-
1 etesiae
etēsiae, ārum, m. (ετησίαι sc. ἄνεμοι), die Passatwinde, die jährlich in den Hundstagen 40 Tage unveränderlich aus einer Gegend wehen, Lucr. 6, 716. Cic. ep. 12, 25, 3. Caes. b. c. 3, 107, 1. Liv. 37, 23, 4. Sen. nat. qu. 4, 2, 22 sq. Solin. 32, 9 u. 54, 5: venti etesiae, Cic. de nat. deor. 2, 131: etesiarum flatus, Tac. ann. 6, 33; hist. 2, 98. – Sing. etēsiās, ae, m. (ὁ ετησίας), Plin. 18, 335. – / Auch etēsiae, ārum, f. (sc. aurae), Hyg. astr. 2, 4. p. 365 M. (zweimal). Isid. 13, 11, 15.
-
2 etesiae
etēsiae, ārum, m. (ετησίαι sc. ἄνεμοι), die Passatwinde, die jährlich in den Hundstagen 40 Tage unveränderlich aus einer Gegend wehen, Lucr. 6, 716. Cic. ep. 12, 25, 3. Caes. b. c. 3, 107, 1. Liv. 37, 23, 4. Sen. nat. qu. 4, 2, 22 sq. Solin. 32, 9 u. 54, 5: venti etesiae, Cic. de nat. deor. 2, 131: etesiarum flatus, Tac. ann. 6, 33; hist. 2, 98. – Sing. etēsiās, ae, m. (ὁ ετησίας), Plin. 18, 335. – ⇒ Auch etēsiae, ārum, f. (sc. aurae), Hyg. astr. 2, 4. p. 365 M. (zweimal). Isid. 13, 11, 15. -
3 etesius
etēsius, a, um (ετήσιος), jährlich, flabra aquilonum (= etesiae), Lucr. 5, 740; 6, 730.
-
4 observo
ob-servo, āvī, ātum, āre, etwas beobachten, auf etwas achtgeben, passen, merken, lauern, I) im allg.: virum, den M. belauern, auf den M. aufpassen, Plaut.: motus stellarum, Cic.: aquilae volatus, Plin.: occupationem alcis observare tempusque aucupari, auf die Zeit lauern, wo jmd. beschäftigt ist (um sie sich zunutze zu machen), Cic.: sese, sehr auf sich aufmerksam sein, Cic.: obs. se ab alqa re, sich in acht nehmen vor etw., Interpr. Iren. praef. § 2. – m. folg. indir. Fragesatz, observans, quae signa ferant, Verg.: observat, quem ad modum se unus quisque vestrûm gerat in retinenda religione, Cic. – absol., non enim id agit, ut insidietur et observet, sed iam favet, Cic. or. 210. – II) insbes.: A) auf etwas achtgeben, etw. hüten, ianuam, Plaut.: greges, Ov.: draconem, Cic. poët. – B) jmdm. Ehrerbietung-, Hochachtung erweisen, jmd. ehren, verehren, schätzen, deos, Ov.: alqm ut patrem, Cic.: alqm parentis loco obs., Cic.: alqm colere atque observare, Cic.: clarissimus et nobis observandus vir, Fronto ep. ad Anton. Pium 4. p. 167, 6 N. – C) etwas beobachten, auf etw. achten, halten, etw. einhalten = sich nach etwas richten, etw. befolgen, a) v. Pers.: leges, Cic.: praeceptum, Caes.: centesimas, Cic.: vacationem, Liv.: suffragium, Liv.: commendationem alcis, Cic. – m. folg. ut u. Konj., darauf halten, darauf sehen (achten), Suet. Claud. 22: unpers., observatum est, ut etc., Liv. 2, 5, 10. observandum est, ut etc., Colum. 9, 3, 4: ebenso observare m. folg. ne u. Konj., Cic. de amic. 58. Pelagon. veterin. 25 (336 Ihm): unpers., quod ne accĭdat observari nec potest nec necesse est, Cic. or. 190: observatum est, ne quotiens introiret urbem, supplicium de quoquam sumeretur, Suet. Aug. 57, 2. – b) übtr., v. Lebl.: etesiae tempus observant, Sen. de nat. qu. 4, 2, 22.
-
5 reflo
re-flo, āvī, ātum, āre, I) intr. zurück-, entgegenblasen, -wehen, etsi etesiae valde reflant, Cic.: ventis reflantibus, Cic. – im Bilde, nam et, cum prospero flatu eius (fortunae) utimur, ad exitus pervehimur optatos et, cum reflavit, affligimur, Cic. de off. 2, 19. – II) tr.: A) wieder herausblasen, ausatmen, cum (aë) ducitur atque reflatur, Lucr.: spiritum, Lampr.: crebros anhelitus, wiederholt Atem holen, Apul. – B) aufblasen, durch Blasen aufschwellen, v. Winde, laciniam (Kleid), sinum, Apul.: signum veste reflatum, mit aufgebauschtem Gewande, Apul. – C) verdunsten, reflata succositas, Cael. Aur. de morb. acut. 2, 29, 151. – D) Passiv reflari medial, ausdünsten, detractis capillis partes (capitis) reflantur, Cael. Aur. acut. 1, 10, 75. – E) entlüften, follem, Lampr. Heliog. 25, 2: loci prominentia reflatur, wird entlüftet = tritt zurück, Cael. Aur. de morb. chron. 5, 10, 108.
-
6 reluctor
re-luctor, ātus sum, ārī, dagegenringen, sich sträuben, sich widersetzen, I) eig.: uxor reluctans, Tac.: draco reluctans, Hor. – von Lebl., etesiae reluctantur navigationi, Plin. ep.: luna reluctans, dem Zauber widerstrebend, Ov. met. 12, 264. – II) übtr.: reluctatus invitusque, Vell.: multum reluctata verecundia principis nostri, Plin. pan. – m. folg. Infin., sich (dagegen) bemühen usw., Claud. in Ruf. 2, 354.
-
7 tardo
tardo, āvī, ātum, āre (tardus), I) intr. säumen, zaudern, zögern, num quid putes rei publicae nomine tardandum esse nobis, Cic. ad. Att. 6, 7, 2: tardantes (die Säumigen) sine clementia puniunt, Plin. 11, 27. – II) tr. verzögern, aufhalten, hemmen, profectionem, Cic.: cursum, Cic.: gradus, Stat.: pedes, alas, Ov.: impetum hostium, Caes.: administrationem tormentorum, Caes.: nos etesiae tardarunt, Cic.: Valentem e gravi corporis morbo tum primum assurgentem infirmitas tardabat, Tac.: species (Standbild) diu tardata tandem est locata, nachdem seine Errichtung lange verzögert worden ist, Cic. poët.: Ggstz., in curriculis equos incitare, tardare, Arnob. 1, 43: aliae (res) urinam citant, aliae tardant, Cels. 2, 19. – mit ab (von, an) u. Abl., alqm ab accessu, Auct. b. Hisp.: alqm a laude alcis, Cic. – m. in u. Abl., illum in persequendi studio maeror, hos laetitia tardavit, Cic. de imp. Pomp. 22. – m. ad u. Akk., cum animum ad persequendum non neglegentia tardaret, Cic. Verr. 3, 130. – m. Infin., ut reliqui hoc timore propius adire tardarentur, auf- oder abgehalten wurden, Caes. b.c. 2, 43, 4: tardabam converti ad dominum, Augustin. conf. 6, 11, 20. – mit folg. quo minus u. Konj., quem tamen, quo minus statim in hostes alios ad Italiam contenderet, hiems aspera clausaeque Alpes tardavere, Aur. Vict. de Caes. 42, 5. – u. non (nec) tard. m. folg. quin u. Konj., nec me lacrimae luctusve timorve tardarunt, quin corpus humo sublime referrem, Ov. met. 13, 283. – / Nbf. tardeo, s. bes.
-
8 tempestivus
tempestīvus, a, um (tempestas), zeitig, I) im rechten Zeitpunkte eintretend od. geschehend, A) im allg., Zeit und Umständen gemäß, zeitgemäß, für Zeit u. Umstände geeignet, rechtzeitig, zu rechter (gelegener) Zeit, etesiae, Cic.: imbres, Iustin.: nondum tempestivo ad navigandum mari, Cic.: veniet narratibus hora tempestiva meis, Ov.: aggressus tempestivis temporibus, Liv.: dies, Plin.: ludus, Hor.: oratio, Liv.: tempestiva caesura (arborum), Ggstz. immatura, Plin.: num parum tempestivus interveni secretum consilium tractantibus? komme ungelegen, Tac. dial. – subst., tempestīvum, ī, n., die rechte-, bequeme Zeit, der rechte Zeitpunkt, tempestivurn est m. Infin., Plaut., Colum. u. Plin.: multa mihi ad mortem tempestiva fuere, viel bequeme Zeitpunkte zum Sterben, Cic. – B) prägn., schon bei guter Zeit geschehend, -beginnend, zeitig = frühzeitig, cena, convivium, frühz., dah. schwelgerisches, üppiges, Cic. u.a.: convivia tempestiviora, Ps. Quint. decl. – u. so von Frühaufstehenden, Plin. 7, 181 u. 29, 80. – II) im rechten Zeitpunkte befindlich; dah. a) v. Früchten = zeitig, reif, fructus, Cic.: pinus, Verg.: ocimum, Cato: sementes tempestiviores, Gell. – b) v. leb. Wesen = herangereift, reif, virgo, Gell. 7 (6), 8, 3: m. Dat. = reif für etwas, puella tempestiva viro (u. ohne viro), mannbar, Hor.: tempestivus erat caelo heros, Ov.
-
9 etesius
etēsius, a, um (ετήσιος), jährlich, flabra aquilonum (= etesiae), Lucr. 5, 740; 6, 730. -
10 observo
ob-servo, āvī, ātum, āre, etwas beobachten, auf etwas achtgeben, passen, merken, lauern, I) im allg.: virum, den M. belauern, auf den M. aufpassen, Plaut.: motus stellarum, Cic.: aquilae volatus, Plin.: occupationem alcis observare tempusque aucupari, auf die Zeit lauern, wo jmd. beschäftigt ist (um sie sich zunutze zu machen), Cic.: sese, sehr auf sich aufmerksam sein, Cic.: obs. se ab alqa re, sich in acht nehmen vor etw., Interpr. Iren. praef. § 2. – m. folg. indir. Fragesatz, observans, quae signa ferant, Verg.: observat, quem ad modum se unus quisque vestrûm gerat in retinenda religione, Cic. – absol., non enim id agit, ut insidietur et observet, sed iam favet, Cic. or. 210. – II) insbes.: A) auf etwas achtgeben, etw. hüten, ianuam, Plaut.: greges, Ov.: draconem, Cic. poët. – B) jmdm. Ehrerbietung-, Hochachtung erweisen, jmd. ehren, verehren, schätzen, deos, Ov.: alqm ut patrem, Cic.: alqm parentis loco obs., Cic.: alqm colere atque observare, Cic.: clarissimus et nobis observandus vir, Fronto ep. ad Anton. Pium 4. p. 167, 6 N. – C) etwas beobachten, auf etw. achten, halten, etw. einhalten = sich nach etwas richten, etw. befolgen, a) v. Pers.: leges, Cic.: praeceptum, Caes.: centesimas, Cic.: vacationem, Liv.: suffragium, Liv.: commendationem alcis, Cic. – m. folg. ut u. Konj., darauf halten, darauf sehen (achten),————Suet. Claud. 22: unpers., observatum est, ut etc., Liv. 2, 5, 10. observandum est, ut etc., Colum. 9, 3, 4: ebenso observare m. folg. ne u. Konj., Cic. de amic. 58. Pelagon. veterin. 25 (336 Ihm): unpers., quod ne accĭdat observari nec potest nec necesse est, Cic. or. 190: observatum est, ne quotiens introiret urbem, supplicium de quoquam sumeretur, Suet. Aug. 57, 2. – b) übtr., v. Lebl.: etesiae tempus observant, Sen. de nat. qu. 4, 2, 22. -
11 reflo
re-flo, āvī, ātum, āre, I) intr. zurück-, entgegenblasen, -wehen, etsi etesiae valde reflant, Cic.: ventis reflantibus, Cic. – im Bilde, nam et, cum prospero flatu eius (fortunae) utimur, ad exitus pervehimur optatos et, cum reflavit, affligimur, Cic. de off. 2, 19. – II) tr.: A) wieder herausblasen, ausatmen, cum (aë) ducitur atque reflatur, Lucr.: spiritum, Lampr.: crebros anhelitus, wiederholt Atem holen, Apul. – B) aufblasen, durch Blasen aufschwellen, v. Winde, laciniam (Kleid), sinum, Apul.: signum veste reflatum, mit aufgebauschtem Gewande, Apul. – C) verdunsten, reflata succositas, Cael. Aur. de morb. acut. 2, 29, 151. – D) Passiv reflari medial, ausdünsten, detractis capillis partes (capitis) reflantur, Cael. Aur. acut. 1, 10, 75. – E) entlüften, follem, Lampr. Heliog. 25, 2: loci prominentia reflatur, wird entlüftet = tritt zurück, Cael. Aur. de morb. chron. 5, 10, 108. -
12 reluctor
re-luctor, ātus sum, ārī, dagegenringen, sich sträuben, sich widersetzen, I) eig.: uxor reluctans, Tac.: draco reluctans, Hor. – von Lebl., etesiae reluctantur navigationi, Plin. ep.: luna reluctans, dem Zauber widerstrebend, Ov. met. 12, 264. – II) übtr.: reluctatus invitusque, Vell.: multum reluctata verecundia principis nostri, Plin. pan. – m. folg. Infin., sich (dagegen) bemühen usw., Claud. in Ruf. 2, 354.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > reluctor
-
13 tardo
tardo, āvī, ātum, āre (tardus), I) intr. säumen, zaudern, zögern, num quid putes rei publicae nomine tardandum esse nobis, Cic. ad. Att. 6, 7, 2: tardantes (die Säumigen) sine clementia puniunt, Plin. 11, 27. – II) tr. verzögern, aufhalten, hemmen, profectionem, Cic.: cursum, Cic.: gradus, Stat.: pedes, alas, Ov.: impetum hostium, Caes.: administrationem tormentorum, Caes.: nos etesiae tardarunt, Cic.: Valentem e gravi corporis morbo tum primum assurgentem infirmitas tardabat, Tac.: species (Standbild) diu tardata tandem est locata, nachdem seine Errichtung lange verzögert worden ist, Cic. poët.: Ggstz., in curriculis equos incitare, tardare, Arnob. 1, 43: aliae (res) urinam citant, aliae tardant, Cels. 2, 19. – mit ab (von, an) u. Abl., alqm ab accessu, Auct. b. Hisp.: alqm a laude alcis, Cic. – m. in u. Abl., illum in persequendi studio maeror, hos laetitia tardavit, Cic. de imp. Pomp. 22. – m. ad u. Akk., cum animum ad persequendum non neglegentia tardaret, Cic. Verr. 3, 130. – m. Infin., ut reliqui hoc timore propius adire tardarentur, auf- oder abgehalten wurden, Caes. b.c. 2, 43, 4: tardabam converti ad dominum, Augustin. conf. 6, 11, 20. – mit folg. quo minus u. Konj., quem tamen, quo minus statim in hostes alios ad Italiam contenderet, hiems aspera clausaeque Alpes tardavere, Aur. Vict. de Caes. 42, 5. – u. non (nec) tard. m. folg.————quin u. Konj., nec me lacrimae luctusve timorve tardarunt, quin corpus humo sublime referrem, Ov. met. 13, 283. – ⇒ Nbf. tardeo, s. bes. -
14 tempestivus
tempestīvus, a, um (tempestas), zeitig, I) im rechten Zeitpunkte eintretend od. geschehend, A) im allg., Zeit und Umständen gemäß, zeitgemäß, für Zeit u. Umstände geeignet, rechtzeitig, zu rechter (gelegener) Zeit, etesiae, Cic.: imbres, Iustin.: nondum tempestivo ad navigandum mari, Cic.: veniet narratibus hora tempestiva meis, Ov.: aggressus tempestivis temporibus, Liv.: dies, Plin.: ludus, Hor.: oratio, Liv.: tempestiva caesura (arborum), Ggstz. immatura, Plin.: num parum tempestivus interveni secretum consilium tractantibus? komme ungelegen, Tac. dial. – subst., tempestīvum, ī, n., die rechte-, bequeme Zeit, der rechte Zeitpunkt, tempestivurn est m. Infin., Plaut., Colum. u. Plin.: multa mihi ad mortem tempestiva fuere, viel bequeme Zeitpunkte zum Sterben, Cic. – B) prägn., schon bei guter Zeit geschehend, -beginnend, zeitig = frühzeitig, cena, convivium, frühz., dah. schwelgerisches, üppiges, Cic. u.a.: convivia tempestiviora, Ps. Quint. decl. – u. so von Frühaufstehenden, Plin. 7, 181 u. 29, 80. – II) im rechten Zeitpunkte befindlich; dah. a) v. Früchten = zeitig, reif, fructus, Cic.: pinus, Verg.: ocimum, Cato: sementes tempestiviores, Gell. – b) v. leb. Wesen = herangereift, reif, virgo, Gell. 7 (6), 8, 3: m. Dat. = reif für etwas, puella tempestiva viro (u. ohne viro), mannbar, Hor.: tempestivus erat caelo heros, Ov.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > tempestivus
См. также в других словарях:
ETESIAE — venti quotannis statis temporibus flantes, biduo incipientes post Caniculae exortum, et ad dies fere 40. continuantes Sic dicti quasi annui. Ε῎τος enim Graecis est annus. Etesia flabra Aquilonum Lucret. dicuntur l. 5. et 6. Senec. veliferas vocat … Hofmann J. Lexicon universale
étésien — [ etezjɛ̃ ] adj. m. • 1542; étésies 1539; lat. etesiæ, gr. etêsioi, sous ent. anemoi « (vents) périodiques, annuels », de etos « année » ♦ Didact. Vents étésiens : vents du nord qui soufflent en Méditerranée orientale chaque année pendant la… … Encyclopédie Universelle
Etesien — Ete|si|en 〈Pl.〉 jahreszeitl. Winde im östl. Mittelmeergebiet [zu grch. etos „Jahr“] * * * Ete|si|en <Pl.> [lat. etesiae < griech. etēsi̓ai, eigtl. = (all)jährliche (Winde)]: von Mai bis Oktober regelmäßig wehende, trockene… … Universal-Lexikon
VENTUS — a veniendo; insigne Meteorum est, e quo Auguria quoque Veteribus captari consuevisle, testatur Luctatius Grammaticus ad l. 3. Thebaid. v. 665. ubi Statius, Ventisque aut alite visâ Bellorum proferre diem. Solent enim, inquit, Augures Ventorum… … Hofmann J. Lexicon universale
embattes — Embattes, Vents que les Latins nomment, Etesiae Etesiarum. Hi quadraginta diebus perflant post Caniculae exortum, et ce tous les ans, et pourtant sont ils nommez Etesiae, c est à dire, Anniuersarij, ou annui: Car tous les ans en mesmes temps ils… … Thresor de la langue françoyse
Etesian — E*te sian, a. [L. etesiae, pl., periodic winds, Gr. ?, fr. ? year: cf. F. [ e]t[ e]sien.] Periodical; annual; applied to winds which annually blow from the north over the Mediterranean, esp. the eastern part, for an irregular period during July… … The Collaborative International Dictionary of English
Etesian — The etesians (Ancient Greek ετησίαι annual (winds) , sometimes found in the Latin form etesiae), meltemi μελτέμι (Greek), or meltem (Turkish) are the strong, dry north windsof the Aegean Sea, which blow from about mid May to mid September. During … Wikipedia
Euthymenes — (early sixth century BCE) was a Greek explorer from Massilia (Marseille), who explored the coast of West Africa as far, apparently, as a great river, of which the outflow made the sea at its mouth fresh or brackish. His published accounts are not … Wikipedia
ВЕТРЫ — • Venti. I. В физическом отношении. В., подразделявшиеся на морские и береговые (τροπαι̃οι, altani ab alto и α̉πόγειοι, apogei), по силе своей бывают или обыкновенные В., άνεμοι, venti, или бури, χειμω̃νες, θύελλαι, procellae, и… … Реальный словарь классических древностей
Classical compass winds — The Tower of the Winds in Athens Classical compass winds refers to the naming and association of winds in Mediterranean classical antiquity (Ancient Greece and Rome) with the points of geographic direction and orientation. Ancient wind roses… … Wikipedia
Etesio — Los etesios (en griego antiguo ετησίαι (vientos) anuales , a veces en latín aparece escrito como etesiae), meltemi μελτέμι (griego), o meltem (turco) son fuertes vientos del norte, secos, del mar Egeo, que soplan desde mediados de mayo hasta… … Wikipedia Español