Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

fămĭlĭāris

  • 121 excussatio

    excūsātĭo ( excuss-), ōnis, f. [excuso], an excusing, excuse (freq. and class.); constr. with obj. or subj. gen., absol., with cur, quominus, etc.
    (α).
    With gen. obj.:

    peccati,

    Cic. Lael. 11, 37:

    intermissionis litterarum,

    id. Fam. 16, 25:

    valent apud me excusationes injuriae tuae,

    id. Sull. 16, 47.—
    (β).
    With gen. subj.:

    pauci ejusdem generis addit cum excusatione Pompeii conjuncta (shortly before: velle Pompeium se Caesari purgatum),

    Caes. B. C. 1, 8, 4.—With both constructions:

    excusatio Ser. Sulpicii legationis obeundae,

    Cic. Phil. 9, 4, 8.—
    (γ).
    With a causal gen. (freq.):

    hic dies summa'st apud me inopiae excusatio,

    Plaut. As. 3, 1, 31:

    excusatio vel pietatis, vel necessitatis, vel aetatis,

    Cic. Cael. 1, 2; cf.

    adolescentiae,

    id. ib. 18, 43:

    me neque honoris neque aetatis excusatio vindicat a labore,

    id. Sull. 9, 26:

    aetatis,

    Caes. B. C. 1, 85, 9:

    valetudinis,

    Cic. Pis. 6, 13:

    oculorum,

    id. de Or. 2, 68, 275: [p. 681] familiaris funeris, id. Rab. Perd. 3, 8:

    amicitiae,

    id. Lael. 12, 43:

    necessitatis,

    id. Rab. Post. 10, 27:

    summae stultitiae,

    id. Caecin. 11, 30 et saep.—
    (δ).
    Absol.:

    turpis enim excusatio est si quis contra rem publicam se amici causa fecisse fateatur,

    Cic. Lael. 12, 40:

    illa perfugia, quae sumunt sibi ad excusationem,

    id. Rep. 1, 5:

    (Sappho) dat tibi justam excusationem,

    id. Verr. 2, 4, 57, § 126:

    libenter Caesar petentibus Aeduis dat veniam excusationemque accipit,

    Caes. B. G. 6, 4, 3:

    triduum disputationibus excusationibusque extrahitur,

    id. B. C. 1, 33, 3 et saep.—
    (ε).
    With cur and quominus:

    accipio excusationem tuam, qua usus es, cur, etc.,

    Cic. Fam. 4, 4, 1:

    nemini civi ullam, quominus adesset, satis justam excusationem esse visam,

    id. Pis. 15, 36.—
    (ζ).
    With acc. and inf.:

    habent excusationem legitimam, exsilii causa solum vertisse nec esse postea restitutos,

    id. Phil. 5, 5, 14.—
    (η).
    With kindr. accus.:

    ad excusandas excusationes in peccatis,

    Vulg. Psa. 140, 4.—
    II.
    Transf., a being excused, a release, discharge from any thing (post-class.):

    tria onera tutelarum dant excusationem,

    Dig. 27, 1 (De excusationibus), 3; cf.:

    omnibus excusatio a tutela competit,

    ib. 5 et saep. (vid. the whole title).

    Lewis & Short latin dictionary > excussatio

  • 122 excusso

    ex-cūso ( excuss-), āvi, ātum, 1, v. a. [causa; cf. accuso, from ad-causa; qs. to release from a charge, to free from blame; hence], to excuse a person or thing.
    I.
    Lit.
    (α).
    With a personal object, aliquem alicui:

    Atticae meae velim me ita excuses, ut omnem culpam in te transferas,

    Cic. Att. 15, 28; cf.:

    aliquem alicui per litteras,

    id. Fam. 11, 15, 1; and:

    his omnibus me vehementer excusatum volo,

    id. Verr. 2, 1, 40, § 103.—With quod:

    Titium excusavit Vespa Terentius, quod eum brachium fregisse diceret,

    id. de Or. 2, 62, 253:

    Libo excusat Bibulum, quod is, etc.,

    Caes. B. C. 3, 16, 3:

    primum me tibi excuso in eo ipso, in quo te accuso,

    Cic. Q. Fr. 2, 2, 1:

    se de aliqua re,

    Caes. B. G. 4, 22, 1:

    de me excusando apud Apuleium, dederam ad te litteras,

    Cic. Att. 12, 14, 1:

    se alicui,

    Plaut. As. 4, 2, 4; Quint. 4, 1, 75 et saep.—In pass.:

    cura, ut excuser morbi causa in dies singulos,

    Cic. Att. 12, 13, 2: si citatus judex non responderit excuseturque Areopagites esse, etc., excuses himself as being, etc., id. Phil. 5, 5, 14:

    dixi, cur excusatus abirem,

    Hor. Ep. 1, 9, 7:

    apud Appuleium in dies ut excuser videbis,

    Cic. Att. 12, 15, 1:

    me excusatum esse apud Appuleium a Laterense,

    id. ib. 12, 17, 1.—
    (β).
    With inanim. or abstr. objects, to excuse, apologize for:

    Varroni memineris excusare tarditatem litterarum mearum,

    Cic. Att. 15, 26 fin.:

    habitum permutatum,

    Quint. 3, 7, 6:

    palliolum, fascias, etc. (sola valetudo),

    id. 11, 3, 144:

    commentarios,

    id. 10, 7, 31:

    missos ignes,

    Ov. M. 2, 397;

    dolorem,

    id. ib. 4, 256:

    toros,

    Stat. Th. 2, 256:

    reditum Agrippinae ob imminentem partum et hiemem,

    her not returning, Tac. A. 1, 44.
    II.
    Transf.
    A.
    Aliquid (alicui), i. q. se propter aliquid, to allege in excuse, to plead as an excuse, to excuse one's self with.
    (α).
    With acc.:

    propinquitatem excusavit,

    Cic. Phil. 8, 1, 1:

    morbum,

    id. ib. 9, 4, 8:

    inopiam (with calamitatem queri),

    Caes. B. C. 3, 20, 3:

    valetudinem,

    Liv. 6, 22 fin.:

    imbecillitatem,

    Suet. Tib. 6:

    vires,

    Ov. M. 14, 462:

    diversa,

    Tac. A. 3, 11 et saep.:

    ille Philippo Excusare laborem et mercenaria vincla, Quod non mane domum venisset, etc.,

    Hor. Ep. 1, 7, 67:

    dictatorem se apud patres excusare solitum,

    Liv. 6, 39, 4:

    aliquid apud aliquem,

    Curt. 5, 10, 8; Suet. Tib. 68.— Pass.:

    quae apud Vitellium excusanda erant,

    Tac. H. 2, 85:

    excusata necessitas praesentium,

    id. ib. 1, 78:

    excusata rei familiaris mediocritate,

    Suet. Aug. 101:

    excusatus languor faucium, propter quem non adesset,

    id. Ner. 41 et saep.—
    (β).
    With an object-clause:

    si prehensi sumus, excusemus, ebrios Nos fecisse, etc.,

    Plaut. Aul. 4, 10, 19 (but in id. Merc. 2, 3, 126, the correct reading is incusato, v. Ritschl ad h. l.): excusanti, minus datum ad occultandam facinoris invidiam, Suet. Ner. 33; id. Aug. 69.—
    B.
    Aliquem ab aliqua re, aliqua re, or alicui rei, to excuse, absolve one from any thing; to discharge, dispense with one (postAug.):

    a coepta (tutela) excusari,

    Dig. 27, 1, 11:

    collegarum filiorum tutela excusari,

    ib. 9; cf. Ambros. in Psa. 1, § 46:

    cui excusari mallet,

    Tac. A. 1. 12; Vulg. Luc. 14, 19. But (class.):

    se de aliqua re: legati venerunt, qui se de superioris temporis consilio excusarent, quod, etc.,

    Caes. B. G. 4, 22, 1.—
    C.
    Se ab aliqua re, to shelter, protect one's self from any thing (post-class.):

    ut invicom se a calore excusent (plantae),

    Pall. Nov. 7, 2. —Hence,
    D.
    Aliquid aliqua re, to compensate, atone for any thing (post-Aug. and rare):

    nefas armis,

    Claud. de Bell. Get. 562; Stat. Th. 6, 44; Plin. Pan. 32, 4.—Hence, excūsātus, a, um, P. a., excused (postAug. and rare):

    hoc et ego excusatior, si forte sum lapsus, et tu dignior laude,

    Plin. Ep. 8, 14, 11; 4, 5, 4:

    excusatissimus essem, etiamsi, etc.,

    Sen. Const. Sap. 29.— Adv.: excūsātē, without blame, excusably:

    fieri id videtur excusate,

    Quint. 2, 1, 13.— Comp.:

    quod exoratus excusatius facies,

    Plin. Ep. 9, 21, 3; Tac. A. 3, 68; Just. 32, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > excusso

  • 123 familiaresco

    fămĭlĭāresco, ĕre, v. inch. n. [familiaris], to grow familiar or intimate, Sid. Ep. 7, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > familiaresco

  • 124 familiaritas

    fămĭlĭārĭtas, ātis, f. [familiaris, II. B. I.], familiarity, intimacy, familiar intercourse, friendship, intimate acquaintance.
    I.
    Prop. (freq. and class.; in sing. and plur.;

    syn.: amicitia, necessitudo, notitia): familiaritas tanta nullo cum hospite... ut nihil sit familiaritate nostra conjunctius,

    Cic. Fam. 13, 19, 1; cf.:

    cum Antipatro Derbete mihi... summa familiaritas intercedit,

    id. ib. 13, 73, 2:

    cum P. Terentio Hispone mihi summa familiaritas consuetudoque est,

    id. ib. 13, 65, 1:

    viri boni... familiaritate conjuncti,

    id. Off. 1, 17, 55:

    memorabilis C. Laelii et P. Scipionis,

    id. Lael. 1, 4:

    digna mihi res nostrā familiaritate visa est,

    id. ib.: Verginii familiaritate delector, id. ib. 27, 101:

    familiaritatem consuetudo affert,

    id. Deiot. 14, 39:

    in alicujus familiaritatem venire,

    id. Fam. 7, 15, 2:

    in familiaritatem intrare penitus,

    id. Q. Fr. 1, 1, 5, § 15:

    se insinuare,

    id. Caecin. 5, 13:

    sese dare,

    id. Verr. 2, 2, 70, § 169:

    recipere aliquem,

    id. Phil. 2, 32, 78:

    ad ali cujus familiaritatem se applicare,

    id. Clu. 16, 46:

    versatus in intima familiaritate hominis potentissimi,

    id. Balb. 26, 58:

    aliquem familiaritate devincire,

    id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 4 et saep.—In plur.:

    consuetudines et familiaritates,

    Cic. Off. 1, 17, 53:

    inveteratas familiaritates exstinguere (opp.: odia sempiterna),

    id. Lael. 10, 35:

    jam a sapientium familiaritatibus ad vulgares amicitias oratio nostra delabitur,

    id. ib. 21, 76.—
    II.
    Transf., in plur. concr. for familiares, intimate acquaintances, friends:

    omnes amicitias et familiaritates intra breve tempus afflixit,

    Suet. Tib. 51 fin. —In sing.:

    e praecipua familiaritate Neronis,

    Tac. A. 15, 50.

    Lewis & Short latin dictionary > familiaritas

  • 125 familiariter

    fămĭlĭārĭter, adv., v. familiaris fin.

    Lewis & Short latin dictionary > familiariter

  • 126 famulus

    1.
    fămŭlus, i (an archaic form famul, Enn. ap. Non. 110, 9; Lucr. 3, 1035 (al. 1048); for which cf. in the Oscan ‡ famel: famuli origo ab Oscis dependet, apud quos servus famel nominabatur, unde et familia vocata, Paul. ex Fest. p. 87, 5 Müll.), m., and fămŭla, ae ( gen. plur.:

    famulum,

    Stat. S. 3, 4, 57; Val. Fl. 1, 752; 3, 20; 282) f. [Sanscr. root dhā, to lay, found; Gr. ti-thê-mi; Osc. faama, house, v. Curt. Gr. Etym. p. 254; cf. Corss. Ausspr. 1, 183], a servant, attendant; a maid - servant, handmaid (class.).
    I.
    Masc.:

    iis, qui vi oppressos imperio coërcent, sit sane adhibenda saevitia, ut heris in famulos,

    Cic. Off. 2, 7, 24; Enn. ap. Fest. p. 229 Müll. (Ann. v. 157 ed. Vahl.); Plaut. As. 1, 3, 32; id. Mil. 2, 3, 80; id. Stich. 2, 2, 71; Cic. Lael. 15, 55; id. Tusc. 2, 21, 48; id. Rep. 2, 21; Verg. A. 1, 701; Hor. C. 3, 17, 16; Ov. H. 20, 79 et saep.:

    Idaeae matris famuli,

    Cic. Leg. 2, 9, 21:

    sacrorum,

    Ov. M. 3, 574:

    dei alumni (Silenus),

    Hor. A. P. 239:

    sus erat infestae famulus vindexque Dianae,

    Ov. M. 8, 272; cf. Verg. A. 5, 95;

    of Actaeon's hounds,

    Ov. M. 3, 229; Vulg. Gen. 41, 12.—
    II.
    Fem.:

    quam famulae longe fugitant furtimque cachinnant,

    Lucr. 4, 1176; Verg. A. 1, 703; 4, 391; Juv. 14, 81 al.:

    si virtus famula fortunae est,

    Cic. Tusc. 5, 1, 2:

    res familiaris, quae est ministra et famula corporis,

    id. ib. 1, 31, 75; Vulg. Gen. 12, 16.
    2.
    fămŭlus, a, um, adj. [1. famulus], serving, serviceable, servile ( poet.;

    perh. not ante-Aug.): aquae,

    Ov. F. 1, 286:

    turbae,

    Sil. 13, 360:

    dextrae,

    Luc. 4, 207:

    manus,

    Sil. 10, 647:

    artus,

    Val. Fl. 1, 749:

    vertex,

    Ov. Pont. 2, 2, 80:

    catenae,

    Claud. in Ruf. 2, 386:

    ripae,

    id. III. Cons. Hon. 203.

    Lewis & Short latin dictionary > famulus

  • 127 ferox

    fĕrox, ōcis ( gen. plur. ferocum, Albin. 1, 275; abl. sing. feroci, Neue, Formenl. 2, 67 sq.), adj. [root in Gr. thêr, Aeol. phêr, thêrion; cf.: ferus, fera; cf. also Zend. dvar, to run, Gr. thrôskô, thorein, Lat. furere], wild, bold, courageous, warlike, spirited, brave, gallant, savage, headstrong, untamable, fierce, insolent (class.; syn.: dirus, ferus, durus, saevus, crudelis; immanis, immitis, barbarus, etc.).
    I.
    In a good sense:

    moechus qui formest ferox,

    Plaut. Mil. 4, 9, 13:

    naturā ferox, vehemens, manu promptus erat,

    Sall. C. 43 fin.; cf.:

    nimium es vehemens feroxque naturā,

    Cic. Vat. 2, 4:

    ferox naturā,

    Sall. J. 11, 3:

    vicimus vi feroces,

    Plaut. Am. 1, 1, 82: Aequorum magna gens et ferox, warlike, Cic. Rep. 2, 20:

    Latium,

    Hor. C. 1, 35, 10:

    Roma,

    id. ib. 3, 3, 44:

    Parthi,

    id. ib. 3, 2, 3:

    Sygambri,

    id. ib. 4, 2, 34:

    miles,

    id. ib. 1, 6, 3:

    Hector,

    id. ib. 4, 9, 21: virgo (i. e. Minerva), Mart. 14, 179; cf. Sil. 9, 457:

    loca amoena, voluptaria facile in otio feroces militum animos molliverat,

    Sall. C. 11, 5; cf. id. J. 106, 3:

    ferox bello,

    Hor. C. 1, 32, 6; cf.:

    feroces ad bellandum,

    Liv. 38, 13, 11:

    adversus pericula ferox,

    Tac. H. 3, 69 fin.:

    Triaria ultra feminam ferox,

    id. ib. 2, 63:

    vir nobilis ac ferox,

    id. A. 4, 21.—With gen.:

    animi,

    Tac. A. 1, 32. — Sup.:

    globus ferocissimorum juvenum,

    Liv. 1, 12, 9:

    auxiliarii,

    Tac. H. 2, 24:

    nullo adversante, cum ferocissimi cecidissent,

    id. A. 1, 2.
    II.
    In a bad sense:

    equi indomiti, feroces,

    Plaut. Men. 5, 2, 110:

    leones,

    Lucr. 4, 717:

    aper,

    Verg. A. 10, 711:

    indulgentia ferocem fortasse atque arrogantem et infestum facit,

    Cic. Att. 10, 11, 3:

    dote fretae, feroces,

    i. e. arrogant, Plaut. Men. 5, 2, 17; cf.:

    ferox formā,

    id. Mil. 4, 9, 13; Titin. ap. Non. 305, 6:

    Numidae secundis rebus feroces,

    Sall. J. 94, 4; cf.:

    ferox viribus,

    Liv. 1, 7, 5; 7, 5, 6:

    robore corporis stolide ferox,

    Tac. A. 1, 3:

    nequicquam Veneris praesidio ferox,

    Hor. C. 1, 15, 13:

    sit Medea ferox invictaque,

    id. A. P. 123:

    animus ferox inopiā rei familiaris,

    Sall. C. 5, 7; cf.:

    quibus aetas animusque ferox erat,

    id. ib. 38, 1:

    oculi,

    Luc. 5, 211:

    patribus ferox,

    haughty toward the senators, Liv. 7, 40, 8.— Comp.:

    in bellis civilibus, victoria, etiamsi ad meliores venit, tamen eos ipsos ferociores impotentioresque reddit,

    Cic. Fam. 4, 9, 3; id. Fragm. ap. Non. 305, 10:

    et quia tecum eram, propterea animo eram ferocior,

    Plaut. Mil. 4, 8, 13; id. Rud. 3, 1, 14; Quint. 2, 2, 3. — Sup.:

    duas ferocissimas affectiones amoris atque odii coërcere,

    Gell. 1, 3 fin.:

    bestiae,

    Vulg. 2 Macc. 11, 9.—
    (β).
    With gen.:

    linguae feroces,

    Tac. H. 1, 35:

    ferox scelerum,

    eager for, prone to crimes, id. A. 4, 12:

    deorum Spretor erat mentisque ferox Ixione natus,

    Ov. M. 8, 614:

    scelerum,

    Tac. A. 4, 12.—
    (γ).
    With in and acc.:

    ferox in suos erat miles, ignavus in hostes,

    Amm. 22, 4, 7.—
    (δ).
    With inf.:

    ferox est, viginti minas meas tractare sese,

    Plaut. As. 2, 4, 62:

    odium renovare ferox,

    Sil. 11, 8.—Hence, adv.: fĕrōcĭter.
    1.
    (Acc. to I.) Courageously, valorously, bravely:

    strenue et ferociter facta in bello plura memorari possunt,

    Liv. 3, 47, 2:

    adequitare,

    id. 9, 22, 4:

    mandata edere,

    Tac. A. 15, 5.— Comp.:

    pauci ferocius decernunt,

    Sall. J. 104, 2.— Sup.:

    cum quo ferocissime pro Romana societate adversus Punicum foedus steterat,

    Liv. 23, 8, 3.—
    2.
    (Acc. to II.) Fiercely, savagely, insolently:

    aspere et ferociter et libere dicta,

    Cic. Planc. 13, 33:

    increpare,

    Plaut. Am. 1, 1, 58:

    dictae sententiae,

    Liv. 2, 55, 11.— Comp.:

    paulo ferocius (exagitatus),

    Cic. Q. Fr. 2, 13, 2.— Sup.:

    obloqui,

    Curt. 10, 2 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > ferox

  • 128 fugitivus

    fŭgĭtīvus, a, um, adj. [fugio], fleeing away, fugitive; usually subst.: fŭgĭtī-vus, i, m., a fugitive, runaway, deserter.
    I.
    Adj.: dicitur mihi tuus servus anagnostes fugitivus cum Vardaeis esse, runaway slave, Vat. ap. Cic. Fam. 5, 9, 2; so,

    servus,

    Sall. C. 56, 5; Just. 2, 5, 5 al.:

    (apes) fugitivae fiunt,

    i. e. they fly away, Varr. R. R. 3, 16, 21:

    canis,

    Plaut. Ps. 1, 3, 85:

    piscis,

    Juv. 4, 50:

    lapis fugitivus appellatus,

    Plin. 36, 15, 23, § 99:

    retraham ad me illud fugitivum argentum,

    Ter. Heaut. 4, 2, 11:

    teque ipsum vitas fugitivus et erro,

    Hor. S. 2, 7, 113.—
    (β).
    With ab:

    neque tam fugitivi illi a dominis, quam tu ab jure et ab legibus,

    Cic. Verr. 2, 4, 50, § 112.—
    (γ).
    With gen.:

    futurum te fugitivum rei familiaris statimque ad nos evolaturum,

    Plin. Ep. 9, 28, 4:

    Jugurtha finium suorum regnique fugitivus,

    Flor. 3, 1, 12:

    illius loci (columbae),

    Plin. 18, 16, 41, § 142.—
    II.
    Subst.
    A.
    A runaway or fugitive slave: non fugitivost hic homo;

    conmeminit domi,

    Plaut. Trin. 4, 3, 20:

    quis sit fugitivus, definit Orfilius: Fugitivus est, qui extra domini domum fugae causa, quo se a domino celaret, mansit. Caelius autem fugitivum esse ait eum, qui ea mente discedat, ne ad dominum redeat, etc.,

    Dig. 21, 1, 17:

    vivebat cum fugitivis, cum facinorosis, cum barbaris,

    Cic. Tusc. 5, 22, 63; id. Verr. 2, 3, 26, § 66; id. Phil. 11, 7, 16; Caes. B. C. 3, 19, 2; 3, 110, 4; Liv. 30, 43, 11; Quint. 7, 4, 14; Hor. S. 2, 5, 26; Gell. 11, 18, 14 al.—As a vituperative term:

    fur, fugitive, fraus populi, fraudulente, etc.,

    Plaut. Ps. 1, 3, 131; Ter. Eun. 4, 4, 2; id. Phorm. 5, 7, 38. —
    B.
    In milit. lang., a runaway soldier, a deserter:

    ea res per fugitivos L. Aemilii hostibus nuntiatur,

    Caes. B. G. 1, 23, 2; Sall. H. Fragm. 3, 67 Dietsch; cf.:

    tempus discernit emansorem a fugitivo,

    Dig. 48, 19, 16, § 5.

    Lewis & Short latin dictionary > fugitivus

См. также в других словарях:

  • familiaris — index familiar (customary), intimate Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • familiaris — CÂINE s. 1. (zool.; Canis familiaris) (rar) lătrător. 2. (entom.) câinele babei = (reg.) molie, mâţa popii. (familiaris este larva unor fluturi de noapte.) 3. (astron.) câinele mare = (pop.) dulăul (art.); câinele mic = (pop.) căţelul (art.) …   Dicționar Român

  • Familiaris — Familiares pl. ♦ The familiaris was an intimate, a member of the familia or household of the king or other great man. The term is used for those close friends, counsellors, aides, and assistants of the king, who owed their standing and authority… …   Medieval glossary

  • Familiaris consortio — ist ein nachsynodales Apostolisches Schreiben, mit dem sich Papst Johannes Paul II. am 22. November 1981 an die Bischöfe, die Priester und die Gläubigen der ganzen Kirche wandte. Es trägt den Untertitel „Über die Aufgaben der christlichen Familie …   Deutsch Wikipedia

  • Familiaris Consortio — Main articles: Catholic theology of the body and Teachings of Pope John Paul II Familiaris Consortio (Latin roughly translated as of family partnership , but titled in English On the role of the Christian Family in the Modern World) is a… …   Wikipedia

  • Familiaris — An individual member of the *familia regis …   Dictionary of Medieval Terms and Phrases

  • Familiaris dominus fatuum nutrit servum. — См. Фамильярность …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Certhia Familiaris — Grimpereau des bois Grimpereau des bois …   Wikipédia en Français

  • Certhia familiaris — Grimpereau des bois Grimpereau des bois …   Wikipédia en Français

  • Certhia familiaris —   Agateador norteño …   Wikipedia Español

  • Canis familiaris — Chien Wikipédia …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»