deliqui

* * *

* * *

    Delinquo, delinquis, deliqui, pen. prod. delictum, delinquere. Laisser à faire ce qu'on ne debvoit point laisser, Faillir en quelque chose, Faire quelque faulte, Delinquer.

\

    Aliquid delinquere. Cic. Faillir en quelque chose.

\

    Delinquere erga aliquem. Plaut. Offenser aucun.

\

    Delinquor, Passiuum. Papinianus, Adulterii crimen quod pubertate delinquitur, non excusatur. Qui est commis.

\

    Siquid delinquitur. Cic. Si on fait quelque faulte.

\

    Parum delictum est. Cic. La faulte est petite, On a peu failli.

dē-linquo, līquī, lictum, ere, I) v. tr. zurücklassen, quem unā cum equis duobus ibidem sibi subsidiarium deliquerat, Iul. Val. 2, 27. p. 95, 27 K. – II) v. intr. ausgehen, fehlen, 1) eig.: delinquere frumentum, Sardiniam hostes tenere, Coel. Antip. fr. inc. 58 ( bei Serv. Verg. Aen. 4, 390): nam delinquat aut superet aliquid tibi, Tubero fr. 13 ( bei Serv. a. a. O.): cum subito segetes hominibus delinquerent, Schol. Caes. Germ. Arat. 336. p. 414 E.: lunae vel nascentis incrementa vel senescentis dispendia vel delinquentis obstacula, Apul. flor. 18. p. 31, 6 Kr. – 2) übtr.: a) moralisch, in seiner Pflicht fehlen, es (etwas) versehen, sich vergehen, absol. od. m. Ang. worin? durch in u. Abl.; m. Ang. gegen wen? durch in od. adversus m. Akk., auch (in bezug auf etw.) m. allg. Acc. (quid u. dgl.), absol., tu delinquis, ego arguor, Enn. scen. 225: alii simul delinquunt, censores sumus, Phaedr.: si pater aut avus deliquisset, Cic.: deliquere homines adulescentuli per ambitionem, Sall.: si cunctatione deliqui, virtute corrigam, Tac.: prout bellis externis meruerant aut domi seditione deliquerant, Tac.: quod (weil) populi priscorum Latinorum adversus populum Romanum deliquerunt, Liv. 1, 32, 13: Ggstz., melius habent mercede delinquere, quam gratis recte facere, Sall. fr.: hac quoque in re eum deliquisse, Cic.: (miles) in bello propter hostium metum deliquerat,

————

Cic.: philosophus in vitae ratione peccans hoc turpior est, quod in officio, cuius magister esse vult, labitur artemque vitae professus delinquit in vita, Cic. – m. allg. Acc., non edepol deliqui quicquam, Plaut.: quodcumque deliquisset, ignosciturum affirmabat, Calp. Pis. fr.: si ille quid deliquerit, Plaut.: si quid deliquero, Cic.: nescio quid in vos imprudens deliqui, Curt.: paulum deliquit amicus, Hor.: si quid iracundiā deliquēre, Sall.: quae libidine deliquerant, Tac.: ut nihil a me adhuc delictum putem, Cic. – mit andern Objekten, quia maiora in defectione deliquerant, Liv. 26, 12, 6: damnatusque flagitiorum, quae duo deliquerant, Cumanus, et quies provinciae reddita, Tac. ann. 12, 54. – Partiz. subst. delinquentes, die Delinquenten, Verbrecher, Paul. ex Fest. 115, 16. – übtr. auf Lebl., quod venti et fluctus deliquerint (an den Schiffen), Tac. ann. 14, 3. – b) gramm. t. t., fehlen, in alqa re, Quint. 1, 5, 49. Gell. 5, 4, 2.

1) нигде (n. est qui ubique est Sen)

2) никуда (n. abire Pl)

3) ниоткуда (n. nisi a Lacedaemoniis auxilium petere Nep)

4) ни к чему, ни для чего

5) никак, никоим образом (n. abero V)

nusquam, Adv. (ne u. usquam), nirgends, I) eig. (Ggstz. uspiam, Cic. de inv. 2, 148; de legg. 1, 42; usque quaque, Cic. de inv. 2, 63; ubique, Sen. de ben. 3, 6, 2), Komik., Cic. u.a.: inhiat quod nusquam est, er schnappt nach einem Nichts, Plaut.: nusquam esse, nicht vorhanden sein, Hor. u. ICt. – nusquam loci, Gell. – n. gentium, nirgends in der Welt, Ter.: n. alibi, Cic.: n. non, überall, Plin. – bei Verben usw. der Bewegung teils nirgendshin (s. Brix Plaut. capt. 169), Komik., Cornif. rhet. u. Liv.: nusquam nisi in patriam vestigium esse moturos, Curt. – teils nirgendsher, n. inde, Curt.: nusquam nisi a Lacedaemoniis, Nep.: ut nusquam ventum aut abitum nihil denique factum sine causa putetur, Cornif. rhet. – II) übtr.: 1) nirgends, bei keiner Gelegenheit, nusquam equidem quicquam deliqui, Plaut.: praestabo sumptum nusquam melius poni posse, Cic.: nusquam minus quam in bello eventus respondent, Liv. – 2) = zu nichts, plebem nusquam alio (zu nichts anderem, zu weiter nichts) natam quam ad serviendum putet, Liv. 7, 18, 7; vgl. 4, 54, 7. – 3) nirgendshin = auf nichts anderes, ut ad id omnia referri oporteat, ipsum autem nusquam, Cic. de fin. 1, 29.

dē-linquo, līqui, lictum, 3 ( perf. delinquerunt, Liv. 1, 32 codd.), v. n. and a., to fail, be wanting.

Lit., to fail, be lacking, for the usual deficere (cf. 1. deliquium, = defectus—very rare): delinquere frumentum, Cael. ap. Serv. Verg. A. 4, 390: delinquat aut superet aliquid tibi, Tubero ib.—

Trop. (class.), to fail, be wanting in one's duty; to commit a fault, to do wrong, transgress, offend; and, delinquere aliquid, to commit, do something wrong.

Absol.:

QVOD POPVLVS HERMVNDVLVS HOMINESQVE POPVLI HERMVNDVLI ADVERSVS POPVLVM ROMANVM BELLVM FECERE DELIQVERVNTQVE, etc., an old formula used in declaring war,

Gell. 16, 4; cf. id. ap. Liv. 1, 32:

an quia non delinquunt viri?

Ter. Hec. 4, 4, 41:

ut condemnaretur filius aut nepos, si pater aut avus deliquisset?

Cic. N. D. 3, 38:

mercede delinquere (opp. gratis recte facere),

Sall. Hist. Fragm. 3, 61, 5 Dietsch:

in vita,

Cic. Tusc. 2, 4 fin.; cf.:

in bello miles,

id. Clu. 46; and:

hac quoque in re,

id. Inv. 2, 10, 33:

in ancilla,

Ov. M. 2, 8, 9:

deliquere homines adulescentuli per ambitionem,

Sall. C. 52, 26:

paulum deliquit amicus,

Hor. S. 1, 3, 84:

multo jam ut praestet laxitate delinquere,

Plin. 17, 12, 19, § 94.—Of errors in language, Quint. 1, 5, 49.—

With acc. respect.:

dum caveatur praeter aequum ne quid delinquat,

Plaut. Bacch. 3, 3, 14; so,

quid,

id. Men. 5, 2, 30; id. Ps. 4, 7, 129; Cic. Agr. 2, 36 fin.; Sall. C. 51, 12:

quae,

id. J. 28, 4:

quid erga aliquem,

Plaut. Ep. 3, 3, 9:

quid ego tibi deliqui?

id. Am. 2, 2, 185.—With object. acc.:

flagitia,

Tac. A. 12, 54 fin.; cf.:

multo majora deliquit,

Vulg. 2 Par. 33, 23.— Pass.:

adulterium quod pubertate delinquitur,

Dig. 48, 5, 38; cf. delictum.— Pass. impers.:

ut nihil a me adhuc delictum putem,

Cic. Att. 9, 10 fin.; Gell. 5, 4, 2.

nusquam, adv. [ne-usquam], nowhere, in no place.

Lit.:

nusquam invenio Naucratem,

Plaut. Am. 4, 1, 6:

fratrem nusquam invenio gentium,

Ter. Ad. 4, 2, 1; Plaut. Am. 2, 1, 73:

sive est illa scripta uspiam, sive nusquam,

Cic. Leg. 1, 15, 42; Liv. 1, 38; Verg. A. 4, 373:

nolite arbitrari me, cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,

Cic. Sen. 22, 79 et saep.:

nusquam non,

everywhere, Plin. 24, 1, 1, § 1: nusquam alibi, nowhere else, Cic. Ac. prooem. 2, 32, 103; Liv. 39, 38, 1; 43, 9, 4:

nusquam quidquam,

nothing whatever, Plaut. As. 3, 3, 41.—

Transf.

On no occasion, nowhere, in nothing:

nusquam equidem quicquam deliqui,

Plaut. Men. 5, 2, 30:

praestabo sumptum nusquam melius poni posse,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 2.—

With verbs of motion, no whither, to no place, Plaut. Mil. 2, 5, 43; Ter. Eun. 2, 2, 50:

nusquam abeo,

id. Ad. 2, 2, 38; Auct. Her. 2, 2, 3.—

To or for nothing:

ut ad id omnia referri oporteat, ipsum autem nusquam,

Cic. Fin. 1, 9, 29:

plebem nusquam alio natam, quam ad serviendum,

Liv. 7, 18; so,

nusquam alio,

id. 4, 54, 7.—

Nusquam esse, not to exist, not to be (mostly poet. and in postclass. prose), Plaut. Mil. 4, 4, 62:

ergo nunc Dama sodalis Nusquam est,

Hor. S. 2, 5, 101; Dig. 47, 2, 38; Cic. Tusc. 1, 6, 11.

rŏgo, āvi, ātum, 1 ( inf. paragog. rogarier, Cic. Caecin. 33, 95:

rogassint, for rogaverint,

id. Leg. 3, 3, 9), v. a. [etym. dub.; perh. for progo; kindr. with Sanscr. prac, to ask, whence also precor and procus, but referred by Corss. to the same root with Sanscr. rgus, straight; Gr. oregô; Lat. rego, rex, rogus, Krit. Beit. p. 93], to ask, question, interrogate one about a thing.

Lit.

In gen. (so generally throughout ante-class. Lat.; less. freq. in Cic.; syn.: percontor, sciscitor, quaero), constr. aliquem aliquid, or simply aliquem, aliquid, with de, a rel.-clause, or absol. (cf. Zumpt, Gram. § 393). ( a) Aliquem aliquid (class. only with acc. of neutr. pron. or adj., or with sententiam; v. infra, B. 1.):

aliud te rogo,

Plaut. Most. 5, 1, 70:

haud istuc te rogo,

id. Ep. 1, 1, 49:

quin tu id me rogas,

id. Bacch. 2, 3, 24:

hoc te rogo, quos locos adisti?

id. Trin. 4, 2, 85; cf.:

rogare hoc unum te volo,

id. Merc. 3, 1, 17:

dic mihi hoc, quod te rogo,

id. Men. 5, 5, 16; id. Most. 3, 1, 130; id. Ps. 1, 3, 106; 1, 5, 64 et saep.; Ter. And. 4, 4, 12 sq.:

ego patriam te rogo, quae sit tua,

Plaut. Pers. 4, 4, 83; cf.:

hanc (colubram) alia cum rogaret causam facinoris, Respondit, etc.,

Phaedr. 4, 17, 5. —

Aliquem or aliquid:

quos rogo,

Plaut. Pers. 1, 1, 6:

quem ego igitur rogem?

Ter. And. 4, 4, 10:

ecquem hominem tu novisti? te rogo,

Plaut. Ps. 4, 2, 15; men' or me rogas? also, rogas me? in colloq. lang., do you ask that of me? how can you ask? what do you mean by asking that? Eu. Quid ego facerem? Ch. Quid tu faceres? men' rogas? requireres, Rogitares, etc., id. Merc. 3, 4, 48; Ter. Eun. 4, 3, 11; id. Heaut. 2, 3, 5; 4, 5, 32; id. Ad. 1, 2, 2; 4, 5, 31 al.; cf.:

quid me istud rogas? inquam: Stoicos roga,

Cic. Fin. 5, 28, 83:

hoc quod rogo responde,

Plaut. As. 3, 2, 32; id. Curc. 2, 1, 30; 5, 3, 30; id. Ps. 4, 2, 12 al.; Ter. And. 4, 4, 23; Suet. Caes. 82.—

With de:

jam de istoc rogare omitte,

Plaut. Pers. 4, 4, 90; so,

de istac virgine,

Ter. Eun. 4, 4, 53:

de te ipso,

Cic. Vatin. 4, 10.—

With interrog.-clause:

rogant me servi, quo eam?

Plaut. Curc. 2, 3, 83: roga ipsum, quemadmodum ego eum Arimini acceperim, Cic. Fragm. ap. Non. 383, 8:

quodsi me populus Romanus forte roget, cur Non, etc.,

Hor. Ep. 1, 1, 70:

quae sit, rogo,

Ter. And. 1, 1, 97:

rogo, num quid velit,

id. Eun. 2, 3, 50:

rogavi pervenissetne Agrigentum?

Cic. Verr. 2, 4, 12, § 27:

unde venis? et Quo tendis? rogat et respondet,

Hor. S. 1, 9, 63:

quid verum atque decens curo et rogo,

id. Ep. 1, 1, 11. —

Absol.:

prius respondes quam rogo,

Plaut. Merc. 2, 3, 119:

roganti respondebo,

id. ib. 3, 1, 17:

non edepol nunc, ubi terrarum, sim, scio, si quis roget,

id. Am. 1, 1, 180:

quin tu ergo rogas?

id. As. 1, 1, 15: Ty. Quid ego deliqui? He. Rogas? id. Capt. 3, 5, 2; so id. Rud. 3, 6, 22; id. Cas. 2, 3, 35; id. Bacch. 2, 2, 28; 38 al.; Ter. And. 1, 1, 136; 1, 2, 13; 1, 5, 32 al.; cf. Cic. Mil. 22, 59: etiam rogas? [p. 1599] do you dare to ask? Plaut. Am. 2, 1, 21; id. Bacch. 2, 3, 97; id. Merc. 1, 2, 92; Ter. And. 4, 4, 23 (v. etiam). — Particularly as subst.:

numquam nobis ad rogatum respondent,

Cic. Fl. 4, 10. —

In partic. (class. in all per.).

Publicists' t. t.

Rogare aliquem (sententiam), to ask one for his opinion or vote:

Racilius Marcellinum primum rogavit. Is sententiam dixit, ut, etc.... Postea Racilius de privatis me primum sententiam rogavit,

Cic. Q. Fr. 2, 1, 2:

quos priores sententiam rogabat,

id. Rep. 2, 20, 35. — Pass.:

cum omnes ante me rogati gratias Caesari egissent, ego rogatus mutavi meum consilium,

Cic. Fam. 4, 4, 4:

scito primum me non esse rogatum sententiam,

id. Att. 1, 13, 2:

primus rogatus sententiam,

Sall. C. 50, 4:

is enim primus rogatus sententiam,

Liv. 37, 14; Quint. 6, 3, 97 al.:

propter ipsam rem, de quā sententiae rogantur, consultabitur,

id. 3, 8, 18. —

Rogare populum or legem, or absol., prop., to ask the people about a law; hence, in gen., to bring the plan of a law before the people for their approval; to propose a law, introduce a bill:

in aes incidi jubebitis credo illa legitima: consules populum jure rogaverunt populusque jure scivit,

Cic. Phil. 1, 10, 26; cf.: T. Quinctius Crispinus consul populum jure rogavit populusque jure scivit in foro pro rostris... quicumque post hanc legem rogatam rivos, specus, etc., an old legal formula ap. Front. Aquaed. 129:

plebem,

Cic. Leg. 3, 3, 9:

legem,

id. Rep. 3, 10, 17; id. Phil. 2, 29, 72; cf.:

quae (leges) non in perpetuum rogentur,

Quint. 2, 4, 40. — Absol.:

ego hanc legem, uti rogas, jubendam censeo,

Liv. 10, 8 fin.; Quint. 2, 4, 35. — Impers. pass.:

nunc rogari, ut populus consules creet,

Liv. 4, 2.—

Rogare populum magistratum, and simply magistratum, to propose a magistrate to the people for their choice, to offer him for election:

factum senatus consultum, ut duo viros aediles ex patribus dictator populum rogaret,

Liv. 6, 42 fin.; cf.:

L. Trebonius tribunus plebis rogationem tulit, ut qui plebem Romanam tribunos plebi rogaret, is usque eo rogaret dum, etc.,

id. 3, 65, 4:

(Caesar) volet, ut consules roget praetor vel dictatorem dicat: quorum neutrum jus est,

Cic. Att. 9, 15, 2; cf.:

praetores, cum ita rogentur, ut collegae consulibus sint, etc.,

id. ib. 9, 9, 3:

hodieque in legibus magistratibusque rogandis usurpatur idem jus,

Liv. 1, 17:

comitia consulibus rogandis habuit,

Cic. Div. 1, 17, 33; Liv. 26, 22; 38, 42; cf. id. 23, 31; 22, 35:

Calpurnius Romam ad magistratus rogandos proficiscitur,

Sall. J. 29, 6.— Absol.:

mortuo rege Pompilio Tullum Hostilium populus regem, interrege rogante, comitiis curiatis creavit,

Cic. Rep. 2, 17, 31.—

Milit. t. t.: rogare milites sacramento, qs. to ask the soldiers if they will take and keep an oath, i. e. to bind them by an oath, administer an oath to them, Caes. B. G. 6, 1; Liv. 32, 26; 35, 2 fin.; 40, 26; cf. Quint. 12, 2, 26. —

Jurid. t. t., to ask a person if he will promise something in making an agreement; to propose a stipulation:

quod fere novissimā parte pactorum ita solet inseri: rogavit Titius, spopondit Maevius, haec verba non tantum pactionis loco accipiuntur sed etiam stipulationis,

Dig. 1, 14, 7, § 12; Plaut. Ps. 1, 1, 114; 4, 6, 8; id. Bacch. 4, 8, 37.

Transf., to ask, beg, request, solicit one for a thing (so predominantly in the class. per.; syn.: posco, oro, obsecro, ambio, capto); constr. aliquem (rarely ab aliquo) aliquid, aliquem, aliquid, with ut, ne, or absol.

With acc.:

quā confidentiā rogare argentum me tantum audes, Impudens? Quin si egomet totus veneam, vix recipi potis est, Quod tu me rogas,

Plaut. Pers. 1, 1, 40:

hoc te vehementer etiam atque etiam rogo,

Cic. Fam. 13, 43 fin.:

nefas sit tale aliquid et facere rogatum et rogare... Haec igitur lex in amicitiā sanciatur, ut neque rogemus res turpes nec faciamus rogati,

id. Lael. 11, 39 sq.: otium divos rogat, Hor. c. 2, 16, 1; cf.:

divitias deos,

Mart. 4, 77, 1:

a Metello missionem,

Sall. J. 64, 1:

ut ab avunculo rogetur Aethiops,

Auct. Her. 4, 50, 63:

rogo te, vos, etc., parenthet.: rogo te, videte, quibus hominibus negotium detis, etc.,

Cic. Fam. 10, 26:

rogo vos, quis potest sine offulā vivere?

Suet. Claud. 40:

illae Priami rogantis Achillem preces,

Quint. 10, 1, 50: taurum de aquā per fundum ejus ducenda rogabo, Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, § 4:

ambiuntur, rogantur,

are asked for their votes, id. Rep. 1, 31, 47:

etiamsi precario essent rogandi,

id. Verr. 2, 5, 23, § 59:

transisse Rhenum sese non suā sponte sed rogatum et arcessitum a Gallis,

Caes. B. G. 1, 44; cf.:

ille ab Sardis rogatus ad causam accesserat,

Cic. Div. in Caecil. 19, 63:

in proximum annum consulatum peteres, vel potius rogares... a quā (Galliā) nos tum, cum consulatus petebatur, non rogabatur, etc.,

was not begged for, id. Phil. 2, 30, 76:

abii ad praetorem, rogo syngraphum: Datur mihi,

Plaut. Capt. 3, 2, 6:

aquam,

id. Rud. 2, 3, 2:

legatos ad Caesarem mittunt rogatum auxilium,

Caes. B. G. 1, 11; cf. id. ib. 7, 5:

aliquid ab aliquo (rare),

Auct. Her. 4, 50; Sall. J. 64, 1:

cultrum, securim, etc.... Quae utenda vasa semper vicini rogant,

ask for, borrow, Plaut. Aul. 1, 2, 18; id. Mil. 2, 3, 76; Dig. 18, 6, 16.—

With ut or ne (so most freq.):

scitin' quid ego vos rogo? mihi ut praeconium detis,

Plaut. Men. 5, 9, 92; id. Stich. 1, 3, 93:

id ut facias, vehementer te rogo,

Cic. Fam. 13, 44:

etiam atque etiam te rogo atque oro, ut eum juves,

id. ib. 13, 66, 2:

rogat et orat Dolabellam, ut, etc.,

id. Verr. 2, 1, 29, § 72:

cum rogat et prece cogit Scilicet ut, etc.,

Hor. Ep. 1, 9, 2; Caes. ap. Cic. Att. 9, 7, C, 1; id. B. G. 1, 7:

videbatur rogare, scalas ut darem utendas sibi,

that I would lend, Plaut. Rud. 3, 1, 10; Plin. Ep. 3, 10, 5; 4, 13, 11; 4, 28, 3.— With a simple final clause without ut:

Caesar consolatus rogat, finem orandi faciat,

Caes. B. G. 1, 20; Quint. 6, 3, 88; 9, 3, 68; Ov. Ib. 643; and very freq. ap. Plin. Ep.; e. g. 1, 2, 1; 1, 5, 8; 1, 20, 24; 2, 5, 2; 3, 2, 6; 5, 19, 8; 7, 6, 11; 8, 17, 6.—With ne:

rogat frater, ne abeas longius,

Ter. Ad. 5, 5, 1:

ac te illud primum rogabo, ne quid invitus meā causā facias,

Cic. Fam. 13, 1, 2. —

Absol.: neque enim ego sic rogabam, ut petere viderer, quia familiaris esset meus (Plancus), etc., did not solicit in such a way as to, etc., Cic. Planc. 10, 25 (differing from a):

in blandiendo, rogando lenis et summissa (vox),

Quint. 11, 3, 63:

patrem et filium pro vitā rogantes,

Suet. Aug. 13; cf.:

pro aliquo,

id. ib. 40; id. Vit. 12.—

Esp., to invite, ask a visit from any one:

Tertia aderit, modo ne Publius rogatus sit,

Cic. Fam. 16, 22, 1 fin.:

Pomponiam Terentia rogat,

id. Att. 2, 3, 3 fin. — With ad or in and acc.:

ad Palatium,

Lampr. Alex. Sev. 48, 1:

in senatum,

id. Heliog. 4, 1:

ad convivium,

Just. 43, 3, 10:

ad nuptias,

Amm. 14, 6, 24:

in consilium,

Gell. 14, 2, 9.—

Prov.:

malo emere quam rogare, of a thing that does not cost much,

I had rather buy than borrow it, Cic. Verr. 2, 4, 6, § 12; cf. supra, a and b. —

In gen., to seek, bring, take:

aquam hinc de proximo rogabo,

Plaut. Rud. 2, 4, 75:

hujus (purpurae) exemplum aliunde rogabo, tibi quod ostendam (cf.: exemplum quaeritent, etc., in context),

Auct. Her. 4, 6, 9.