Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

facere+aliquid

  • 61 perviam

    adv. [ per + via ]
    p. facere aliquid Pl — делать что-л. доступным (v. l.)

    Латинско-русский словарь > perviam

  • 62 pilus

    I ī m.
    pili non facere aliquid Ctl, Pt — ни во что не ставить что-л.
    2) волосяной покров, волосы (p. cadit alicui PM)
    II pīlus, ī m. [ pilum II ]
    primus p. L или primipilus Cs, VM (= centurio primi pili) — первый центурион первого манипула триариев ( старший из всех центурионов легиона)

    Латинско-русский словарь > pilus

  • 63 possum

    potuī, —, posse
    1) мочь, быть в состоянии (facere aliquid Pl, C etc.)
    possunt, quia posse videntur (sc. sibi) V впосл. погов. — они могут (добиться победы), ибо они в этом убеждены
    2) быть в состоянии сделать ( multum C) или обладать (p. aliquam M)
    omnia posse C — быть всемогущим, обладать абсолютной властью
    3) иметь значение, пользоваться влиянием (apud aliquem Cs, Hirt)

    Латинско-русский словарь > possum

  • 64 praeclare

    praeclārē [ praeclarus ]
    1) весьма ясно ( explicare C); отчётливо ( meminisse C)
    2) прекрасно (facere aliquid C etc.; se habere C)

    Латинско-русский словарь > praeclare

  • 65 repugnanter

    [repugnans part. praes. к repugno ]
    сопротивляясь, неохотно (facere aliquid C)

    Латинско-русский словарь > repugnanter

  • 66 tardo

    āvī, ātum, āre [ tardus ]
    1) замедлять ( cursum C); задерживать, препятствовать ( aliquem ad insequendum Cs); сдерживать ( libidines T)
    tardari animo C — пасть духом, приуныть
    2) медлить, мешкать, задерживаться (tardantes punire PM; t. facere aliquid Aug)

    Латинско-русский словарь > tardo

  • 67 amitto

    ā-mitto, mīsī, missum, ere, von sich (weg) lassen, I) (= faire aller) wegschicken, entlassen, gehen lassen, 1) eig. (s. Brix Plaut. capt. prol. 36. Lorenz Plaut. most. 417. Ribbeck Trag. fr. coroll. p. LV), Ast. amitte, sine. Di. amitto intro, Plaut.: hunc, ihn (den Sklaven) weg-, freilassen, Plaut.: erum hinc domum, nach Hause schicken, Plaut.: pactione amisso Publio legato, Sall. hist. fr. inc. 84 (51): lectos propter cariem et tineam, von sich tun, Varr. sat. Men. 227. – 2) übtr., etw. absichtlich fahren lassen, etw. ( ungestraft) hingehen lassen, aufgeben, auf etw. verzichten, rem inquisitam, Plaut.: unam hanc noxiam, Ter.: amittenda fortitudo (muß die T. aufgeben) aut sepeliendus dolor (den Schm. zu Grabe tragen), Cic.: priore (sacramento) amisso, aufgehoben, Cic.: omnes has provincias, Cic.: matrimonium, Tac.: fidem, sein Wort brechen, Nep. Eum. 10, 2 (anders b. Phaedr., s. unten no. II, 2, b): vitam, Plaut., Cornif. rhet. u. Cic. (vgl. no. II, 2, b): vitam suspendio, Gell.: animam, Lucr. u. Cornif. rhet.: spiritum ante quam ultionem, Tac. – m. dopp. Acc., ne tantum scelus impunitum amittatis, Sall. Iug. 31, 25 ed. Dietsch (al. omittatis). – II) (= laisser aller) fortlassen, fallen lassen, fahren lassen, entkommen lassen, 1) eig.: manus ebrias, Petr.: anulum, Ter.: non (te) amittam, quin eas, ich lasse dich nicht los, ohne daß du mitgehst, Plaut.: alqm prope e manibus inter tumultum, Liv.: praedam manibus, Plaut., od. de manibus, Cic., ex oculis manibusque, Liv. – 2) übtr.: a) etw. aus Sorglosigkeit, Leichtsinn, Ungeschick usw. außer acht lassen, unbenutzt vorbeilassen, occasionem, Ter. u. Cic.: tempus (den günstigen Zeitpunkt), Cic. – b) etwas, was man bereits besitzt, (durch oder ohne eigene Schuld, aus Versehen, Zufall usw.) sich entgehen lassen, es verlieren, einbüßen, einer Sache verlustig gehen (u. zwar so, daß wir die verlorene Sache als nicht mehr in unserem Besitz vermissen, wie ἀποβάλλειν, Ggstz. retinere; vgl. perdere, iacturam facere), aliquid, Sen.: uno die omnia, Sen.: praedam omnem, Liv.: pudicitiam (die Keuschheit), Liv.: arma et impedimenta, Nep.: messem, Cic.: classes, Cic.: oppidum, Sall.: dentes, Vitr. u. Plin.: plumam u. pennas, v. Vögeln, Plin.: florem, semen, v. Bäumen, Plin.: oculos, Caes.: lumina oculorum, Nep., u. bl. lumina, Cic.: aspectum, Cic.: patriam, Liv.: regem, Curt.: exercitum, Liv.: cum Quintilio Varo exercitum, Tac.: vitam, Cic.: animam, Cic.: amisisse usum pedum, das Gehen verlernt haben, Plin. pan.: am. verba (die Sprache), Aur. Vict.: rem publicam verbo retinere, re ipsā amisisse, Cic.: optimates, die Gunst der Vornehmen, Nep.: causam, litem, Cic.: ius imperii, Cic.: consilium cum re, Ter.: mentem (den Verstand), Cic. de har. resp. 33: fidem, die Glaubwürdigkeit, Phaedr. 1, 10, 2. – Dah. insbes., durch den Tod verlieren, (vgl. Drak. Liv. epit. 137. Benecke Iustin. 1, 9, 9): uxorem, Nep.: filium consularem, Cic.: liberos, Sulpic. in Cic. ep.: u. so liberi amissi, Ggstz. superstites, Plin. ep.: amissi aut gladio aut morbo cives, Vell.: am. magnam partem exercitus fame aut frigore, Liv.: multum in Valerio Flacco nuper amisimus, viel haben wir an V. Fl. verloren, Quint.: Partiz. subst., 1) amissī, ōrum, m., die (durch den Tod) Verlorenen, Verbliebenen, Auson. parent. praef. pros. p. 41, 7 Schenkl. – 2) amissa, ōrum, n., das Verlorene, Nep. Timoth. 3, 2. – / Arch. Perf.-Form ameiserunt, Corp. inscr. Lat. 1, 204. col. 2, 1. – synk. Perf.-Formen, amisti, Ter. Eun. 241; Hec. 251: amissis st. amiseris, Plaut. Bacch. 1188.

    lateinisch-deutsches > amitto

  • 68 ambitiose

    ambĭtĭosē, adv. [st2]1 [-] par sollicitation, par brigue, par intrigue. [st2]2 [-] avec désir de plaire, par flatterie, par complaisance, dans un but intéressé. [st2]3 [-] par ostentation, avec faste, avec affectation.
    * * *
    ambĭtĭosē, adv. [st2]1 [-] par sollicitation, par brigue, par intrigue. [st2]2 [-] avec désir de plaire, par flatterie, par complaisance, dans un but intéressé. [st2]3 [-] par ostentation, avec faste, avec affectation.
    * * *
        Ambitiose, pen. prod. Aduerbium. Liu. Petisse ambitiose regnum. Par brigues et pourchaz.
    \
        Ambitiose agere. Cic. D'affection, Affectueusement.
    \
        Ambitiose corrigere orationem alicuius. Cic. Sobrement, ne y changeant gueres de choses, de paour de l'offenser et perdre sa bonne grace.
    \
        Ambitiosius facere aliquid. Cic. Plus affectueusement, qu'il ne fault.
    \
        Ambitiose tristis. Martial. Par trop triste et severe, et prenant peine à se monstrer tel.

    Dictionarium latinogallicum > ambitiose

  • 69 breuis

        Breuis, et hoc breue. Cic. Brief, Court.
    \
        Cursu breuissimus. Oui. Comme une riviere qui n'ha pas long cours.
    \
        Breue vitae reliquum. Plaut. Le petit reste ou residu de vie.
    \
        Commendatio breuis. Plin. Louange de petite duree.
    \
        Dominus breuis. Horat. Qui ne sera pas long temps.
    \
        Donum breue. Seneca. De petite duree.
    \
        Forma breuis. Ouid. Petite stature.
    \
        Frons breuis. Martial. Petit front et court.
    \
        Furor breuis. Horat. Qui ne dure gueres de temps.
    \
        Gaudium breue. Seneca. Courte joye.
    \
        Occasio breuis. Ter. Soudaine occasion.
    \
        Sermo breuis. Plaut. Peu de parolles.
    \
        Somnus breuis. Sen. Court somme.
    \
        Summa breuis. Mart. Petit pris.
    \
        Tempus breue. Terent. Temps court.
    \
        Breui tempore. Cic. En peu de temps.
    \
        Terra breuissima. Plin. iunior. Peu de terre, ou petit champ.
    \
        Vitam breuem colere. Plaut. Vivre peu de temps.
    \
        Spe breuius. Ouid. Plus tost qu'on n'esperoit.
    \
        Breue facere aliquid. Cic. Le faire court, Le depescher.
    \
        In breue cogi. Horat. Estre abbregé, ou Accourcy.
    \
        Breuis, Substantiuum, m. ge. vel Breue, huius breuis, n. g. Budaeus. Bordereau, Petit registre.
    \
        Breuia, breuium. Virgil. Adresses, Lieux en l'eaue par où on peult gueyer et passer.
    \
        Breuia profundis opponit Tacitus. Videndum an sint quae vulgo nautae vocant, Bancs de sable.
    \
        Breui, Ablatiuus. et subauditur tempore. Ci. En peu de temps.
    \
        Breui postea est mortuus. Cic. Bien tost aprés.
    \
        Breui res potest tota confici. Cic. En peu de temps.
    \
        Breui consulerit. Plin. iu. De brief, Avant qu'il soit long temps.
    \
        In breui. Quintil. En peu de parolles, En somme.
    \
        In breui. Cic. En brief, Devant qu'il soit long temps.
    \
        Breui, Aduerbium, siue ablatiuus pro aduerbio. Cice. Briefvement, Succinctement, en peu de parolles.
    \
        Breui, aliter acceptum. Gell. Fuit autem AEschylus non breui antiquior Euripide. Plus vieil que luy et non pas de peu.

    Dictionarium latinogallicum > breuis

  • 70 institutum

    instĭtūtum, i, n. [instituo] [st2]1 [-] ce qui est établi, ce qui est institué. [st2]2 [-] arrangement, organisation; plan (d'un ouvrage); ordre de bataille. [st2]3 [-] entreprise, intention, idée, projet, plan. [st2]4 [-] institution (politique ou sociale), usage, coutume, règle, principe, règlement, tradition. [st2]5 [-] enseignement, leçon, précepte. [st2]6 [-] pacte, arrangement, convention, traité.    - Caesar, instituto suo... Caes.: César, conformément à son plan...    - non oblitus pristini instituti Caesar, Caes. BC. 3: César, qui n'avait pas oublié son premier projet.    - Caesar, superius institutum servans decimam legionem in dextro cornu, nonam in sinistro collocaverat, Caes. BC. 3: César, gardant toujours son ancien ordre de bataille, avait placé la dixième légion à l'aile droite.    - institutum vitae capere, Cic.: adopter une manière de vivre, adopter une règle de conduite.    - instituta meretricum, Cic.: les habitudes des courtisanes.    - institutum flaminum, Tac.: règles relatives aux flamines.    - decedere instituto, Liv.: s'écarter des usages reçus.    - militare institutum servare, Caes. BC. 3: conserver les usages militaires.    - nulla lege, nullo instituto, Cic.: sans respecter les lois et les règlements.    - majorum institutis judicare, Nep.: juger d'après la tradition des ancêtres.    - quippe cum cives ejus eodem uterentur instituto, Nep.: puisque ses concitoyens suivaient la même règle de conduite.    - ex instituto: conformément au traité ou conformément à la tradition.    - Mamertini more atque instituto suo, Cic.: les Mamertins, selon leur usage.    - ex instituto ac lege Rupilia, Cic.: d'après la tradition et la loi Rupilia.    - formare quam optimis institutis mentem infantium, Quint.: former l'âme des enfants par les meilleures règles possible.
    * * *
    instĭtūtum, i, n. [instituo] [st2]1 [-] ce qui est établi, ce qui est institué. [st2]2 [-] arrangement, organisation; plan (d'un ouvrage); ordre de bataille. [st2]3 [-] entreprise, intention, idée, projet, plan. [st2]4 [-] institution (politique ou sociale), usage, coutume, règle, principe, règlement, tradition. [st2]5 [-] enseignement, leçon, précepte. [st2]6 [-] pacte, arrangement, convention, traité.    - Caesar, instituto suo... Caes.: César, conformément à son plan...    - non oblitus pristini instituti Caesar, Caes. BC. 3: César, qui n'avait pas oublié son premier projet.    - Caesar, superius institutum servans decimam legionem in dextro cornu, nonam in sinistro collocaverat, Caes. BC. 3: César, gardant toujours son ancien ordre de bataille, avait placé la dixième légion à l'aile droite.    - institutum vitae capere, Cic.: adopter une manière de vivre, adopter une règle de conduite.    - instituta meretricum, Cic.: les habitudes des courtisanes.    - institutum flaminum, Tac.: règles relatives aux flamines.    - decedere instituto, Liv.: s'écarter des usages reçus.    - militare institutum servare, Caes. BC. 3: conserver les usages militaires.    - nulla lege, nullo instituto, Cic.: sans respecter les lois et les règlements.    - majorum institutis judicare, Nep.: juger d'après la tradition des ancêtres.    - quippe cum cives ejus eodem uterentur instituto, Nep.: puisque ses concitoyens suivaient la même règle de conduite.    - ex instituto: conformément au traité ou conformément à la tradition.    - Mamertini more atque instituto suo, Cic.: les Mamertins, selon leur usage.    - ex instituto ac lege Rupilia, Cic.: d'après la tradition et la loi Rupilia.    - formare quam optimis institutis mentem infantium, Quint.: former l'âme des enfants par les meilleures règles possible.
    * * *
        Institutum, huius instituti, pen. prod. Une coustume et maniere de faire qu'on ha, Un train, Une facon de faire.
    \
        Instituta, plurali numero. Quintil. Bonnes meurs, Louables coustumes, ou observances.
    \
        Homo domesticis institutis clarus. Cic. Qui gouverne bien sa maison. B.
    \
        Consuetudo et institutum maiorum. Cic. Maniere de faire.
    \
        Abduci ab institutis suis pecunia. Cic. Estre par argent destourné de sa bonne maniere de faire.
    \
        Institutum vitae capiendum. Cic. Maniere de vivre.
    \
        Instituto suo facere aliquid. Cic. Selon sa coustume et maniere de faire, A sa mode, A sa guise.
    \
        Vti instituto suo. Caesar. Faire selon sa coustume.

    Dictionarium latinogallicum > institutum

  • 71 amitto

    ā-mitto, mīsī, missum, ere, von sich (weg) lassen, I) (= faire aller) wegschicken, entlassen, gehen lassen, 1) eig. (s. Brix Plaut. capt. prol. 36. Lorenz Plaut. most. 417. Ribbeck Trag. fr. coroll. p. LV), Ast. amitte, sine. Di. amitto intro, Plaut.: hunc, ihn (den Sklaven) weg-, freilassen, Plaut.: erum hinc domum, nach Hause schicken, Plaut.: pactione amisso Publio legato, Sall. hist. fr. inc. 84 (51): lectos propter cariem et tineam, von sich tun, Varr. sat. Men. 227. – 2) übtr., etw. absichtlich fahren lassen, etw. ( ungestraft) hingehen lassen, aufgeben, auf etw. verzichten, rem inquisitam, Plaut.: unam hanc noxiam, Ter.: amittenda fortitudo (muß die T. aufgeben) aut sepeliendus dolor (den Schm. zu Grabe tragen), Cic.: priore (sacramento) amisso, aufgehoben, Cic.: omnes has provincias, Cic.: matrimonium, Tac.: fidem, sein Wort brechen, Nep. Eum. 10, 2 (anders b. Phaedr., s. unten no. II, 2, b): vitam, Plaut., Cornif. rhet. u. Cic. (vgl. no. II, 2, b): vitam suspendio, Gell.: animam, Lucr. u. Cornif. rhet.: spiritum ante quam ultionem, Tac. – m. dopp. Acc., ne tantum scelus impunitum amittatis, Sall. Iug. 31, 25 ed. Dietsch (al. omittatis). – II) (= laisser aller) fortlassen, fallen lassen, fahren lassen, entkommen lassen, 1) eig.: manus ebrias, Petr.: anulum, Ter.: non (te) amittam, quin eas, ich lasse dich nicht los, ohne daß du mitgehst,
    ————
    Plaut.: alqm prope e manibus inter tumultum, Liv.: praedam manibus, Plaut., od. de manibus, Cic., ex oculis manibusque, Liv. – 2) übtr.: a) etw. aus Sorglosigkeit, Leichtsinn, Ungeschick usw. außer acht lassen, unbenutzt vorbeilassen, occasionem, Ter. u. Cic.: tempus (den günstigen Zeitpunkt), Cic. – b) etwas, was man bereits besitzt, (durch oder ohne eigene Schuld, aus Versehen, Zufall usw.) sich entgehen lassen, es verlieren, einbüßen, einer Sache verlustig gehen (u. zwar so, daß wir die verlorene Sache als nicht mehr in unserem Besitz vermissen, wie ἀποβάλλειν, Ggstz. retinere; vgl. perdere, iacturam facere), aliquid, Sen.: uno die omnia, Sen.: praedam omnem, Liv.: pudicitiam (die Keuschheit), Liv.: arma et impedimenta, Nep.: messem, Cic.: classes, Cic.: oppidum, Sall.: dentes, Vitr. u. Plin.: plumam u. pennas, v. Vögeln, Plin.: florem, semen, v. Bäumen, Plin.: oculos, Caes.: lumina oculorum, Nep., u. bl. lumina, Cic.: aspectum, Cic.: patriam, Liv.: regem, Curt.: exercitum, Liv.: cum Quintilio Varo exercitum, Tac.: vitam, Cic.: animam, Cic.: amisisse usum pedum, das Gehen verlernt haben, Plin. pan.: am. verba (die Sprache), Aur. Vict.: rem publicam verbo retinere, re ipsā amisisse, Cic.: optimates, die Gunst der Vornehmen, Nep.: causam, litem, Cic.: ius imperii, Cic.: consilium cum re, Ter.: mentem (den Verstand), Cic. de har. resp. 33: fidem, die Glaub-
    ————
    würdigkeit, Phaedr. 1, 10, 2. – Dah. insbes., durch den Tod verlieren, (vgl. Drak. Liv. epit. 137. Benecke Iustin. 1, 9, 9): uxorem, Nep.: filium consularem, Cic.: liberos, Sulpic. in Cic. ep.: u. so liberi amissi, Ggstz. superstites, Plin. ep.: amissi aut gladio aut morbo cives, Vell.: am. magnam partem exercitus fame aut frigore, Liv.: multum in Valerio Flacco nuper amisimus, viel haben wir an V. Fl. verloren, Quint.: Partiz. subst., 1) amissī, ōrum, m., die (durch den Tod) Verlorenen, Verbliebenen, Auson. parent. praef. pros. p. 41, 7 Schenkl. – 2) amissa, ōrum, n., das Verlorene, Nep. Timoth. 3, 2. – Arch. Perf.- Form ameiserunt, Corp. inscr. Lat. 1, 204. col. 2, 1. – synk. Perf.-Formen, amisti, Ter. Eun. 241; Hec. 251: amissis st. amiseris, Plaut. Bacch. 1188.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > amitto

  • 72 iniuriosus

    1) противозаконно нарушающий права другого, iniur. et damnosus socius (1. 14 pr. D. 17, 2. 1. 7 C. 6, 6. cf. 1. 8 C. 9, 51);

    iniuriose (adv.) позорно, обидно: iniur. (= per iniuriam) facere aliquid (1. 32 D. 47, 10. 1. 27 § 1 D. 7, 1).

    2) несправедливый;

    iniuriose (adv.) -iniuste, напр. perquam iniur. est convenirt etc. (1. 3 C. 4, 10. 1. 5 C. 3, 34).

    3) вредный (1. 19 § 5 D. 49, 15).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > iniuriosus

  • 73 insciens

    незнающий, insciente domino facere aliquid (1. 5 § 6 D. 9, 3. 1. 2 pr. D. 9, 4. 1. 34 D. 41, 3. 1. 55 D. 17, 2. 1. 37 D. 12, 6). Inscientia, незнание, неведение (1. 28 § 5 D. 5, 1. 1. 52 pr. D. 9, 2. 1. 23 C. 4, 65).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > insciens

  • 74 laedere

    повреждать, особ. a) ранить, liberi hominis corpus laesum (1. 7 D. 9, 3);

    fructus laesi (1. 25 § 6 D. 19, 2. cf. 1. 30 § 3 D. 9, 2);

    b) нарушать права б) личные, quae facta laedunt pietatem, existimationem, verecundiam nostram (1. 15 D. 28, 7. 1. 15 § 27 D. 47, 10. 1. 3. 8 D. 48, 4);

    crimen laesae religionis (1. 1 C. 9, 19); Я) имущественные, напр. laedi = damnum pati (1. 44 D. 4, 6. 1. 1 pr. eod. 1. 3 pr. D. 2, 15. 1. 69 § 3 D. 31);

    laed. societatem (1. 49 pr. D. 17, 2). Laesio, вред, ущерб, убыточность, absente socio ad laesionem eius facere aliquid (1. 28 D. 10, 3. 1. 7 § 14 D. 2, 14. 1. 6 C. 5, 75).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > laedere

  • 75 pendere

    1) висеть: fructus pendentes, плоды, соединенные с вещью, прот. fructus separati, отделившиеся (1. 44 D. 6, 1. 1. 12 § 5. 1. 27 pr. D. 7, 1. 1. 15 pr. D. 20, 1. 1. 63 § 8 D. 47, 2. 1. 39 § 1 D. 19, 1. 1. 25 D. 19, 1). 2) зависеть от чего, pend. ex alieno arbitrio (1. 32 pr. D. 28, 5);

    ex conditione (1. 16 § 4 D. 40, 9. 1. 88 D. 46, 3. 1. 5 pr. D. 45, 1); проистекать: damnum vel lucrum pendens ex societate (1. 12. 38 pr. D. 17, 2);

    actiones, quae ex bonis defuncti pendent (1. 66 § 2 D. 36, 1).

    3) быть сомнительным, неизвестным, нерешенным: quod pendet, non est pro eo, quasi sit (1. 169 § 1 D. 50, 17. 1. 1 § 1 D. 14, 6. 1. 10 § 1 D. 38, 17. 1. 16 D. 39, 6. 1. 19 D. 40, 2);

    donec, quamdiu etc. (1. 80 D. 23, 3. 1. 11 § 7, 1, 20 D. 24, 1. 1. 106 D. 45, 1. 1. 9 § 2 D. 28, 2. 1. 16 § 5 D. 46, 1, 1. 3 § 5 D. 37, 10. 1. 12 § 5. 1. 25 § 1. D. 7, 1);

    usucapio (1. 15 pr. D. 41, 3. 1. 8 D. 12, 1);

    pendet conditio (см. s. 2. c.);

    dies (1. 10 pr. D. 38, 4. 1. 31 D. 35, 2. 1. 14 D. 5, 2. 1. 21 § 2. 1. 28 § 2 D. 49, 1. 1. un. pr. D. 49, 13. 1. 7 § 1 D. 50, 4. 1. 17 § 2 D. 44, 4);

    iudicio (1. 63 § 9 D. 47, 2);

    lite, causa (1. 2 C. 1, 21. 1. 2 C. 8, 37);

    rerum vindicatione (1. 28 C. 2, 4. 1. 22 § 1 C. 1, 2).

    4) весить: pend. pondo C. (1. 7 § 1 C. 1, 2). 5) платить, = dependere: pend. tributa (1. 52 § 2 D. 2, 14);

    usuras (1. 6 § 6. 1. 10 § 3 D. 17, 1. 1. 17 § 8. 1. 37 D. 22, 1);

    poenas (1. 20 D. 44, 7).

    6) обсуждать, оценивать, = perpendere: minus penso consilio facere aliquid (1. 3 § 3 D. 26, 7).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > pendere

  • 76 per

    (praep.) 1) чрез или по, a) о месте, напр. ad hortum per domum aditus (1. 41 pr. D. 8, 2. 1. 4 § 5 D. 1, 16);

    b) о времени, к, во время, в продолжение, per id temporis etc. (1. 1 § 2 D. 2, 12);

    per totam noctem vigilare (1. 3 § 3 D. 1, 15. 1. 35 D. 1, 3);

    per singulos annos, menses, dies (1. 8 § 6 D. 2, 15);

    c) чрез, посредством, при помощи, per iudicem reposcere (1. 13 D. 4, 2. 1. 3 § 1. 1. 9 pr. eod.);

    per calumniam (см.); (1. 17 § 1. 2. 1. 40 § 3 D. 2, 14. 1. 5 D. 12, 1. 1. 57 D. 24, 1. 1. 23. 49 pr. D. 45, 1. 1. 49 § 1 et seq. 1. 50 pr. eod. 1. 22 D. 21, 1. 1. 1 § 2 D. 41, 2);

    per servum aut filium (1. 5 eod. 1. 12 § 2 D. 49, 15. 1. 3 pr. D. 43, 24. 1. 1 § 3 D. 47, 10. 1. 18 § 5 eod.);

    per se обоз. сам по себе, для себя, напр. per se partes suas vendere, прот. communiter cum aliquo (1. 62 D. 17, 2. 1. 10 § 1 D. 41, 3. 1. 3 § 1 D. 41, 2).

    2) по причине, по, из, per imperitiam (vel rusticitatem) committere, facere aliquid (1. 6 § 7 D. 1, 18. 1. 7 § 4 D. 2, 1. 1. 53 D. 50, 17. 1. 26 § 4 D. 4, 6. 1. 9 § 5 D. 1, 16. 1. 9 pr. D. 28, 2. 1. 14 D. 1, 18. 1. 26 § 3. D. 12, 6. 1. 15 § 1 eod.). 3) по, на основании, amplius capere, quam per legem Falcidiam licuerit (1. 31 D. 35, 2. 1. 29 § 1 D. 22, 6. 1. 73 D. 45, 1. 1. 186 D. 50, 17);

    per contrarium = e contrario (1. 28 D. 3, 3).

    4) при клятвах - ради, напр. iurare per deum etc. (см. iurare). 5) очень, чрезвычaйно = perquam, в соединении с другими словами для усиления значения = пре, напр. interpretatio perdura et pernimium severa (1. 2 § 1 D. 48, 3);

    periniquum (1. 29 D. 26, 7);

    perabsurdum (1. 17 § 22 D. 47, 10. 1. 1 pr. D. 26, 10);

    permodica dos (1. 20 § 1 D. 11, 7);

    perraro (1. 5 D. 1, 3. 1. 3 pr. D. 4, 4. 1. 9 D. 1, 1. 1. 1 § 1 D. 1, 7. 1. 2 § 1 D. 37, 11).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > per

  • 77 circumspicio

    circum-spĭcĭo, exi, ectum, 3 ( perf. sync. circumspexti, Ter. Ad. 4, 5, 55; inf. sync. circumspexe, Varr. ap. Non. p. 106, 16, or Sat. Men. 82), v. n. and a. (class.).
    I.
    Neutr., to look about one ' s self, to cast a look around; or, with an obj.-clause, to observe, see, look about:

    circumspicedum, numquis est, Sermonem nostrum quiaucupet,

    see whether there is any one, Plaut. Most. 2, 2, 41; 2, 2, 43; Ter. And. 2, 2, 20;

    Varr. l. l.: suus conjux ubi sit circumspicit,

    Ov. M. 1, 605:

    circumspicere late,

    Quint. 10, 3, 29:

    num quid circumspexti?

    Ter. Ad. 4, 5, 55:

    diversi circumspiciunt,

    Verg. A. 9, 416:

    qui in auspicium adhibetur nec suspicit nec circumspicit,

    Cic. Div. 2, 34, 72:

    circumspicit, aestuat, of one in trouble or perplexity,

    id. Rosc. Com. 14, 43; cf. Liv. 21, 22, 7.—
    (β).
    Sometimes circumspicere se, to look about one ' s self:

    circumspicedum te, ne quis adsit arbiter,

    Plaut. Trin. 1, 2, 109; Varr. ap. Non. p. 106, 16;

    Auct. B. Afr. 47: numquamne te circumspicies?

    Cic. Par. 4, 2, 30.—In partic., to look about one ' s self with haughtiness; to think highly of one ' s self:

    usque eone te diligis et magnifice circumspicis?

    Cic. Rosc. Com. 2, 5;

    and trop. of language: Romanus sermo magis se circumspicit et aestimat praebetque aestimandum,

    Sen. Ep. 40, 11.—
    B.
    Trop., to exercise foresight, be cautious, take heed:

    esse circumspiciendum diligenter, ut, etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 3, § 10: cui mandetis (rempublicam) circumspicite [p. 342] Sall. H. 2, 41, 10 Dietsch.—Esp. freq.,
    II.
    Act., to view on all sides, to survey:

    cum sua quisque miles circumspiceret,

    looked carefully to see, Caes. B. G. 5, 31; Liv. 9, 28, 5:

    tam latā acie ne ex medio quidem cornua sua circumspicere poterant,

    Liv. 37, 41, 4:

    lucos,

    Ov. M. 5, 265:

    amictus,

    to review, id. ib. 4, 318; so,

    habitum suum,

    Plin. Ep. 4, 11, 3; cf. under circumspectus, adv.—
    2.
    To descry, get sight of by looking around:

    saxum circumspicit ingens,

    Verg. A. 12, 896:

    Athin,

    Ov. M. 5, 72.—
    B.
    Transf., of things:

    in latus omne patens turris circumspicit undas,

    Ov. H. 6, 69.—
    C.
    Trop.
    1.
    To view something mentally, to survey, ponder upon, weigh, consider (syn.:

    considero, perpendo): reliqua ejus consilia animo circumspiciebat,

    Caes. B. G. 6, 5:

    circumspicite paulisper mentibus vestris hosce ipsos homines,

    Cic. Sull. 25, 70; cf.

    se,

    id. Par. 4, 2, 30:

    neque temere consulem saltatorem vocare, sed circumspicere, quibus praeterea vitiis adfectum esse necesse sit eum, etc.,

    id. Mur. 6, 13.—So with rel. -clause, Sall. H. 2, 41 Dietsch; Sen. Ep. 70, 5; Calp. Ecl. 5, 95:

    circumspectis rebus omnibus rationibusque subductis summam feci,

    Cic. Fam. 1, 9, 10:

    permulta sunt in causis circumspicienda, ne quid offendas,

    id. de Or. 2, 74, 301; id. Agr. 1, 8, 23; id. Fam. 5, 13, 3:

    circumspicite celeriter animo, qui sint rerum exitus consecuti,

    id. Leg. 2, 17, 42:

    vide, quaere, circumspice, si quis est forte ex eā provinciā qui te nolit perisse,

    id. Verr. 2, 3, 77, § 180; id. Clu. 53, 147; id. Cat. 4, 2, 4; Liv. 23, 20, 6; cf. Tac. H. 2, 6; Suet. Aug. 63.—With ut and subj., Cic. Q. Fr. 1, 1, 3, § 10; Ov. Tr. 1, 1, 87:

    cum circumspicerent Patres quosnam consules facerent,

    Liv. 27, 34, 1.—
    2.
    To look about for something with desire, to seek for, etc. (so mostly since the Aug. per.):

    nec, sicut aestivas aves, statim auctumno tecta ac recessum circumspicere,

    Liv. 5, 6, 2; 7, 14, 6:

    externa auxilia,

    id. 1, 30, 6; cf. Just. 22, 5, 4:

    fugam,

    Tac. A. 14, 35; Just. 2, 12, 26:

    novas belli causas,

    id. 31, 1, 8; Verg. G. 3, 390; Plin. Ep. 3, 3, 3:

    peregrinos reges sibi,

    Just. 40, 1, 1; 22, 5, 4:

    viresque suas circumspectantes his validiores,

    Amm. 22, 8, 18.—Hence, circumspectus, a, um, P. a.
    A.
    Of things, weighed with care, well considered, guarded, circumspect (perh. not ante - Aug.):

    verba non circumspecta,

    Ov. F. 5, 539:

    judicium,

    Quint. 10, 1, 26:

    interrogatio,

    id. 5, 7, 31:

    moderatio animi,

    Val. Max. 4, 3, 4:

    circumspectissima sanctio decreti,

    id. 1, 1, 20.—
    2.
    Transf. to the person who carefully weighs a thing, circumspect, considerate, cautious, wary, provident, heedful:

    modo circumspectus et sagax, modo inconsultus et praeceps,

    Suet. Claud. 15:

    circumspectissimus et prudentissimus princeps,

    id. Tib. 21:

    tenues et circumspecti,

    Quint. 12, 10, 23; Cels. 3, 9 fin.:

    omnes,

    Col. 1, 8, 16; 1, 7, 12:

    sive aliquis circumspectior est,

    Sen. Q. N. 5, 1, 5.—Of dogs:

    assidui et circumspecti magis quam temeraril,

    Col. 7, 12, 5.—
    B.
    In late Lat., worthy of consideration, respected, distinguished:

    circumspectum et verecundum nomen populi Romani,

    Amm. 14, 6, 6:

    colores,

    id. 28, 4, 12:

    circumspectus genere, famā potentiāque,

    id. 18, 10, 1.—Hence, circumspectē, adv., with consideration, with mature deliberation, warily, cautiously, considerately, circumspectly, etc.:

    circumspecte compositeque indutus et amictus,

    Gell. 1, 5, 2 (cf. supra, II. D.):

    circumspecte vestiti,

    Amm. 27, 3, 14:

    circumspecte facti versus,

    Gell. 9, 10, 6:

    facere aliquid,

    Dig. 4, 4, 7, § 8: parcius et circumspectius faciendum est, * Quint. 9, 2, 69:

    circumspectius donare, eligere eos, in quos merita conferantur,

    Sen. Ben. 3, 14, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > circumspicio

  • 78 comis

    cōmis, e, adj. [etym. dub.; cf. concinnus], courteous, affable, kind, obliging, friendly, loving (class. in prose and poetry; on account of similarity of meaning, in MSS. very freq. interchanged with communis; hence the readings vary in the best edd.; cf. Liv. 25, 12, 9 Drak.; Suet. 2, p. 241 Wolf; Cic. Fin. 2, 25, 80 Madv.).
    A.
    Of persons: comes, benigni, faciles, suaves homines esse dicuntur qui erranti comiter monstrant viam (Enn.; cf. under adv.), Cic. Balb. 16, 36: illum negat et bonum virum et comem et humanum fuisse, etc., id. Fin. 2, 25, 80:

    ego illo usa sum benigno et lepido et comi,

    Ter. Hec. 5, 3, 39 (cf. id. Heaut. 5, 1, 39 Bentl. N. cr.):

    comis et humanus,

    Cic. Fin. 2, 25, 80; cf. Quint. 6, 2, 18; Hor. S. 2, 8, 76:

    quis Laelio comior? quis jucundior?

    Cic. Mur. 31, 66:

    dum illis comis est,

    Plaut. Trin. 2, 1, 23; so,

    bonis (opp. adversus malos injucundus),

    Tac. Agr. 22 fin.:

    comis erga aliquem,

    Cic. Sen. 17, 59 (al. communis, but comp. id. Fin. l. l. Madv.):

    comis in amicitiis tuendis,

    id. Fin. 2, 25, 80 fin.:

    in uxorem,

    Hor. Ep. 2, 2, 133:

    senex comissimus,

    App. M. 11, p. 268.—
    B.
    Of subjects not personal:

    comi animo,

    Ter. Heaut. 5, 1, 39:

    ingenium,

    Tac. A. 6, 41 fin.:

    hospitio,

    Liv. 9, 36, 8, cf.:

    vinclum inter hospites comitas,

    Tac. G. 21 fin. Halm:

    sermone et congressu,

    id. A. 15, 48:

    viā (i. e. more),

    id. ib. 4, 7:

    oculis alliciendus amor,

    Ov. A. A. 3, 510.— Adv.: cōmĭter, courteously, affably, etc. (very freq.): homo, qui erranti comiter monstrat viam, etc., Enn. ap. Cic. Off. 1, 16, 51; id. ap. Varr. L. L. 7, § 89 Müll.:

    facere aliquid,

    Plaut. Poen. 3, 6, 10; id. Rud. 1, 5, 28:

    appellare unumquemque,

    Cic. Phil. 13, 2, 4:

    munera missa legatis,

    Liv. 9, 43, 26; cf. id. 42, 24, 10; 45, 20, 8:

    accipere,

    id. 23, 33, 7; Ov. F. 2, 788; Tac. A. 12, 51:

    invitare regios juvenes,

    Liv. 1, 57, 10:

    celebrare regis convivium,

    id. 1, 22, 5 (al. leg. comi fronte):

    administrare provinciam,

    Tac. H. 1, 13 et saep.; majestatem populi Romani comiter conservato, i. e. willingly, in an obliging, kind manner, a (mildly expressed) formula in treaties of peace, Cic. Balb. 16, 36, cf. Dig. 49, 15, 7; for which, in Liv. 38, 11, 2. imperium majestatemque populi Romani gens Aetolorum conservato sine dolo malo.— Sup., Plaut. Mil. 3, 3, 66 dub. (Ritschl, comptissume).— Comp. apparently not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > comis

  • 79 curiosus

    cūrĭōsus, a, um, adj. [cura].
    I.
    (Acc. to cura, I.) Bestowing care or pains upon a thing, applying one's self assiduously, careful, diligent, thoughtful, devoted (class.; esp. freq. in Cic.).
    A.
    In gen.
    (α).
    With in or ad:

    in omni historiā curiosus,

    Cic. Tusc. 1, 45, 108:

    si me nihilo minus nosti curiosum in re publicā quam te,

    id. Att. 5, 14, 3:

    ad investigandum curiosior,

    id. Fam. 4, 13, 5.—
    (β).
    With gen. (post-Aug.):

    medicinae,

    Plin. 25, 2, 3, § 7:

    memoriae,

    Aur. Vict. Caes. 20 fin.:

    curiosissimus famae suae,

    Capitol. Anton. Philos. 20.—
    (γ).
    With circa:

    circa uxoris pudicitiam minus curiosus fuit,

    Capitol. Pert. 13, 8.—
    (δ).
    Absol.:

    non quidem doctus, sed curiosus,

    Petr. 46, 6; so,

    pictor,

    id. 29, 4:

    felicitas Horatii,

    id. 118, 5:

    manus,

    id. 13, 1:

    consilia,

    Quint. 7, 5, 2:

    interpolatione,

    Plin. 13, 12, 23, § 75 al. —
    * 2.
    With the access. idea of excess, too eager:

    est etiam supervacua (ut sic dixerim) operositas, ut a diligenti curiosus et a religione superstitio distat,

    Quint. 8, 3, 55.—
    B.
    In partic., inquiring eagerly or anxiously about a thing, inquiring into, in a good or bad sense; curious, inquisitive.
    1.
    In gen.:

    ne curiosissimi quidem homines exquirendo audire tam multa possunt, quam, etc.,

    Cic. N. D. 1, 35, 97; id. Fam. 3, 1, 1; Varr. R. R. 2, 3, 5; Quint. 1, 8, 21; 11, 3, 143; * Hor. Epod. 17, 77 al.:

    curiosis oculis perspici non possit,

    Cic. Sest. 9, 22.—
    2.
    Implying censure ( = polupragmôn), meddlesome, officious, curious, prying, inquisitive:

    primum patere me esse curiosum,

    Cic. Fl. 29, 70; id. Fin. 2, 9, 28 Madv.; 1, 1, 3; id. Att. 15, 26, 5; cf.:

    quare ut homini curioso ita perscribe ad me,

    id. ib. 4, 11, 2:

    curiosum aliquem extimescere,

    Petr. 127:

    Quae (basia) nec pernumerare curiosi Possint,

    Cat. 7, 11 Ellis ad loc.—
    b.
    Post-Aug., subst.: cūrĭōsus, i, m., of one who is prying, a spy, scout:

    curiosum ac speculatorem ratus,

    Suet. Aug. 27.—Later, a class of secret spies, secret police, an informer, etc.; cf. Cod. Just. 12, tit. 23: De Curiosis et Stationariis al.—
    II.
    (Acc. to cura, II.) Lit., that injures himself by care; hence, transf., emaciated, wasted, lean:

    belua,

    Plaut. Aul. 3, 6, 26 (v. the passage in connection); cf.: nempe ille vivit carie curiosior, Afran. ap. Non. p. 21, 28 (Com. Rel. v. 250 Rib.).— Adv.: cūrĭŏsē.
    A.
    (Acc. to I. A.) With care, carefully:

    involvendus vestimentis,

    Cels. 2, 17; cf. Petr. 63, 6; Col. 12, 55, 2:

    cavere,

    Suet. Aug. 40 al. — Comp., Vitr. 7, 4.— Sup., Col. 11, 2, 18.—
    * 2.
    Too nicely, carefully, or particularly:

    curiose potius quam Latine loqui,

    Quint. 8, 1, 2.—
    B.
    (Acc. to I. B. 2.) Inquisitively, curiously:

    inquirerem,

    Suet. Vesp. 1.— Comp.:

    curiosius conquiram,

    Cic. Brut. 35, 133:

    facere aliquid,

    id. N. D. 1, 5, 10:

    animadvertunt ea, quae domi fiunt (pueri),

    id. Fin. 5, 15, 42.

    Lewis & Short latin dictionary > curiosus

  • 80 desiderium

    dēsīdĕrĭum, ii, n. [desidero], a longing, ardent desire or wish, properly for something once possessed; grief, regret for the absence or loss of any thing (for syn. cf.: optio, optatio, cupido, cupiditas, studium, appetitio, voluntas—freq. and class.).
    I.
    Prop.
    (α).
    With gen. object.:

    te desiderium Athenarum cepisset,

    Ter. Hec. 1, 2, 13; cf.:

    me desiderium tenet urbis,

    Cic. Fam. 2, 11; Hor. Ep. 1, 14, 22;

    and, locorum,

    Ov. Tr. 3, 2, 21:

    rerum earum,

    Lucr. 3, 901; cf. id. 3, 922; 918:

    esse in desiderio alicujus,

    Cic. Fam. 2, 12 fin.:

    desiderium conjunctissimi viri ferre,

    id. Lael. 27, 104:

    Scipionis desiderio moveri,

    id. ib. 3, 10:

    tam cari capitis,

    Hor. Od. 1, 24, 1:

    defuncti,

    Suet. Calig. 6 et saep.:

    desiderio id fieri tuo (for tui),

    Ter. Heaut. 2, 3, 66; cf.:

    voluntas, in qua inest aliqua vis desiderii ad sanandum volnus injuriae,

    Cic. Fam. 15, 4, 14.—
    (β).
    Absol.: pectora dura tenet desiderium, Enn. ap. Cic. Rep. 1, 41:

    alicui esse magno desiderio,

    Ter. Heaut. 4, 5, 5:

    explere exspectationem diuturni desiderii,

    Cic. de Or. 1, 47, 205:

    quo (desiderio) conficior,

    id. Or. 10:

    ex desiderio laborare,

    id. Fam. 6, 11:

    facere aliquid cum desiderio,

    id. Lael. 21, 81:

    demus hoc desiderio jam pene publico,

    Quint. 8, 4, 29 et saep. In plur.: desideria alicujus commovere, Cic. Rab. perd. 9, 24; Hor. Od. 4, 5, 15 et saep.
    II.
    Trop., of a person, as the object of longing:

    nunc desiderium, curaque non levis,

    Hor. Od. 1, 14, 18: desiderio meo nitenti, Catull. 2, 5;

    and as a term of endearment: mea lux, meum desiderium... valete, mea desideria, valete,

    Cic. Fam. 14, 2, 2 fin.; Catull. 2, 5.—
    III.
    Transf.
    A.
    Want, need, necessity, [p. 557] in general (rare;

    not ante-Aug.): cibi potionisque desiderium naturale,

    Liv. 21, 4 et saep.:

    pro desiderio corporum,

    Plin. 11, 50, 111, § 264:

    desideria scabendi,

    id. 30, 14, 43, § 127 al. —
    B.
    In the time of the empire, a request, petition on the part of inferiors:

    desideria militum ad Caesarem ferenda,

    Tac. A. 1, 19; 1, 26; Suet. Aug. 17; Plin. Pan. 79, 6; Dig. 1, 16, 9; 25, 3, 5.—
    C.
    Desires, pleasures (late Lat.):

    servientibus desideriis et voluptatibus,

    Vulg. Tit. 3, 3:

    carnis,

    id. Ephes. 2, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > desiderium

См. также в других словарях:

  • Magno corde aliquid facere. — См. От всего сердца …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • universitas vel corporatio non dicitur aliquid facere nisi id sit collegialiter deliberatum, etiamsi major pars id faciat — /yuwnavarsataes vel korpareysh(iy)ow non disatar aelakwid fsesariy naysay id sit kaliyjiyeylatar dalibareytam, eshiyaemsay meyjar parz id feysh(iy)at/ A university or corporation is not said to do anything unless it be deliberated upon as a body …   Black's law dictionary

  • empescher — Empescher, C est estre destourbier et empeschement de quelque chose, Obstare, Officere, comme, Ceste muraille empesche ma veuë, Hic paries obstat prospectui. Et mettre empeschement à l execution de quelque chose, Obstaculum inferre, J empesche la …   Thresor de la langue françoyse

  • JURAMENTUM — in iudiciis et actionrbus, apud omnes semper gentes, cum circalitigantes, tum circa testes, non exigui usûs fuit: Unde Arist. μετα θείας παραλήφεως φάσις ἀναποδεικτος, cum divina sibi assumptione Dictio non demonstrabilis, Rhetoric. ad Alex.c. 18 …   Hofmann J. Lexicon universale

  • LIGULA vel LINGULA — LIGULA, vel LINGULA an a ligando, an a lingua? definit Mart. l. 14. Apoph. Epigr. 120. cuius Epigraphe, Ligula argenten. Quamvis me ligulam dicant Equitesque Patresque: Dicor ab indoctis lingula Grammaticis. ubi gladiolum in speciem lingua, s.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • engarder — d entrer en la maison, Domo prohibere. Engarder de manger, A cibo abigere. Engarder et empescher que quelque chose ne se face, Prohibere, Inhibere. Engarder aucun de faire quelque chose, Cauere aliquem facere aliquid. Engarder la hardiesse d… …   Thresor de la langue françoyse

  • Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire  A   B … …   Wikipédia en Français

  • faire — Faire, act. acut. Vient de l infinitif Latin Facere, ostant la lettre c. Facere, agere. L Italien syncope, et dit Fare. Faire de l argent à son creancier, Pecunias conquirere ad nomen eradendum ex tabulis creditoris. Faire argent, Conficere… …   Thresor de la langue françoyse

  • mettre — Mettre, Ponere. Il vient de Mittere, par syncope et antiptose, Inde Mittere in possessionem. Mettre en possession. Mettre à bord, Naues ad terram applicare, Appellere nauem. Mets toy à dextre, Concede ad dexteram. Mettre à feu et à sang, Incendia …   Thresor de la langue françoyse

  • prendre — Prendre, Accipere, Acceptare, Capere, Captare, Excipere, Prendere, Prehendere, Comprehendere, Percipere, Sumere, Desumere. Prendre et appliquer à soy, Asciscere. Prendre en sa main quelque chose, Inuolare. Prendre en cachette, Surripere. On n en… …   Thresor de la langue françoyse

  • cueur — Cueur, Semble plus raisonnable d escrire, Coeur comme Boeuf, soeur, moeurs, Cor. Cueur et courage, Animus pectus. Un cueur loyal, Fidelis animus, Fidum pectus. Un cueur aisé à se courroucer et à laisser son courroux, Mollis animus ad accipiendam… …   Thresor de la langue françoyse

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»