Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

ex-cūso

  • 1 cuso

    cūso, āre, v. freq. [id.], acc. to Prisc. p. 890 P.

    Lewis & Short latin dictionary > cuso

  • 2 cuso

    cusare, cusavi, cusatus V TRANS
    coin/stamp money

    Latin-English dictionary > cuso

  • 3 accuso

    ac-cūso (also with ss; cf. Cassiod. 2283 P.), āvi, ātum, 1, v. a. [fr. causa; cf. cludo with claudo], orig. = ad causam provocare, to call one to account, to make complaint against, to reproach, blame.
    I.
    In gen., of persons:

    si id non me accusas, tu ipse objurgandus es,

    if you do not call me to account for it, you yourself deserve to be reprimanded, Plaut. Trin. 1, 2, 59:

    quid me accusas?

    id. As. 1, 3, 21:

    meretricem hanc primum adeundam censeo, oremus, accusemus gravius, denique minitemur,

    we must entreat, severely chide, and finally threaten her, Ter. Hec. 4, 4, 94 sq.:

    ambo accusandi,

    you both deserve reproach, id. Heaut. 1, 1, 67:

    cotidie accusabam,

    I daily took him to task, id. ib. 1, 1, 50:

    me accusas cum hunc casum tam graviter feram,

    Cic. Att. 3, 13; id. Fam. 1, 1 Manut.:

    me tibi excuso in eo ipso, in quo te accuso,

    id. Q. Fr. 2, 2:

    ut me accusare de epistularum neglegentia possis,

    that you may blame me for my tardiness in writing, id. Att. 1, 6. —Also metaph. of things, to blame, find fault with:

    alicujus desperationem,

    Cic. Fam. 6, 1: inertiam adolescentium, id. de Or. 1, 58 (cf. incusare, Tac. H. 4, 42);

    hence also: culpam alicujus,

    to lay the fault on one, Cic. Planc. 4, 9; cf. id. Sest. 38, 80; id. Lig. 1, 2; id. Cael. 12, 29.—Hence,
    II.
    Esp.
    A.
    Transferred to civil life, to call one to account publicly (ad causam publicam, or publice dicendam provocare), to accuse, to inform against, arraign, indict (while incusare means to involve or entangle one in a cause); t. t. in Roman judicial lang.; constr. with aliquem alicujus rei (like katêgorein, cf. Prisc. 1187 P.):

    accusant ii, qui in fortunas hujus invaserunt, causam dicit is, cui nihil reliquerunt,

    Cic. Rosc. Am. 5:

    numquam, si se ambitu commaculasset, ambitus alterum accusaret,

    id. Cael. 7:

    ne quis ante actarum rerum accusaretur,

    that no one should be called to account for previous offences, Nep. Thras. 3, 2; Milt. 1, 7. Other rarer constructions are: aliquem aliquid (only with id, illud, quod), Plaut. Trin. 1, 2, 59; cf. Ter. Ph. 5, 8, 21:

    aliquo crimine,

    Cic. Verr. 1, 16; Nep. Milt. 8; id. Lys. 3, 4; id. Ep. 1 al.:

    de pecuniis repetundis,

    Cic. Clu. 41, 114; cf.:

    de veneficiis,

    id. Rosc. Am. 32, 90:

    inter sicarios,

    id. ib. 32; cf. Zumpt, § 446; Rudd. 2, 165 sq.; 169, note 4.—The punishment that is implied in the accusation is put in gen.:

    capitis,

    to accuse one of a capital crime, Nep. Paus. 2, 6; cf. Zumpt, § 447. —
    B.
    Casus accusandi, the fourth case in grammar, the accusative case, Var. L. L. 8, § 66 Müll.; v. accusativus.

    Lewis & Short latin dictionary > accuso

  • 4 excuso

    ex-cūso ( excuss-), āvi, ātum, 1, v. a. [causa; cf. accuso, from ad-causa; qs. to release from a charge, to free from blame; hence], to excuse a person or thing.
    I.
    Lit.
    (α).
    With a personal object, aliquem alicui:

    Atticae meae velim me ita excuses, ut omnem culpam in te transferas,

    Cic. Att. 15, 28; cf.:

    aliquem alicui per litteras,

    id. Fam. 11, 15, 1; and:

    his omnibus me vehementer excusatum volo,

    id. Verr. 2, 1, 40, § 103.—With quod:

    Titium excusavit Vespa Terentius, quod eum brachium fregisse diceret,

    id. de Or. 2, 62, 253:

    Libo excusat Bibulum, quod is, etc.,

    Caes. B. C. 3, 16, 3:

    primum me tibi excuso in eo ipso, in quo te accuso,

    Cic. Q. Fr. 2, 2, 1:

    se de aliqua re,

    Caes. B. G. 4, 22, 1:

    de me excusando apud Apuleium, dederam ad te litteras,

    Cic. Att. 12, 14, 1:

    se alicui,

    Plaut. As. 4, 2, 4; Quint. 4, 1, 75 et saep.—In pass.:

    cura, ut excuser morbi causa in dies singulos,

    Cic. Att. 12, 13, 2: si citatus judex non responderit excuseturque Areopagites esse, etc., excuses himself as being, etc., id. Phil. 5, 5, 14:

    dixi, cur excusatus abirem,

    Hor. Ep. 1, 9, 7:

    apud Appuleium in dies ut excuser videbis,

    Cic. Att. 12, 15, 1:

    me excusatum esse apud Appuleium a Laterense,

    id. ib. 12, 17, 1.—
    (β).
    With inanim. or abstr. objects, to excuse, apologize for:

    Varroni memineris excusare tarditatem litterarum mearum,

    Cic. Att. 15, 26 fin.:

    habitum permutatum,

    Quint. 3, 7, 6:

    palliolum, fascias, etc. (sola valetudo),

    id. 11, 3, 144:

    commentarios,

    id. 10, 7, 31:

    missos ignes,

    Ov. M. 2, 397;

    dolorem,

    id. ib. 4, 256:

    toros,

    Stat. Th. 2, 256:

    reditum Agrippinae ob imminentem partum et hiemem,

    her not returning, Tac. A. 1, 44.
    II.
    Transf.
    A.
    Aliquid (alicui), i. q. se propter aliquid, to allege in excuse, to plead as an excuse, to excuse one's self with.
    (α).
    With acc.:

    propinquitatem excusavit,

    Cic. Phil. 8, 1, 1:

    morbum,

    id. ib. 9, 4, 8:

    inopiam (with calamitatem queri),

    Caes. B. C. 3, 20, 3:

    valetudinem,

    Liv. 6, 22 fin.:

    imbecillitatem,

    Suet. Tib. 6:

    vires,

    Ov. M. 14, 462:

    diversa,

    Tac. A. 3, 11 et saep.:

    ille Philippo Excusare laborem et mercenaria vincla, Quod non mane domum venisset, etc.,

    Hor. Ep. 1, 7, 67:

    dictatorem se apud patres excusare solitum,

    Liv. 6, 39, 4:

    aliquid apud aliquem,

    Curt. 5, 10, 8; Suet. Tib. 68.— Pass.:

    quae apud Vitellium excusanda erant,

    Tac. H. 2, 85:

    excusata necessitas praesentium,

    id. ib. 1, 78:

    excusata rei familiaris mediocritate,

    Suet. Aug. 101:

    excusatus languor faucium, propter quem non adesset,

    id. Ner. 41 et saep.—
    (β).
    With an object-clause:

    si prehensi sumus, excusemus, ebrios Nos fecisse, etc.,

    Plaut. Aul. 4, 10, 19 (but in id. Merc. 2, 3, 126, the correct reading is incusato, v. Ritschl ad h. l.): excusanti, minus datum ad occultandam facinoris invidiam, Suet. Ner. 33; id. Aug. 69.—
    B.
    Aliquem ab aliqua re, aliqua re, or alicui rei, to excuse, absolve one from any thing; to discharge, dispense with one (postAug.):

    a coepta (tutela) excusari,

    Dig. 27, 1, 11:

    collegarum filiorum tutela excusari,

    ib. 9; cf. Ambros. in Psa. 1, § 46:

    cui excusari mallet,

    Tac. A. 1. 12; Vulg. Luc. 14, 19. But (class.):

    se de aliqua re: legati venerunt, qui se de superioris temporis consilio excusarent, quod, etc.,

    Caes. B. G. 4, 22, 1.—
    C.
    Se ab aliqua re, to shelter, protect one's self from any thing (post-class.):

    ut invicom se a calore excusent (plantae),

    Pall. Nov. 7, 2. —Hence,
    D.
    Aliquid aliqua re, to compensate, atone for any thing (post-Aug. and rare):

    nefas armis,

    Claud. de Bell. Get. 562; Stat. Th. 6, 44; Plin. Pan. 32, 4.—Hence, excūsātus, a, um, P. a., excused (postAug. and rare):

    hoc et ego excusatior, si forte sum lapsus, et tu dignior laude,

    Plin. Ep. 8, 14, 11; 4, 5, 4:

    excusatissimus essem, etiamsi, etc.,

    Sen. Const. Sap. 29.— Adv.: excūsātē, without blame, excusably:

    fieri id videtur excusate,

    Quint. 2, 1, 13.— Comp.:

    quod exoratus excusatius facies,

    Plin. Ep. 9, 21, 3; Tac. A. 3, 68; Just. 32, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > excuso

  • 5 excusso

    ex-cūso ( excuss-), āvi, ātum, 1, v. a. [causa; cf. accuso, from ad-causa; qs. to release from a charge, to free from blame; hence], to excuse a person or thing.
    I.
    Lit.
    (α).
    With a personal object, aliquem alicui:

    Atticae meae velim me ita excuses, ut omnem culpam in te transferas,

    Cic. Att. 15, 28; cf.:

    aliquem alicui per litteras,

    id. Fam. 11, 15, 1; and:

    his omnibus me vehementer excusatum volo,

    id. Verr. 2, 1, 40, § 103.—With quod:

    Titium excusavit Vespa Terentius, quod eum brachium fregisse diceret,

    id. de Or. 2, 62, 253:

    Libo excusat Bibulum, quod is, etc.,

    Caes. B. C. 3, 16, 3:

    primum me tibi excuso in eo ipso, in quo te accuso,

    Cic. Q. Fr. 2, 2, 1:

    se de aliqua re,

    Caes. B. G. 4, 22, 1:

    de me excusando apud Apuleium, dederam ad te litteras,

    Cic. Att. 12, 14, 1:

    se alicui,

    Plaut. As. 4, 2, 4; Quint. 4, 1, 75 et saep.—In pass.:

    cura, ut excuser morbi causa in dies singulos,

    Cic. Att. 12, 13, 2: si citatus judex non responderit excuseturque Areopagites esse, etc., excuses himself as being, etc., id. Phil. 5, 5, 14:

    dixi, cur excusatus abirem,

    Hor. Ep. 1, 9, 7:

    apud Appuleium in dies ut excuser videbis,

    Cic. Att. 12, 15, 1:

    me excusatum esse apud Appuleium a Laterense,

    id. ib. 12, 17, 1.—
    (β).
    With inanim. or abstr. objects, to excuse, apologize for:

    Varroni memineris excusare tarditatem litterarum mearum,

    Cic. Att. 15, 26 fin.:

    habitum permutatum,

    Quint. 3, 7, 6:

    palliolum, fascias, etc. (sola valetudo),

    id. 11, 3, 144:

    commentarios,

    id. 10, 7, 31:

    missos ignes,

    Ov. M. 2, 397;

    dolorem,

    id. ib. 4, 256:

    toros,

    Stat. Th. 2, 256:

    reditum Agrippinae ob imminentem partum et hiemem,

    her not returning, Tac. A. 1, 44.
    II.
    Transf.
    A.
    Aliquid (alicui), i. q. se propter aliquid, to allege in excuse, to plead as an excuse, to excuse one's self with.
    (α).
    With acc.:

    propinquitatem excusavit,

    Cic. Phil. 8, 1, 1:

    morbum,

    id. ib. 9, 4, 8:

    inopiam (with calamitatem queri),

    Caes. B. C. 3, 20, 3:

    valetudinem,

    Liv. 6, 22 fin.:

    imbecillitatem,

    Suet. Tib. 6:

    vires,

    Ov. M. 14, 462:

    diversa,

    Tac. A. 3, 11 et saep.:

    ille Philippo Excusare laborem et mercenaria vincla, Quod non mane domum venisset, etc.,

    Hor. Ep. 1, 7, 67:

    dictatorem se apud patres excusare solitum,

    Liv. 6, 39, 4:

    aliquid apud aliquem,

    Curt. 5, 10, 8; Suet. Tib. 68.— Pass.:

    quae apud Vitellium excusanda erant,

    Tac. H. 2, 85:

    excusata necessitas praesentium,

    id. ib. 1, 78:

    excusata rei familiaris mediocritate,

    Suet. Aug. 101:

    excusatus languor faucium, propter quem non adesset,

    id. Ner. 41 et saep.—
    (β).
    With an object-clause:

    si prehensi sumus, excusemus, ebrios Nos fecisse, etc.,

    Plaut. Aul. 4, 10, 19 (but in id. Merc. 2, 3, 126, the correct reading is incusato, v. Ritschl ad h. l.): excusanti, minus datum ad occultandam facinoris invidiam, Suet. Ner. 33; id. Aug. 69.—
    B.
    Aliquem ab aliqua re, aliqua re, or alicui rei, to excuse, absolve one from any thing; to discharge, dispense with one (postAug.):

    a coepta (tutela) excusari,

    Dig. 27, 1, 11:

    collegarum filiorum tutela excusari,

    ib. 9; cf. Ambros. in Psa. 1, § 46:

    cui excusari mallet,

    Tac. A. 1. 12; Vulg. Luc. 14, 19. But (class.):

    se de aliqua re: legati venerunt, qui se de superioris temporis consilio excusarent, quod, etc.,

    Caes. B. G. 4, 22, 1.—
    C.
    Se ab aliqua re, to shelter, protect one's self from any thing (post-class.):

    ut invicom se a calore excusent (plantae),

    Pall. Nov. 7, 2. —Hence,
    D.
    Aliquid aliqua re, to compensate, atone for any thing (post-Aug. and rare):

    nefas armis,

    Claud. de Bell. Get. 562; Stat. Th. 6, 44; Plin. Pan. 32, 4.—Hence, excūsātus, a, um, P. a., excused (postAug. and rare):

    hoc et ego excusatior, si forte sum lapsus, et tu dignior laude,

    Plin. Ep. 8, 14, 11; 4, 5, 4:

    excusatissimus essem, etiamsi, etc.,

    Sen. Const. Sap. 29.— Adv.: excūsātē, without blame, excusably:

    fieri id videtur excusate,

    Quint. 2, 1, 13.— Comp.:

    quod exoratus excusatius facies,

    Plin. Ep. 9, 21, 3; Tac. A. 3, 68; Just. 32, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > excusso

  • 6 recuso

    rĕ-cūso, āvi, ātum, 1 ( gen. plur. of the part. pres. recusantūm, Verg. A. 7, 16), v. a. [causa].
    I.
    In gen., to make an objection against, in statement or reply; to decline, reject, refuse, be reluctant or unwilling to do a thing, etc. (freq. and class.; cf.: abnuo, renuo, denego); constr. with acc., an inf., an object-clause, with de, ne, quin, quominus, or absol.
    (α).
    With acc.: uxorem, * Ter. Hec. 3, 1, 16; Hor. S. 1, 4, 50:

    me judicem,

    Tac. Or. 5 al.; cf.:

    populum Romanum disceptatorem,

    Cic. Fl. 38, 97:

    populi Romani amicitiam,

    Caes. B. G. 1, 44:

    nec quae pepigere recusent,

    Verg. A. 12, 12:

    nullum periculum communis salutis causā,

    Caes. B. G. 7, 2; so,

    nullum periculum,

    id. ib. 7, 19; id. B. C. 3, 26:

    laborem,

    id. ib. 1, 68 fin.; Quint. 11, 3, 26; 12, 11, 10:

    nihil nisi hiberna,

    Caes. B. G. 5, 41:

    legumina,

    id. B. C. 3, 47 fin.:

    servitutem,

    Sall. J. 31, 20:

    vincla (leones),

    Verg. A. 7, 16:

    jussa,

    id. ib. 5, 749 et saep.:

    nihil tibi a me postulanti recusabo,

    Cic. de Or. 2, 29, 128; so,

    psalteria virginibus probis,

    Quint. 1, 10, 31:

    nihil de poenā,

    Cic. Planc. 1, 3; cf.:

    de stipendio,

    Caes. B. G. 1, 44:

    qui quod ab altero postularent, in se recusarent,

    id. B. C. 1, 32, 5:

    Ptolemaeus recusabat regem Aridaeum,

    rejected, Just. 13, 2, 11. —

    Of things: terra numquam recusat imperium,

    Cic. Sen. 15, 51:

    genua impediunt cursumque recusant,

    Verg. A. 12, 747:

    rapax ignis non umquam alimenta recusat,

    Ov. M. 8, 837:

    (falsae gemmae) recusant limae probationem,

    Plin. 37, 13, 76, § 200 et saep. —
    (β).
    With inf. (in class. prose, only in negative sentences or questions implying a negative):

    mori recusare,

    Caes. B. G. 3, 22; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8, 6; 10, 17, 2; Anton. ap. Cic. Phil. 8, 8, 25; Liv. 22, 60, 17:

    hoc facere,

    id. 5, 53, 9:

    ad minora se demittere, Quint. prooem. § 5: prodere voce suā quemquam aut opponere morti,

    Verg. A. 2, 126:

    praeceptis parere,

    id. ib. 2, 607:

    quicquam tentare,

    id. ib. 11, 437:

    tibi comes ire,

    id. ib. 2. 704:

    facere ipse,

    Hor. Ep. 2, 1, 208; Plin. [p. 1538] Pan. 5; Curt. 6, 11, 36; Just. 14, 1, 6.—

    Of things: pedes vitiosum ferre recusant Corpus,

    Hor. S. 2, 7, 108; so id. Ep. 2, 1, 259; id. A. P. 39.—
    (γ).
    With object-clause:

    non rem (medicam) antiqui damnabant, sed artem. Maxime vero quaestum esse manipretio vitae recusabant,

    Plin. 29, 1, 8, § 16:

    Velinum lacum obstrui recusantes,

    refusing to permit, Tac. A. 1, 79; cf. infra, II.—
    (δ).
    With de:

    de judiciis transferendis recusare,

    Cic. Verr. 2, 1, 2, § 6.—
    (ε).
    With ne:

    Servilius et recusare et deprecari, ne iniquis judicibus... judicium capitis in se constitueretur,

    Cic. Verr. 2, 5, 54, § 141:

    sententiam ne diceret, recusavit,

    id. Off. 3, 27, 100:

    reliqui... ne unus omnes antecederet, recusarent,

    Caes. B. C. 3, 82 fin.
    (ζ).
    With quin:

    si absim, haud recusem, quin mihi male sit,

    Plaut. Curc. 1, 3, 8:

    non possumus, quin alii a nobis dissentiant, recusare,

    Cic. Ac. 2, 3, 7:

    non recuso quin, etc.,

    id. Fam. 6, 18, 4; id. Rosc. Am. 3, 8; Caes. B. C. 3, 45 fin.:

    neque recusare... quin armis contendant,

    id. B. G. 4, 7; Liv. 8, 7, 19.—
    (η).
    With quominus:

    nec recusabo, quominus omnes mea legant,

    Cic. Fin. 1, 3, 7; id. Div. in Caecil. 10, 31:

    ... quominus perpetuo sub illorum dicione essent,

    Caes. B. G. 1, 31:

    neque recusavit quo minus poenam subiret,

    Nep. Epam. 8, 2.—
    (θ).
    Absol.:

    non recuso, non abnuo, etc.,

    Cic. Mil. 36, 100:

    recusandi aut deprecandi causā legatos mittere,

    Caes. B. G. 5, 6; Verg. E. 3, 29 et saep. —
    II.
    In partic.
    1.
    To refute, disprove:

    nativitatis mendacium,

    Tert. adv. Marc. 3, 11.—
    2.
    In jurid. lang., to protest against a complaint; to object, take exception, plead in defence:

    causa omnis, in quā pars altera agentis est, altera recusantis,

    Quint. 3, 10, 1:

    numquid recusas contra me?

    Plaut. Poen. 5, 6, 18:

    tu me ad verbum vocas: non ante venio, quam recusaro... Quoniam satis recusavi, veniam jam quo vocas,

    Cic. Caecin. 28, 8 sq.:

    cum reus recusare vellet, sub usuris creditam esse pecuniam, etc.,

    Dig. 17, 1, 48; cf. recusatio, II. B.

    Lewis & Short latin dictionary > recuso

См. также в других словарях:

  • CUSO — CUSO, founded 6 June 1961 as Canadian University Students Overseas (and in French, SUCO – Service universitaire canadien outre mer), is a Canadian non profit organization that aids in the development of Third World countries.CUSO was founded as a …   Wikipedia

  • CUSO (disambiguation) — CUSO is an abbreviation with several meanings:* CUSO (Canadian University Students Overseas), a Canadian non profit organization * Credit Union Service Organization, a type of Credit Union subsidiary …   Wikipedia

  • Champaign Urbana Symphony Orchestra — The Champaign Urbana Symphony (CUSO) is a professional orchestra located in the Champaign Urbana Metropolitan Area in central Illinois. The Orchestra is the Professional Orchestra in Residence at the Krannert Center for the Performing Arts,… …   Wikipedia

  • Champaign-Urbana Symphony Orchestra — The Champaign Urbana Symphony Orchestra (CUSO) is a professional orchestra located in the Champaign Urbana Metropolitan Area in central Illinois. The Orchestra is the Professional Orchestra in Residence at the Krannert Center for the Performing… …   Wikipedia

  • Credit Union Service Organization — In United States federal law, a Credit Union Service Organization (CUSO) allows a credit union the ability to conduct business that they would otherwise be restricted from due to regulatory constraints. Most CUSOs are limited liability companies… …   Wikipedia

  • Navy Federal Credit Union — Type Credit union Industry Financial services Founded 1933 Headquarters Vienna …   Wikipedia

  • Fi-linx — Infobox Company name = fi linx type = CUSO genre = foundation = Salem, Oregon, U.S. (2006) founder = location city = Salem, Oregon location country = U.S. location = locations = area served = The Credit Union industry key people = Robbie Wright,… …   Wikipedia

  • Крахмал в химии* — (Amidon, amidam фр., Starch англ., St ä rke, Satzmehl нем., Amylum лат.) nС 6H10O5 или вернее nС 6H10O5+H2 O (см. соотв. статью). Величина n не установлена окончательно; она несомненно значительна. По Брауну и Моррису, воспользовавшимися методом… …   Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона

  • Denali Alaskan Home Loans — is the home financing department of Denali Alaskan Federal Credit Union, based in Anchorage, Alaska, offering a variety of mortgage services for members of the Credit Union throughout Alaska. The Credit Union purchased Northern Pacific Mortgage… …   Wikipedia

  • Реакции в некоторых Red-Ox парах — (для поиска нажмите ctrl+F) 2BBr 3 +3H2=2B+6HBr CaC 2 +N2=CaCN2+C (NH 4 )10W 12 O …   Химический справочник

  • Cos Natola — is an [http://www.cosnatola.com/awards.html award winning] Canadian pianist, vocalist, composer, arranger, actor and playwright from Vancouver, British Columbia. After winning numerous music competitions as a teenager, Natola took the Grand Prize …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»