-
41 Senatusconsultum
consŭlo, lŭi, ltum, 3, v. n. and a. [from con and root sal-; cf. consul and consilium].I.To consider, reflect, deliberate, take counsel, reflect upon, consult.A. 1.In gen.(α).Absol.: quid nunc? etiam consulis? do you still deliberate, i. e. hesitate? Plaut. Trin. 2, 4, 171; cf. id. Truc. 2, 4, 75 Speng.: ne quid in consulendo adversi eveniat, Cato ap. Gell. 7, 3, 14:(β).consulto opus est,
there is need of deliberation, Sall. C. 1, 6:dum tempus consulendi est,
Ter. Hec. 5, 1, 19:satis facere consulentibus,
Cic. Or. 42, 143:ut omnium rerum vobis ad consulendum potestas esset,
Liv. 8, 13, 18:ut tot uno tempore motibus animi turbati trepidarent magis quam consulerent,
id. 21, 16, 2:praesidium consulenti curiae,
Hor. C. 2, 1, 14 et saep.—With in and acc.:(γ).consulere in longitudinem,
to take thought for the future, Ter. Heaut. 5, 2, 10:in commune,
for the common good, id. And. 3, 3, 16; Liv. 32, 21, 1; Tac. A. 12, 5; id. Agr. 12; Curt. 5, 9, 14;and in the same sense: in medium,
Verg. A. 11, 335; Liv. 24, 22, 15; Tac. H. 2, 5; Luc. 5, 46:in unum,
Tac. H. 1, 68; 4, 70:in publicum (opp. suscipere proprias simultates),
Plin. Ep. 9, 13, 21; Tac. A. 1, 24.—With de and abl.:(δ).bello confecto de Rhodiis consultum est,
Sall. C. 51, 5; so,de communibus negotiis,
id. J. 105, 1:de salute suorum,
Cic. Sull. 22, 63:omnibus de rebus,
Tac. A. 4, 40.—With ut or ne:2.consulere vivi ac prospicere debemus, ut illorum (liberorum) solitudo munita sit,
Cic. Verr. 2, 1, 58, § 153:tu ne qua manus se attollere nobis A tergo possit, custodi et consule longe,
Verg. A. 9, 322.— Impers.:ut urbi... satis esset praesidii, consultum atque provisum est,
Cic. Cat. 2, 12, 26:ne deficerent, consulendum esse,
Cels. 3, 4, 31.—Esp., consulere alicui or alicui rei, to take care for some person or thing, to be mindful of, take care of, look to, have regard for, to counsel or consult for:B.tuae rei bene consulere cupio,
Plaut. Trin. 3, 2, 9:quid me fiat, parvi pendis, dum illi consulas,
Ter. Heaut. 4, 3, 37:qui parti civium consulunt, partem neglegunt,
Cic. Off. 1, 25, 85: consulere eorum commodis et utilitati salutique [p. 442] servire, id. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27; so,famae, pudicitiae tuae,
id. Phil. 2, 2, 3:dignitati meae,
id. Fam. 11, 29, 1:suae vitae,
Caes. B. G. 7, 12:receptui sibi,
id. B. C. 3, 69:reipublicae juxta ac sibi,
Sall. C. 37, 8; id. J. 58, 2; Hor. Ep. 1, 17, 1:timori magis quam religioni,
Caes. B. C. 1, 67; cf.:magis irae quam famae,
Sall. C. 51, 7:qui mi consultum optime velit esse,
Ter. Phorm. 1, 3, 1: mi ires consultum male? to counsel evil or badly, Plaut. Bacch. 3, 6, 36; so,male patriae,
Nep. Epam. 10, 1; id. Phoc. 2, 2.—With si:melius consulet (sibi), si, etc.,
Cels. 1, 3, 55.—Act.1.Consulere aliquem (or aliquid), to consult with one, to ask his opinion or advice, to ask counsel of, to consult, question (for the sake of advice).a.In gen.:b.cum te consuluissem, quid mihi faciendum esse censeres,
Cic. Fam. 11, 29, 1:te, qui philosophum audis,
id. ib. 9, 26, 1:Apellem tragoedum, uter, etc.,
Suet. Calig. 33 al. —Of inanim. objects:speculum suum,
Ov. A. A. 3, 136; cf.:spectatas undas, quid se deceat,
id. M. 4, 312:nares, an olerent aera Corinthōn,
Mart. 9, 60, 11:diem de gemmis, etc.,
Ov. A. A. 1, 251 sq.:animum nostrum,
Quint. 4, 2, 52:aures meas,
id. 9, 4, 93:suas vires,
id. 10, 2, 18 al. —With two accs.:ibo et consulam hanc rem amicos, quid faciundum censeant,
Plaut. Men. 4, 3, 26:nec te id consulo,
Cic. Att. 7, 20, 2:consulere prudentiorem coepi aetates tabularum,
Petr. 88.—Freq.,Esp. as t. t.(α).In the lang. of religion, to consult a deity, an oracle, omens, etc.:(β).Apollinem de re,
Cic. Leg. 2, 16, 40:deum consuluit auguriis, quae suscipienda essent,
Liv. 1, 20, 7:deos hominum fibris,
Tac. A. 14, 30 fin.:Phoebi oracula,
Ov. M. 3, 9; Suet. Vesp. 5:Tiresiam conjectorem,
Plaut. Am. 5, 1, 76:haruspicem,
Cic. Div. 2, 4, 11; Suet. Tib. 63; Cato, R. R. 5, 4:vates nunc extis, nunc per aves,
Liv. 2, 42, 10:Cumaeam anum,
Ov. F. 4, 158:avem primum visam augur,
id. ib. 1, 180:spirantia exta,
Verg. A. 4, 64; so,trepidantia exta,
Ov. M. 15, 576:sacras sortes,
id. ib. 11, 412:Etrusci haruspices male consulentes,
Gell. 4, 5, 5.— Pass. impers.:si publice consuletur... sin privatim,
Tac. G. 10. —With dependent question:senatus pontificum collegium consuli jussit, num omne id aurum in ludos consumi necessum esset,
Liv. 39, 5, 9:consulti per ludibrium pontifices, an concepto necdum edito partu rite nuberet,
Tac. A. 1, 10.—In judic. lang., to ask advice of a lawyer, to consult, etc.:(γ).quam inanes domus eorum omnium, qui de jure civili consuli solent,
Cic. Verr. 2, 1, 46, § 120:consuli quidem te a Caesare scribis: sed ego tibi ab illo consuli mallem,
id. Fam. 7, 11, 2:si jus consuleres, peritissimus,
Liv. 39, 40, 6:munus hoc eorum qui consuluntur,
i. e. who are skilled in the law, Cic. Leg. 1, 4, 14; so id. Quint. 16, 53.—With dependent question: consulens eum, an seni jam testato suaderet ordinare suprema judicia,
Quint. 6, 3, 92.—The formula usual in asking advice was, licet consulere? Cic. Mur. 13, 28; cf. Hor. S. 2, 3, 192.—In publicists' lang., to take counsel with the competent authorities, to consult:2.Quirites, utrum, etc.,
Liv. 31, 7, 2; so,senatum,
Sall. J. 28, 2:senatum de foedere,
id. ib. 39, 2;62, 10: populum de ejus morte,
Cic. Mil. 7, 16:plebem in omnia (tribuni),
Liv. 6, 39, 2 al. —Aliquid.a.To take counsel or deliberate upon something, to consider:b.est consulere quiddam quod tecum volo,
Plaut. Most. 5, 1, 53; id. Pers. 5, 2, 63:rem delatam consulere ordine non licuit,
Liv. 2, 28, 2; so,consulere et explorare rem,
Cic. Att. 2, 16, 4:consulis rem nulli obscuram,
Verg. A. 11, 344 al.:bis repulsi Galli quid agant consulunt,
Caes. B. G. 7, 83.—To advise something, to give advice:II.tun' consulis quicquam?
Ter. Ad. 1, 2, 47; id. Phorm. 1, 3, 22.— Absol.:ab re consulit blandiloquentulus,
advises to his hurt, Plaut. Trin. 2, 1, 17.Sometimes meton. (causa pro effectu).A.To take a resolution, resolve, conclude, determine.1.Neutr.; constr. absol. or with de aliquo or in aliquem:2.de nullis quam de vobis infestius aut inimicius consuluerunt,
Liv. 28, 29, 8; so,de perfugis gravius quam de fugitivis,
id. 30, 43, 13:in humiliores libidinose crudeliterque consulebatur,
id. 3, 36, 7; so,crudeliter in deditos victosque,
id. 8, 13, 15; cf. Tac. Agr. 16. —Act.:B.quid in concilio consuluistis?
Plaut. Bacch. 1, 1, 6:animum ego inducam tamen, ut illud, quod tuam in rem bene conducat, consulam,
id. Cist. 3, 4: ne quid gravius de salute tuā consulas, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 1:pessime istuc in te atque in illum consulis,
Ter. Heaut. 3, 1, 28:quae reges irā inpulsi male consuluerint,
Sall. C. 51, 4:nisi quod de uxore potuit honestius consuli,
id. J. 95, 3.— Pass. impers.:aliter mihi de illis ac de me ipso consulendum est,
Cic. Att. 7, 13, 3.—With the access. idea of judging, in the connection boni, optimi aliquid consulere, to excuse, take in good part, interpret favorably; be contented, pleased, or satisfied with:1.sit consul a consulendo vel a judicando: nam et hoc consulere veteres vocaverunt, unde adhuc remanet illud Rogat boni consulas, id est bonum judices,
Quint. 1, 6, 32; cf. Paul. ex Fest. p. 41, 8 Müll.: nemo hoc rex ausus est facere, eane fieri bonis, bono genere gnatis boni consulitis? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:boni consulendum,
Varr. L. L. 7, § 40 Müll.:tu haec quaeso consule missa boni,
Ov. P. 3, 8, 24; cf. id. Tr. 4, 1, 106; so,nostrum laborem,
Quint. 6, prooem. § 16; Plin. Ep. 7, 12, 3:hoc munus,
Sen. Ben. 1, 1, 8; id. Prov. 2, 4; id. Ep. 9, 20; 17, 9; 88, 17:quaerebat argentum avaritia: boni consuluit interim invenisse minium,
Plin. 33, prooem. 2, § 4;8, 16, 17, § 44: boni et optimi consulere,
App. M. 8, p. 205, 28.— Hence,consultus, a, um, P. a.A.Well considered or weighed, deliberated upon, maturely pondered:B.bene consultum consilium surripitur saepissume, si minus, etc.,
Plaut. Mil. 3, 1, 5 sq.:ipsi omnia, quorum negotium est, consulta ad nos et exquisita deferunt,
Cic. de Or. 1, 58, 250: neque eam usquam invenio, neque quo eam, neque quā quaeram consultum'st, I know neither, etc., Plaut. Rud. 1, 4, 6:operā consultā,
with mature reflection, Gell. 7 (6), 17, 3;in the same sense, consulto consilio,
Paul. Sent. 1, 9, 6:consultius est huic poenalem quoque stipulationem subjungere,
it is better. more advantageous, Dig. 2, 15, 15.—(Acc. to I. B. 1.) Knowing, skilful, experienced, practised, esp. in law; skilled or learned in the law:2.non ille magis juris consultus quam justitiae fuit,
Cic. Phil. 9, 5, 10:juris atque eloquentiae,
Liv. 10, 22, 7:consultissimus vir omnis divini atque humani juris,
id. 1, 18, 1; cf. Gell. 1, 13, 10:insanientis sapientiae,
Hor. C. 1, 34, 3:universae disciplinae,
Col. 11, 1, 12.—Hence, subst.: consultus, i, m., a lawyer:tu consultus modo rusticus,
Hor. S. 1, 1, 17; id. Ep 2, 2, 87; 2, 2, 159; Ov. A. A. 1, 83.— Esp. with juris, often written as one word, jūrisconsultus, i, m., v. h. v.— Absol.:ut natura non disciplinā consultus esse videatur,
Cic. Caecin. 27, 78:consultorum alterum disertissimum, disertorum alterum consultissimum fuisse,
id. Brut. 40, 148:consultiores sibimet videntur Deo,
Tert. adv. Marc. 2, 2.—Subst.: consultum, i, n.A.(Acc. to I. B. 1. b.) A consultation, inquiry of a deity:B.Sostratus (sacerdos) ubi laeta et congruentia exta magnisque consultis annuere deam videt, etc.,
Tac. H. 2, 4.—(Acc. to II.) A decree, decision, resolution, plan; so first, Senatus consultum, or in one word, Senatusconsul-tum, a decree of the Senate (most freq. in all periods; the senatus consulta were not, like the plebiscita, the supreme law of the republic; but under the emperors, all new laws took this form, v. esp. Sandars, Introd., Just. Inst. § 15;(α).1, 2, 5),
Sall. C. 42, 3; Cic. Verr. 2, 4, 66, § 149:senatus consultum est quod senatus jubet atque constituit, nam cum auctus esset populus Romanus... aequum visum est senatum vice populi consuli,
Just. Inst. 1, 2, 5;for which, consulta Patrum,
Hor. Ep. 1, 16, 41. —Of a decree of the Sicilian council:ne senatus consultum Siculi homines facere possent,
Cic. Verr. 2, 4, 65, § 146.—Also in other connections:facta et consulta fortium et sapientium,
Cic. Leg. 1, 24, 62; cf.:facta consultaque Alexandri,
Sall. H. 3, 7 Dietsch:consulta et decreta,
id. J. 11, 5:consulta sese omnia cum illo integra habere,
all objects of consultation, plans, id. ib. 108, 2; cf.:ab occultis cavendum hominibus consultisque,
plans, Liv. 25, 16, 4; and:approbare collegam consulta,
id. 10, 39, 10:dum consulta petis,
responses, oracles, divinations, Verg. A. 6, 151:tua magna,
decisions, id. ib. 11, 410; so,mollia,
Tac. A. 1, 40:mala,
id. ib. 6, 6:ex consulto factum,
purposely, voluntarily, Auct. Her. 2, 30, 49.—Hence, adv., considerately, deliberately, designedly, on purpose.Form consultō (class. in prose and poetry):(β).utrum perturbatione aliquā animi an consulto et cogitata fiat injuria,
Cic. Off. 1, 8, 27; Plaut. Poen. 3, 5, 43; Cic. N. D. 1, 31, 85; id. Leg. 1, 8, 25; Caes. B. G. 5, 16; 5, 37; Sall. J. 60, 5; 64, 5; Quint. 8, 4, 19; Tac. A. 4, 16; Suet. Caes. 56; * Hor. S. 1, 10, 14 al. —Form consultē (mostly ante- and post-class.):qui consulte, docte atque astute cavet,
Plaut. Rud. 4, 7, 14:caute atque consulte gesta,
Liv. 22, 38, 11; Spart. Had. 2.— Comp., Liv. 22, 24, 3; Tac. H. 2, 24. — Sup., Capitol. Pert. 7. -
42 astruo
a-struo, strūxī strūctum, ere1) пристраиватьa. vetĕri recens aedificium Col — пристроить новое здание к старому2) прибавлять (aliquid gloriae VP; famae, dignitati alicujus PJ)quae Neroni falsus astruit scriptor M — то, что неправдивый писатель приписывает Неронуa. aliquem falsis criminibus QC — представить кого-л. в качестве лжесвидетеля обвинения3) причислятьaliquem priorum aetati VP — относить кого-л. к старшему поколению4) снабжать ( aliquem re aliqua)a. contignationem latericulo Cs — выложить надстройку кирпичом5) подкреплять, доказывать ( argumentis liquidioribus a(d) strui Macr) -
43 auctor
ōris m. [ augeo ]1)а) основатель ( Iliacae urbis O); создатель, творец или виновник (alicujus rei, реже alicui rei, ad aliquid и in aliquā re: vulnĕris V; facinoris VP)a. beneficii C, O — благодетельa. mortis O (necis Su) — убийцаa. templi L — зодчий, строитель храмаa. statuarum PM — скульпторa. urbis V — основатель городаб) изобретатель или покровительa. lucis O — Apolloв) (тж. a. gentis Su, originis Su, generis V) родитель, родоначальник (mihi Tantalus a. O)2) податель, даритель (munĕris O, M)munera a. quae pretiosa facit погов. O — ценность дару придаёт (сам) дарящий3) писатель, авторa. rerum Romanarum C — римский историкlegere C (lectitare C, evolvere Su) auctorem — читать писателяbonus a. latinitatis C — образцовый латинский писательauctorem esse T, Su — повествовать, рассказывать4) поборник, сторонник ( pacis C)a. nominis ejus T — человек, именем которого названо это (движение)5)а) вдохновитель ( belli L)a. interficiendi alicujus C — подстрекатель к убийству кого-лб) советчикquid mihi es a.? Pl — что ты мне советуешь?vehementer a. Libi sum, ut (ne) C — я настоятельно советую тебе, чтобы (не)me (te, illo) auctore C, Cs etc. — по моему (твоему, его) советуaliquem actorem auctoremque habere Nep — иметь в ком-л. помощника и советчикаa. legis L, C etc. — защищающий закон ( реже автор законопроекта)a. consilii publici C — первый по своему значению и влиянию (первоприсутствующий) сенатор6) общепризнанный знаток и судья, тж. поручитель, удостоверяющее (подтверждающее) лицо, авторитетa. lĕvis L — легковесный (невысокий) авторитетauctores sumus, tutam majestatem nostri nominis fore L — мы ручаемся, что величие нашего имени ущерба не потерпитa. famae, rumoris (nuntii) C — лицо, подтверждающее слух (известие)unum cedo auctorem tui facti C — укажи хоть одного, на которого можно было бы сослатьсяCato omnium virtutum a. C — Катон, образец всяческих добродетелейa. aquae pluviae graculus O — галка, предвещающая дождьlucis a. avis V — птица, вестница рассвета (т. е. петух)7) юр. гарант, поручитель ( гарантирующий правомерность своей продажи)8) свидетель, опекун ( отвечающий за законность акта)9) руководительin philosophia versāri Cratippo auctore C — изучать философию под руководством Кратиппаa. dicendi C (naturae H) — учитель или исследователь красноречия (естествознания)10) представитель, агент (civitatis, societatis C) -
44 aurula
ae f. [demin. к aura ]лёгкий отголосок ( famae Tert); слабый налет, поверхностное знакомство ( Graecarum litterarum Hier) -
45 celeritas
celeritās, ātis f. [ celer ]1) скорость, быстрота ( pedum C); быстроногость ( equorum C); быстроходность, стремительность ( fluminum QC)2) беглость, быстрота (verborum, dicendi C); поспешность, торопливость3) быстрое действие ( veneni C); мимолётность ( doloris C); быстрота распространения, молниеносность ( famae QC)c. animorum C (consilii Nep) — находчивость -
46 curiosus
I cūriōsus, a, um [ curo ]1) заботливый, старательный, тщательный, внимательный (ad investigandum C; observatio CC, VM)2) интересующийся (medicinae c. PM; in omni historia C); заинтересованный ( famae suae curiosissimus Capit)3) пытливый, любознательный ( sunt homines naturā curipsi PJ)5) педантичный, преувеличенно мелочной QII cūriōsus, ī m. (в императ. Риме)шпион, соглядатай Su, CTh -
47 denigro
dē-nigro, —, —, āreчернить, делать чёрным, красить в чёрный цвет (lanam, capillum PM); перен. чернить, поносить (d. decus prions famae Eccl) -
48 dimicatio
dīmicātio, ōnis f. [ dimico ]1) бой, сражение, битваd. universa (d. universae rei) L — генеральное сражение, решительный бойnon modo contentione, sed etiam dimicatione in aliquā re elaborare C — не только напряжённо работать над чём-л., но упорно бороться3) (тж. vitae d. C) отчаянная борьба, крайняя опасностьin tanta dimicatione capitis, famae fortunarumque omnium C — в столь опасный для жизни, славы и всего достояния час -
49 do
I dō, dedī, datum, dare1)а) давать (d. alicui bibere Pl, Cato; d. pecuniam C)qui dedit beneficium, taceat Sen — кто сделал доброе дело, пусть молчит (об этом)б) подавать, протягивать (alicui manum O etc.; aliquid in manum Pl)перен. d. manus C, Cs, Nep — сдаваться, признавать себя побеждённымв) предлагать ( accipere quod datur C); раздавать ( frumentum plebi VP); выдавать ( praemium pro pietate C)d. filiam in matrimonium Cs — выдавать дочь замужг) даровать (vitam C, V; libertatem C); разрешать, позволять (d. bonum malumque dignoscere Sen)iter alicui per provinciam d. Cs — разрешить кому-л. проход через (свою) провинциюд) преподносить, дарить, приносить (в дар) (alicui dona Pl; alicui aliquid dono Ter, Nep); передавать, вручать ( alicui litteras ad aliquem C)d. fibellum C — подать жалобуaliquem defensum d. V — защитить кого-л.d. motus Lcr — приводить в движениеplus stomacho, quam consilio d. Q — руководствоваться больше своим пылом, чем рассудкомscripta foras d. C — выпускать в свет сочинения2) приносить в жертву ( deo exta O); посвящать, воздвигать, строить (deo templum O)3) порождать, производить на свет (liberos Ctl; prolem V)4) образовывать ( longos tortūs V)d. impĕtum L — ворваться5) отправлять, посылать ( litteras ex Trebulano C)6) вносить, платить (aes и aera H, O etc.); понести (poenas C etc.); доставлять ( apes mella dant O)materiam d. invidiae C — давать пищу ненависти7) делать ход в игре (d. calculum C)calculus datus C, Q — ход8) отпускать, ослаблять ( lora V)d. laxas habenas V — опустить поводья9) устраивать (alicui cenam Pl, Ter, C etc.; ludos populo L); ставить на сцене, инсценировать (fabulam Ter, C)10)а) наносить, причинять (alicui damnum Ter; vulnera ferro O)d. ruinas (stragem) Lcr — производить разгромvela d. ventis O, V — распустить паруса по ветруd. verba ventis O — пускать слова на ветерd. verba alicui Ter — надуть кого-л.d. alicui civitatem VP — предоставить кому-л. право гражданства11)а) проливать ( lacrimas O); наливать ( vinum in manūs Pt); испускать ( lucem H)d. fumos O — дымитьсяб) издавать (sonum V; gemitum O)12)а) произносить (voces, dicta O, V)б) сообщать, рассказывать, называть ( unum da mini ex oratoribus illis C)paucis dabo Ter — (почему это случилось), я расскажу в немногих словахiste qui sit, da nobis V — скажи нам, кто онquem mihi dabis, qui aliquod pretium tempori ponat? Sen — кого ты мне назовёшь, кто хоть сколько-нибудь умел бы ценить время?13) закидывать ( retro capillos O); класть, вкладывать, опускать (corpus tumulo O; urnae ossa Pers); погружать ( in fluvios ardentia membra Lcr)d. bracchia collo V — обнять руками за шею14) заковывать ( monstrum catenis H)15) ставить, натягивать (vela carinae O; fila lyrae O); протягивать ( bracchia ad aliquid O)16) подставлять ( alicui cervīces C)terga d. (= vertere) C, L, O etc. — обратиться в бегство17) отводить ( alicui locum in theatro T); посвящать ( noctem spmno O и quieti L)quae dederam supra, relego Pers — то, что я допустил раньше, беру назадdasne animes morte interire? — Do vero C — признаёшь ли, что со смертью погибают (и) души? — Да, признаю19)а) вменять (aliquid laudi, crimini alicui C); назначать ( alicui diem PJ); обрекать (aliquem exitio Lcr, O; morbo mortique Lcr; urbem excidio ac ruinis L)d. aliquid famae H, T — сделать что-л. в интересах репутацииб) повергать (aliquem in luctum O, in timorem Pl)20)а) бросать, швырять (aliquem in и ad terram Lcr, Pl)ambitione praeceps datus est Sl — честолюбие (Мария) его и погубилоб) ввергать ( aliquem in caveam Pl); предавать ( corpus sepulturae Su)d. aliquem in ruborem Pl — вогнать кого-л. в краску (заставить покраснеть)21) помещать, отдавать ( aliquem in hanc domum Ter); отправлять ( aliquem Luceriam L)22) вверять, передавать (filiam genero V, O; infantem nutrīci O)23) внушать, вдохнуть (spem C; animos O); наводить, навеять ( alicui somnum O)24) причинять ( alicui dolorem C)25) назначать (aliquem comitem QC; arbitrum C); определять, класть (finem alicui и alicui rei O etc.)26)а) обращать ( hostes in fugam Cs)sese d. in fugam и fugae C — обращаться в бегство (см. тж. ниже sub dare se 4.)27) прощать ( aliquid alicui C)28) решатьd. rationem alicujus rei Pl, rhH. — отдавать отчёт в чём-л.nomen d. C — явиться, за писаться, поступить (преим. на военную службу)do, dico, addico Vr, Macr — предоставляю (права), произношу (приговоры), присуждаю ( юридическая формула — « tria verba» O — которой претор официально выражал свои права и функции)II dō: как dare se (или dari)ubi sidĕre detur O — (облетая затопленную землю, птица ищет), где бы можно было сестьpotestates, quas licet sentire, non datur cernere Ap — силы, которые можно ощущать, но которых нельзя видеть2) показываться ( dare se urbi Vop)3) обнаруживать себя, выказать себя (d. se alicui placidum O)aequo se d. campo V — выйти в чистое поле (для сражения)se obvium alicui d. L — повстречаться с кем-л.se d. alicui in conspectum C — предстать перед кем-л.4) войти ( in medias acies V)se d. intro C — проникнуть внутрьsese fluvio (dat.) d. V — броситься в рекуse tecto d. H — спрыгнуть с крышиse in viam d. C — пуститься в путьd. se fugae C — пуститься бежатьsese in pedes d. Pl — удирать5) принимать участие (convivio Su; in bella V)6) покоряться, подчиняться, уступать, поддаваться, сдаваться (alicui Pl, Ter, C etc.)7) представиться, быть в распоряжении8)а) предаваться (quieti, somno C, PJ etc.; voluptatibus C)d. se vento Cs — плыть по воле ветраб) посвящать себя (huic generi litterarum C; ad legendos libros C)d. se auctoritati senatūs C — стараться поднять авторитет сената9) вести себяita dat se res Poëta ap. C — так обстоит делоprout tempus ac res se daret L — в зависимости от того, как сложатся время и обстоятельства (смотря по обстоятельствам)III dō (греч.) Enn, Aus = domum (acc.) -
50 exaggerator
ōris m.преувеличивающий, склонный к раздуванию (e. famae Hier) -
51 floreo
flōreo, uī, —, ēre [ flos ]1) цвести, быть в цвету (ager autumno floret V; segĕtes florent O)2) блистать, сиять ( catervae aere florent V)3) процветать, находиться в цветущем состоянии, находиться на вершине славы, быть сильным, богатым, могущественным (f. in aliquā re C, L, Nep etc.); отличаться, славиться (f. acumine ingenii, bellicā laude, rerum gestarum gloriā C; in re militari Nep; aeternis famae monumentis Lcr)4) пениться (vinum floret Col, O) -
52 inane
ināne, is n. [ inanis ]1) пустое пространство (i. infinitum C)per inania C, V etc. — по воздуху2) суетность, пустота, ничтожность (famae, honoris T; falsa et inania T) -
53 incumbo
īn-cumbo, cubuĭ, cubitum, ere [ cubo ]1) ложиться (на), опираться (обо что-л.) (i. toro V, Ap; in scuta L; aratro, olivae V — dat.)silex incumbens ad amnem V — скала, нависшая над рекойaliorum i. famae J — опираться на чужую славу, т. е. жить чужими заслугамиi. in gladium C etc. (i. gladio rhH. VM или ferro O etc.) — пасть на меч (т. е. заколоться мечом)2) прилегать, примыкать (alicui или ad aliquid V, aliquid PM и in aliquid Dig)3) наклоняться, нагибаться ( ad aliquem O и alicui Q)4) налегатьi. remis V — наваливаться на вёслаi. in (ad) aliquid C, Cs и alicui rei T, O — стараться, заботиться о чём-л. (прилагать старание к чему-л., ревностно заниматься чём-л.)i. in alicujus cupiditatem C — поддерживать чьи-л. стремленияi. omni curā in rem publicam C — всецело отдаться государственным делам5) содействовать решению, решать (i. alicui rei L; i. fato V)6) тяготеть, поражать ( ira incumbit alicui или in aliquem T)7) устремляться, нападать, бросаться (in hostem L; a fronte T); обрушиваться, врываться, вторгаться (in Macedoniam T; ventus incumbit mari V, VF и in mare Q; tempestas incubuit silvis V; cohors febrium incubuit terris H)8) стремиться, желать, склоняться (huc, in или ad aliquid C etc.; eodem C)ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat Dig — доказывать обязан утверждающий, а не отрицающий -
54 insero
I īn-sero, sēvī, situm, ere1) сеять (i. frumentum Col); сажать ( insita arbor Col)2) прививать ( pirum bonam in pirum silvaticam Vr); делать прививку ( ex arbore in arborem Vr)3) сочетать, связывать (aliquid alicui rei, corpora animis C); принимать в качестве члена рода (in Calatinos Atilios i. C)4) насаждать, внушать, прививать, воспитывать, внедрять (novas opiniones C; vitia alicui H)naturā insitus C — врождённыйII īn-sero, seruī, sertum, ere1)а) всовывать, вдевать, продевать ( collum in laqueum C); вкладывать ( cibum alicui in ōs C); вделывать, вставлять ( sĕram posti O)subtemen i. O, Sen — продевать уток ( в основу посредством челнока)б) просовывать (manus vinculo Pt)2) вонзать ( telum L); вперять, устремлять ( oculos in aliquid O и alicui rei VM)3)а) прививать (arbores gemmis inserantur Hier; surculus insertus Col); вводить, включать (jocos historiae O; aliquem numero civium Su); вставлять, вделывать ( gemmas soleis QC)falces insertae longuriis Cs — серпы, насаженные на длинные шестыб) приобщать, сопричислять ( aliquem vatibus H)stellis i. H — поместить среди звёзд, т. е. даровать бессмертиеi. aliquem vitae St — сохранить кому-л. жизньi. nomen famae T — прославить имя4) вмешивать, впутывать ( deos minimis rebus L)i. se — вмешиваться (i. se bellis O) -
55 inservio
īn-servio, īvī (iī), ītum, īre1) служить, быть подчинённым, покоряться ( reges inservientes T)2) быть услужливым, оказывать услуги, угождать (alicui C, L etc. или aliquem Pl)3) заботиться, добиваться, домогаться (i. suis commodis, honoribus C; famae T)4) приспосабливаться, применяться, приноравливаться (i. temporibus Nep) -
56 lacuna
lacūna, ae f. [из *. lacuina от lacus ]1) углубление, впадина (in pavimento Vtr); полость, яма ( palus siccae lacunae M); рытвина, борозда ( vomere lacunam facere Vr)3) поэт. болото ( vastae lacunae Orci Lcr); пруд ( multi lacūs multaeque lacunae Lcr); море (lacunae Neptuniae rhH.)4) пробел, ущерб, урон (l. famae AG) -
57 libamen
-
58 nudus
nūdus, a, um1)а) (тж. n. membra V — acc. graec.) голый, нагойnudo vestimenta detrahĕre погов. Pl — снимать одежду с голого ( о невозможном)б) непокрытый ( caput Sl); обнажённый ( ensis V); босойnudis pedibus H, Sl, Pt — босикомв) неосёдланный ( equus Sil); легко одетый, полуодетый ( inermis nudusque L); очищенный от сучьев ( stipes QC); лишённый листьев, облетевший, голый ( nemus Sen); лишённый растительности ( colles L)2) непогребённый ( ossa Cld)3) невооружённый (dextra L; certamen St)4) незанятый, пустой (domus, subsellia C)5) беззащитный ( eques C); незащищённый, неприкрытый ( nudo corpore pugnare Cs); беспомощный ( senecta O)6)а) лишённый (aliquā re, ab aliquā re или alicujus rei C etc.)б) лишённый украшений ( capilli O); простой, написанный простым языком ( commentarii Caesaris C); неприкрашенный, сущий ( veritas H)7) бедный, неимущий ( homo Pl)8) непристойный ( verba PJ)9) чистый, подлинный, истинный (simplicitas O; virtus Pt); сплошной, один лишь ( ira O) -
59 obsisto
ob-sisto, stitī, stitum, ere1) становиться поперёк пути, загораживать дорогу ( alicui abeunti L)2)а) противостоять, противодействовать, сопротивляться ( omnibus ejus consilils C)peccaturo obsistat tibi filius infans J — пусть мысль о (твоём) маленьком сыне удержит тебя от дурных поступковб) возражать, бороться, не соглашаться ( opinionibus C) -
60 officio
fēcī, fectum, ere [ ob + facio ]1) становиться поперёк пути, преграждать, отрезать ( hostium itineri Sl или iter bAfr); загораживать, застилать (o. soli C)luminibus alicui o. C, G — заслонить кому-л. свет или вид (на что-л.)mentis luminibus alicujus o. C — помрачить чьё-л. сознаниеfamae (dat.) alicujus o. L — затмить чью-л. славу2)а) мешать, препятствовать, противодействовать (alicui rei V, C, PM); запутывать (o. sententiis alicujus C)o. auribus Sl — мешать слушать, делать глухим (к доводам разума)
См. также в других словарях:
FAMAE — (Fábricas y Maestranzas del Ejército) is a Chilean government owned weapons producer. Its products are used by the Chilean armed forces and the police. The company produces among others the FAMAE SAF submachine gun. FAMAE is funded, in addition… … Wikipedia
FAMAE S.A.F. — FAMAE S.A.F. FAMAE S.A.F. с интегрированным глушителем FAMAE S.A.F. неполная разборка Калибр: 9x19mm Luger/Para Вес: 2.7 3 кг без магазина (в зависимости от модификации) Длина (приклад сложен/раскрыт): 410 / 640 мм Длина ствола: 198 мм Темп… … Энциклопедия стрелкового оружия
FAMAE — Fabricas y Maestranzas del Ejercito (de Chile) FAMAE Institución pública dedicada a la fabricación de armas para el ejercito de Chile. Entre sus proyectos están los rifles SIG SG510 4, SIG SG542, Misil Rayo, entre otras. Se encarga de modificar y … Enciclopedia Universal
FAMAE SAF — Saltar a navegación, búsqueda FAMAE SAF … Wikipedia Español
FAMAE SAF — Infobox Weapon name=SAF caption=FAMAE SMG 9mm origin=flagcountry|Chile type=Submachine gun is ranged= yes is UK= service= used by=Users wars= designer= design date=1993 manufacturer=FAMAE production date=1993 Present number= variants=Mini SAF,… … Wikipedia
FAMAE SAF — SAF Вариант SAF под .40 S W Тип: пистолет пулемёт … Википедия
qui accusat integrae famae sit, et non criminosus — /kway akyiiwzat intagriy feymiy sit, et non krimanowsas/ Let him who accuses be of clear fame, and not criminal … Black's law dictionary
Mulcts damnum famae non irrogat — A fine does not inflict damage upon a person s reputation … Ballentine's law dictionary
Qui accusat integrae famae sit et non criminosis — Let him who accuses be of honest reputation and not a criminal … Ballentine's law dictionary
Fábricas y Maestranzas del Ejército de Chile — Fundación 1811 Administración General de Brigada Juan Biskupovic Moya … Wikipedia Español
Gerardo Huber — Coronel del Ejército de Chile Gerardo Huber … Wikipedia Español