. Men. 1, 2, 18; id. Stich. 3, 1, 38:

    holera et pisciculos ferre in cenam seni,

    Ter. And. 2, 2, 32:

    fit aliquid in cenam,

    is preparing, Val. Max. 8, 1, 8:

    ire ad cenam,

    Ter. Eun. 3, 2, 6:

    venire ad cenam,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19; Hor. Ep. 1, 7, 61:

    itare ad cenas,

    Cic. Fam. 9, 24, 2:

    invitare ad cenam,

    id. ib. 7, 9, 3; Quint. 7, 3, 33; Suet. Claud. 4:

    venire ad cenam,

    Cic. Fin. 2, 8, 25:

    promittere ad cenam,

    Plin. Ep. 1, 15, 1:

    vocare ad cenam,

    Cic. Att. 6, 3, 9; Hor. S. 2, 7, 30; Suet. Tib. 6:

    devocare,

    Nep. Cim. 4, 3:

    redire a cenā,

    Cic. Rosc. Am. 35, 98. —Prov.: cenā comesā venire, i. e. to come too late:

    post festum,

    Varr. R. R. 1, 2, 11:

    cenam rapere de rogo,

    of unscrupulous greed, Cat. 59, 3.—
    II.
    Meton.
    A.
    A dish, course, at dinner:

    prima, altera, tertia,

    Mart. 11, 31, 5 and 6.—
    * B.
    A company at table:

    ingens cena sedet,

    Juv. 2, 120.—
    * C.
    The place of an entertainment (cf. cenatio and cenaculum), Plin. 12, 1, 5, § 11.

    Lewis & Short latin dictionary > caesna

  • 18 cena

    cēna (not coena, caena; old form caesna; cf.

    Casmena for Camena,

    Fest. p. 205, 15 Müll.), ae, f. [Sanscr. khad-, eat; Umbr. çes-na; cf. Gr. knizô], the principal meal of the Romans in the early period, taken about midday, dinner, supper (Paul. ex Fest. p. 54, 4; Fest. p. 338, 4 and 368, 8 Müll.); subsequently, the prandium was taken at noon, and the cena was usually begun about the 9th hour, i. e. at 3 o'clock P. M. (v. Dict. of Antiq. s. v. coena; cf.: prandium, jentaculum): cena apud antiquos dicebatur quod nunc est prandium. Vesperna, quam nunc cenam appellamus, Paul. ex Fest. l. l.; Cic. Fam. 9, 26, 1; Mart. 4, 8, 6; Plin. Ep. 3, 1;

    to begin sooner was an indication of gluttony,

    Plin. Pan. 49, 6.
    (α).
    With substt.:

    cenarum ars,

    Hor. S. 2, 4, 35:

    caput cenae,

    Cic. Fin. 2, 8, 25; cf.:

    mullus cenae caput,

    Mart. 10, 31, 4:

    ejus cenae fundus et fundamentum omne erat aula una lentis Aegyptiae,

    Gell. 17, 8, 1: genus cenae sollemne, viaticum, adventicium, geniale, Philarg. ad Verg. E. 5, 74:

    honos cenae,

    Suet. Vesp. 2:

    inpensae cenarum,

    Hor. Ep. 1, 19, 38:

    cenarum magister,

    Mart. 12, 48, 15:

    ordo cenae,

    Petr. 92:

    cenae pater,

    Hor. S. 2, 8, 7:

    o noctes cenaeque deūm!

    id. ib. 2, 6, 65:

    mero Pontificum potiore cenis,

    id. C. 2, 14, 28:

    Thyestae,

    id. A. P. 91.—
    (β).
    With adjj.:

    abundantissima,

    Suet. Ner. 42:

    aditialis,

    Varr. R. R. 3, 6, 6; Sen. Ep. 95, 41:

    sumptuosa,

    id. ib. 95, 41:

    adventicia,

    Suet. Vit. 13:

    quorum omnis vigilandi labor in antelucanis cenis expromitur,

    i. e. lasting all night, Cic. Cat. 2, 10, 22:

    auguralis,

    id. Fam. 7, 26, 2:

    amplior,

    Juv. 14, 170:

    bona atque magna,

    Cat. 13, 3:

    brevis,

    Hor. Ep. 1, 14, 35:

    Cerialis,

    Plaut. Men. 1, 1, 25:

    dubia,

    Ter. Phorm. 2, 2, 28; Hor. S. 2, 2, 77:

    ebria,

    Plaut. Cas. 3, 6, 31:

    grandes,

    Quint. 10, 1, 58:

    lautissima,

    Plin. Ep. 9, 17, 1:

    libera,

    open table, Petr. 26:

    multa de magnā fercula cenā,

    Hor. S. 2, 6, 104:

    munda,

    id. C. 3, 29, 15:

    cena non minus nitida quam frugi,

    Plin. Ep. 3, 1, 9: sororia, nuptialis. Plaut. Curc. 5, 2, 60 sq.: [p. 311] Suet. Calig. 25:

    opimae,

    Hor. S. 2, 7, 103:

    popularem quam vocant,

    Plaut. Trin. 2, 4, 69:

    prior,

    i. e. a previous invitation, Hor. Ep. 1, 5, 27:

    publicae,

    Suet. Ner. 16:

    recta,

    id. Dom. 7; Mart. 2, 69, 7; 7, 19, 2:

    Saliares,

    App. M. 4, p. 152, 30:

    sollemnes,

    Suet. Tib. 34:

    subita,

    Sen. Thyest. 800; Suet. Claud. 21:

    terrestris,

    of vegetables, Plaut. Capt. 1, 2, 86:

    varia,

    Hor. S. 2, 6, 86:

    viatica,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 61.—
    (γ).
    With verbs:

    quid ego istius prandia, cenas commemorem?

    Cic. Verr. 2, 1, 19, § 49; Suet. Vit. 13:

    cenam apparare,

    Ter. Heaut. 1, 1, 74:

    curare,

    Plaut. Poen. 5, 3, 37:

    coquere,

    id. Aul. 2, 7, 3; id. Cas. 3, 6, 28; 4, 1, 8; 4, 2, 2; id. Rud. 4, 7, 38 al.; Nep. Cim. 4, 3:

    cenas facere,

    Cic. Att. 9, 13, 6; cf. id. Fam. 9, 24, 2 sq.:

    anteponere,

    Plaut. Rud. 2, 6, 25: committere maturo ovo, Varr. ap. Non. p. 249, 8:

    praebere ternis ferculis,

    Suet. Aug. 74:

    ducere,

    to prolong, Hor. A. P. 376:

    ministrare,

    id. S. 1, 6, 116:

    producere,

    id. ib. 1, 5, 70:

    apponere,

    Ter. Phorm. 2, 2, 28; Suet. Galb. 12:

    deesse cenae,

    Quint. 7, 3, 31:

    instruere pomis et oleribus,

    Gell. 2, 24 al.:

    cenam dare alicui,

    Plaut. Capt. 4, 4, 2; 3, 1, 34; Cic. Fam. 9, 20, 2:

    cenae adhibere aliquem,

    Quint. 11, 2, 12; Plin. Ep. 6, 31, 13; Suet. Caes. 73; id. Aug. 74; id. Claud. 32; id. Calig. 25; id. Tit. 9:

    Taurus accipiebat nos Athenis cenā,

    Gell. 17, 8, 1:

    cenam cenavi tuam,

    Plaut. Rud. 2, 6, 24:

    obire cenas,

    Cic. Att. 9, 13, 6: cenam condicere alicui, to engage one ' s self to any one as a guest, promise to be one ' s guest, Suet. Tib. 42.—
    (δ).
    With prepp.:

    ante cenam,

    Cato, R. R. 114; 115, 1:

    inter cenam,

    at table, Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19; id. Fragm. ap. Quint. 9, 3, 58; id. Phil. 2, 25, 63; Quint. 6, 3, 10; Suet. Galb. 22; id. Aug. 71;

    in this sense in Suet. several times: super cenam,

    Suet. Aug. 77; id. Tib. 56; id. Ner. 42; id. Vit. 12; id. Vesp. 22; id. Tit. 8; id. Dom. 21:

    post cenam,

    Quint. 1, 10, 19.—
    (ε).
    With substt. and prepp.:

    aliquem Abduxi ad cenam,

    Ter. Heaut. 1, 2, 9; Cic. Tusc. 5, 32, 91:

    aliquem ad cenam aliquo condicam foras,

    Plaut. Men. 1, 2, 18; id. Stich. 3, 1, 38:

    holera et pisciculos ferre in cenam seni,

    Ter. And. 2, 2, 32:

    fit aliquid in cenam,

    is preparing, Val. Max. 8, 1, 8:

    ire ad cenam,

    Ter. Eun. 3, 2, 6:

    venire ad cenam,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19; Hor. Ep. 1, 7, 61:

    itare ad cenas,

    Cic. Fam. 9, 24, 2:

    invitare ad cenam,

    id. ib. 7, 9, 3; Quint. 7, 3, 33; Suet. Claud. 4:

    venire ad cenam,

    Cic. Fin. 2, 8, 25:

    promittere ad cenam,

    Plin. Ep. 1, 15, 1:

    vocare ad cenam,

    Cic. Att. 6, 3, 9; Hor. S. 2, 7, 30; Suet. Tib. 6:

    devocare,

    Nep. Cim. 4, 3:

    redire a cenā,

    Cic. Rosc. Am. 35, 98. —Prov.: cenā comesā venire, i. e. to come too late:

    post festum,

    Varr. R. R. 1, 2, 11:

    cenam rapere de rogo,

    of unscrupulous greed, Cat. 59, 3.—
    II.
    Meton.
    A.
    A dish, course, at dinner:

    prima, altera, tertia,

    Mart. 11, 31, 5 and 6.—
    * B.
    A company at table:

    ingens cena sedet,

    Juv. 2, 120.—
    * C.
    The place of an entertainment (cf. cenatio and cenaculum), Plin. 12, 1, 5, § 11.

    Lewis & Short latin dictionary > cena

  • 19 ceno

    cēno ( caen- and coen-), āvi (e. g. Lucil. ap. Cic. Fin. 2, 8, 24: Plaut. Am. 1, 1, 154; Cic. Fam. 1, 2, 3; Suet. Aug. 64; id. Calig. 24 al.; acc. to Varr. ap. Gell. 2, 25, 7, also cenatus sum, but of that only the part. cenatus is in use; v. infra, and cf. poto and prandeo), ātum, 1, v. n. and a. [cena].
    I.
    Neutr., to take a meal, to dine, eat (class., and very freq.):

    libenter,

    Cato, R. R. 156, 1:

    cenavi modo, Plant. Am. 1, 1, 154: lepide nitideque,

    id. Cas. 3, 6, 32: bene, Lucil l. l.; cf. belle, Mart. 11, 34, 4:

    solus,

    id. 11, 35, 4 spes bene cenandi, Juv. 5, 166:

    bene, libenter, recte, frugaliter, honeste... prave, nequiter, turpiter,

    Cic. Fin. 2, 8, 25:

    melius,

    id. Tusc. 5, 34, 97:

    foris,

    Plaut. Men. 1, 2, 17; Mart. 12, 19:

    foras,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19:

    lauto paratu,

    Juv. 14, 13 al.:

    apud aliquem,

    Plaut. Stich. 4, 1, 7; Cic. Fam. 1, 2, 3; Appius ap. Cic. de Or. 2, 60, 246; Suet. Caes. 39 al.:

    cum aliquo,

    Hor. Ep. 1, 7, 70; Suet. Calig. 24; Juv. 10, 235 al.:

    unā,

    Hor. S. 2, 8, 18; Suet. Aug. 64; id. Vit. Ter. 2:

    in litore,

    Quint. 7, 3, 31 et saep.—
    (β).
    Pass. impers.:

    cenaretur,

    Suet. Tib. 42:

    apud eum cenatum est,

    Nep. Att. 14, 1; so Liv. 2, 4, 5.—
    (γ).
    Part. perf.: cenatus, that has taken food, having dined (class.): cenatus ut pransus, ut potus, ut lotus, id est confectā coenā, Varr. ap. Non. p. 94, 14 sq.:

    cenati atque appoti,

    Plaut. Curc. 2, 3, 75:

    quid causae excogitari potest, cur te lautum voluerit, cenatum noluerit occidere,

    Cic. Deiot. 7, 20; Plaut. Aul. 2, 7, 6; Cic. Div. 1, 27, 57; id. Att. 2. 16, 1; Sall. J. 106, 4; Hor. S. 1, 10, 61 (cf. Zumpt, Gram. § 633).—
    II.
    Act.: aliquid, to make a meal of something, to eat, dine upon (so only poet. or in post-Aug. prose;

    esp. freq. in Plaut. and Hor.): cenam,

    Plaut. Rud. 2, 6, 24:

    coctum,

    id. Ps. 3, 2, 56:

    alienum,

    id. Pers. 4, 3, 4:

    aves,

    Hor. S. 2, 8, 27:

    aprum,

    id. ib. 2, 3, 235:

    olus,

    id. Ep. 1, 5, 2; 2, 2, 168:

    pulmenta,

    id. ib. 1, 18, 48:

    patinas omasi,

    id. ib. 1, 15, 34:

    pisces,

    id. S. 2, 8, 27:

    septem fercula,

    Juv. 1, 95:

    ostrea,

    id. 8, 85; Mart. 12, 17, 4:

    remedia,

    Plin. 24, 1, 1, § 4; 10, 51, 72, § 142:

    olla cenanda Glyconi,

    Pers. 5, 9.—
    B.
    Trop.:

    magnum malum,

    Plaut. As. 5, 2, 86: divorum adulteria, i. e. represents at table, Poët. ap. Suet. Aug. 70 (v. the passage in connection).—
    * C.
    Of time, to pass in feasting or banqueting:

    cenatae noctes,

    Plaut. Truc. 2, 2, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > ceno

  • 20 coeno

    cēno ( caen- and coen-), āvi (e. g. Lucil. ap. Cic. Fin. 2, 8, 24: Plaut. Am. 1, 1, 154; Cic. Fam. 1, 2, 3; Suet. Aug. 64; id. Calig. 24 al.; acc. to Varr. ap. Gell. 2, 25, 7, also cenatus sum, but of that only the part. cenatus is in use; v. infra, and cf. poto and prandeo), ātum, 1, v. n. and a. [cena].
    I.
    Neutr., to take a meal, to dine, eat (class., and very freq.):

    libenter,

    Cato, R. R. 156, 1:

    cenavi modo, Plant. Am. 1, 1, 154: lepide nitideque,

    id. Cas. 3, 6, 32: bene, Lucil l. l.; cf. belle, Mart. 11, 34, 4:

    solus,

    id. 11, 35, 4 spes bene cenandi, Juv. 5, 166:

    bene, libenter, recte, frugaliter, honeste... prave, nequiter, turpiter,

    Cic. Fin. 2, 8, 25:

    melius,

    id. Tusc. 5, 34, 97:

    foris,

    Plaut. Men. 1, 2, 17; Mart. 12, 19:

    foras,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19:

    lauto paratu,

    Juv. 14, 13 al.:

    apud aliquem,

    Plaut. Stich. 4, 1, 7; Cic. Fam. 1, 2, 3; Appius ap. Cic. de Or. 2, 60, 246; Suet. Caes. 39 al.:

    cum aliquo,

    Hor. Ep. 1, 7, 70; Suet. Calig. 24; Juv. 10, 235 al.:

    unā,

    Hor. S. 2, 8, 18; Suet. Aug. 64; id. Vit. Ter. 2:

    in litore,

    Quint. 7, 3, 31 et saep.—
    (β).
    Pass. impers.:

    cenaretur,

    Suet. Tib. 42:

    apud eum cenatum est,

    Nep. Att. 14, 1; so Liv. 2, 4, 5.—
    (γ).
    Part. perf.: cenatus, that has taken food, having dined (class.): cenatus ut pransus, ut potus, ut lotus, id est confectā coenā, Varr. ap. Non. p. 94, 14 sq.:

    cenati atque appoti,

    Plaut. Curc. 2, 3, 75:

    quid causae excogitari potest, cur te lautum voluerit, cenatum noluerit occidere,

    Cic. Deiot. 7, 20; Plaut. Aul. 2, 7, 6; Cic. Div. 1, 27, 57; id. Att. 2. 16, 1; Sall. J. 106, 4; Hor. S. 1, 10, 61 (cf. Zumpt, Gram. § 633).—
    II.
    Act.: aliquid, to make a meal of something, to eat, dine upon (so only poet. or in post-Aug. prose;

    esp. freq. in Plaut. and Hor.): cenam,

    Plaut. Rud. 2, 6, 24:

    coctum,

    id. Ps. 3, 2, 56:

    alienum,

    id. Pers. 4, 3, 4:

    aves,

    Hor. S. 2, 8, 27:

    aprum,

    id. ib. 2, 3, 235:

    olus,

    id. Ep. 1, 5, 2; 2, 2, 168:

    pulmenta,

    id. ib. 1, 18, 48:

    patinas omasi,

    id. ib. 1, 15, 34:

    pisces,

    id. S. 2, 8, 27:

    septem fercula,

    Juv. 1, 95:

    ostrea,

    id. 8, 85; Mart. 12, 17, 4:

    remedia,

    Plin. 24, 1, 1, § 4; 10, 51, 72, § 142:

    olla cenanda Glyconi,

    Pers. 5, 9.—
    B.
    Trop.:

    magnum malum,

    Plaut. As. 5, 2, 86: divorum adulteria, i. e. represents at table, Poët. ap. Suet. Aug. 70 (v. the passage in connection).—
    * C.
    Of time, to pass in feasting or banqueting:

    cenatae noctes,

    Plaut. Truc. 2, 2, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > coeno

См. также в других словарях:

  • FERCULUM — proprie τρόπαιον, cuius forma nota ex nummis, et histotia: hinc Fercula triumphalia, quae in triumphis praeserebantur, uti vidimus, ubi de Triumpho. Item funebria, de quibus Stat. Theb. l. 6. v. 126. Portant inferias, arsuraque fercula primi… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CIBUM Veteres quater in die sumere soliti sunt — Prima enim erat matutina ientatio, quam Prandiculum appellavêre prisci; mox Prandium: tum Cena: postremo Comessatio. Quibus apud Graecos responderunt Α᾿κράτισμα vel διανηςτισμὸς, Α᾿ριςτον, Δεῖπονο, Δόρπον: vel secundum Athenaeum, Α᾿κράτισμα,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • STRUCTOR — Petronio Arbitro qui fercula puerorum manibus allata apte disponit. Iuvenalis Sat. 7. v. 184. Veniet qui fercula docte Componat Quae itaque Coquus elaboraverat, collocabar Structor. Unde iterum Petron. Superque proprium convenientemque materiae… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Käse — 1. Achternaë êten sî Käse, sagen die Westfalen. Auch die Ostfriesen. (Kern, 963; Hauskalender, III.) Holl.: Achterna eten zij kaas. (Harrebomée, I, 371b.) 2. Alli Jahr a Chäs isch nid glî (gleich, bald) vil Chäs, aber alli Jahr s Chind isch glî… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • LANCES — apud Propert. l. 2. Eleg. 13. v. 23. Desit odoriferis ordo mibi lancibus, adsint Plebeii parvae funeris exsequiae. Fercula sunt funerum, de quibus supra diximus, et quae momorantur Statio Theb. l. 6. v. 126. Portam inferias, arsuraque fercula… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • TRIUMPHUS — I. TRIUMPHUS Graece Θρίαμβος, epitheton Liberi patris, Plutar. in Marcello. Unde pompae triumphali, cuius ipse in Graecia primus Inventor fuisse fertur, nomen. Vide Plin. l. 7. c. 56. et Diod. Sicul. l. 5. ac triumphalis acclamatio Io, a Bacchi… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Gericht (Mahl) — 1. Aufgewärmtes Gericht verkehrt das Gesicht. Man will s nicht essen, man wendet sich ab davon. 2. Ein Gericht, das nicht gut (besser) gemacht werden kann, muss man verknusen wie es ist. Böhm.: Čeho nelze spraviti, hled v sobĕ tiše ztráviti.… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Pompa — (lateinisch, von griechisch πομπή pompē „Geleit, Begleitung“) war in der römischen Antike ein Festzug (Prozession) an Festtagen, zu Spielen, Begräbnissen und bei Triumphen, wobei Statuen der Götter auf Tragegestellen oder auf Prozessions bzw.… …   Deutsch Wikipedia

  • Tropaeum — Der altgriechische Begriff Tropaion (Plural: Tropaia) wurde von den Wörtern trépein („wenden; fliehen“) und tropé („Wende; Flucht“) abgeleitet und bezeichnete ursprünglich ein Symbol, das an genau der Stelle aufgestellt wurde, an der die Feinde… …   Deutsch Wikipedia

  • Tropaion — Der altgriechische Begriff Tropaion (τρόπαιον, Plural: Tropaia) wurde von den Wörtern τρέπειν trépein („wenden; fliehen“) und τροπή tropé („Wende; Flucht“) abgeleitet und bezeichnete ursprünglich ein Symbol, das an genau der Stelle aufgestellt… …   Deutsch Wikipedia

  • Origen de las aves — Un modelo de Archaeopteryx lithographica en exhibición en el Museo de Historia Natural de la Universidad de Oxford. El origen de las aves ha sido un asunto contencioso dentro de la biología evolutiva por muchos años, pero más recientemente ha… …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»