Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

dignitas

  • 61 inpensus

    impendo ( inp-), di, sum, 3, v. a. [inpendo], to weigh out, lay out, expend (class.; cf.: insumo, erogo).
    I.
    Lit.:

    accipe inquam, nam hoc inpendit puplicum,

    Plaut. Stich. 5, 4, 35:

    non erunt tam amentes, ut operam, curam, pecuniam impendant in eas res, quas, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 30, § 68 fin.:

    nummos in navem,

    Dig. 14, 1, 1, § 9:

    pecuniam in opsonio, etc.,

    ib. 24, 1, 31 fin.:

    HS. octogies pro introitu novi sacerdotii,

    Suet. Claud. 9:

    istuc, quod tu de tua pecunia dicis impensum,

    Cic. Verr. 2, 5, 19, § 47:

    nescio quid impendit et in commune contulit,

    id. Quint. 3, 12:

    certus sumptus impenditur,

    id. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    intellegebant, sese sibi et populo Romano, non Verri et Apronio serere, impendere, laborare,

    id. ib. 2, 3, 52, §

    121: sed quid ego vos, de vestro inpendatis, hortor?

    Liv. 6, 15, 9:

    quis aegram et claudentem oculos gallinam impendat amico tam sterili,

    lay out the value of, Juv. 12, 96.—
    II.
    Transf., in gen., to expend, devote, employ, apply:

    impensurus omne aevi sui spatium in id opus,

    Vell. 2, 89:

    vitam usui alicujus,

    Tac. A. 12, 65:

    vitam patriae,

    Luc. 2, 382:

    vitam famae,

    Stat. S. 5, 1, 63:

    biennium libris componendis,

    Quint. Ep. ad Tryph. 1; cf. Suet. Aug. 98:

    tota volumina in hanc disputationem,

    Quint. 3, 6, 21:

    vim suam in plura,

    id. 1, 12, 2:

    operam, curam in aliquid,

    Cic. Verr. 2, 4, 30, § 68:

    nihil sanguinis in socios,

    Ov. M. 13, 266:

    quid censetis in hoc foedere faciendo voluisse Mamertinos impendere laboris, operae, pecuniae, ne? etc.,

    Cic. Verr. 2, 5, 20, § 51:

    omnis impendunt curas distendere, etc.,

    Verg. G. 3, 124:

    hunc oculum pro vobis impendi,

    Petr. 1:

    quae (studia) juvenibus erudiendis impenderam, Quint. prooem. § 1: omnia studiis,

    id. 12, 11, 19; cf.:

    tantum laboris studiis,

    id. 2, 4, 3; 1, 1, 3:

    aliquem exemplo,

    to use as a warning, Front. Strat. 4, 1, 33:

    verba animi proferre et vitam impendere vero,

    Juv. 4, 91.—Hence,
    1.
    impensus ( inp-), a, um, P. a. (lit., profusely expended; hence), ample, considerable, great.
    A.
    Lit.:

    impenso pretio,

    i. e. high, dear, Cic. Att. 14, 13, 5; * Caes. B. G. 4, 2, 2; Liv. 2, 9, 6; for which also absol.:

    impenso,

    Hor. S. 2, 3, 245.—
    B.
    Transf., large, great, strong, vehement: dear, expensive:

    in his rebus unus est solus inventus, qui ab hac tam impensa voluntate bonorum palam dissideret,

    Cic. Sest. 62, 130:

    voluntas erga aliquem,

    Liv. 35, 44, 3:

    libido,

    Lucr. 5, 964:

    studium,

    Fronto, Ep. ad M. Caes. 2, 4 Mai.:

    opera,

    Gell. 9, 14, 6.— Comp.:

    impensior cura,

    Ov. M. 2, 405; Tac. H. 1, 31:

    verbis laudare,

    Val. Max. 4, 3, ext. 1:

    injurias atrociores impensiore damno vindicare,

    Gell. 20, 1, 32:

    vae misero illi, cujus cibo iste factuist impensior,

    larger, stouter, fatter, Plaut. Capt. 4, 2, 26:

    nam pol ingrato homine nihil impensiu'st,

    more expensive, id. Bacch. 3, 2, 10.— Sup.:

    preces,

    Suet. Tib. 13.—Hence, adv.: im-pensē ( inp-).
    a.
    At great cost, expensively:

    impensius unge, puer, caules,

    Pers. 6, 68:

    bibliothecas incendio absumptas impensissime reparari curavit,

    Suet. Dom. 20. —
    b.
    Transf., exceedingly, greatly, very much; earnestly, eagerly, zealously (freq.; esp. in the comp.; cf.: magnopere, admodum, perquam, etc.).
    (α).
    With verbs:

    illi invidere misere, verum unus tamen impense,

    Ter. Eun. 3, 1, 23; cf.:

    aliquid impense cupere,

    id. Ad. 5, 9, 36:

    retinere,

    Liv. 40, 35, 7:

    petere,

    Quint. 10, 5, 18; Suet. Claud. 11:

    demirari,

    Gell. 9, 9, 15:

    atque acriter atque inflammanter facit (odium in Verrem),

    id. 10, 3, 13 (this the better read. al. incense).— Comp.:

    eo facio id impensius, quod, etc.,

    Cic. Fam. 13, 64, 1:

    agere gratias,

    Liv. 37, 56, 10:

    consulere,

    Verg. A. 12, 20:

    venerari numina,

    Ov. M. 6, 314:

    instare,

    id. ib. 7, 323:

    crescere his dignitas, si, etc.,

    Liv. 1, 40, 2:

    accendi certamina in castris,

    id. 4, 46, 2.—
    (β).
    With adjj.:

    impense improbus,

    Plaut. Ep. 4, 1, 39:

    impense doctus,

    Gell. 13, 10, 4.—
    2.
    impensa ( inp-), ae, f. (sc. pecunia), outlay, cost, charge, expense (cf.: sumtus, impendium).
    A.
    Lit. (class.; in sing. and plur.):

    impensam ac sumptum facere in culturam,

    Varr. R. R. 1, 2, 8:

    quoniam impensam fecimus in macrocola,

    Cic. Att. 13, 25, 3:

    nullam impensam fecerant,

    id. Phil. 6, 5, 19:

    arationes magna impensa tueri,

    id. Verr. 2, 3, 21, § 53:

    columnae nulla impensa dejectae,

    id. ib. 2, 1, 55, §

    145: sine impensa,

    id. Rep. 2, 14:

    exigua,

    Suet. Vesp. 18:

    publica,

    id. Claud. 6:

    matris ac vitrici,

    id. Tib. 7:

    sua,

    Plin. 36, 5, 4, § 42:

    nostra,

    Ov. H. 7, 188:

    quia inpensa pecuniae facienda erat,

    Liv. 44, 23, 1:

    haec nimia est inpensa,

    Juv. 12, 97:

    finem impensae non servat prodiga Roma,

    id. 7, 138:

    parcere impensae,

    to economize, id. 5, 156.—In plur.:

    atque etiam impensae meliores, muri, navalia, portus, aquarum ductus, etc.,

    Cic. Off. 2, 17, 60:

    ludorum ac munerum,

    Suet. Tib. 34:

    operum ac munerum,

    id. Dom. 12:

    itineris,

    id. Vit. 7:

    cenarum,

    Hor. Ep. 1, 19, 38:

    publicae,

    Tac. H. 4, 4; Plin. 12, 14, 32, § 63:

    nolo meis impensis illorum ali luxuriam,

    i. e. of my reputation, Nep. Phoc. 1, 4:

    inpensas conferre,

    to contribute to expenses, Juv. 3, 216. —
    B.
    Transf. (so perh. not ante-Aug.).
    a.
    In gen.:

    cruoris,

    Ov. M. 8, 63:

    operum,

    Verg. A. 11, 228:

    officiorum,

    Liv. 37, 53, 12. —
    b.
    In partic., that which is used up or expended for any purpose, materials, ingredients; for repairing an aqueduct (timber, stone, earth, etc.), Front. Aquaed. 124;

    of the stuffing for sausages, etc.,

    Arn. 7, 231;

    of sacrifices,

    Petr. 137;

    of masonry,

    Pall. 1, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > inpensus

  • 62 inperium

    impĕrĭum ( inp-), ĭi, n. [impero], a command, order, direction.
    I.
    Lit. (mostly ante-class. and post-Aug.): si quid opus est, impera: imperium exsequar. Plaut. Am. 3, 3, 1; cf.:

    nunc pergam eri imperium exsequi,

    id. ib. 1, 1, 106:

    eri imperia persequi,

    id. ib. 2, 1, 75:

    imperium exsequi,

    id. Men. 5, 6, 16; Ter. Eun. 4, 1, 22:

    obsequens obediensque est mori atque imperiis patris,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 55; cf. id. Trin. 2, 2, 21; id. Men. 5, 7, 1:

    tuo facit jussu, tuo imperio paret,

    id. As. 1, 2, 21:

    malus et nequam est homo, qui nihili imperium eri Sui servus facit,

    id. Ps. 4, 7, 1; cf. id. As. 2, 4, 10:

    quod hi neque ad concilia veniebant neque imperio parebant,

    Caes. B. G. 5, 2 fin.:

    imperium neglegere,

    id. ib. 5, 7, 7:

    neque ab uno omnia imperia administrari poterant,

    id. ib. 2, 22 fin.:

    imperio Jovis huc venio,

    Verg. A. 5, 726; cf.:

    et Jovis imperium et cari praecepta parentis Edocet,

    id. ib. 5, 747:

    imperiis deūm propalam expositis,

    Liv. 8, 6, 12:

    quidam (pueri) imperia indignantur,

    Quint. 1, 3, 6:

    aegri quoquo neglecto medentium imperio, etc.,

    Plin. Pan. 22, 3:

    elephanti inest imperiorum obedientia,

    Plin. 8, 1, 1, § 1:

    naturae imperio gemimus, cum, etc.,

    Juv. 15, 138:

    cujus paruit imperiis,

    id. 14, 331.
    II.
    Transf., the right or power of commanding, authority, command, control (freq. and class.).
    A.
    In gen.: Mes. Nempe jubes? Me. Jubeo hercle, si quid imperii est in te mihi, Plaut. Men. 5, 7, 41; cf. id. Pers. 3, 1, 15:

    Appius et caecus et senex tenebat non modo auctoritatem sed etiam imperium in suos,

    Cic. de Sen. 11, 37:

    reges in ipsos imperium est Jovis,

    Hor. C. 3, 1, 6:

    eone es ferox, quia habes imperium in beluas?

    Ter. Eun. 3, 1, 25:

    mater, cujus sub imperio'st, mala,

    id. Heaut. 2, 2, 4: An. Sta ilico. Ge. Hem, sates pro imperio! quisquis es, i. e. authorilatively, imperiously, id. Phorm. 1, 4, 19:

    domesticum,

    Cic. Caecin. 18, 52; id. Inv. 2, 47, 140:

    (Juppiter) Divosque mortalesque turbas Imperio regit unus aequo,

    Hor. C. 3, 4, 48; cf.:

    sed me jussa deūm... Imperiis egere suis,

    Verg. A. 6, 463:

    Phyllius illic Imperio pueri volucresque ferumque leonem Tradiderat domitos,

    Ov. M. 7, 373:

    agricolae habent rationem cum terra, quae numquam recusat imperium,

    Cic. de Sen. 15, 51.—
    B.
    In partic.
    1.
    In publicists' lang., supreme power, sovereignty, sway, dominion, empire (cf.: principatus, dominatus, regnum; potestas, potentia).
    (α).
    Sing.: Tarquinio dedit imperium simul et sola regni, Enn. ap. Fest. p. 298 Müll. (Ann. v. 151 Vahl.); cf.:

    navorum imperium servare est induperantum,

    id. ib. 169 Müll. (Ann. v. 413 Vahl.); and:

    ipse (Numa rex) de suo imperio curiatam legem tulit,

    Cic. Rep. 2, 13; 2, 17; 18; [p. 901] 20;

    21: homo dominandi cupidus aut imperii singularis,

    sole dominion, id. ib. 1, 33:

    singulare et potestas regia,

    id. ib. 2, 9:

    esse consul cum summo imperio et potestate,

    id. Verr. 1, 13, 37; id. Fl. 8, 18; cf.:

    cum summo imperio et potestate versari,

    id. Q. Fr. 1, 1, 10, 31:

    qui (App. Claudius) tum erat summo imperio,

    id. Fin. 2, 20, 66:

    omne imperium nostri penes singulos esse voluerunt,

    id. Rep. 1, 40; 2, 32:

    de imperio Caesaris... gravissime decernitur,

    Caes. B. C. 1, 5, 4:

    imperium extra ordinem dare,

    Cic. Phil. 11, 10, 25:

    quod imperium potest esse praestantius quam, etc.,

    id. Rep. 1, 17:

    eos qui antea commodis fuerint moribus, imperio, potestate, prosperis rebus immutari,

    id. Lael. 15, 54:

    ad deponendum imperium tardior esse,

    id. Rep. 2, 12:

    expertes imperii,

    id. ib. 1, 31:

    deponentium imperium tyrannorum,

    Quint. 9, 2, 67 et saep.:

    sub populi Romani imperium dicionemque cadere,

    Cic. Font. 1, 2; so,

    with dicio,

    Caes. B. G. 1, 31, 7; cf.:

    Gallia sub populi Romani imperium redacta,

    id. ib. 5, 29, 4:

    totam ad imperium populi Romani Ciliciam adjunxit,

    Cic. de Imp. Pomp. 12, 35:

    majestas est in imperio atque in omni populi Romani dignitate,

    Quint. 7, 3, 35:

    cum duobus ducibus de imperio in Italia decertatum est, Pyrrho et Hannibale,

    Cic. Lael. 8, 28; cf.:

    de imperio dimicare,

    id. Off. 1, 12, 38:

    spes diuturnitatis atque imperii,

    id. Rep. 2, 3; cf.:

    sedem et domum summo imperio praebere,

    id. ib. 2, 5 fin.:

    quod ipse suae civitatis imperium obtenturus esset,

    Caes. B. G. 1, 3, 6:

    civitati imperium totius provinciae pollicetur,

    id. ib. 7, 64 fin.:

    cum abunde expertus esset quam bene umeris tuis sederet imperium,

    Plin. Pan. 10 fin.:

    auctoritate magis quam imperio regere,

    Liv. 1, 7, 8; cf.:

    nec illum pro imperio submovere posse... quia ita dicatur: si vobis videtur, discedite, Quirites,

    id. 2, 56, 12.—
    (β).
    Plur.:

    nec vero imperia expetenda ac potius aut non accipienda interdum aut deponenda nonnumquam,

    i. e. public offices, Cic. Off. 1, 20, 68:

    (cives) mandant imperia,

    id. Rep. 1, 31; cf.:

    honores, magistratus, imperia, potestates, opes amicitiae anteponere,

    id. Lael. 17, 63:

    cui (duci) dantur imperia et ea continuantur, etc.,

    id. Rep. 1, 44:

    ita cepi et gessi maxima imperia, ut, etc.,

    id. Fam. 3, 7, 5:

    vides tyranni satellites in imperiis,

    id. Att. 14, 5, 2:

    quod praestare dicant Gallorum quam Romanorum imperia perferre,

    dominion, government, Caes. B. G. 1, 17, 3:

    qui mobilitate ac levitate animi novis imperiis studebant,

    id. ib. 2, 1, 3:

    imperia legum potentiora quam hominum,

    Liv. 2, 1, 1. —
    b.
    Hence, transf., concr.
    (α).
    Dominion, realm, empire (esp. freq. since the Aug. per.):

    duae urbes inimicissimae huic imperio,

    Cic. Lael. 3, 11:

    jam ipsa terra ita mihi parva visa est, ut me imperii nostri pæniteret,

    id. Rep. 6, 16 fin.:

    nostrum,

    id. ib. 3, 29; cf.:

    finium imperii nostri propagatio,

    id. Prov. Cons. 12, 29:

    fines imperii propagavit,

    id. Rep. 3, 12:

    imperium Oceano, famam qui terminet astris,

    Verg. A. 1, 287:

    per quas (artes) imperi Porrecta majestas ad ortus Solis ab Hesperio cubili,

    Hor. C. 4, 15, 14:

    adjectis Britannis Imperio,

    id. ib. 3, 5, 4:

    quem vocet divum populus ruentis Imperi rebus?

    id. ib. 1, 2, 26;

    1, 37, 8: immensum imperii corpus stare ac librari sine rectore non potest,

    Tac. H. 1, 16:

    reges socii, membra partesque imperii,

    Suet. Aug. 48:

    breviarium totius imperii,

    id. ib. 101:

    rationarium imperii,

    id. ib. 28:

    imperii fines Tiberinum natare,

    Juv. 8, 265:

    noverat luxuriam imperii veterem,

    i. e. of the Roman court, id. 4, 137.—
    c.
    Trop., rule, control (very rare but class.):

    illud vide, si in animis hominum regale imperium sit, unius fore dominatum, consilii scilicet,

    Cic. Rep. 1, 38.—Iron.:

    imperium judiciorum tenere,

    Cic. Verr. 2, 2, 31, § 77:

    coactae imperio sexus,

    i. e. the ambition, Juv. 6, 135.—
    2.
    Law t. t., the jurisdiction or discretion of a magistrate:

    omnia autem judicia aut legitimo jure consistunt aut imperio continentur,

    Gai. Inst. 4, 103:

    ideo autem imperio contineri judicia dicuntur, quia tamdiu valent, quamdiu is qui ea praecepit imperium habet,

    id. ib. 4, 105; cf. 3, 181 al.—
    3.
    Milit., the chief command, command.
    (α).
    Sing.:

    victum atque expugnatum oppidum est Imperio atque auspicio Amphitruonis maxime,

    Plaut. Am. 1, 1, 37; 1, 1, 41: re impetrata contendunt, ut ipsis summa imperii transdatur, Caes. B. G. 7, 63, 5:

    delatam sibi summam imperii,

    Suet. Ner. 3:

    censet enim etiam ex iis, qui cum imperio sint,

    Cic. Fam. 1, 1, 3:

    nostri imperii dignitas,

    id. ib. 1, 7, 4:

    novem annis, quibus in imperio fuit,

    Suet. Caes. 25:

    legionum curam et imperium alicui demandare,

    id. ib. 76:

    alicui imperium prorogare,

    id. Tib. 30:

    imperii tempus explere,

    id. Caes. 26: cum imperio aut magistratu, i. e. a military or civil command, Suet. Tib. 12:

    qui dabat olim imperium, fasces, etc.,

    Juv. 10, 79; cf. in the foll.—
    (β).
    Plur.:

    mandant (cives) imperia, magistratus,

    i. e. military and civil commands, Cic. Rep. 1, 31; cf.:

    magistratus, imperia, amicitiae anteponere,

    id. Lael. 17, 63;

    so opp. magistratus,

    Suet. Caes. 54; 75; id. Aug. 61.—
    b.
    Transf.
    (α).
    Concr.: imperia, i. q. imperatores, commanding officers, commanders, generals:

    imperia, potestates, legationes, quom senatus creverit populusve jusserit, ex urbe exeunto,

    Cic. Leg. 3, 3, 9:

    nacti vacuas ab imperiis Sardiniam et Siciliam,

    Caes. B. C. 1, 31, 1; Val. Max. 1, 1, 9.—
    (β).
    Erat plena lictorum et imperiorum provincia, differta praefectis atque exactoribus, Caes. B. C. 3, 32, 4.—
    (γ).
    (Acc. to imperator, II. B. 3.) The imperial government, the government:

    tandem quasi coactus recepit imperium,

    Suet. Tib. 24; 55; 67; id. Calig. 12; 16; 24; id. Claud. 11; 35; 36 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > inperium

  • 63 inumbro

    ĭn-umbro, āvi, ātum, 1, v. a., to cast a shadow upon, to shade (mostly poet. and in post-Aug. prose; syn. opaco).
    I.
    Lit.:

    terraque inumbratur,

    Lucr. 5, 289:

    toros obtentu frondis,

    Verg. A. 11, 66:

    forum velis,

    Plin. 19, 1, 6, § 24; Curt. 3, 4, 9; Quint. 12, 10, 60.—
    B.
    Transf.
    1.
    To cause darkness:

    inumbrante vespera,

    Tac. H. 3, 19.—
    2.
    To cover:

    ora coronis,

    Lucr. 3, 913:

    pubem pallio,

    App. M. 10, p. 254: ante genas quam flos juvenilis inumbret, Claud. Prob. et Olyb. 69.—
    3.
    To mark the shadows upon, to mark out, lay out (anteclass.):

    solarium,

    Varr. L. L. 6, § 4 Müll. —
    II.
    Trop., to obscure:

    imperatoris adventu legatorum dignitas inumbratur,

    Plin. Pan. 19, 1:

    inumbrata quies,

    apparent, Dig. 41, 2, 18, § 1.

    Lewis & Short latin dictionary > inumbro

  • 64 locum

    lŏcus (old form stlocus, like stlis for lis, Quint. 1, 4, 16), i, m. ( lŏcum, i, n., Inscr. ap. Grut. 129, 14; plur. loci, single places; loca, places connected with each other, a region; cf. Krebs, Antibarb. p. 666 sq., and v. infra), a place, spot.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    adsedistis in festivo loco,

    i. e. the theatre, Plaut. Mil. 2, 1, 83:

    locum sibi velle liberum praeberier, ubi nequam faciat clam,

    id. Poen. 1, 1, 49; 3, 3, 44; cf.

    3, 2, 25: omnes copias in unum locum convenire,

    Cic. Att. 8, 16, 2:

    Galli qui ea loca incolerent,

    Caes. B. G. 2, 4:

    locorum situm naturam regionis nosse,

    Liv. 22, 38:

    Romae per omnes locos,

    Sall. J. 32:

    facere alicui locum in turba,

    Ov. A. A. 2, 210:

    ex loco superiore agere, of an orator speaking from the rostra, or of a judge pronouncing judgment: de loco superiore dicere,

    Cic. Verr. 2, 2, 42, § 102:

    ex aequo loco, of one speaking in the Senate or conversing with another: et ex superiore et ex aequo loco sermones habiti,

    id. Fam. 3, 8, 2:

    ex inferiore loco,

    to speak before a judge, id. de Or. 3, 6, 23: primus locus aedium, a dwelling on the ground-floor, Nep. praef. 6.— A post, position: loco movere, to drive from a place or post, Ter. Phorm. prol. 32; so,

    loco deicere,

    Hor. Ep. 2, 2, 30:

    loco cedere,

    to give way, abandon one's post, retire, Sall. C. 9; Caes. B. G. 1, 15.—
    B.
    In partic.
    1.
    A place, seat, in the theatre, the circus, or the forum:

    Servi ne obsideant, liberis ut sit locus,

    room, seats, Plaut. Cas. prol. 23.—

    Esp. the place assigned by the Senate to foreign ambassadors: locum ad spectandum dare,

    Cic. Mur. 35, 73; 34, 72; so Liv. 30, 17. — Plur. loca, Liv. 34, 44, 5; Vell. 2, 32, 3; Suet. Claud. 21; id. Ner. 11; Plin. 8, 7, 7, § 21.—But plur. loci, Tac. A. 15, 32.—
    2.
    So of the lodging, quarters, place of abode assigned to foreign ambassadors for their residence:

    locus inde lautiaque legatis praeberi jussa,

    Liv. 28, 39, 19; 30, 17, 14; 42, 26, 5; Symm. Ep. 4, 56; Sid. Ep. 8, 12:

    loca lautia,

    App. M. 3, p. 140, 30.—
    3.
    A piece or part of an estate:

    stricte loquendo locus non est fundus sed pars aliqua fundi,

    Dig. 50, 16, 60:

    locus certus ex fundo possideri potest,

    ib. 41, 2, 26.—
    4.
    A place, spot, locality; a country region: hau longe abesse oportet homines hinc;

    ita hic lepidust locus,

    Plaut. Rud. 1, 4, 35:

    nunc hoc ubi abstrudam cogito solum locum,

    id. Aul. 4, 6, 7:

    non hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,

    Cic. Att. 7, 3, 10; Verg. A. 1, 530; Caes. B. G. 5, 12.— Poet. of the inhabitants of a place, a neighborhood:

    numina vicinorum odit uterque locus,

    Juv. 15, 37.—Of a place where a city once stood, a site:

    locus Pherae,

    Plin. 4, 5, 6, § 13:

    locus Buprasium, Hyrmine,

    id. ib.; cf. Ov. F. 2, 280.— Plur. rarely loci:

    quos locos adiisti,

    Plaut. Trin. 4, 2, 86:

    locos tenere,

    Liv. 5, 35, 1:

    occupare,

    Sall. J. 18, 4; 76, 1; Lucr. 4, 509; Verg. A. 1, 306; 2, 28; Prop. 4 (5), 8, 22; Tac. A. 1, 61; 13, 36; Suet. Tib. 43.—Usually loca:

    loca haec circiter,

    Plaut. Cist. 4, 2, 8:

    venisse in illa loca,

    Cic. Fam. 9, 2, 5; id. Fin. 5, 1, 2 sq.; Caes. B. G. 2, 4, 2; Lucr. 1, 373; 2, 146; Cat. 9, 7; 63, 3; Sall. J. 18, 11; 54, 3; Verg. G. 2, 140; id. A. 1, 51; 2, 495; Hor. C. 1, 22, 7; Tib. 4, 1, 97; Ov. M. 10, 29; Liv. 1, 1, 5; 1, 5, 2; 1, 6, 4 et saep.—
    5.
    In war [p. 1075] or battle, a post, station (plur. loca):

    tum loca sorte legunt,

    Verg. A. 5, 132:

    loca jussa tenere,

    id. ib. 10, 238:

    loca servare,

    Amm. 25, 6, 14.—
    6.
    Loci and loca, of parts of the body:

    loci nervosi,

    Cels. 5, 26, 26.—Esp.:

    muliebres,

    Varr. L. L. 5, 2, 15; and without adj., in females, the womb:

    si ea lotio locos fovebit,

    Cato, R. R. 157, 11:

    cum in locis semen insederit,

    Cic. N. D. 2, 51; Cels. 2, 8. —Of animals, Col. 6, 27, 10.—Of birds, Col. 8, 11, 8; Lucr. 14, 1246; Plin. 11, 37, 84, § 209; Cael. Aur. Acut. 3, 17:

    genitalia,

    Col. 7, 7, 4; cf. id. 8, 7, 2; 8, 11, 8;

    in males,

    Lucr. 4, 1034; 4, 1045.—
    7.
    Communis locus,
    (α).
    The place of the dead:

    qui nunc abierunt hinc in communem locum,

    Plaut. Cas. prol. 19.—
    (β).
    A public place:

    Sthenius... qui oppidum non maximum maximis ex pecunia sua locis communibus monumentisque decoravit,

    Cic. Verr. 2, 2, 46, § 112.—
    8.
    A burial-place, grave; very freq. in epitaphs; v. Inscr. Orell. 8; 4499; 4500 sq.
    II.
    Trop.
    A.
    A topic of discussion or thought; a matter, subject, point, head or division of a subject.
    1.
    In gen.:

    cum fundamentum esset philosophiae positum in finibus bonorum, perpurgatus est is locus a nobis quinque libris,

    Cic. Div. 2, 1, 2:

    Theophrastus cum tractat locos ab Aristotele ante tractatos,

    id. Fin. 1, 2, 6:

    hic locus, de natura usuque verborum,

    id. Or. 48, 162:

    philosophiae noti et tractati loci,

    id. ib. 33, 118:

    ex quattuor locis in quos honesti naturam vimque divisimus,

    id. Off. 1, 6, 18; id. Inv. 2, 3, 11; 2, 5, 16; 2, 8, 26 et saep.; Quint. 2, 4, 27; 2, 11, 6; 5, 8, 4; Juv. 6, 245; Tac. Or. 31.—
    2.
    Esp.: loci, the grounds of proof, the points on which proofs are founded or from which they are deduced:

    cum pervestigare argumentum aliquod volumus, locos nosse debemus,

    Cic. Top. 2, 7; id. de Or. 1, 13, 56; 3, 55, 210:

    traditi sunt ex quibus argumenta ducantur duplices loci,

    id. Or. 35; so sing.:

    itaque licet definire, locum esse argumenti sedem,

    id. Top. 2.—
    3.
    Esp.: loci communes, general arguments, which do not grow out of the particular facts of a case, but are applicable to any class of cases:

    pars (argumentorum) est pervagatior et aut in omnis ejusdem generis aut in plerasque causas adcommodata: haec ergo argumenta, quae transferri in multas causas possunt, locos communis nominamus,

    Cic. Inv. 2, 14, 47 sq.; cf. the passage at length; id. ib. 2, 16, 50 sq.; 2, 18, 56; Auct. Her. 3, 8, 15; Quint. 2, 1, 9; 3, 1, 12; 5, 1, 3; 5, 13, 57 al.— Sing.:

    vix ullus est tam communis locus, qui possit cohaerere cum causa, nisi aliquo proprio quaestionis vinculo copulatus,

    Quint. 2, 4, 30:

    locus, for communis locus,

    id. 4, 2, 117; 5, 7, 32.—
    B.
    A passage in a book or author; plur. loci (Zumpt, Gram. §

    99): locos quosdam transferam,

    Cic. Fin. 1, 3, 7; Quint. 1, 1, 36; 1, 4, 4; 5, 13, 42; 6, 3, 36; Tac. Or. 22:

    locos Lucreti plurimos sectare,

    Gell. 1, 21, 7;

    but rarely loca: loca jam recitata,

    Hor. Ep. 2, 1, 223; Amm. 29, 2, 8.—
    C.
    Room, opportunity, cause, occasion, place, time, etc., for any thing:

    et cognoscendi et ignoscendi dabitur peccati locus,

    Ter. Heaut. 2, 1, 6:

    avaritia paululum aliquid loci rationi et consilio dedisset,

    Cic. Quint. 16, 53:

    de tuo in me animo iniquis secus existimandi videris nonnihil dedisse loci,

    to have given occasion, cause, reason, id. Fam. 3, 6, 6:

    dare suspicioni locum,

    id. Cael. 4, 9:

    dare locum dubitationis,

    id. Balb. 6, 16; Val. Fl. 4, 451: locum habere, to find a place:

    qui dolorem summum malum dicit, apud eum, quem locum habet fortitudo?

    Cic. Off. 3, 33, 117:

    in hoc altero dicacitatis quid habet ars loci?

    id. de Or. 2, 54, 219; so,

    locus est alicui rei: legi Aquiliae locus est adversus te,

    Dig. 9, 2, 27; cf.:

    huic edicto locus est,

    ib. 37, 10, 6; cf.:

    meritis vacat hic tibi locus,

    Verg. A. 11, 179:

    cum defendendi negandive non est locus,

    Quint. 5, 13, 8:

    quaerendi,

    id. 3, 8, 21.—Also in the sense of there is place for any thing, it finds acceptance:

    in poëtis non Homero soli locus est aut Archilocho, etc.,

    Cic. Or. 1, 4:

    si in mea familiaritate locus esset nemini nisi, etc.,

    id. Planc. 33, 82:

    maledicto nihil loci est,

    id. Mur. 5, 12: locum non relinquere, to leave no room for, not to admit, to exclude:

    vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit,

    id. Quint. 15, 49; so,

    nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum,

    id. Fam. 1, 1, 2: nancisci locum, to find occasion:

    nactus locum resecandae libidinis,

    id. Att. 1, 18, 2:

    valde gaudeo, si est nunc ullus gaudendi locus,

    id. ib. 9, 7, 6.—
    D.
    In aliquo loco esse, to be in any place, position, situation, condition, state, relation:

    si ego in istoc siem loco, dem potius aurum, quam, etc.,

    position, place, Plaut. Bacch. 4, 9, 116:

    tanta ibi copia venustatum aderat, in suo quaeque loco sita munde,

    id. Poen. 5, 4, 8:

    in uxoris loco habere,

    Ter. Heaut. 1, 1, 52:

    in liberūm loco esse,

    Cic. de Or. 2, 49, 200; id. Planc. 11, 28; id. Brut. 1, 1; but more freq. without in:

    is si eo loco esset, negavit se facturum,

    id. Fam. 4, 4, 4:

    eodem loco esse,

    Sen. Ben. 3, 8, 2; 7, 14, 6.—Esp. with a gen.:

    parentis loco esse,

    Cic. Div. in Caecil. 19, 61:

    hostium loco esse,

    Liv. 2, 4, 7:

    fratris loco esse,

    Cic. Fam. 5, 3, 1; 7, 3, 6; Quint. 6, 1, 7:

    nec vero hic locus est, ut, etc.,

    not the proper occasion, Cic. Tusc. 4, 1, 1; id. Rosc. Am. 12, 33.— Hence, loco or in loco, at the right place or time, seasonably, suitably:

    posuisti loco versus Attianos,

    Cic. Fam. 9, 16, 4:

    epistolae non in loco redditae,

    id. ib. 11, 16, 1:

    dulce est desipere in loco,

    Hor. C. 4, 12, 28; so,

    locis: non insurgit locis? non figuris gaudet?

    Quint. 12, 10, 23:

    quo res summa loco?

    in what condition? Verg. A. 2, 322:

    quo sit fortuna loco,

    id. ib. 9, 723:

    quo sit Romana loco res,

    Hor. Ep. 1, 12, 25:

    quo tua sit fortuna loco,

    Stat. Th. 7, 558:

    missis nuntiis, quo loco res essent,

    Liv. 2, 47, 5:

    primo loco,

    in the first place, first in order, Juv. 5, 12.—Freq. as a partit. gen.:

    quo loci for quo loco,

    Cic. Att. 8, 10; id. Div. 2, 66:

    eo loci for eo loco,

    id. Sest. 31, 68; Tac. A. 15, 74:

    eodem loci,

    Suet. Calig. 53:

    ubi loci,

    Plaut. Merc. 5, 4, 26:

    ibidem loci,

    id. Cist. 3, 1, 53:

    interea loci for interea,

    meanwhile, Ter. Eun. 1, 2, 46:

    postea loci,

    after that, afterwards, Sall. J. 102:

    ubicumque locorum,

    Hor. Ep. 1, 3, 34:

    adhuc locorum,

    hitherto, Plaut. Capt. 2, 3, 25:

    ad id locorum,

    to that time, till then, hitherto, Sall. J. 63, 6; 73, 2; Liv. 22, 38, 12:

    post id locorum,

    after that, thereupon, Plaut. Cas. 1, 32:

    inde loci,

    since then, Lucr. 5, 437.—
    E.
    Place, position, degree, rank, order, office, of persons or things:

    summus locus civitatis,

    Cic. Clu. 55, 150:

    tua dignitas suum locum obtinebit,

    id. Fam. 3, 9, 2:

    quem locum apud ipsum Caesarem obtinuisti?

    id. Phil. 2, 29, 71:

    res erat et causa nostra eo jam loci, ut, etc.,

    id. Sest. 31, 68:

    Socrates voluptatem nullo loco numerat,

    id. Fin. 2, 28, 90:

    codem loco habere, quo, etc.,

    id. Prov. Cons. 17, 41; Caes. B. G. 1, 26, 6; 7, 77, 3; id. B. C. 1, 84, 2:

    indignantes eodem se loco esse, quo, etc.,

    Liv. 42, 37, 8:

    sed esto, neque melius quod invenimus esse, neque par, est certe proximus locus,

    Quint. 10, 5, 6:

    erat ordine proximus locus,

    id. 7, 3, 36:

    humili loco,

    id. 4, 2, 2.— Plur. loca:

    ut patricii recuperarent duo consularia loca,

    Liv. 10, 15, 8:

    quinque augurum loca,

    id. 10, 8, 3; 42, 34, 15:

    omnia loca obtinuere, ne cui plebeio aditus esset,

    id. 4, 57, 11; Tac. A. 2, 55:

    Vesta loca prima tenet,

    Ov. F. 6, 304.—Esp. of birth:

    infimo loco natus,

    Cic. Fl. 11, 24:

    esse summo loco natus,

    id. Planc. 25, 60:

    Tanaquil summo loco nata,

    Liv. 1, 34.—
    F.
    Loco, adverbially, in the place of, instead of, for:

    criminis loco putant esse, quod vivam,

    Cic. Fam. 7, 3, 6:

    haec filium suum sibi praemii loco deposcit,

    id. Inv. 2, 49, 144.

    Lewis & Short latin dictionary > locum

  • 65 locus

    lŏcus (old form stlocus, like stlis for lis, Quint. 1, 4, 16), i, m. ( lŏcum, i, n., Inscr. ap. Grut. 129, 14; plur. loci, single places; loca, places connected with each other, a region; cf. Krebs, Antibarb. p. 666 sq., and v. infra), a place, spot.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    adsedistis in festivo loco,

    i. e. the theatre, Plaut. Mil. 2, 1, 83:

    locum sibi velle liberum praeberier, ubi nequam faciat clam,

    id. Poen. 1, 1, 49; 3, 3, 44; cf.

    3, 2, 25: omnes copias in unum locum convenire,

    Cic. Att. 8, 16, 2:

    Galli qui ea loca incolerent,

    Caes. B. G. 2, 4:

    locorum situm naturam regionis nosse,

    Liv. 22, 38:

    Romae per omnes locos,

    Sall. J. 32:

    facere alicui locum in turba,

    Ov. A. A. 2, 210:

    ex loco superiore agere, of an orator speaking from the rostra, or of a judge pronouncing judgment: de loco superiore dicere,

    Cic. Verr. 2, 2, 42, § 102:

    ex aequo loco, of one speaking in the Senate or conversing with another: et ex superiore et ex aequo loco sermones habiti,

    id. Fam. 3, 8, 2:

    ex inferiore loco,

    to speak before a judge, id. de Or. 3, 6, 23: primus locus aedium, a dwelling on the ground-floor, Nep. praef. 6.— A post, position: loco movere, to drive from a place or post, Ter. Phorm. prol. 32; so,

    loco deicere,

    Hor. Ep. 2, 2, 30:

    loco cedere,

    to give way, abandon one's post, retire, Sall. C. 9; Caes. B. G. 1, 15.—
    B.
    In partic.
    1.
    A place, seat, in the theatre, the circus, or the forum:

    Servi ne obsideant, liberis ut sit locus,

    room, seats, Plaut. Cas. prol. 23.—

    Esp. the place assigned by the Senate to foreign ambassadors: locum ad spectandum dare,

    Cic. Mur. 35, 73; 34, 72; so Liv. 30, 17. — Plur. loca, Liv. 34, 44, 5; Vell. 2, 32, 3; Suet. Claud. 21; id. Ner. 11; Plin. 8, 7, 7, § 21.—But plur. loci, Tac. A. 15, 32.—
    2.
    So of the lodging, quarters, place of abode assigned to foreign ambassadors for their residence:

    locus inde lautiaque legatis praeberi jussa,

    Liv. 28, 39, 19; 30, 17, 14; 42, 26, 5; Symm. Ep. 4, 56; Sid. Ep. 8, 12:

    loca lautia,

    App. M. 3, p. 140, 30.—
    3.
    A piece or part of an estate:

    stricte loquendo locus non est fundus sed pars aliqua fundi,

    Dig. 50, 16, 60:

    locus certus ex fundo possideri potest,

    ib. 41, 2, 26.—
    4.
    A place, spot, locality; a country region: hau longe abesse oportet homines hinc;

    ita hic lepidust locus,

    Plaut. Rud. 1, 4, 35:

    nunc hoc ubi abstrudam cogito solum locum,

    id. Aul. 4, 6, 7:

    non hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,

    Cic. Att. 7, 3, 10; Verg. A. 1, 530; Caes. B. G. 5, 12.— Poet. of the inhabitants of a place, a neighborhood:

    numina vicinorum odit uterque locus,

    Juv. 15, 37.—Of a place where a city once stood, a site:

    locus Pherae,

    Plin. 4, 5, 6, § 13:

    locus Buprasium, Hyrmine,

    id. ib.; cf. Ov. F. 2, 280.— Plur. rarely loci:

    quos locos adiisti,

    Plaut. Trin. 4, 2, 86:

    locos tenere,

    Liv. 5, 35, 1:

    occupare,

    Sall. J. 18, 4; 76, 1; Lucr. 4, 509; Verg. A. 1, 306; 2, 28; Prop. 4 (5), 8, 22; Tac. A. 1, 61; 13, 36; Suet. Tib. 43.—Usually loca:

    loca haec circiter,

    Plaut. Cist. 4, 2, 8:

    venisse in illa loca,

    Cic. Fam. 9, 2, 5; id. Fin. 5, 1, 2 sq.; Caes. B. G. 2, 4, 2; Lucr. 1, 373; 2, 146; Cat. 9, 7; 63, 3; Sall. J. 18, 11; 54, 3; Verg. G. 2, 140; id. A. 1, 51; 2, 495; Hor. C. 1, 22, 7; Tib. 4, 1, 97; Ov. M. 10, 29; Liv. 1, 1, 5; 1, 5, 2; 1, 6, 4 et saep.—
    5.
    In war [p. 1075] or battle, a post, station (plur. loca):

    tum loca sorte legunt,

    Verg. A. 5, 132:

    loca jussa tenere,

    id. ib. 10, 238:

    loca servare,

    Amm. 25, 6, 14.—
    6.
    Loci and loca, of parts of the body:

    loci nervosi,

    Cels. 5, 26, 26.—Esp.:

    muliebres,

    Varr. L. L. 5, 2, 15; and without adj., in females, the womb:

    si ea lotio locos fovebit,

    Cato, R. R. 157, 11:

    cum in locis semen insederit,

    Cic. N. D. 2, 51; Cels. 2, 8. —Of animals, Col. 6, 27, 10.—Of birds, Col. 8, 11, 8; Lucr. 14, 1246; Plin. 11, 37, 84, § 209; Cael. Aur. Acut. 3, 17:

    genitalia,

    Col. 7, 7, 4; cf. id. 8, 7, 2; 8, 11, 8;

    in males,

    Lucr. 4, 1034; 4, 1045.—
    7.
    Communis locus,
    (α).
    The place of the dead:

    qui nunc abierunt hinc in communem locum,

    Plaut. Cas. prol. 19.—
    (β).
    A public place:

    Sthenius... qui oppidum non maximum maximis ex pecunia sua locis communibus monumentisque decoravit,

    Cic. Verr. 2, 2, 46, § 112.—
    8.
    A burial-place, grave; very freq. in epitaphs; v. Inscr. Orell. 8; 4499; 4500 sq.
    II.
    Trop.
    A.
    A topic of discussion or thought; a matter, subject, point, head or division of a subject.
    1.
    In gen.:

    cum fundamentum esset philosophiae positum in finibus bonorum, perpurgatus est is locus a nobis quinque libris,

    Cic. Div. 2, 1, 2:

    Theophrastus cum tractat locos ab Aristotele ante tractatos,

    id. Fin. 1, 2, 6:

    hic locus, de natura usuque verborum,

    id. Or. 48, 162:

    philosophiae noti et tractati loci,

    id. ib. 33, 118:

    ex quattuor locis in quos honesti naturam vimque divisimus,

    id. Off. 1, 6, 18; id. Inv. 2, 3, 11; 2, 5, 16; 2, 8, 26 et saep.; Quint. 2, 4, 27; 2, 11, 6; 5, 8, 4; Juv. 6, 245; Tac. Or. 31.—
    2.
    Esp.: loci, the grounds of proof, the points on which proofs are founded or from which they are deduced:

    cum pervestigare argumentum aliquod volumus, locos nosse debemus,

    Cic. Top. 2, 7; id. de Or. 1, 13, 56; 3, 55, 210:

    traditi sunt ex quibus argumenta ducantur duplices loci,

    id. Or. 35; so sing.:

    itaque licet definire, locum esse argumenti sedem,

    id. Top. 2.—
    3.
    Esp.: loci communes, general arguments, which do not grow out of the particular facts of a case, but are applicable to any class of cases:

    pars (argumentorum) est pervagatior et aut in omnis ejusdem generis aut in plerasque causas adcommodata: haec ergo argumenta, quae transferri in multas causas possunt, locos communis nominamus,

    Cic. Inv. 2, 14, 47 sq.; cf. the passage at length; id. ib. 2, 16, 50 sq.; 2, 18, 56; Auct. Her. 3, 8, 15; Quint. 2, 1, 9; 3, 1, 12; 5, 1, 3; 5, 13, 57 al.— Sing.:

    vix ullus est tam communis locus, qui possit cohaerere cum causa, nisi aliquo proprio quaestionis vinculo copulatus,

    Quint. 2, 4, 30:

    locus, for communis locus,

    id. 4, 2, 117; 5, 7, 32.—
    B.
    A passage in a book or author; plur. loci (Zumpt, Gram. §

    99): locos quosdam transferam,

    Cic. Fin. 1, 3, 7; Quint. 1, 1, 36; 1, 4, 4; 5, 13, 42; 6, 3, 36; Tac. Or. 22:

    locos Lucreti plurimos sectare,

    Gell. 1, 21, 7;

    but rarely loca: loca jam recitata,

    Hor. Ep. 2, 1, 223; Amm. 29, 2, 8.—
    C.
    Room, opportunity, cause, occasion, place, time, etc., for any thing:

    et cognoscendi et ignoscendi dabitur peccati locus,

    Ter. Heaut. 2, 1, 6:

    avaritia paululum aliquid loci rationi et consilio dedisset,

    Cic. Quint. 16, 53:

    de tuo in me animo iniquis secus existimandi videris nonnihil dedisse loci,

    to have given occasion, cause, reason, id. Fam. 3, 6, 6:

    dare suspicioni locum,

    id. Cael. 4, 9:

    dare locum dubitationis,

    id. Balb. 6, 16; Val. Fl. 4, 451: locum habere, to find a place:

    qui dolorem summum malum dicit, apud eum, quem locum habet fortitudo?

    Cic. Off. 3, 33, 117:

    in hoc altero dicacitatis quid habet ars loci?

    id. de Or. 2, 54, 219; so,

    locus est alicui rei: legi Aquiliae locus est adversus te,

    Dig. 9, 2, 27; cf.:

    huic edicto locus est,

    ib. 37, 10, 6; cf.:

    meritis vacat hic tibi locus,

    Verg. A. 11, 179:

    cum defendendi negandive non est locus,

    Quint. 5, 13, 8:

    quaerendi,

    id. 3, 8, 21.—Also in the sense of there is place for any thing, it finds acceptance:

    in poëtis non Homero soli locus est aut Archilocho, etc.,

    Cic. Or. 1, 4:

    si in mea familiaritate locus esset nemini nisi, etc.,

    id. Planc. 33, 82:

    maledicto nihil loci est,

    id. Mur. 5, 12: locum non relinquere, to leave no room for, not to admit, to exclude:

    vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit,

    id. Quint. 15, 49; so,

    nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum,

    id. Fam. 1, 1, 2: nancisci locum, to find occasion:

    nactus locum resecandae libidinis,

    id. Att. 1, 18, 2:

    valde gaudeo, si est nunc ullus gaudendi locus,

    id. ib. 9, 7, 6.—
    D.
    In aliquo loco esse, to be in any place, position, situation, condition, state, relation:

    si ego in istoc siem loco, dem potius aurum, quam, etc.,

    position, place, Plaut. Bacch. 4, 9, 116:

    tanta ibi copia venustatum aderat, in suo quaeque loco sita munde,

    id. Poen. 5, 4, 8:

    in uxoris loco habere,

    Ter. Heaut. 1, 1, 52:

    in liberūm loco esse,

    Cic. de Or. 2, 49, 200; id. Planc. 11, 28; id. Brut. 1, 1; but more freq. without in:

    is si eo loco esset, negavit se facturum,

    id. Fam. 4, 4, 4:

    eodem loco esse,

    Sen. Ben. 3, 8, 2; 7, 14, 6.—Esp. with a gen.:

    parentis loco esse,

    Cic. Div. in Caecil. 19, 61:

    hostium loco esse,

    Liv. 2, 4, 7:

    fratris loco esse,

    Cic. Fam. 5, 3, 1; 7, 3, 6; Quint. 6, 1, 7:

    nec vero hic locus est, ut, etc.,

    not the proper occasion, Cic. Tusc. 4, 1, 1; id. Rosc. Am. 12, 33.— Hence, loco or in loco, at the right place or time, seasonably, suitably:

    posuisti loco versus Attianos,

    Cic. Fam. 9, 16, 4:

    epistolae non in loco redditae,

    id. ib. 11, 16, 1:

    dulce est desipere in loco,

    Hor. C. 4, 12, 28; so,

    locis: non insurgit locis? non figuris gaudet?

    Quint. 12, 10, 23:

    quo res summa loco?

    in what condition? Verg. A. 2, 322:

    quo sit fortuna loco,

    id. ib. 9, 723:

    quo sit Romana loco res,

    Hor. Ep. 1, 12, 25:

    quo tua sit fortuna loco,

    Stat. Th. 7, 558:

    missis nuntiis, quo loco res essent,

    Liv. 2, 47, 5:

    primo loco,

    in the first place, first in order, Juv. 5, 12.—Freq. as a partit. gen.:

    quo loci for quo loco,

    Cic. Att. 8, 10; id. Div. 2, 66:

    eo loci for eo loco,

    id. Sest. 31, 68; Tac. A. 15, 74:

    eodem loci,

    Suet. Calig. 53:

    ubi loci,

    Plaut. Merc. 5, 4, 26:

    ibidem loci,

    id. Cist. 3, 1, 53:

    interea loci for interea,

    meanwhile, Ter. Eun. 1, 2, 46:

    postea loci,

    after that, afterwards, Sall. J. 102:

    ubicumque locorum,

    Hor. Ep. 1, 3, 34:

    adhuc locorum,

    hitherto, Plaut. Capt. 2, 3, 25:

    ad id locorum,

    to that time, till then, hitherto, Sall. J. 63, 6; 73, 2; Liv. 22, 38, 12:

    post id locorum,

    after that, thereupon, Plaut. Cas. 1, 32:

    inde loci,

    since then, Lucr. 5, 437.—
    E.
    Place, position, degree, rank, order, office, of persons or things:

    summus locus civitatis,

    Cic. Clu. 55, 150:

    tua dignitas suum locum obtinebit,

    id. Fam. 3, 9, 2:

    quem locum apud ipsum Caesarem obtinuisti?

    id. Phil. 2, 29, 71:

    res erat et causa nostra eo jam loci, ut, etc.,

    id. Sest. 31, 68:

    Socrates voluptatem nullo loco numerat,

    id. Fin. 2, 28, 90:

    codem loco habere, quo, etc.,

    id. Prov. Cons. 17, 41; Caes. B. G. 1, 26, 6; 7, 77, 3; id. B. C. 1, 84, 2:

    indignantes eodem se loco esse, quo, etc.,

    Liv. 42, 37, 8:

    sed esto, neque melius quod invenimus esse, neque par, est certe proximus locus,

    Quint. 10, 5, 6:

    erat ordine proximus locus,

    id. 7, 3, 36:

    humili loco,

    id. 4, 2, 2.— Plur. loca:

    ut patricii recuperarent duo consularia loca,

    Liv. 10, 15, 8:

    quinque augurum loca,

    id. 10, 8, 3; 42, 34, 15:

    omnia loca obtinuere, ne cui plebeio aditus esset,

    id. 4, 57, 11; Tac. A. 2, 55:

    Vesta loca prima tenet,

    Ov. F. 6, 304.—Esp. of birth:

    infimo loco natus,

    Cic. Fl. 11, 24:

    esse summo loco natus,

    id. Planc. 25, 60:

    Tanaquil summo loco nata,

    Liv. 1, 34.—
    F.
    Loco, adverbially, in the place of, instead of, for:

    criminis loco putant esse, quod vivam,

    Cic. Fam. 7, 3, 6:

    haec filium suum sibi praemii loco deposcit,

    id. Inv. 2, 49, 144.

    Lewis & Short latin dictionary > locus

  • 66 Matronalia

    mātrōnālis, e, adj. [1. matrona], of or belonging to a married woman or matron, womanly, matronly (not in Cic.):

    oblitae decoris matronalis,

    of womanly honor, Liv. 26, 49 fin.:

    jam illi anilis prudentia, matronalis gravitas erat,

    Plin. Ep. 5, 16, 2:

    dignitas,

    Suet. Tib. 35:

    habitus,

    i. e. the stola, Dig. 47, 10, 15:

    genae,

    the matron's cheeks, Ov. F. 2, 828:

    labor,

    Col. 12 praef. §

    7: sedulitas,

    id. ib. § 8.— Subst.: Mātrōnā-lĭa, ĭum, n., a festival celebrated by matrons in honor of Mars, on the 1st of March, at which presents were given to matrons and brides, Ov. F. 3, 229; Suet. Vesp. 19; Mart. 5, 84, 10; cf. Macr. S. 1, 12, 7;

    called also: Matronales feriae,

    Tert. Idol. 14.—Hence, adv.: mātrōnālĭter, like a matron: MATRONALITER NVPTA, as lawful wife (opp. to a concubine), Inscr. Maff. Mus. Ver. 46, 4, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > Matronalia

  • 67 matronalis

    mātrōnālis, e, adj. [1. matrona], of or belonging to a married woman or matron, womanly, matronly (not in Cic.):

    oblitae decoris matronalis,

    of womanly honor, Liv. 26, 49 fin.:

    jam illi anilis prudentia, matronalis gravitas erat,

    Plin. Ep. 5, 16, 2:

    dignitas,

    Suet. Tib. 35:

    habitus,

    i. e. the stola, Dig. 47, 10, 15:

    genae,

    the matron's cheeks, Ov. F. 2, 828:

    labor,

    Col. 12 praef. §

    7: sedulitas,

    id. ib. § 8.— Subst.: Mātrōnā-lĭa, ĭum, n., a festival celebrated by matrons in honor of Mars, on the 1st of March, at which presents were given to matrons and brides, Ov. F. 3, 229; Suet. Vesp. 19; Mart. 5, 84, 10; cf. Macr. S. 1, 12, 7;

    called also: Matronales feriae,

    Tert. Idol. 14.—Hence, adv.: mātrōnālĭter, like a matron: MATRONALITER NVPTA, as lawful wife (opp. to a concubine), Inscr. Maff. Mus. Ver. 46, 4, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > matronalis

  • 68 matronaliter

    mātrōnālis, e, adj. [1. matrona], of or belonging to a married woman or matron, womanly, matronly (not in Cic.):

    oblitae decoris matronalis,

    of womanly honor, Liv. 26, 49 fin.:

    jam illi anilis prudentia, matronalis gravitas erat,

    Plin. Ep. 5, 16, 2:

    dignitas,

    Suet. Tib. 35:

    habitus,

    i. e. the stola, Dig. 47, 10, 15:

    genae,

    the matron's cheeks, Ov. F. 2, 828:

    labor,

    Col. 12 praef. §

    7: sedulitas,

    id. ib. § 8.— Subst.: Mātrōnā-lĭa, ĭum, n., a festival celebrated by matrons in honor of Mars, on the 1st of March, at which presents were given to matrons and brides, Ov. F. 3, 229; Suet. Vesp. 19; Mart. 5, 84, 10; cf. Macr. S. 1, 12, 7;

    called also: Matronales feriae,

    Tert. Idol. 14.—Hence, adv.: mātrōnālĭter, like a matron: MATRONALITER NVPTA, as lawful wife (opp. to a concubine), Inscr. Maff. Mus. Ver. 46, 4, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > matronaliter

  • 69 obverso

    ob-versor, ātus, 1, v. dep. ( act. collat. form obverso, āre, acc. to Prisc. p. 799 P.), to take position opposite or over against, to oppose one's self (class.).
    I.
    Lit.:

    magnam partem eorum palam Carthagini obversari dici,

    Liv. 31, 11:

    in foro,

    id. 33, 47:

    sedebant judices, obversabantur advocati,

    Plin. Ep. 5, 21, 2:

    limini,

    who were about the threshold, id. ib. 6, 16, 13:

    in urbe inter coetus,

    Tac. A. 3, 37.—
    B.
    Trop., to hover or float before, to appear to one:

    illius et nomen dulce obversatur ad aures,

    Lucr. 4, 1062:

    mihi ante oculos obversatur rei publicae dignitas,

    Cic. Sest. 3, 7:

    obversentur species honestae viro,

    id. Tusc. 2, 22, 52:

    animis, oculis,

    Liv. 35, 11:

    in somnis,

    id. 2, 36:

    sibi speciem noctibus obversari,

    Suet. Claud. 37.—
    II.
    To oppose, withstand, resist (eccl. Lat.):

    malo obniti et obversari,

    Tert. adv. Gnost. 5.

    Lewis & Short latin dictionary > obverso

  • 70 obversor

    ob-versor, ātus, 1, v. dep. ( act. collat. form obverso, āre, acc. to Prisc. p. 799 P.), to take position opposite or over against, to oppose one's self (class.).
    I.
    Lit.:

    magnam partem eorum palam Carthagini obversari dici,

    Liv. 31, 11:

    in foro,

    id. 33, 47:

    sedebant judices, obversabantur advocati,

    Plin. Ep. 5, 21, 2:

    limini,

    who were about the threshold, id. ib. 6, 16, 13:

    in urbe inter coetus,

    Tac. A. 3, 37.—
    B.
    Trop., to hover or float before, to appear to one:

    illius et nomen dulce obversatur ad aures,

    Lucr. 4, 1062:

    mihi ante oculos obversatur rei publicae dignitas,

    Cic. Sest. 3, 7:

    obversentur species honestae viro,

    id. Tusc. 2, 22, 52:

    animis, oculis,

    Liv. 35, 11:

    in somnis,

    id. 2, 36:

    sibi speciem noctibus obversari,

    Suet. Claud. 37.—
    II.
    To oppose, withstand, resist (eccl. Lat.):

    malo obniti et obversari,

    Tert. adv. Gnost. 5.

    Lewis & Short latin dictionary > obversor

  • 71 pario

    1.
    părĭo, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [par].
    I.
    Act.
    A.
    In gen., to make equal; hence, pass., with force of mid., to be equal (postclass.):

    pariari deo,

    Tert. Res. Carn. 6.—
    B.
    In partic., to settle, pay in full a debt:

    nummos alicui,

    Dig. 40, 1, 4: QVISQVIS MENSIB. CONTINENTER NON PARIAVERIT, has not paid his share, Inscr. Lanuv. (a. p. Chr. 136) in Momms. Collegg. et Sodalicc. Romann.— In part. perf. mid.: PARIATVS, that has paid his share, Inscr. Lanuv. in Momms. Collegg. et Sodalicc. Romann.—
    II.
    Neutr., to be equal, Tert. Anim. 30 fin.; 32 fin.
    2.
    părĭo, pĕpĕri, părĭtum, and partum, 3 ( fut. part. parturam, Plaut. Am. 2, 2, 86; fut. paribis for paries, Pompon. ap. Non. 508, 3; inf. parire, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 59 Müll., and in Diom. p. 378 P.; Plaut. Fragm. ap. Philarg. Verg. E. 2, 63), v. a. [cf. Gr. root por- in eporon, gave, peprôtai, is fated; Lat. portio, partus, puerpera, perh. parare], to bring forth, to bear; of animals, to drop, lay, spawn, etc. (syn. gigno).
    I.
    Lit.:

    si quintum pareret mater ejus, asinum fuisse pariturum,

    Cic. de Or. 2, 66, 267: ut ea liberos ex sese pareret, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3:

    gallinas teneras, quae primum parient, concludat,

    Cato, R. R. 89; so,

    quae gallina id ovum peperisset,

    Cic. Ac. 2, 18, 57; cf.:

    ova parire solet, etc., Enn. l. l. (Ann. v. 10 Vahl.): nam audivi feminam ego leonem semel parire, Plaut. l. l.—Of plants,

    to flower, Plin. 16, 25, 39, § 94.—
    B.
    Transf
    1.
    Of males, to beget ( poet.):

    apud tragicos: et jam leo pariet, at pater est,

    Quint. 8, 6, 34; Caecil. ap. Non. 464, 22 (in a corrupt passage).—
    2.
    In gen., to bring forth, produce:

    ligna putrefacta per imbres Vermiculos pariunt,

    Lucr. 2, 899:

    ut sarmentum in pariendis colibus vires habeat majores,

    Varr. R. R. 1, 32, 2; cf. id. ib. 1, 41, 5:

    fruges et reliqua, quae terra pariat,

    Cic. N. D. 1, 2; Plin. 16, 37, 68, § 174; 31, 10, 46, § 112:

    spiritum,

    Vulg. Isa. 26, 18. —
    II.
    Trop., to produce, create, bring about, accomplish, occasion, devise, invent, procure, acquire, etc. (syn.:

    genero, creo, gigno): ars dicendi habet hanc vim, non ut aliquid pariat et procreet, verum ut educet atque confirmet,

    Cic. de Or. 2, 87, 356: qui famam multo peperere labore, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 188 (Ann. v. 427 Vahl.):

    dolorem, voluptatem,

    Cic. Fin. 1, 15, 49:

    discidium,

    Lucr. 1, 220:

    taedium,

    Quint. 9, 4, 43:

    spinosiora multa pepererunt,

    Cic. Or. 32, 114; so,

    quibus etiam verba parienda sunt,

    id. Fin. 3, 1, 3; and:

    hinc fabulae Scyllam et Charybdim peperere,

    Just. 4, 1, 13:

    ne quicquam nobis pariant ex se incommodi,

    Plaut. Most. 2, 1, 17:

    alicui aegritudinem,

    id. Trin. 2, 2, 35:

    fiduciam,

    Sall. H. 1, 41, 22 Dietsch:

    alicni curas,

    Prop. 1, 18, 23:

    obsequium amicos, veritas odium parit,

    Ter. And. 1, 1, 41:

    sibi maximam laudem,

    Cic. Off. 2, 13, 47:

    meis laboribus dignitas salusque pariatur,

    id. Cat. 4, 1, 1; id. Sull. 17, 49:

    praedā improbe partā,

    id. Fin. 1, 16, 51:

    aliquem honeste partis bonis privare,

    id. Quint. 23, 74; id. Sull. 28, 77:

    sibi salutem,

    Caes. B. C. 3, 69:

    ante partam rei militaris gloriam amittere,

    id. B. G. 6, 39:

    gratiam ingentem apud aliquem,

    Liv. 34, 44:

    sibi decus et victoriam,

    id. 30, 14:

    amicos officio et fide,

    Sall. J. 10, 4:

    alicui somnum mero,

    Tib. 1, 7, 27 (6, 23):

    qui sibi letum Insontes peperere manu,

    Verg. A. 6, 434; Tib. 4, 13, 20.—Hence, partus, a, um, P. a., that has borne:

    parta nutrici consociata, etc.,

    the ewe that has dropped the lamb, Col. 7, 4, 3.—
    B.
    Gained, acquired. — Hence, as subst.: parta, ōrum, n., acquisitions, possessions:

    quod majus dedecus est parta amittere, quam omnino non paravisse,

    Sall. J. 31, 17; cf. id. C. 51, 42;

    d. H. 1, 41, 17 Dietsch: tantis parta malis curā majore metuque Servantur,

    Juv. 14, 303.
    3.
    părĭo, īre, the ground form of aperio and operio.

    Lewis & Short latin dictionary > pario

  • 72 parta

    1.
    părĭo, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [par].
    I.
    Act.
    A.
    In gen., to make equal; hence, pass., with force of mid., to be equal (postclass.):

    pariari deo,

    Tert. Res. Carn. 6.—
    B.
    In partic., to settle, pay in full a debt:

    nummos alicui,

    Dig. 40, 1, 4: QVISQVIS MENSIB. CONTINENTER NON PARIAVERIT, has not paid his share, Inscr. Lanuv. (a. p. Chr. 136) in Momms. Collegg. et Sodalicc. Romann.— In part. perf. mid.: PARIATVS, that has paid his share, Inscr. Lanuv. in Momms. Collegg. et Sodalicc. Romann.—
    II.
    Neutr., to be equal, Tert. Anim. 30 fin.; 32 fin.
    2.
    părĭo, pĕpĕri, părĭtum, and partum, 3 ( fut. part. parturam, Plaut. Am. 2, 2, 86; fut. paribis for paries, Pompon. ap. Non. 508, 3; inf. parire, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 59 Müll., and in Diom. p. 378 P.; Plaut. Fragm. ap. Philarg. Verg. E. 2, 63), v. a. [cf. Gr. root por- in eporon, gave, peprôtai, is fated; Lat. portio, partus, puerpera, perh. parare], to bring forth, to bear; of animals, to drop, lay, spawn, etc. (syn. gigno).
    I.
    Lit.:

    si quintum pareret mater ejus, asinum fuisse pariturum,

    Cic. de Or. 2, 66, 267: ut ea liberos ex sese pareret, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3:

    gallinas teneras, quae primum parient, concludat,

    Cato, R. R. 89; so,

    quae gallina id ovum peperisset,

    Cic. Ac. 2, 18, 57; cf.:

    ova parire solet, etc., Enn. l. l. (Ann. v. 10 Vahl.): nam audivi feminam ego leonem semel parire, Plaut. l. l.—Of plants,

    to flower, Plin. 16, 25, 39, § 94.—
    B.
    Transf
    1.
    Of males, to beget ( poet.):

    apud tragicos: et jam leo pariet, at pater est,

    Quint. 8, 6, 34; Caecil. ap. Non. 464, 22 (in a corrupt passage).—
    2.
    In gen., to bring forth, produce:

    ligna putrefacta per imbres Vermiculos pariunt,

    Lucr. 2, 899:

    ut sarmentum in pariendis colibus vires habeat majores,

    Varr. R. R. 1, 32, 2; cf. id. ib. 1, 41, 5:

    fruges et reliqua, quae terra pariat,

    Cic. N. D. 1, 2; Plin. 16, 37, 68, § 174; 31, 10, 46, § 112:

    spiritum,

    Vulg. Isa. 26, 18. —
    II.
    Trop., to produce, create, bring about, accomplish, occasion, devise, invent, procure, acquire, etc. (syn.:

    genero, creo, gigno): ars dicendi habet hanc vim, non ut aliquid pariat et procreet, verum ut educet atque confirmet,

    Cic. de Or. 2, 87, 356: qui famam multo peperere labore, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 188 (Ann. v. 427 Vahl.):

    dolorem, voluptatem,

    Cic. Fin. 1, 15, 49:

    discidium,

    Lucr. 1, 220:

    taedium,

    Quint. 9, 4, 43:

    spinosiora multa pepererunt,

    Cic. Or. 32, 114; so,

    quibus etiam verba parienda sunt,

    id. Fin. 3, 1, 3; and:

    hinc fabulae Scyllam et Charybdim peperere,

    Just. 4, 1, 13:

    ne quicquam nobis pariant ex se incommodi,

    Plaut. Most. 2, 1, 17:

    alicui aegritudinem,

    id. Trin. 2, 2, 35:

    fiduciam,

    Sall. H. 1, 41, 22 Dietsch:

    alicni curas,

    Prop. 1, 18, 23:

    obsequium amicos, veritas odium parit,

    Ter. And. 1, 1, 41:

    sibi maximam laudem,

    Cic. Off. 2, 13, 47:

    meis laboribus dignitas salusque pariatur,

    id. Cat. 4, 1, 1; id. Sull. 17, 49:

    praedā improbe partā,

    id. Fin. 1, 16, 51:

    aliquem honeste partis bonis privare,

    id. Quint. 23, 74; id. Sull. 28, 77:

    sibi salutem,

    Caes. B. C. 3, 69:

    ante partam rei militaris gloriam amittere,

    id. B. G. 6, 39:

    gratiam ingentem apud aliquem,

    Liv. 34, 44:

    sibi decus et victoriam,

    id. 30, 14:

    amicos officio et fide,

    Sall. J. 10, 4:

    alicui somnum mero,

    Tib. 1, 7, 27 (6, 23):

    qui sibi letum Insontes peperere manu,

    Verg. A. 6, 434; Tib. 4, 13, 20.—Hence, partus, a, um, P. a., that has borne:

    parta nutrici consociata, etc.,

    the ewe that has dropped the lamb, Col. 7, 4, 3.—
    B.
    Gained, acquired. — Hence, as subst.: parta, ōrum, n., acquisitions, possessions:

    quod majus dedecus est parta amittere, quam omnino non paravisse,

    Sall. J. 31, 17; cf. id. C. 51, 42;

    d. H. 1, 41, 17 Dietsch: tantis parta malis curā majore metuque Servantur,

    Juv. 14, 303.
    3.
    părĭo, īre, the ground form of aperio and operio.

    Lewis & Short latin dictionary > parta

  • 73 pectus

    pectus, ŏris, n. [kindred with the Sanscr. vakshas, pectus], the breast, in men and animals.
    I.
    Lit., the breast, the breastbone:

    pectus, hoc est ossa praecordiis et vitalibus natura circumdedit,

    Plin. 11, 37, 82, § 207; cf. Cels. 8, 7 fin.; 8, 8, 2:

    meum cor coepit in pectus emicare,

    Plaut. Aul. 4, 3, 4:

    dignitas, quae est in latitudine pectoris,

    Quint. 11, 3, 141:

    summis digitis pectus appetere,

    id. 11, 3, 124; 11, 3, 122:

    pectore adverso,

    id. 2, 15, 7:

    aequo pectore,

    upright, not inclined to one side, id. 11, 3, 125:

    pectore in adverso ensem Condidit,

    Verg. A. 9, 347:

    in pectusque cadit pronus,

    Ov. M. 4, 578:

    latum demisit pectore clavum,

    Hor. S. 1, 6, 28; 2, 8, 90 et saep.; Vulg. Gen. 3, 14.—In the poets freq., in plur., of a person's breast: hasta volans perrumpit pectora ferro, Liv. Andron. ap. Prisc. p. 760 P.; Ov. M. 4, 554.—
    II.
    Transf.
    A.
    The stomach ( poet.):

    reserato pectore diras Egerere inde dapes... gestit,

    Ov. M. 6, 663.—
    B.
    The breast.
    1.
    As the seat of affection, courage, etc., the heart, feelings, disposition:

    somnum socordiamque ex pectore oculisque amovere,

    Plaut. Ps. 1, 2, 11:

    Ah, guttula Pectus ardens mi adspersisti,

    i. e. a little comforted, id. Ep. 4, 1, 32:

    in amicitiā, nisi, ut dicitur, apertum pectus videas, etc.,

    Cic. Lael. 26, 97:

    si non ipse amicus per se amatur toto pectore ut dicitur,

    id. Leg. 1, 18, 49:

    pietate omnium pectora imbuere,

    Liv. 1, 21, 1:

    metus insidens pectoribus,

    id. 10, 41, 2; 1, 56, 4:

    quinam pectora semper impavida repens terror invaserit,

    id. 21, 30, 2:

    in eodem pectore nullum est honestorum turpiumque consortium,

    Quint. 12, 1, 4; 2, 5, 8:

    te vero... jam pectore toto Accipio,

    Verg. A. 9, 276:

    his ubi laeta deae permulsit pectora dictis,

    id. ib. 5, 816:

    robur et aes triplex circa pectus erat,

    Hor. C. 1, 3, 10; 2, 12, 15:

    pectoribus mores tot sunt quot in orbe figurae,

    id. A. A. 1, 759:

    mollities pectoris,

    tender-heartedness, id. Am. 3, 8, 18; id. H. 19, 192; so,

    pectus amicitiae,

    a friendly heart, a friend, Mart. 9, 15, 2; Stat. S. 4, 4, 103; Manil. 2, 600.— Of courage, bravery:

    cum tales animos juvenum et tam certa tulistis Pectora,

    Verg. A. 9, 249:

    te vel per Alpium juga... Forti sequemur pectore,

    Hor. Epod. 1, 11; Val. Fl. 6, 288.—Of conscience:

    vita et pectore puro,

    Hor. S. 1, 6, 64:

    pectora casta,

    Ov. H. 13, 30.—
    2.
    The soul, spirit, mind, understanding:

    de hortis toto pectore cogitemus,

    Cic. Att. 13, 12, 4; so,

    incumbe toto pectore ad laudem,

    id. Fam. 10, 10, 2:

    onerandum complendumque pectus maximarum rerum et plurimarum suavitate,

    id. de Or. 3, 30, 121:

    quod verbum in pectus Jugurthae altius descendit,

    Sall. J. 11, 7; Liv. 1, 59:

    (stultitiam tuam) in latebras abscondas pectore penitissumo,

    Plaut. Cist. 1, 1, 64:

    multipotens pectus habere, ut copias... pectore promat suo,

    id. Bacch. 4, 1, 8 Fleck.: haben' tu amicum quoi pectus sapiat? id. Trin. 1, 2, 53; id. Bacch. 4, 4, 12:

    at Cytherea novas artes, nova pectore versat Consilia,

    Verg. A. 1, 657:

    oculis pectoris aliquid haurire,

    Ov. M. 15, 63; id. Tr. 3, 1, 64:

    memori referas mihi pectore cuncta,

    Hor. S. 2, 4, 90:

    nunc adbibe puro Pectore verba,

    id. Ep. 1, 2, 68; 2, 1, 128:

    pectore arripere artes,

    Tac. Or. 28:

    pectus est quod disertos facit, et vis mentis,

    Quint. 10, 7, 15; Ov. P. 2, 4, 24:

    succinctaque pectora curis,

    Stat. S. 5, 1, 77:

    rara occulti pectoris vox,

    i. e. a reserved disposition, Tac. A. 4, 52:

    dicere de summo pectore,

    i.e. without much reflection, Gell. 17, 13, 7.—Of inspired persons:

    incaluitque deo quem clausum pectore habebat,

    Ov. M. 2, 641; Verg. A. 6, 48; Stat. Th. 4, 542.—
    3.
    The person, individual, regarded as a being of feeling or passion:

    cara sororum Pectora,

    Verg. A. 11, 216:

    mihi Thesea pectora juncta fide,

    Ov. Tr. 1, 3, 66:

    pectus consulis gerere,

    Liv. 4, 13; cf. Mart. 9, 15; Manil. 2, 600; Stat. S. 4, 4, 103.

    Lewis & Short latin dictionary > pectus

  • 74 pervolgatus

    pervulgo or - volgo, āvi, ātum, 1, v. a., to communicate to the people, to make publicly known, to publish, spread abroad (class.; cf. publico).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., Lucr. 5, 1162:

    de re illustri et facile etiam in vulgus pervulgatā,

    Cic. Fin. 2, 5, 15:

    in re tam clarā, tam testatā, tam abs te ipso pervulgatā,

    id. Verr. 2, 2, 42, § 104:

    illas tabulas pervulgari atque edi populo Romano imperavi,

    id. Sull. 15, 42:

    praemia virtutis in mediocribus hominibus pervulgari,

    id. Inv. 2, 39, 114; Q. Cic. Pet. Cons. 11, 44.—
    B.
    In partic., to make one's self common, to prostitute one's self:

    mulier, quae se omnibus pervulgaret,

    Cic. Cael. 16, 38.—
    II.
    Transf., to visit often, to frequent, haunt a place ( poet.): litus pervolgans feror, Pac. ap. Varr. L. L. 7, § 88 Müll. (Trag. Rel. p. 108 Rib.):

    solis pervolgant fulgura caelum,

    Lucr. 2, 164:

    quae pervolgant nemora avia pervolitantes,

    id. 2, 346; 4, 208. —Hence, pervulgātus ( pervolg-), a, um, P. a.
    A.
    Very usual, very common, Plaut. Bacch. 4, 9, 149:

    at hoc pervolgatum est nimis,

    id. Ps. 1, 2, 121:

    consolatio pervulgata,

    Cic. Fam. 5, 16, 2:

    notius pervulgatiusque,

    Gell. 7, 17, 8:

    pervulgatissima verborum dignitas,

    Auct. Her. 4, 8, 11.—
    B.
    Well known:

    maledicta pervulgata in omnes,

    Cic. Cael. 3, 6:

    humanitas,

    Vulg. 2 Macc. 14, 9.— Adv.: pervulgātē, after the manner of the people, as the vulgar do:

    pervulgate magis quam inscite locutus es,

    Gell. 18, 10, 6; 16, 7, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > pervolgatus

  • 75 pervulgo

    pervulgo or - volgo, āvi, ātum, 1, v. a., to communicate to the people, to make publicly known, to publish, spread abroad (class.; cf. publico).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., Lucr. 5, 1162:

    de re illustri et facile etiam in vulgus pervulgatā,

    Cic. Fin. 2, 5, 15:

    in re tam clarā, tam testatā, tam abs te ipso pervulgatā,

    id. Verr. 2, 2, 42, § 104:

    illas tabulas pervulgari atque edi populo Romano imperavi,

    id. Sull. 15, 42:

    praemia virtutis in mediocribus hominibus pervulgari,

    id. Inv. 2, 39, 114; Q. Cic. Pet. Cons. 11, 44.—
    B.
    In partic., to make one's self common, to prostitute one's self:

    mulier, quae se omnibus pervulgaret,

    Cic. Cael. 16, 38.—
    II.
    Transf., to visit often, to frequent, haunt a place ( poet.): litus pervolgans feror, Pac. ap. Varr. L. L. 7, § 88 Müll. (Trag. Rel. p. 108 Rib.):

    solis pervolgant fulgura caelum,

    Lucr. 2, 164:

    quae pervolgant nemora avia pervolitantes,

    id. 2, 346; 4, 208. —Hence, pervulgātus ( pervolg-), a, um, P. a.
    A.
    Very usual, very common, Plaut. Bacch. 4, 9, 149:

    at hoc pervolgatum est nimis,

    id. Ps. 1, 2, 121:

    consolatio pervulgata,

    Cic. Fam. 5, 16, 2:

    notius pervulgatiusque,

    Gell. 7, 17, 8:

    pervulgatissima verborum dignitas,

    Auct. Her. 4, 8, 11.—
    B.
    Well known:

    maledicta pervulgata in omnes,

    Cic. Cael. 3, 6:

    humanitas,

    Vulg. 2 Macc. 14, 9.— Adv.: pervulgātē, after the manner of the people, as the vulgar do:

    pervulgate magis quam inscite locutus es,

    Gell. 18, 10, 6; 16, 7, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > pervulgo

  • 76 pistrinus

    1.
    pristĭnus, a, um, adj. [cf. priscus], former, early, original, primitive, pristine (class.):

    tua pristina dignitas et gloria,

    Cic. Fam. 1, 5, b, 2:

    labor meus pristinus,

    id. Sull. 9, 26:

    vestra pristina bonitas et misericordia,

    id. Rosc. Am. 52, 156:

    veterem consuetudinem fori et pristinum morem judiciorum requirere,

    id. Mil. 1, 1:

    odio pristino incensa mulier,

    id. Clu. 7, 18:

    pristinum animum erga populum Romanum conservare,

    Liv. 31, 2:

    pro pristina amicitiā,

    Nep. Eum. 4, 4:

    reminiscens pristini temporis,

    id. Alc. 6, 3:

    consuetudo,

    Caes. B. C. 1, 32:

    pristina omnium confirmatur opinio,

    id. ib. 3, 82:

    in pristinum statum redire,

    id. B. G. 7, 54; so,

    gloria,

    Verg. A. 10, 143:

    conjux,

    id. ib. 6, 473:

    mens,

    Ov. M. 3, 203:

    consulatus super pristinum quattuor gessit,

    Suet. Claud. 14:

    annotationes, Gell. praef.: pristina jura recipere,

    Gai. Inst. 1, 129.— Subst.: pristĭ-num, i, n., a former condition:

    in pristinum restituere,

    Nep. Timol. 1, 1.—
    II.
    In partic.
    A.
    Just past, preceding, previous, of yesterday:

    diei pristini perfidia,

    Caes. B. G. 4, 14:

    somnium pristinae noctis,

    Suet. Aug. 94.—
    B.
    = priscus, old-fashioned, old, former, early (ante-class. and postAug.):

    in vobis resident mores pristini,

    Plaut. Truc. prol. 6:

    tribus pristinum nomen possident,

    Col. 5, 1, 7:

    aetas,

    Claud. II. Cons. Stil. 124.
    2.
    pristīnus or pistrīnus, a, um, adj. [pristis for pistrix], of or belonging to (the constellation of) the Whale (post-Aug.):

    ex occasu pristini sideris,

    Col. 11, 2, 5; id. 11, 2, 64.

    Lewis & Short latin dictionary > pistrinus

  • 77 posteriora

    postĕrus or poster (not in use in nom. sing. masc.), a, um, adj.—Comp: posterior, us.— Sup.: postremus or postumus, a, um [post], coming after, following, next, ensuing, future.
    I.
    Posit.:

    cum ibi diem posterum commoraretur,

    Cic. Clu. 13, 37:

    in posterum diem distulit,

    id. Deiot. 7, 21:

    postero die mane,

    id. Verr 2, 2, 17, § 41:

    postero die, Sall J. 75, 9: posterā nocte,

    Nep. Eum. 9, 4:

    postero anno, Cic. Fragm. pro C. Cornel.: postera aetas,

    Hor. Ep. 2, 1, 42:

    lux,

    id. S. 1, 5, 39:

    posterā Crescam laude,

    in the esteem of posterity, id. C. 3, 30, 7:

    posteri dies,

    unlucky, Non. 73, 32.— Hence,
    2.
    Subst.: postĕri, ōrum, m., coming generations, descendants, posterity:

    expetantur eae poenae a liberis, a nepotibus, a posteris,

    Cic. N. D. 3, 38, 90:

    posterūm gloria,

    Tac. A. 3, 72:

    postero, for postero die,

    on the following day, next day, id. ib. 4, 45; cf.:

    quam minimum credula postero,

    Hor. C. 1, 11, 8: in posterum, for in posterum diem, to the following day, till the next day:

    in posterum oppugnationem differt,

    Caes. B. G. 7, 11.—More freq.: in posterum (sc. tempus), in the future, for the future:

    in posterum confirmat,

    Caes. B. C. 1, 3:

    multum in posterum providerunt,

    Cic. Agr. 2, 33, 91; id. Phil. 13, 3, 6; id. Fam. 1, 9, 2:

    longe in posterum prospicere,

    id. ib. 2, 8, 1.—
    B.
    Trop., inferior (post-class.), Mart. Cap. 4, § 333.—
    II.
    Comp.: postĕ-rĭor, postĕrĭus.
    A.
    Lit., that comes or follows after, next in order, time, or place, latter, later, posterior (class.; strictly only when two objects or classes are contrasted in place or time;

    opp.: prior, superior): ut cum priore (dicto) necessario posterius cohaerere videntur,

    Cic. Inv. 1, 46, 86:

    nec acumine posteriorum (oratorum), nec fulmine utens superiorum,

    id. Or. 6, 21:

    ea pertinere ad superiorem divisionem: contra posteriorem nihil dici oportere,

    id. Ac. 2, 31, 99; 2, 30, 96; id. Off. 1, 20, 67:

    posteriores pedes (opp.: pedes priores),

    the hind feet, Plin. 11, 45, 101, § 248; cf.:

    genua,

    id. 11, 45, 102, § 249:

    pars prior apparet, posteriora latent,

    Ov. F. 4, 718:

    posteriores cogitationes,

    afterthoughts, Cic. Phil. 12, 2, 5:

    paria esse debent posteriora superioribus,

    id. de Or. 3, 48, 186:

    Thucy dides paulo aetate posterior,

    id. Brut. 11, 48:

    quod prius ordine verbum est, Posterius facias,

    Hor. S. 1, 4, 59.—Sometimes added to other words of contrast:

    alii... alii... tamen hi quoque posteriores, etc.,

    Cic. Fin. 3, 21, 70:

    cujus est ratio duplex... facilior est haec posterior... sed illa lautior,

    id. Off. 2, 15, 52; cf. superior.—
    2.
    Subst.
    a.
    postĕ-rĭōres, um, m., for posteri, posterity (postclass.):

    quemadmodum omnes cognati supra tritavum, generali appellatione majores vocantur, ita post trinepotem posteriores,

    Dig. 38, 10, 10.—
    b.
    postĕrĭōra, um, n., the posteriors (post-class.), Lampr Elag. 5. — Adv.: postĕrĭus, later, afterwards (class.):

    posterius dicere,

    Plaut. Ep. 2, 2, 76:

    posterius istuc dicis quam credo tibi,

    i. e. I believe you before you speak, id. As. 1, 1, 48:

    jubet posterius ad se reverti,

    Cic. Verr 2, 4, 29, § 66:

    Thucydides si posterius fuisset,

    had he lived at a later period, id. Brut. 83, 288.—
    B.
    Trop., inferior, of less account or value, worse (class.):

    quorum utrique semper patriae salus et dignitas posterior suā dominatione et domesticis commodis fuit,

    Cic. Att. 10, 4, 4; id. Phil. 13, 3, 6:

    suam salutem posteriorem communi salute ducere,

    id. Rab. Perd. 1, 3:

    nihil posterius, nihil nequius,

    id. Pis. 27, 66 (al. protervius):

    omnes res posteriores pono atque operam do tibi,

    I lay every thing aside, Plaut. Mil. 4, 1, 7: non posteriores feram, I will not play the meanest part, I shall not be behindhand, Ter Ad. 5, 4, 26; cf.:

    cujus sic fortuna cum improbitate certavit, ut nemo posset utrum posterior an infelicior esset judicare,

    Cic. Prov Cons. 4, 8 fin.
    III.
    Sup, in two forms, postrēmus and postŭmus, a, um.
    A.
    postrēmus, a, um, the hindmost, the last (class.):

    alia prima ponet, alia postrema,

    last, Cic. Or 15, 50:

    acies,

    the rear, Sall. J. 101, 5:

    in agmine in primis modo, modo in postremis adesse,

    now in the front, now in the rear, id. ib. 45, 2: postremā in comoediā, at the end of the piece, Plaut. Cist. fin.:

    in postremo libro,

    at the close of the book, Just. 43, 5:

    mense postremo,

    Pall. 7, 2:

    munus, i. e. exsequiae,

    the last honors, Cat. 101, 3:

    nec postrema cura,

    not the last, least, Verg. G. 3, 404; cf.:

    non in postremis, i. e. in primis,

    especially, Cic. Fam. 1, 9, 17.— postrēmō, adv., at last, finally (class.), Caes. B. G. 7, 1:

    omnes urbes, agri, regna denique, postremo etiam vectigalia vestra venierint,

    Cic. Agr. 2, 23, 62:

    primum... deinde... postremo: denique... postremo,

    id. N. D. 1, 37, 104; Hor. S. 2, 2, 132: ad postremum, at last, finally, ultimately:

    sed ad postremum nihil apparet,

    Plaut. Poen. 4, 2, 23; Sall. Fragm. ap. Aug. Civ. Dei, 3, 17; Liv. 38, 16; Hirt. B. G. 8, 43: postremum, for the last time:

    si id facis, hodie postremum me vides, Ter And. 2, 1, 22: in quo (vestigio) ille postremum institisset,

    Cic. de Or. 3, 2, 6: postremum, at last:

    postremum mel et acetum superfundes,

    Pall. 12, 22.—
    2.
    Trop., the last, lowest, basest, meanest, worst (class.):

    postremum genus,

    Cic. Cat. 2, 10, 22: ut homines postremi pecuniis alienis locupletarentur, id. Rosc. Am. 47, 137:

    servitus postremum malorum omnium,

    id. Phil. 2, 44, 113.—Hence, ante- and post-class., a new comp. postremior, and sup. postremissimus:

    ut possit videri nullum animal in terris homine postremius,

    App. de Deo Socr. p. 43 fin.: omnium nationum postremissimum nequissimumque existimatote, C. Gracch. ap. Gell. 15, 12, 3:

    cum adulescentulis postremissimis,

    App. Mag. p. 336.—
    B.
    po-stŭmus (acc. to an erroneous derivation, from post - humus, sometimes also post-humus), a, um, the last, said esp. of the youngest children, or of those born after the father's death, or after he had made his will, late-born, posthumous:

    Silvius... tua postuma proles, Quem tibi longaevo serum Lavinia conjux Educet silvis,

    late-born son, Verg. A. 6, 763; cf. with this passage: postuma proles non eum significat, qui patre mortuo, sed qui postremo loco natus est, sicuti Silvius, qui Aeneā jam sene, tardo seroque partu est editus, Caesellius Vindex ap. Gell. 2, 16, 5.—On the other hand:

    is, qui post patris mortem natus est, dicitur postumus,

    Varr. L. L. 9, § 60 Müll.; and:

    postumus cognominatur post patris mortem natus,

    Fest. p. 238 Müll.; Plaut. ap. Fest. l. l.—As subst.: postŭmus, i, m., a posthumous child:

    non minus postumis quam jam natis testamento tutores dari posse,

    Gai. Inst. 1, 147:

    si quis postumis dederit tutores, hique vivo eo nascantur, an datio valeat?

    Dig. 26, 2, 16 fin.:

    postuma spes,

    the last, App. M. 4, p. 144, 26:

    suscipit doctrinam seram plane et postumam,

    id. Mag. p. 297, 23:

    cena quam postumā diligentiā praeparaverat,

    with extreme care, id. M. 6, p. 186, 25.—
    * 2.
    Subst.: postŭmum, i, n., that which is last, the end, extremity:

    de postumo corporis,

    Tert. adv. Gnost. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > posteriora

  • 78 posteriores

    postĕrus or poster (not in use in nom. sing. masc.), a, um, adj.—Comp: posterior, us.— Sup.: postremus or postumus, a, um [post], coming after, following, next, ensuing, future.
    I.
    Posit.:

    cum ibi diem posterum commoraretur,

    Cic. Clu. 13, 37:

    in posterum diem distulit,

    id. Deiot. 7, 21:

    postero die mane,

    id. Verr 2, 2, 17, § 41:

    postero die, Sall J. 75, 9: posterā nocte,

    Nep. Eum. 9, 4:

    postero anno, Cic. Fragm. pro C. Cornel.: postera aetas,

    Hor. Ep. 2, 1, 42:

    lux,

    id. S. 1, 5, 39:

    posterā Crescam laude,

    in the esteem of posterity, id. C. 3, 30, 7:

    posteri dies,

    unlucky, Non. 73, 32.— Hence,
    2.
    Subst.: postĕri, ōrum, m., coming generations, descendants, posterity:

    expetantur eae poenae a liberis, a nepotibus, a posteris,

    Cic. N. D. 3, 38, 90:

    posterūm gloria,

    Tac. A. 3, 72:

    postero, for postero die,

    on the following day, next day, id. ib. 4, 45; cf.:

    quam minimum credula postero,

    Hor. C. 1, 11, 8: in posterum, for in posterum diem, to the following day, till the next day:

    in posterum oppugnationem differt,

    Caes. B. G. 7, 11.—More freq.: in posterum (sc. tempus), in the future, for the future:

    in posterum confirmat,

    Caes. B. C. 1, 3:

    multum in posterum providerunt,

    Cic. Agr. 2, 33, 91; id. Phil. 13, 3, 6; id. Fam. 1, 9, 2:

    longe in posterum prospicere,

    id. ib. 2, 8, 1.—
    B.
    Trop., inferior (post-class.), Mart. Cap. 4, § 333.—
    II.
    Comp.: postĕ-rĭor, postĕrĭus.
    A.
    Lit., that comes or follows after, next in order, time, or place, latter, later, posterior (class.; strictly only when two objects or classes are contrasted in place or time;

    opp.: prior, superior): ut cum priore (dicto) necessario posterius cohaerere videntur,

    Cic. Inv. 1, 46, 86:

    nec acumine posteriorum (oratorum), nec fulmine utens superiorum,

    id. Or. 6, 21:

    ea pertinere ad superiorem divisionem: contra posteriorem nihil dici oportere,

    id. Ac. 2, 31, 99; 2, 30, 96; id. Off. 1, 20, 67:

    posteriores pedes (opp.: pedes priores),

    the hind feet, Plin. 11, 45, 101, § 248; cf.:

    genua,

    id. 11, 45, 102, § 249:

    pars prior apparet, posteriora latent,

    Ov. F. 4, 718:

    posteriores cogitationes,

    afterthoughts, Cic. Phil. 12, 2, 5:

    paria esse debent posteriora superioribus,

    id. de Or. 3, 48, 186:

    Thucy dides paulo aetate posterior,

    id. Brut. 11, 48:

    quod prius ordine verbum est, Posterius facias,

    Hor. S. 1, 4, 59.—Sometimes added to other words of contrast:

    alii... alii... tamen hi quoque posteriores, etc.,

    Cic. Fin. 3, 21, 70:

    cujus est ratio duplex... facilior est haec posterior... sed illa lautior,

    id. Off. 2, 15, 52; cf. superior.—
    2.
    Subst.
    a.
    postĕ-rĭōres, um, m., for posteri, posterity (postclass.):

    quemadmodum omnes cognati supra tritavum, generali appellatione majores vocantur, ita post trinepotem posteriores,

    Dig. 38, 10, 10.—
    b.
    postĕrĭōra, um, n., the posteriors (post-class.), Lampr Elag. 5. — Adv.: postĕrĭus, later, afterwards (class.):

    posterius dicere,

    Plaut. Ep. 2, 2, 76:

    posterius istuc dicis quam credo tibi,

    i. e. I believe you before you speak, id. As. 1, 1, 48:

    jubet posterius ad se reverti,

    Cic. Verr 2, 4, 29, § 66:

    Thucydides si posterius fuisset,

    had he lived at a later period, id. Brut. 83, 288.—
    B.
    Trop., inferior, of less account or value, worse (class.):

    quorum utrique semper patriae salus et dignitas posterior suā dominatione et domesticis commodis fuit,

    Cic. Att. 10, 4, 4; id. Phil. 13, 3, 6:

    suam salutem posteriorem communi salute ducere,

    id. Rab. Perd. 1, 3:

    nihil posterius, nihil nequius,

    id. Pis. 27, 66 (al. protervius):

    omnes res posteriores pono atque operam do tibi,

    I lay every thing aside, Plaut. Mil. 4, 1, 7: non posteriores feram, I will not play the meanest part, I shall not be behindhand, Ter Ad. 5, 4, 26; cf.:

    cujus sic fortuna cum improbitate certavit, ut nemo posset utrum posterior an infelicior esset judicare,

    Cic. Prov Cons. 4, 8 fin.
    III.
    Sup, in two forms, postrēmus and postŭmus, a, um.
    A.
    postrēmus, a, um, the hindmost, the last (class.):

    alia prima ponet, alia postrema,

    last, Cic. Or 15, 50:

    acies,

    the rear, Sall. J. 101, 5:

    in agmine in primis modo, modo in postremis adesse,

    now in the front, now in the rear, id. ib. 45, 2: postremā in comoediā, at the end of the piece, Plaut. Cist. fin.:

    in postremo libro,

    at the close of the book, Just. 43, 5:

    mense postremo,

    Pall. 7, 2:

    munus, i. e. exsequiae,

    the last honors, Cat. 101, 3:

    nec postrema cura,

    not the last, least, Verg. G. 3, 404; cf.:

    non in postremis, i. e. in primis,

    especially, Cic. Fam. 1, 9, 17.— postrēmō, adv., at last, finally (class.), Caes. B. G. 7, 1:

    omnes urbes, agri, regna denique, postremo etiam vectigalia vestra venierint,

    Cic. Agr. 2, 23, 62:

    primum... deinde... postremo: denique... postremo,

    id. N. D. 1, 37, 104; Hor. S. 2, 2, 132: ad postremum, at last, finally, ultimately:

    sed ad postremum nihil apparet,

    Plaut. Poen. 4, 2, 23; Sall. Fragm. ap. Aug. Civ. Dei, 3, 17; Liv. 38, 16; Hirt. B. G. 8, 43: postremum, for the last time:

    si id facis, hodie postremum me vides, Ter And. 2, 1, 22: in quo (vestigio) ille postremum institisset,

    Cic. de Or. 3, 2, 6: postremum, at last:

    postremum mel et acetum superfundes,

    Pall. 12, 22.—
    2.
    Trop., the last, lowest, basest, meanest, worst (class.):

    postremum genus,

    Cic. Cat. 2, 10, 22: ut homines postremi pecuniis alienis locupletarentur, id. Rosc. Am. 47, 137:

    servitus postremum malorum omnium,

    id. Phil. 2, 44, 113.—Hence, ante- and post-class., a new comp. postremior, and sup. postremissimus:

    ut possit videri nullum animal in terris homine postremius,

    App. de Deo Socr. p. 43 fin.: omnium nationum postremissimum nequissimumque existimatote, C. Gracch. ap. Gell. 15, 12, 3:

    cum adulescentulis postremissimis,

    App. Mag. p. 336.—
    B.
    po-stŭmus (acc. to an erroneous derivation, from post - humus, sometimes also post-humus), a, um, the last, said esp. of the youngest children, or of those born after the father's death, or after he had made his will, late-born, posthumous:

    Silvius... tua postuma proles, Quem tibi longaevo serum Lavinia conjux Educet silvis,

    late-born son, Verg. A. 6, 763; cf. with this passage: postuma proles non eum significat, qui patre mortuo, sed qui postremo loco natus est, sicuti Silvius, qui Aeneā jam sene, tardo seroque partu est editus, Caesellius Vindex ap. Gell. 2, 16, 5.—On the other hand:

    is, qui post patris mortem natus est, dicitur postumus,

    Varr. L. L. 9, § 60 Müll.; and:

    postumus cognominatur post patris mortem natus,

    Fest. p. 238 Müll.; Plaut. ap. Fest. l. l.—As subst.: postŭmus, i, m., a posthumous child:

    non minus postumis quam jam natis testamento tutores dari posse,

    Gai. Inst. 1, 147:

    si quis postumis dederit tutores, hique vivo eo nascantur, an datio valeat?

    Dig. 26, 2, 16 fin.:

    postuma spes,

    the last, App. M. 4, p. 144, 26:

    suscipit doctrinam seram plane et postumam,

    id. Mag. p. 297, 23:

    cena quam postumā diligentiā praeparaverat,

    with extreme care, id. M. 6, p. 186, 25.—
    * 2.
    Subst.: postŭmum, i, n., that which is last, the end, extremity:

    de postumo corporis,

    Tert. adv. Gnost. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > posteriores

  • 79 posterius

    postĕrus or poster (not in use in nom. sing. masc.), a, um, adj.—Comp: posterior, us.— Sup.: postremus or postumus, a, um [post], coming after, following, next, ensuing, future.
    I.
    Posit.:

    cum ibi diem posterum commoraretur,

    Cic. Clu. 13, 37:

    in posterum diem distulit,

    id. Deiot. 7, 21:

    postero die mane,

    id. Verr 2, 2, 17, § 41:

    postero die, Sall J. 75, 9: posterā nocte,

    Nep. Eum. 9, 4:

    postero anno, Cic. Fragm. pro C. Cornel.: postera aetas,

    Hor. Ep. 2, 1, 42:

    lux,

    id. S. 1, 5, 39:

    posterā Crescam laude,

    in the esteem of posterity, id. C. 3, 30, 7:

    posteri dies,

    unlucky, Non. 73, 32.— Hence,
    2.
    Subst.: postĕri, ōrum, m., coming generations, descendants, posterity:

    expetantur eae poenae a liberis, a nepotibus, a posteris,

    Cic. N. D. 3, 38, 90:

    posterūm gloria,

    Tac. A. 3, 72:

    postero, for postero die,

    on the following day, next day, id. ib. 4, 45; cf.:

    quam minimum credula postero,

    Hor. C. 1, 11, 8: in posterum, for in posterum diem, to the following day, till the next day:

    in posterum oppugnationem differt,

    Caes. B. G. 7, 11.—More freq.: in posterum (sc. tempus), in the future, for the future:

    in posterum confirmat,

    Caes. B. C. 1, 3:

    multum in posterum providerunt,

    Cic. Agr. 2, 33, 91; id. Phil. 13, 3, 6; id. Fam. 1, 9, 2:

    longe in posterum prospicere,

    id. ib. 2, 8, 1.—
    B.
    Trop., inferior (post-class.), Mart. Cap. 4, § 333.—
    II.
    Comp.: postĕ-rĭor, postĕrĭus.
    A.
    Lit., that comes or follows after, next in order, time, or place, latter, later, posterior (class.; strictly only when two objects or classes are contrasted in place or time;

    opp.: prior, superior): ut cum priore (dicto) necessario posterius cohaerere videntur,

    Cic. Inv. 1, 46, 86:

    nec acumine posteriorum (oratorum), nec fulmine utens superiorum,

    id. Or. 6, 21:

    ea pertinere ad superiorem divisionem: contra posteriorem nihil dici oportere,

    id. Ac. 2, 31, 99; 2, 30, 96; id. Off. 1, 20, 67:

    posteriores pedes (opp.: pedes priores),

    the hind feet, Plin. 11, 45, 101, § 248; cf.:

    genua,

    id. 11, 45, 102, § 249:

    pars prior apparet, posteriora latent,

    Ov. F. 4, 718:

    posteriores cogitationes,

    afterthoughts, Cic. Phil. 12, 2, 5:

    paria esse debent posteriora superioribus,

    id. de Or. 3, 48, 186:

    Thucy dides paulo aetate posterior,

    id. Brut. 11, 48:

    quod prius ordine verbum est, Posterius facias,

    Hor. S. 1, 4, 59.—Sometimes added to other words of contrast:

    alii... alii... tamen hi quoque posteriores, etc.,

    Cic. Fin. 3, 21, 70:

    cujus est ratio duplex... facilior est haec posterior... sed illa lautior,

    id. Off. 2, 15, 52; cf. superior.—
    2.
    Subst.
    a.
    postĕ-rĭōres, um, m., for posteri, posterity (postclass.):

    quemadmodum omnes cognati supra tritavum, generali appellatione majores vocantur, ita post trinepotem posteriores,

    Dig. 38, 10, 10.—
    b.
    postĕrĭōra, um, n., the posteriors (post-class.), Lampr Elag. 5. — Adv.: postĕrĭus, later, afterwards (class.):

    posterius dicere,

    Plaut. Ep. 2, 2, 76:

    posterius istuc dicis quam credo tibi,

    i. e. I believe you before you speak, id. As. 1, 1, 48:

    jubet posterius ad se reverti,

    Cic. Verr 2, 4, 29, § 66:

    Thucydides si posterius fuisset,

    had he lived at a later period, id. Brut. 83, 288.—
    B.
    Trop., inferior, of less account or value, worse (class.):

    quorum utrique semper patriae salus et dignitas posterior suā dominatione et domesticis commodis fuit,

    Cic. Att. 10, 4, 4; id. Phil. 13, 3, 6:

    suam salutem posteriorem communi salute ducere,

    id. Rab. Perd. 1, 3:

    nihil posterius, nihil nequius,

    id. Pis. 27, 66 (al. protervius):

    omnes res posteriores pono atque operam do tibi,

    I lay every thing aside, Plaut. Mil. 4, 1, 7: non posteriores feram, I will not play the meanest part, I shall not be behindhand, Ter Ad. 5, 4, 26; cf.:

    cujus sic fortuna cum improbitate certavit, ut nemo posset utrum posterior an infelicior esset judicare,

    Cic. Prov Cons. 4, 8 fin.
    III.
    Sup, in two forms, postrēmus and postŭmus, a, um.
    A.
    postrēmus, a, um, the hindmost, the last (class.):

    alia prima ponet, alia postrema,

    last, Cic. Or 15, 50:

    acies,

    the rear, Sall. J. 101, 5:

    in agmine in primis modo, modo in postremis adesse,

    now in the front, now in the rear, id. ib. 45, 2: postremā in comoediā, at the end of the piece, Plaut. Cist. fin.:

    in postremo libro,

    at the close of the book, Just. 43, 5:

    mense postremo,

    Pall. 7, 2:

    munus, i. e. exsequiae,

    the last honors, Cat. 101, 3:

    nec postrema cura,

    not the last, least, Verg. G. 3, 404; cf.:

    non in postremis, i. e. in primis,

    especially, Cic. Fam. 1, 9, 17.— postrēmō, adv., at last, finally (class.), Caes. B. G. 7, 1:

    omnes urbes, agri, regna denique, postremo etiam vectigalia vestra venierint,

    Cic. Agr. 2, 23, 62:

    primum... deinde... postremo: denique... postremo,

    id. N. D. 1, 37, 104; Hor. S. 2, 2, 132: ad postremum, at last, finally, ultimately:

    sed ad postremum nihil apparet,

    Plaut. Poen. 4, 2, 23; Sall. Fragm. ap. Aug. Civ. Dei, 3, 17; Liv. 38, 16; Hirt. B. G. 8, 43: postremum, for the last time:

    si id facis, hodie postremum me vides, Ter And. 2, 1, 22: in quo (vestigio) ille postremum institisset,

    Cic. de Or. 3, 2, 6: postremum, at last:

    postremum mel et acetum superfundes,

    Pall. 12, 22.—
    2.
    Trop., the last, lowest, basest, meanest, worst (class.):

    postremum genus,

    Cic. Cat. 2, 10, 22: ut homines postremi pecuniis alienis locupletarentur, id. Rosc. Am. 47, 137:

    servitus postremum malorum omnium,

    id. Phil. 2, 44, 113.—Hence, ante- and post-class., a new comp. postremior, and sup. postremissimus:

    ut possit videri nullum animal in terris homine postremius,

    App. de Deo Socr. p. 43 fin.: omnium nationum postremissimum nequissimumque existimatote, C. Gracch. ap. Gell. 15, 12, 3:

    cum adulescentulis postremissimis,

    App. Mag. p. 336.—
    B.
    po-stŭmus (acc. to an erroneous derivation, from post - humus, sometimes also post-humus), a, um, the last, said esp. of the youngest children, or of those born after the father's death, or after he had made his will, late-born, posthumous:

    Silvius... tua postuma proles, Quem tibi longaevo serum Lavinia conjux Educet silvis,

    late-born son, Verg. A. 6, 763; cf. with this passage: postuma proles non eum significat, qui patre mortuo, sed qui postremo loco natus est, sicuti Silvius, qui Aeneā jam sene, tardo seroque partu est editus, Caesellius Vindex ap. Gell. 2, 16, 5.—On the other hand:

    is, qui post patris mortem natus est, dicitur postumus,

    Varr. L. L. 9, § 60 Müll.; and:

    postumus cognominatur post patris mortem natus,

    Fest. p. 238 Müll.; Plaut. ap. Fest. l. l.—As subst.: postŭmus, i, m., a posthumous child:

    non minus postumis quam jam natis testamento tutores dari posse,

    Gai. Inst. 1, 147:

    si quis postumis dederit tutores, hique vivo eo nascantur, an datio valeat?

    Dig. 26, 2, 16 fin.:

    postuma spes,

    the last, App. M. 4, p. 144, 26:

    suscipit doctrinam seram plane et postumam,

    id. Mag. p. 297, 23:

    cena quam postumā diligentiā praeparaverat,

    with extreme care, id. M. 6, p. 186, 25.—
    * 2.
    Subst.: postŭmum, i, n., that which is last, the end, extremity:

    de postumo corporis,

    Tert. adv. Gnost. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > posterius

  • 80 posterus

    postĕrus or poster (not in use in nom. sing. masc.), a, um, adj.—Comp: posterior, us.— Sup.: postremus or postumus, a, um [post], coming after, following, next, ensuing, future.
    I.
    Posit.:

    cum ibi diem posterum commoraretur,

    Cic. Clu. 13, 37:

    in posterum diem distulit,

    id. Deiot. 7, 21:

    postero die mane,

    id. Verr 2, 2, 17, § 41:

    postero die, Sall J. 75, 9: posterā nocte,

    Nep. Eum. 9, 4:

    postero anno, Cic. Fragm. pro C. Cornel.: postera aetas,

    Hor. Ep. 2, 1, 42:

    lux,

    id. S. 1, 5, 39:

    posterā Crescam laude,

    in the esteem of posterity, id. C. 3, 30, 7:

    posteri dies,

    unlucky, Non. 73, 32.— Hence,
    2.
    Subst.: postĕri, ōrum, m., coming generations, descendants, posterity:

    expetantur eae poenae a liberis, a nepotibus, a posteris,

    Cic. N. D. 3, 38, 90:

    posterūm gloria,

    Tac. A. 3, 72:

    postero, for postero die,

    on the following day, next day, id. ib. 4, 45; cf.:

    quam minimum credula postero,

    Hor. C. 1, 11, 8: in posterum, for in posterum diem, to the following day, till the next day:

    in posterum oppugnationem differt,

    Caes. B. G. 7, 11.—More freq.: in posterum (sc. tempus), in the future, for the future:

    in posterum confirmat,

    Caes. B. C. 1, 3:

    multum in posterum providerunt,

    Cic. Agr. 2, 33, 91; id. Phil. 13, 3, 6; id. Fam. 1, 9, 2:

    longe in posterum prospicere,

    id. ib. 2, 8, 1.—
    B.
    Trop., inferior (post-class.), Mart. Cap. 4, § 333.—
    II.
    Comp.: postĕ-rĭor, postĕrĭus.
    A.
    Lit., that comes or follows after, next in order, time, or place, latter, later, posterior (class.; strictly only when two objects or classes are contrasted in place or time;

    opp.: prior, superior): ut cum priore (dicto) necessario posterius cohaerere videntur,

    Cic. Inv. 1, 46, 86:

    nec acumine posteriorum (oratorum), nec fulmine utens superiorum,

    id. Or. 6, 21:

    ea pertinere ad superiorem divisionem: contra posteriorem nihil dici oportere,

    id. Ac. 2, 31, 99; 2, 30, 96; id. Off. 1, 20, 67:

    posteriores pedes (opp.: pedes priores),

    the hind feet, Plin. 11, 45, 101, § 248; cf.:

    genua,

    id. 11, 45, 102, § 249:

    pars prior apparet, posteriora latent,

    Ov. F. 4, 718:

    posteriores cogitationes,

    afterthoughts, Cic. Phil. 12, 2, 5:

    paria esse debent posteriora superioribus,

    id. de Or. 3, 48, 186:

    Thucy dides paulo aetate posterior,

    id. Brut. 11, 48:

    quod prius ordine verbum est, Posterius facias,

    Hor. S. 1, 4, 59.—Sometimes added to other words of contrast:

    alii... alii... tamen hi quoque posteriores, etc.,

    Cic. Fin. 3, 21, 70:

    cujus est ratio duplex... facilior est haec posterior... sed illa lautior,

    id. Off. 2, 15, 52; cf. superior.—
    2.
    Subst.
    a.
    postĕ-rĭōres, um, m., for posteri, posterity (postclass.):

    quemadmodum omnes cognati supra tritavum, generali appellatione majores vocantur, ita post trinepotem posteriores,

    Dig. 38, 10, 10.—
    b.
    postĕrĭōra, um, n., the posteriors (post-class.), Lampr Elag. 5. — Adv.: postĕrĭus, later, afterwards (class.):

    posterius dicere,

    Plaut. Ep. 2, 2, 76:

    posterius istuc dicis quam credo tibi,

    i. e. I believe you before you speak, id. As. 1, 1, 48:

    jubet posterius ad se reverti,

    Cic. Verr 2, 4, 29, § 66:

    Thucydides si posterius fuisset,

    had he lived at a later period, id. Brut. 83, 288.—
    B.
    Trop., inferior, of less account or value, worse (class.):

    quorum utrique semper patriae salus et dignitas posterior suā dominatione et domesticis commodis fuit,

    Cic. Att. 10, 4, 4; id. Phil. 13, 3, 6:

    suam salutem posteriorem communi salute ducere,

    id. Rab. Perd. 1, 3:

    nihil posterius, nihil nequius,

    id. Pis. 27, 66 (al. protervius):

    omnes res posteriores pono atque operam do tibi,

    I lay every thing aside, Plaut. Mil. 4, 1, 7: non posteriores feram, I will not play the meanest part, I shall not be behindhand, Ter Ad. 5, 4, 26; cf.:

    cujus sic fortuna cum improbitate certavit, ut nemo posset utrum posterior an infelicior esset judicare,

    Cic. Prov Cons. 4, 8 fin.
    III.
    Sup, in two forms, postrēmus and postŭmus, a, um.
    A.
    postrēmus, a, um, the hindmost, the last (class.):

    alia prima ponet, alia postrema,

    last, Cic. Or 15, 50:

    acies,

    the rear, Sall. J. 101, 5:

    in agmine in primis modo, modo in postremis adesse,

    now in the front, now in the rear, id. ib. 45, 2: postremā in comoediā, at the end of the piece, Plaut. Cist. fin.:

    in postremo libro,

    at the close of the book, Just. 43, 5:

    mense postremo,

    Pall. 7, 2:

    munus, i. e. exsequiae,

    the last honors, Cat. 101, 3:

    nec postrema cura,

    not the last, least, Verg. G. 3, 404; cf.:

    non in postremis, i. e. in primis,

    especially, Cic. Fam. 1, 9, 17.— postrēmō, adv., at last, finally (class.), Caes. B. G. 7, 1:

    omnes urbes, agri, regna denique, postremo etiam vectigalia vestra venierint,

    Cic. Agr. 2, 23, 62:

    primum... deinde... postremo: denique... postremo,

    id. N. D. 1, 37, 104; Hor. S. 2, 2, 132: ad postremum, at last, finally, ultimately:

    sed ad postremum nihil apparet,

    Plaut. Poen. 4, 2, 23; Sall. Fragm. ap. Aug. Civ. Dei, 3, 17; Liv. 38, 16; Hirt. B. G. 8, 43: postremum, for the last time:

    si id facis, hodie postremum me vides, Ter And. 2, 1, 22: in quo (vestigio) ille postremum institisset,

    Cic. de Or. 3, 2, 6: postremum, at last:

    postremum mel et acetum superfundes,

    Pall. 12, 22.—
    2.
    Trop., the last, lowest, basest, meanest, worst (class.):

    postremum genus,

    Cic. Cat. 2, 10, 22: ut homines postremi pecuniis alienis locupletarentur, id. Rosc. Am. 47, 137:

    servitus postremum malorum omnium,

    id. Phil. 2, 44, 113.—Hence, ante- and post-class., a new comp. postremior, and sup. postremissimus:

    ut possit videri nullum animal in terris homine postremius,

    App. de Deo Socr. p. 43 fin.: omnium nationum postremissimum nequissimumque existimatote, C. Gracch. ap. Gell. 15, 12, 3:

    cum adulescentulis postremissimis,

    App. Mag. p. 336.—
    B.
    po-stŭmus (acc. to an erroneous derivation, from post - humus, sometimes also post-humus), a, um, the last, said esp. of the youngest children, or of those born after the father's death, or after he had made his will, late-born, posthumous:

    Silvius... tua postuma proles, Quem tibi longaevo serum Lavinia conjux Educet silvis,

    late-born son, Verg. A. 6, 763; cf. with this passage: postuma proles non eum significat, qui patre mortuo, sed qui postremo loco natus est, sicuti Silvius, qui Aeneā jam sene, tardo seroque partu est editus, Caesellius Vindex ap. Gell. 2, 16, 5.—On the other hand:

    is, qui post patris mortem natus est, dicitur postumus,

    Varr. L. L. 9, § 60 Müll.; and:

    postumus cognominatur post patris mortem natus,

    Fest. p. 238 Müll.; Plaut. ap. Fest. l. l.—As subst.: postŭmus, i, m., a posthumous child:

    non minus postumis quam jam natis testamento tutores dari posse,

    Gai. Inst. 1, 147:

    si quis postumis dederit tutores, hique vivo eo nascantur, an datio valeat?

    Dig. 26, 2, 16 fin.:

    postuma spes,

    the last, App. M. 4, p. 144, 26:

    suscipit doctrinam seram plane et postumam,

    id. Mag. p. 297, 23:

    cena quam postumā diligentiā praeparaverat,

    with extreme care, id. M. 6, p. 186, 25.—
    * 2.
    Subst.: postŭmum, i, n., that which is last, the end, extremity:

    de postumo corporis,

    Tert. adv. Gnost. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > posterus

См. также в других словарях:

  • Dignitas — Saltar a navegación, búsqueda La dignitas era un concepto social de la Antigua Roma. La palabra no tiene una traducción específica a nuestro idioma, si bien está relacionada con el prestigio y el honor. La palabra dignidad, deriva de ella, pero… …   Wikipedia Español

  • Dignitas — may refer to: Dignitas (Roman concept), the Roman virtue Dignitas (assisted dying organisation), the assisted death charity Dignitas International, the humanitarian organisation Team Dignitas, the British e sports team Dignitas Personae, a… …   Wikipedia

  • Dignitas — bezeichnet: die lateinische Übersetzung von Würde, siehe auch Dignität einen Schweizer Verein, der sich für Sterbehilfe einsetzt und Freitodbegleitungen anbietet, siehe Dignitas (Verein) eine Auszeichnung einer US amerikanischen Institution,… …   Deutsch Wikipedia

  • Dignitas — «Dignitas» (лат. достоинство): Dignitas  геймерская команда. Dignitas  швейцарская организация …   Википедия

  • DIGNITAS — titulus itidem honorarius est, quo compellari Reges solebant apud Besl. in Comitib. Pictav. p. 257. et Casaub ad Pollion. In Ecclesia Romana, Dignitas dicitur in Ecclesiasticis beneficiis, quando beneficium habet administrationem rerum… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • dignitas — index distinction (reputation), honor (good reputation), merit Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Dignitas — Pour les articles homonymes, voir Dignitas (homonymie). Dignitas est une association suisse fournissant des services d aide au suicide[1] et basée dans le village de Forch, sur les bords du lac de Zurich[2]. Elle a notamment aidé Sir Edwa …   Wikipédia en Français

  • Dignitas (euthanasia group) — Dignitas is a Swiss assisted suicide (euthanasia) group that helps those with incurable physical and mental illnesses to die with the aid of doctors and nurses. It was founded in 1998 by Ludwig Minelli, a Swiss lawyer. Swiss laws on assisted… …   Wikipedia

  • Dignitas personae — (lat.: Die Würde der Person) ist der Titel einer Instruktion, die am 8. Dezember 2008 durch die Kongregation für die Glaubenslehre veröffentlicht würde. Dieser Grundsatztext zu bioethischen Fragen wurde bereits am 8. September 2008 fertiggestellt …   Deutsch Wikipedia

  • Dignitas Personae — is the title of a 2008 instruction by the Congregation for the Doctrine of the Faith giving doctrinal directives on certain embryonic ethical controversies that had emerged since 1987, after Donum Vitae was released. The document takes a critical …   Wikipedia

  • Dignitas Personae — Dignitas Personae, publiée en 2008 est la nouvelle instruction romaine de la Congrégation pour la doctrine de la foi sur « certaines questions de bioéthiques ». Elle se veut une actualisation de l instruction romaine précédente, Donum… …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»