Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

eminent

  • 61 Caianus

    Gāĭus (less correctly Cāĭus;

    trisyl.,

    Cat. 10, 30; Mart. 9, 22, 12; 11, 36, 8); gen. Gāi (voc. Gāi, Mart. 10, 16, 1), m., and Gāĭa, ae, f. [for Gavius; from gaudeo], a Roman prœnomen, usu. written C.; v. the letter G. Gaia was written O, Quint. 1, 7, 28; Vel. Long. p. 2218; P. prol. p. 1502.— At marriage festivals it was customary to call the bridegroom and bride Gaius and Gaia, Fest. s. v. Gaia, p. 71; Quint. l. l.; Cic. Mur. 12 fin.
    II.
    In partic.
    A.
    An eminent jurist who lived about A.D. 110-180, author of the Institutionum Commentarii IV., which contain a systematic summary of the Roman law of family relations, of private property, and of actions; and which for generations was a standard educational work on the subject. This work was known, however, to modern scholars only by the fragments preserved in the Pandects, etc., until in 1816 Niebuhr discovered in the Chapter House of Verona a nearly complete MS. of the original work of Gaius, over which works of St. Jerome had been written. Teuffel, Gesch. d. Röm. Lit. p. 812 sqq.—
    B.
    In post-Aug. historians, esp., the emperor Gaius Caligula; hence, Gāiānus or Cāiānus, a, um, adj., of or belonging to Caligula:

    custodia,

    Sen. Tranq. 11:

    clades,

    id. ib. 14 fin.:

    expeditiones,

    Tac. 4, 15:

    nex,

    Suet. Tit. 1:

    as (because lowered in value by him),

    Stat. Sil. 4, 9, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > Caianus

  • 62 Calvinus

    Calvīnus, i, m., a Roman cognomen; esp.,
    I.
    Cn. Domitius Calvinus, consul, A.U.C. 701, Cic. Q. Fr. 2, 11 (13), 2; 2, 3, 6; id. Att. 4, 17, 3; id. Fam. 16, 12, 3 al.—
    II.
    C. Sextius Calvinus, an eminent advocate, Cic. Brut. 34, 130; id. de Or. 2, 60, 246.

    Lewis & Short latin dictionary > Calvinus

  • 63 Canis

    1.
    cănis ( cănes, Plaut. Men. 5, 1, 18; id. Trin. 1, 2, 133; 1, 2, 135; Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll., or Ann. v. 518 Vahl.; Lucil. ap. Varr. ib.; cf. Charis. 1, 17, p. 118 P.; abl. always cane; gen. plur. canum; v. Neue, Formenl. pp. 223, 258 sq.), comm. [Sanscr. cvan; Gr. kuôn, kunos; Germ. Hund; Engl. hound].
    I.
    Lit., a dog.
    A.
    In gen., v. Varr. R. R. 1, 21; 2, 9, 1 sqq.; Plin. 8, 40, 61, § 142 sqq.; Col. 7, 12, 1: tantidem quasi feta canes sine dentibus latrat, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll. (Ann. v. 518 Vahl.):

    introiit in aedĭs ater alienus canis,

    Ter. Phorm. 4, 4, 25: inritata canes, Lucil. ap. Charis. 1, p. 100 P.:

    canem inritatam imitarier,

    Plaut. Capt. 3, 1, 25:

    in Hyrcaniă plebs publicos alit canes, optumates domesticos: nobile autem genus canum illud scimus esse, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 45, 108:

    si lupi canibus similes sunt,

    id. Ac. 2, 16, 50:

    canes ut montivagae persaepe ferai Naribus inveniunt quietes,

    Lucr. 1, 405:

    canis acer,

    Hor. Epod. 12, 6:

    acres,

    Varr. R. R. 1, 21:

    acriores et vigilantiores,

    Cato, R. R. 124:

    assiduus,

    Col. R. R. 7, 12, 5:

    catenarius,

    Sen. Ira, 3, 37, 2:

    catenă vinctus,

    Petr. 29:

    Molossi,

    Hor. S. 2, 6, 115; cf. Lucr. 5, 1063:

    obscenae,

    Verg. G. 1, 470; Ov. F. 4, 936:

    pastoralis,

    Col. 7, 12, 3:

    pecuarius,

    id. 7, 12, 8:

    pulicosa,

    id. 7, 13, 2:

    rabidi,

    Lucr. 5, 892; Sen. Oedip. 932:

    rabiosus,

    Plin. 29, 4, 32, § 98:

    saeva canum rabies,

    Prop. 3, 16 (4, 15), 17; Plin. 8, 40, 63, § 152:

    est verunculus in linguă canum, quo exempto nec rabidi fuint, etc.,

    id. 29, 4, 32, § 100: rabiosa. Hor. Ep. 2, 2, 75:

    venatici,

    Cic. Verr. 2, 4, 13, § 31; Nep. Pel. 2, 5:

    alere canes ad venandum,

    Ter. And. 1, 1, 30; Curt. 9, 1, 31:

    vigiles,

    Hor. C. 3, 16, 2:

    canum fida custodia,

    Cic. N. D. 2, 63, 150:

    fida canum vis,

    Lucr. 6, 1222:

    levisomna canum fido cum pectore corda,

    id. 5, 864:

    caput mediae canis praecisae,

    Liv. 40, 6, 1; cf. Curt. 10, 9, 12:

    saepe citos egi per juga longa canes,

    Ov. H. 5, 20:

    canibus circumdare saltus,

    Verg. E. 10, 57:

    hos non inmissis canibus agitant,

    id. G. 3, 371:

    leporem canibus venari,

    id. ib. 3, 410.—
    B.
    Esp.
    1.
    As a term of reproach, to denote,
    a.
    A shameless, vile person, Plaut. Most. 1, 1, 40; Ter. Eun. 4, 7, 33 Donat. ad loc.; Hor. Epod. 6, 1; cf. id. S. 2, 2, 56; Petr. 74, 9; Suet. Vesp. 13. —
    b.
    A fierce or enraged person, Plaut. Men. 5, 1, 14, 5, 1, 18; Hyg. Fab. 3; cf. Cic. Rosc. Am. 20, 57; Sen. Cons. Marc. 22, 5.—
    2.
    As the regular designation of the hangers-on or parasites of an eminent or rich Roman; a follower, dog, creature:

    multa sibi opus esse, multa canibus suis quos circa se habuit,

    Cic. Verr. 2, 1, 48, § 126:

    cohors ista quorum hominum est? Volusii haruspices et Canelii medici et horum canum quos tribunal meum vides lambere,

    id. ib. 2, 3, 11, §

    28: apponit de suis canibus quendam,

    id. ib. 2, 4, 19, § 40; 2, 5, 56, § 146; id. Att. 6, 3, 6; id. Pis. 10, 23.—
    3.
    In mythical lang.
    a.
    Tergeminus, i. e. Cerberus. Ov. A. A. 3, 322; id. Tr. 4, 7, 16;

    called also viperius,

    id. Am. 3, 12, 26:

    Tartareus,

    Sen. Herc. Fur. 649:

    triformis,

    id. Herc. Oet. 1202: Echidnaea. Ov. M. 7, 409; cf.:

    infernae canes,

    Hor. S. 1, 8, 35; Verg. A. 6, 257; Luc. 6, 733. —
    b.
    Semidei canes, Anubis, Luc. 8, 832.—
    4.
    Prov.
    a.
    Stultitia est venatum ducere invitas canes, Plaut. Stich. 1, 2, 82.—
    b.
    Cane pejus et angui Vitare aliquid, Hor. Ep. 1, 17, 30.—
    c.
    Ut canis a corio numquam absterrebitur uncto, will never be frightened from the greasy hide, Hor. S. 2, 5, 83.—
    d.
    Canis caninam non ēst (cf. Engl. dog won ' t eat dog), Auct. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll.—
    e.
    A cane non magno saepe tenetur aper, Ov. R. Am. 422.—
    5.
    CAVE CANEM, beware of the dog, a frequent inscription of warning to trespassers on doors, etc., Petr. 29; Varr. ap. Non. p. 153, 1; Inscr. Orell. 4320. —Hence:

    Cave Canem,

    the title of a satire by Varro, Non. p. 75, 22.—
    II.
    Transf. [p. 279]
    A.
    A constellation; the Dog.
    1.
    Esp.:

    Canis Major, or simply Canis,

    a constellation of twenty stars, Hyg. Astr. 3, 34; of which the brighest is Sirius or Canicula, Cic. N. D. 2, 44, 114; id. Arat. 108 (349); 123 (367); 138 (382); 276 (522); Vitr. 9, 5, 2; Verg. G. 1, 218; 2, 353; Hor. S. 1, 7, 25; id. Ep. 1, 10, 16; Tib. 3, 5, 2; Ov. F. 4, 904; Plin. 18, 26, 64, § 234 sqq.—
    2.
    Canis Minor, or Minusculus, the Little Dog, = Prokuôn, commonly called Antecanis (hence the plur. canes), Vitr. 9, 52; Plin. 18, 28, 68, § 268; Ov. F. 4, 904.—Acc. to the fable, the dog of Erigone, daughter of Icarius;

    hence, Erigoneïus,

    Ov. F. 5, 723, and Icarius, id. ib. 4, 939.—
    B.
    The sea-dog, called canis marinus, Plin. 9, 35, 55, § 110; and mythically, of the dogs of Scylla, Lucr. 5, 890; Verg. A. 3, 432; Tib. 3, 4, 89; Cic. Verr. 2, 5, 56, § 146; Luc. 1, 549 Cort.; Sen. Med. 351.—
    C.
    The worst throw with dice, the dog-throw (cf. canicula and alea):

    damnosi,

    Prop. 4 (5), 8, 46; Ov. Tr. 2, 474:

    canem mittere,

    Suet. Aug. 71; cf. Isid. Orig. 18, 65.—Prov.:

    tam facile quam canis excidit,

    Sen. Apocol. 10, 2.—
    D.
    A Cynic philosopher:

    Diogenes cum choro canum suorum,

    Lact. Epit. 39, 4.—
    E.
    A kind of fetter, Plaut. Cas. 2, 6, 37 dub. (al. camum; v. camus); cf. 1. catulus.
    2.
    Cănis, is, m., a small river tributary to the Po, Plin. 3, 16, 20, § 117.

    Lewis & Short latin dictionary > Canis

  • 64 canis

    1.
    cănis ( cănes, Plaut. Men. 5, 1, 18; id. Trin. 1, 2, 133; 1, 2, 135; Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll., or Ann. v. 518 Vahl.; Lucil. ap. Varr. ib.; cf. Charis. 1, 17, p. 118 P.; abl. always cane; gen. plur. canum; v. Neue, Formenl. pp. 223, 258 sq.), comm. [Sanscr. cvan; Gr. kuôn, kunos; Germ. Hund; Engl. hound].
    I.
    Lit., a dog.
    A.
    In gen., v. Varr. R. R. 1, 21; 2, 9, 1 sqq.; Plin. 8, 40, 61, § 142 sqq.; Col. 7, 12, 1: tantidem quasi feta canes sine dentibus latrat, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll. (Ann. v. 518 Vahl.):

    introiit in aedĭs ater alienus canis,

    Ter. Phorm. 4, 4, 25: inritata canes, Lucil. ap. Charis. 1, p. 100 P.:

    canem inritatam imitarier,

    Plaut. Capt. 3, 1, 25:

    in Hyrcaniă plebs publicos alit canes, optumates domesticos: nobile autem genus canum illud scimus esse, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 45, 108:

    si lupi canibus similes sunt,

    id. Ac. 2, 16, 50:

    canes ut montivagae persaepe ferai Naribus inveniunt quietes,

    Lucr. 1, 405:

    canis acer,

    Hor. Epod. 12, 6:

    acres,

    Varr. R. R. 1, 21:

    acriores et vigilantiores,

    Cato, R. R. 124:

    assiduus,

    Col. R. R. 7, 12, 5:

    catenarius,

    Sen. Ira, 3, 37, 2:

    catenă vinctus,

    Petr. 29:

    Molossi,

    Hor. S. 2, 6, 115; cf. Lucr. 5, 1063:

    obscenae,

    Verg. G. 1, 470; Ov. F. 4, 936:

    pastoralis,

    Col. 7, 12, 3:

    pecuarius,

    id. 7, 12, 8:

    pulicosa,

    id. 7, 13, 2:

    rabidi,

    Lucr. 5, 892; Sen. Oedip. 932:

    rabiosus,

    Plin. 29, 4, 32, § 98:

    saeva canum rabies,

    Prop. 3, 16 (4, 15), 17; Plin. 8, 40, 63, § 152:

    est verunculus in linguă canum, quo exempto nec rabidi fuint, etc.,

    id. 29, 4, 32, § 100: rabiosa. Hor. Ep. 2, 2, 75:

    venatici,

    Cic. Verr. 2, 4, 13, § 31; Nep. Pel. 2, 5:

    alere canes ad venandum,

    Ter. And. 1, 1, 30; Curt. 9, 1, 31:

    vigiles,

    Hor. C. 3, 16, 2:

    canum fida custodia,

    Cic. N. D. 2, 63, 150:

    fida canum vis,

    Lucr. 6, 1222:

    levisomna canum fido cum pectore corda,

    id. 5, 864:

    caput mediae canis praecisae,

    Liv. 40, 6, 1; cf. Curt. 10, 9, 12:

    saepe citos egi per juga longa canes,

    Ov. H. 5, 20:

    canibus circumdare saltus,

    Verg. E. 10, 57:

    hos non inmissis canibus agitant,

    id. G. 3, 371:

    leporem canibus venari,

    id. ib. 3, 410.—
    B.
    Esp.
    1.
    As a term of reproach, to denote,
    a.
    A shameless, vile person, Plaut. Most. 1, 1, 40; Ter. Eun. 4, 7, 33 Donat. ad loc.; Hor. Epod. 6, 1; cf. id. S. 2, 2, 56; Petr. 74, 9; Suet. Vesp. 13. —
    b.
    A fierce or enraged person, Plaut. Men. 5, 1, 14, 5, 1, 18; Hyg. Fab. 3; cf. Cic. Rosc. Am. 20, 57; Sen. Cons. Marc. 22, 5.—
    2.
    As the regular designation of the hangers-on or parasites of an eminent or rich Roman; a follower, dog, creature:

    multa sibi opus esse, multa canibus suis quos circa se habuit,

    Cic. Verr. 2, 1, 48, § 126:

    cohors ista quorum hominum est? Volusii haruspices et Canelii medici et horum canum quos tribunal meum vides lambere,

    id. ib. 2, 3, 11, §

    28: apponit de suis canibus quendam,

    id. ib. 2, 4, 19, § 40; 2, 5, 56, § 146; id. Att. 6, 3, 6; id. Pis. 10, 23.—
    3.
    In mythical lang.
    a.
    Tergeminus, i. e. Cerberus. Ov. A. A. 3, 322; id. Tr. 4, 7, 16;

    called also viperius,

    id. Am. 3, 12, 26:

    Tartareus,

    Sen. Herc. Fur. 649:

    triformis,

    id. Herc. Oet. 1202: Echidnaea. Ov. M. 7, 409; cf.:

    infernae canes,

    Hor. S. 1, 8, 35; Verg. A. 6, 257; Luc. 6, 733. —
    b.
    Semidei canes, Anubis, Luc. 8, 832.—
    4.
    Prov.
    a.
    Stultitia est venatum ducere invitas canes, Plaut. Stich. 1, 2, 82.—
    b.
    Cane pejus et angui Vitare aliquid, Hor. Ep. 1, 17, 30.—
    c.
    Ut canis a corio numquam absterrebitur uncto, will never be frightened from the greasy hide, Hor. S. 2, 5, 83.—
    d.
    Canis caninam non ēst (cf. Engl. dog won ' t eat dog), Auct. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Müll.—
    e.
    A cane non magno saepe tenetur aper, Ov. R. Am. 422.—
    5.
    CAVE CANEM, beware of the dog, a frequent inscription of warning to trespassers on doors, etc., Petr. 29; Varr. ap. Non. p. 153, 1; Inscr. Orell. 4320. —Hence:

    Cave Canem,

    the title of a satire by Varro, Non. p. 75, 22.—
    II.
    Transf. [p. 279]
    A.
    A constellation; the Dog.
    1.
    Esp.:

    Canis Major, or simply Canis,

    a constellation of twenty stars, Hyg. Astr. 3, 34; of which the brighest is Sirius or Canicula, Cic. N. D. 2, 44, 114; id. Arat. 108 (349); 123 (367); 138 (382); 276 (522); Vitr. 9, 5, 2; Verg. G. 1, 218; 2, 353; Hor. S. 1, 7, 25; id. Ep. 1, 10, 16; Tib. 3, 5, 2; Ov. F. 4, 904; Plin. 18, 26, 64, § 234 sqq.—
    2.
    Canis Minor, or Minusculus, the Little Dog, = Prokuôn, commonly called Antecanis (hence the plur. canes), Vitr. 9, 52; Plin. 18, 28, 68, § 268; Ov. F. 4, 904.—Acc. to the fable, the dog of Erigone, daughter of Icarius;

    hence, Erigoneïus,

    Ov. F. 5, 723, and Icarius, id. ib. 4, 939.—
    B.
    The sea-dog, called canis marinus, Plin. 9, 35, 55, § 110; and mythically, of the dogs of Scylla, Lucr. 5, 890; Verg. A. 3, 432; Tib. 3, 4, 89; Cic. Verr. 2, 5, 56, § 146; Luc. 1, 549 Cort.; Sen. Med. 351.—
    C.
    The worst throw with dice, the dog-throw (cf. canicula and alea):

    damnosi,

    Prop. 4 (5), 8, 46; Ov. Tr. 2, 474:

    canem mittere,

    Suet. Aug. 71; cf. Isid. Orig. 18, 65.—Prov.:

    tam facile quam canis excidit,

    Sen. Apocol. 10, 2.—
    D.
    A Cynic philosopher:

    Diogenes cum choro canum suorum,

    Lact. Epit. 39, 4.—
    E.
    A kind of fetter, Plaut. Cas. 2, 6, 37 dub. (al. camum; v. camus); cf. 1. catulus.
    2.
    Cănis, is, m., a small river tributary to the Po, Plin. 3, 16, 20, § 117.

    Lewis & Short latin dictionary > canis

  • 65 capitale

    căpĭtālis, e, adj. [caput].
    I.
    Relating to or belonging to the head. In this signif. extant only in the subst. capital, a headdress of priests, Varr. L. L. 5, § 130 Müll.; but, capital linteum quoddam, quo in sacrificiis utebantur, Paul. ex Fest. p. 48 ib. —
    II.
    Transf.
    A.
    Relating to life, by which life is endangered, capital:

    periculum,

    peril of life, Plaut. Trin. 4, 3, 81; id. Rud. 2, 3, 19:

    caedis,

    id. Most. 2, 2, 44:

    morbus,

    endangering life, dangerous, Gell. 16, 13, 5.—
    2.
    Esp. freq. as jurid. t. t. of those crimes which are punishable by death or by the loss of civil rights, capital, v. Dig. 21, 1, 23, § 2; 48, 1, 2:

    accusare aliquem rei capitalis,

    of a capital crime, Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    qui in vinculis essent damnati rei capitalis,

    id. Sen. 12, 42:

    cui rei capitalis dies dicta sit,

    Liv. 3, 13, 4:

    reus rerum capitalium,

    Cic. Verr. 2, 2, 39, § 95:

    manifesti rerum capitalium,

    Sall. C. 52 fin.:

    rerum capitalium condemnati,

    id. ib. 36, 2:

    damnati,

    Tac. A. 1, 21 fin.:

    in rerum capitalium quaestionibus,

    Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    crimen,

    id. ib. 2, 5, 9, § 23; Tac. A. 3, 60: facinora, Cic. poët. N. D. 1, 6, 13; cf.

    flagitia,

    Ter. Ad. 4, 7, 5:

    maleficia,

    Dig. 48, 8, 18 pr.:

    judex rei capitalis,

    Quint. 7, 3, 33; Curt. 6, 8, 25; Cic. Dom. 30, 78:

    capitalium rerum vindices,

    Sall. C. 55 al.:

    fraudem admittere,

    Cic. Rab. Perd. 9, 26:

    causae,

    Quint. 8, 3, 14:

    judicia,

    id. 4, 1, 57:

    noxa,

    Liv. 3, 55, 5:

    poenā afficere aliquem,

    Suet. Caes. 48:

    condemnare,

    id. Dom. 14:

    animadversione punire,

    id. Aug. 24:

    supplicio incesta coërcere,

    id. Dom. 8:

    capitale nullum exemplum vindictae,

    Plin. 29, 1, 8, § 18:

    supplicium,

    Curt. 3, 2, 17:

    capitalis locus ubl si quid violatum. est, caput violatoris expiatur,

    Fest. p. 50:

    judicium trium virorum capitalium,

    who had charge of the prisons and of executions, Cic. Or. 46, 156; Liv. 39, 14, 10; 25, 1, 10; cf. id. 32, 26, 17; and the joke of Cic. Fam. 7, 13, 2.—Also subst.: căpĭtal (postAug. sometimes căpĭtāle, as also in poorer MSS. of earlier authors), plur. capitalia, a death ( real or civil), banishment, etc., in consequence of crime:

    capital = facinus quod capitis poenā luitur,

    Fest. p. 37: capital kephalikê timôria, Vet. Gloss.
    (α).
    Capital facere, Plaut. Men. 1, 1, 16; id. Merc. 3, 4, 26: scimus capital esse irascier, Lucil. ap. Non. p. 38, 17:

    quique non paruerit capital esto,

    Cic. Leg. 2, 8, 21; id. Inv. 2, 31, 96:

    praesidio decedere apud Romanos capital esse,

    Liv. 24, 37, 9 Gronov.; Mel. 1, 9, 7 Tzschuck; Curt. 8, 4, 17; 8, 9, 34; Quint. 9, 2, 67:

    degredi viā capital leges fecere,

    Plin. 12, 14, 32, § 63; 10, 23, 31, § 62; Just. 2, 7, 8; Suet. Calig. 24 Oud. and Wolf; Sil. 13, 155; cf. Front. 4, 6, 3 Oud.—
    (β).
    Capitale:

    capitale est obicere anteacta,

    Quint. 9, 2, 67; Tac. Agr. 2.—
    (γ).
    Plur.:

    capitalia: capitalia vindicanto,

    Cic. Leg. 3, 3, 6:

    capitalia ausi plerique,

    Liv. 26, 40, 17; Suet. Tib. 58.—
    b.
    Trop.:

    inimicus,

    a mortal enemy, Plaut. Poen. 4, 2, 57:

    hostis,

    a deadly enemy, Cic. Cat. 2, 2, 3:

    adversarius,

    id. Fin. 4, 12, 31:

    odium,

    id. Lael. 1, 2:

    ira,

    Hor. S. 1, 7, 13:

    inimicitiae,

    Dig. 17, 1, 23, § 25:

    minae, Cod. 2, 20, 7: oratio,

    very pernicious, dangerous, Cic. Off. 2, 21, 73:

    capitalis et pestifer Antonii reditus,

    id. Phil. 4, 1, 3:

    totius autem injustitiae nulla capitalior quam eorum, etc.,

    id. Off. 1, 13, 41:

    nulla capitalior pestis quam, etc.,

    id. Sen. 12, 39.—
    B.
    That is at the head, chief, first in something, pre-eminent, distinguished (rare): capitale vocamus Ingenium sollers (as we often use capital), Ov. F. 3, 839:

    Siculus ille (sc. Philistus) capitalis, creber, acutus, etc.,

    a writer of the first rank, Cic. Q. Fr. 2, 11 (13), 4: jocus, a capital joke, Treb. XXX. Tyrann. 10. — Comp.:

    hoc autem erat capitalior, quod, etc.,

    more important, Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170.—Hence, adv.: căpĭtālĭter, mortally, capitally:

    lacessere,

    Plin. Ep. 1, 5, 4:

    odisse,

    mortally, Amm. 21, 16, 11.—Esp.,
    2.
    As judicial t. t., of punishments, capitally, so as to affect life or citizenship, Cod. Th. 3, 14, 1; Veg. Mil. 2, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > capitale

  • 66 capitalis

    căpĭtālis, e, adj. [caput].
    I.
    Relating to or belonging to the head. In this signif. extant only in the subst. capital, a headdress of priests, Varr. L. L. 5, § 130 Müll.; but, capital linteum quoddam, quo in sacrificiis utebantur, Paul. ex Fest. p. 48 ib. —
    II.
    Transf.
    A.
    Relating to life, by which life is endangered, capital:

    periculum,

    peril of life, Plaut. Trin. 4, 3, 81; id. Rud. 2, 3, 19:

    caedis,

    id. Most. 2, 2, 44:

    morbus,

    endangering life, dangerous, Gell. 16, 13, 5.—
    2.
    Esp. freq. as jurid. t. t. of those crimes which are punishable by death or by the loss of civil rights, capital, v. Dig. 21, 1, 23, § 2; 48, 1, 2:

    accusare aliquem rei capitalis,

    of a capital crime, Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    qui in vinculis essent damnati rei capitalis,

    id. Sen. 12, 42:

    cui rei capitalis dies dicta sit,

    Liv. 3, 13, 4:

    reus rerum capitalium,

    Cic. Verr. 2, 2, 39, § 95:

    manifesti rerum capitalium,

    Sall. C. 52 fin.:

    rerum capitalium condemnati,

    id. ib. 36, 2:

    damnati,

    Tac. A. 1, 21 fin.:

    in rerum capitalium quaestionibus,

    Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    crimen,

    id. ib. 2, 5, 9, § 23; Tac. A. 3, 60: facinora, Cic. poët. N. D. 1, 6, 13; cf.

    flagitia,

    Ter. Ad. 4, 7, 5:

    maleficia,

    Dig. 48, 8, 18 pr.:

    judex rei capitalis,

    Quint. 7, 3, 33; Curt. 6, 8, 25; Cic. Dom. 30, 78:

    capitalium rerum vindices,

    Sall. C. 55 al.:

    fraudem admittere,

    Cic. Rab. Perd. 9, 26:

    causae,

    Quint. 8, 3, 14:

    judicia,

    id. 4, 1, 57:

    noxa,

    Liv. 3, 55, 5:

    poenā afficere aliquem,

    Suet. Caes. 48:

    condemnare,

    id. Dom. 14:

    animadversione punire,

    id. Aug. 24:

    supplicio incesta coërcere,

    id. Dom. 8:

    capitale nullum exemplum vindictae,

    Plin. 29, 1, 8, § 18:

    supplicium,

    Curt. 3, 2, 17:

    capitalis locus ubl si quid violatum. est, caput violatoris expiatur,

    Fest. p. 50:

    judicium trium virorum capitalium,

    who had charge of the prisons and of executions, Cic. Or. 46, 156; Liv. 39, 14, 10; 25, 1, 10; cf. id. 32, 26, 17; and the joke of Cic. Fam. 7, 13, 2.—Also subst.: căpĭtal (postAug. sometimes căpĭtāle, as also in poorer MSS. of earlier authors), plur. capitalia, a death ( real or civil), banishment, etc., in consequence of crime:

    capital = facinus quod capitis poenā luitur,

    Fest. p. 37: capital kephalikê timôria, Vet. Gloss.
    (α).
    Capital facere, Plaut. Men. 1, 1, 16; id. Merc. 3, 4, 26: scimus capital esse irascier, Lucil. ap. Non. p. 38, 17:

    quique non paruerit capital esto,

    Cic. Leg. 2, 8, 21; id. Inv. 2, 31, 96:

    praesidio decedere apud Romanos capital esse,

    Liv. 24, 37, 9 Gronov.; Mel. 1, 9, 7 Tzschuck; Curt. 8, 4, 17; 8, 9, 34; Quint. 9, 2, 67:

    degredi viā capital leges fecere,

    Plin. 12, 14, 32, § 63; 10, 23, 31, § 62; Just. 2, 7, 8; Suet. Calig. 24 Oud. and Wolf; Sil. 13, 155; cf. Front. 4, 6, 3 Oud.—
    (β).
    Capitale:

    capitale est obicere anteacta,

    Quint. 9, 2, 67; Tac. Agr. 2.—
    (γ).
    Plur.:

    capitalia: capitalia vindicanto,

    Cic. Leg. 3, 3, 6:

    capitalia ausi plerique,

    Liv. 26, 40, 17; Suet. Tib. 58.—
    b.
    Trop.:

    inimicus,

    a mortal enemy, Plaut. Poen. 4, 2, 57:

    hostis,

    a deadly enemy, Cic. Cat. 2, 2, 3:

    adversarius,

    id. Fin. 4, 12, 31:

    odium,

    id. Lael. 1, 2:

    ira,

    Hor. S. 1, 7, 13:

    inimicitiae,

    Dig. 17, 1, 23, § 25:

    minae, Cod. 2, 20, 7: oratio,

    very pernicious, dangerous, Cic. Off. 2, 21, 73:

    capitalis et pestifer Antonii reditus,

    id. Phil. 4, 1, 3:

    totius autem injustitiae nulla capitalior quam eorum, etc.,

    id. Off. 1, 13, 41:

    nulla capitalior pestis quam, etc.,

    id. Sen. 12, 39.—
    B.
    That is at the head, chief, first in something, pre-eminent, distinguished (rare): capitale vocamus Ingenium sollers (as we often use capital), Ov. F. 3, 839:

    Siculus ille (sc. Philistus) capitalis, creber, acutus, etc.,

    a writer of the first rank, Cic. Q. Fr. 2, 11 (13), 4: jocus, a capital joke, Treb. XXX. Tyrann. 10. — Comp.:

    hoc autem erat capitalior, quod, etc.,

    more important, Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170.—Hence, adv.: căpĭtālĭter, mortally, capitally:

    lacessere,

    Plin. Ep. 1, 5, 4:

    odisse,

    mortally, Amm. 21, 16, 11.—Esp.,
    2.
    As judicial t. t., of punishments, capitally, so as to affect life or citizenship, Cod. Th. 3, 14, 1; Veg. Mil. 2, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > capitalis

  • 67 capitaliter

    căpĭtālis, e, adj. [caput].
    I.
    Relating to or belonging to the head. In this signif. extant only in the subst. capital, a headdress of priests, Varr. L. L. 5, § 130 Müll.; but, capital linteum quoddam, quo in sacrificiis utebantur, Paul. ex Fest. p. 48 ib. —
    II.
    Transf.
    A.
    Relating to life, by which life is endangered, capital:

    periculum,

    peril of life, Plaut. Trin. 4, 3, 81; id. Rud. 2, 3, 19:

    caedis,

    id. Most. 2, 2, 44:

    morbus,

    endangering life, dangerous, Gell. 16, 13, 5.—
    2.
    Esp. freq. as jurid. t. t. of those crimes which are punishable by death or by the loss of civil rights, capital, v. Dig. 21, 1, 23, § 2; 48, 1, 2:

    accusare aliquem rei capitalis,

    of a capital crime, Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    qui in vinculis essent damnati rei capitalis,

    id. Sen. 12, 42:

    cui rei capitalis dies dicta sit,

    Liv. 3, 13, 4:

    reus rerum capitalium,

    Cic. Verr. 2, 2, 39, § 95:

    manifesti rerum capitalium,

    Sall. C. 52 fin.:

    rerum capitalium condemnati,

    id. ib. 36, 2:

    damnati,

    Tac. A. 1, 21 fin.:

    in rerum capitalium quaestionibus,

    Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    crimen,

    id. ib. 2, 5, 9, § 23; Tac. A. 3, 60: facinora, Cic. poët. N. D. 1, 6, 13; cf.

    flagitia,

    Ter. Ad. 4, 7, 5:

    maleficia,

    Dig. 48, 8, 18 pr.:

    judex rei capitalis,

    Quint. 7, 3, 33; Curt. 6, 8, 25; Cic. Dom. 30, 78:

    capitalium rerum vindices,

    Sall. C. 55 al.:

    fraudem admittere,

    Cic. Rab. Perd. 9, 26:

    causae,

    Quint. 8, 3, 14:

    judicia,

    id. 4, 1, 57:

    noxa,

    Liv. 3, 55, 5:

    poenā afficere aliquem,

    Suet. Caes. 48:

    condemnare,

    id. Dom. 14:

    animadversione punire,

    id. Aug. 24:

    supplicio incesta coërcere,

    id. Dom. 8:

    capitale nullum exemplum vindictae,

    Plin. 29, 1, 8, § 18:

    supplicium,

    Curt. 3, 2, 17:

    capitalis locus ubl si quid violatum. est, caput violatoris expiatur,

    Fest. p. 50:

    judicium trium virorum capitalium,

    who had charge of the prisons and of executions, Cic. Or. 46, 156; Liv. 39, 14, 10; 25, 1, 10; cf. id. 32, 26, 17; and the joke of Cic. Fam. 7, 13, 2.—Also subst.: căpĭtal (postAug. sometimes căpĭtāle, as also in poorer MSS. of earlier authors), plur. capitalia, a death ( real or civil), banishment, etc., in consequence of crime:

    capital = facinus quod capitis poenā luitur,

    Fest. p. 37: capital kephalikê timôria, Vet. Gloss.
    (α).
    Capital facere, Plaut. Men. 1, 1, 16; id. Merc. 3, 4, 26: scimus capital esse irascier, Lucil. ap. Non. p. 38, 17:

    quique non paruerit capital esto,

    Cic. Leg. 2, 8, 21; id. Inv. 2, 31, 96:

    praesidio decedere apud Romanos capital esse,

    Liv. 24, 37, 9 Gronov.; Mel. 1, 9, 7 Tzschuck; Curt. 8, 4, 17; 8, 9, 34; Quint. 9, 2, 67:

    degredi viā capital leges fecere,

    Plin. 12, 14, 32, § 63; 10, 23, 31, § 62; Just. 2, 7, 8; Suet. Calig. 24 Oud. and Wolf; Sil. 13, 155; cf. Front. 4, 6, 3 Oud.—
    (β).
    Capitale:

    capitale est obicere anteacta,

    Quint. 9, 2, 67; Tac. Agr. 2.—
    (γ).
    Plur.:

    capitalia: capitalia vindicanto,

    Cic. Leg. 3, 3, 6:

    capitalia ausi plerique,

    Liv. 26, 40, 17; Suet. Tib. 58.—
    b.
    Trop.:

    inimicus,

    a mortal enemy, Plaut. Poen. 4, 2, 57:

    hostis,

    a deadly enemy, Cic. Cat. 2, 2, 3:

    adversarius,

    id. Fin. 4, 12, 31:

    odium,

    id. Lael. 1, 2:

    ira,

    Hor. S. 1, 7, 13:

    inimicitiae,

    Dig. 17, 1, 23, § 25:

    minae, Cod. 2, 20, 7: oratio,

    very pernicious, dangerous, Cic. Off. 2, 21, 73:

    capitalis et pestifer Antonii reditus,

    id. Phil. 4, 1, 3:

    totius autem injustitiae nulla capitalior quam eorum, etc.,

    id. Off. 1, 13, 41:

    nulla capitalior pestis quam, etc.,

    id. Sen. 12, 39.—
    B.
    That is at the head, chief, first in something, pre-eminent, distinguished (rare): capitale vocamus Ingenium sollers (as we often use capital), Ov. F. 3, 839:

    Siculus ille (sc. Philistus) capitalis, creber, acutus, etc.,

    a writer of the first rank, Cic. Q. Fr. 2, 11 (13), 4: jocus, a capital joke, Treb. XXX. Tyrann. 10. — Comp.:

    hoc autem erat capitalior, quod, etc.,

    more important, Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170.—Hence, adv.: căpĭtālĭter, mortally, capitally:

    lacessere,

    Plin. Ep. 1, 5, 4:

    odisse,

    mortally, Amm. 21, 16, 11.—Esp.,
    2.
    As judicial t. t., of punishments, capitally, so as to affect life or citizenship, Cod. Th. 3, 14, 1; Veg. Mil. 2, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > capitaliter

  • 68 capud

    căpŭt ( kăp-căpud), ĭtis ( abl. sing. regularly capite:

    capiti,

    Cat. 68, 124; cf. Tib. 1, 1, 72 Huschk., where the MSS., as well as Caes. German. Arat. 213, vary between the two forms), n. [kindr. with Sanscr. kap-āla; Gr. keph-alê; Goth. haubith; Germ. Haupt].
    I.
    The head, of men and animals:

    oscitat in campis caput a cervice revolsum,

    Enn. Ann. 462 Vahl.: i lictor, conliga manus, caput obnubito, form. ap. Cic. Rab. Perd. 4, 13; cf. Liv. 1, 26, 6:

    tun' capite cano amas, homo nequissume?

    Plaut. Merc. 2, 2, 34; so,

    cano capite,

    id. As. 5, 2, 84; id. Cas. 3, 1, 4; Tib. 1, 1, 72; Pers. 1, 83 al.; cf. Tib. 1, 10, 43, and:

    capitis nives,

    Hor. C. 4, 13, 12, and Quint. 8, 6, 17 Spald.:

    raso capite calvus,

    Plaut. Am. 1, 1, 306:

    irraso,

    id. Rud. 5, 2, 16:

    intonsum,

    Quint. 12, 10, 47:

    amputare alicui,

    Suet. Galb. 20; Vulg. 1 Par. 10, 9:

    capite operto,

    Cic. Sen. 10, 34, 34:

    obvoluto,

    id. Phil. 2, 31, 77 Klotz:

    caput aperire,

    id. ib.:

    abscindere cervicibus,

    id. ib. 11, 2, 5:

    demittere,

    Caes. B. G. 1, 32; Cat. 87, 8; Verg. A. 9, 437: attollere. Ov. M. 5, 503:

    extollere,

    to become bold, Cic. Planc. 13, 33: efferre, to raise one ' s head, to be eminent, Verg. E. 1, 25 al.—Of animals, Tib. 2, 1, 8; Hor. S. 1, 2, 89; 2, 3, 200; id. Ep. 1, 1, 76 al.—
    b.
    Prov.: supra caput esse, to be over one ' s head, i. e. to be at one ' s very doors, to threaten in consequence of nearness ( = imminere, impendere), Sall. C. 52, 24; Liv. 3, 17, 2; Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; Tac. H. 4, 69; cf. Kritz ad Sall. l. l.: capita conferre (like our phrase to put heads together, i. e to confer together in secret), Liv. 2, 45, 7:

    ire praecipitem in lutum, per caputque pedesque,

    over head and ears, Cat. 17, 9:

    nec caput nec pedes,

    neither beginning nor end, good for nothing, Cic. Fam. 7, 31, 2; cf. Cato ap. Liv. Epit. lib. 50; Plaut. As. 3, 3, 139 sq.—
    c.
    Capita aut navia (al. navim), heads or tails, a play of the Roman youth in which a piece of money is thrown up, to see whether the figure-side (the head of Janus) or the reverse - side (a ship) will fall uppermost, Macr. S. 1, 7; Aur. Vict. Orig. 3; cf. Ov. F. 1, 239; Paul. Nol. Poëm. 38, 73.—
    d.
    Poet., the head, as the seat of the understanding:

    aliena negotia Per caput saliunt,

    run through the head, Hor. S. 2, 6, 34; so id. ib. 2, 3, 132; id. A. P. 300.—
    e.
    Ad Capita bubula, a place in Rome in the tenth region, where Augustus was born, Suet. Aug. 5.—
    2.
    Transf., of inanimate things.
    a.
    In gen., the head, top, summit, point, end, extremity (beginning or end):

    ulpici,

    Cato, R. R. 71:

    allii,

    Col. 6, 34, 1:

    porri,

    id. 11, 3, 17:

    papaveris,

    Liv. 1, 54, 6; Verg. A. 9, 437:

    bulborum,

    Plin. 19, 5, 30, § 94:

    caulis,

    id. 19, 8, 41, § 140 al.:

    jecoris (or jecinoris, jocinoris),

    Cic. Div. 2, 13, 32; Liv. 8, 9, 1; cf. id. 27, 26, 14; 41, 14, 7; cf. Paul. ex Fest. p. 244 Müll.:

    extorum,

    Ov. M. 15, 795; Luc. 1, 627; Plin. 11, 37, 73, § 189: pontis, tēte de pont, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 4; cf. Front. Arat. 2, 13, 5:

    tignorum,

    Caes. B. C. 2, 9:

    columnae,

    Plin. 34, 3, 7, § 13:

    molis,

    the highest point of the mole, Curt. 4, 2, 23:

    xysti,

    Plin. Ep. 2, 17, 20:

    porticus,

    id. ib. 5, 6, 19 al.—
    b.
    Esp., of rivers,
    (α).
    The origin, source, spring ( head):

    caput aquae illud est, unde aqua nascitur,

    Dig. 43, 20, 1, § 8; so Lucr. 5, 270; 6, 636; 6, 729; Tib. 1, 7, 24; Hor. C. 1, 1, 22; id. S. 1, 10, 37; Verg. G. 4, 319; 4, 368; Ov. M. 2, 255; Hirt. B. G. 8, 41; Liv. 1, 51, 9; 2, 38, 1; 37, 18, 6:

    fontium,

    Vitr. 8, 1; Mel. 3, 2, 8; Plin. Ep. 8, 8, 5; 10, 91, 1 al.—
    (β).
    (more rare) The mouth, embouchure, Caes. B. G. 4, 10; Liv. 33, 41, 7; Luc. 2, 52; 3, 202.—
    c.
    Also of plants, sometimes the root, Cato, R. R. 36; 43; 51:

    vitis,

    id. ib. 33, 1; 95, 2; Plin. 17, 22, 35, § 195; Verg. G. 2, 355.—
    d.
    Also, in reference to the vine, vine branches, Col. 3, 10, 1; Cic. Sen. 15, 53.— Poet., also the summit, top of trees, Enn. ap. Gell. 13, 20, and ap. Non. 195, 24; Ov. M. 1, 567; Poët. ap. Quint. 9, 4, 90; Claud. Rapt. Pros. 3, 370. —
    e.
    Of mountains, rocks, Verg. A. 4, 249; 6, 360.—
    f.
    Of a boil that swells out, Cels. 8, 9;

    hence, facere,

    to come to a head, Plin. 22, 25, 76, § 159; 26, 12, 77, § 125; cf.: capita deorum appellabantur fasciculi facti ex verbenis, Paul. ex Fest. p. 64 Müll.—
    II.
    Per meton. (pars pro toto), a man, person, or animal (very freq. in prose and poetry; cf. kara, kephalê,, in the same signif.;

    v. Liddell and Scott and Robinson): pro capite tuo quantum dedit,

    Plaut. Most. 1, 3, 54; id. Pers. 1, 1, 37:

    hoc conruptum'st caput,

    id. Ep. 1, 1, 85:

    siquidem hoc vivet caput, i. e. ego,

    id. Ps. 2, 4, 33; so id. Stich. 5, 5, 10; cf. id. Capt. 5, 1, 25:

    ridiculum caput!

    Ter. And. 2, 2, 34:

    festivum,

    id. Ad. 2, 3, 8:

    lepidum,

    id. ib. 5, 9, 9:

    carum,

    Verg. A. 4, 354; Hor. C. 1, 24, 2:

    liberum,

    Cic. Verr. 2, 2, 32, § 79:

    vilia,

    Liv. 25, 6, 9:

    viliora,

    id. 9, 26, 22:

    vilissima,

    id. 24, 5, 13:

    ignota,

    id. 3, 7, 7; cf. id. 2, 5, 6:

    liberorum servorumque,

    id. 29, 29, 3 al. —In imprecations:

    istic capiti dicito,

    Plaut. Rud. 3, 6, 47; cf.:

    vae capiti tuo,

    id. Most. 4, 3, 10; so id. Poen. 3, 3, 32; Ter. Phorm. 3, 2, 6; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4; Tib. 1, 2, 12; Verg. A. 8, 484; 11, 399 al.—With numerals:

    capitum Helvetiorum milia CCLXIII.,

    souls, Caes. B. G. 1, 29; 4, 15:

    quot capitum vivunt, totidem studiorum Milia,

    Hor. S. 2, 1, 27; id. Ep. 2, 2, 189; cf. id. C. 1, 28, 20 al.; so, in capita, in distribution, to or for each person (cf. in Heb. also, for each head, poll, = for each individual, v. Robinson in h. v.), Liv. 2, 33, 11; 32, 17, 2; 34, 50, 6 al. (cf.:

    in singulos,

    id. 42, 4, 5).—Of. the poll-tax:

    exactio capitum,

    Cic. Fam. 3, 8, 5; so,

    capite censi, v. censeo.—Of animals,

    Verg. A. 3, 391; Col. 6, 5, 4 fin.; 8, 5, 4; 8, 5, 7; 8, 11, 13; Veg. Vet. 1, 18.—
    III.
    Trop.
    1.
    Life, and specif.,
    a.
    Physical life:

    carum,

    Plaut. Capt. 2, 1, 33 sq.; 5, 1, 26:

    si capitis res siet,

    if it is a matter of life and death, id. Trin. 4, 2, 120: capitis periculum adire, to risk one ' s life, Ter. And. 4, 1, 53; id. Hec. 3, 1, 54; cf. id. Phorm. 3, 2, 6 Runnk.:

    capitis poena,

    capital punishment, Caes. B. G. 7, 71:

    pactum pro capite pretium,

    Cic. Off. 3, 29, 107:

    cum altero certamen honoris et dignitatis est, cum altero capitis et famae,

    id. ib. 1, 12, 38:

    cum dimicatione capitis,

    id. Prov. Cons. 9, 23; cf.:

    suo capite decernere,

    id. Att. 10, 9, 2; so Liv. 2, 12, 10; Cic. Fin. 5, 22, 64; Liv. 9, 5, 5:

    caput offerre pro patriā,

    Cic. Sull. 30, 84:

    patrium tibi crede caput, i. e. patris vitam et salutem,

    Ov. M. 8, 94; so,

    capitis accusare,

    to accuse of a capital crime, Nep. Paus. 2 fin.:

    absolvere,

    id. Milt. 7, 6:

    damnare,

    id. Alcib. 4, 5; id. Eum. 5, 1:

    tergo ac capite puniri,

    Liv. 3, 55, 14:

    caput Jovi sacrum,

    id. 3, 55, 7:

    sacratum,

    id. 10, 38, 3 al.; cf. Ov. M. 9, 296.—
    b.
    Civil or political life, acc. to the Roman idea, including the rights of liberty, citizenship, [p. 290] and family (libertatis, civitatis, familiae): its loss or deprivation was called deminutio or minutio capitis, acc. to the foll. jurid. distinction: capitis deminutionis tria genera sunt: maxima, media, minima; tria enim sunt, quae habemus: libertatem, civitatem, familiam. Igitur cum omnia haec amittimus (as by servitude or condemnation to death), maximam esse capitis deminutionem; cum vero amittimus civitatem (as in the interdictio aquae et ignis) libertatem retinemus, mediam esse capitis deminutionem;

    cum et libertas et civitas retinetur, familia tantum mutatur (as by adoption, or, in the case of women, by marriage) minimam esse capitis deminutionem constat,

    Dig. 4, 5, 11; cf. Just. Inst. 1, 16, 4; Cic. de Or. 1, 40, 181; 1, 54, 231; id. Tusc. 1, 29, 71; Liv. 3, 55, 14; 22, 60, 15:

    capitis minor,

    Hor. C. 3, 5, 42:

    servus manumissus capite non minuitur, quia nulnum caput habuit,

    Dig. 4, 5, 3, § 1.—Of the deminutio media, Cic. Brut. 36, 136; id. Verr. 2, 2, 40, §§ 98 and 99; id. Quint. 2, 8 al.—Of the deminutio minima, Cic. Top. 4, 18; cf. Gai Inst. 1, 162.—
    2. (α).
    With gen.:

    scelerum,

    an arrant knave, Plaut. Curc. 2, 1, 19; id. Bacch. 4, 7, 31; id. Mil. 2, 6, 14; id. Ps. 1, 5, 31; 4, 5, 3; id. Rud. 4, 4, 54:

    perjuri,

    id. ib. 4, 4, 55:

    concitandorum Graecorum,

    Cic. Fl. 18, 42:

    consilil,

    Liv. 8, 31, 7:

    conjurationis,

    id. 9, 26, 7:

    caput rei Romanae Camillus,

    id. 6, 3, 1; cf.:

    caput rerum Masinissam fuisse,

    id. 28, 35, 12; so id. 26, 40, 13:

    reipublicae,

    Tac. A. 1, 13:

    nominis Latini,

    heads, chiefs, Liv. 1, 52, 4:

    belli,

    id. 45, 7, 3:

    Suevorum,

    chieftribe, Tac. G. 39 fin. al.—The predicate in gen. masc.:

    capita conjurationis ejus virgis caesi ac securi percussi,

    Liv. 10, 1, 3.—
    (β).
    With esse and dat.:

    ego caput fui argento reperiundo,

    Plaut. As. 3, 3, 138; cf.:

    illic est huic rei caput,

    author, contriver, Ter. And. 2, 6, 27; so id. Ad. 4, 2, 29 al.—
    (γ).
    Absol.:

    urgerent philosophorum greges, jam ab illo fonte et capite Socrate,

    Cic. de Or. 1, 10, 42:

    corpori valido caput deerat,

    guide, leader, Liv. 5, 46, 5:

    esse aliquod caput (i. e. regem) placebat,

    id. 1, 17, 4; cf. id. 1, 23, 4; Hor. S. 2, 5, 74 al.—Of things, head, chief, capital, etc.;

    thus of cities: Thebas caput fuisse totius Graeciae,

    head, first city, Nep. Epam. 10 fin.; so with gen., Liv. 9, 37, 12; 10, 37, 4 Weissenb. ad loc.; 23, 11, 11; 37, 18, 3 (with arx); cf.:

    pro capite atque arce Italiae, urbe Romanā,

    Liv. 22, 32, 5; and with dat.:

    Romam caput Latio esse,

    id. 8, 4, 5; and:

    brevi caput Italiae omni Capuam fore,

    id. 23, 10, 2 Drak. N. cr. —Of other localities:

    castellum quod caput ejus regionis erat,

    the head, principal place, Liv. 21, 33, 11.—Of other things:

    jus nigrum, quod cenae caput erat,

    the principal dish, Cic. Tusc. 5, 34, 98; cf. id. Fin. 2, 8, 25:

    patrimonii publici,

    id. Agr. 1, 7, 21; cf. id. ib. 2, 29, 80; Liv. 6, 14, 10: caput esse artis, decere, the main or principal point, Cic. de Or. 1, 29, 132:

    caput esse ad beate vivendum securitatem,

    id. Lael. 13, 45: ad consilium de re publicā dandum caput est nosse rem publicam;

    ad dicendum vero probabiliter, nosse mores civitatis,

    id. de Or. 2, 82, 337; 1, 19, 87:

    litterarum,

    summary, purport, substance, id. Phil. 2, 31, 77:

    caput Epicuri,

    the fundamental principle, dogma, id. Ac. 2, 32, 101; cf. Quint. 3, 11, 27: rerum, the chief or central point, head, Cic. Brut. 44, 164.—So in writings, a division, section, paragraph, chapter, etc.:

    a primo capite legis usque ad extremum,

    Cic. Agr. 2, 6, 15; cf. id. ib. 2, 10, 26; id. Verr. 2, 1, 46, § 118 Ascon.; id. Fam. 3, 8, 4; Gell. 2, 15, 4 al.; Cic. de Or. 2, 55, 223; id. Fam. 7, 22 med.; Quint. 10, 7, 32:

    id quod caput est,

    Cic. Att. 1, 17, 4; so id. Fam. 3, 7, 4.—Of money, the principal sum, the capital, stock (syn. sors;

    opp. usurae),

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 11; 2, 3, 35, § 80 sq.; id. Att. 15, 26, 4; Liv. 6, 15, 10; 6, 35, 4; Hor. S. 1, 2, 14 al.

    Lewis & Short latin dictionary > capud

  • 69 caput

    căpŭt ( kăp-căpud), ĭtis ( abl. sing. regularly capite:

    capiti,

    Cat. 68, 124; cf. Tib. 1, 1, 72 Huschk., where the MSS., as well as Caes. German. Arat. 213, vary between the two forms), n. [kindr. with Sanscr. kap-āla; Gr. keph-alê; Goth. haubith; Germ. Haupt].
    I.
    The head, of men and animals:

    oscitat in campis caput a cervice revolsum,

    Enn. Ann. 462 Vahl.: i lictor, conliga manus, caput obnubito, form. ap. Cic. Rab. Perd. 4, 13; cf. Liv. 1, 26, 6:

    tun' capite cano amas, homo nequissume?

    Plaut. Merc. 2, 2, 34; so,

    cano capite,

    id. As. 5, 2, 84; id. Cas. 3, 1, 4; Tib. 1, 1, 72; Pers. 1, 83 al.; cf. Tib. 1, 10, 43, and:

    capitis nives,

    Hor. C. 4, 13, 12, and Quint. 8, 6, 17 Spald.:

    raso capite calvus,

    Plaut. Am. 1, 1, 306:

    irraso,

    id. Rud. 5, 2, 16:

    intonsum,

    Quint. 12, 10, 47:

    amputare alicui,

    Suet. Galb. 20; Vulg. 1 Par. 10, 9:

    capite operto,

    Cic. Sen. 10, 34, 34:

    obvoluto,

    id. Phil. 2, 31, 77 Klotz:

    caput aperire,

    id. ib.:

    abscindere cervicibus,

    id. ib. 11, 2, 5:

    demittere,

    Caes. B. G. 1, 32; Cat. 87, 8; Verg. A. 9, 437: attollere. Ov. M. 5, 503:

    extollere,

    to become bold, Cic. Planc. 13, 33: efferre, to raise one ' s head, to be eminent, Verg. E. 1, 25 al.—Of animals, Tib. 2, 1, 8; Hor. S. 1, 2, 89; 2, 3, 200; id. Ep. 1, 1, 76 al.—
    b.
    Prov.: supra caput esse, to be over one ' s head, i. e. to be at one ' s very doors, to threaten in consequence of nearness ( = imminere, impendere), Sall. C. 52, 24; Liv. 3, 17, 2; Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; Tac. H. 4, 69; cf. Kritz ad Sall. l. l.: capita conferre (like our phrase to put heads together, i. e to confer together in secret), Liv. 2, 45, 7:

    ire praecipitem in lutum, per caputque pedesque,

    over head and ears, Cat. 17, 9:

    nec caput nec pedes,

    neither beginning nor end, good for nothing, Cic. Fam. 7, 31, 2; cf. Cato ap. Liv. Epit. lib. 50; Plaut. As. 3, 3, 139 sq.—
    c.
    Capita aut navia (al. navim), heads or tails, a play of the Roman youth in which a piece of money is thrown up, to see whether the figure-side (the head of Janus) or the reverse - side (a ship) will fall uppermost, Macr. S. 1, 7; Aur. Vict. Orig. 3; cf. Ov. F. 1, 239; Paul. Nol. Poëm. 38, 73.—
    d.
    Poet., the head, as the seat of the understanding:

    aliena negotia Per caput saliunt,

    run through the head, Hor. S. 2, 6, 34; so id. ib. 2, 3, 132; id. A. P. 300.—
    e.
    Ad Capita bubula, a place in Rome in the tenth region, where Augustus was born, Suet. Aug. 5.—
    2.
    Transf., of inanimate things.
    a.
    In gen., the head, top, summit, point, end, extremity (beginning or end):

    ulpici,

    Cato, R. R. 71:

    allii,

    Col. 6, 34, 1:

    porri,

    id. 11, 3, 17:

    papaveris,

    Liv. 1, 54, 6; Verg. A. 9, 437:

    bulborum,

    Plin. 19, 5, 30, § 94:

    caulis,

    id. 19, 8, 41, § 140 al.:

    jecoris (or jecinoris, jocinoris),

    Cic. Div. 2, 13, 32; Liv. 8, 9, 1; cf. id. 27, 26, 14; 41, 14, 7; cf. Paul. ex Fest. p. 244 Müll.:

    extorum,

    Ov. M. 15, 795; Luc. 1, 627; Plin. 11, 37, 73, § 189: pontis, tēte de pont, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 4; cf. Front. Arat. 2, 13, 5:

    tignorum,

    Caes. B. C. 2, 9:

    columnae,

    Plin. 34, 3, 7, § 13:

    molis,

    the highest point of the mole, Curt. 4, 2, 23:

    xysti,

    Plin. Ep. 2, 17, 20:

    porticus,

    id. ib. 5, 6, 19 al.—
    b.
    Esp., of rivers,
    (α).
    The origin, source, spring ( head):

    caput aquae illud est, unde aqua nascitur,

    Dig. 43, 20, 1, § 8; so Lucr. 5, 270; 6, 636; 6, 729; Tib. 1, 7, 24; Hor. C. 1, 1, 22; id. S. 1, 10, 37; Verg. G. 4, 319; 4, 368; Ov. M. 2, 255; Hirt. B. G. 8, 41; Liv. 1, 51, 9; 2, 38, 1; 37, 18, 6:

    fontium,

    Vitr. 8, 1; Mel. 3, 2, 8; Plin. Ep. 8, 8, 5; 10, 91, 1 al.—
    (β).
    (more rare) The mouth, embouchure, Caes. B. G. 4, 10; Liv. 33, 41, 7; Luc. 2, 52; 3, 202.—
    c.
    Also of plants, sometimes the root, Cato, R. R. 36; 43; 51:

    vitis,

    id. ib. 33, 1; 95, 2; Plin. 17, 22, 35, § 195; Verg. G. 2, 355.—
    d.
    Also, in reference to the vine, vine branches, Col. 3, 10, 1; Cic. Sen. 15, 53.— Poet., also the summit, top of trees, Enn. ap. Gell. 13, 20, and ap. Non. 195, 24; Ov. M. 1, 567; Poët. ap. Quint. 9, 4, 90; Claud. Rapt. Pros. 3, 370. —
    e.
    Of mountains, rocks, Verg. A. 4, 249; 6, 360.—
    f.
    Of a boil that swells out, Cels. 8, 9;

    hence, facere,

    to come to a head, Plin. 22, 25, 76, § 159; 26, 12, 77, § 125; cf.: capita deorum appellabantur fasciculi facti ex verbenis, Paul. ex Fest. p. 64 Müll.—
    II.
    Per meton. (pars pro toto), a man, person, or animal (very freq. in prose and poetry; cf. kara, kephalê,, in the same signif.;

    v. Liddell and Scott and Robinson): pro capite tuo quantum dedit,

    Plaut. Most. 1, 3, 54; id. Pers. 1, 1, 37:

    hoc conruptum'st caput,

    id. Ep. 1, 1, 85:

    siquidem hoc vivet caput, i. e. ego,

    id. Ps. 2, 4, 33; so id. Stich. 5, 5, 10; cf. id. Capt. 5, 1, 25:

    ridiculum caput!

    Ter. And. 2, 2, 34:

    festivum,

    id. Ad. 2, 3, 8:

    lepidum,

    id. ib. 5, 9, 9:

    carum,

    Verg. A. 4, 354; Hor. C. 1, 24, 2:

    liberum,

    Cic. Verr. 2, 2, 32, § 79:

    vilia,

    Liv. 25, 6, 9:

    viliora,

    id. 9, 26, 22:

    vilissima,

    id. 24, 5, 13:

    ignota,

    id. 3, 7, 7; cf. id. 2, 5, 6:

    liberorum servorumque,

    id. 29, 29, 3 al. —In imprecations:

    istic capiti dicito,

    Plaut. Rud. 3, 6, 47; cf.:

    vae capiti tuo,

    id. Most. 4, 3, 10; so id. Poen. 3, 3, 32; Ter. Phorm. 3, 2, 6; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4; Tib. 1, 2, 12; Verg. A. 8, 484; 11, 399 al.—With numerals:

    capitum Helvetiorum milia CCLXIII.,

    souls, Caes. B. G. 1, 29; 4, 15:

    quot capitum vivunt, totidem studiorum Milia,

    Hor. S. 2, 1, 27; id. Ep. 2, 2, 189; cf. id. C. 1, 28, 20 al.; so, in capita, in distribution, to or for each person (cf. in Heb. also, for each head, poll, = for each individual, v. Robinson in h. v.), Liv. 2, 33, 11; 32, 17, 2; 34, 50, 6 al. (cf.:

    in singulos,

    id. 42, 4, 5).—Of. the poll-tax:

    exactio capitum,

    Cic. Fam. 3, 8, 5; so,

    capite censi, v. censeo.—Of animals,

    Verg. A. 3, 391; Col. 6, 5, 4 fin.; 8, 5, 4; 8, 5, 7; 8, 11, 13; Veg. Vet. 1, 18.—
    III.
    Trop.
    1.
    Life, and specif.,
    a.
    Physical life:

    carum,

    Plaut. Capt. 2, 1, 33 sq.; 5, 1, 26:

    si capitis res siet,

    if it is a matter of life and death, id. Trin. 4, 2, 120: capitis periculum adire, to risk one ' s life, Ter. And. 4, 1, 53; id. Hec. 3, 1, 54; cf. id. Phorm. 3, 2, 6 Runnk.:

    capitis poena,

    capital punishment, Caes. B. G. 7, 71:

    pactum pro capite pretium,

    Cic. Off. 3, 29, 107:

    cum altero certamen honoris et dignitatis est, cum altero capitis et famae,

    id. ib. 1, 12, 38:

    cum dimicatione capitis,

    id. Prov. Cons. 9, 23; cf.:

    suo capite decernere,

    id. Att. 10, 9, 2; so Liv. 2, 12, 10; Cic. Fin. 5, 22, 64; Liv. 9, 5, 5:

    caput offerre pro patriā,

    Cic. Sull. 30, 84:

    patrium tibi crede caput, i. e. patris vitam et salutem,

    Ov. M. 8, 94; so,

    capitis accusare,

    to accuse of a capital crime, Nep. Paus. 2 fin.:

    absolvere,

    id. Milt. 7, 6:

    damnare,

    id. Alcib. 4, 5; id. Eum. 5, 1:

    tergo ac capite puniri,

    Liv. 3, 55, 14:

    caput Jovi sacrum,

    id. 3, 55, 7:

    sacratum,

    id. 10, 38, 3 al.; cf. Ov. M. 9, 296.—
    b.
    Civil or political life, acc. to the Roman idea, including the rights of liberty, citizenship, [p. 290] and family (libertatis, civitatis, familiae): its loss or deprivation was called deminutio or minutio capitis, acc. to the foll. jurid. distinction: capitis deminutionis tria genera sunt: maxima, media, minima; tria enim sunt, quae habemus: libertatem, civitatem, familiam. Igitur cum omnia haec amittimus (as by servitude or condemnation to death), maximam esse capitis deminutionem; cum vero amittimus civitatem (as in the interdictio aquae et ignis) libertatem retinemus, mediam esse capitis deminutionem;

    cum et libertas et civitas retinetur, familia tantum mutatur (as by adoption, or, in the case of women, by marriage) minimam esse capitis deminutionem constat,

    Dig. 4, 5, 11; cf. Just. Inst. 1, 16, 4; Cic. de Or. 1, 40, 181; 1, 54, 231; id. Tusc. 1, 29, 71; Liv. 3, 55, 14; 22, 60, 15:

    capitis minor,

    Hor. C. 3, 5, 42:

    servus manumissus capite non minuitur, quia nulnum caput habuit,

    Dig. 4, 5, 3, § 1.—Of the deminutio media, Cic. Brut. 36, 136; id. Verr. 2, 2, 40, §§ 98 and 99; id. Quint. 2, 8 al.—Of the deminutio minima, Cic. Top. 4, 18; cf. Gai Inst. 1, 162.—
    2. (α).
    With gen.:

    scelerum,

    an arrant knave, Plaut. Curc. 2, 1, 19; id. Bacch. 4, 7, 31; id. Mil. 2, 6, 14; id. Ps. 1, 5, 31; 4, 5, 3; id. Rud. 4, 4, 54:

    perjuri,

    id. ib. 4, 4, 55:

    concitandorum Graecorum,

    Cic. Fl. 18, 42:

    consilil,

    Liv. 8, 31, 7:

    conjurationis,

    id. 9, 26, 7:

    caput rei Romanae Camillus,

    id. 6, 3, 1; cf.:

    caput rerum Masinissam fuisse,

    id. 28, 35, 12; so id. 26, 40, 13:

    reipublicae,

    Tac. A. 1, 13:

    nominis Latini,

    heads, chiefs, Liv. 1, 52, 4:

    belli,

    id. 45, 7, 3:

    Suevorum,

    chieftribe, Tac. G. 39 fin. al.—The predicate in gen. masc.:

    capita conjurationis ejus virgis caesi ac securi percussi,

    Liv. 10, 1, 3.—
    (β).
    With esse and dat.:

    ego caput fui argento reperiundo,

    Plaut. As. 3, 3, 138; cf.:

    illic est huic rei caput,

    author, contriver, Ter. And. 2, 6, 27; so id. Ad. 4, 2, 29 al.—
    (γ).
    Absol.:

    urgerent philosophorum greges, jam ab illo fonte et capite Socrate,

    Cic. de Or. 1, 10, 42:

    corpori valido caput deerat,

    guide, leader, Liv. 5, 46, 5:

    esse aliquod caput (i. e. regem) placebat,

    id. 1, 17, 4; cf. id. 1, 23, 4; Hor. S. 2, 5, 74 al.—Of things, head, chief, capital, etc.;

    thus of cities: Thebas caput fuisse totius Graeciae,

    head, first city, Nep. Epam. 10 fin.; so with gen., Liv. 9, 37, 12; 10, 37, 4 Weissenb. ad loc.; 23, 11, 11; 37, 18, 3 (with arx); cf.:

    pro capite atque arce Italiae, urbe Romanā,

    Liv. 22, 32, 5; and with dat.:

    Romam caput Latio esse,

    id. 8, 4, 5; and:

    brevi caput Italiae omni Capuam fore,

    id. 23, 10, 2 Drak. N. cr. —Of other localities:

    castellum quod caput ejus regionis erat,

    the head, principal place, Liv. 21, 33, 11.—Of other things:

    jus nigrum, quod cenae caput erat,

    the principal dish, Cic. Tusc. 5, 34, 98; cf. id. Fin. 2, 8, 25:

    patrimonii publici,

    id. Agr. 1, 7, 21; cf. id. ib. 2, 29, 80; Liv. 6, 14, 10: caput esse artis, decere, the main or principal point, Cic. de Or. 1, 29, 132:

    caput esse ad beate vivendum securitatem,

    id. Lael. 13, 45: ad consilium de re publicā dandum caput est nosse rem publicam;

    ad dicendum vero probabiliter, nosse mores civitatis,

    id. de Or. 2, 82, 337; 1, 19, 87:

    litterarum,

    summary, purport, substance, id. Phil. 2, 31, 77:

    caput Epicuri,

    the fundamental principle, dogma, id. Ac. 2, 32, 101; cf. Quint. 3, 11, 27: rerum, the chief or central point, head, Cic. Brut. 44, 164.—So in writings, a division, section, paragraph, chapter, etc.:

    a primo capite legis usque ad extremum,

    Cic. Agr. 2, 6, 15; cf. id. ib. 2, 10, 26; id. Verr. 2, 1, 46, § 118 Ascon.; id. Fam. 3, 8, 4; Gell. 2, 15, 4 al.; Cic. de Or. 2, 55, 223; id. Fam. 7, 22 med.; Quint. 10, 7, 32:

    id quod caput est,

    Cic. Att. 1, 17, 4; so id. Fam. 3, 7, 4.—Of money, the principal sum, the capital, stock (syn. sors;

    opp. usurae),

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 11; 2, 3, 35, § 80 sq.; id. Att. 15, 26, 4; Liv. 6, 15, 10; 6, 35, 4; Hor. S. 1, 2, 14 al.

    Lewis & Short latin dictionary > caput

  • 70 Celsus

    1.
    celsus, a, um, adj. [P. a., of obsolete 2. cello, found in antecello, excello, etc., to rise high, tower; root kar-, in karê, karênon, korus; cerebrum, crista, pro-ceres; calamus, culmus, columna, etc.], raised high, extending upward, high, lofty (syn.: altus, erectus, sublimis, elatus, procerus).
    I.
    Physically:

    (deus homines) humo excitatos, celsos et erectos constituit,

    Cic. N. D. 2, 56, 140:

    celsissimo Germano procerior (Judaeus),

    Col. 3, 8, 2:

    status (oratoris) et erectus et celsus,

    Cic. Or. 18, 59; cf. Liv. 30, 32, 11;

    and celsior ingressus,

    Plin. 11, 16, 16, § 51:

    in cornua cervus,

    Ov. M. 10, 538 (cf.:

    surgens in cornua cervus,

    Verg. A. 10, 725):

    capitolia,

    Verg. A. 8, 653:

    turres,

    Hor. C. 2, 10, 10; Ov. M. 3, 61:

    Acherontia,

    Hor. C. 3, 4, 14:

    Apenninus,

    id. Epod. 16, 29; cf.:

    vertex montis, Cic. poët. Div. 1, 7, 13: celsa Paphus atque Cythera,

    lofty, Verg. A. 10, 51:

    ne, si celsior (ibis), ignis adurat (opp. demissior),

    Ov. M. 8, 205.—
    II.
    Morally.
    A.
    In a good sense.
    1.
    High, lofty, elevated above that which is common, great (syn.:

    erectus, eminens, excellens, altus): celsus et erectus et ea, quae homini accidere possunt, omnia parva ducens,

    Cic. Tusc. 5, 14, 42:

    generosior celsiorque,

    Quint. 1, 3, 30:

    mente,

    Sil. 16, 188.—
    2.
    Elevated in rank or station, noble, eminent:

    celsissima sedes dignitatis atque honoris,

    Cic. Sull. 2, 5:

    eques,

    Stat. S. 1, 4, 42; cf. under adv. and Celeres.—
    B.
    In a bad sense, haughty, proud, high-spirited:

    haec jura suae civitatis ignorantem, erectum et celsum, etc.,

    Cic. de Or. 1, 40, 184:

    celsi et spe haud dubia feroces,

    Liv. 7, 16, 5:

    celsi Ramnes,

    Hor. A. P. 342; Sil. 16, 187.—Hence, adv.: celsē.
    I.
    (Acc. to I.) High; comp., Col. 4, 19, 2; Claud. ap. Eutr. 1, 387; Amm. 25, 4.—
    II.
    (Acc. to II.) Nobly:

    nati,

    Stat. S. 3, 3, 145 (others read: celso natorum honore).
    2.
    Celsus, i, m., a Roman cognomen; esp.,
    I.
    A. Cornelius Celsus, the greatest of the Roman writers on medicine.
    II.
    C. Albinovanus, a friend of Horace, Hor. Ep. 1, 3, 15; 1, 8, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > Celsus

  • 71 celsus

    1.
    celsus, a, um, adj. [P. a., of obsolete 2. cello, found in antecello, excello, etc., to rise high, tower; root kar-, in karê, karênon, korus; cerebrum, crista, pro-ceres; calamus, culmus, columna, etc.], raised high, extending upward, high, lofty (syn.: altus, erectus, sublimis, elatus, procerus).
    I.
    Physically:

    (deus homines) humo excitatos, celsos et erectos constituit,

    Cic. N. D. 2, 56, 140:

    celsissimo Germano procerior (Judaeus),

    Col. 3, 8, 2:

    status (oratoris) et erectus et celsus,

    Cic. Or. 18, 59; cf. Liv. 30, 32, 11;

    and celsior ingressus,

    Plin. 11, 16, 16, § 51:

    in cornua cervus,

    Ov. M. 10, 538 (cf.:

    surgens in cornua cervus,

    Verg. A. 10, 725):

    capitolia,

    Verg. A. 8, 653:

    turres,

    Hor. C. 2, 10, 10; Ov. M. 3, 61:

    Acherontia,

    Hor. C. 3, 4, 14:

    Apenninus,

    id. Epod. 16, 29; cf.:

    vertex montis, Cic. poët. Div. 1, 7, 13: celsa Paphus atque Cythera,

    lofty, Verg. A. 10, 51:

    ne, si celsior (ibis), ignis adurat (opp. demissior),

    Ov. M. 8, 205.—
    II.
    Morally.
    A.
    In a good sense.
    1.
    High, lofty, elevated above that which is common, great (syn.:

    erectus, eminens, excellens, altus): celsus et erectus et ea, quae homini accidere possunt, omnia parva ducens,

    Cic. Tusc. 5, 14, 42:

    generosior celsiorque,

    Quint. 1, 3, 30:

    mente,

    Sil. 16, 188.—
    2.
    Elevated in rank or station, noble, eminent:

    celsissima sedes dignitatis atque honoris,

    Cic. Sull. 2, 5:

    eques,

    Stat. S. 1, 4, 42; cf. under adv. and Celeres.—
    B.
    In a bad sense, haughty, proud, high-spirited:

    haec jura suae civitatis ignorantem, erectum et celsum, etc.,

    Cic. de Or. 1, 40, 184:

    celsi et spe haud dubia feroces,

    Liv. 7, 16, 5:

    celsi Ramnes,

    Hor. A. P. 342; Sil. 16, 187.—Hence, adv.: celsē.
    I.
    (Acc. to I.) High; comp., Col. 4, 19, 2; Claud. ap. Eutr. 1, 387; Amm. 25, 4.—
    II.
    (Acc. to II.) Nobly:

    nati,

    Stat. S. 3, 3, 145 (others read: celso natorum honore).
    2.
    Celsus, i, m., a Roman cognomen; esp.,
    I.
    A. Cornelius Celsus, the greatest of the Roman writers on medicine.
    II.
    C. Albinovanus, a friend of Horace, Hor. Ep. 1, 3, 15; 1, 8, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > celsus

  • 72 coelestis

    caelestis ( coel-), e ( gen. sing. CAELESTAE, Inscr. Neapol. 2602; abl. sing. regularly, caelesti:

    caeleste,

    Ov. H. 16, 277; id. M. 15, 743; cf.: bimestris, cognominis, perennis, patruelis, etc.; gen. plur. caelestum, but caelestium, Enn. Epigr. v. 9 Vahl.; Att. ap. Cic. N. D. 3, 26, 68, or id. Trag. Rel. v. 209 Rib.; Varr. L. L. 6, § 53 Müll.; Lucr. 6, 1274; Cat. 64, 191; 64, 205; Verg. A. 7, 432; Ov. M. 1, 150), adj. [caelum], pertaining to heaven or to the heavens, found in heaven, coming from heaven, etc., heavenly, celestial (class. and very freq.):

    ignis fulminis,

    Lucr. 2, 384; cf.:

    turbine correptus et igni,

    id. 6, 395:

    flammae,

    id. 5, 1093:

    urbes igne caelesti flagrasse,

    Tac. H. 5, 7:

    arcus,

    the rainbow, Plin. 11, 14, 14, § 37; Suet. Aug. 95:

    nubes,

    Ov. A. A. 2, 237:

    aqua,

    rain, Hor. C. 3, 10, 20; cf.

    aquae,

    id. Ep. 2, 1, 135; Liv. 4, 30, 7; Col. 3, 12, 2; 7, 4, 8; Plin. 17, 2, 2, § 14; Dig. 39, 3, 1:

    imbres,

    Col. 3, 13, 7:

    templa,

    Lucr. 5, 1203; 6, 388; 6, 671:

    solum,

    Ov. M. 1, 73:

    plagae,

    id. ib. 12, 40 al.:

    astra,

    id. ib. 15, 846:

    aërii mellis dona,

    Verg. G. 4, 1:

    prodigia,

    Liv. 1, 34, 9; cf.

    minae,

    Tac. H. 1, 18: caelestia auguria vocant cum fulminat aut tonat, Paul. ex Fest. p. 64, 8 Müll.:

    fragor,

    Quint. 12, 10, 4:

    orbes, quorum unus est caelestis,

    Cic. Rep 6, 17, 17.— Subst.: caelestĭa, ĭum, n., the heavenly bodies:

    cogitantes supera atque caelestia, haec nostra, ut exigua et minima, contemnimus,

    Cic. Ac. 2, 41, 127; Tac. H. 5, 4; id. A. 4, 58.—
    II.
    Meton.
    A.
    Divine; and subst., the deity (most freq. like caeles in plur.), the gods.
    1.
    Adj., numen, Cat. 66, 7; Tib. 3, 4, 53; Ov. M. 1, 367:

    animi,

    Verg. A. 1, 11: aula, Ov F 1, 139: irae. Liv. 2, 36, 6:

    ira,

    Sen. Herc. Oet. 441:

    origo,

    Verg. A. 6, 730:

    ortus,

    Quint. 3, 7, 5:

    stirps,

    Ov. M. 1, 760; cf.

    species,

    id. ib. 15, 743:

    nectar,

    id. ib. 4, 252; cf.

    pabula,

    id. ib. 4, 217:

    sapientia,

    Hor. Ep 1, 3, 27:

    auxilium,

    of the gods, Ov. M. 15, 630:

    dona,

    id. ib. 13, 289 al.:

    cognitio caelestium et mortalium,

    Quint. 1, 10, 5; cf. id. 10, 1, 86.—
    * Comp neutr.:

    nihil est caelesti caelestius,

    Sen. Ep. 66, 11 —
    2.
    Subst.: caelestis, is, m., a deity: quicumque dedit formam caelestis avarae, Tib 2, 4, 35.—Mostly plur., the gods:

    divos et eos qui caelestes semper habiti colunto,

    Cic. Leg. 2, 8, 19:

    caelestum templa,

    Lucr. 6, 1273:

    in concilio caelestium,

    Cic. Off. 3, 5, 25; so id. Phil. 4, 4, 10; Liv. 1, 16, 7; 9, 1, 3; Tac. G. 9; id. H. 4, 84; Cat. 64, 191; 64, 205; 68, 76; Tib. 1, 9, 5; Verg. A. 1, 387; 7, 432; Ov. M. 1, 150; 4, 594; 6, 72, 6, 171.—
    3.
    Caelestis, is, f., a female divinity in Carthage, Tert. Apol. 24, Capitol. Pert. 4, 2; Macrin. 3, 1; Treb. Pol. Trig. Tyr. 29, 1.—
    4.
    caelestĭa, ĭum, n., heavenly objects, divine things:

    haec caelelestia semper spectato, illa humana con-t emnito,

    Cic. Rep. 6, 19, 20:

    sapientem non modo cognitione caelestium vel mortalium putant instruendum,

    Quint. 1, 10, 5; Tac. H. 5, 5.—
    B.
    As in most languages, an epithet of any thing splendid or excellent, celestial, divine, god-like, magnificent, preeminent, etc. (so most freq. since the Aug. per., esp. as a complimentary term applied to eminent persons and their qualities;

    in Cic. only once): caelestes divinaeque legiones,

    Cic. Phil. 5, 11, 28:

    quem prope caelestem fecerint,

    Liv. 6, 17, 5:

    ingenium,

    Ov. A. A. 1, 185:

    mens,

    id. F. 1, 534:

    in dicendo vir (sc. Cicero),

    Quint. 10, 2, 18; cf.:

    caelestissimum os (Ciceronis),

    Vell. 2, 66, 3:

    ju dicia,

    Quint. 4, prooem. §

    2 Spald.: praecepta,

    Vell. 2, 94, 2:

    anima,

    id. 2, 123:

    animus,

    id. 2, 60, 2:

    caelestissimorum ejus operum,

    id. 2, 104, 3: quos Elea domum reducit Palma caelestes, glorified, like the gods, Hor C. 4, 2, 18.— Adv. not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > coelestis

  • 73 columbarium

    cŏlumbārĭus, a, um, adj. [columba], pertaining to doves; only subst.,
    I.
    cŏ-lumbārĭus, ii, m., a dove-keeper, Varr. R. R. 2, 7, 7; 3, 7, 5.—
    II. A.
    A dove-cot, pigeon-house, Varr. R. R. 3, 7, 4 sq.; Col. 8, 8, 3; 8, 8, 6; 8, 11, 3; Pall. 1, 24; Plin. 19, 9, 6, § 51; Dig. 10, 2, 8, § 1.—
    B.
    Transf.
    1.
    In archit., the gain or mortise in which rafters or joists lie, Vitr. 4, 2, 4.—
    2. 3.
    An opening in the side of a vessel for the oars to pass through, a rowlock; plur.:

    columbaria in summis lateribus navium loca concava, per quae eminent remi,

    Isid. Orig. 19, 2, 3; cf. Fest. p. 169, 8.—Hence, cŏlumbā-rĭus, ii, m., an oarsman, as a term of reproach. Plaut. ap. Fest. l. l.—
    4.
    A subterranean sepulchre, in the walls of which were niches for urns of ashes, Inscr. Orell. 2975; 4513; v. Dict. of Antiq. s. v. columbarium.

    Lewis & Short latin dictionary > columbarium

  • 74 columbarius

    cŏlumbārĭus, a, um, adj. [columba], pertaining to doves; only subst.,
    I.
    cŏ-lumbārĭus, ii, m., a dove-keeper, Varr. R. R. 2, 7, 7; 3, 7, 5.—
    II. A.
    A dove-cot, pigeon-house, Varr. R. R. 3, 7, 4 sq.; Col. 8, 8, 3; 8, 8, 6; 8, 11, 3; Pall. 1, 24; Plin. 19, 9, 6, § 51; Dig. 10, 2, 8, § 1.—
    B.
    Transf.
    1.
    In archit., the gain or mortise in which rafters or joists lie, Vitr. 4, 2, 4.—
    2. 3.
    An opening in the side of a vessel for the oars to pass through, a rowlock; plur.:

    columbaria in summis lateribus navium loca concava, per quae eminent remi,

    Isid. Orig. 19, 2, 3; cf. Fest. p. 169, 8.—Hence, cŏlumbā-rĭus, ii, m., an oarsman, as a term of reproach. Plaut. ap. Fest. l. l.—
    4.
    A subterranean sepulchre, in the walls of which were niches for urns of ashes, Inscr. Orell. 2975; 4513; v. Dict. of Antiq. s. v. columbarium.

    Lewis & Short latin dictionary > columbarius

  • 75 Decius

    I.
    An ancient Italian praenomen:

    Decius Magius,

    Liv. 23, 7, 10; Vell. 2, 16, 2 al.—
    II.
    The name of an eminent plebeian gens at Rome. Its bestknown members were the two Decii (P. Decius Mus, father and son), who, as consuls, voluntarily devoted themselves to death to save their country (the former, in the Latin war, at Veseris, B.C. 340, the latter, in the Samnite war, at Sentinum, B.C. 295), Liv. 8, 9; 10, 27 sq.; Val. Max. 1, 7, 3; 5, 6, 5 sq.; Flor. 1, 14, 3; 1, 17, 7; Cic. Off. 2, 4, 16; id. Div. 1, 24, 51; id. Fin. 2, 19, 61; id. de Sen. 13, 43; Prop. 3, 11, 62 (4, 10, 62 M.). — Genit.:

    Deci,

    id. 4 (5), 1, 45. Cicero also mentions the grandson, who devoted himself at Asculum in the war against Pyrrhus, B.C. 279, Cic. Tusc. 1, 37, 89; id. Fin. 2, 19, 61 fin. —Hence,
    1.
    Dĕcius, a, um, adj., of or belonging to Decius, lex, of P. Decius Mus, Liv. 9, 30.—
    2.
    Dĕcĭānus, a, um, of or belonging to Decius:

    exercitus (i. e. of the second Decius),

    Liv. 10, 31.—
    III.
    An artist at Rome, B.C. 56, Plin. 34, 7, 18, § 44.

    Lewis & Short latin dictionary > Decius

  • 76 dominium

    dŏmĭnĭum, ii, n. [id.].
    I.
    (Acc. to dominus, II. B. 1.) A feast, banquet (very rare): dominia convivia, Lucil. ap. Non. 281, 25 (with sodalitia); * Cic. Verr. 2, 3, 4 Zumpt N. cr.; S. C. ap. Gell. 2, 24, 2.—
    II.
    Jurid. t. t., property, right of ownership (absolute ownership, opp. possessio, cf. Sandars, Just. Inst. Introd. p. 47); esp. paramount ownership, eminent domain:

    in eo solo dominium Populi Romani est vel Caesaris: nos autem possessionem tantum habere videmur,

    Gai. Inst. 2, 7:

    dominium et jus eorum qui dederint esse,

    Liv. 45, 13, 15 (cf.:

    jus et imperium,

    Sall. J. 14, 1); Gai. Inst. 1, 54; 2, 40; Cod. Just. 2, 3, 20; Val. Max. 4, 4 init.; cf. Rein's Privatr. p. 129 sq.—
    B.
    Lordship, rule (eccl. Lat.), Vulg. Tobiae, 8, 24; 1 Mac. 11, 8.—
    C.
    Concr., lord, master. — Trop.:

    incertissima dominia,

    Sen. Vit. Beat. 5.

    Lewis & Short latin dictionary > dominium

  • 77 egregium

    ē-grĕgĭus, a, um ( sup.: mulier egregiissimă formă, Pac. ap. Prisc. 3, p. 600 fin. P.; Rib. Fragm. Trag. p. 105:

    egregiissime grammatice,

    Gell. 14, 5, 3.— Vocat.:

    egregi or egregie,

    Gell. 14, 5, 1 sq.), adj. [ex-grex, Corss. Ausspr. 1, 504; hence, chosen from the herd, i. e.], distinguished, surpassing, excellent, eminent (for syn. cf.: praeclarus, eximius, divinus, magnificus).
    I.
    In gen. (class.):

    in procuratione civitatis, egregius,

    Cic. de Or. 1, 49, 215; cf.:

    in bellica laude,

    id. Brut. 21, 84:

    in aliis artibus,

    Sall. J. 82, 2:

    vir,

    Cic. Lael. 19, 69:

    civis,

    id. Brut. 25, 95:

    poëta,

    id. de Or. 1, 3, 11:

    senatus,

    Liv. 2, 49:

    par consulum,

    id. 27, 34:

    Caesar,

    Hor. C. 1, 6, 11; 3, 25, 4 et saep.:

    et praeclara indoles ad dicendum,

    Cic. de Or. 1, 29; cf. id. Phil. 1, 1, 2; Tac. Or. 9:

    forma,

    Ter. And. 1, 1, 45; cf.

    facies,

    id. Phorm. 1, 2, 50:

    colores, odores,

    Lucr. 5, 739; Cic. Fin. 2, 20, 64:

    corpus,

    i. e. exceedingly beautiful, Hor. S. 1, 6, 67; Ov. Tr. 5, 13, 14:

    os,

    id. H. 4, 78 et saep.:

    virtus,

    Caes. B. G. 1, 28, 5:

    fides,

    id. ib. 1, 19, 2:

    voluntas in se,

    id. ib. 5, 4, 3:

    victoria,

    Liv. 2, 47 et saep.:

    vir bello egregius,

    Liv. 5, 47; cf. id. 7, 6; Tac. Agr. 14; Ov. M. 5, 49.—With gen.:

    animi,

    Verg. A. 11, 417; so, fati mentisque Stat. Th. 3, 99:

    linguae,

    Sil. 5, 77:

    egregii juvenum,

    Stat. Th. 2, 152.—In the neutr. subst.:

    ut alia magna et egregia tua omittam,

    Sall. J. 10, 2:

    postquam cuncta scelerum suorum pro egregiis accipi videt,

    for distinguished acts, Tac. A. 14, 60; cf. the foll.—
    II.
    Post - Aug., esp. of rank and consequence, distinguished, illustrious, honorable:

    si te privatus adoptarem, et mihi egregium erat Gnaei Pompeii subolem in penates meos asciscere, et, etc.,

    Tac. H. 1, 15; cf.:

    idque et sibi et cunctis egregium,

    id. A. 3, 6.— Subst.: ēgrĕgĭum, ii, n.:

    egregium publicum,

    the public honor, Tac. A. 3, 70 fin. —Hence, Egrĕgĭus, ii, m., a title of public officers in high station, similar to His Excellency, Cod. Th. 6, 22, 1; and:

    Vir Egregius,

    Inscr. Grut. 89, 4; 345, 3 et saep.; cf. Lact. 5, 14 fin. —Hence, adv.: ēgrĕgĭe, excellently, eminently; surpassingly, exceedingly, singularly; uncommonly well (cf.: eximie, unice, praesertim; praecipue, maxime, potissimum, etc.).
    (α).
    With verbs:

    studere (opp. mediocriter),

    Ter. And. 1, 1, 31:

    pingere, fingere,

    Cic. Brut. 73 fin.:

    loqui,

    id. Fin. 2, 6 fin.:

    vincere,

    brilliantly, Liv. 21, 40; cf.

    absolvi,

    id. 9, 26 et saep.—Far more freq.,
    (β).
    With adjectives: egregie cordatus homo, Enn. ap. Cic. Rep. 1, 18 (Ann. v. 335 ed. Vahl.):

    fortis et bonus imperator,

    Cic. de Or. 2, 66, 268:

    subtilis scriptor,

    id. Brut. 9:

    munitum oppidum,

    Caes. B. G. 2, 29, 2; cf. id. ib. 5, 9, 4; 5, 11, 7 et saep.—
    (γ).
    Absol., as an expression of assent, applause, etc.:

    egregie, Caesar, quod lacrimas parentum vectigales esse non pateris,

    Plin. Pan. 38, 3; cf. Suet. Vit. 10.— Comp.:

    egregius cenat,

    Juv. 11, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > egregium

  • 78 Egregius

    ē-grĕgĭus, a, um ( sup.: mulier egregiissimă formă, Pac. ap. Prisc. 3, p. 600 fin. P.; Rib. Fragm. Trag. p. 105:

    egregiissime grammatice,

    Gell. 14, 5, 3.— Vocat.:

    egregi or egregie,

    Gell. 14, 5, 1 sq.), adj. [ex-grex, Corss. Ausspr. 1, 504; hence, chosen from the herd, i. e.], distinguished, surpassing, excellent, eminent (for syn. cf.: praeclarus, eximius, divinus, magnificus).
    I.
    In gen. (class.):

    in procuratione civitatis, egregius,

    Cic. de Or. 1, 49, 215; cf.:

    in bellica laude,

    id. Brut. 21, 84:

    in aliis artibus,

    Sall. J. 82, 2:

    vir,

    Cic. Lael. 19, 69:

    civis,

    id. Brut. 25, 95:

    poëta,

    id. de Or. 1, 3, 11:

    senatus,

    Liv. 2, 49:

    par consulum,

    id. 27, 34:

    Caesar,

    Hor. C. 1, 6, 11; 3, 25, 4 et saep.:

    et praeclara indoles ad dicendum,

    Cic. de Or. 1, 29; cf. id. Phil. 1, 1, 2; Tac. Or. 9:

    forma,

    Ter. And. 1, 1, 45; cf.

    facies,

    id. Phorm. 1, 2, 50:

    colores, odores,

    Lucr. 5, 739; Cic. Fin. 2, 20, 64:

    corpus,

    i. e. exceedingly beautiful, Hor. S. 1, 6, 67; Ov. Tr. 5, 13, 14:

    os,

    id. H. 4, 78 et saep.:

    virtus,

    Caes. B. G. 1, 28, 5:

    fides,

    id. ib. 1, 19, 2:

    voluntas in se,

    id. ib. 5, 4, 3:

    victoria,

    Liv. 2, 47 et saep.:

    vir bello egregius,

    Liv. 5, 47; cf. id. 7, 6; Tac. Agr. 14; Ov. M. 5, 49.—With gen.:

    animi,

    Verg. A. 11, 417; so, fati mentisque Stat. Th. 3, 99:

    linguae,

    Sil. 5, 77:

    egregii juvenum,

    Stat. Th. 2, 152.—In the neutr. subst.:

    ut alia magna et egregia tua omittam,

    Sall. J. 10, 2:

    postquam cuncta scelerum suorum pro egregiis accipi videt,

    for distinguished acts, Tac. A. 14, 60; cf. the foll.—
    II.
    Post - Aug., esp. of rank and consequence, distinguished, illustrious, honorable:

    si te privatus adoptarem, et mihi egregium erat Gnaei Pompeii subolem in penates meos asciscere, et, etc.,

    Tac. H. 1, 15; cf.:

    idque et sibi et cunctis egregium,

    id. A. 3, 6.— Subst.: ēgrĕgĭum, ii, n.:

    egregium publicum,

    the public honor, Tac. A. 3, 70 fin. —Hence, Egrĕgĭus, ii, m., a title of public officers in high station, similar to His Excellency, Cod. Th. 6, 22, 1; and:

    Vir Egregius,

    Inscr. Grut. 89, 4; 345, 3 et saep.; cf. Lact. 5, 14 fin. —Hence, adv.: ēgrĕgĭe, excellently, eminently; surpassingly, exceedingly, singularly; uncommonly well (cf.: eximie, unice, praesertim; praecipue, maxime, potissimum, etc.).
    (α).
    With verbs:

    studere (opp. mediocriter),

    Ter. And. 1, 1, 31:

    pingere, fingere,

    Cic. Brut. 73 fin.:

    loqui,

    id. Fin. 2, 6 fin.:

    vincere,

    brilliantly, Liv. 21, 40; cf.

    absolvi,

    id. 9, 26 et saep.—Far more freq.,
    (β).
    With adjectives: egregie cordatus homo, Enn. ap. Cic. Rep. 1, 18 (Ann. v. 335 ed. Vahl.):

    fortis et bonus imperator,

    Cic. de Or. 2, 66, 268:

    subtilis scriptor,

    id. Brut. 9:

    munitum oppidum,

    Caes. B. G. 2, 29, 2; cf. id. ib. 5, 9, 4; 5, 11, 7 et saep.—
    (γ).
    Absol., as an expression of assent, applause, etc.:

    egregie, Caesar, quod lacrimas parentum vectigales esse non pateris,

    Plin. Pan. 38, 3; cf. Suet. Vit. 10.— Comp.:

    egregius cenat,

    Juv. 11, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > Egregius

  • 79 egregius

    ē-grĕgĭus, a, um ( sup.: mulier egregiissimă formă, Pac. ap. Prisc. 3, p. 600 fin. P.; Rib. Fragm. Trag. p. 105:

    egregiissime grammatice,

    Gell. 14, 5, 3.— Vocat.:

    egregi or egregie,

    Gell. 14, 5, 1 sq.), adj. [ex-grex, Corss. Ausspr. 1, 504; hence, chosen from the herd, i. e.], distinguished, surpassing, excellent, eminent (for syn. cf.: praeclarus, eximius, divinus, magnificus).
    I.
    In gen. (class.):

    in procuratione civitatis, egregius,

    Cic. de Or. 1, 49, 215; cf.:

    in bellica laude,

    id. Brut. 21, 84:

    in aliis artibus,

    Sall. J. 82, 2:

    vir,

    Cic. Lael. 19, 69:

    civis,

    id. Brut. 25, 95:

    poëta,

    id. de Or. 1, 3, 11:

    senatus,

    Liv. 2, 49:

    par consulum,

    id. 27, 34:

    Caesar,

    Hor. C. 1, 6, 11; 3, 25, 4 et saep.:

    et praeclara indoles ad dicendum,

    Cic. de Or. 1, 29; cf. id. Phil. 1, 1, 2; Tac. Or. 9:

    forma,

    Ter. And. 1, 1, 45; cf.

    facies,

    id. Phorm. 1, 2, 50:

    colores, odores,

    Lucr. 5, 739; Cic. Fin. 2, 20, 64:

    corpus,

    i. e. exceedingly beautiful, Hor. S. 1, 6, 67; Ov. Tr. 5, 13, 14:

    os,

    id. H. 4, 78 et saep.:

    virtus,

    Caes. B. G. 1, 28, 5:

    fides,

    id. ib. 1, 19, 2:

    voluntas in se,

    id. ib. 5, 4, 3:

    victoria,

    Liv. 2, 47 et saep.:

    vir bello egregius,

    Liv. 5, 47; cf. id. 7, 6; Tac. Agr. 14; Ov. M. 5, 49.—With gen.:

    animi,

    Verg. A. 11, 417; so, fati mentisque Stat. Th. 3, 99:

    linguae,

    Sil. 5, 77:

    egregii juvenum,

    Stat. Th. 2, 152.—In the neutr. subst.:

    ut alia magna et egregia tua omittam,

    Sall. J. 10, 2:

    postquam cuncta scelerum suorum pro egregiis accipi videt,

    for distinguished acts, Tac. A. 14, 60; cf. the foll.—
    II.
    Post - Aug., esp. of rank and consequence, distinguished, illustrious, honorable:

    si te privatus adoptarem, et mihi egregium erat Gnaei Pompeii subolem in penates meos asciscere, et, etc.,

    Tac. H. 1, 15; cf.:

    idque et sibi et cunctis egregium,

    id. A. 3, 6.— Subst.: ēgrĕgĭum, ii, n.:

    egregium publicum,

    the public honor, Tac. A. 3, 70 fin. —Hence, Egrĕgĭus, ii, m., a title of public officers in high station, similar to His Excellency, Cod. Th. 6, 22, 1; and:

    Vir Egregius,

    Inscr. Grut. 89, 4; 345, 3 et saep.; cf. Lact. 5, 14 fin. —Hence, adv.: ēgrĕgĭe, excellently, eminently; surpassingly, exceedingly, singularly; uncommonly well (cf.: eximie, unice, praesertim; praecipue, maxime, potissimum, etc.).
    (α).
    With verbs:

    studere (opp. mediocriter),

    Ter. And. 1, 1, 31:

    pingere, fingere,

    Cic. Brut. 73 fin.:

    loqui,

    id. Fin. 2, 6 fin.:

    vincere,

    brilliantly, Liv. 21, 40; cf.

    absolvi,

    id. 9, 26 et saep.—Far more freq.,
    (β).
    With adjectives: egregie cordatus homo, Enn. ap. Cic. Rep. 1, 18 (Ann. v. 335 ed. Vahl.):

    fortis et bonus imperator,

    Cic. de Or. 2, 66, 268:

    subtilis scriptor,

    id. Brut. 9:

    munitum oppidum,

    Caes. B. G. 2, 29, 2; cf. id. ib. 5, 9, 4; 5, 11, 7 et saep.—
    (γ).
    Absol., as an expression of assent, applause, etc.:

    egregie, Caesar, quod lacrimas parentum vectigales esse non pateris,

    Plin. Pan. 38, 3; cf. Suet. Vit. 10.— Comp.:

    egregius cenat,

    Juv. 11, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > egregius

  • 80 eniteo

    ē-nĭtĕo, tŭi, 2, v. n., to shine forth, shine out, gleam, brighten (class.).
    I.
    Lit.: fruges enitent, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 5; cf.:

    myrtus floridis ramulis,

    Cat. 61, 21:

    campus,

    Verg. G. 2, 211:

    caelum,

    i. e. to become fine again, clear up, Gell. 19, 1, 7:

    tantum egregio decus enitet ore,

    Verg. A. 4, 150.—
    II.
    Trop., to shine forth, to be eminent, distinguished (a favorite expression of Cicero):

    quod in eis orationibus, quae Philippicae nominantur, enituerat Demosthenes,

    Cic. Att. 2, 1, 3; cf. id. Inv. 2, 2, 5; id. de Or. 2, 28 fin.; id. Fl. 7, 17: virtus in [p. 647] bello, id. Mur. 14 fin.; cf. Liv. 1, 42; 4, 3:

    oratio Crassi,

    Cic. Brut. 59, 215; Liv. 22, 27.

    Lewis & Short latin dictionary > eniteo

См. также в других словарях:

  • éminent — éminent, ente [ eminɑ̃, ɑ̃t ] adj. • 1216; lat. eminens 1 ♦ Vx Élevé (lieu). 2 ♦ (XVIe) Mod. Qui est au dessus du niveau commun, d ordre supérieur. ⇒ élevé, exceptionnel, 1. insigne. Il a rendu d éminents services. « trois sortes de personnes [ …   Encyclopédie Universelle

  • éminent — éminent, ente (é mi nan, nan t ) adj. 1°   Qui s élève, qui est plus haut que le reste. Lieu éminent. •   Nous allons dans le champ prendre nos avantages, Des éminents endroits nous saisir promptement, TRISTAN Panthée, IV, 3. 2°   Fig. Très grand …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • eminent — EMINÉNT, Ă, eminenţi, te, adj. Care se distinge prin calităţi (intelectuale) deosebite; excepţional, superior, remarcabil, excelent. – Din fr. éminent, lat. eminens, ntis. Trimis de romac, 07.10.2008. Sursa: DEX 98  Eminent ≠ mediocru Trimis de… …   Dicționar Român

  • éminent — ÉMINENT, ENTE. adject. Haut, élevé. Un lieu éminent. [b]f♛/b] Il signifie figurément, Excellent, et surpassant tous les autres. Un homme éminent en doctrine, en piété, d un savoir éminent. Qui a des qualités éminentes. D une éminente vertu. Dans… …   Dictionnaire de l'Académie Française 1798

  • eminent — Adj bedeutsam, groß, herausragend erw. fremd. Erkennbar fremd (17. Jh.) Entlehnung. Entlehnt aus frz. éminent, dieses aus l. ēminēns ( entis), dem PPräs. von l. ēminēre herausragen , zu l. minae Zinnen, hochragende Spitzen , das zur Sippe von l.… …   Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache

  • Eminent — Em i*nent, a. [L. eminens, entis, p. pr. of eminere to stand out, be prominent; e out + minere (in comp.) to project; of uncertain origin: cf. F. [ e]minent. Cf. {Menace}.] 1. High; lofty; towering; prominent. A very eminent promontory. Evelyn… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • eminent — EMINENT, [emin]ente. adj. Haut elevé. Un lieu eminent. Il sign. fig. Excellent, & surpassant tous les autres. Un homme eminent en doctrine, en pieté, d un scavoir eminent. qui a des qualitez eminentes. une eminente vertu. Il s employe quelquefois …   Dictionnaire de l'Académie française

  • Eminent — may refer to: *Eminent domain, the power of a state to acquire private property without the owner s consent *Eminent Technology, an American manufacturer of audio equipment *Eminent NV, a Dutch manufacturer of electronic keyboard instruments such …   Wikipedia

  • eminent — early 15c., from M.Fr. éminent (13c.) or directly from L. eminentem (nom. eminens), prp. of eminere stand out, project, from ex out (see EX (Cf. ex )) + minere, related to mons hill (see MOUNT (Cf. mount) (n …   Etymology dictionary

  • eminent — »hervorragend, außerordentlich«: Das Adjektiv wurde im 18. Jh. relatinisiert aus gleichbed. frz. éminent, das auf lat. eminens, das Part. Präs. von e minere »heraus , hervorragen«, zurückgeht. Das zugrunde liegende Verb lat. *minere ist als… …   Das Herkunftswörterbuch

  • eminent — ► ADJECTIVE 1) respected; distinguished. 2) outstanding or conspicuous: the eminent reasonableness of their claim. DERIVATIVES eminently adverb …   English terms dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»