Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

dolos+sil

  • 1 tardus

    tardus, a, um, adj., slow, not swift, sluggish, tardy (freq. and class.; syn.: lentus, languidus).
    I.
    Lit., of motion or action:

    velox an tardus sit,

    Cic. Inv. 1, 24, 35:

    tardi sumus nos,

    Plaut. Poen. 3, 1, 66:

    aetate tardiores,

    id. ib. 3, 1, 6; cf. id. ib. 1 and 4:

    fatuus est, insulsus, tardus, stertit noctes et dies,

    Ter. Eun. 5, 8, 49:

    redemptor non inertiā aut inopiā tardior fuit,

    Cic. Div. 2, 21, 47:

    qualem existimas, qui in adulterio deprehenditur? tardum,

    id. de Or. 2, 68, 275:

    nemo erat adeo tardus aut fugiens laboris,

    Caes. B. C. 1, 69:

    tarda aliqua et languida pecus,

    Cic. Fin. 2, 13, 40:

    asellus,

    Verg. G. 1, 273:

    juvenci,

    id. ib. 2, 206: aves, quas Hispania tardas appellat, Graecia ôtidas, Plin. 10, 22, 29, § 56:

    Caesar ubi reliquos esse tardiores vidit,

    Caes. B. G. 2, 25:

    ad injuriam tardiores,

    Cic. Off. 1, 11, 33:

    tardior ad judicandum,

    id. Caecin. 4, 9:

    ad deponendum imperium,

    id. Rep. 2, 12, 23:

    ad discedendum,

    id. Att. 9, 13, 4; cf.:

    Bibulus in decedendo erit, ut audio, tardior,

    id. ib. 7, 3, 5:

    proci loripedes, tardissimi,

    Plaut. Poen. 3, 1, 7:

    Apollo,

    i. e. unpropitious, Prop. 1, 8, 41. —
    b.
    Of things concr. and abstr.:

    tardiores tibicinis modi et cantus remissiores,

    Cic. de Or. 1, 60, 254:

    omnia tarda et spissa,

    id. Att. 10, 18, 2:

    fumus,

    Verg. A. 5, 682:

    frumenti tarda subvectio,

    Liv. 44, 8, 1:

    poena tardior,

    Cic. Caecin. 3, 7; Quint. 7, 2, 42:

    portenta deum tarda et sera nimis, Cic. poët. Div. 2, 30, 64: sic mihi tarda fluunt tempora,

    Hor. Ep. 1, 1, 23:

    noctes,

    coming on late, Verg. G. 2, 482:

    tardiora fata,

    Hor. Epod. 17, 62:

    anne novum tardis sidus te mensibus addas,

    i. e. to the long summer months, Verg. G. 1, 32:

    nox,

    Ov. P. 2, 4, 26:

    tarda Genua labant,

    Verg. A. 5, 432:

    podagra,

    i. e. that makes one move slowly, Hor. S. 1, 9, 32:

    senectus,

    id. ib. 2, 2, 88; Tib. 2, 2, 19; cf.

    passus,

    Ov. M. 10, 49:

    abdomen,

    Juv. 4, 107:

    onus,

    Sen. Phoen. 568:

    sapor,

    i. e. that lingers long on the palate, Verg. G. 2, 126:

    lingua,

    Sen. Oedip. 293.— Poet., with gen.:

    tardus fugae,

    delaying his flight, Val. Fl. 3, 547; and with inf.:

    nectere tectos Numquam tarda dolos,

    Sil. 3, 234. —
    II.
    Trop., slow of apprehension, dull, heavy, stupid.
    A.
    In gen.: Ch. Prorsum nihil intellego. Sy. Hui, tardus es, Ter. Heaut. 4, 5, 28:

    sensus hebetes et tardi,

    Cic. Ac. 1, 8, 31:

    nimis indociles tardique,

    id. N. D. 1, 5, 12:

    si qui forte sit tardior,

    id. de Or. 1, 28, 127:

    tardi ingenii est, rivulos consectari, fontes rerum non videre,

    id. ib. 2, 27, 117:

    tardo ingenio esse,

    id. Agr. 3, 2, 6:

    mentes,

    id. Tusc. 5, 24, 68:

    ingenium,

    Quint. 1, 3, 2.—
    B.
    In partic., of speech or of a speaker, slow, not rapid, measured, deliberate:

    in utroque genere dicendi principia tarda sunt,

    Cic. de Or. 2, 53, 213:

    stilus,

    Quint. 10, 3, 5:

    tardior pronuntiatio,

    id. 10, 7, 22:

    tarda et supina compositio,

    id. 9, 4, 137:

    tardus in cogitando,

    Cic. Brut. 59, 216:

    Lentulus non tardus sententiis,

    id. ib. 70, 247.—Hence, adv.: tardē.
    A.
    Slowly, tardily:

    tarde percipere (opp. celeriter arripere),

    Cic. Rosc. Com. 11, 31; Plaut. Pers. 5, 1, 20; id. Ps. 4, 3, 15; Cic. Fam. 14, 5, 1; id. Att. 3, 7, 3; 5, 15, 3; 11, 22, 2; id. Mil. 20, 54; Verg. G. 2, 3. — Comp.:

    tardius moveri,

    Cic. N. D. 2, 20, 51; id. Tusc. 1, 31, 75; 4, 14, 32; id. Prov. Cons. 14, 35; Caes. B. G. 4, 23; id. B. C. 3, 28 al.— Sup.:

    tardissime judicare,

    Cic. Caecin. 2, 7. —
    B.
    Late, not in time, not early, Pall. 11, 14, 3.— Sup.:

    tardissime,

    at latest, Plin. 18, 7, 10, §§ 51 and 56: quam tardissime, as late as possible, Asin. Poll. ap. Cic. Fam. 10, 33, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > tardus

  • 2 resolvo

    rĕ-solvo, solvi, sŏlūtum, 3, v. a., to untie, unfasten, unbind; to loose, loosen, release, open (not freq. till after the Aug. per.; cf.: relaxo, resero, recludo, libero).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    equos,

    to unyoke, Ov. F. 4, 180; cf.:

    juncta juga leonibus,

    Cat. 63, 76:

    quem suā sponte vinxerit, non resolvat, etc.,

    Col. 1, 8, 16; 11, 1, 22:

    cinctas vestes,

    Ov. M. 1, 382; cf.

    nodum,

    Cels. 7, 4, 4:

    fila,

    to loose, separate, Ov. M. 2, 654:

    vulnera,

    to unbind, Quint. 6, 1, 30; 49:

    oras,

    to cast loose from the shore, Liv. 22, 19, 10 Drak. N. cr.:

    virginem catenis,

    i. e. to release, Ov. M. 4, 737; cf.:

    crura vinclis,

    id. A. A. 3, 272:

    (puella) resoluta capillos,

    id. Am. 2, 14, 39:

    claustra,

    to open, Lucr. 1, 415:

    litteras,

    Liv. 26, 15:

    venas,

    Tac. A. 6, 48:

    jugulum mucrone,

    Ov. M. 1, 227:

    ferro,

    id. ib. 6, 643:

    manum in diversum,

    Quint. 11, 3, 97:

    fauces haec in verba,

    Ov. M. 2, 282; cf.:

    exspectato Ora sono,

    id. ib. 13, 126:

    fatis ora,

    Verg. G. 4, 452;

    and simply ora,

    id. A. 3, 457:

    ignis aurum resolvit,

    melts, dissolves, Lucr. 6, 967:

    nivem,

    to melt, thaw, Ov. Tr. 3, 10, 13; cf.:

    resolutus repente Rhenus,

    Suet. Dom. 6:

    margaritas in tabem,

    Plin. 9, 35, 58, § 120:

    glaebam in pulverem,

    Col. 11, 2, 60:

    nummos,

    to melt down, Lampr. Alex. Sev. 30 fin. — Poet.:

    nebulas ventis ac sole,

    to disperse, dissipate, scatter, Ov. M. 14, 400; cf.

    tenebras (sidere),

    Verg. A. 8, 591:

    resoluta caligo,

    Sil. 5, 58: Zephyro se glaeba, becomes loose or soft, Verg. G. 1, 44; Curt. 4, 6, 11:

    terra resoluta,

    Col. 4, 1, 4; 11, 3, 5:

    muros ariete,

    to break down, Sil. 5, 553:

    cinctos muros,

    id. 12, 495:

    saxa,

    id. 1, 369. —
    B.
    In partic.
    1.
    To relax, unnerve, enervate, enfeeble the body (cf. remitto):

    felicitas hos inflat, illos mollit et totos resolvit,

    Sen. Ep. 36, 1:

    (Cerberus) immania terga resolvit Fusus humi,

    stretched out, Verg. A. 6, 422:

    nexos artus,

    id. ib. 4, 695:

    utrumque (concubitus),

    Ov. A. A. 2, 683:

    corpus (somno),

    id. M. 7, 328:

    placitā resoluta quiete,

    id. ib. 9, 468:

    membra ad molles choros,

    Prop. 2, 34 (3, 32), 42; Curt. 4, 16, 13:

    fatigatione resolutus,

    id. 6, 8, 21; 9, 5, 10.—
    2.
    Mostly ante-class., to pay a debt:

    minas,

    Plaut. Ep. 1, 2, 39:

    argentum,

    id. ib. 3, 2, 16; id. Men. 5, 5, 30:

    pro vecturā,

    id. As. 2, 4, 27; cf. Cato, R. R. 144, 3; 145, 1; 148, 2:

    damnum boni viri arbitratu resolvere,

    id. ib. 149, 2. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen. (acc. to I. A.), to separate, unbind, set free, release; to disclose, show, reveal, lay open; to annul, cancel, make void, abolish, destroy (syn. rescindo):

    ipsas periodos majoribus intervallis et velut laxioribus nodis resolvemus,

    Quint. 9, 4, 127:

    quoniam, quā fieri quicquid posset ratione, resolvi,

    have disclosed, shown, Lucr. 5, 773:

    teque piacula nulla resolvent,

    release, Hor. C. 1, 28, 34:

    amore resolutus,

    Tib. 1, 10, 83:

    (Hannibal) Quod sponte abscedat tandemque resolvat Ausoniam,

    liberate, Sil. 17, 206:

    resoluta legibus urbs,

    id. 11, 36:

    ira resoluta frenis legum,

    Luc. 2, 145:

    litem quod lite resolvit,

    does away with, ends, Hor. S. 2, 3, 103:

    invitat genialis hiems curasque resolvit,

    banishes, dispels, Verg. G. 1, 302:

    tristitiam animi,

    Plin. 24, 6, 15, § 24:

    dolos tecti ambagesque,

    i. e. find the way through, Verg. A. 6, 29:

    jura (pudoris),

    id. ib. 4, 27:

    dolos fraudesque,

    Sil. 7, 153:

    gaudia ferro,

    id. 13, 508:

    amphiboliam,

    to destroy, remove, Quint. 7, 9, 4:

    ambiguitatem,

    id. 12, 2, 13:

    dicta ex parte diversā,

    i. e. refute, id. 5, 13, 12:

    vectigal et onera commerciorum,

    to abolish, Tac. H. 4, 65:

    stipulationem,

    Dig. 21, 2, 57 fin.:

    conventionem,

    ib. 41, 5, 2:

    emptionem,

    ib. 18, 2, 2 et saep. —
    B.
    In partic. (acc. to I. B.).
    1.
    To relax, soften:

    disciplinam militarem,

    Tac. H. 1, 51:

    judices,

    Quint. 4, 2, 19; id. 8, prooem § 12. —
    2.
    To pay:

    unā plagā (cf. I. B. 2. supra),

    Plaut. Am. 2, 2, 73 (but in Cic. Phil. 14, 14, 38, the correct reading is persoluturum). — Hence, rĕsŏlūtus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 1.), relaxed, enervated, effeminate:

    corpora juvenum (with fluxa), Col. praef. § 17: minister Idaeo resolutior cinaedo,

    Mart. 10, 98.—
    2.
    Free, unhampered: os, Val.Max. 8, 7, ext. 1.—
    3.
    Unbridled:

    gaudia,

    Sil. 11, 305.— Adv.: rĕsŏlūtē, without restraint:

    quo resolutius decachinnetis,

    more unrestrainedly, Tert. ad Nat. 1, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > resolvo

  • 3 astus

    1.
    astus, a, um, adj., v. astutus.
    2.
    astus, ūs, m. [Curtius suggests the Sanscr. aksh = to reach, hit, and oxus, swift; and Vanicek, ascia and axinê, with the idea of sharpness; others askeô, to practise], adroitness, dexterity; hence, in malam partem, craft, cunning (as a single act, while astutia designates cunning as a habit; until the post-Aug. period found only in the abl., astu, as an adv.; cf. Paul. ex Fest. p. 5 Müll., and Prisc. p. 1012 P.):

    Satin astu et fallendo callet?

    Att. Trag. Rel. p. 197 Rib.:

    Nisi ut astu ingenium linguā laudem et dictis lactem lenibus,

    id. ib. p. 189:

    nam doli non doli sunt, nisi astu colas,

    Plaut. Capt. 2, 1, 30:

    Sed ut astu sum adgressus ad eas!

    id. Poen. 5, 4, 53; id. Trin. 4, 2, 123; id. Ep. 4, 1, 19; id. Poen. prol. 111:

    astu providere,

    Ter. And. 1, 3, 3:

    astu rem tractare,

    id. Eun. 5, 4, 2:

    Consilio versare dolos ingressus et astu, Incipit haec,

    Verg. A. 11, 704:

    ille astu subit,

    id. ib. 10, 522: aliquem astu adgredi, Tac. A. 2, 64:

    astus belli,

    Sil. 16, 32:

    libertae,

    Tac. A. 14, 2:

    oratio, quae astu caret, pondero modo et inpulsu proeliatur,

    Quint. 9, 1, 20.—In plur.:

    astus hostium in perniciem ipsis vertebat,

    Tac. A. 2, 20:

    praeveniens inimicorum astus,

    id. ib. 6, 44; 12, 45; Petr. 97:

    Ulixes nectit pectore astus callidos,

    Sen. Troad. 527:

    nunc advoca astus, anime, nunc fraudes, dolos,

    id. ib. 618:

    ad insidiarum astus,

    Gell. 11, 18, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > astus

  • 4 discingo

    dis-cingo, nxi, nctum, 3, v. a., to ungird, deprive of the girdle.
    I.
    Lit.:

    discinctā tunicā fugiendum est,

    Hor. S. 1, 2, 132; Vell. 2, 41 fin.; cf.:

    tunicati et discincti,

    Suet. Aug. 100:

    jam discingitur armis,

    Sil. 8, 34.—As a milit. punishment:

    destrictis gladiis discinctos destituit,

    Liv. 27, 13; Suet. Aug. 24 and 100: cum tenues nuper Marius discinxerit Afros, had disarmed, i. e. conquered, Juv. 8, 120; cf.:

    peltatam Amazona Scythico nodo,

    Mart. 9, 101, 5.—
    II.
    Trop.
    A.
    In verb finit.:

    mihi crede, in sinu est (Caesar), neque ego discingor,

    i. e. I do not neglect him, I endeavor to preserve his friendship, Cic. Q. Fr. 2, 13; cf. Sen. Ep. 92 fin.:

    discinxit ratione dolos fraudesque resolvit,

    i. e. discovered, detected, Sil. 7, 153; cf.:

    ut inter Methium et Paulum, quae veniunt in disceptationem, discingas,

    i. e. that thou wilt decide, Sid. Ep. 2, 7.—
    B.
    discinctus, a, um, ungirt.
    1.
    Lit.:

    ne glorietur accinctus aeque ac discinctus,

    i. e. who has put off his armor, Vulg. 3 Reg. 20, 11.—
    2.
    Trop.
    (α).
    Voluptuous, effeminate, Afri, Verg. A. 8, 724.— Hence,
    (β).
    Slovenly, careless, negligent; loose, dissolute, reckless:

    discincti ludere,

    Hor. S. 2, 1, 73:

    avarus ut Chremes, opp. discinctus ut nepos,

    id. Epod. 1, 34:

    Natta,

    Pers. 3, 31:

    verna,

    id. 4, 22:

    discincta in otia natus,

    Ov. Am. 1, 9, 41.

    Lewis & Short latin dictionary > discingo

  • 5 audio

    audĭo, īvi or ii, itum, 4, v. a. ( imperf. audibat, Ov F. 3, 507: audibant. Cat. 84, 8; fut. audibo, Enn. ap. Non. p. 506, 1:

    audibis,

    id. ib.; Plaut. Capt. 3, 4, 86; id. Poen. 1, 2, 97; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.; id. ap. Non. l. l.; cf. Struve, p. 137 sq.: audin = audisne, as ain = aisne; inf. perf. audīsse better than audivisse, acc. to Quint. 1, 6, 17) (cf. the Lacon. aus = hous; auris; Lith. ausis; Goth. auso; Germ. Ohr, and Engl ears [p. 202] the Fr. ouïr, and Lat. ausculto; Curtius also compares the Gr. aïô, to hear, perceive, and the Sanscr. av, to notice, to favor; v. ausculto, 1. aveo init., and cf. Varr. L. L. 6, § 83 Müll.], to hear, to perceive or understand by hearing, to learn (audio pr. differs from ausculto as the Gr. akouô from akroaomai, the Germ. hören from horchen, and the Engl. to hear from to listen, the former of these words denoting an involuntary, the latter a voluntary act; other syn.: exaudio, sentio, cognosco, oboedio, dicor).
    I.
    A.. In gen.
    a.
    Aliquid:

    auribus si parum audies terito cum vino brassicam, etc.,

    Cato, R. R. 157 fin.:

    ubi molarum strepitum audibis maximum, Enn. ap. Non. l. l. (Com. v. 7 Vahl. p. 153): verba,

    Plaut. Poen. 1, 2, 97; Vulg. Gen. 24, 30:

    quae vera audivi, taceo,

    Ter. Eun. 1, 2, 23:

    Mane, non dum audīsti, Demea, Quod est gravissumum,

    id. Ad. 3, 4, 21:

    vocem,

    id. Hec. 4, 1, 2:

    vera an falsa,

    id. And. 5, 4, 19:

    mixtos vagitibus aegris Ploratus,

    Lucr. 2, 579:

    voces,

    Verg. A. 4, 439; Hor. C. 3, 7, 22; Vulg. Gen. 3, 8; ib. Matt. 2, 18:

    strepitus,

    Verg. A. 9, 394:

    sonitum,

    Hor. C. 2, 1, 31:

    haec,

    id. ib. 3, 27, 51:

    aquas,

    Ov. Am. 3, 11, 30:

    gemitus,

    id. M. 7, 839; Vulg. Exod. 2, 24: ait se omnia audivisse, Titinn. ap. Macr. S. 2, 12:

    ut quod te audīsse dicis numquam audieris,

    Cic. de Or. 2, 70, 285:

    Nihil enim habeo praeter auditum,

    id. Off. 1, 10, 33:

    quod quisque eorum de quāque re audierit,

    Caes. B. G. 4, 5:

    Hac auditā pugnā maxima pars sese Crasso dedidit,

    id. ib. 3, 27:

    Auditis hostium copiis respicerent suum ipsi exercitum,

    Liv. 42, 52, 10:

    quod cum audīsset Abram,

    Vulg. Gen. 14, 14:

    auditis sermonibus,

    ib. 4 Reg. 22, 19; ib. Heb. 4, 3: clangorem tubae, ib:

    Isa. 18, 3: symphoniam,

    ib. Luc. 15, 25:

    animal,

    ib. Apoc. 6, 3; 6, 5 al. persaep.
    b.
    Constr., the person from whom one hears or learns any thing, with ex (so most freq.), ab, de, acc. and part., acc. and inf., cum or dum.
    (α).
    With ex:

    verbum ex aliquo,

    Ter. Heaut. 5, 4, 8; so id. And. 2, 1, 2; 5, 4, 24; id. Eun. 1, 2, 34; id. Hec. 4, 1, 35; id. And. 3, 3, 2:

    audivi ex majoribus natu hoc idem fuisse in P. Scipione Nasicā,

    Cic. Off. 1, 30, 109:

    hoc ex aliis,

    id. Att. 5, 17:

    ex obviis,

    Liv. 28, 26; so Suet. Caes. 29; id. Dom. 12 al.. saepe audivi ex majoribus natu mirari solitum C. Fabricium etc., Cic. Sen. 13, 43; so Suet. Claud. 15.—
    (β).
    With ab:

    a quibus cum audi/sset non multum superesse munitionis,

    Nep. Them. 7, 2.—
    (γ).
    With de:

    equidem saepe hoc audivi de patre et de socero meo,

    i. e. from his mouth, Cic. de Or. 3, 33, 133; so id. Off. 3, 19, 77; id. Brut. 26, 100.—
    (δ).
    With acc. and part. pres. (cf. Zumpt, Gr. §

    636): ut neque eum querentem quisquam audierit neque etc.,

    Nep. Timol. 4, 1; so Suet. Calig. 22; Cat. 9, 6; 61, 125; 67, 41 al.—
    (ε).
    With acc. and inf.:

    mihi non credo, quom illaec autumare illum audio,

    Plaut. Am. 1, 1, 260:

    Audin (eum) lapidem quaeritare?

    id. Capt. 3, 4, 70:

    erilem filium ejus duxisse audio Uxorem,

    Ter. Phorm. 1, 1, 5; 2, 1, 59:

    saepe hoc majores natu dicere audivi,

    Cic. Mur. 28:

    Gellius audierat patruom objurgare solere,

    Cat. 74, 1; Verg. A. 1, 20; 4, 562:

    audiet cives acuisse ferrum, Audiet pugnas juventus,

    Hor. C. 1, 2, 21 sq.:

    audire videor pios Errare per lucos,

    id. ib. 3, 4, 5. —Hence also pass. with nom. and inf. (cf. Zumpt, Gr. §

    607): Bibulus nondum audiebatur esse in Syriā,

    was said, Cic. Att. 5, 18; so Caes. B. G. 7, 79.—
    (ζ).
    With cum or dum (cf. Zumpt, Gr. §

    749): id quidem saepe ex eo audivi, cum diceret sibi certum esse,

    Cic. de Or. 2, 33, 144:

    quis umquam audivit, cum ego de me nisi coactus ac necessario dicerem?

    id. Dom. 35; so id. Brut. 56; id. Fin. 5, 19, 54; id. de Or. 1, 28, 129; 1, 2, 99; Plin. Ep. 7, 24, 5:

    auditus est certe, dum ex eo quaerit,

    Suet. Dom. 4. —Diff. from the preced. constr. with de is audire de aliquo (aliquid); more freq. in pass. sense, to hear any thing concerning any one:

    de psaltriā hac audivit,

    Ter. Ad. 3, 4, 5:

    illos etiam convenire aveo, de quibus audivi et legi,

    Cic. Sen. 23, 83; so id. Att. 7, 20; id. Ac. 2, 2, 4; cf.:

    aliquid in aliquem,

    to hear something against, something bad of any one, id. de Or. 2, 70, 285 al. —
    B.
    In conversation.
    (α).
    Audi, as a call to gain attention, hear, attend, give ear, listen, = hoc age:

    audi cetera,

    Plaut. Trin. 2, 4, 127:

    audi heus tu,

    id. ib. 4, 3, 52:

    Dorio, audi, obsecro,

    Ter. Phorm. 3, 2, 1: Hoc audi, id. And. 3, 4, 11;

    4, 1, 36: Quin tu audi,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 42:

    quin tu hoc audi,

    Ter. And. 2, 2, 9.—
    (β).
    Audis or audin = audisne? do you hear? atque audin? Plaut. Trin. 3, 3, 70:

    Equidem deciens dixi: Et domi [nunc] sum ego, inquam, ecquid audis?

    id. Am. 2, 1, 27; id. Trin. 3, 2, 91:

    Heus, audin quid ait? Quin fugis?

    id. Capt. 3, 4, 60:

    cura adversandum atque audin? quadrupedem constringito,

    Ter. And. 5, 2, 24; 1, 5, 64:

    Audin tu? Hic furti se adligat,

    id. Eun. 4, 7, 39:

    Audin quid dicam?

    id. Hec. 1, 2, 3.—
    c.
    Audito, with a clause for its subject, as abl. absol. in the histt., upon the receipt of the news that, at the tidings that: audito, Q. Marcium in Ciliciam tendere, when news came that Q. Marcius etc., Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 1130 P.:

    audito Machanidam famā adventūs sui territum refugisse Lacedaemonem,

    Liv. 28, 7:

    audito venisse missu Agrippinae nuntium Agerinum,

    Tac. A. 14, 7.—
    II.
    Esp.,
    A.
    1.. In a pregnant signif., to listen to a person or thing, to give ear to, hearken to, attend:

    etsi a vobis sic audior, ut numquam benignius neque attentius quemquam auditum putem,

    Cic. Clu. 23, 63; so id. de Or. 1, 61, 259:

    sed non eis animis audiebantur, qui doceri possent,

    Liv. 42, 48; 1, 32; 5, 6:

    ut legationes audiret cubans,

    Suet. Vesp. 24; id. Caes. 32; id. Ner. 22; 23; Vulg. Job. 11, 2; ib. Psa. 33, 12; ib. Matt. 10, 14; ib. Heb. 3, 7 al.—
    2.
    Aliquem, of pupils, to hear a teacher, i. e. to receive instruction from, to study under:

    te, Marce fili, annum jam audientem Cratippum,

    Cic. Off. 1, 1, 1:

    Jam Polemonem audiverant adsidue Zeno et Arcesilas,

    id. Ac. 1, 9, 34; so id. N. D. 1, 14, 37; 3, 1, 2; id. Fat. 2, 4:

    Diogenes venientem eum, ut se extra ordinem audiret, non admiserat,

    Suet. Tib. 32; id. Gram. 10, 20 al.— Absol.: possumne aliquid audire? (i. e. will you communicate something to me?) tu vero, inquam, vel audire vel dicere, Cic. Fat. 2, 3:

    ponere aliquid, ad quod audiam, volo,

    id. ib. 2, 4.—
    3.
    De aliquā re or aliquid, aliquem, of judges, to listen or hearken to, to examine:

    nemo illorum judicum clarissimis viris accusantibus audiendum sibi de ambitu putavit,

    Cic. Fl. 39, 98:

    de capite,

    Sen. Ben. 2, 12 al. — Trop.:

    de pace,

    Liv. 27, 30:

    dolos,

    Verg. A. 6, 567:

    nequissimum servum,

    Suet. Dom. 11; so id. Aug. 93; id. Tib. 73; id. Claud. 15; id. Dom. 14; 16; Dig. 11, 3, 14 fin.; 28, 6, 10; 39, 2, 18 et saep.—
    4.
    Of prayer or entreaty, to hear, listen to, lend an ear to, regard, grant:

    in quo di immortales meas preces audiverunt,

    Cic. Pis. 19:

    Curio ubi... neque cohortationes suas neque preces audiri intellegit,

    Caes. B. C. 2, 42:

    velut si sensisset auditas preces,

    Liv. 1, 12:

    audivit orationem eorum,

    Vulg. Psa. 105, 44:

    audisti verba oris mei,

    ib. ib. 137, 1:

    Audiat aversā non meus aure deus,

    Tib. 3, 3, 28:

    audiit et caeli Genitor de parte serenā Intonuit laevum,

    Verg. A. 9, 630:

    minus audientem carmina Vestam,

    Hor. C. 1, 2, 27; 4, 13, 1:

    audivit Dominus,

    Vulg. Psa. 29, 11 al. —Also aliquem, to hear one, to grant his desire or prayer:

    puellas ter vocata audis,

    Hor. C. 3, 22, 3; so id. C. S. 34; 35:

    Ferreus orantem nequiquam, janitor, audis,

    Ov. Am. 1, 6, 27; id. M. 8, 598 al.:

    Audi nos, domine,

    Vulg. Gen. 23, 6; 23, 8:

    semper me audis,

    ib. Joan. 11, 42.—
    B.
    Aliquem, aliquid, or absol. audio, to hear a person or thing with approbation, to assent to, agree with, approve, grant, allow:

    nec Homerum audio, qui Ganymeden ab dis raptum ait, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 26, 65:

    Socratem audio dicentem cibi condimentum esse famem, sed qui ad voluptatem omnia referens vivit ut Gallonius, non audio,

    id. Fin. 2, 28, 90; id. de Or. 1, 15, 68; 3, 28, 83; id. Marcell. 8, 25: audio ( I grant it, well, that I agree to, that is granted):

    nunc dicis aliquid, quod ad rem pertineat,

    id. Rosc. Am. 18 fin.; id. Verr. 2, 2, 59; 2, 5, 27:

    non audio,

    that I do not grant, id. ib. 2, 3, 34.—
    C.
    To hear, to listen to, to obey, heed; orig. and class. only with acc., but also with dat.—
    a.
    With acc.:

    tecum loquere, te adhibe in consilium, te audi, tibi obtempera,

    Cic. Fam. 2, 7, 2; id. N. D. 1, 20, 55:

    ne ego sapientiam istam, quamvis sit erudita, non audiam,

    id. Phil. 13, 3, 6:

    si me audiatis, priusquam dedantur, etc.,

    Liv. 9, 9:

    Non, si me satis audias, Speres etc.,

    Hor. C.1, 13, 13; 4, 14, 50; id. Ep. 1, 1, 48:

    patris aut matris imperium,

    Vulg. Deut. 21, 18 al. — Poet. transf. to inanimate things:

    neque audit currus habenas,

    heeds, Verg. G. 1, 514; so Claud. Cons. Mall. Theod. 187 (cf. Hor. Ep. 1, 15, 13: equi frenato est auris in ore; and Pind. Pyth. 2, 21: harmata peisichalina):

    nec minus incerta (sagitta) est, nec quae magis audiat arcum,

    which better heeds the bow, Ov. M. 5, 382:

    teque languenti manu Non audit arcus?

    Sen. Herc. Oet. 980; so Stat. Th. 5, 412; Luc. 3, 594; 9, 931; Sil. 14, 392.—
    b.
    With dat.: nam istis qui linguam avium intellegunt, magis audiendum censeo, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57, 131 (B. and K. isti):

    sibi audire,

    App. Mag. p. 326, 34; so, dicto audientem esse, to listen to one's word, to be obedient to one's word, to obey (not in Ter.):

    dicto sum audiens,

    I obey, Plaut. Pers. 3, 1, 71; id. Trin. 4, 3, 55; id. As. 3, 1, 40; id. Men. 2, 3, 89:

    qui dicto audientes in tantā re non fuisset,

    Cic. Deiot. 8, 23 ' sunt illi quidem dicto audientes, id. Verr. 1, 88:

    quos dicto audientes jussi,

    id. ib. 5, 104.—And, on account of the signif. to obey, with a second personal dat.: dicto audientem esse alicui, to obey one (freq. and class.); cf.

    Stallb. ad Rudd. Gr. II. p. 124, n. 38: vilicus domino dicto audiens sit,

    Cato, R. R. 142: si habes, qui te audiat;

    si potest tibi dicto audiens esse quisquam,

    Cic. Verr. 2, 1, 44; 2, 4. 12; 2, 5, 32; id. Phil. 7, 2:

    dicto audiens fuit jussis absentium magistratuum,

    Nep. Ages. 4, 2; id. Lys. 1, 2; id. Iphicr. 2, 1:

    interim Servio Tullio jubere populum dicto audientem esse,

    Liv. 1, 41; 4, 26; 29, 20;

    41, 10 al.—Once pleon. with oboedio: ne plebs nobis dicto audiens atque oboediens sit,

    Liv. 5, 3.—
    D.
    To hear thus and thus, i. e. to be named or styled somehow (as in Gr. akouô; and in Engl. to hear, as Milton: Or hear'st thou rather pure ethereal stream, P. L. III. 7); and with bene or male (as in Gr. kalôs or kakôs akouein; cf. Milton: For which Britain hears ill abroad, Areop.; and Spenser: If old Aveugles sonnes so evil hear, F. Q. I. 5, 23), to be in good or bad repute, to be praised or blamed, to have a good or bad character:

    benedictis si certāsset, audīsset bene (Bene audire est bene dici, laudari, Don.),

    Ter. Phorm. prol. 20:

    tu recte vivis, si curas esse quod audis,

    Hor. Ep. 1, 16, 17:

    rexque paterque Audisti coram,

    id. ib. 1, 7, 38; so id. S. 2, 6, 20; Ter. Hec. 4, 2, 24; id. Phorm. 2, 3, 12; Cic. Att. 6, 1; id. Fin. 3, 17, 57; id. Leg. 1, 19; Nep. Dion, 7, 3:

    Ille, qui jejunus a quibusdam et aridus habetur, non aliter ab ipsis inimicis male audire quam nimiis floribus et ingenii afluentia potuit,

    Quint. 12, 10, 13 al. —In a play upon words: erat surdaster M. Crassus;

    sed aliud molestius quod male audiebat,

    Cic. Tusc. 5, 40, 116; so,

    minus commode: quod illorum culpā se minus commode audire arbitrarentur,

    id. Verr. 2, 3, 58.—
    E.
    As it were to hear, to hear mentally, i. e. to understand, to supply, something (later subaudio): cum subtractum verbum aliquod satis ex ceteris intellegitur, ut, stupere gaudio Graecus. Simul enim auditur coepit, is understood, is to be supplied, Quint. 9, 3, 58; 8, 5, 12.—Hence, audĭens, entis, P. a. subst.
    A.
    (Acc. to II. A.) A hearer, auditor ( = auditor, q. v., or qui audit, Cic. Brut. 80, 276)' ad animos audientium permovendos, Cic. Brut. 23, 89; 80, 279:

    cum adsensu audientium egit,

    Liv. 21, 10 al. —Hence, in eccl. Lat., a catechumen, Tert. Poen. 6.—
    B.
    (Acc. to II. C.) With the gen.: tibi servio atque audiens sum imperii, a hearer of, i. e. obedient to, your command, Plaut. Truc. 1, 2, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > audio

  • 6 castigatus

    castīgo, āvi, ātum, 1, v. a. [castum-ago, as purgo = purum-ago], to set right by word or deed, to correct, chastise, punish; to blame, reprove, chide, censure, find fault with (syn.: animadvertere, punire; more forcible than reprehendere and vituperare; weaker than culpare;

    class. in prose and poetry): pueros non verbis solum, sed etiam verberibus,

    Cic. Tusc. 3, 27, 64; so,

    verberibus,

    Plin. 8, 3, 3, § 6; cf. Liv. 26, 27, 8; Curt. 8, 6, 5:

    magnā clade,

    Liv. 39, 1, 4:

    baculo,

    Front. Strat. 1, 1, 3:

    quo saepius (magister) monuerit, hoc rarius castigabit,

    Quint. 2, 2, 5:

    laudat Pompeius... segniores castigat atque incitat,

    Caes. B. C. 1, 3;

    so opp. laudare,

    Liv. 27, 8, 18; Tac. Agr. 21:

    castigando increpandoque plus quam leniter agendo, proficere,

    Liv. 27, 9, 8:

    servos exuviis bubulis,

    Plaut. Most. 4, 1, 26:

    aliquem dictis plurumis,

    id. Bacch. 4, 8, 67; Verg. A. 5, 387:

    verbis,

    Cic. Off. 1, 25, 88; Liv. 36, 20, 4:

    litteris,

    Caes. B. C. 3, 25:

    per litteras,

    Tac. A. 3, 35:

    leniter,

    Liv. 30, 15, 10; 36, 31, 8:

    vehementissime,

    Petr. 109, 1:

    in hoc me ipse castigo quod, etc.,

    Cic. Tusc. 5, 1, 4:

    segnitiem hominum atque inertiam,

    id. de Or. 1, 41, 184; Liv. 31, 6, 5:

    nimiam lenitatem,

    id. 39, 55, 1:

    moras,

    Verg. A. 4, 407:

    dolos,

    id. ib. 6, 567:

    vitia,

    Juv. 2, 35; Vulg. Psa. 117, 18; id. Heb. 12, 6 al.—
    II.
    Esp.
    A.
    To correct some error, to set right, mend ( poet. or in post-Aug. prose) ( = corrigere, emendare): carmen, *Hor. A. P. 294:

    amicae verba,

    Juv. 6, 455:

    examen improbum in trutină,

    Pers. 1, 6:

    vitia sua,

    Plin. Pan. 46, 6.—
    B.
    To hold in check, to restrain; lit. and trop. (rare for the more usu. coërcere, cohibere, etc.):

    quid illum credis facturum, nisi eum... servas, castigas, mones?

    Ter. Heaut. 3, 3, 31:

    equum tenacem, non parentem frenis asperioribus castigare,

    Liv. 39, 25, 13; Tac. A. 6, 13:

    castigatus animi dolor,

    Cic. Tusc. 2, 21, 50:

    risum crebris potiunculis,

    Petr. 47, 7:

    lapsus,

    Stat. Th. 6, 700; cf. under P. a.—Hence,
    b.
    Of relations of space, to enclose, surround, encompass, confine, shut in:

    insula castigatur aquis,

    Sil. 12, 355.— Hence, castīgātus, a, um, P. a. ( poet. or in post-Aug. prose), confined, compressed; hence,
    1.
    As a designation of physical beauty, small, slender, close:

    pectus,

    Ov. Am. 1, 5, 21:

    frons,

    Stat. S. 2, 1, 43.—
    2.
    Trop., restrained, checked:

    luxuria tanto castigatior, quanto posset esse liberior, Aug. Civ. Dei, 5, 24: castigatissima disciplina,

    the strictest, Gell. 4, 20, 1 Hertz (Cod. Reg. castissima).— Adv.: castīgātē.
    a.
    (Acc. to castigatus, 1.) Compressedly, briefly:

    castigatius,

    Macr. Somn. Scip. 1, 6:

    castigatius eloqui,

    Aug. Doctr. Christ. 4, 14.—
    b.
    (Acc. to 2.) Restrainedly, within bounds:

    vixit modeste, castigate, etc.,

    Sen. Contr. 6, 8:

    vivere,

    Amm. 22, 3, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > castigatus

  • 7 castigo

    castīgo, āvi, ātum, 1, v. a. [castum-ago, as purgo = purum-ago], to set right by word or deed, to correct, chastise, punish; to blame, reprove, chide, censure, find fault with (syn.: animadvertere, punire; more forcible than reprehendere and vituperare; weaker than culpare;

    class. in prose and poetry): pueros non verbis solum, sed etiam verberibus,

    Cic. Tusc. 3, 27, 64; so,

    verberibus,

    Plin. 8, 3, 3, § 6; cf. Liv. 26, 27, 8; Curt. 8, 6, 5:

    magnā clade,

    Liv. 39, 1, 4:

    baculo,

    Front. Strat. 1, 1, 3:

    quo saepius (magister) monuerit, hoc rarius castigabit,

    Quint. 2, 2, 5:

    laudat Pompeius... segniores castigat atque incitat,

    Caes. B. C. 1, 3;

    so opp. laudare,

    Liv. 27, 8, 18; Tac. Agr. 21:

    castigando increpandoque plus quam leniter agendo, proficere,

    Liv. 27, 9, 8:

    servos exuviis bubulis,

    Plaut. Most. 4, 1, 26:

    aliquem dictis plurumis,

    id. Bacch. 4, 8, 67; Verg. A. 5, 387:

    verbis,

    Cic. Off. 1, 25, 88; Liv. 36, 20, 4:

    litteris,

    Caes. B. C. 3, 25:

    per litteras,

    Tac. A. 3, 35:

    leniter,

    Liv. 30, 15, 10; 36, 31, 8:

    vehementissime,

    Petr. 109, 1:

    in hoc me ipse castigo quod, etc.,

    Cic. Tusc. 5, 1, 4:

    segnitiem hominum atque inertiam,

    id. de Or. 1, 41, 184; Liv. 31, 6, 5:

    nimiam lenitatem,

    id. 39, 55, 1:

    moras,

    Verg. A. 4, 407:

    dolos,

    id. ib. 6, 567:

    vitia,

    Juv. 2, 35; Vulg. Psa. 117, 18; id. Heb. 12, 6 al.—
    II.
    Esp.
    A.
    To correct some error, to set right, mend ( poet. or in post-Aug. prose) ( = corrigere, emendare): carmen, *Hor. A. P. 294:

    amicae verba,

    Juv. 6, 455:

    examen improbum in trutină,

    Pers. 1, 6:

    vitia sua,

    Plin. Pan. 46, 6.—
    B.
    To hold in check, to restrain; lit. and trop. (rare for the more usu. coërcere, cohibere, etc.):

    quid illum credis facturum, nisi eum... servas, castigas, mones?

    Ter. Heaut. 3, 3, 31:

    equum tenacem, non parentem frenis asperioribus castigare,

    Liv. 39, 25, 13; Tac. A. 6, 13:

    castigatus animi dolor,

    Cic. Tusc. 2, 21, 50:

    risum crebris potiunculis,

    Petr. 47, 7:

    lapsus,

    Stat. Th. 6, 700; cf. under P. a.—Hence,
    b.
    Of relations of space, to enclose, surround, encompass, confine, shut in:

    insula castigatur aquis,

    Sil. 12, 355.— Hence, castīgātus, a, um, P. a. ( poet. or in post-Aug. prose), confined, compressed; hence,
    1.
    As a designation of physical beauty, small, slender, close:

    pectus,

    Ov. Am. 1, 5, 21:

    frons,

    Stat. S. 2, 1, 43.—
    2.
    Trop., restrained, checked:

    luxuria tanto castigatior, quanto posset esse liberior, Aug. Civ. Dei, 5, 24: castigatissima disciplina,

    the strictest, Gell. 4, 20, 1 Hertz (Cod. Reg. castissima).— Adv.: castīgātē.
    a.
    (Acc. to castigatus, 1.) Compressedly, briefly:

    castigatius,

    Macr. Somn. Scip. 1, 6:

    castigatius eloqui,

    Aug. Doctr. Christ. 4, 14.—
    b.
    (Acc. to 2.) Restrainedly, within bounds:

    vixit modeste, castigate, etc.,

    Sen. Contr. 6, 8:

    vivere,

    Amm. 22, 3, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > castigo

  • 8 evolvo

    ē-volvo, volvi, vŏlūtum, 3 ( per diaeresin ēvŏlŭam, Cat. 66, 74:

    ēvŏlŭisse,

    Ov. H. 12, 4), v. a., to roll out, roll forth; to unroll, unfold (class.).
    I.
    Lit.:

    (vis venti) Arbusta evolvens radicibus haurit ab imis,

    Lucr. 6, 141; cf.

    silvas,

    Ov. M. 12, 519:

    cadavera turribus,

    Luc. 6, 171:

    montes corpore,

    Ov. M. 5, 355:

    saxa nudis lacertis,

    Luc. 3, 481:

    intestina,

    Cels. 7, 16 et saep.:

    vestes,

    to open, unfold, Ov. M. 6, 581:

    volumen epistolarum,

    to open, Cic. Att. 9, 10, 4:

    panicum furfure,

    i. e. to cleanse, purge, Col. 2, 9 fin.:

    quae postquam evolvit,

    unfolds, evolves, Ov. M. 1, 24 et saep.:

    amnis prorutam in mare evolvendo terram praealtas voragines facit,

    Liv. 44, 8; cf.

    aquas (Araxes),

    Curt. 5, 4, 7.—
    b.
    Evolvere se, or mid. evolvi, to roll out, roll forth, glide away:

    evolvere posset in mare se Xanthus,

    discharge itself, Verg. A. 5, 807; cf.:

    Danubius in Pontum vastis sex fluminibus evolvitur,

    empties, Plin. 4, 12, 24, § 79:

    species (anguis) evoluta repente,

    Liv. 26, 19, 7:

    per humum evolvuntur,

    roll themselves along, Tac. G. 39.—
    B.
    Transf.
    1.
    To unroll and read a book:

    evolve diligenter ejus eum librum qui est de animo,

    Cic. Tusc. 1, 11, 24:

    volumina,

    Quint. 2, 15, 24:

    fastos,

    Hor. S. 1, 3, 112; Ov. F. 1, 657:

    versus,

    id. Tr. 2, 307:

    jocos,

    id. ib. 2, 238; cf.

    transf.: poëtas,

    Cic. Fin. 1, 21, 72; cf.

    auctores,

    Suet. Aug. 89:

    auctores penitus,

    Quint. 12, 2, 8:

    antiquitatem,

    Tac. Or. 29 fin.
    2.
    To draw out a thread, i. e. to spin, said of the Fates:

    quae seriem fatorum pollice ducunt Longaque ferratis evolvunt saecula pensis,

    Claud. Rapt. Pros. 1, 53; and pregn., to spin out, i. e. to spin to an end, said of the Fates:

    tunc, quae dispensant mortalia fata, sorores Debuerant fusos evoluisse meos,

    Ov. H. 12, 4.—
    3.
    To obtain, raise:

    in hoc triduo Aut terra aut mari alicunde aliqua evolvam argentum tibi,

    Plaut. Ps. 1, 3, 83.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.: si qui voluerit animi sui complicatam notionem evolvere, to unroll, i. e. to clear up (the figure being taken from a book), Cic. Off. 3, 19, 76; cf.:

    exitum criminis,

    id. Cael. 23:

    promissa evolvit somni,

    i. e. turns over, revolves, Sil. 3, 216; cf.:

    secum femineos dolos,

    Sen. Agam. 116:

    evolutus integumentis dissimulationis (with nudatus),

    unwrapped, stripped, Cic. de Or. 2, 86, 350:

    evolutus bonis,

    robbed, Sen. Ep. 74; cf.:

    sede patria rebusque summis,

    Tac. A. 13, 15:

    ex praeda clandestina,

    driven away, Liv. 6, 15:

    nullo possum remedio me evolvere ex his turbis,

    Ter. Ph. 5, 4, 5:

    se omni turba,

    id. Eun. 4, 4, 56.—
    B.
    In partic., to unfold, disclose, narrate:

    naturam rerum omnium,

    Cic. Ac. 2, 36: oras belli, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 178 ed. Vahl.):

    totam deliberationem accuratius,

    Cic. Att. 9, 10, 7:

    rem propositam,

    Quint. 1, 1, 20:

    condita pectoris,

    Cat. 66, 74:

    seriem fati,

    Ov. M. 15, 152:

    haec,

    Verg. G. 4, 509 et saep.; cf. with a rel.-clause, Lucr. 1, 954.—
    C.
    To roll away, of time, i. e. to pass, elapse:

    evolutis multis diebus,

    Vulg. Gen. 38, 12:

    cum evolutus esset annus,

    id. 2 Par. 24, 23:

    evoluto tempore,

    id. Esth. 2, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > evolvo

См. также в других словарях:

  • Instrumental case — The instrumental case (also called the eighth case ) is a grammatical case used to indicate that a noun is the instrument or means by or with which the subject achieves or accomplishes an action. The noun may be either a physical object or an… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»