Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

delivered

  • 1 aura

        aura ae (āī, V.), f, αὔρα, the air (in motion), a breeze, breath of air, wind, blast: me... omnes terrent aurae, V.: ventosi murmuris aurae, V.: rapida, O.: flammas exsuscitat aura, the breath, O. —Fig., a breath of air, wind: rumoris: famae, V.: spei, L.: voluntatis defensionisque, influence: fallax, i. e. the fickle wind of favor, H.: popularis, popular favor, C., L., H.: aura favoris popularis, L.: gaudens popularibus auris, V.: aurā, non consilio ferri, the favor of the mob, L.: divinae particula aurae, i. e. the soul, H.—The air, atmosphere, vital air (poet.): auras Vitales carpis, V.: vesci aurā Aetheriā, to live, V.: captare naribus auras, to snuff the air, V.: libertatis auram captare, a hope, L.—Height, heaven, the upper air: adsurgere in auras, V.: telum contorsit in auras, upwards, V.: stat ferrea turris ad auras (poet. for ad alta), rises, V. — The upper world: Eurydice superas veniebat ad auras, V.: pondus ad auras Expulit, i. e. was delivered of, O.—Daylight, publicity: omnia ferre sub auras, to make known, V.: fugere auras, to hide, V.—An odor, exhalation: illi Dulcis compositis spiravit crinibus aura, V.: unde auri aura refulsit, splendor, V.
    * * *
    breeze, breath (of air), wind; gleam; odor, stench; vapor; air (pl.), heaven

    Latin-English dictionary > aura

  • 2 fētus

        fētus (not foet-), adj.    [FEV-], filled with young, pregnant, breeding, with young: Lenta salix feto pecori, V.: volpes, H.— Fruitful, productive: terra frugibus: loca palustribus undis, O.— Filled, full: machina armis, V.— That has brought forth, newly delivered, nursing: lupa, V.: Uxor, Iu.— Plur f. as subst: temptabunt pabula fetas, mothers of the flock, V.
    * * *
    I
    feta, fetum ADJ
    fertile; pregnant with; full of; having newly brought forth
    II III
    offspring, young

    Latin-English dictionary > fētus

  • 3 per-agō

        per-agō ēgī, āctus, ere,    to thrust through, pierce through, transfix: latus ense, transpierce, O.—To pass through, traverse: freta, O.: cum sol peregit Signa, O.—To disturb, trouble, agitate: Sempronium usque eo, ut, etc.: humum, till persistently, O.—Fig., to go through with, carry out, execute, finish, accomplish, complete: fabulam: concilium, Cs.: conata, Iu.: cursum, V.: iter, H.: dona, finish distributing, V.: aevum, O.: otia, live at ease, O.: facinus, Iu.—To follow to the end: reum, to prosecute to condemnation, L.: causam nullo labore.— To go through, go over, set forth, relate, describe, detail: postulata, L.: verbis auspicia, mention, L.: res pace belloque gestas, treat, L.: res tenuīs, tenui sermone peractas, delivered, H.: Omnia animo mecum, review, V.

    Latin-English dictionary > per-agō

  • 4 re-levō

        re-levō āvī, ātus, āre,    to life up, raise: e terrā corpus, O.: in cubitum membra, O.—To free from a bu<*>den, make light, lighten: epistulam graviorem pellectione: Ut relevent vimina curva favi (i. e. exonerare), O.: minimo ut relevere labore, i. e. be delivered, O.—Fig., to relieve, free, lighten, ease, soothe, alleviate, mitigate: curā et metu esse relevati: pectora sicca mero, O.: a curā mens rele vata est, O.: me, console: animum, T.: ut cibi satie tas et fastidium relevatur: casūs, O.: sitim, O.

    Latin-English dictionary > re-levō

  • 5 puerpera

    woman in labour, woman who has been/is in process of being delivered of child

    Latin-English dictionary > puerpera

  • 6 acroasis

    ācrŏāsis, is, f., = akroasis ( a hearing, a listening to), the discourse delivered before an assembly, public lecture (cf. the use of contio among Eng. and collegium among Germ. scholars, for discourse, etc.):

    ut eas vel in acroasi audeam legere,

    in a public lecture, Cic. Att. 15, 17, 2:

    Callias acroasin fecit,

    Vitr. 10, 22:

    plurimas acroases fecit,

    Suet. Gram. 2 (al. akroaseis).

    Lewis & Short latin dictionary > acroasis

  • 7 adytum

    ădytum, i, n., = aduton (not to be entered), the innermost part of a temple, the sanctuary, which none but priests could enter, and from which oracles were delivered.
    I.
    Lit.: in occultis ac remotis templi, quae Graeci aduta appellant, Caes. B. C. 3, 105:

    aeternumque adytis effert penetralibus ignem,

    Verg. A. 2, 297:

    isque adytis haec tristia dicta reportat,

    id. ib. 2, 115; 6, 98; Hor. C. 1, 16, 5.—In gen., a secret place, chamber; of the dead, a grave, tomb, in Verg. A. 5, 84, and Juv. 13, 205: descriptionem cubiculorum in adytis, chambers in secret places, i. e. inner chambers, Vulg. 1 Par. 28, 11.—
    II.
    Fig.: ex adyto tamquam cordis responsa dedere, the inmost recesses, * Lucr. 1, 737.
    In Attius also masc.
    adytus, ūs: adytus augura, in Non. 488, 4 (Trag. Rel. p. 217 Rib.).

    Lewis & Short latin dictionary > adytum

  • 8 data

    1.
    do, dĕdi, dătum, dăre (also in a longer form, dănunt = dant, Pac., Naev., and Caecil. ap. Non. 97, 14 sq.; Plaut. Most. 1, 2, 48; id. Ps. 3, 1, 1 et saep.; cf. Paul. ex Fest. p. 68, 12 Müll.— Subj.:

    duim = dem,

    Plaut. Aul. 4, 6, 6; Ter. Heaut. 1, 1, 38:

    duis,

    Plaut. Capt. 2, 2, 81; id. Men. 2, 1, 42:

    duas = des,

    id. Merc. 2, 3, 67; id. Rud. 5, 3, 12; an old formula in Liv. 10, 19:

    duit,

    Plaut. As. 2, 4, 54; id. Aul. 1, 1, 23; an old formula in Liv. 22, 10 init.:

    duint,

    Plaut. Most. 3, 1, 126; id. Ps. 4, 1, 25; id. Trin. 2, 4, 35; Ter. And. 4, 1, 43; id. Phorm. 3, 2, 34 al.— Imper.: DVITOR, XII. Tab. ap. Plin. 21, 3, 5 ex conject.—Inf.: DASI = dari, acc. to Paul. ex Fest. p. 68, 13 Müll.:

    dane = dasne,

    Plaut. Truc. 2, 4, 22.—The pres. pass., first pers., dor, does not occur), v. a. [Sanscr. dā, da-dā-mi, give; Gr. di-dô-mi, dôtêr, dosis; cf.: dos, donum, damnum], to give; and hence, with the greatest variety of application, passing over into the senses of its compounds, derivatives, and synonyms (edere, tradere, dedere; reddere, donare, largiri, concedere, exhibere, porrigere, praestare, impertire, suppeditare, ministrare, subministrare, praebere, tribuere, offerre, etc.), as, to give away, grant, concede, allow, permit; give up, yield, resign; bestow, present, confer, furnish, afford; offer, etc. (very freq.).
    I.
    In gen.:

    eam carnem victoribus danunt, Naev. ap. Non. l. l.: ea dona, quae illic Amphitruoni sunt data,

    Plaut. Am. prol. 138; cf.:

    patera, quae dono mi illic data'st,

    id. ib. 1, 3, 36:

    dandis recipiendisque meritis,

    Cic. Lael. 8; cf.:

    ut par sit ratio acceptorum et datorum,

    id. ib. 16, 58: ut obsides accipere non dare consuerint, Caes. B. G. 1, 4 fin.:

    obsides,

    id. ib. 1, 19, 1;

    1, 31, 7 et saep.: patriam (sc. mundum) dii nobis communem secum dederunt,

    Cic. Rep. 1, 13:

    hominibus animus datus est ex illis sempiternis ignibus,

    id. ib. 6, 15; cf. ib. 6, 17:

    ea dant magistratus magis, quae etiamsi nolint, danda sint,

    id. ib. 1, 31; cf.

    imperia,

    id. ib. 1, 44:

    centuria, ad summum usum urbis fabris tignariis data,

    id. ib. 2, 22:

    Lycurgus agros locupletium plebi, ut servitio, colendos dedit,

    id. ib. 3, 9 fin.:

    ei filiam suam in matrimonium dat,

    Caes. B. G. 1, 3, 5:

    litteras ad te numquam habui cui darem, quin dederim,

    Cic. Fam. 12, 19: litteras (ad aliquem), to write to one, saep.; cf. id. Att. 5, 11;

    and in the same signif.: aliquid ad aliquem,

    id. ib. 10, 8 fin.:

    litteras alicui, said of the writer,

    to give one a letter to deliver, id. ib. 5, 15 fin.;

    of the bearer, rarely,

    to deliver a letter to one, id. ib. 5, 4 init.: colloquium dare, to join in a conference, converse ( poet.), Lucr. 4, 598 (Lachm.;

    al. videmus): colloquiumque sua fretus ab urbe dedit,

    parley, challenge, Prop. 5, 10, 32:

    dare poenas,

    to give satisfaction, to suffer punishment, Sall. C. 18:

    alicui poenas dare,

    to make atonement to any one; to suffer for any thing, Ov. M. 6, 544; Sall. C. 51, 31;

    v. poena: decus sibi datum esse justitia regis existimabant,

    Cic. Rep. 1, 41:

    quoniam me quodammodo invitas et tui spem das,

    id. ib. 1, 10:

    dabant hae feriae tibi opportunam sane facultatem ad explicandas tuas litteras,

    id. ib. 1, 9; cf.:

    ansas alicui ad reprehendendum,

    id. Lael. 16, 59:

    multas causas suspicionum offensionumque,

    id. ib. 24:

    facultatem per provinciam itineris faciundi,

    Caes. B. G. 1, 7, 5;

    for which: iter alicui per provinciam,

    id. ib. 1, 8, 3; Liv. 8, 5; 21, 20 al.:

    modicam libertatem populo,

    Cic. Rep. 2, 31:

    consilium,

    id. Lael. 13:

    praecepta,

    id. ib. 4 fin.:

    tempus alicui, ut, etc.,

    id. Rep. 1, 3:

    inter se fidem et jusjurandum,

    Caes. B. G. 1, 3 fin.:

    operam,

    to bestow labor and pains on any thing, Cic. de Or. 1, 55:

    operam virtuti,

    id. Lael. 22, 84;

    also: operam, ne,

    id. ib. 21, 78:

    veniam amicitiae,

    id. ib. 17:

    vela (ventis),

    to set sail, id. de Or. 2, 44, 187:

    dextra vela dare,

    to steer towards the right, Ov. 3, 640:

    me librum L. Cossinio ad te perferendum dedisse,

    Cic. Att. 2, 1:

    sin homo amens diripiendam urbem daturus est,

    id. Fam. 14, 14 et saep.: ita dat se res, so it is circumstanced, so it is, Poëta ap. Cic. N. D. 2, 26; cf.:

    prout tempus ac res se daret,

    Liv. 28, 5 et saep.— Impers.: sic datur, so it goes, such is fate, i. e. you have your reward, Plaut. Truc. 4, 8, 4; id. Ps. 1, 2, 22; id. Men. 4, 2, 40; 64; id. Stich. 5, 6, 5.— Part. perf. sometimes (mostly in poets) subst.: dăta, ōrum, n., gifts, presents, Plaut. Ps. 1, 3, 72; Prop. 3, 15, 6 (4, 14, 6 M.); Ov. M. 6, 363 (but not in Cic. Clu. 24, 66, where dona data belong together, as in the archaic formula in Liv. 22, 10 init.:

    DATVM DONVM DVIT, P. R. Q.).— Prov.: dantur opes nulli nunc nisi divitibus,

    Mart. 5, 81, 2; cf.:

    dat census honores,

    Ov. F. 1, 217.—
    (β).
    Poet. with inf.:

    da mihi frui perpetuā virginitate,

    allow me, Ov. M. 1, 486; id. ib. 8, 350:

    di tibi dent captā classem reducere Trojā,

    Hor. S. 2, 3, 191; so id. ib. 1, 4, 39; id. Ep. 1, 16, 61; id. A. P. 323 et saep.—
    (γ).
    With ne:

    da, femina ne sim,

    Ov. M. 12, 202.
    II.
    In partic.
    A.
    In milit. lang.
    1.
    Nomina, to enroll one's self for military service, to enlist, Cic. Phil. 7, 4, 13; Liv. 2, 24; 5, 10; cf.

    transf. beyond the military sphere,

    Plaut. Ps. 4, 6, 38.—
    2.
    Manus (lit., as a prisoner of war, to stretch forth the hands to be fettered; cf. Cic. Lael. 26, 99;

    hence),

    to yield, surrender, Nep. Ham. 1, 4;

    and more freq. transf. beyond the milit. sphere,

    to yield, acquiesce, Plaut. Pers. 5, 2, 72; Cic. Lael. 26, 99; id. Att. 2, 22, 2; Caes. B. G. 5, 31, 3; Ov. H. 4, 14; id. F. 3, 688; Verg. A. 11, 568; Hor. Epod. 17, 1 al.—
    3.
    Terga, for the usual vertere terga; v. tergum.—
    B.
    To grant, consent, permit.
    1.
    Esp. in jurid. lang.: DO, DICO, ADDICO, the words employed by the praetor in the execution of his office; viz. DO in the granting of judges, actions, exceptions, etc.; DICO in pronouncing sentence of judgment; ADDICO in adjudging the property in dispute to one or the other party; cf. Varr. L. L. 6, § 30 Müll.;

    hence called tria verba,

    Ov. F. 1, 47.—
    2.
    Datur, it is permitted, allowed, granted; with subj. clause: quaesitis diu terris, ubi sistere detur, Ov. M. 1, 307:

    interim tamen recedere sensim datur,

    Quint. 11, 3, 127:

    ex quo intellegi datur, etc.,

    Lact. 5, 20, 11.—
    C.
    In philos. lang., to grant a proposition:

    in geometria prima si dederis, danda sunt omnia: dato hoc, dandum erit illud (followed by concede, etc.),

    Cic. Fin. 5, 28, 83; id. Tusc. 1, 11, 25; id. Inv. 1, 31 fin.
    D.
    Designating the limit, to put, place, carry somewhere; and with se, to betake one's self somewhere:

    tum genu ad terram dabo,

    to throw, Plaut. Capt. 4, 2, 17; cf.:

    aliquem ad terram,

    Liv. 31, 37; Flor. 4, 2 fin.:

    me haec deambulatio ad languorem dedit!

    has fatigued me, Ter. Heaut. 4, 6, 3:

    hanc mihi in manum dat,

    id. And. 1, 5, 62:

    praecipitem me in pistrinum dabit,

    id. ib. 1, 3, 9:

    hostes in fugam,

    Caes. B. G. 5, 51 fin.:

    hostem in conspectum,

    to bring to view, Liv. 3, 69 fin.:

    aliquem in vincula,

    to cast into prison, Flor. 3, 10, 18; cf.:

    arma in profluentes,

    id. 4, 12, 9:

    aliquem usque Sicanium fretum,

    Val. Fl. 2, 28:

    aliquem leto,

    to put to death, to kill, Phaedr. 1, 22, 9:

    se in viam,

    to set out on a journey, Cic. Fam. 14, 12:

    sese in fugam,

    id. Verr. 2, 4, 43 fin.; cf.:

    se fugae,

    id. Att. 7, 23, 2:

    Socrates, quam se cumque in partem dedisset, omnium fuit facile princeps,

    id. de Or. 3, 16, 60 et saep.—
    E.
    Designating the effect, to cause, make, bring about, inflict, impose:

    qui dederit damnum aut malum,

    Ter. And. 1, 1, 116:

    nec consulto alteri damnum dari sine dolo malo potest,

    Cic. Tull. 14, 34; 16, 39; cf.:

    malum dare,

    id. N. D. 1, 44, 122:

    hoc quī occultari facilius credas dabo,

    Ter. Hec. 5, 4, 29:

    inania duro vulnera dat ferro,

    Ov. M. 3, 84:

    morsus,

    Prop. 5, 5, 39; cf.:

    motus dare,

    to impart motion, Lucr. 1, 819 al. (but motus dare, to make motion, to move, be moved, id. 2, 311):

    stragem,

    id. 1, 288:

    equitum ruinas,

    to overthrow, id. 5, 1329.—With part. fut. pass.:

    pectora tristitiae dissolvenda dedit,

    caused to be delivered from sadness, Tib. 1, 7, 40.—

    Prov.: dant animos vina,

    Ov. M. 12, 242. —
    F.
    Aliquid alicui, to do any thing for the sake of another; to please or humor another; to give up, sacrifice any thing to another (for the more usual condonare): da hoc illi mortuae, da ceteris amicis ac familiaribus, da patriae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5 fin.: aliquid auribus alicujus, Trebon. ib. 12, 16:

    Caere hospitio Vestalium cultisque diis,

    Liv. 7, 20:

    plus stomacho quam consilio,

    Quint. 10, 1, 117 et saep.:

    ut concessisti illum senatui, sic da hunc populo,

    i. e. forgive him, for the sake of the people, Cic. Lig. 12, 37:

    dabat et famae, ut, etc.,

    Tac. A. 1, 7.—Hence,
    b.
    Se alicui, to give one's self up wholly, to devote, dedicate one's self to a person or thing, to serve:

    dedit se etiam regibus,

    Cic. Rab. Post. 2, 4; so Ter. Eun. 3, 3, 10; id. Heaut. 4, 3, 10; Poëta ap. Cic. Fam. 2, 8, 2; Cic. Att. 7, 12, 3; Nep. Att. 9; Tac. A. 1, 31:

    mihi si large volantis ungula se det equi,

    Stat. Silv, 2, 2, 38; 1, 1, 42; 5, 3, 71 al.; Aus. Mosel. 5, 448; cf. Ov. H. 16, 161:

    se et hominibus Pythagoreis et studiis illis,

    Cic. Rep. 1, 111:

    se sermonibus vulgi,

    id. ib. 6, 23:

    se jucunditati,

    id. Off. 1, 34 al.:

    se populo ac coronae,

    to present one's self, appear, id. Verr. 2, 3, 19; cf.:

    se convivio,

    Suet. Caes. 31 et saep.:

    si se dant (judices) et sua sponte quo impellimus inclinant,

    Cic. de Or. 2, 44, 187.—
    G.
    Of discourse, to announce, tell, relate, communicate (like accipere, for to learn, to hear, v. accipio, II.; mostly ante-class. and poet.):

    erili filio hanc fabricam dabo,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 132:

    quam ob rem has partes didicerim, paucis dabo,

    Ter. Heaut. prol. 10; cf. Verg. E. 1, 19:

    imo etiam dabo, quo magis credas,

    Ter. Phorm. 5, 6, 37:

    da mihi nunc, satisne probas?

    Cic. Ac. 1, 3, 10:

    Thessalici da bella ducis,

    Val. Fl. 5, 219:

    is datus erat locus colloquio,

    appointed, Liv. 33, 13:

    fixa canens... Saepe dedit sedem notas mutantibus urbes,

    i. e. foretold, promised, Luc. 5, 107.—In pass., poet. i. q.: narratur, dicitur, fertur, etc., is said:

    seu pius Aeneas eripuisse datur,

    Ov. F. 6, 434; Stat. Th. 7, 315; Claud. Rapt. Pros. 3, 337.—
    H.
    Fabulam, to exhibit, produce a play (said of the author; cf.:

    docere fabulam, agere fabulam),

    Cic. Brut. 18 fin.; id. Tusc. 1, 1 fin.; Ter. Eun. prol. 9; 23; id. Heaut. prol. 33; id. Hec. prol. 1 Don.;

    and transf.,

    Cic. Clu. 31, 84; cf.

    also: dare foras librum = edere,

    Cic. Att. 13, 22, 3.—
    I.
    Verba (alicui), to give [p. 605] empty words, i. e. to deceive, cheat, Plaut. Capt. 5, 1, 25; id. Ps. 4, 5, 7; id. Rud. 2, 2, 19; Ter. And. 1, 3, 6 Ruhnk.; Quadrig. ap. Gell. 17, 2, 24; Cic. Phil. 13, 16 fin.; id. Att. 15, 16 A.; Hor. S. 1, 3, 22; Pers. 4, 45; Mart. 2, 76 et saep.—
    K.
    Alicui aliquid (laudi, crimini, vitio, etc.), to impute, assign, ascribe, attribute a thing to any one, as a merit, a crime, a fault, etc.:

    nunc quam rem vitio dent, quaeso animum attendite,

    Ter. And. prol. 8:

    hoc vitio datur,

    id. Ad. 3, 3, 64:

    inopiā criminum summam laudem Sex. Roscio vitio et culpae dedisse,

    Cic. Rosc. Am. 16, 48; id. Off. 1, 21, 71; 2, 17, 58; id. Div. in Caecil. 10; id. Brut. 80, 277 et saep.—
    L.
    Alicui cenam, epulas, etc., to give one a dinner, entertain at table (freq.):

    qui cenam parasitis dabit,

    Plaut. Capt. 4, 4, 2; 3, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 8; Ter. Heaut. 3, 1, 45; Cic. Fam. 9, 20, 2; id. Mur. 36, 75:

    prandium dare,

    id. ib. 32, 67; cf. Sen. Ben. 1, 14, 1; Tac. A. 2, 57 al.—
    M.
    To grant, allow, in gen. (rare, but freq. as impers.; v. B. 2. supra):

    dari sibi diem postulabat,

    a respite, Plin. Ep. 3, 9, 32.
    2.
    - do, -dāre ( obsol., found only in the compounds, abdo, condo, abscondo, indo, etc.), 1, v. a. [Sanscr. root dhā-, da-dhāmi, set, put, place; Gr. the-, tithêmi; Ger. thun, thue, that; Eng. do, deed, etc.]. This root is distinct from 1. do, Sanscr. dā, in most of the Arian langg.; cf. Pott. Etym. Forsch. 2, 484; Corss. Ausspr. 2, 410;

    but in Italy the two seem to have been confounded, at least in compounds,

    Curt. Gr. Etym. p. 254 sq.; cf. Max Müller, Science of Lang. Ser. 2, p. 220, N. Y. ed.; Fick, Vergl. Wört. p. 100.
    3.
    do, acc. of domus, v. domus init.

    Lewis & Short latin dictionary > data

  • 9 do

    1.
    do, dĕdi, dătum, dăre (also in a longer form, dănunt = dant, Pac., Naev., and Caecil. ap. Non. 97, 14 sq.; Plaut. Most. 1, 2, 48; id. Ps. 3, 1, 1 et saep.; cf. Paul. ex Fest. p. 68, 12 Müll.— Subj.:

    duim = dem,

    Plaut. Aul. 4, 6, 6; Ter. Heaut. 1, 1, 38:

    duis,

    Plaut. Capt. 2, 2, 81; id. Men. 2, 1, 42:

    duas = des,

    id. Merc. 2, 3, 67; id. Rud. 5, 3, 12; an old formula in Liv. 10, 19:

    duit,

    Plaut. As. 2, 4, 54; id. Aul. 1, 1, 23; an old formula in Liv. 22, 10 init.:

    duint,

    Plaut. Most. 3, 1, 126; id. Ps. 4, 1, 25; id. Trin. 2, 4, 35; Ter. And. 4, 1, 43; id. Phorm. 3, 2, 34 al.— Imper.: DVITOR, XII. Tab. ap. Plin. 21, 3, 5 ex conject.—Inf.: DASI = dari, acc. to Paul. ex Fest. p. 68, 13 Müll.:

    dane = dasne,

    Plaut. Truc. 2, 4, 22.—The pres. pass., first pers., dor, does not occur), v. a. [Sanscr. dā, da-dā-mi, give; Gr. di-dô-mi, dôtêr, dosis; cf.: dos, donum, damnum], to give; and hence, with the greatest variety of application, passing over into the senses of its compounds, derivatives, and synonyms (edere, tradere, dedere; reddere, donare, largiri, concedere, exhibere, porrigere, praestare, impertire, suppeditare, ministrare, subministrare, praebere, tribuere, offerre, etc.), as, to give away, grant, concede, allow, permit; give up, yield, resign; bestow, present, confer, furnish, afford; offer, etc. (very freq.).
    I.
    In gen.:

    eam carnem victoribus danunt, Naev. ap. Non. l. l.: ea dona, quae illic Amphitruoni sunt data,

    Plaut. Am. prol. 138; cf.:

    patera, quae dono mi illic data'st,

    id. ib. 1, 3, 36:

    dandis recipiendisque meritis,

    Cic. Lael. 8; cf.:

    ut par sit ratio acceptorum et datorum,

    id. ib. 16, 58: ut obsides accipere non dare consuerint, Caes. B. G. 1, 4 fin.:

    obsides,

    id. ib. 1, 19, 1;

    1, 31, 7 et saep.: patriam (sc. mundum) dii nobis communem secum dederunt,

    Cic. Rep. 1, 13:

    hominibus animus datus est ex illis sempiternis ignibus,

    id. ib. 6, 15; cf. ib. 6, 17:

    ea dant magistratus magis, quae etiamsi nolint, danda sint,

    id. ib. 1, 31; cf.

    imperia,

    id. ib. 1, 44:

    centuria, ad summum usum urbis fabris tignariis data,

    id. ib. 2, 22:

    Lycurgus agros locupletium plebi, ut servitio, colendos dedit,

    id. ib. 3, 9 fin.:

    ei filiam suam in matrimonium dat,

    Caes. B. G. 1, 3, 5:

    litteras ad te numquam habui cui darem, quin dederim,

    Cic. Fam. 12, 19: litteras (ad aliquem), to write to one, saep.; cf. id. Att. 5, 11;

    and in the same signif.: aliquid ad aliquem,

    id. ib. 10, 8 fin.:

    litteras alicui, said of the writer,

    to give one a letter to deliver, id. ib. 5, 15 fin.;

    of the bearer, rarely,

    to deliver a letter to one, id. ib. 5, 4 init.: colloquium dare, to join in a conference, converse ( poet.), Lucr. 4, 598 (Lachm.;

    al. videmus): colloquiumque sua fretus ab urbe dedit,

    parley, challenge, Prop. 5, 10, 32:

    dare poenas,

    to give satisfaction, to suffer punishment, Sall. C. 18:

    alicui poenas dare,

    to make atonement to any one; to suffer for any thing, Ov. M. 6, 544; Sall. C. 51, 31;

    v. poena: decus sibi datum esse justitia regis existimabant,

    Cic. Rep. 1, 41:

    quoniam me quodammodo invitas et tui spem das,

    id. ib. 1, 10:

    dabant hae feriae tibi opportunam sane facultatem ad explicandas tuas litteras,

    id. ib. 1, 9; cf.:

    ansas alicui ad reprehendendum,

    id. Lael. 16, 59:

    multas causas suspicionum offensionumque,

    id. ib. 24:

    facultatem per provinciam itineris faciundi,

    Caes. B. G. 1, 7, 5;

    for which: iter alicui per provinciam,

    id. ib. 1, 8, 3; Liv. 8, 5; 21, 20 al.:

    modicam libertatem populo,

    Cic. Rep. 2, 31:

    consilium,

    id. Lael. 13:

    praecepta,

    id. ib. 4 fin.:

    tempus alicui, ut, etc.,

    id. Rep. 1, 3:

    inter se fidem et jusjurandum,

    Caes. B. G. 1, 3 fin.:

    operam,

    to bestow labor and pains on any thing, Cic. de Or. 1, 55:

    operam virtuti,

    id. Lael. 22, 84;

    also: operam, ne,

    id. ib. 21, 78:

    veniam amicitiae,

    id. ib. 17:

    vela (ventis),

    to set sail, id. de Or. 2, 44, 187:

    dextra vela dare,

    to steer towards the right, Ov. 3, 640:

    me librum L. Cossinio ad te perferendum dedisse,

    Cic. Att. 2, 1:

    sin homo amens diripiendam urbem daturus est,

    id. Fam. 14, 14 et saep.: ita dat se res, so it is circumstanced, so it is, Poëta ap. Cic. N. D. 2, 26; cf.:

    prout tempus ac res se daret,

    Liv. 28, 5 et saep.— Impers.: sic datur, so it goes, such is fate, i. e. you have your reward, Plaut. Truc. 4, 8, 4; id. Ps. 1, 2, 22; id. Men. 4, 2, 40; 64; id. Stich. 5, 6, 5.— Part. perf. sometimes (mostly in poets) subst.: dăta, ōrum, n., gifts, presents, Plaut. Ps. 1, 3, 72; Prop. 3, 15, 6 (4, 14, 6 M.); Ov. M. 6, 363 (but not in Cic. Clu. 24, 66, where dona data belong together, as in the archaic formula in Liv. 22, 10 init.:

    DATVM DONVM DVIT, P. R. Q.).— Prov.: dantur opes nulli nunc nisi divitibus,

    Mart. 5, 81, 2; cf.:

    dat census honores,

    Ov. F. 1, 217.—
    (β).
    Poet. with inf.:

    da mihi frui perpetuā virginitate,

    allow me, Ov. M. 1, 486; id. ib. 8, 350:

    di tibi dent captā classem reducere Trojā,

    Hor. S. 2, 3, 191; so id. ib. 1, 4, 39; id. Ep. 1, 16, 61; id. A. P. 323 et saep.—
    (γ).
    With ne:

    da, femina ne sim,

    Ov. M. 12, 202.
    II.
    In partic.
    A.
    In milit. lang.
    1.
    Nomina, to enroll one's self for military service, to enlist, Cic. Phil. 7, 4, 13; Liv. 2, 24; 5, 10; cf.

    transf. beyond the military sphere,

    Plaut. Ps. 4, 6, 38.—
    2.
    Manus (lit., as a prisoner of war, to stretch forth the hands to be fettered; cf. Cic. Lael. 26, 99;

    hence),

    to yield, surrender, Nep. Ham. 1, 4;

    and more freq. transf. beyond the milit. sphere,

    to yield, acquiesce, Plaut. Pers. 5, 2, 72; Cic. Lael. 26, 99; id. Att. 2, 22, 2; Caes. B. G. 5, 31, 3; Ov. H. 4, 14; id. F. 3, 688; Verg. A. 11, 568; Hor. Epod. 17, 1 al.—
    3.
    Terga, for the usual vertere terga; v. tergum.—
    B.
    To grant, consent, permit.
    1.
    Esp. in jurid. lang.: DO, DICO, ADDICO, the words employed by the praetor in the execution of his office; viz. DO in the granting of judges, actions, exceptions, etc.; DICO in pronouncing sentence of judgment; ADDICO in adjudging the property in dispute to one or the other party; cf. Varr. L. L. 6, § 30 Müll.;

    hence called tria verba,

    Ov. F. 1, 47.—
    2.
    Datur, it is permitted, allowed, granted; with subj. clause: quaesitis diu terris, ubi sistere detur, Ov. M. 1, 307:

    interim tamen recedere sensim datur,

    Quint. 11, 3, 127:

    ex quo intellegi datur, etc.,

    Lact. 5, 20, 11.—
    C.
    In philos. lang., to grant a proposition:

    in geometria prima si dederis, danda sunt omnia: dato hoc, dandum erit illud (followed by concede, etc.),

    Cic. Fin. 5, 28, 83; id. Tusc. 1, 11, 25; id. Inv. 1, 31 fin.
    D.
    Designating the limit, to put, place, carry somewhere; and with se, to betake one's self somewhere:

    tum genu ad terram dabo,

    to throw, Plaut. Capt. 4, 2, 17; cf.:

    aliquem ad terram,

    Liv. 31, 37; Flor. 4, 2 fin.:

    me haec deambulatio ad languorem dedit!

    has fatigued me, Ter. Heaut. 4, 6, 3:

    hanc mihi in manum dat,

    id. And. 1, 5, 62:

    praecipitem me in pistrinum dabit,

    id. ib. 1, 3, 9:

    hostes in fugam,

    Caes. B. G. 5, 51 fin.:

    hostem in conspectum,

    to bring to view, Liv. 3, 69 fin.:

    aliquem in vincula,

    to cast into prison, Flor. 3, 10, 18; cf.:

    arma in profluentes,

    id. 4, 12, 9:

    aliquem usque Sicanium fretum,

    Val. Fl. 2, 28:

    aliquem leto,

    to put to death, to kill, Phaedr. 1, 22, 9:

    se in viam,

    to set out on a journey, Cic. Fam. 14, 12:

    sese in fugam,

    id. Verr. 2, 4, 43 fin.; cf.:

    se fugae,

    id. Att. 7, 23, 2:

    Socrates, quam se cumque in partem dedisset, omnium fuit facile princeps,

    id. de Or. 3, 16, 60 et saep.—
    E.
    Designating the effect, to cause, make, bring about, inflict, impose:

    qui dederit damnum aut malum,

    Ter. And. 1, 1, 116:

    nec consulto alteri damnum dari sine dolo malo potest,

    Cic. Tull. 14, 34; 16, 39; cf.:

    malum dare,

    id. N. D. 1, 44, 122:

    hoc quī occultari facilius credas dabo,

    Ter. Hec. 5, 4, 29:

    inania duro vulnera dat ferro,

    Ov. M. 3, 84:

    morsus,

    Prop. 5, 5, 39; cf.:

    motus dare,

    to impart motion, Lucr. 1, 819 al. (but motus dare, to make motion, to move, be moved, id. 2, 311):

    stragem,

    id. 1, 288:

    equitum ruinas,

    to overthrow, id. 5, 1329.—With part. fut. pass.:

    pectora tristitiae dissolvenda dedit,

    caused to be delivered from sadness, Tib. 1, 7, 40.—

    Prov.: dant animos vina,

    Ov. M. 12, 242. —
    F.
    Aliquid alicui, to do any thing for the sake of another; to please or humor another; to give up, sacrifice any thing to another (for the more usual condonare): da hoc illi mortuae, da ceteris amicis ac familiaribus, da patriae, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5 fin.: aliquid auribus alicujus, Trebon. ib. 12, 16:

    Caere hospitio Vestalium cultisque diis,

    Liv. 7, 20:

    plus stomacho quam consilio,

    Quint. 10, 1, 117 et saep.:

    ut concessisti illum senatui, sic da hunc populo,

    i. e. forgive him, for the sake of the people, Cic. Lig. 12, 37:

    dabat et famae, ut, etc.,

    Tac. A. 1, 7.—Hence,
    b.
    Se alicui, to give one's self up wholly, to devote, dedicate one's self to a person or thing, to serve:

    dedit se etiam regibus,

    Cic. Rab. Post. 2, 4; so Ter. Eun. 3, 3, 10; id. Heaut. 4, 3, 10; Poëta ap. Cic. Fam. 2, 8, 2; Cic. Att. 7, 12, 3; Nep. Att. 9; Tac. A. 1, 31:

    mihi si large volantis ungula se det equi,

    Stat. Silv, 2, 2, 38; 1, 1, 42; 5, 3, 71 al.; Aus. Mosel. 5, 448; cf. Ov. H. 16, 161:

    se et hominibus Pythagoreis et studiis illis,

    Cic. Rep. 1, 111:

    se sermonibus vulgi,

    id. ib. 6, 23:

    se jucunditati,

    id. Off. 1, 34 al.:

    se populo ac coronae,

    to present one's self, appear, id. Verr. 2, 3, 19; cf.:

    se convivio,

    Suet. Caes. 31 et saep.:

    si se dant (judices) et sua sponte quo impellimus inclinant,

    Cic. de Or. 2, 44, 187.—
    G.
    Of discourse, to announce, tell, relate, communicate (like accipere, for to learn, to hear, v. accipio, II.; mostly ante-class. and poet.):

    erili filio hanc fabricam dabo,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 132:

    quam ob rem has partes didicerim, paucis dabo,

    Ter. Heaut. prol. 10; cf. Verg. E. 1, 19:

    imo etiam dabo, quo magis credas,

    Ter. Phorm. 5, 6, 37:

    da mihi nunc, satisne probas?

    Cic. Ac. 1, 3, 10:

    Thessalici da bella ducis,

    Val. Fl. 5, 219:

    is datus erat locus colloquio,

    appointed, Liv. 33, 13:

    fixa canens... Saepe dedit sedem notas mutantibus urbes,

    i. e. foretold, promised, Luc. 5, 107.—In pass., poet. i. q.: narratur, dicitur, fertur, etc., is said:

    seu pius Aeneas eripuisse datur,

    Ov. F. 6, 434; Stat. Th. 7, 315; Claud. Rapt. Pros. 3, 337.—
    H.
    Fabulam, to exhibit, produce a play (said of the author; cf.:

    docere fabulam, agere fabulam),

    Cic. Brut. 18 fin.; id. Tusc. 1, 1 fin.; Ter. Eun. prol. 9; 23; id. Heaut. prol. 33; id. Hec. prol. 1 Don.;

    and transf.,

    Cic. Clu. 31, 84; cf.

    also: dare foras librum = edere,

    Cic. Att. 13, 22, 3.—
    I.
    Verba (alicui), to give [p. 605] empty words, i. e. to deceive, cheat, Plaut. Capt. 5, 1, 25; id. Ps. 4, 5, 7; id. Rud. 2, 2, 19; Ter. And. 1, 3, 6 Ruhnk.; Quadrig. ap. Gell. 17, 2, 24; Cic. Phil. 13, 16 fin.; id. Att. 15, 16 A.; Hor. S. 1, 3, 22; Pers. 4, 45; Mart. 2, 76 et saep.—
    K.
    Alicui aliquid (laudi, crimini, vitio, etc.), to impute, assign, ascribe, attribute a thing to any one, as a merit, a crime, a fault, etc.:

    nunc quam rem vitio dent, quaeso animum attendite,

    Ter. And. prol. 8:

    hoc vitio datur,

    id. Ad. 3, 3, 64:

    inopiā criminum summam laudem Sex. Roscio vitio et culpae dedisse,

    Cic. Rosc. Am. 16, 48; id. Off. 1, 21, 71; 2, 17, 58; id. Div. in Caecil. 10; id. Brut. 80, 277 et saep.—
    L.
    Alicui cenam, epulas, etc., to give one a dinner, entertain at table (freq.):

    qui cenam parasitis dabit,

    Plaut. Capt. 4, 4, 2; 3, 1, 35; id. Stich. 4, 1, 8; Ter. Heaut. 3, 1, 45; Cic. Fam. 9, 20, 2; id. Mur. 36, 75:

    prandium dare,

    id. ib. 32, 67; cf. Sen. Ben. 1, 14, 1; Tac. A. 2, 57 al.—
    M.
    To grant, allow, in gen. (rare, but freq. as impers.; v. B. 2. supra):

    dari sibi diem postulabat,

    a respite, Plin. Ep. 3, 9, 32.
    2.
    - do, -dāre ( obsol., found only in the compounds, abdo, condo, abscondo, indo, etc.), 1, v. a. [Sanscr. root dhā-, da-dhāmi, set, put, place; Gr. the-, tithêmi; Ger. thun, thue, that; Eng. do, deed, etc.]. This root is distinct from 1. do, Sanscr. dā, in most of the Arian langg.; cf. Pott. Etym. Forsch. 2, 484; Corss. Ausspr. 2, 410;

    but in Italy the two seem to have been confounded, at least in compounds,

    Curt. Gr. Etym. p. 254 sq.; cf. Max Müller, Science of Lang. Ser. 2, p. 220, N. Y. ed.; Fick, Vergl. Wört. p. 100.
    3.
    do, acc. of domus, v. domus init.

    Lewis & Short latin dictionary > do

  • 10 expello

    ex-pello, pŭli, pulsum, 3, v. a., to drive out or away, thrust out or away, to eject, expel (class.).
    I.
    Lit.:

    haec tanta virtus ex hac urbe expelletur, exterminabitur, proicietur?

    Cic. Mil. 37, 101:

    me ex re publica,

    id. Fam. 6, 6, 2:

    expulsus atque ejectus e praedio Quinctius,

    id. Quint. 7, 28; cf.:

    exturbari et expelli plebem ex agris,

    id. Agr. 2, 31, 84: a patria, id. Sest. [p. 693] 13, 30:

    naves ab litore in altum,

    Liv. 41, 3, 2:

    me domo mea expulistis, Pompeium domum suam compulistis,

    Cic. Pis. 7, 16:

    aliquos agris,

    Caes. B. G. 4, 4, 2:

    humiliores possessionibus,

    id. ib. 6, 22, 3:

    hostes finibus,

    id. ib. 4, 3 fin.; cf.:

    finibus expulsus patriis,

    Verg. A. 1, 620:

    me civitate,

    Cic. Att. 10, 4, 1:

    aliquem regno,

    Caes. B. C. 3, 110, 5; cf.:

    potestate expulsi,

    Nep. Milt. 3, 5 et saep.:

    nostri majores et Collatinum expulerunt, et reliquos Tarquinios,

    Cic. Rep. 2, 31; cf.:

    expulso Tarquinio (shortly after, pulso Tarquinio),

    id. ib. 2, 30:

    me in pace patriā meā expulit,

    Liv. 35, 19, 4; so,

    aliquam patriā,

    Nep. Thras. 1, 5; id. Epam. 6, 3; cf.

    also: in exsilium expulsus,

    Cic. Lael. 12, 42:

    Hannibalem in exsilium (Carthago),

    Liv. 38, 50, 7: expulsa atque exturbata filia, rejected, repudiated (as a wife), Cic. Clu. 5, 14; so,

    uxorem,

    Just. 9, 5:

    edicit suis, postero die porta Esquilina expellerent pecus,

    drive out, Liv. 2, 11, 5:

    sagittam arcu,

    to let fly, shoot, Ov. M. 3, 381; cf.:

    expulsuri tela nervos retro tendimus,

    Quint. 10, 3, 6: se in auras (pondus), forced itself out. i. e. came forth, Ov. M. 9, 705:

    ad componendum Orientis statum expulsus,

    forced to hurry away, Suet. Calig. 1:

    naturam expellas furca, tamen usque recurret,

    Hor. Ep. 1, 10, 24.
    II.
    Trop., to force out, drive out or away, expel, remove:

    aliquem vita,

    Cic. Mur. 16, 34; cf.

    aevo,

    Lucr. 3, 358:

    me periculo,

    delivered myself, Plaut. Bacch. 4, 9, 41:

    haec (superbiam, luxum, desidias, etc.) ex animo dictis,

    Lucr. 5, 50:

    laetitias ex omni pectore,

    Cat. 76, 22:

    corde desidiam,

    Plaut. Trin. 3, 2, 24:

    curas pectore,

    Luc. 3, 53:

    per vulnera mille Sontem animam,

    Ov. M. 6, 617:

    vitam,

    Tac. A. 16, 19:

    morbum bilemque helleboro meraco,

    Hor. Ep. 2, 2, 137:

    somnos (haec dicta),

    Ov. H. 14, 72; cf.

    quietem,

    id. M. 8, 830:

    quae res omnem dubitationem adventus legionum expulit,

    removed, Caes. B. G. 5, 48 fin.:

    beneficiorum memoriam,

    id. B. C. 1, 34, 3; Quint. 6, 8, 16:

    spem metus expulerat,

    Ov. F. 6, 245:

    sententia expulsa,

    rejected, Plin. Ep. 8, 14 fin.: dedititios per constitutionem, to abolish as a class, i. e. to remove the legal disabilities of, Just, Inst. 1, 5, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > expello

  • 11 exposco

    ex-posco, pŏposci, 3, v. a., to ask earnestly, to beg, request, to entreat, implore (rare but class.).
    I.
    In gen.: quam (misericordiam) ipse non implorat, ego autem repugnante hoc et imploro et exposco, * Cic. Mil. 34, 92:

    signum proelii,

    Caes. B. G. 7, 19, 4; for which, absol.:

    exposcentibus militibus,

    id. B. C. 3, 90 fin.:

    pacem precibus,

    Liv. 1, 16, 3; 3, 5, 14; so,

    pacem deorum exposcentes,

    Just. 18, 6:

    ut acrius exposcerent quae sciebant negaturum,

    Tac. H. 4, 19:

    victoriam ab diis,

    Caes. B. C. 2, 5, 3;

    for which: quod deos immortales inter nuncupanda vota expoposci,

    Liv. 7, 40, 5. —With inf.:

    Iliacos iterum audire labores Exposcit,

    Verg. A. 4, 79.—
    II.
    In partic., for the usual deposcere, to demand to be delivered up for punishment, as a prisoner, etc.:

    ad exposcendos eos legati extemplo Lacedaemonem missi sunt,

    Liv. 38, 31, 3 (cf. of the same, ib. 33, 2, deposcendos):

    aliquem,

    Nep. Them. 8, 5; id. Hannib. 7, 6; cf.:

    Messene exposcentibus Achaeis noxios dedidit,

    Liv. 39, 50, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > exposco

  • 12 expostulo

    ex-postŭlo, āvi, ātum, 1, v. a. and n.
    I.
    To demand vehemently or urgently, to demand, require (mostly post-Aug. for class. exposco; not in Cic., since in Rosc. Com. 17, 50, the true read. is: et postulare; cf.

    also: peto, exigo, flagito, postulo): aures meae auxilium expostulant,

    Plaut. Pers. 4, 3, 25:

    quae ne civilium quidem bellorum victores expostulaverint,

    Tac. A. 1, 19:

    primas sibi partes,

    id. ib. 15, 53:

    cum quid expostulabit usus,

    Col. 12, 2, 3:

    tarda sunt quae in commune expostulantur,

    Tac. A. 1, 28:

    Armeniam praesidiis vacuam fieri, expostulabat,

    id. ib. 15, 17:

    expostulat, ut, etc.,

    id. ib. 12, 46:

    quibus clamoribus expostulatum est, ne, etc.,

    Plin. Pan. 75, 4.— Absol.:

    expostulante consensu populi, pax inita,

    Vell. 2, 77, 1.—
    B.
    In partic. (cf. exposco, II.), to require to be delivered up, to demand one for punishment:

    Marium Celsum ad supplicium expostulabant,

    Tac. H. 1, 45; cf. id. ib. 1, 73:

    auctores caedis ad poenam,

    Suet. Dom. 23.—
    II.
    Cum aliquo ( de aliqua re or aliquid) or absol., to find fault, dispute, expostulate with one respecting something; to complain of one (class.; syn.: calumnior, reprehendo, vitupero, increpo, improbo, etc.).—With acc. rei, and cum with abl. pers.:

    lenis a te et facilis existimari debeo, qui nihil tecum de his ipsis rebus expostulem,

    Cic. Fam. 5, 2, 9; cf. id. ib. 3, 10, 6:

    cum illo injuriam,

    Ter. And. 4, 1, 15:

    ne illum quidem Juventium tecum expostulavi,

    Cic. Planc. 24, 58. —With acc. alone:

    qui putant sibi fieri injuriam ultro, si quam fecere ipsi, expostules,

    Ter. Ad. 4, 3, 4.—With acc. and inf. as object:

    tum obstetrix expostulavit mecum, parum missum sibi,

    Plaut. Mil. 3, 1, 103:

    sed locus esse videtur tecum expostulandi,

    Cic. Fam. 2, 17, 6.—With de and abl. rei:

    regna omnia de nostris cupiditatibus et injuriis expostulant,

    id. Verr. 2, 3, 89, § 207.—With quia or cur:

    expostulare, quia, etc.,

    Plaut. Most. 2, 2, 88:

    mittebat oratores, qui suo nomine expostularent, cur, etc.,

    Tac. A. 13, 37:

    cur non mecum questus es? aut... iracundius ac vehementius expostulasti?

    Cic. Sull. 15, 44; cf.:

    ne expostulent et querantur, se, etc.,

    id. Tusc. 5, 5, 14:

    verecunde,

    Dig. 1, 12, 1, § 8.

    Lewis & Short latin dictionary > expostulo

  • 13 fetus

    1.
    fētus ( foet-), a, um, adj. [Part., from ‡ FEO, whence also: fecundus, femina, fenus, felix], that is or was filled with young (syn.: gravidus, praegnans).
    I.
    Pregnant, breeding (mostly poet.).
    A.
    Lit.:

    lenta salix feto pecori,

    Verg. E. 3, 83; 1, 50:

    vulpes,

    Hor. C. 3, 27, 5.—
    2.
    Transf.
    a.
    Of land, fruitful, productive:

    (terra) feta parit nitidas fruges, etc.,

    Lucr. 2, 994; cf.: terra feta frugibus et vario leguminum genere, * Cic. N. D. 2, 62, 156:

    loca palustribus ulvis,

    Ov. M. 14, 103:

    regio nec pomo nec uvis,

    id. P. 1, 7, 13; id. F. 1, 662.—Also of plants:

    palmites,

    Col. 3, 21, 3.—
    b.
    In gen., filled with any thing, full:

    machina armis,

    Verg. A. 2, 238:

    loca furentibus austris,

    id. ib. 1, 51:

    colla serpentis veneno,

    Sil. 17, 448.—
    B.
    Trop., full of. —With abl.:

    feta furore Megaera,

    Sil. 13, 592:

    praecordia bello,

    id. 17, 380:

    praecordia irā,

    id. 11, 203. —With gen.:

    fetas novales Martis,

    Claud. Bell. Get. 25;

    and in a Gr. construction: fetus Gradivo mentem,

    id. 10, 14.—
    II.
    That has brought forth, newly delivered: veniebant fetam amicae gratulatum, Varr. ap. Non. 312, 12:

    agiles et fetae (opp. tardiores et gravidae),

    Col. 7, 3 fin.:

    ursa,

    Ov. M. 13, 803:

    lupa,

    Verg. A. 8, 630:

    ovis,

    id. E. 1, 50; Ov. F. 2, 413:

    qua feta jacebat uxor et infantes ludebant,

    Juv. 14, 167.— Absol.:

    insueta gravis temptabunt pabula fetas,

    Verg. E. 1, 49.
    2.
    fētus ( foet-), ūs ( heteroclit. abl. plur.: fetis, Att. ap. Non. 489, 6, v. in the foll.), m. [‡ feo, v. the preced. art.]..
    I.
    Abstr., a bringing forth, bearing, dropping, hatching of young (rare but class.):

    pater (Juppiter) curavit, uno ut fetu fieret,

    at one birth, Plaut. Am. 1, 2, 25:

    quarum (bestiarum) in fetu et in educatione laborem cum cernimus,

    Cic. Fin. 3, 19, 63:

    cornix inauspicatissima fetus tempore,

    Plin. 10, 12, 14, § 30:

    secundi fetus pecudes signari oportet,

    Col. 11, 2, 38.—
    B.
    Transf., of plants, a bearing, producing:

    quae frugibus atque bacis terrae fetu profunduntur,

    Cic. Leg. 1, 8, 25:

    periti rerum adseverant, non ferre (Arabiam) tantum annuo fetu (casiae), quantum, etc.,

    Plin. 12, 18, 41, § 83. —
    II.
    Concr., young, offspring, progeny, brood (the predom. signif. of the word, in sing. and plur.; esp. freq. in poets; cf.:

    catulus, pullus, hinnus, hinnuleus): quae (bestiae) multiplices fetus procreant, ut sues, ut canes, his mammarum data est multitudo,

    Cic. N. D. 2, 51, 128:

    facile illa (piscium ova) aqua et sustinentur et fetum fundunt,

    id. ib.:

    fetus ventri exsecti,

    Plin. 8, 55, 81, § 217:

    cervae lactens fetus,

    a fawn, Ov. M. 6, 637:

    melliferarum apium,

    id. ib. 15, 382:

    ex die emptionis, et fetus pecorum et ancillarum partus ad emptorem pertinent,

    Paul. Sent. 2, 17, 7:

    quis (paveat), Germania quos horrida parturit Fetus?

    the German brood, Hor. C. 4, 5, 27.—So very rarely of human beings:

    si vitium factum esset, ut (mulier) concipere fetus non posset,

    Gell. 4, 2, 10.—
    2.
    Transf., of plants, fruit, produce:

    ager novatus et iteratus, quo meliores fetus possit et grandiores edere,

    Cic. de Or. 2, 30, 131; cf.:

    nutriant fetus et aquae salubres Et Jovis aurae,

    Hor. Carm. Sec. 31:

    (arbores) crescunt ipsae fetuque gravantur,

    Lucr. 1, 253; cf. id. 1, 351: Cithaeron frondet viridantibus fetis, Att. ap. Non. 489, 6:

    arborei,

    Verg. G. 1, 55:

    mutatis requiescunt fetibus arva,

    id. ib. 1, 82;

    4, 231: silvae dant alios aliae fetus,

    id. ib. 2, 442:

    triticei,

    Ov. F. 1, 693: gravidi ( of grapes), id. M. 8, 294:

    nucis, i. e. surculus, auricomi,

    the golden-bough, id. Am. 6, 141; Verg. G. 2, 69:

    omnis fetus repressus exustusque flos,

    Cic. Brut. 4, 16.—Of veins of metals:

    atros fetus chalybis,

    Sil. 1, 230.—
    B.
    Trop.:

    nec ulla aetate uberior oratorum fetus fuit,

    progeny, growth, Cic. Brut. 49, 182:

    animi,

    production, id. Tusc. 5, 24, 68:

    dulces Musarum expromere fetus,

    Cat. 65, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > fetus

  • 14 fidei committo

    fĭdĕĭ-committo (also separately fidei committo), mīsi, missum, 3, v. n. and a. [fides; lit., to intrust a thing to a person's good faith; hence], jurid. t. t., to leave any thing by last will and testament to be delivered to a third party, to bequeath in trust:

    pater filium praedia alienare prohibuerat, sed conservare liberis et ceteris cognatis fideicommiserat,

    Dig. 32, 1, 38:

    avia nepotibus heredibus institutis fideicommisit, ut solida legata fratribus solverent,

    ib. 35, 2, 14; 30, 1, 114; § 3:

    qui intestato decedit et scit bona sua ad fiscum perventura vacantia, fidei fisci committere potest, ib. § 2: fideicommissa libertas,

    given by fideicommissum, Gai. Inst. 2, 267; Dig. 40, 5, 1 sq.—Hence, fĭdĕĭcommissum, i, n., a bequest given for the benefit of a third person, by way of request, not of command; and held to be equitably due out of respect to the wish of the testator (cf. legatum):

    fideicommissum est quod non civilibus verbis, sed precative relinquitur, nec ex rigore juris civilis proficiscitur, sed ex voluntate datur relinquentis,

    Ulp. Fragm. 25, 1:

    De fideicommissis,

    Dig. 30 -32; Gai. Inst. 2, 246-289; Cod. Just. 6, 42; Suet. Claud. 23; Quint. 3, 6, 70; 9, 2, 74.

    Lewis & Short latin dictionary > fidei committo

  • 15 fideicommitto

    fĭdĕĭ-committo (also separately fidei committo), mīsi, missum, 3, v. n. and a. [fides; lit., to intrust a thing to a person's good faith; hence], jurid. t. t., to leave any thing by last will and testament to be delivered to a third party, to bequeath in trust:

    pater filium praedia alienare prohibuerat, sed conservare liberis et ceteris cognatis fideicommiserat,

    Dig. 32, 1, 38:

    avia nepotibus heredibus institutis fideicommisit, ut solida legata fratribus solverent,

    ib. 35, 2, 14; 30, 1, 114; § 3:

    qui intestato decedit et scit bona sua ad fiscum perventura vacantia, fidei fisci committere potest, ib. § 2: fideicommissa libertas,

    given by fideicommissum, Gai. Inst. 2, 267; Dig. 40, 5, 1 sq.—Hence, fĭdĕĭcommissum, i, n., a bequest given for the benefit of a third person, by way of request, not of command; and held to be equitably due out of respect to the wish of the testator (cf. legatum):

    fideicommissum est quod non civilibus verbis, sed precative relinquitur, nec ex rigore juris civilis proficiscitur, sed ex voluntate datur relinquentis,

    Ulp. Fragm. 25, 1:

    De fideicommissis,

    Dig. 30 -32; Gai. Inst. 2, 246-289; Cod. Just. 6, 42; Suet. Claud. 23; Quint. 3, 6, 70; 9, 2, 74.

    Lewis & Short latin dictionary > fideicommitto

  • 16 Fonteianus

    Fontēĭus, a, the name of a Roman gens. So M. Fonteius, a praetor in Gaul, in defence of whom Cicero delivered the oration still preserved in part, Cic. Att. 1, 6, 1. His sister Fonteia, a vestal, Cic. Font. 17, 37.— Fontēĭānus, a, um, adj., of or belonging to Fonteius, Cic. Harusp. 27, 57.

    Lewis & Short latin dictionary > Fonteianus

  • 17 Fonteius

    Fontēĭus, a, the name of a Roman gens. So M. Fonteius, a praetor in Gaul, in defence of whom Cicero delivered the oration still preserved in part, Cic. Att. 1, 6, 1. His sister Fonteia, a vestal, Cic. Font. 17, 37.— Fontēĭānus, a, um, adj., of or belonging to Fonteius, Cic. Harusp. 27, 57.

    Lewis & Short latin dictionary > Fonteius

  • 18 forensis

    fŏrensis, e, adj. [forum], of or belonging to the market or forum, public, forensic:

    oratio judicialis et forensis,

    i. e. delivered in the forum, Cic. Or. 51, 170; cf.:

    Thucydides hoc forense, concertatorium, judiciale non tractavit genus,

    id. Brut. 83, 287:

    genus (dicendi) remotum a judiciis forensique certamine,

    id. Or. 61, 208:

    rhetorica,

    id. Fin. 2, 6, 17:

    dictio,

    id. Brut. 78, 272; cf.:

    species,

    id. Planc. 12, 29:

    in omnibus publicis privatis, forensibus domesticis, tuis amicorum negotiis,

    id. Fam. 5, 8 fin.:

    res (opp. domesticae litterae),

    id. Or. 43 fin.:

    sententia (opp. domestica),

    id. Fin. 2, 24, 77:

    Marte forensi florere,

    i. e. eloquence, Ov. P. 4, 6, 29: vestitu forensi ad portam est egressus, i. e. in his out-of-door dress (opp. to housedress), Liv. 33, 47 fin.; cf.:

    ut vestitum, sic sententiam habeas aliam domesticam, aliam forensem,

    Cic. Fin. 2, 24, 77:

    tutores constituuntur... feminis, propter forensium rerum ignorantiam,

    Ulp. Fragm. 11, 1.— Absol.:

    forensia,

    dress of state, Suet. Aug. 73; id. Calig. 17:

    a natura comparata est opera mulieris ad domesticam diligentiam, viri ad exercitationem forensem et extraneam,

    Col. 12 praef. § 4.— Subst.:

    rusticus, forensis, negotiator, miles, navigator, medicus, aliud atque aliud efficiunt,

    a public pleader, advocate, Quint. 5, 10, 27.— Plur., Vitr. 6, 5, 2.—With an odious access. notion: ex eo tempore in duas partes discessit civitas: aliud integer populus, fautor et cultor bonorum, aliud forensis factio tenebat, the market-place party or faction, i. e. worthless persons who hung about the market-places, Liv. 9, 46, 13; Quint. 12, 1, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > forensis

  • 19 gramineus

    grāmĭnĕus, a, um, adj. [gramen], of grass, covered with grass, grassy.
    I.
    In gen.:

    campus,

    Verg. A. 5, 287:

    palaestrae,

    id. ib. 6, 642:

    sedile,

    id. ib. 8, 176:

    arae,

    id. ib. 12, 119: corona obsidionalis, a grass crown presented by those who were delivered from a siege to their deliverer, among the Romans the highest mark of military honor, Liv. 7, 37, 2; cf. Plin. 22, 3, 4, § 6; Gell. 5, 6, 8; cf. Dict. of Antiq. p. 309.—
    II.
    In partic., of Indian reed, bamboo:

    hasta (Minervae),

    Cic. Verr. 2, 4, 56, § 125.

    Lewis & Short latin dictionary > gramineus

  • 20 Leuctra

    Leuctra, ōrum, n. ( Leuctrae, ārum. f., Sol. 7), = Leuktra.
    I.
    A small town in Bæotia, where Epaminondas defeated the [p. 1054] Spartans, now the village of Leuca, with the ruins of Eremo-Castro (cf. Mann. Griechenland, p. 238), Cic. Tusc. 1, 46, 110; id. Off. 1, 18, 61:

    Lacedaemoniorum mala pugna in Leuctris,

    id. Div. 2, 25, 54.—Hence,
    B.
    Leuctrĭcus, a, um, adj., of or belonging to Leuctra, Leuctrian:

    pugna,

    Cic. Tusc. 1, 46, 110; v. supra:

    calamitas,

    id. Div. 1, 34, 74; id. Off. 2, 7 fin. —Cicero jestingly gives to the fray in which Milo killed Clodius the name of Leuctrica pugna (because Rome was thereby delivered from the yoke of Clodius, as Greece had been from that of the Spartans by the battle of Leuctra), Att. 6, 1, 26.—
    II.
    A small town in Laconica, now Leftro, Plin. 4, 5, 8, § 16.

    Lewis & Short latin dictionary > Leuctra

См. также в других словарях:

  • Delivered — Directed by Guy Ferland Starring Ron Eldard Release date(s) 1998 Running time …   Wikipedia

  • delivered — delivered; un·delivered; …   English syllables

  • delivered — index clear (free from criminal charges), free (relieved from a burden) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Delivered — Deliver De*liv er, v. t. [imp. & p. p. {Delivered}; p. pr. & vb. n. {Delivering}.] [F. d[ e]livrer, LL. deliberare to liberate, give over, fr. L. de + liberare to set free. See {Liberate}.] 1. To set free from restraint; to set at liberty; to… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • delivered — adjective (in combination) that has been, or will be delivered in a specific manner delivered duty paid, delivered ex ship …   Wiktionary

  • Delivered — In diesem Artikel oder Abschnitt fehlen folgende wichtige Informationen: belegte Profi Kritiken fehlen Du kannst Wikipedia helfen, indem du sie recherchierst und einfügst …   Deutsch Wikipedia

  • delivered — Delivery completed. A child is delivered only when it is born alive. State v Joiner, 11 NC (4 Hawks) 350, 353. The fact that a bastard child was born dead before institution of a proceeding to recover the expenses incident to its mother s… …   Ballentine's law dictionary

  • delivered — (Roget s IV) modif. Syn. brought, deposited, conveyed, handed over, transported, checked in, forwarded, expressed, hand delivered, mailed, dispatched, sent by messenger, sent by post, sent by express, sent by courier, at the door, on the siding,… …   English dictionary for students

  • delivered — adjective : including the cost of delivery delivered prices will vary somewhat …   Useful english dictionary

  • delivered price — ➔ price1 * * * delivered price UK US noun [C] ► COMMERCE a price for goods which includes the cost of packing, transport, etc.: »The company guarantees a lower delivered price than any other factory authorized dealer on most items …   Financial and business terms

  • Delivered from Distraction — Delivered from Distraction: Getting the Most out of Life with Attention Deficit Disorder is a 2005 book by psychiatrists Edward (Ned) Hallowell and John Ratey about ADD/ADHD. Delivered from Distraction is a follow up to the book 1994 Driven to… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»