Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

facile+pati

  • 41 perpetior

    perpetior, pessus sum, petī (per u. patior), standhaft erdulden, -aushalten, -ausstehen, animus aeger... neque pati neque perpeti potest, Enn. fr.: dolorem, Cic.: paupertatem facile, Nep.: stuprum, Curt.: imbres, Ov.: ventos et imbres, Verg.: v. Abstr., vehementius quam gracilitas mea perpeti posset, Plin. ep. – m. folg. Acc. u. Infin., sich überwinden, es dulden, Plaut. asin. 845. Ter. eun. 551. Catull. 68, 6. Verg. Aen. 12, 644. Ov. met. 3, 622. Vopisc. Prob. 20, 2: m. folg. Infin., perpetiar memorare, will es über mich gewinnen, Ov. met 14, 466: m. folg. ut u. Konj., senatus populusque Romanus perpessus est, ut imperatorem per sex menses, dum bonus quaeritur, res publica non haberet, Vopisc. Tac. 2, 1.

    lateinisch-deutsches > perpetior

  • 42 vetustas

    vetustās, ātis, f. (vetustus), das Alter, I) eig.: A) im allg.: v. possessionis, Cic.: verborum v. prisca, das hohe Alter, Cic.: tarda v., v. Greisenalter, Ov.: municipium vetustate antiquissimum, Cic. – B) insbes., das Altertum (sowohl die Zeit als meton. die Menschen jener Zeit), historia nuntia vetustatis, Cic.: contra omnia vetustatis exempla, Caes.: verbum ab obsoleta vetustate sumptum, Quint.: sic credidit alta v., Sil. – II) übtr.: A) das hohe Alter = die lange Dauer, die Länge der Zeit, das lange Bestehen, -Sichhalten, das lange Liegen u. dgl., a) von materiellen Gegenständen, multa agri efferunt manu quaesita, quae vel statim consumantur vel vetustati condita mandentur, Cic.: caseus, qui vehementior vetustate fit, Cels.: terebinthi materies fidelis ad vetustatem, Plin.: bes. v. Weine, vetustate dulcescere, Plin.: vinum magnae vetustatis, ganz alter, abgelagerter, Cels.: vinum in vetustatem servare, ablagern lassen, Cato u. Colum.: vetustatem ferre, das lange Liegen vertragen, abgelagert sein, sich halten, Cic.: ebenso vetustatem pati, Colum. – v. Geschwüren usw., vetustas ulcerum, das lange Bestehen, die Langwierigkeit, Plin.: interdum vetustas ulcus occupat, bisweilen besteht ein Geschwür sehr lange Zeit, Cels.: vetustate (mit der Länge der Zeit) callosa fit fistula, Cels.: si qua fissa in ano vetustate induruerunt, Cels. – Plur., familiarum vetustates, Cic. de rep. 1, 47. – b) v. Schriften u. Schriftstellern, scripta vetustatem si modo nostra ferent, ein hohes Alter aushalten = bis auf die späte Nachwelt dauern, Ov.: hi (auctores), qui vetustatem pertulerunt, ein hohes Alter ausgehalten = die Vergangenheit überdauert haben, Quint. – c) von Zuständen, eloquendi vetustas, Ggstz. novitas, Macr. sat. 1, 4, 4: quae mihi videntur habitura etiam vetustatem, eine lange Dauer haben, lange dauern werden, Cic. – coniuncti vetustate (langes Bestehen der Freundschaft, alte Fr.), officiis, benevolentiā, Cic.: u. so amicorum studia beneficiis et officiis et vetustate... parta esse oportet, Q. Cic. – ingenio, vetustate (alte Erfahrung), artificio tu facile vicisti, Cic. – memoria alcis vetustate abiit, erlosch durch die Länge der Zeit, Liv. – B) die späte Nachwelt, de me nulla umquam obmutescet vetustas, Cic.: si fidem tanto operi est latura vetustas, Verg.

    lateinisch-deutsches > vetustas

  • 43 bereden

    bereden, I) durch Vorstellungen wozu bringen: commodis verbis delenire, ut etc. (durch freundliche Worte jmd. gewinnen, daß er etw. geschehen läßt). – persuadere alci, ut etc. (die Überzeugung beibringen, überreden). – alqm adducere (wozu bringen) od. inducere (verleiten) ad alqd od. mit folg. ut. – ich werde beredet, persuadetur mihi: sich b. lassen, persuaderi sibi pati: sich leicht b. lassen, es zu glauben, facile induci ad credendum: ich lasse mich nicht b., zu glauben, daß etc., non adduci possum, ut credam mit Akk. u. Infin. – II) besprechen: 1) über etw. sprechen: loqui de alqa re. – 2) jmd. bereden: famam probris lacerare (jmds. guten Ruf durch üble Reden herunterreißen). – alqm differre (jmd. bei den Leuten ins Gerede bringen, auch mit dem Zus. variis rumoribus). – 3) sich mit jmd. ber., d. i. a) besprechen, überlegen: deliberare (Überlegung anstellen), consultare (Rat pflegen) cum alqo, über etw., de alqa re. – b) verabreden mit jmd., agere cum alqo (mit jmd. verhandeln). – (mihi) convenit cum alqo de alqa re (ich komme mit jmd. in etw. überein). – wir haben uns beredet, convenit inter nos de alqa re: deliberatum nobis et constitutum est mit Infin. (es ist fest beschlossen). – Bereden, das, I) Überredung: persuasio. – II) Verabredung: conventum.

    deutsch-lateinisches > bereden

  • 44 Sieg

    Sieg, victoria. – tropaeum (τρόπαιον, Siegesdenkmal, meton. = Sieg, wie Nep. Them. 5, 3). – palma (bildl., Siegespreis, Vorzug). – ein ausgemachter S., parta et explorata victoria: der S. mit der Reiterei, victoria equestris: der S. über auswärtige Feinde, victoria externa: der S. über Feinde im Innern, victoria domestica: der S. bei Kannä, victoria Cannensis: der S. über jmd., victoria ex alqo parta; zuw. auch bl. victus alqs (z.B. nach dem S. über den Dareus, post Dareum victum: mit dem S. über jmd. prahlen, alqo victo gloriari): unter Siegen ergraut, senex vincendo factus: den S. erringen, erlangen, davontragen, erfechten, erkämpfen, victoriam consequi, adipisci; victoriā potiri (z.B. sine ullo vulnere); über jmd., s. siegen (über jmd.): einen doppelten S. erfechten, geminare victoriam: den S. herbeiführen, momentum afferre ad victoriam: den S. mit herbeiführen (mit erringen), mit erkämpfen helfen, inter momenta victoriae esse (v. einem Soldaten): den S. dem röm. Volke erkämpfen helfen, adiutorem esse in proeliis victoriae populi Romani. – der S. war leicht, facile erat vincere: den S. in den Händen haben, victoriam in manibus habere: den ausgemachten S. aus den Händen lassen, victoriam exploratam dimittere: jmdm. den S. aus den Händen reißen, victoriam alci ex manibus eripere. – den S. benutzen, verfolgen, a victoria nihil cessare (den S. nicht unbenutzt lassen); victoriam exercere (vom Siege den u. den Gebrauch machen, den Sieg so und so geltend machen, fühlen lassen, z.B. crudeliter: u. acerrime in plebem: u. foede in captis). – den S. aufgeben, victoriam omittere: des Sieges schon gewiß sein, victoriam iam animo praecipere. – jmdm. den S. zuerkennen, manus dare vincique se pati (sich für besiegt erklären); alci palmam dare (jmdm. den Vorzug einräumen): der Wahrheit den S. verschaffen, veritatem obtinere.

    deutsch-lateinisches > Sieg

  • 45 springen

    springen, I) brechen, reißen: a) = Risse bekommen: rimam facere; rimas agere; rimas fieri pati. – b) = zerspringen, w. s. – eine Ader springt, os venae adaperitur od. patefit. – II) sich schnell bewegen, a) sich ergießen etc., vom Wasser: salire. – prosilire. profluere (hervorspringen, hervorfließen). – emicare (blitzend hervorspringen). – aus etwas sp., effluere od. profluere, emicare ex alqa re: in die Höhe sp., in altum expelli: in etwas sp., influere in alqd: aus der Höhe in etwas sp., ex edito desiilentem suscipi alqā re. – b) sich schnell u. hüpfend bewegen, von Menschen u. Tieren u. vom Ball etc.: salire (auch v. Vögeln). – saltuatim od. subsultim currere (in Sprüngen od. in kleinen Sprüngen laufen). – saliendo se exercere (sich im Springen üben) – in die Höhe sp., exsilire (übh. aufspringen); exsultare (hoch aufspringen, vom Ball [pila cum cecĭdit exsultat]; von Menschen vor Freude); gaudio exsilire od. exsultare (vor Freude): auf od. in etw. sp., insilire in alqd: von einem müden Pferde auf ein frisches sp., ex fesso in recentem equum transultare: über etwas sp., transilire alqd; super alqd salire: von etwas sp., desilire ex etc. (z.B. ex equo): aus etwas sp., prosilire ex etc. (z.B. ex lecto): gesprungen kommen, accurrere. – c) übtr., v. Abstr.: jmdm. in die Augen sp., alci apertum esse. – leicht in die Augen sp., facile apparere: es springt jedermann in die Augen, nemo non videt.

    deutsch-lateinisches > springen

  • 46 willig

    willig, libens (gern). – paratus. promptus (immer bereit zum Handeln), zu etwas, ad alqd; vgl. »willfährig«. – durch den willigsten Gehorsam, modestissime parendo. – w. sein zu etw., promptum od. paratum esse ad alqd; non invito animo alqd facere. Adv. libenter; animo libenti (z.B. parēre); animo libenti prolixoque; animo prompto paratoque; facile (leicht, ohne Schwierigkeit, z.B. parēre: u. alqd pati); vgl. »willfährig ( Adv.)«. – Auch durch libens, volens od. non invitus od. durch velle, non nolle u. dgl. mit folg. Infin. (s. »gern no. I«).

    deutsch-lateinisches > willig

  • 47 sic

        Sic, Aduerbium affirmantis. Terent. Itane ais Phanium relictam solam? G. sic. Il est ainsi, Ouy.
    \
        Sic cogitabam: quum, etc. Cic. Ainsi, En telle sorte, ou facon.
    \
        Et quidem hercle forma luculenta. C. sic satis. Terent. Assez passable.
    \
        Sic pater ille deum faciat, sic magnus Apollo. Virgil. Ainsi me face, etc.
    \
        Limis aspecto sic per flabellum clanculum. Terent. Ainsi.
    \
        Sic est ingenium. Terentius. Sa nature est telle, Tel est son naturel.
    \
        Sic vita erat, facile omnes perferre, ac pati. Terent. Il estoit de telle nature, que facilement il supportoit tout le monde.
    \
        Si sum: si placeo, vtere. Terent. Je suis tel, Je suis de ceste nature.
    \
        Sic est vulgus, ex veritare pauca, ex opinione multa aestimat. Cic. Le commun peuple est de telle sorte et nature.
    \
        Sic ago, sic me decet. Plaut. C'est ma maniere de faire.
    \
        Mirabar hoc si sic abiret. Terent. S'il en iroit ainsi.
    \
        Nil sic celere est. Plaut. Il n'est rien si legier, ou tant soubdain.
    \
        Sic tot simul virtutes continentiae, grauitatis, iustitiae, fidei defecerunt. Cic. Par ainsi.
    \
        Sic ei te commendaui, vt grauissime, diligentissimeque potui. Cic. Autant que j'ay peu.
    \
        Sic vt quimus. Terent. Ainsi que nous povons.
    \
        Sic salutas, quasi dudum non videris. Plaut. De sorte comme si, etc.
    \
        Sic demum lucos Stygios, regna inuia viuis Aspicies. Virgil. En fin finale.

    Dictionarium latinogallicum > sic

  • 48 aestus

    aestus, ūs, m. (vgl. αἴθω), die infolge innerer Hitze verursachte Wallung, I) das Wallen vor Hitze, exultant aestu latices, Verg. Aen. 7, 464. – dah. a) die wallende Hitze, Glut des Feuers, propiusque aestus incendia volvunt, Verg.: fervore atque aestu anima interclusa, Gluthitze, Liv. – b) der Sonne, der Tages- u. Jahreszeit, des Länderstrichs, Hitze, Glut, Schwüle, große Wärme (Ggstz. algor, frigus), meridiei aestus, Liv.: meridiani aestus fervor (Ggstz. matutinus hiemis rigor), Cassian.: aestus a meridiano sole, Liv.: fervidus aestus, Hor.: labore et aestu languidus, Sall.: aestu laborare, Sen. – Plur. (bes. = heiße Witterung, heiße Tage), aestus nimii, Lact.: calidi, Lucr.: medii, Verg.: frigora atque aestus tolerare, Caes.: non aestus, non frigora pati posse, Liv.: neque frigora neque aestus facile tolerare, Suet.: celeriter aestibus exarescere (v. Quellen), Caes. – poet., die Sommerhitze, -schwüle = Sommer, vere prius flores, aestu numerabis aristas, Ov. trist. 4, 1, 57. Vgl. über aestus = Sommer, Rönsch, Sem. 1. p. 7. – c) die Hitze der Wunden in Krankheiten, ulceris aestus, Att. fr.: aestu febrique iactari, Cic. – II) das Wallen der Flüssigkeiten, die gleichs. wie siedendes Wasser aufkochen, 1) eig.: a) die Brandung, das Fluten, Wogen von Gewässern, u. die brandenden, wogenden Fluten, Wogen, die Strömung, fervit aestu pela-
    ————
    gus, Pacuv. fr.: in fretum saepe concurrit aestus atque effervescit, Varr. LL.: ferventes aestibus undae, Ov.: delphines aestum secabant, Verg.: quam (carinam) ventus ventoque rapit contrarius aestus, Ov. – Insbes., die nach dem Ufer zu u. wieder zurückwogende Strömung, die Flut (s. Fabri Liv. 21, 49, 2), aestus maritimi od. marini, Cic.: decessus aestus, Ebbe, Caes.: aestuum accessus et recessus, Flut u. Ebbe, Cic.: aestus maxime tumentes, Springfluten, Plin.: dass. maritimi aestus maximi, Caes.: inanes aestus, tote Flut, Plin.: minuente aestu, Caes.: aestu suo (bei der ihm günstigen), Liv.: aestu secundo, Sall. fr. u.a. (s. Benecke Iustin. 12, 10, 5), Ggstz. adverso aestu maris, Sall. fr.: in adversum aestum, Liv.: cum primum aestu fretum inclinatum est, Liv.: cedente in mare aestu, Liv.: aestus decedit, Liv.: u. im Bilde, si campus atque illae undae comitiorum, ut mare profundum et immensum, sic effervescunt quodam quasi aestu, ut ad alios accedant, ab aliis autem recedant, Cic. Planc. 15: quod enim fretum, quem Euripum tot motus, tantas, tam varias habere putatis agitationes fluctuum, quantas perturbationes et quantos aestus habet ratio comitiorum? Cic. Mur. 35. – b) das Wallen u. Gären einer Flüssigkeit; dah. bei Lucr. = die Ausströmung, der Ausfluß der Erde, des magnetischen Fluidums, durch das Medium der Luftwellen, s. Lucr. 6, 824. 925. 1001. – 2) übtr.: a) die leiden-
    ————
    schaftl. Wallung, Aufgeregtheit, Hitze, wilde Heftigkeit, civilis belli aestus, Hor.: aestus regum et populorum, Hor.: u. von der Liebe, ut pelagi, sic pectoris adiuvet aestum, Ov. – b) der innere Drang, die innere Gewalt, die uns unwiderstehlich fortreißt, bes. der Tatendrang, die Tatenlust, ne aestus nos consuetudinis absorbeat, Cic. de legg. 2, 9 (vgl. Cic. Brut. 282): te quasi quidam aestus ingenii tui procul a terra abripuit, Cic. de or. 3, 145. – c) die sorgliche Unruhe, ängstliche Besorgnis, -Verlegenheit, qui tibi aestus, qui error, quae tenebrae erunt, Cic.: explica aestum meum, Plin. ep.: magno curarum fluctuat aestu, Verg.; vgl. Benecke Iustin. 11, 13, 3. –Archaist. Genet. aesti, Pacuv. tr. 97. – vulg. Nbf. aestum, ī, n., Itala (Rehd.) Luc. 12, 55.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > aestus

  • 49 labor

    1. lābor, lāpsus sum, lābī (vgl. griech. ὀ-λιβρός, schlüpfrig u. ahd. slīfan, gleiten), sich auf einer glatten Oberfläche sanft hinbewegen, gleiten, schlüpfen, schweben, hingleiten, hinschlüpfen, hinschweben, u. abwärts = herabgleiten, -schlüpfen, -schweben, u. als Anfang des Fallen = sinken, absol., od. konstr. m. ad, in, inter, per, sub, super, ab, de, ex u. m. bl. Abl., I) im allg.: 1) eig.: α) v. lebl. Subjj., zB. v. Schlangen, non squamoso ventre, Prop.: per sinus crebros et magna volumina, Ov.: circa donaria, Ov.: circum tempora, sich schlängeln, Ov.: inter vestes et levia tempora, Ov.: angues lapsi in diversum, Iul. Obsequ.: populus in diversa labitur, verläust sich nach verschiedenen Richtungen, Iustin.: abwärts, montibus, Val. Flacc. – v. Schwimmenden, per aequora, Ov.: in magno mari, Ov.: medio amne, Ov. – v. Schiffenden, rate per aequora, Ov.: aquā, Prop. – v. Fliegenden, auf Fittichen Schwebenden, per auras, Ov.: pennis, entschweben, von Merkur, Verg.: aufwärts, sub sidera, entschweben, Verg.: abwärts, polo, Verg. – vom auf dem Wagen durch die Lüfte fahrenden Mars, pronum per aëra, Ov. – v. Herabsteigenden, per funem demissum labi, Verg.: im Bilde, labi per iter declive senectae, Ov. – v. Herabsinkenden, semianimem od. moribundum ex equo, Liv., suffosso equo, Tac., u. bl.
    ————
    equo, Hor.; vgl. multis labentibus ex equis aut desilientibus, Liv.: labi ex rupe, Curt.: ex arbore, Capit.: per gradus, die Stufen hinabfallen, Liv.: super terram, hinsinken, Liv. – β) v. lebl. Subjj.: quia continenter laberentur et fluerent omnia, Cic.: in vanum manus lapsa, die einen Fehlhieb getan, Curt.: cum tela de testudine laberentur, Curt.: tum (illud iaculum) leni impetu labitur, gleitet sanft (auf dem Wasser) dahin, Min. Fel. – abwärts, lapsa cadunt folia, Verg.: lapsus ab arbore ramus, Ov.: lapsae lacertis, nullo solvente, catenae, Ov. – v. Kleidern und Waffen, soluta ac velut labens undique toga, Quint.: tergo velamina lapsa, Ov.: labentibus super corpus armis, Liv. – v. Sternen u. dgl., vagā et mutabili ratione, Cic.: advorsum nimbos, Lucr.: caelo, dahingleiten am usw., Verg.: abwärts, ab aethere, Ov.: de caelo, Verg.: ignem de caelo lapsurum, Capit. – v. Schiffen, vadis, Verg. – v. Gewässern, gleiten, dahingleiten, fließen, cum labantur assidue flumina, quaedam concitata rapiantur, Sen.: altissima quaeque flumina minimo sono labi, Curt.: altis ripis, dahingleiten, Hor.; aber sinistrā ripā, hinwegströmen über usw., Hor.: per CCC stadia, Curt.: sub terras, sub magna terra, Ov.: abwärts, e fontibus, Curt.: diversis de partibus (al. fontibus), Ov.: vertice silvae, Ov.: quantum aquarum per gradus cum fragore labentium, Sen.: zurück, in caput (Quelle) suum retro, Ov.: prius vasto laben-
    ————
    tur flumina ponto, quam etc., Prop.: vado labente, die Flut zurück-, abfloß, Tac. – v. Tränen, rinnen, träufeln, in genas, Hor.: per genas in ensem, Ov.: ex oculis, Ov. – v. anderen Flüssigkeiten, fließen, rinnen, träufeln, in proximum mare (vom flüssigen Bernstein), Tac.: truncis cavis, vom Honig, Hor.: quid sit, quod guttatim faciat pluviam labi, Amob.: pressus pavore sanguis tardius labebatur, floß (hervor), Tac. – vom Feuer, in porticus, hinüberschlagen in usw., Tac. – v. Übeln usw., die allmählich in den Körper dringen, sich verbreiten, frigus per artus labitur, Ov.: dolor lapsus ad artus, Verg.: penitus in viscera lapsum serpentis furiale malum, Verg.: somnus labitur in artus, Ov.
    2) übtr.: a) gleiten, rinnen, α) v. leb. Subjj.: sed labor longius, ad propositum revertar, ich gerate, ich verliere mich zu weit (in der Rede), Cic.: u. so quin labebar longius, nisi me retinuissem, Cic. – cadere spe dicuntur, qui levati animo a summo ad inferiora labuntur, Donat. Ter. Andr. 3, 5, 12. – β) v. lebl. Subjj.: ilico res foras labitur, liquitur, rinnt das Geld ihm aus dem Hause und zerfließt, Plaut.: brevitate et celeritate syllabarum labi putat verba proclivius, Cic.: sunt (vitia) in lubrico incitataque semel proclivi labuntur sustinerique nullo modo possunt, Cic. – v. der Rede, oratio sedate placideque labitur, gleitet (fließt) dahin, Cic. or. 92: prosā incipit (sermo eius), versu
    ————
    labitur, pedestri oratione finitur, Hieron. epist. 53, 8. – v. Zeit u. Leben, dahingleiten, entrinnen, verfließen, assiduo labuntur tempora motu, non secus ac flumen, Ov.: labitur occulte fallitque volubilis aetas, ut celer admissis labitur amnis aquis, Ov.: cito pede labitur aetas, Ov.: tardo pede lapsa vetustas, Ov.: u. so labuntur tempora, anni, lustra, Hor. u.a. Dichter. – b) mit Angabe des Ziels, zu etwas sich hinneigen, in etw. sinken, auf od. in etw. verfallen, geraten, α) v. leb. Subjj.: labor eo, ut assentiar Epicuro, fühle mich zur Ansicht des E. hingezogen, Cic.: labi ad illos, qui etc., Cic.: veremini, ne labar ad opinionem, möchte dem Wahne verfallen, Cic.: labi in errorem emendabilem, Liv.: in luxuriam, in segnitiam, Iustin.: in vitium, Hor.: in somnum, in soporem, Petron. – β) v. lebl. Subjj.: civitatum mores lapsi ad mollitiem, Cic.: omnia in externum lapsa sunt morem, Curt.
    II) prägn.: A) = delabi, abgleiten, abkommen, vorbeigleiten, 1) eig.: si viā lapsus est (bildl.), Sen.: cum superiacta tela de testudine laberentur, Tac.: ne adiectae voces laberentur atque errarent, priusquam sensus (auditus) ab his pulsus esset, Cic. – 2) übtr.: hāc spe lapsus, in der Hoffnung getäuscht, Caes.: labi facultatibus, um sein Vermögen kommen, ICt.
    B) = ab- od. ausgleiten, straucheln, ausgleitend, strauchelnd fallen, 1) eig.: agaso pede lapsus, Hor. –
    ————
    homini nequam lapso et ut allevaretur roganti, ›Tollat te‹, inquit, ›qui novit‹, Quint. – 2) übtr.: straucheln, a) = irre werden, mente, wahnsinnig werden, Cels.: u. so lapsi mente, wahnsinnig (Ggstz. sui compotes), Cels. – labi memoriā, einen Gedächtnisfehler begehen, Suet. – u. geistig od. moralisch irren, fehlen, sich vergehen, erravit, lapsus est, non putavit, Cic.: opinione labi posse, voluntate a re publica dissidere nullo pacto posse, Cic.: in alqa re consilio od. casu lapsum esse, Cic.: consilio id magis quam furore lapsos fecisse, Liv.: labi per errorem, Cic., od. errore, ICt.: labi propter imprudentiam, Cic.: imprudentiā lapsum aliquid facere (Ggstz. scientem aliquid delinquere), Liv.: labi imperitiā, ICt.: in quo vorbo lapsa consuetudo deflexit de via, Cic.: labi in officio, Cic.: in his labi et cadere, Cic.: qua in re si mediocriter lapsus sum, defendes meum tolerabile erratum, Cic.: numquam labere, si te audies, Cic.: qui sero lapsum revocatis, Prop. – b) straucheln = zum Falle geneigt sein, dem Falle nahe sein (s. Halm Cic. Phil. 2, 51), equitem Romanum non libidine, non turpibus impensis atque iacturis, sed experientiā patrimonii amplificandi labentem excepit, fulsit et sustinuit re, fide, hodieque sustinet, Cic.: cum labentem et prope cadentem rem publicam fulcire cuperetis, Cic.: ferre praesidium labenti et inclinatae paene rei publicae, Cic.: labente deinde paulatim disciplinā, Liv.: labente iam
    ————
    causā decem virorum, Liv.: vidi ego labentes (weichenden) acies et tela caduca, Prop.
    C) = elabi, herausfallen, 1) eig.: viscera lapsa, Ov. u. Lucan.: forte lapsa vox, entschlüpfte, entfallene, Tac. – v. Pers., entgleiten, entschlüpfen, e manibus custodientium, Curt.: custodiā, Tac. – 2) übtr.: quam nostro illius labatur pectore vultus, entschwindet, Verg. ecl. 1, 63.
    D) herabgleiten, -sinken = schlapp herabhängen, lapsa catena, schleppende, Prop.: tenuata de nexibus membra labuntur, Ps. Quint. decl. – bes. v. Gliedern Sterbender, caput labens et iam languentia colla levat, Lucan.: malae labentes, herabsinkende Kinnladen, Suet.: lapsae genae, Sen. poët. – neutr. pl. subst., firmamenta fluidorum ac labentium, des Schlotterigen u. Schlappen, Sen. ep. 102, 25.
    E) sinken, hinsinken, zusammensinken, 1) eig.: α) v. Pers.: calor ossa reliquit, labitur, Verg.: sub onere labitur, erliegt der Last, Petron.: multi sine morte labuntur, Petron. – β) v. lebl. Subjj., u. zwar v. Gebäuden usw., zusammen-, einsinken, vor Alter verfallen, lapso fundamento, Curt.: lapsura domus, Ov.: donec labentes deorum aedes refeceris, Hor. – v. den Augen Schlafender, zufallen, zusinken, labentes ocelli, Prop.: lapsi somno ocelli, Prop. – u. Sterbender, brechen, labuntur frigida leto lumina, Verg.: labentes oculos condere (zudrücken), Ov.: dum laben-
    ————
    tes oculi ad nostras exclamationes nostrosque planctus admissā paulatim luce laxantur, Ps. Quint. decl. Vgl. Burmann Ov. am. 3, 5, 1; trist. 3, 3, 44.
    2) übtr.: a) sinken = hinschwinden, vom Lebensatem, labens anima, Tac.: labi spiritum nec ultra biduum duraturum, Tac. – dah. v. Sterbenden, denen die Sinne vergehen, in den Tod sinken, sterben, laberis Oebalide, primā fraudate iuventā, Verg.: labimur (mir schwinden die Sinne), i, miseram solare parentem, Stat.: ille oculis extremo errore solutis labitur, Stat. – b) sinken = verfallen, in Verfall geraten, miserere domus labentis, Verg.: u. so labens regia, Iustin.: lapsum genus, Verg.: labente paulatim disciplinā, Liv.: ut magis magisque mores lapsi sint, tum ire coeperint praecipites, Liv.: fides lapsa, Ov. – Parag. Infin. labier, Cic. Arat. 226. Lucr. 4, 443. Hor. ep. 2, 1, 94. – Partic, labundus, a, um, hinstürzend, unda sub undis labunda, Acc. tr. 570.
    ————————
    2. labor, ōris, m. (zu labāre; eigentl. »das Wanken unter einer Last«), die Anstrengung, I) die Anstrengung, etw. zu vollbringen, die Bemühung, Mühe, Arbeit, Strapaze, 1) eig.: a) übh.: labor forensis, Cic.: irritus, Quint. u. Ov.: labor itineris, Cic.: labor viae, Liv.: labores militum, Caes.: labor corporis, animi, Cic.: labor manuum, Hieron.: labor domesticus, Colum.: militiae, Cic. aut belli aut fugae, Caes.: operis (der Belagerung), Caes.: labores belli, Cic.: labores defensionum, Cic. – parvulo labore, Cic.: nullo labore, Cic.: nullo labore tuo, ohne daß es dir Mühe macht, Cic.: sine labore, sine ullo labore, Cic.: sine ullo labore et contentione, Cic.: sine labore ac periculo, Cic.: cum labore, summo cum labore, Cic.: res est magni laboris, Cic.: tot adire labores, Verg.: affecta labore et vigiliis corpora, Liv.: capere tantum laborem, sich so sehr bemühen, Cic.: laborem inanem capere, sich vergeblich abmühen, Ter.: in ea (arte) plus operae laborisque consumpsisse, Cic.: nec animi neque corporis laboribus defatigari, Cic.: demere (alci) laborem militiae, Cic.: unius mensis labor alci detrahitur, Cic.: exanclare talem laborem, Cic., omnes labores, Cic.: exanclatis itinerum laboribus, Amm.: exercere se tantis laboribus, Cic.: apes exercet sub sole labor, Verg.: tot per annos terrā marique tanta pericula ac labores exhausisse, Liv.: inter labo-
    ————
    res exhaustos aut mox exhauriendos, Liv.: frustra labore exhausto, Lucan.: magnos esse experiundos et subeundos labores, Cic.: dum adulescentis dextera irrito se labore fatigat, Val. Max.: frangere se tantis laboribus, Cic.: qui partis honoribus eosdem in foro gessi (habe mich unterzogen) labores, quos petendis, Cic.: impenditur labor et sumptus ad incertum casum et eventum quotannis, Cic.: suum laborem hominum periculis sublevandis impertire, Cic.: non plus alci laboris imponere quam sibi sumere, Cic.: eis laborem etiam novum pro portione iniungi, Liv.: quid sumptus in eam rem aut laboris insumpserit, Cic.: operam, studium, laborem interponere pro alqo, Cic.: pugnando fessis laxatur labor, Liv.: ut sibi pro re gesta aliquid laxaret laboris, Liv.: levare alci laborem, Cic.: defensionum laboribus aut omnino aut magna ex parte liberari, Cic.: obire pericula ac labores pariter, Liv.: non parcere labori, Cic. (u. so ne labori suo neu periculo parceret, Caes.): et honoribus amplissimis et laboribus maximis perfunctum esse, Cic.: Hercules perfunctus iam laboribus, Cic.: laborem viae pati posse, Liv.: multis laboribus (unter v. Str.) quaerere alqm. Plaut.: reficere se ex labore, Caes.: ab parvulis labori ac duritiae studere, Caes.: succumbere labori, Caes.: istos labores, quos nunc in naufragiis nostris suscipis, non subisses, Cic.: frustra tantum laborem sumere, Caes.: supersedere hoc labore itineris, Cic.: suscipere labo-
    ————
    rem, labores, Cic.: frustra suscipere laborem, sich vergeblich abmühen, Cic.: sustinere forensem laborem propter ambitionem, Cic.: labores, pericula facile tolerare, Sall.: non vitandi laboris mei causā, Cic. – labor est m. Infin., es kostet Mühe (Arbeit), es hat Schwierigkeit, Liv. 39, 1, 5. Plin. 26, 118: u. so maior aliquanto labor est m. Infin., Flor. 2, 2, 4: proximus huic labor est placitam exorare puellam, Ov. art. am. 1, 37: nec magnus prohibere labor, Verg. georg. 4, 106. – b) insbes., Anstrengung, angestrengte Tätigkeit, Arbeitsamkeit (Ggstz. inertia, desidia, requies, quies, otium), verb. industria et labor, summus labor in publicis privatisque rebus, Cic.: vivere in studiis laboribusque, Cic.: labor quaerendi, Erwerbsfleiß, Iustin.: rei militaris labor, Leistungen im Kriegswesen, Nep.: animi labor, geistige Anstrengung, Nep. – als Fähigkeit, Arbeitsfähigkeit, Ausdauer in Arbeit u. Anstrengung, M. Messala magni laboris, Cic.: homo magni laboris summaeque industriae, Cic.: magni formica laboris, die arbeitsame, emsige, Hor.: (iumenta) summi ut sint laboris efficiunt, Caes. – 2) meton.: a) Arbeit, Werk, ita multorum mensium labor hostium perfidiā et vi tempestatis puncto temporis interiit, Caes. b. c. 2, 14, 4: sternuntur segetes longique perit labor irritus anni, Ov.: et pluviā ingenti sata laeta boumque labores diluit, Verg.: artificum manus (verschiedenen Malereien)
    ————
    inter se operumque laborem (Bauwerk) miratur, Verg.: hic labor ille domus et inextricabilis error, v. Labyrinthe, Verg.: cari uteri labores, v. Kindern, Claud. rapt. Pros. 1, 194. – b) Unternehmung, Tat, belli, Verg.: von den Kampfspielen, wie πόνος, μόχθος, Hor.: u. von den großen Unternehmungen des Herkules, Hor.: strenui labores (im Kriege), Eutr. – II) Anstrengung, etwas zu überwinden, zu ertragen, Plage, Pein, Not, Ungemach, Drangsal, Mühseligkeit, Unglück, Beschwerlichkeit, a) übh.: scis amorem, scis laborem, scis egestatem meam, Plaut.: cuius erga me benevolentiam vel in labore meo vel in honore perspexi, Cic.: multis variisque perfunctus laboribus, Nep.: quoniam in tantum luctum et laborem detrusus es, quantum nemo umquam, Cic.: breviter Troiae supremum audire laborem, Verg. – poet., labores solis, lunae, Sonnenfinsternis, Mondfinsternis, Verg.: labores Lucinae, die Wehen, Verg. – b) Beschwerde, α) = Krankheit, nervorum, Nervenkrankheit, Vitr.: annuus earum (apium) labor est initio veris, Colum.: mox et frumentis labor additus, ut mala culmos esset robigo, Verg.: valetudo decrescit, accrescit labor, Plaut. – β) = phys. Schmerz, cor de labore pectus tundit, Plaut. Cas. 415: hoc medicamentum sine magno labore circa septimum diem cadere cogit haemorrhoidas, Scrib. Larg. 227. – γ) gemütl. Schmerz, Betrübnis, Kummer (s. Spengel Ter. Andr.
    ————
    720. Wagner Ter. heaut. 82), quamquam ibi animo labos grandis capitur, Plaut.: verum ex eo misera quam capit laborem! Ter. – c) eine Last, lapides laborem sustinent od. tolerant, tragen Lasten, sind von dauerhafter Beschaffenheit, Vitr. 2, 7, 2. Plin. 36, 167. – Archaist. Nbf. labōs, ōris, m., *Pacuv. tr. 290. Plaut. merc. 72; trin. 271; truc. 521. Ter. Hec. 286. Lucil. 215. Varro sat. Men. 247. Sall. hist. fr. 2, 41 (50), 1 u. 3, 61 (82), 18. Catull. 55, 13. Plin. 6, 60 u. Spät. (s. Neue-Wagener Formenl.3 1, 265).personif., Labōs, ōris, m., die Mühsal, eine unterirdische Gottheit, Verg. Aen. 6, 277.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > labor

  • 50 perpetior

    perpetior, pessus sum, petī (per u. patior), standhaft erdulden, -aushalten, -ausstehen, animus aeger... neque pati neque perpeti potest, Enn. fr.: dolorem, Cic.: paupertatem facile, Nep.: stuprum, Curt.: imbres, Ov.: ventos et imbres, Verg.: v. Abstr., vehementius quam gracilitas mea perpeti posset, Plin. ep. – m. folg. Acc. u. Infin., sich überwinden, es dulden, Plaut. asin. 845. Ter. eun. 551. Catull. 68, 6. Verg. Aen. 12, 644. Ov. met. 3, 622. Vopisc. Prob. 20, 2: m. folg. Infin., perpetiar memorare, will es über mich gewinnen, Ov. met 14, 466: m. folg. ut u. Konj., senatus populusque Romanus perpessus est, ut imperatorem per sex menses, dum bonus quaeritur, res publica non haberet, Vopisc. Tac. 2, 1.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > perpetior

  • 51 vetustas

    vetustās, ātis, f. (vetustus), das Alter, I) eig.: A) im allg.: v. possessionis, Cic.: verborum v. prisca, das hohe Alter, Cic.: tarda v., v. Greisenalter, Ov.: municipium vetustate antiquissimum, Cic. – B) insbes., das Altertum (sowohl die Zeit als meton. die Menschen jener Zeit), historia nuntia vetustatis, Cic.: contra omnia vetustatis exempla, Caes.: verbum ab obsoleta vetustate sumptum, Quint.: sic credidit alta v., Sil. – II) übtr.: A) das hohe Alter = die lange Dauer, die Länge der Zeit, das lange Bestehen, - Sichhalten, das lange Liegen u. dgl., a) von materiellen Gegenständen, multa agri efferunt manu quaesita, quae vel statim consumantur vel vetustati condita mandentur, Cic.: caseus, qui vehementior vetustate fit, Cels.: terebinthi materies fidelis ad vetustatem, Plin.: bes. v. Weine, vetustate dulcescere, Plin.: vinum magnae vetustatis, ganz alter, abgelagerter, Cels.: vinum in vetustatem servare, ablagern lassen, Cato u. Colum.: vetustatem ferre, das lange Liegen vertragen, abgelagert sein, sich halten, Cic.: ebenso vetustatem pati, Colum. – v. Geschwüren usw., vetustas ulcerum, das lange Bestehen, die Langwierigkeit, Plin.: interdum vetustas ulcus occupat, bisweilen besteht ein Geschwür sehr lange Zeit, Cels.: vetustate (mit der Länge der Zeit) callosa fit fistula, Cels.: si qua fissa in ano vetustate induruerunt, Cels. – Plur.,
    ————
    familiarum vetustates, Cic. de rep. 1, 47. – b) v. Schriften u. Schriftstellern, scripta vetustatem si modo nostra ferent, ein hohes Alter aushalten = bis auf die späte Nachwelt dauern, Ov.: hi (auctores), qui vetustatem pertulerunt, ein hohes Alter ausgehalten = die Vergangenheit überdauert haben, Quint. – c) von Zuständen, eloquendi vetustas, Ggstz. novitas, Macr. sat. 1, 4, 4: quae mihi videntur habitura etiam vetustatem, eine lange Dauer haben, lange dauern werden, Cic. – coniuncti vetustate (langes Bestehen der Freundschaft, alte Fr.), officiis, benevolentiā, Cic.: u. so amicorum studia beneficiis et officiis et vetustate... parta esse oportet, Q. Cic. – ingenio, vetustate (alte Erfahrung), artificio tu facile vicisti, Cic. – memoria alcis vetustate abiit, erlosch durch die Länge der Zeit, Liv. – B) die späte Nachwelt, de me nulla umquam obmutescet vetustas, Cic.: si fidem tanto operi est latura vetustas, Verg.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > vetustas

  • 52 deducere

    1) уводить, отводить, deduc. colonias s. colonos (1. 239 § 5 D. 50, 16. 1. 1 § 7. 8 D. 50, 15);

    deduci (in) domum, или просто, deduci, ввод жены в дом мужа (1. 5 § 10 D. 13, 6. 1. 5. D. 23, 2. 1. 68. 69 § 3 D. 23, 3. 1, 66 рг. D. 24, 1. 1. 13 § 8 D. 48, 5);

    deduci in hortos (1. 66 § l D. 34, 1).

    2) приводить, доводить, deduc. furem ad Praesidem (1. 58 § 1 D. 47, 2);

    deduci ad supplicium (1. 19 D. 48, 19);

    in vincula (1. 2 § 5 D. 49, 14); (1. 4 pr. D. 48, 4); (1. 10 D. 47, 9);

    deduci in servitutem (1. 7 pr. D. 41, 1), in servilem causam (1. 3 § 1 D. 4, 5), in assusationem (1. 9 C. 9, 2); (1. 78 pr. D. 3, 3);

    causa in conditione iurisiurandi deducta, дело зависит от подтверждения присягою (1. 39 D. 12, 2);

    in censum deduc. aliquid, представить что-нб. для оценки, как предмет имущества (1. 64 D. 41, 1);

    ad licitationem rem ded., довести до публичной продажи (1. 6 D. 10, 2);

    rem s. litem in iudicium deduc., предъявлять, подавать иск о чем, ходатайствовать (1. 12 D. 2, 14. 1. 66 D. 3, 3. 1. 31 § 2 D. 3, 5. 1. 22. 23 D. 26, 7. 1. 4. 11. § 7 D. 44, 2. 1. 1 C. 3, 9: здесь resin iudicium deducta = lis contestata); касательно отдельных предметов in iudicium deducere обозначает: делать предметом иска, in iudicium s. in iudicio deduci: сделатьься предметом исковаго притязания (1. 3 рг. D. 2, 10. 1. 17 D. 3, 5. 1. 30 D. 10, 2. - 1. 51 § 1 eod. 1. 18 D. 10, 3. -1. 28 § 4 D. 12, 2. - 1. 11 § 1 D. 19, 1); (1. 11 § 5 D. 44, 2); (1. 21 рг. eod. 1. 90 D. 45, I); тоже самое обозн. deducere, deduci in controversiam, in litem (1. 17 pr. D. 16, 3. 1. 31 § 1 D. 46. 2);

    deduci in actionem s. in actione (l. 27 § 3 D. 6, 1. 1. 7 § 14 D. 6, 2. 1. 37 D. 17, 2. 1. 13 pr. D. 40, 12), in petitionem (1. 7 § 5 D. 44, 2), in intentionem condemnationemve (1. 2 pr. D. 44, 1);

    deduci in causam s. in causa fideicommissi, сделаться предметом фидеикоммисса (1. 3 pr. D. 33, 7. 1. 15 § 6 D. 35, 2. 1. 25 § 3 D. 36, 1), in obligationem, сделаться предметом обязательства (1. 75 § 1. 8. 1. 109. D. 45,1);

    in stipulationem s. in stipulatum (1. 76 § 1. 1. 89. 103. 125. 136 eod.), in cautionem (1. 24 pr. D. 33, 2. cp. 1. 25 § 4 D. 22, 3), in aestimationem (1. 81 § 4 D. 30), in compensationem (1. 8. 15 D. 16, 2).

    3) вычесть, deducitur de peculio, si quid dominus servi nomine obligatus est (1. 9. 8 D. 15, 1);

    deduc. quod sibi debetur (1. 11 § 7 eod. 1. 36 pr. D. 5, 3). impensas (1. 38 eod.); (1. 36 § 5 eod. 1. 7 pr. D. 24, 3); (1. 46 pr. 1). 7, 1. 1. 1 § 4. 1. 3 § 1 1. 5. 6 § 1 D. 7, 2);

    fundum deducto usufr. dari iubere (1. 26 pr. D. 33, 2);

    deducto aere alieno (1. 125 D. 50, 16). Deductio, вычет, deductio impensarum (1. 41 § 1 D. 31);

    privilegium s. ius deductionis (1. 5 § 7 D. 14. 4. 1. 14 § 1 D. 15, 1);

    deductionem pati (1. 38 § 2 eod.), (Gai. IV. 65 - 68).

    4) (diducere), разделять (1. 3 § 2. 1. 5 § 1 D. 6, 1);

    in tres partes hereditatem ded. (1. 13 § 3 D. 37, 4).

    5) растянуть, ferri materies, quae facile deducatur ignibus (1. 1 C. 11, 9).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > deducere

  • 53 aegrē

        aegrē adv. with comp. aegrius, and sup. aegerrimē    [aeger], painfully, distressingly: audire, T.: aegrest, it is annoying, T.: ferre, to feel distress.— With difficulty, hardly, scarcely: divelli: bellum sumi facile, aegerrime desinere, S.—With grief, reluctantly, unwillingly: carere, to suffer for want of: haud aegre pati, without impatience, L.: habere (with acc. and inf.), L.
    * * *
    aegrius, aegerrime ADV
    scarcely, with difficulty, painfully, hardly; reluctantly, uncomfortably

    Latin-English dictionary > aegrē

  • 54 damnum

        damnum ī, n    [3 DA-], hurt, harm, damage, injury, loss: hoc lucri quantum ei damni adportet, T.: damna aleatoria: civitatum damna: amissi corporis, Ph.: cohortium, Cs.: post damnum sic, etc., after your ruin, H.: aliena levare Damna, misfortunes, O.: damnum eius interitu fecerunt, suffered: damna ferenda arbitrari: accipere, H.: pati, to put up with, L.: Damna tulit, suffered, O.: ex quā (pace) ad rem p. damna pervenerint, S.: cum damna damnis continuarentur, defeats, Ta.: naturae, natural defect, L.: egestas facile habetur sine damno, i. e. has nothing to lose, S.: nec sibi damno foret, H.: Lingua fuit damno, O.— A lost object (poet.): mater circum sua damna volans, her stolen brood, O.— A fine, mulct, penalty: damnum inhibere, L.: tanto damno senatorem cogere: eos morte, damno coercent (leges).—In law: damnum iniuriā (datum), i. e. damage wrongfully done, trespass: ab Sabellio multam lege Aquiliā damni iniuriā petere: infectum, not suffered, i. e. threatened ; hence, satis dare damni infecti alicui, to give security against loss.
    * * *
    finanical/property/physical loss/damage/injury; forfeiture/fine; lost possession

    Latin-English dictionary > damnum

  • 55 AYOHUIH

    ayohuih. Cf. aussi la variante ahohuih.
    Qui n'est pas difficile, facile, aisé.
    " ayohuih pâti ", elle s'effrite facilement - it easely falls to pieces.
    Est dit de la fleur tlaquilin. Sah11,199.

    Dictionnaire de la langue nahuatl classique > AYOHUIH

  • 56 consilium

    consĭlĭum, ii, n. [from con and root sal-; Sanscr. sar-; cf. consul], deliberation, consultation, a considering together, counsel (cf. concilium; very freq. in all periods and species of composition).
    I.
    Prop.:

    consulta sunt consilia,

    are finished, at an end, Plaut. Truc. 1, 2, 7:

    quid in consilio consuluistis?

    id. Bacch. 1, 1, 6 Ritschl:

    consilium volo capere unā tecum,

    Ter. Eun. 3, 5, 66:

    neque pol consili locum habeo neque ad auxilium copiam,

    id. And. 2, 1, 20:

    cum aliquo consilia conferre,

    Cic. Phil. 2, 15, 38 (v. confero, I. B.):

    saepe in senatu consilia versata sunt,

    Quint. 12, 2, 21; 7, 4, 2:

    quasi vero consilii sit res, et non necesse sit, etc.,

    as if the matter were yet open for deliberation, Caes. B. G. 7, 38; cf. Nep. Con. 4, 2:

    quid efficere possis, tui consilii est,

    is for you to consider, Cic. Fam. 3, 2, 2:

    vestrum jam consilium est. non solum meum, quid sit vobis faciendum,

    id. ib. 14, 14, 1: quid aetati credendum sit, quid nomini, magni consilii est, id. Att. 15, 12, 2; cf.:

    nihil mihi adhuc accidit, quod majoris consilii esset,

    id. ib. 10, 1, 3:

    in consilio habere,

    Quint. 8, 2, 23:

    fit publici consilii particeps,

    Cic. Cat. 1, 1, 2; cf. Quint. 12, 3, 1; 3, 8, 4:

    nocturna,

    Sall. C. 42, 2:

    arcanis ut interesset,

    Liv. 35, 18, 2 et saep.—
    II.
    Meton.
    A.
    In abstr.
    1.
    A conclusion made with consideration, a determination, resolution, measure, plan, purpose, intention, Quint. 6, 5, 3; cf.:

    consilium est aliquid faciendi aut non faciendi excogitata ratio,

    Cic. Inv. 1, 25, 36; 2, 9, 31:

    certum,

    Ter. And. 2, 3, 16:

    callidum,

    id. ib. 3, 4, 10:

    ut sunt Gallorum subita et repentina consilia,

    Caes. B. G. 3, 8:

    aliquid communi consilio agere,

    id. ib.:

    consilium communicaverunt perfeceruntque,

    Suet. Calig. 56:

    aedificandi consilium abicere,

    Cic. Att. 5, 11, 6; Liv. 33, 41, 5; Tac. A. 4, 4:

    deponere,

    Caes. B. C. 3, 103.—And of the purpose. as opp. to the act, etc.:

    quod initio scripsi, totius facti tui judicium non tam ex consilio tuo quam ex eventu homines esse facturos,

    Cic. Fam. 1, 7, 5:

    quasi exitus rerum, non hominum consilia, legibus vindicentur,

    id. Mil. 7, 19:

    mentem peccare, non corpus, et unde consilium afuerit culpam abesse,

    Liv. 1, 58, 9. —Often with epithets characterizing the person who forms the purpose, etc.:

    amentissimum,

    Cic. Att. 7, 10 init.:

    audax,

    Liv. 25, 38, 18; 35, 32, 13:

    fortissima cousilia,

    id. 25, 38, 18:

    fidele,

    Cic. Agr. 2, 3, 5; Curt. 6, 4, 8:

    providens,

    Gell. 3, 7, 8:

    malum,

    id. 4, 5, 5:

    temerarium,

    Vell. 2, 120, 2:

    incautum,

    Cic. Att. 8, 9, 3:

    lene,

    Hor. C. 3, 4, 41:

    praeceps,

    Suet. Aug. 8:

    repudio quod consilium primum intenderam,

    Ter. And. 4, 3, 18:

    eo consilio, uti frumento Caesarem intercluderet,

    Caes. B. G. 1, 48; 2, 9; Cic. Fin. 1, 21, 72 fin.; Sall. C. 57, 1:

    quo consilio huc imus?

    Ter. Eun. 5, 7, 1;

    also: hoc consilio ut,

    Nep. Milt. 5, 3: privato consilio, on one's own account (opp. publico consilio, in the name or behalf of the state):

    qui contra consulem privato consilio exercitus comparaverunt,

    Cic. Phil. 3, 6, 14; Caes. B. C. 3, 14; Nep. Pelop. 1, 2.—Sometimes absol. consilio adverbially, intentionally, designedly:

    casu potius quam consilio,

    Cic. Fam. 5, 2, 8:

    consul, seu forte, seu consilio, Venusiam perfugit,

    Liv. 22, 49, 14; 35, 14, 4; Verg. A. 7, 216.—
    b.
    Esp. in the phrases,
    (α).
    Consilium capere, to form a purpose or plan, to resolve, decide, determine:

    neque, quid nunc consili capiam, scio, De virgine istac,

    Ter. Eun. 5, 2, 27: consilium capere with a gen. gerund., Caes. B. G. 3, 2; 5, 29; Cic. Att. 5, 11, 6; Liv. 39, 51, 3; 43, 3, 7; 35, 34, 4; 10, 38, 6; Sall. C. 16, 4; Curt. 8, 6, 8; 8, 7, 1; Tac. A. 6, 26; Suet. Vesp. 6; Quint. 11, 3, 180; Just. 2, 13, 5; 34, 4, 1; cf. with gen.:

    profectionis et reversionis meae,

    Cic. Phil. 1, 1, 1.—With inf., Cic. Quint. 16, 53 fin.; Caes. B. G. 7, 71; Nep. Lys. 3, 1; Liv. 44, 11, 6 al.—With ut:

    capio consilium, ut senatum congerronum convocem,

    Plaut. Most. 5, 1, 8:

    consilium ceperunt plenum sceleris, ut nomen hujus deferrent,

    Cic. Rosc. Am. 10, 28; id. Verr. 2, 1, 54, § 140:

    consilium cepi, ut antequam luceret exirem,

    id. Att. 7. 10; id. Tull. 14, 34; Liv. 25, 34, 7.—And with inf.:

    consilium cepit... iter in urbem patefacere,

    Liv. 44, 11, 7:

    hominis fortunas evertere,

    Cic. Quint. 16, 53:

    Heraclius capit consilium... non adesse ad judicium,

    id. Verr. 2, 2, 17, § 41:

    ex oppido profugere,

    Caes. B. G. 7, 26; 7, 71; Just. 35, 1, 3.—
    (β).
    In the same sense, inire consilium, with similar construction:

    inita sunt consilia urbis delendae,

    Cic. Mur. 37, 80; 38, 81:

    regni occupandi consilium inire,

    Liv. 2, 8, 2; 6, 17, 7; 7, 38, 5:

    jus gentium cujus violandi causā consilium initum erat,

    id. 38, 25, 8; 4, 11, 4:

    sceleris conandi consilia inierat,

    Vell. 2, 35, 5; 2, 80, 6:

    Graeci consilium ineunt interrumpendi pontis,

    Just. 2, 13, 5; Suet. Calig. 48:

    iniit consilia reges Lacedaemoniorum tollere,

    Nep. Lys. 3, 1:

    consilia inibat, quemadmodum, etc.,

    Caes. B. G. 7, 43:

    de bello consilia inire incipiunt,

    id. ib. 7, 1:

    cum de recuperandā libertate consilium initum videretur,

    id. ib. 5, 27:

    consilia inita de regno,

    Liv. 4, 15, 4:

    atrox consilium init, ut, etc.,

    Tac. H. 3, 41.—
    (γ).
    Freq. consilium est, with and without inf., I purpose:

    ita facere,

    Plaut. Mil. 2, 3, 73; Ter. Hec. 3, 5, 44; Cic. Att. 5, 5, 1; Sall. C. 4, 1; 53, 6; Liv. 21, 63, 2; Sall. H. Fragm. 4, 61, 16 Dietsch. —Rarely with ut:

    ut filius Cum illà habitet... hoc nostrum consilium fuit,

    Ter. Phorm. 5, 8, 41:

    ea uti acceptā mercede deseram, non est consilium,

    Sall. J. 85, 8; and absol.:

    quid sui consilii sit, ostendit,

    Caes. B. G. 1, 21.—Hence,
    c.
    In partic., in milit. lang., a warlike measure, device, stratagem: consilium imperatorium quod Graeci stratêgêma appellant, Cic. N. D. 3, 6, 15; so Caes. B. G. 7, 22; Nep. Dat. 6, 8; id. Iphicr. 1, 2; cf.:

    opportunus consiliis locus (= insidiis),

    Quint. 5, 10, 37.—
    d.
    With special reference to the person for whose advantage a measure is devised, counsel, advice:

    tu quidem antehac aliis solebas dare consilia mutua,

    Plaut. Ep. 1, 1, 98; so,

    dare,

    Ter. And. 2, 1, 9:

    quid das consili?

    Ter. Hec. 4, 4, 93:

    Cethegum minus ei fidele consilium dedisse,

    Cic. Clu. 31, 85:

    vos lene consilium datis,

    Hor. C. 3, 4, 41; 3, 5, 45 et saep.:

    juvabo aut re aut operā aut consilio bono,

    Plaut. Ps. 1, 1, 17;

    imitated by Ter.: aut consolando aut consilio aut re juvero,

    Ter. Heaut. 1, 1, 34 (quoted ap. Cic. Fam. 7, 10, 4); cf. Ter. Heaut. 5, 2, 29; Cic. Fam. 2, 7, 2; 15, 2, 2; id. Att. 13, 31, 3:

    te hortor ut omnia moderere prudentiā tuā, ne te auferant aliorum consilia,

    id. Fam. 2, 7, 1:

    sin aliquid impertivit tibi sui consilii,

    id. ib. 5, 2, 9:

    consiliis, non curribus utere nostris,

    Ov. M. 2, 146:

    facile ratio tam salubris consilii accepta est,

    Curt. 3, 7, 10:

    saniora consilia pati,

    id. 4, 1, 9.—
    2.
    As a mental quality, understanding, judgment, wisdom, sense, penetration, prudence:

    et dominari in corpore toto Consilium quod nos animum mentemque vocamus,

    Lucr. 3, 139; 3, 450:

    acta illa res est animo virili, consilio puerili,

    Cic. Att. 14, 21, 3; cf. id. Caecin. 7, 18:

    ut popularis cupiditas a consilio principum dissideret,

    id. Sest. 49, 103:

    majore studio quam consilio ad bellum proficisci,

    Sall. H. 2, 96, 4 Dietsch:

    res forte quam consilio melius gestae,

    id. J. 92, 6:

    quae quanto consilio gerantur, nullo consilio adsequi possumus,

    Cic. N. D. 2, 38, 97:

    simul consilium cum re amisisti?

    Ter. Eun. 2, 2, 10; cf.:

    miseros prudentia prima relinquit, Et sensus cum re consiliumque fugit,

    Ov. P. 4, 12, 48:

    mulieres omnes propter infirmitatem consilii majores in tutorum potestate esse voluerunt,

    Cic. Mur. 12, 27:

    vir et consilii magni et virtutis,

    Caes. B. G. 3, 5:

    cum plus in illo senili animo non consilii modo sed etiam virtutis esse dicerent,

    Liv. 4, 13, 13; so,

    tam iners, tam nulli consili Sum,

    Ter. And. 3, 5, 2:

    est hoc principium improbi animi, miseri ingenii, nulli consilii,

    Cic. Rosc. Com. 16, 48:

    omnes gravioris aetatis, in quibus aliquid consilii aut dignitatis fuit,

    Caes. B. G. 3, 16; cf. Ov. M. 6, 40:

    misce stultitiam consiliis brevem,

    Hor. C. 4, 12, 27:

    quae res in se neque consilium neque modum Habet ullum, eam consilio regere non potes,

    Ter. Eun. 1, 1, 13. —
    b.
    Poet., transf., of inanim. things:

    consilii inopes ignes,

    indiscreet, Ov. M. 9, 746:

    vis consili expers,

    Hor. C. 3, 4, 65; id. S. 2, 3, 266.—
    B.
    In concr., the persons who deliberate, a council; of the Roman senate:

    senatum, id est orbis terrae consilium, delere gestit,

    Cic. Phil. 4, 6, 14; id. Fam. 3, 8, 4; id. de Or. 2, 82, 333; id. Sest. 65, 137:

    summum consilium orbis terrae,

    id. Phil. 7, 7, 19; Liv. 1, 8, 7; 23, 22, 2; Vell. 1, 8, 6:

    di prohibeant, ut hoc, quod majores consilium publicum vocari voluerunt, praesidium sectorum existimetur,

    i. e. a court of justice, Cic. Rosc. Am. 52, 151; cf.:

    qui ex civitate in senatum propter dignitatem, ex senatu in hoc consilium delecti estis propter severitatem,

    id. ib. 3, 8.—Of the division of the centumviri, who sat for ordinary cases in four consilia:

    sedebant centum et octoginta judices, tot enim quattuor consiliis colliguntur,

    Plin. Ep. 6, 33, 2:

    omnibus non solum consiliis sed etiam sententiis superior discessit,

    Val. Max. 7, 7, 1:

    Galba consilio celeriter convocato sententias exquirere coepit,

    a council of war, Caes. B. G. 3, 3; cf.:

    consilio advocato,

    Liv. 25, 31, 3; 43, 22, 9 al.:

    castrense,

    id. 44, 35, 4:

    mittunt (Carthaginienses) triginta seniorum principes: id erat sanctius apud illos consilium,

    id. 30, 16, 3; cf. id. 35, 34, 2:

    consilium Jovis,

    Hor. C. 3, 25, 6:

    bonorum atque sapientium,

    Quint. 3, 8, 2 al. —
    b.
    Facetiously:

    paulisper tace, Dum ego mihi consilia in animum convoco, et dum consulo,

    Plaut. Mil. 2, 2, 44.—
    c.
    (Acc. to II. A. [p. 433] 1. c.) A counsellor:

    ille ferox hortator pugnae consiliumque fuit,

    Ov. Tr. 4, 2, 32:

    Clymene, Aethraque, Quae mihi sunt comites consiliumque duae,

    id. H. 16 (17), 268; id. F. 3, 276.

    Lewis & Short latin dictionary > consilium

  • 57 Secunda

    1.
    sĕcundus, a, um, adj. [sequor], following.
    A.
    (Acc. to sequor, I. B. 2.)
    1.
    Prop., the following in time or order, the next to the first, the second (cf.: alter, proximus); absol.: si te secundo lumine hic offendero, the next morning, Enn. ap. Cic. Att. 7, 26, 1: de tribus unum esset optandum...optimum est facere; secundum, nec facere nec pati;

    miserrimum digladiari semper, etc.,

    the next best, Cic. Rep. 3, 14, 23; cf.:

    id secundum erat de tribus,

    id. Or. 15, 50:

    aliquem obligare secundo sacramento, priore amisso, etc.,

    id. Off. 1, 11, 36; cf.:

    prioribus equitum partibus secundis additis,

    id. Rep. 2, 20, 36:

    Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae,

    id. ib. 2, 10, 18:

    Olympias secunda et sexagesima,

    id. ib. 2, 15, 28:

    oriens incendium belli Punici secundi,

    id. ib. 1, 1, 1: aliquem secundum heredem instituere, the second or substituted heir, if the first-named die or refuse the inheritance, id. Fam. 13, 61; so,

    heres,

    Hor. S. 2, 5, 48; Inscr. Orell. 3416:

    mensa,

    the second course, dessert, Cic. Att. 14, 6, 2; 14, 21, 4; Cels. 1, 2 fin.; Plin. 9, 35, 58, § 120; 19, 8, 53, § 167; Verg. G. 2, 101; Hor. S. 2, 2, 121:

    Germania,

    Lower Germany, Amm. 15, 8, 19.— Subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. membranae), the after-birth, secundines:

    partus,

    Cels. 7, 29 fin.:

    non magis pertinere quam secundas ad editum infantem,

    Sen. Ep. 92, 34; Col. 7, 7, 4; Plin. 27, 4, 13, § 30; 30, 14, 43, § 123:

    secundae partūs,

    id. 9, 13, 15, § 41; 20, 6, 23, § 51; 20, 11, 44, § 115.—
    2.
    Trop.
    a.
    Following, next, second in rank, value, etc.; with ad:

    quorum ordo proxime accedit, ut secundus sit ad regium principatum,

    Cic. Fin. 3, 16, 52.—With ab:

    potentiā secundus a rege,

    Hirt. B. Alex. 66;

    with which cf.: secundus a Romulo conditor urbis Romanae,

    Liv. 7, 1 fin.; and:

    Ajax, heros ab Achille secundus,

    Hor. S. 2, 3, 193:

    qui honos secundus a rege erat,

    Just. 18, 4, 5.— Absol.: nil majus generatur ipso (Jove), Nec viget quicquam simile aut secundum, Hor. C. 1, 12, 18:

    tu (Juppiter) secundo Caesare regnes,

    id. ib. 1, 12, 51; corresp. to maxime:

    maxime vellem...secundo autem loco, etc.,

    Cic. Phil. 8, 10, 31; cf.:

    me maxime consolatur spes, etc....facile secundo loco me consolatur recordatio, etc.,

    id. Fam. 1, 6, 1 sq.:

    cotes Creticae diu maximam laudem habuere, secundam Laconicae,

    Plin. 36, 22, 47, § 164.—With dat.:

    nulli Campanorum secundus vinctus ad mortem rapior,

    Liv. 23, 10, 7 Weissenb. ad loc.:

    regio spatio locorum nulli earum gentium secunda,

    Curt. 5, 10, 3; Vell. 2, 76, 1:

    secundus sibi, non par,

    Just. 11, 12, 14:

    secunda nobilitas Falerno agro,

    id. 14, 6, 8, § 62:

    bonitas amomo pallido,

    id. 12, 13, 28, § 48.—With abl., Hirt. B. Alex. 66; cf. supra.—
    b.
    With the prevailing idea of subjection or inferiority, secondary, subordinate, inferior; absol.:

    secundae sortis ingenium,

    only of the second grade, Sen. Ep. 52, 3:

    moneri velle ac posse secunda virtus est,

    id. Ben. 5, 25, 4; cf.:

    (servi) quasi secundum hominum genus sunt,

    Flor. 3, 20, 1:

    vivit siliquis et pane secundo (i. e. secundario),

    Hor. Ep. 2, 1, 123 (cf.:

    secundarius panis,

    Plin. 18, 10, 20, § 89; Suet. Aug. 76):

    tenue argentum venaeque secundae,

    Juv. 9, 31:

    haec fuit altera persona Thebis, sed tamen secunda ita, ut proxima esset Epaminondae,

    Nep. Pel. 4, 3. —With abl.:

    haud ulli veterum virtute secundus,

    inferior, Verg. A. 11, 441.—With inf.:

    nec vertere cuiquam Frena secundus Halys,

    Stat. Th. 2, 574.—Esp., in phrase partes secundae, second parts, inferior parts:

    in actoribus Graecis, ille qui est secundarum aut tertiarum partium,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

    ut credas partis mimum tractare secundas,

    Hor. Ep. 1, 18, 14.—With ab:

    hic erit a mensis fine secunda dies,

    the last day but one of the month, Ov. F. 1, 710. —As subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. partes), the second or inferior parts:

    Spinther secundarum tertiarum Pamphilus,

    Plin. 7, 12, 10, § 54; Inscr. Orell. 2644:

    Q. Arrius, qui fuit M. Crassi quasi secundarum,

    Cic. Brut. 69, 242; so,

    secundas sortiri,

    Sen. Ben. 2, 29, 3:

    ferre,

    Hor. S. 1, 9, 46:

    deferre alicui,

    Quint. 10, 1, 53:

    agere,

    Sen. Ira, 3, 8, 6.—
    B.
    (Acc. to sequor, II.)
    1.
    Prop., naut. t. t., of currents of water, etc., favorable, fair (as following the course of the vessel):

    secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit,

    i. e. down the stream, Caes. B. G. 7, 58; so,

    Tiberi,

    Liv. 5, 46:

    amni,

    Verg. G. 3, 447:

    fluvio,

    id. A. 7, 494:

    aqua,

    Liv. 21, 28; cf.:

    totā rate in secundam aquam labente,

    with the current, id. 21, 47:

    et ventum et aestum uno tempore nactus secundum,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; so,

    aestu,

    Liv. 23, 41:

    mari,

    id. 29, 7; and, poet.:

    (Neptunus) curru secundo,

    speeding along, Verg. A. 1, 156:

    secundo amne,

    Curt. 4, 7, 9:

    navigatio,

    Tac. A. 2, 8.—Esp., of winds:

    in portum vento secundo, velo passo pervenit,

    Plaut. Stich. 2, 2, 45; cf.:

    cum videam navem secundis ventis cursum tenentem suum,

    Cic. Planc. 39, 94; so,

    ventus,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; Hor. C. 2, 10, 23; id. Ep. 2, 1, 102; cf.

    aquilo,

    id. ib. 2, 2, 201.— Sup.:

    cum secundissimo vento cursum teneret,

    Cic. N. D. 3, 34, 83.—Of sails (trop.):

    des ingenio vela secunda meo,

    Ov. F. 3, 790.—
    2.
    Transf., with, according to any thing: austri anniversarii secundo sole flant, i. e. according to the course of the sun, Nigid. ap. Gell. 2, 22, 31: squama secunda (opp. adversa), as we say, with the grain, i. e. so as to offer no resistance to the hand when it is passed from the head to the tail, id. ap. Macr. S. 2, 12.—
    3.
    Trop., favorable, propitious, fortunate (opp. adversus); absol.:

    secundo populo aliquid facere,

    with the consent of the people, Cic. Tusc. 2, 1, 4; so,

    concio,

    id. Agr. 2, 37, 101; cf.:

    voluntas concionis,

    id. Att. 1, 19, 4:

    admurmurationes cuncti senatūs,

    id. Q. Fr. 2, 1, 3: rumor, Enn. ap. Non. 385, 17 (Ann. v. 260 Vahl.); Hor. Ep. 1, 10, 9:

    clamor,

    Verg. A. 5, 491:

    aures,

    Liv. 6, 40; 33, 46; 42, 28:

    praesentibus ac secundis diis,

    id. 7, 26; so,

    dis auspicibus et Junone secundā,

    Verg. A. 4, 45; and:

    secundo Marte ruat,

    id. ib. 10, 21:

    adi pede sacra secundo,

    id. ib. 8, 302;

    10, 255: auspicia,

    Cic. Div. 1, 15, 27; cf. avis, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 82 Vahl.); and in poet. hypallage:

    haruspex,

    Verg. A. 11, 739: scitus, secunda loquens in tempore, Enn. ap. Gell. 12, 4, 3 (Ann. v. 251 Vahl.): res (opp. adversae), Cic. Off. 1, 26, 90;

    so,

    id. Lael. 5, 17; 6, 22; id. Att. 4, 2, 1; Hor. S. 2, 8, 74; cf.

    fortunae (opp. adversae),

    Cic. Sull. 23, 66;

    and tempora (opp. adversi casus),

    Auct. Her. 4, 17, 24; so, res, Enn. ap. Fest. p. 257 Müll. (Ann. v. 357 Vahl.); Ter. Heaut. 2, 2, 1; Cic. N. D. 3, 36, 88 (with prosperitates); Verg. A. 10, 502; Hor. Ep. 1, 10, 30: fortunae, Cato ap. Fest. s. v. parsi, p. 242 Müll.; Plaut. Stich. 2, 1, 28:

    proelia,

    Caes. B. G. 3, 1:

    motus Galliae,

    successful, id. ib. 7, 59; and:

    belli exitus,

    Hor. C. 4, 14, 38:

    consilium,

    Caes. B. C. 3, 42:

    labores,

    Hor. C. 4, 4, 45.— Comp.:

    reliqua militia secundiore famā fuit,

    Suet. Caes. 2.— Sup.:

    secundissima proelia,

    Caes. B. G. 7, 62.— With dat.:

    secunda (sc. verba) irae,

    i. e. increasing, promoting it, Liv. 2, 38.— Comp.:

    secundiore equitum proelio nostris,

    Caes. B. G. 2, 9.— Sup.:

    tres leges secundissimas plebei, adversas nobilitati tulit,

    Liv. 8, 12: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse videntur, Caes. ap. Cic. Att. 10, 8, B.—As subst.: sĕcunda, ōrum, n., favorable circumstances, good fortune:

    sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem,

    Hor. C. 2, 10, 13:

    age, me in tuis secundis respice,

    Ter. And. 5, 6, 11:

    omnium secundorum adversorumque causes in deos vertere,

    Liv. 28, 11, 1:

    in secundis sapere et consulere,

    id. 30, 42, 16:

    nimius homo inter secunda,

    Tac. H. 2, 59; 1, 10; Curt. 4, 6, 31:

    nemo confidat nimium secundis,

    Sen. Thyest. 615:

    poscunt fidem secunda,

    id. Agam. 934:

    secunda non habent unquam modum,

    id. Oedip. 694.
    2.
    Sĕcundus, i, m.; Sĕcunda, ae, f. [1. secundus], a Roman proper name.
    I.
    C. Plinius Secundus, the writer on natural history.
    II.
    C. Plinius Caecilius Secundus, his nephew:

    OCTAVIA Q. F. SECVNDA,

    Inscr. Grut. 445, 2; cf. Varr. L. L. 9, § 60 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > Secunda

  • 58 secunda

    1.
    sĕcundus, a, um, adj. [sequor], following.
    A.
    (Acc. to sequor, I. B. 2.)
    1.
    Prop., the following in time or order, the next to the first, the second (cf.: alter, proximus); absol.: si te secundo lumine hic offendero, the next morning, Enn. ap. Cic. Att. 7, 26, 1: de tribus unum esset optandum...optimum est facere; secundum, nec facere nec pati;

    miserrimum digladiari semper, etc.,

    the next best, Cic. Rep. 3, 14, 23; cf.:

    id secundum erat de tribus,

    id. Or. 15, 50:

    aliquem obligare secundo sacramento, priore amisso, etc.,

    id. Off. 1, 11, 36; cf.:

    prioribus equitum partibus secundis additis,

    id. Rep. 2, 20, 36:

    Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae,

    id. ib. 2, 10, 18:

    Olympias secunda et sexagesima,

    id. ib. 2, 15, 28:

    oriens incendium belli Punici secundi,

    id. ib. 1, 1, 1: aliquem secundum heredem instituere, the second or substituted heir, if the first-named die or refuse the inheritance, id. Fam. 13, 61; so,

    heres,

    Hor. S. 2, 5, 48; Inscr. Orell. 3416:

    mensa,

    the second course, dessert, Cic. Att. 14, 6, 2; 14, 21, 4; Cels. 1, 2 fin.; Plin. 9, 35, 58, § 120; 19, 8, 53, § 167; Verg. G. 2, 101; Hor. S. 2, 2, 121:

    Germania,

    Lower Germany, Amm. 15, 8, 19.— Subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. membranae), the after-birth, secundines:

    partus,

    Cels. 7, 29 fin.:

    non magis pertinere quam secundas ad editum infantem,

    Sen. Ep. 92, 34; Col. 7, 7, 4; Plin. 27, 4, 13, § 30; 30, 14, 43, § 123:

    secundae partūs,

    id. 9, 13, 15, § 41; 20, 6, 23, § 51; 20, 11, 44, § 115.—
    2.
    Trop.
    a.
    Following, next, second in rank, value, etc.; with ad:

    quorum ordo proxime accedit, ut secundus sit ad regium principatum,

    Cic. Fin. 3, 16, 52.—With ab:

    potentiā secundus a rege,

    Hirt. B. Alex. 66;

    with which cf.: secundus a Romulo conditor urbis Romanae,

    Liv. 7, 1 fin.; and:

    Ajax, heros ab Achille secundus,

    Hor. S. 2, 3, 193:

    qui honos secundus a rege erat,

    Just. 18, 4, 5.— Absol.: nil majus generatur ipso (Jove), Nec viget quicquam simile aut secundum, Hor. C. 1, 12, 18:

    tu (Juppiter) secundo Caesare regnes,

    id. ib. 1, 12, 51; corresp. to maxime:

    maxime vellem...secundo autem loco, etc.,

    Cic. Phil. 8, 10, 31; cf.:

    me maxime consolatur spes, etc....facile secundo loco me consolatur recordatio, etc.,

    id. Fam. 1, 6, 1 sq.:

    cotes Creticae diu maximam laudem habuere, secundam Laconicae,

    Plin. 36, 22, 47, § 164.—With dat.:

    nulli Campanorum secundus vinctus ad mortem rapior,

    Liv. 23, 10, 7 Weissenb. ad loc.:

    regio spatio locorum nulli earum gentium secunda,

    Curt. 5, 10, 3; Vell. 2, 76, 1:

    secundus sibi, non par,

    Just. 11, 12, 14:

    secunda nobilitas Falerno agro,

    id. 14, 6, 8, § 62:

    bonitas amomo pallido,

    id. 12, 13, 28, § 48.—With abl., Hirt. B. Alex. 66; cf. supra.—
    b.
    With the prevailing idea of subjection or inferiority, secondary, subordinate, inferior; absol.:

    secundae sortis ingenium,

    only of the second grade, Sen. Ep. 52, 3:

    moneri velle ac posse secunda virtus est,

    id. Ben. 5, 25, 4; cf.:

    (servi) quasi secundum hominum genus sunt,

    Flor. 3, 20, 1:

    vivit siliquis et pane secundo (i. e. secundario),

    Hor. Ep. 2, 1, 123 (cf.:

    secundarius panis,

    Plin. 18, 10, 20, § 89; Suet. Aug. 76):

    tenue argentum venaeque secundae,

    Juv. 9, 31:

    haec fuit altera persona Thebis, sed tamen secunda ita, ut proxima esset Epaminondae,

    Nep. Pel. 4, 3. —With abl.:

    haud ulli veterum virtute secundus,

    inferior, Verg. A. 11, 441.—With inf.:

    nec vertere cuiquam Frena secundus Halys,

    Stat. Th. 2, 574.—Esp., in phrase partes secundae, second parts, inferior parts:

    in actoribus Graecis, ille qui est secundarum aut tertiarum partium,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

    ut credas partis mimum tractare secundas,

    Hor. Ep. 1, 18, 14.—With ab:

    hic erit a mensis fine secunda dies,

    the last day but one of the month, Ov. F. 1, 710. —As subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. partes), the second or inferior parts:

    Spinther secundarum tertiarum Pamphilus,

    Plin. 7, 12, 10, § 54; Inscr. Orell. 2644:

    Q. Arrius, qui fuit M. Crassi quasi secundarum,

    Cic. Brut. 69, 242; so,

    secundas sortiri,

    Sen. Ben. 2, 29, 3:

    ferre,

    Hor. S. 1, 9, 46:

    deferre alicui,

    Quint. 10, 1, 53:

    agere,

    Sen. Ira, 3, 8, 6.—
    B.
    (Acc. to sequor, II.)
    1.
    Prop., naut. t. t., of currents of water, etc., favorable, fair (as following the course of the vessel):

    secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit,

    i. e. down the stream, Caes. B. G. 7, 58; so,

    Tiberi,

    Liv. 5, 46:

    amni,

    Verg. G. 3, 447:

    fluvio,

    id. A. 7, 494:

    aqua,

    Liv. 21, 28; cf.:

    totā rate in secundam aquam labente,

    with the current, id. 21, 47:

    et ventum et aestum uno tempore nactus secundum,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; so,

    aestu,

    Liv. 23, 41:

    mari,

    id. 29, 7; and, poet.:

    (Neptunus) curru secundo,

    speeding along, Verg. A. 1, 156:

    secundo amne,

    Curt. 4, 7, 9:

    navigatio,

    Tac. A. 2, 8.—Esp., of winds:

    in portum vento secundo, velo passo pervenit,

    Plaut. Stich. 2, 2, 45; cf.:

    cum videam navem secundis ventis cursum tenentem suum,

    Cic. Planc. 39, 94; so,

    ventus,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; Hor. C. 2, 10, 23; id. Ep. 2, 1, 102; cf.

    aquilo,

    id. ib. 2, 2, 201.— Sup.:

    cum secundissimo vento cursum teneret,

    Cic. N. D. 3, 34, 83.—Of sails (trop.):

    des ingenio vela secunda meo,

    Ov. F. 3, 790.—
    2.
    Transf., with, according to any thing: austri anniversarii secundo sole flant, i. e. according to the course of the sun, Nigid. ap. Gell. 2, 22, 31: squama secunda (opp. adversa), as we say, with the grain, i. e. so as to offer no resistance to the hand when it is passed from the head to the tail, id. ap. Macr. S. 2, 12.—
    3.
    Trop., favorable, propitious, fortunate (opp. adversus); absol.:

    secundo populo aliquid facere,

    with the consent of the people, Cic. Tusc. 2, 1, 4; so,

    concio,

    id. Agr. 2, 37, 101; cf.:

    voluntas concionis,

    id. Att. 1, 19, 4:

    admurmurationes cuncti senatūs,

    id. Q. Fr. 2, 1, 3: rumor, Enn. ap. Non. 385, 17 (Ann. v. 260 Vahl.); Hor. Ep. 1, 10, 9:

    clamor,

    Verg. A. 5, 491:

    aures,

    Liv. 6, 40; 33, 46; 42, 28:

    praesentibus ac secundis diis,

    id. 7, 26; so,

    dis auspicibus et Junone secundā,

    Verg. A. 4, 45; and:

    secundo Marte ruat,

    id. ib. 10, 21:

    adi pede sacra secundo,

    id. ib. 8, 302;

    10, 255: auspicia,

    Cic. Div. 1, 15, 27; cf. avis, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 82 Vahl.); and in poet. hypallage:

    haruspex,

    Verg. A. 11, 739: scitus, secunda loquens in tempore, Enn. ap. Gell. 12, 4, 3 (Ann. v. 251 Vahl.): res (opp. adversae), Cic. Off. 1, 26, 90;

    so,

    id. Lael. 5, 17; 6, 22; id. Att. 4, 2, 1; Hor. S. 2, 8, 74; cf.

    fortunae (opp. adversae),

    Cic. Sull. 23, 66;

    and tempora (opp. adversi casus),

    Auct. Her. 4, 17, 24; so, res, Enn. ap. Fest. p. 257 Müll. (Ann. v. 357 Vahl.); Ter. Heaut. 2, 2, 1; Cic. N. D. 3, 36, 88 (with prosperitates); Verg. A. 10, 502; Hor. Ep. 1, 10, 30: fortunae, Cato ap. Fest. s. v. parsi, p. 242 Müll.; Plaut. Stich. 2, 1, 28:

    proelia,

    Caes. B. G. 3, 1:

    motus Galliae,

    successful, id. ib. 7, 59; and:

    belli exitus,

    Hor. C. 4, 14, 38:

    consilium,

    Caes. B. C. 3, 42:

    labores,

    Hor. C. 4, 4, 45.— Comp.:

    reliqua militia secundiore famā fuit,

    Suet. Caes. 2.— Sup.:

    secundissima proelia,

    Caes. B. G. 7, 62.— With dat.:

    secunda (sc. verba) irae,

    i. e. increasing, promoting it, Liv. 2, 38.— Comp.:

    secundiore equitum proelio nostris,

    Caes. B. G. 2, 9.— Sup.:

    tres leges secundissimas plebei, adversas nobilitati tulit,

    Liv. 8, 12: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse videntur, Caes. ap. Cic. Att. 10, 8, B.—As subst.: sĕcunda, ōrum, n., favorable circumstances, good fortune:

    sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem,

    Hor. C. 2, 10, 13:

    age, me in tuis secundis respice,

    Ter. And. 5, 6, 11:

    omnium secundorum adversorumque causes in deos vertere,

    Liv. 28, 11, 1:

    in secundis sapere et consulere,

    id. 30, 42, 16:

    nimius homo inter secunda,

    Tac. H. 2, 59; 1, 10; Curt. 4, 6, 31:

    nemo confidat nimium secundis,

    Sen. Thyest. 615:

    poscunt fidem secunda,

    id. Agam. 934:

    secunda non habent unquam modum,

    id. Oedip. 694.
    2.
    Sĕcundus, i, m.; Sĕcunda, ae, f. [1. secundus], a Roman proper name.
    I.
    C. Plinius Secundus, the writer on natural history.
    II.
    C. Plinius Caecilius Secundus, his nephew:

    OCTAVIA Q. F. SECVNDA,

    Inscr. Grut. 445, 2; cf. Varr. L. L. 9, § 60 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > secunda

  • 59 secundae

    1.
    sĕcundus, a, um, adj. [sequor], following.
    A.
    (Acc. to sequor, I. B. 2.)
    1.
    Prop., the following in time or order, the next to the first, the second (cf.: alter, proximus); absol.: si te secundo lumine hic offendero, the next morning, Enn. ap. Cic. Att. 7, 26, 1: de tribus unum esset optandum...optimum est facere; secundum, nec facere nec pati;

    miserrimum digladiari semper, etc.,

    the next best, Cic. Rep. 3, 14, 23; cf.:

    id secundum erat de tribus,

    id. Or. 15, 50:

    aliquem obligare secundo sacramento, priore amisso, etc.,

    id. Off. 1, 11, 36; cf.:

    prioribus equitum partibus secundis additis,

    id. Rep. 2, 20, 36:

    Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae,

    id. ib. 2, 10, 18:

    Olympias secunda et sexagesima,

    id. ib. 2, 15, 28:

    oriens incendium belli Punici secundi,

    id. ib. 1, 1, 1: aliquem secundum heredem instituere, the second or substituted heir, if the first-named die or refuse the inheritance, id. Fam. 13, 61; so,

    heres,

    Hor. S. 2, 5, 48; Inscr. Orell. 3416:

    mensa,

    the second course, dessert, Cic. Att. 14, 6, 2; 14, 21, 4; Cels. 1, 2 fin.; Plin. 9, 35, 58, § 120; 19, 8, 53, § 167; Verg. G. 2, 101; Hor. S. 2, 2, 121:

    Germania,

    Lower Germany, Amm. 15, 8, 19.— Subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. membranae), the after-birth, secundines:

    partus,

    Cels. 7, 29 fin.:

    non magis pertinere quam secundas ad editum infantem,

    Sen. Ep. 92, 34; Col. 7, 7, 4; Plin. 27, 4, 13, § 30; 30, 14, 43, § 123:

    secundae partūs,

    id. 9, 13, 15, § 41; 20, 6, 23, § 51; 20, 11, 44, § 115.—
    2.
    Trop.
    a.
    Following, next, second in rank, value, etc.; with ad:

    quorum ordo proxime accedit, ut secundus sit ad regium principatum,

    Cic. Fin. 3, 16, 52.—With ab:

    potentiā secundus a rege,

    Hirt. B. Alex. 66;

    with which cf.: secundus a Romulo conditor urbis Romanae,

    Liv. 7, 1 fin.; and:

    Ajax, heros ab Achille secundus,

    Hor. S. 2, 3, 193:

    qui honos secundus a rege erat,

    Just. 18, 4, 5.— Absol.: nil majus generatur ipso (Jove), Nec viget quicquam simile aut secundum, Hor. C. 1, 12, 18:

    tu (Juppiter) secundo Caesare regnes,

    id. ib. 1, 12, 51; corresp. to maxime:

    maxime vellem...secundo autem loco, etc.,

    Cic. Phil. 8, 10, 31; cf.:

    me maxime consolatur spes, etc....facile secundo loco me consolatur recordatio, etc.,

    id. Fam. 1, 6, 1 sq.:

    cotes Creticae diu maximam laudem habuere, secundam Laconicae,

    Plin. 36, 22, 47, § 164.—With dat.:

    nulli Campanorum secundus vinctus ad mortem rapior,

    Liv. 23, 10, 7 Weissenb. ad loc.:

    regio spatio locorum nulli earum gentium secunda,

    Curt. 5, 10, 3; Vell. 2, 76, 1:

    secundus sibi, non par,

    Just. 11, 12, 14:

    secunda nobilitas Falerno agro,

    id. 14, 6, 8, § 62:

    bonitas amomo pallido,

    id. 12, 13, 28, § 48.—With abl., Hirt. B. Alex. 66; cf. supra.—
    b.
    With the prevailing idea of subjection or inferiority, secondary, subordinate, inferior; absol.:

    secundae sortis ingenium,

    only of the second grade, Sen. Ep. 52, 3:

    moneri velle ac posse secunda virtus est,

    id. Ben. 5, 25, 4; cf.:

    (servi) quasi secundum hominum genus sunt,

    Flor. 3, 20, 1:

    vivit siliquis et pane secundo (i. e. secundario),

    Hor. Ep. 2, 1, 123 (cf.:

    secundarius panis,

    Plin. 18, 10, 20, § 89; Suet. Aug. 76):

    tenue argentum venaeque secundae,

    Juv. 9, 31:

    haec fuit altera persona Thebis, sed tamen secunda ita, ut proxima esset Epaminondae,

    Nep. Pel. 4, 3. —With abl.:

    haud ulli veterum virtute secundus,

    inferior, Verg. A. 11, 441.—With inf.:

    nec vertere cuiquam Frena secundus Halys,

    Stat. Th. 2, 574.—Esp., in phrase partes secundae, second parts, inferior parts:

    in actoribus Graecis, ille qui est secundarum aut tertiarum partium,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

    ut credas partis mimum tractare secundas,

    Hor. Ep. 1, 18, 14.—With ab:

    hic erit a mensis fine secunda dies,

    the last day but one of the month, Ov. F. 1, 710. —As subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. partes), the second or inferior parts:

    Spinther secundarum tertiarum Pamphilus,

    Plin. 7, 12, 10, § 54; Inscr. Orell. 2644:

    Q. Arrius, qui fuit M. Crassi quasi secundarum,

    Cic. Brut. 69, 242; so,

    secundas sortiri,

    Sen. Ben. 2, 29, 3:

    ferre,

    Hor. S. 1, 9, 46:

    deferre alicui,

    Quint. 10, 1, 53:

    agere,

    Sen. Ira, 3, 8, 6.—
    B.
    (Acc. to sequor, II.)
    1.
    Prop., naut. t. t., of currents of water, etc., favorable, fair (as following the course of the vessel):

    secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit,

    i. e. down the stream, Caes. B. G. 7, 58; so,

    Tiberi,

    Liv. 5, 46:

    amni,

    Verg. G. 3, 447:

    fluvio,

    id. A. 7, 494:

    aqua,

    Liv. 21, 28; cf.:

    totā rate in secundam aquam labente,

    with the current, id. 21, 47:

    et ventum et aestum uno tempore nactus secundum,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; so,

    aestu,

    Liv. 23, 41:

    mari,

    id. 29, 7; and, poet.:

    (Neptunus) curru secundo,

    speeding along, Verg. A. 1, 156:

    secundo amne,

    Curt. 4, 7, 9:

    navigatio,

    Tac. A. 2, 8.—Esp., of winds:

    in portum vento secundo, velo passo pervenit,

    Plaut. Stich. 2, 2, 45; cf.:

    cum videam navem secundis ventis cursum tenentem suum,

    Cic. Planc. 39, 94; so,

    ventus,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; Hor. C. 2, 10, 23; id. Ep. 2, 1, 102; cf.

    aquilo,

    id. ib. 2, 2, 201.— Sup.:

    cum secundissimo vento cursum teneret,

    Cic. N. D. 3, 34, 83.—Of sails (trop.):

    des ingenio vela secunda meo,

    Ov. F. 3, 790.—
    2.
    Transf., with, according to any thing: austri anniversarii secundo sole flant, i. e. according to the course of the sun, Nigid. ap. Gell. 2, 22, 31: squama secunda (opp. adversa), as we say, with the grain, i. e. so as to offer no resistance to the hand when it is passed from the head to the tail, id. ap. Macr. S. 2, 12.—
    3.
    Trop., favorable, propitious, fortunate (opp. adversus); absol.:

    secundo populo aliquid facere,

    with the consent of the people, Cic. Tusc. 2, 1, 4; so,

    concio,

    id. Agr. 2, 37, 101; cf.:

    voluntas concionis,

    id. Att. 1, 19, 4:

    admurmurationes cuncti senatūs,

    id. Q. Fr. 2, 1, 3: rumor, Enn. ap. Non. 385, 17 (Ann. v. 260 Vahl.); Hor. Ep. 1, 10, 9:

    clamor,

    Verg. A. 5, 491:

    aures,

    Liv. 6, 40; 33, 46; 42, 28:

    praesentibus ac secundis diis,

    id. 7, 26; so,

    dis auspicibus et Junone secundā,

    Verg. A. 4, 45; and:

    secundo Marte ruat,

    id. ib. 10, 21:

    adi pede sacra secundo,

    id. ib. 8, 302;

    10, 255: auspicia,

    Cic. Div. 1, 15, 27; cf. avis, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 82 Vahl.); and in poet. hypallage:

    haruspex,

    Verg. A. 11, 739: scitus, secunda loquens in tempore, Enn. ap. Gell. 12, 4, 3 (Ann. v. 251 Vahl.): res (opp. adversae), Cic. Off. 1, 26, 90;

    so,

    id. Lael. 5, 17; 6, 22; id. Att. 4, 2, 1; Hor. S. 2, 8, 74; cf.

    fortunae (opp. adversae),

    Cic. Sull. 23, 66;

    and tempora (opp. adversi casus),

    Auct. Her. 4, 17, 24; so, res, Enn. ap. Fest. p. 257 Müll. (Ann. v. 357 Vahl.); Ter. Heaut. 2, 2, 1; Cic. N. D. 3, 36, 88 (with prosperitates); Verg. A. 10, 502; Hor. Ep. 1, 10, 30: fortunae, Cato ap. Fest. s. v. parsi, p. 242 Müll.; Plaut. Stich. 2, 1, 28:

    proelia,

    Caes. B. G. 3, 1:

    motus Galliae,

    successful, id. ib. 7, 59; and:

    belli exitus,

    Hor. C. 4, 14, 38:

    consilium,

    Caes. B. C. 3, 42:

    labores,

    Hor. C. 4, 4, 45.— Comp.:

    reliqua militia secundiore famā fuit,

    Suet. Caes. 2.— Sup.:

    secundissima proelia,

    Caes. B. G. 7, 62.— With dat.:

    secunda (sc. verba) irae,

    i. e. increasing, promoting it, Liv. 2, 38.— Comp.:

    secundiore equitum proelio nostris,

    Caes. B. G. 2, 9.— Sup.:

    tres leges secundissimas plebei, adversas nobilitati tulit,

    Liv. 8, 12: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse videntur, Caes. ap. Cic. Att. 10, 8, B.—As subst.: sĕcunda, ōrum, n., favorable circumstances, good fortune:

    sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem,

    Hor. C. 2, 10, 13:

    age, me in tuis secundis respice,

    Ter. And. 5, 6, 11:

    omnium secundorum adversorumque causes in deos vertere,

    Liv. 28, 11, 1:

    in secundis sapere et consulere,

    id. 30, 42, 16:

    nimius homo inter secunda,

    Tac. H. 2, 59; 1, 10; Curt. 4, 6, 31:

    nemo confidat nimium secundis,

    Sen. Thyest. 615:

    poscunt fidem secunda,

    id. Agam. 934:

    secunda non habent unquam modum,

    id. Oedip. 694.
    2.
    Sĕcundus, i, m.; Sĕcunda, ae, f. [1. secundus], a Roman proper name.
    I.
    C. Plinius Secundus, the writer on natural history.
    II.
    C. Plinius Caecilius Secundus, his nephew:

    OCTAVIA Q. F. SECVNDA,

    Inscr. Grut. 445, 2; cf. Varr. L. L. 9, § 60 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > secundae

  • 60 Secundus

    1.
    sĕcundus, a, um, adj. [sequor], following.
    A.
    (Acc. to sequor, I. B. 2.)
    1.
    Prop., the following in time or order, the next to the first, the second (cf.: alter, proximus); absol.: si te secundo lumine hic offendero, the next morning, Enn. ap. Cic. Att. 7, 26, 1: de tribus unum esset optandum...optimum est facere; secundum, nec facere nec pati;

    miserrimum digladiari semper, etc.,

    the next best, Cic. Rep. 3, 14, 23; cf.:

    id secundum erat de tribus,

    id. Or. 15, 50:

    aliquem obligare secundo sacramento, priore amisso, etc.,

    id. Off. 1, 11, 36; cf.:

    prioribus equitum partibus secundis additis,

    id. Rep. 2, 20, 36:

    Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae,

    id. ib. 2, 10, 18:

    Olympias secunda et sexagesima,

    id. ib. 2, 15, 28:

    oriens incendium belli Punici secundi,

    id. ib. 1, 1, 1: aliquem secundum heredem instituere, the second or substituted heir, if the first-named die or refuse the inheritance, id. Fam. 13, 61; so,

    heres,

    Hor. S. 2, 5, 48; Inscr. Orell. 3416:

    mensa,

    the second course, dessert, Cic. Att. 14, 6, 2; 14, 21, 4; Cels. 1, 2 fin.; Plin. 9, 35, 58, § 120; 19, 8, 53, § 167; Verg. G. 2, 101; Hor. S. 2, 2, 121:

    Germania,

    Lower Germany, Amm. 15, 8, 19.— Subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. membranae), the after-birth, secundines:

    partus,

    Cels. 7, 29 fin.:

    non magis pertinere quam secundas ad editum infantem,

    Sen. Ep. 92, 34; Col. 7, 7, 4; Plin. 27, 4, 13, § 30; 30, 14, 43, § 123:

    secundae partūs,

    id. 9, 13, 15, § 41; 20, 6, 23, § 51; 20, 11, 44, § 115.—
    2.
    Trop.
    a.
    Following, next, second in rank, value, etc.; with ad:

    quorum ordo proxime accedit, ut secundus sit ad regium principatum,

    Cic. Fin. 3, 16, 52.—With ab:

    potentiā secundus a rege,

    Hirt. B. Alex. 66;

    with which cf.: secundus a Romulo conditor urbis Romanae,

    Liv. 7, 1 fin.; and:

    Ajax, heros ab Achille secundus,

    Hor. S. 2, 3, 193:

    qui honos secundus a rege erat,

    Just. 18, 4, 5.— Absol.: nil majus generatur ipso (Jove), Nec viget quicquam simile aut secundum, Hor. C. 1, 12, 18:

    tu (Juppiter) secundo Caesare regnes,

    id. ib. 1, 12, 51; corresp. to maxime:

    maxime vellem...secundo autem loco, etc.,

    Cic. Phil. 8, 10, 31; cf.:

    me maxime consolatur spes, etc....facile secundo loco me consolatur recordatio, etc.,

    id. Fam. 1, 6, 1 sq.:

    cotes Creticae diu maximam laudem habuere, secundam Laconicae,

    Plin. 36, 22, 47, § 164.—With dat.:

    nulli Campanorum secundus vinctus ad mortem rapior,

    Liv. 23, 10, 7 Weissenb. ad loc.:

    regio spatio locorum nulli earum gentium secunda,

    Curt. 5, 10, 3; Vell. 2, 76, 1:

    secundus sibi, non par,

    Just. 11, 12, 14:

    secunda nobilitas Falerno agro,

    id. 14, 6, 8, § 62:

    bonitas amomo pallido,

    id. 12, 13, 28, § 48.—With abl., Hirt. B. Alex. 66; cf. supra.—
    b.
    With the prevailing idea of subjection or inferiority, secondary, subordinate, inferior; absol.:

    secundae sortis ingenium,

    only of the second grade, Sen. Ep. 52, 3:

    moneri velle ac posse secunda virtus est,

    id. Ben. 5, 25, 4; cf.:

    (servi) quasi secundum hominum genus sunt,

    Flor. 3, 20, 1:

    vivit siliquis et pane secundo (i. e. secundario),

    Hor. Ep. 2, 1, 123 (cf.:

    secundarius panis,

    Plin. 18, 10, 20, § 89; Suet. Aug. 76):

    tenue argentum venaeque secundae,

    Juv. 9, 31:

    haec fuit altera persona Thebis, sed tamen secunda ita, ut proxima esset Epaminondae,

    Nep. Pel. 4, 3. —With abl.:

    haud ulli veterum virtute secundus,

    inferior, Verg. A. 11, 441.—With inf.:

    nec vertere cuiquam Frena secundus Halys,

    Stat. Th. 2, 574.—Esp., in phrase partes secundae, second parts, inferior parts:

    in actoribus Graecis, ille qui est secundarum aut tertiarum partium,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

    ut credas partis mimum tractare secundas,

    Hor. Ep. 1, 18, 14.—With ab:

    hic erit a mensis fine secunda dies,

    the last day but one of the month, Ov. F. 1, 710. —As subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. partes), the second or inferior parts:

    Spinther secundarum tertiarum Pamphilus,

    Plin. 7, 12, 10, § 54; Inscr. Orell. 2644:

    Q. Arrius, qui fuit M. Crassi quasi secundarum,

    Cic. Brut. 69, 242; so,

    secundas sortiri,

    Sen. Ben. 2, 29, 3:

    ferre,

    Hor. S. 1, 9, 46:

    deferre alicui,

    Quint. 10, 1, 53:

    agere,

    Sen. Ira, 3, 8, 6.—
    B.
    (Acc. to sequor, II.)
    1.
    Prop., naut. t. t., of currents of water, etc., favorable, fair (as following the course of the vessel):

    secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit,

    i. e. down the stream, Caes. B. G. 7, 58; so,

    Tiberi,

    Liv. 5, 46:

    amni,

    Verg. G. 3, 447:

    fluvio,

    id. A. 7, 494:

    aqua,

    Liv. 21, 28; cf.:

    totā rate in secundam aquam labente,

    with the current, id. 21, 47:

    et ventum et aestum uno tempore nactus secundum,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; so,

    aestu,

    Liv. 23, 41:

    mari,

    id. 29, 7; and, poet.:

    (Neptunus) curru secundo,

    speeding along, Verg. A. 1, 156:

    secundo amne,

    Curt. 4, 7, 9:

    navigatio,

    Tac. A. 2, 8.—Esp., of winds:

    in portum vento secundo, velo passo pervenit,

    Plaut. Stich. 2, 2, 45; cf.:

    cum videam navem secundis ventis cursum tenentem suum,

    Cic. Planc. 39, 94; so,

    ventus,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; Hor. C. 2, 10, 23; id. Ep. 2, 1, 102; cf.

    aquilo,

    id. ib. 2, 2, 201.— Sup.:

    cum secundissimo vento cursum teneret,

    Cic. N. D. 3, 34, 83.—Of sails (trop.):

    des ingenio vela secunda meo,

    Ov. F. 3, 790.—
    2.
    Transf., with, according to any thing: austri anniversarii secundo sole flant, i. e. according to the course of the sun, Nigid. ap. Gell. 2, 22, 31: squama secunda (opp. adversa), as we say, with the grain, i. e. so as to offer no resistance to the hand when it is passed from the head to the tail, id. ap. Macr. S. 2, 12.—
    3.
    Trop., favorable, propitious, fortunate (opp. adversus); absol.:

    secundo populo aliquid facere,

    with the consent of the people, Cic. Tusc. 2, 1, 4; so,

    concio,

    id. Agr. 2, 37, 101; cf.:

    voluntas concionis,

    id. Att. 1, 19, 4:

    admurmurationes cuncti senatūs,

    id. Q. Fr. 2, 1, 3: rumor, Enn. ap. Non. 385, 17 (Ann. v. 260 Vahl.); Hor. Ep. 1, 10, 9:

    clamor,

    Verg. A. 5, 491:

    aures,

    Liv. 6, 40; 33, 46; 42, 28:

    praesentibus ac secundis diis,

    id. 7, 26; so,

    dis auspicibus et Junone secundā,

    Verg. A. 4, 45; and:

    secundo Marte ruat,

    id. ib. 10, 21:

    adi pede sacra secundo,

    id. ib. 8, 302;

    10, 255: auspicia,

    Cic. Div. 1, 15, 27; cf. avis, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 82 Vahl.); and in poet. hypallage:

    haruspex,

    Verg. A. 11, 739: scitus, secunda loquens in tempore, Enn. ap. Gell. 12, 4, 3 (Ann. v. 251 Vahl.): res (opp. adversae), Cic. Off. 1, 26, 90;

    so,

    id. Lael. 5, 17; 6, 22; id. Att. 4, 2, 1; Hor. S. 2, 8, 74; cf.

    fortunae (opp. adversae),

    Cic. Sull. 23, 66;

    and tempora (opp. adversi casus),

    Auct. Her. 4, 17, 24; so, res, Enn. ap. Fest. p. 257 Müll. (Ann. v. 357 Vahl.); Ter. Heaut. 2, 2, 1; Cic. N. D. 3, 36, 88 (with prosperitates); Verg. A. 10, 502; Hor. Ep. 1, 10, 30: fortunae, Cato ap. Fest. s. v. parsi, p. 242 Müll.; Plaut. Stich. 2, 1, 28:

    proelia,

    Caes. B. G. 3, 1:

    motus Galliae,

    successful, id. ib. 7, 59; and:

    belli exitus,

    Hor. C. 4, 14, 38:

    consilium,

    Caes. B. C. 3, 42:

    labores,

    Hor. C. 4, 4, 45.— Comp.:

    reliqua militia secundiore famā fuit,

    Suet. Caes. 2.— Sup.:

    secundissima proelia,

    Caes. B. G. 7, 62.— With dat.:

    secunda (sc. verba) irae,

    i. e. increasing, promoting it, Liv. 2, 38.— Comp.:

    secundiore equitum proelio nostris,

    Caes. B. G. 2, 9.— Sup.:

    tres leges secundissimas plebei, adversas nobilitati tulit,

    Liv. 8, 12: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse videntur, Caes. ap. Cic. Att. 10, 8, B.—As subst.: sĕcunda, ōrum, n., favorable circumstances, good fortune:

    sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem,

    Hor. C. 2, 10, 13:

    age, me in tuis secundis respice,

    Ter. And. 5, 6, 11:

    omnium secundorum adversorumque causes in deos vertere,

    Liv. 28, 11, 1:

    in secundis sapere et consulere,

    id. 30, 42, 16:

    nimius homo inter secunda,

    Tac. H. 2, 59; 1, 10; Curt. 4, 6, 31:

    nemo confidat nimium secundis,

    Sen. Thyest. 615:

    poscunt fidem secunda,

    id. Agam. 934:

    secunda non habent unquam modum,

    id. Oedip. 694.
    2.
    Sĕcundus, i, m.; Sĕcunda, ae, f. [1. secundus], a Roman proper name.
    I.
    C. Plinius Secundus, the writer on natural history.
    II.
    C. Plinius Caecilius Secundus, his nephew:

    OCTAVIA Q. F. SECVNDA,

    Inscr. Grut. 445, 2; cf. Varr. L. L. 9, § 60 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > Secundus

См. также в других словарях:

  • Creole guadeloupeen — Créole guadeloupéen Créole guadeloupéen Parlée en Guadeloupe (département français d outre mer) Région Guadeloupe Nombre de locuteurs 850 000, dont 350 000 à la Guadeloupe (2006) Classification par famille créoles créoles à base… …   Wikipédia en Français

  • Créole Guadeloupéen — Parlée en Guadeloupe (département français d outre mer) Région Guadeloupe Nombre de locuteurs 850 000, dont 350 000 à la Guadeloupe (2006) Classification par famille créoles créoles à base lexicale française  …   Wikipédia en Français

  • Kreyol — Créole guadeloupéen Créole guadeloupéen Parlée en Guadeloupe (département français d outre mer) Région Guadeloupe Nombre de locuteurs 850 000, dont 350 000 à la Guadeloupe (2006) Classification par famille créoles créoles à base… …   Wikipédia en Français

  • endurer — Endurer, et souffrir quelque chose, Ferre, Perferre, Pati, Subire, Sufferre, Sustinere, Tolerare. Endurer constamment, Fortiter ferre. Endurer doucement quelque chose, Molliter, vel Lente ferre, Patienter ferre. Endurer volontiers, Pati facile.… …   Thresor de la langue françoyse

  • La Rambla (escalade) — La Rambla Le secteur El Pati de la falaise de Siurana. La Rambla se situe sur la gauche Présentation Site Siurana Secteur El Pa …   Wikipédia en Français

  • FORME — L’histoire du concept de forme et des théories de la forme est des plus singulières. Nous vivons dans un monde constitué de formes naturelles. Celles ci sont omniprésentes dans notre environnement et dans les représentations que nous nous en… …   Encyclopédie Universelle

  • Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire  A   B … …   Wikipédia en Français

  • Leute — 1. A de richa Lüta werd ma nüd rüdig1. – Sutermeister, 143; Tobler, 371. In Appenzell: Von den reichen Leuten bekommt man nicht leere Hände. (Tobler.) 2. Albern Leut dienen nicht in die Welt. – Petri, II, 4. 3. Alberne Lüe sind ock Lüe. (Hannover …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Elbrous — Elbrouz Elbrouz Le mont Elbrouz vu depuis le nord. Géographie Altitude 5 642 m, Sommet occidental …   Wikipédia en Français

  • Mont Elbrouz — Elbrouz Elbrouz Le mont Elbrouz vu depuis le nord. Géographie Altitude 5 642 m, Sommet occidental …   Wikipédia en Français

  • Elbrouz —  Ne doit pas être confondu avec Elbourz. Elbrouz Le mont Elbrouz vu depuis le nord. Géograph …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»