Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

deceased+person

  • 1 NÁR

    (gen. nás, pl. náir, acc. nái, dat. nám), m. corpse, deat man; fölr sem nár, pale as death; nýtr manngi nás, a corpse is good for nought; bjarga nám, to lend the last service to the dead; verða at ná, verða nár, to become a corpse.
    * * *
    m., gen. nás, dat. ná and nái: pl. náir, acc. nái, dat. nám; [Ulf. naws = νεκρός and τεθνηκώς, Luke vii. 12, and nawis = νεκρός, Rom. vii. 8]:—a corpse, as also a deceased person; nýtr manngi nás, a dead man is good for nothing, a saying, Hm. 71; slítr nái neffölr, Vsp. 50; nái fram-gengna, 45; nái stirða, Fms. i. 179 (in a verse); nár varð þá Atli, Am. 102; hví ertú fölr um nasar, vartú í nótt með ná? Alm. 2; bjarga nám (ná-bjargir), to lend the last service to the dead, Sdm. 33: verða at nám, to be a corpse, die, Hkv. 2. 26; hve ýta synir verða nauðgir at nám, Sól. 33; ok sat nár á nái, Gsp. (in a riddle); göra at nái, to make one a dead man. Fms. x. 425 (in a verse); nái nauðfölva, Akv. 16; beiða griða nás nið eðr nefa, the kinsman of the slain, Grág. ii. 20; ef menn setja mann í útsker sá maðr heitir sæ-nár, ef maðr er settr í gröf ok heitir sá graf-nár, ef maðr er færðr í fjall eðr á hella sá heitir fjall-nár, ef maðr er hengdr ok heitir sá gálg-nár, Grág. ii. 131; þeir menn eru fjórir er kallaðir eru náir þótt lifi … heitir gálg-nár ok graf-nár ok sker-nár ok fjall-nár, 185; cp. virgil-nár (= gálgnár), Hm. 158; fölr sem nár, Nj. 177 (v. l.), Fas. i. 426; þá bliknaði hann ok varð fölr sem nár, Ó. H. 70, Fb. ii. 136; nás litr, a cadaverous hue, Greg. 74; nás orð, necromancy, Vtkv. 4.
    B. COMPDS: nábítr, nábjargir, nábleikr, nábönd, náfölr, nágagl, nágráðigr, nágrindr, nágríma, nágöll, náhljóð, náhvítr, nákaldr, nálús, nalykt, náreið, náreiðr, náskári, nástrá, náströnd, návaldr.

    Íslensk-ensk orðabók > NÁR

  • 2 dánar-

    a gen. form from dá or dáinn, in dánar-arfr, m. a law term, inheritance from one deceased, Hkr. iii. 222: dánar-bú, n. estate of one deceased; dánar-dagr, m. or dánar-dœgr, n. day, hour of death, Fins, i. 219, Hs. verse 44 (where it nearly means the manner of death); dánar-fé, n. property of a person deceased, Grág. i. 209, Fms. vi. 392, cp. Dan. dannefæ, but in a different sense, of property which is claimed by no one, and therefore falls to the king; ‘dane-fee,’ i. e. hereditas illorum qui nullum post se heredem relinquunt, Thork. Dipl. i. 3; cp. early Swed. Dana-arver, Schlyter.

    Íslensk-ensk orðabók > dánar-

  • 3 EPTIR

    prep with dat. and acc.;
    I. with dat.
    1) with verbs of motion, after (ríða, róa, fara, ganga, senda e-m);
    2) denoting the aim and object of many verbs;
    leita, spyrja, frétta, eptir e-u, to search, ask, inquire after;
    líta eptir e-u, to look afler, attend to;
    bíða eptir e-u, to wait for;
    vaka eptir e-m, to sit up waiting for one;
    segja eptir e-m, to report behind one’s back;
    3) following the course of a track, road, etc., along;
    niðr eptir hálsinum, down the hill;
    eptir endilongu, from one end to the other;
    eptir miðju, along the middle;
    4) after, according to, in accordance with (eptir sið þeirra ok lögum);
    hann leiddist eptir fortölum hennar, he was led by her persuasion;
    gekk allt eptir því sem H. hafði sagt, according as H. had said;
    5) denoting proportion, comparison;
    fátt manna eptir því sem hann var vanr, few men in comparison to what he was want to have;
    6) with verbs denoting imitation, indulgence, longing after;
    láta eptir e-m, to indulge one;
    breyta eptir e-m, to imitate;
    7) behind (hann leiddi eptir sér hestinn);
    fundust eptir þeim írskar bœkr, which they had left behind;
    II. with acc.
    1) of time, after, in succession to (vár kom eptir vetr);
    hvern dag eptir annan, one day after the other;
    ár eptir ár, dag eptir dag, year by year, day by day;
    eptir þat, after that, thereafter;
    2) denoting succession, inheritance;
    taka e-t í arf eptir e-n, to inherit from one;
    hann tók konungdóm eptir föður sinn, after his father;
    vita þá skömm eptir sik, to leave such a bad report;
    skaði mikill er eptir menn slíka, there is a great loss in such men;
    III. as adv.
    1) after;
    annat sumar eptir, the second summer after;
    um daginn eptir, the day after;
    eptir um várit, later during the spring;
    eptir koma úsvinnum ráð, the fool is wise when too late;
    2) behind;
    bíða sitja eptir, to wait, stay behind;
    vera, standa eptir, to remain behind, be left;
    halda e-u eptir, to keep back;
    skammt get ek eptir þinnar æfi, I guess that little is left of thy life;
    3) before the rel. part., eptir er = eptir þat er, after (ef maðr, andast á þingi eptir er menn eru á braut farnir);
    4) eptir á, afterwards, later on;
    * * *
    better spelt eftir, in common pronunciation ettir, a prep. with dat. and acc. and also used as adv. or ellipt. without a case: an older form ept or eft only occurs in poetry, Skm. 39, 41, Ýt. 2, Edda 91 (in a verse); ept víg, Hkr. i. 349 (in a verse), iii. 50 (Arnór); [cp. Goth. afar; Runic stone in Tune, after; A. S. æft; Engl. after, aft; Swed.-Dan. efter]:—after.
    A. WITH DAT., LOC.; with verbs denoting following, pursuing, or the like; hann reið e. þeim, Eg. 149; hann bar merkit eptir honum, he bore the standard after him, 297; róa e. þeim, to pull after them, Ld. 118; þegar e. Kara, on the heels of Kari, Nj. 202; varð ekki e. honum gengit, none went after him, 270.
    β. with the notion to fetch; senda e. e-m, to send after one, Eb. 22, Nj. 78, Fms. i. 2; ríða í Hornafjörð e. fé yðru, ride to H. after your things, Nj. 63.
    γ. ellipt., viljum vér eigi e. fara, we will not follow after them. Eb. 242; ek mun hlaupa þegar e., Nj. 202.
    2. metaph.,
    α. with verbs denoting to look, stara, líta, sjá, gá, horfa, mæna, etc. e. e-u, to stare, look after a thing while departing, Ísl. ii. 261: leita, spyrja, frétta etc. e. e-u, to ask, ‘speer,’ seek after a thing, Nj. 75, Eg. 155, 686, Fms. i. 71, x. 148, etc.
    β. segja e. e-m, to tell tales, report behind one’s back in a bad sense, 623. 62; þó at ek segða eigi óhapp eptir tengda-mönnum mínum, Sturl. i. 66; sjá e. e-u, to look after, miss a thing, Nj. 75; leggja hug e. e-u, to mind a thing, Ísl. ii. 426; taka e., to mind, mark a thing; ganga e. e-u, to retain a thing, Fms. x. 5.
    γ. verbs denoting to expect; bíða, vænta e. e-u, to expect, wait for a thing; vaka e. e-m, to sit up waiting for one, but vaka yfir e-m, to sit up nursing or watching one, cp. Fas. ii. 535.
    II. denoting along, in the direction of a track, road, or the like; niðr e. hálsinum, down the hill, Fms. iii. 192; út e. firði, stood out along the firth, i. 37; innar e. höllinni, Nj. 270; upp e. dal, Eb. 232; ofan e. dalnum, Nj. 34; ofan e. eyrunum, 143; upp e. eyrunum, 85; innar e. búðinni, 165; út e. þvertrénu, 202; ofan e. reykinum, Eb. 230; inn e. Skeiðum, 224; inn e. Álptafirði, id.; innar e. ísum, 236; inn e. ísum, 316; út e. ísnum, 236; út e. Hafsbotnum, Orkn. 1; e. endilöngu, from one end to another, Fms. x. 16; e. miðju, along the middle, vii. 89.
    2. metaph. after, according to; e. því sem vera ætti, Ld. 66; e. sið þeirra ok lögum, Fms. i. 81; e. þínum fortölum, ii. 32; hann leiddisk e. fortölum hennar, he was led by her persuasion, v. 30; gékk allt e. því sem Hallr hafði sagt, Nj. 256; gékk allt e. því sem honum hafði vitrað verit, all turned out as he had dreamed, Fms. ii. 231; e. minni vísan, i. 71.
    β. denoting proportion, comparison; þó eigi e. því sem faðir hans var, yet not like his father, Eg. 702; fátt manna e. því sem hann var vanr, few men in comparison to what he used to have, Sturl. ii. 253; þat var orð á, at þar færi aðrar e., people said that the rest was of one piece, Ld. 168.
    γ. with verbs denoting imitation, indulgence, longing after, etc.; lifa e. holdi sínu, to live after the flesh, Hom. 25; lifa e. Guði, 73; lifit e. mér, follow after me, Blas. 45; láta e. e-m, to indulge one; mæla e. e-m, to take one’s part, Nj. 26: breyta e. e-m, to imitate; dæma e. e-m, to give a sentence for one, 150; fylgja e. e-m, to follow after one, N. T.; herma e. e-m, to mimic one’s voice and gesture, as a juggler; mun ek þar e. gera sem þér gerit fyrir, I will do after just as you do before, Nj. 90; hann mælti e. ( he repeated the words) ok stefndi rangt, 35; leika e. e-m, to follow one’s lead; telja e., to grudge; langa e., to long after, Luke xxii. 15.
    δ. kalla, heita e. e-m, to name a child after one; kallaði Hákon eptir föður sínum Hákoni, Fms. i. 14; kallaðr e. Mýrkjartani móður-föður sínum, Ld. 108: lcel. now make a distinction, heita í höfuðit á e-m, of a living person, and heita e. e-m, of one deceased.
    III. denoting behind; fundusk e. þeim Írskar bækr, Irish books were found which they had left behind, Landn. (pref.), Fms. xi. 410; draga þik blindan e. sér, vi. 323; bera e-t e. sér, to drag behind one; hann leiddi e. sér hestinn, he led the horse after him, Eg. 766.
    β. as an adv., þá er eigi hins verra e. ván er slíkt ferr fyrir, what worse can come after, when such things went before? Nj. 34.
    2. but chiefly ellipt. or adverb.; láta e., to leave behind, Sturl. i. 60; sitja e., to sit, stay behind, Fms. i. 66; bíða e., to stay behind; vera e., Grett. 36 new Ed., Bs. i. 21; standa e., to stay behind, remain, be left, Fms. ii. 231, vi. 248; dveljask e., to delay, stop, Sturl. ii. 253; leggja e., to lay behind, but liggja e., to lie behind, i. e. be left, Karl. 439; eiga e., to have to do, Nj. 56; ef ekki verðr e., if naught remain behind, Rb. 126; skammt get ek e., þinnar æfi, I guess that little is left of thy life, Nj. 182; þau bjoggu þar e., they remained, stayed there. 25.
    B. WITH ACC., TEMP, after; vetri e. fall Ólafs, Eb. (fine); sextán vetrum e. dráp Eadmundar konungs …, vetrum e. andlát Gregorii, … e. burð Christi, Íb. 18; e. fall jarls, Eg. 297; e. verk þessi, Nj. 85: esp. immediately after, var kom e. vetr, spring came after winter, Eg. 260; hvern dag e. annan, one day after another, Hom. 158; ár e. ár, year after year, Rb. 292; dag e. dag, day after day, Fms. ii. 231; e. þat, or e. þetta, after that, Lat. deinde, deinceps, Nj. 151, Eb. 58, Bs. i. 5, etc. etc.; e. þingit, after the meeting, Eb. 108; e. sætt Eyrbyggja, 252.
    2. denoting succession, inheritance, remembrance, etc.; eptir in this sense is frequent on the Runic stones, to the memory of, after; hón á arf allan e. mik, Nj. 3; tekit í arf e. föður þinn, inherited after thy father, Fms. i. 256; ef skapbætendr eru eigi til e. bauga, i. e. to receive the weregild, Grág. ii. 184; þeir er sektar-fé eiga at taka e. þik, Nj. 230; tók konungdóm e. föður sinn, took the kingdom after his father, Fms. i. 2; Þorkell tók lögsögu e. Þórarinn, Thorkel took the speakership after Thorarin, Íb. ch. 5, cp. ch. 8, 10: metaph., vita þá skömm e. sik, to know that shame [ will be] after one, i. e. leave such a bad report, Ld. 222; skaði mikill er e. menn slíka, there is a great loss in such men, Eg. 93; hann fastaði karföstu e. son sinn, he fasted the lenten fast after his son’s death, Sturl. ii. 231; sonr … e. genginn guma, a son to succeed his deceased father, Hm. 71; mæla e. en, or eiga vígsmál (eptir-mál) e. e-n, to conduct the suit after one if slain, Nj. 254 (freq.), hence eptir-mál; eptir víg Arnkels vóru konur til erfðar ok aðildar, Eb. 194; í hefnd e. e-n, to revenge one’s death, Nj. 118; heimta gjöld e. menn sína, to claim weregild, Fms. viii. 199.
    β. the phrase, vera e. sig, to be weary after great exertion.
    II. used as adv. after; síðan e. á öðrum degi, on the second day thereafter, Hom. 116: síðan e., Lat. deinceps, Fms. x. 210; um várit e., the spring after, Eb. 125 new Ed.; annat sumar e., the second summer after, Nj. 14; annat haust e., Eb. 184; annan dag e., the second day after, Nj. 3; um daginn e., the day after, Fms. vii. 153, Bs. i. 21; næsta mánuð e., Rb. 126.
    β. by placing the adverb. prep. at the beginning the sense becomes different, later; e. um várit, later during the spring, Eb. 98.
    III. used adverb. with the relat. particles er, at; e. er, Lat. postquam, Grág. i. 10; e. at, id., K. Þ. K. 32.
    β. eptir á, afterward; the proverb, eptir (mod. eptir á) koma ósvinnum ráð í hug, the fool is wise too late, Vápn. 17, Fas. i. 98; eptir á, kvað hinn …, ‘ after a bit,’ quoth the …, (a proverb.)

    Íslensk-ensk orðabók > EPTIR

  • 4 LÍÐA

    I)
    (lið; leið, liðum; liðinn), v.
    1) to go, pass, glide (er skipit leið fram hjá flotanum);
    líða e-m ór hug, to pass out of one’s memory;
    2) to pass by, go past (er þeir liðu nesit);
    impers., en er líðr Euphrates á (acc.), when one has passed the E.;
    sem leið jóladaginn, as the Yule-day passed;
    þá (or þegar) er e-n líðr, when a person is omitted, passed over;
    Úlfr jarl var ríkastr í Danmörku, þegar er konung leið, next to the king;
    3) to pass away, elapse, of time (eigi munu margir vetur líða áðr en þér munuð þessa iðrast);
    at liðnum vetri, when the winter had passed;
    liðinn, dead, deceased;
    at liðinn fylki, after my lord’s death;
    4) impers. with dat., nú líðr, svá dögum, at, the days draw on;
    þá var liðit degi, the day was far spent;
    5) to go on, take place;
    ek vil vita, hvat þeim líðr, how they are getting on;
    ok sér, hvat leið drykkinum, and sees, how it had gone with his drinking;
    6) with preps. and advs.:
    líða af e-u, to depart from;
    líða af heimi, to depart this life;
    líða af, to pass away (líðr af vetrinn = líðr fram vetrinn);
    impers., líða at e-u, to approach, draw near;
    en er at leið jólunum, when it drew nigh Yule;
    líða at e-m, faintness comes over one;
    nú tók at líða at Ölvi, O. began to get drunk;
    G. tók sótt, en er at honum leið, when he was far spent, near his end;
    líðr at mætti e-s, one’s strength gives way;
    impers., líðr á e-t, the time draws to a close;
    ok er á leið daginn, when the day was far spent;
    at áliðnu, in the latter part of a time (um haustit at áliðnu);
    at áliðnum vetri, towards the end of the winter;
    líða fram, to pass away, wear on (ok er várit leið fram);
    also impers., líðr fram e-u = e-t líðr fram (er fram leið nóttinni ok dró at degi);
    to advance, proceed (Egill tók at hressast svá sem fram leið at yrkja kvæðit);
    impers., þá er frá líðr, when time passes on;
    láta e-t hjá sér líða, to let it pass by unheeded;
    impers., líðr í mót e-u = líðr at e-u (nú líðr í mót jólum);
    líða um e-t, to pass by (eigi hœfir þá hluti um at líða, er);
    hann spurði, hvat liði um kvæðit, he asked how the poem was getting on;
    líða undan, to slip off, pass by;
    líða undir lok, to pass away, die, perish;
    líða yfir e-n, to pass over, happen to, befall (mart mun yfir þik líða);
    eitt skal yfir oss alla líða, we shall all share the same fate.
    (líddi), v., rare, = prec.
    * * *
    pres. líð (líð’k, Edda); pret. leið; 2nd pers. leitt, mod. leiðst; pl. liðu; subj. liði; imperat. líð, líddu; part. liðinn; a weak pret. líddi occurs, Am. 50, Pr. 438, Ó. H. 167, Mirm. 167: [Ulf. ga-leiþan = ἔρχεσθαι; A. S. lîðan; O. H. G. lîdan; Engl. lithe; Germ. and Engl. glide.]
    A. Loc. to go, pass, move, with the notion to glide, slip, of ships, passage through the air, riding, sliding on ice, and the like; ok er skipit leið fram hjá flotanum, Hkr. ii. 54: er lauss Loki líðr or böndum, Vtkv. 15; baðtu heilan líða, thou badest him fare (speed) well, Ó. H. (in a verse); áðr héðan líðir, ere thou passest from here, Fas. i. 519 (in a verse); líða yfir úrig fjöll, Hðm. 11; líða lönd yfir, Gsp.; hvat þar ferr, eða at lopti líðr?—Né ek ferr, þó ek flýg, ok at lopti líð’k, Edda (in a verse); líðandi ( sliding) um langan veg, Vkv. 8; hverjar ‘ro þær meyjar er líða mar yfir, Vþm. 48, (mar-líðendr, q. v. = sea gliders); nú viltusk hundarnir farsins þegar þeir liðu at honum, Hom. 120; ok er skipit leið fram hjá flotanum, Hkr. ii. 57; líða hægt og hægt, of a vapour, of a ghost in tales, and the like.
    II. even used as transitive, to pass, pass by, esp. as a naut. term; hann um leið ( passed by) Israels sona hús, Stj. 281; ok er þeir liðu nesit, when they slipped by the ness, Fms. ix. 503, v. l.; ok er þeir líðu ( passed through) Frekeyjar-sund, Fb. iii. 85.
    III. impers., en er líðr Euphrates-á (acc.), when one passes the Euphrates, Hb. (1865) 8; meðan at leið boðanum, þá rak skipið ákafliga, ok svá síðan boðana leið, when the breakers were passed by, Fb. iii. 85:—metaph., hann var einnhverr mestr maðr ok ríkastr í Danmörku, þegar er konunginn líðr sjálfan, i. e. the greatest man in Denmark next to the king, Fms. xi. 51; Úlfr var maðr ríkastr í Danmörku þegar er konung líddi, Ó. H. 167; hann var einna mestr höfðingi er konunga líddi, Pr. 438.
    IV. in prose the word is esp. freq. in a metaph. sense; líðr at e-m, faintness comes over one; nú tók at líða at Ölvi, O. began to get drunk, Eg. 213; but esp. of one in his last gasp, to be slipping away; Guthormr tók sótt, en er at honum leið, sendi hann menn á fund Haralds konungs, 118; Örlygr tók sótt, ok er at honum tók at líða, Eb. 160; leið þá bæði at kuldi ok mæði, he fainted away from cold and exhaustion, Fms. ix. 24; nú líðr opt at barni ( the infant may suddenly faint away) á vegum úti, svá at hætt er við dauða, N. G. L. i. 339; líðr at mætti e-s, one grows faint, Fms. viii. 258, Sturl. iii. 77, Bs. i. 819:—líða af, to pass; en er ljósit leið af, sá þeir hvergi Ólaf konung, Fms. ii. 332:—þá er hugr líðr ór brjósti manns, Mar.; liða ór huga e-m, to slip out of one’s mind, Fms. ii. 266, vi. 272; líða ór minni, to forget:—líða undan. to slip off, pass by, K. Á. 222, Fms. xi. 108:—líða um, to pass by, leave; margir eru þér betri helgir menn, ek liðu vér um þá, and yet we pass them by, 655 xiv, B. 2; eigi hæfir þá hluti um at liða, er …, Fms. x. 314: ellipt., því látu vér þat líða, at eigi verðr allt ritað, viii. 406, v. l.:—þó lætr konungr þetta hjá sér líða, he lets it pass by unheeded, xi. 60:—líða undir lok, to pass away, die, perish, Nj. 156, Sturl. ii. 113:—líða yfir, to pass over, happen, come to pass; hann er vinsæll ok ungr at aldri, mun fátt yfir liðit, Hkr. iii. 254; Ólafr sagði honum allt um ferðir sínar, þat er yfir hann hafði liðit, O. told him all that had come to pass, Fms. i. 79; eitt skal yfir oss liða alla, one fate shall befall us all, Nj. 191: of sleep, liðr yfir hann léttr höfgi, Th. 77: hann spurdi hvat liði um kvæðit, he asked how it went on with the poem, Eg. 420; also, hvað líðr kvæðinu? fréttir hann nú hvat liði bónorðs-málum, Ld. 92; hvat mun nú líða, ef þú tekr kerti þitt? Fb. i. 358; hvat líðr um mál Odds sonar míns? Band. 5; síðan hón leið ór mestri barnæsku, passed out of her early youth, Hom. 122; svefnhöfgi leið á hann, Fms. vi. 229: to swoon, metaphor prob. from the belief that some evil spirit passed over one’s head, það leið yfir hana, she swooned; also, líða í ómegin, to fall into a swoon, to faint, Fas. iii. 441.
    B. Temp. to pass; líðr nú várit, Nj. 74; liðu svá þau misseri, 94; líðr af vetrinn, Eg. 340; ok er várit leið fram, 467; lengra skaltú renna áðr vika sé liðin, 745; þaðan líða ellifu vetr, ár, Rb. 70; liðr nú sjá stund er þeir höfðu á kveðit, Ld. 266; líðr fram vetrinn, 298; Egill tók at hressask svá sem fram leið at yrkja kvæðit, 644; leið svá fram aðra þrjá vetr, Fms. i. 57; liðu nú svá fram stundir, xi. 84.
    2. with prepp.; þegar frá líðr, in the course of time, after a while; hón nærðisk svá sem frá leið, Fms. vi. 353; þvíat at því verðr spurt, hverr kvað, þegar frá líðr ( when time passes on), en eigi hversu lengi var at verit, Skálda 160; en er at leið Jólunum, when it drew nigh Yule, Fms. i. 36; ok er leið at þeirri stundu, Ld. 308; eigi líðr langt héðan, áðr, Fms. xi. 84; nú líðr í mót Jólum, iv. 82.
    II. impers., líða á e-t, the time draws to a close, is far spent; ok er á leið daginn, Eg. 93; unz miðjan dag líddi, Am. 50; nú líddi fram nökkurar stundir, Mirm. 167; ok er á leið um kveldit, Eg. 206; er leið á várit (acc.), Nj. 12; nú liðr á sumarit til átta vikna, 93; þeir sváfu til þess er á leið nóttina, Ld. 44; en er á líðr daginn, 76; ok er á leið dag, úmætti konung, Fms. i. 46; en nú er á stundina líðr, x. 404; þá er á leið upp, towards the close of his life, 418; til þess er líðr fimmta dag viku, Grág. i. 142; þá er upp leið á æfi konunga, Rb. 388.
    2. with dat.; nú líðr svá dögum, at …, the days draw on, Fms. xi. 422; hans lífdögum leið mjök fram, Stj. 134; sögðu at þá var liðit degi, the day was far spent, Fms. ix. 299; ok er fram leið nóttinni, x. 271; hann segir at tímanum liði, Bs. i. 910: of other things, er fram tók at líða smíðinni, Fb. ii. 463: freq. in mod. usage, hvað líðr þér? hvað líðr þessu? i. e. how goes it with it? how far have you got on? as also, hvernig líðr þér, how goes it with you? how do you do? answer, mér líðr, vel, bæriliga, ílla, and the like.
    III. part., at áliðnu, in the latter part of a time; at áliðnum vetri, degi, towards the end of the winter, Ld. 234; um haustið at áliðnu, Fms. iv. 286; ok er svá var liðit ( the time was so far gone) bjósk Egill til ferðar, Eg. 394.
    IV. part. líðandi, passing, fleeting:—pass. liðinn, past, dead, deceased; at liðinn fylki, Hkv. Hjörv. 42; hjá oss liðnum, Hkv. 2. 44: in mod. usage, of one who has just ceased to breathe, hann er liðinn, liðinn líkami, Pass. 17. 26: in allit., lífs og liðinn, living and lifeless, i. e. in life and in death: dead, dæmi liðinna feðra, Hom. 85; sælli væri liðnir en lifendr, the dead is more blessed than the living, Bs. i. 724: allit., hann er liðinn sem ljós, he is gone out like a light, i. e. quite gone.

    Íslensk-ensk orðabók > LÍÐA

  • 5 LÁTA

    * * *
    (að), v. impers., e-m latar, one becomes slow, slackens; élinu latar, the snow-storm abates.
    * * *
    pres. læt, læt’k, Edda (in a verse), pl. látum; pret. lét, 2nd pers. lézt (rhyming with h ristir in Edda in a verse); subj. léti; imperat. lát, láttú; part. látinn: middle forms, pres. látumk, Am. 89; pret. létumk, Hm. 106, Eb. (in a verse), Eg. 103 (in a verse): with neg. suff., pres. lækk-að ek, I let not, Ó. H. 171 (in a verse); pret. lét-a, Skv. 3. 42; imperat. lát-attu or lát-aþu, Sdm. 28, Líkn. 6: [Ulf. lêtan = ἀφιέναι; A. S. lætan; Old Engl. laten; Engl. let; O. H. G. lazan; Germ. lassen; Swed. låta; Dan. lade.]
    A. To let, put, place; bauð hann at láta þá í myrkva-stofu, MS. 623. 30; var Haraldr þar inn látinn ( shut in), Hkr. iii. 69; láta naut inn, to let ‘neat’ in a stall, let them in, Gísl. 20; láta út, to let out, Fms. vi. 215.
    II. to let, suffer, grant; vil ek þess biðja yðr, herra, at þér létið oss mörk yðra, Ld. 112; konungr let margar tóptir til garða þar á árbakkanum, Fms. ii. 27; láta laust, to let go, let loose, Nj. 70, Fms. i. 168; hann vildi eigi láta þenna hest, viii. 123; láta hlut sinn, to let go one’s share, be worsted, i. 74.
    2. to leave, forsake; biðr hann at þeir láti blótin, Fms. x. 274; láta fyrir róða, to throw to the winds, see róði, and láta fur lið; hann lét ok fur lið allan farangr sinn, Ísl. ii. 362; láta einan, to forfake a person; láttu mig, Drottinn, einan ekki, Pass.; hann ætlaði at láta eina ( to divorce) drottningina, Fms. vii. 171.
    3. to lose; ok létir þú hrossin eigi at síðr, Ld. 146; en ef þeir verða forflótta, þá munu þeir láta lið sitt, Eg. 284; fénu því sem hann hafði látið, Magn. 528; láta skal hann ok féit allt, Fms. vii. 24; at ek hafa fyrir því látið manndóm eða sannindi, ix. 333; láta leikinn, to lose the game, Edda 31; láta lífit, to lose one’s life, Eg. 14, Nj. 15, Fms. xi. 3.
    4. with dat. to suffer loss in or of a thing; lætr Álfr þar lífinu, suffered loss of his life, perished, Finnb. 256; hét ek því at láta heldr lífi mínu (líf mitt, v. l.), en ganga á þenna eiðstaf, Fms. viii. 155; gengu á jökla upp ok létu lífi er dagleið var til bygða, Bs. i. 408; fyrr skal ek mínu fjörvi láta, Skv. 3. 15; þú skalt láta mínu landi, 10: and in mod. usage, láta kálfi, to drop the calf; and láta fóstri, to miscarry.
    5. to let do or let be done; hann lét sveininum ekki í mein, he let nothing be done to the boy, indulged him in everything, Nj. 147; Dofri unni honum svá mikit at hann mátti ekki í móti honum láta, Fb. i. 566, cp. láta eptir, undan e-m, etc.
    6. vóru þá látnir fjötrar af Hallfreði, Fms. ii. 12; þá láta þeir þegar af sér tjöldin, Eg. 261; vil ek at þú látir lokur frá hurðum, Gísl. 28; láta barn af brjósti, to wean a child, N. G. L. i. 340; láta hest á stall, Karl. 5: láta í ljós, to make known, Sks. 195: láta blóð, to let blood (blóð-lát).
    III. with prepp.; láta af e-u, to leave off, desist from; sumir létu af blótum, Fms. i. 32; þú vill seint láta af mann-drápum, 274; Þorgeirr mun eigi fyrr af láta enn hann ræðr þér bana, Nj. 109; á enum næstum hálfum mánaði er fallsótt lætr af ( ceases), Grág. i. 458; láta af hendi, to let out of one’s hands, deliver up, Eg. 66, Nj. 186, Fms. vii. 173; láta fé af, to kill, slaughter (cattle), Grág. i. 429, K. Þ. K. 80, 92, Rb. 344:—láta aptr, to shut; kómu Austmenn í virkit, því at Austmenn höfðu eigi aptr látið, Landn. 162; láttu aptr dyrnar, shut the door:—láta at, to yield, comply; mun ek láta at yðr, I will comply with you, MS. 623. 24; alla þá er at mínum orðum láta, Eg. 18; hann (the ship) fór jafnan hallr ok lét eigi at stjórn, she heeled over and obeyed not the helm, Fms. iii. 13:—láta eptir e-m, to indulge; Þórðr lét þat eptir honum, Eg. 188; þær (the scales) sýndusk honum svá vægar, at ef eitt lítið hár væri lagt i, at þó mundu þær eptir láta, Sks. 643: absol., láta eptir, with acc. to leave behind, MS. 623. 36, Eg. 87, 220:—láta fram, láti mik fram at Kolskeggi, Nj. 97:—láta fyrir, to let go, give way, yield; ok sagt, at fyrir lét annarr fylkingar-armrinn, Fms. vi. 317; þeir munu verða fyrir at láta ef vér leggjum sköruliga at, vii. 257; hann lætr ekki fyrir járni né eldi, Kb. 544. 39, Gþl. 285:—láta í, to let go into; láta í ker, to pour into a vessel, fill it (í-lát), Konr.:—láta til, to yield; Einarr vildi með engu móti láta til við Harald konung, Fms. iii. 62; þar kemr enn þófinu at konungr lætr til, ok mælti svá, xi. 429; var þá Gunnarr við hana lengi fár, þar til er hón lét til við hann, Nj. 59:—láta undan, to yield to, give way; ek skal hvergi undan þér láta, 27:—láta upp, to open (opp. to láta aptr), Eg. 409, 602, Fms. ix. 26, 476; lætr Kjartan þenna upp, K. let him get up, Ld. 168: láta uppi, to lay out; ok lætr hann rétt skírn uppi, at hann láti at lögheimili sinu, K. Þ. K. 6; ok ertú saklauss, ef þú lætr uppi ( grants) vistina, Glúm. 327; ef féit er eigi uppi látið, Grág. i. 384; en ef hinn lætr honum eigi uppi mat þann, 47; látum nú þat uppi ( let us make a clean breast) er vér höfum jafnan mælt, Fms. ix. 333:—láta út, to let out, of a thing shut in; at hann mundi brjóta upp hurðina, ef hann væri eigi út látinn, vi. 215: naut. to let go, put to sea, síðan létu þeir út ok sigldu til Noregs, Nj. 128.
    IV. with infin. to let, cause, make; látið mik vita, let me know, Nj. 231; er ek lét drepa Þóri, Fms. v. 191; faðir Bjarnar, er Snorri Goði lét drepa, Landn. 93; Gunnarr mun af því láta vaxa úþokka við þik, Nj. 107; lét hón þar fjándskap í móti koma, Ld. 50; hann sá engan annan kost, en láta allt svá vera sem Björgólfr vildi, Eg. 24; ef bóndinn lætr hann á brott fara, Grág. i. 157; þá létu þeir stefna þing fjölmennt, Fms. i. 20; konungr lét græða menn sína, … en veita umbúð, Eg. 34; ok lét leiða hann á land upp ok festa þar upp, Nj. 9; þá skal hann stefna honum, ok láta honum varða útlegð, Grág. i. 47, 385; þá lét Þorbjörn vera kyrt ok fór leið sína, Háv. 46; láttú búnar þessar þegar er ek læt eptir koma, let them be ready when I call for them, id.; lát þér þat í hug koma! … láttú þér því þykkja minstan skaða um fjártjón, ok þú skalt láta þér í hug koma, at …, Sks. 446, and in numberless instances.
    2. with a reflex. infin. to let a thing be done or become, or referring to a person himself, to let oneself do, etc.; láttú nemask þat, learn that! mark that! Skv. 1. 23; er hón lét sveltask, Og. 17, Skv. 3. 27; skulu þér þá ekki eptir ganga, ok láta þá sjálfa á sjásk, Nj. 147; Egill mun ekki letjask láta nema þú sér eptir, Eg. 257; at frændr yðrir ok vinir láti mjök hallask eptir þínum fortölum, Fms. ii. 32; ef sá maðr lætr í dóm nefnask er nú var frá skiliðr, Grág. i. 16; ok hafi hinn fellda hana, ok látið á fallask, and let himself fall upon her, ii. 60; ok láti kaupask verk at, if he lets work be bought of him, i. e. works for wages, i. 468; hann lét fallask þvers undan laginu, Nj. 246; ef hón vill vígjask láta til nunnu, Grág. i. 307; láta sér fátt um e-t finnast, to disapprove, Fas. i. 51; áðr hann láti af berask, Fms. ii. 12.
    3. with part. pass., in circumlocutory phrases; hann lét verða farit, he went, Fagrsk. 120; létu þeir víða verða farit, they rowed much about, 185; liðit skal láta verða leitað bæjarins, Fms. viii. 374; lét konungr þá verða sagt, v. 201; hann lét hana verða tekna, he seized her, ‘let her be taken,’ Fas. ii. 153: ellipt., omitting the infin., láta um mælt, to let be said, to declare, Vígl. 76 new Ed.: rare in prose, but freq. in old poetry, ek lét harðan Hunding veginn, I sent H. to death, Hkv. 1. 10; láta soðinn, Gm. 18; gulli keypta léztú Gýmis dóttur, Ls. 42; láta trú boðna, Od. 9; lét of sóttan, Haustl.
    V. naut. to stand; lata út, lata í haf, to let go, put out to sea, Eg. 370; síðan létu þeir út ok sigldu til Noregs, Nj. 128; var honum sagt at þeir höfðu út látið, 134; hann bar á skip ok lét í haf, 282, Ld. 50; láta til lands, to stand towards land, to put in, Fms. i. 294; láta at landi, id., 228; vil ek ráða yðr, at þér látið í brott héðan, Eb. 330.
    B. Metaph. usages:
    1. to behave, comport oneself, by gestures, manners, or by the voice, answering to lát (III); forvitni er mér á hversu þeir láta, Glúm. 327; láta sem vitstoli, Stj. 475; hann bað menn eigi syrgja né láta öðrum herfiligum látum, Nj. 197; hann sofnaði fast, ok lét ílla í svefni, to be unruly in sleep, 94, 211; fámk vér eigi við skrafkarl þenna er svá lætr leiðinliga, Háv. 52; björn ferr at henni, ok lætr allblítt við hana, fondles her, Fas. i. 51; bæði er, at þú ert görfiligr maðr, enda lætr þú allstórliga, makest thyself big, Ld. 168; jarl lét sér fátt til hans, the earl treated him coldly, Fms. i. 58; lét hann sér fátt um finnask, vii. 29; láta hljótt yfir e-u, to keep silence about a thing, Nj. 232, Al. 15; láta kyrt um e-t, id.; láta mikit um sik, to pride oneself, puff oneself up, Grett. 108; Björgólfr kallaði annat sinn ok þriðja—þá svarar maðr, lát eigi svá ! lát eigi svá, maðr! segir hann, Fms. ix. 50.
    2. láta vel, ílla yfir e-u, to express approval, disapproval of a thing; mun ek segja þeim tíðendin ok láta ílla yfir verkinu, Nj. 170; Brynjólfr lét ílla yfir þessi ráða-görð, Eg. 24; Kveldúlfr lét vel yfir því, 115, Nj. 46; hann lætr vel yfir því, he expressed himself favourably about it, Ld. 50; ok létu menn hans vel yfir þessu, 168; lét hann vel yfir þeirra eyrendi, Fms. i. 16.
    3. to make as if; hann gengr leið sína, ok lætr sem hann sjái ekki sveinana, Háv. 52; mun ek nú taka í hönd þér ok láta sem ek festa mér Helgu dóttur þína, Ísl. ii. 206; Þjóstólfr gékk með öxi reidda ok lét þat engi sem vissi, Nj. 25; láttú sem hinn átti dagr Jóla sé á Drottins-degi, Rb. 128; ok mun ek láta sem ek taka af þeim, Nj. 170; en fólk þetta lét sem ekki væri jafnskylt sem Jóla-drykkjan þessi, Fms. vii. 274: the phrase, honum er ekki svo leitt sem hann lætr.
    4. to estimate, value; manngjöld skyldi jöfn látin ok spora-höggit, Nj. 88; hann vildi eigi heyra at nokkurr konungr væri honum jafn látinn á Norðrlöndum, Fms. v. 191; því at þeir þoldu þat eigi, at Finnbogi var framar látinn, Finnb. 290; fátt er betr látið en efni eru til, a saying, Band. 6 new Ed.; er nú er heilagr látinn, Clem. 49.
    5. to express, say; í fylki þat eða hérað, er sá lét sik ór vera, Gþl. 155; lætr þat ( he intimates) at sú gjöf var gör með ráði konungs, Eg. 35; Þorfinnr bóndi lét heimilt skyldu þat, 564; létu þeir ( they declared) nú sem fyrr, at hón festi sik sjálf, Nj. 49: to run so and so, of writs, books, skrá er svá lét, Dipl. ii. 19; máldaga svá látanda, Vm. 47.
    6. to emit a sound, scream, howl; hátt kveði þér, en þó lét hærra atgeirinn er Gunnarr gékk út, Nj. 83; sem kykvendi léti, Fms. vi. 202; óttask ekki hversu sem sjór lét, vii. 67; at veðrátta léti ílla um haustið, Ld. 50; hann heyrir ok þat er gras vex á jörðu ok allt þat er hærra lætr, Edda 17; ok einn tíma er prestr lýtr at honum, þá lætr í vörrunum—tvö hundruð í gili, tvau hundruð í gili, Band. 14; ok lét hátt í holsárum, sem náttúra er til sáranna, Fbr. 111 new Ed.
    C. Reflex.:
    I. to be lost, to die, perish; betra þykki mér at látask í þínu húsi, en skipta um lánar-drottna, Nj. 57; létusk ( fell) fjórtán menn, 98; kómusk fimm á skóginn en þrír létusk, Eg. 585; ok létzk hón þeirra síðast, Ld. 58; hversu mart hefir hér fyrir-manna látisk—Hér hefir látisk Njáll ok Bergþóra ok synir þeirra allir, Nj. 203.
    2. to declare of oneself, feign, etc.; lézk þar vilja sína kosti til leggja, Fms. i. 22; en allir létusk honum fylgja vilja, ix. 316; ek býð þangat þeim mönnum, er fé látask at honum hafa átt, Grág. i. 409.
    II. part. látinn, dead, deceased, Eg. 300, Nj. 112, Ld. 8, Fms. vii. 274.
    2. vel látinn, highly esteemed, in good repute, Ísl. ii. 122, Sks. 441; við látinn, on the alert, ready, Fms. viii. 371, ix. 459; það er svá við látið, it so happens, Fb. i. 204; vel fyrir látinn, well prepared, Grett. 110 A.

    Íslensk-ensk orðabók > LÁTA

  • 6 MINNI

    * * *
    I)
    n.
    1) memory (hann missti minnis ok þótti nær sem vitstolinn) leggja e-t í m., to lay up in the mind; reka m. til e-s, to call to mind;
    2) esp. in pl. memorials (slík m. hafa Íslendingar Haralds konungs ok mörg önnur); settir eptir (viz. dauða) bautasteinar til minnis, as a memorial;
    3) memory, of past time; þeir er vóru fyrir várt m., who lived before we can remember;
    4) memorial cup, toast (at old sacrifices and banquets); mæla fyrir minnum, to propose a toast.
    a. compar., answering to lítill, less, smaller; least, smallest (var minna karp þitt, meðan H. konungr lifði); er sá kallaðr minni maðr (lower in rank), er öðrum fóstrar barn.
    n. mouth (of a river, fjord, valley), = mynni.
    * * *
    1.
    compar. and superl. minnstr, answering to lítill, q. v.: [Ulf. miniza and minists; O. H. G. miniro; Germ. minder, minderste; Dan.-Swed. mindre, mindst; Lat. minor, minimus]:—lesser, smaller, and superl. least, smallest, of stature, quantity, following the same rule as lítill (q. v.), and opp. to meiri; minna lið, Grág. i. 44; minni laun, Nj. 10; máttr sem minnstr, Fms. xi. 102; minnstr ok vesalligstr, Háv. 53; var minna karp þitt, er …, Fms. vii. 21; þeir áttu minna í at hefna, Eg. 86; liggja í minna rúmi, Mork. 183; svá sem hann má minnstu við koma, Grág. i. 140.
    II. metaph., minnstir fyrir sér, Eg. 123; þú ert minni fyrir þér en ek hugða, Edda 33; þat lið er honum þótti minni fylgð í, Fms. iv. 350; sá er kallaðr minni maðr ( lower in rank) er öðrum fóstrar barn, Ld. 108: hence vera minni maðr, of a person who has done a dishonourable deed, dishonoured [cp. Lat. capitis minor]: eigi at minna, nevertheless, 216. minni-háttar and minnst-háttar, adv. of lesser, least degree, the least, Fs. 59.
    2.
    n. [Ulf. ga-minþi = μνεία; A. S. mynd; Engl. mind]:— memory; minni, vit ok skilning, minni at muna…, Skálda 169, Fbr. 137; hann misti minnis ok þótti nær sem vitstolinn, Fms. vi. 198; sumir hafa eigi m. þá er frá líðr hvernig þeim var sagt, ok gengusk þeim mjök í minni optliga, Ó. H. (pref.); leggja í minni, to keep in memory, Fb. ii. 353; því er ek má mínu minni á koma, Str. 2; reka minni til, Fms. vi. 256, Fb. i. 262; festask e-m í minni, Ó. H. 46; reka minni til e-s.
    2. memorials, esp. in pl.; þvílík minni hafa menn þar Haralds konungs, Fagrsk. 127; ok settir eptir bautasteinar til minnis, Ó. H. (pref.); hann hjó þat högg er menn hafa síðan at minnum haft, Fb. ii. 23, Fms. xi. 109: old saws or the like, hölzti eru þau minnin forn, Mkv.; ok skal orðtak vera forn minni, Edda (Ht.) 125.
    3. memory, of past time; þeirra er vóru fyrir várt minni, who lived before our memory, Íb. 16; þat er ór manna m., beyond the memory of man, D. N. iii. 34; ér erfðuð hann, þat er í mínu m., Skálda 171; ú-minni, lethargy.
    4. mind, consent (Dan. minde, ‘give sit minde til noget;’ Engl. ‘give one’s mind to it’); með sjálfs síns minni, K. Á. 70; utan biskup minni, D. N. i. 382.
    II. a memorial cup or toast, at old sacrifices and banquets: these memorial toasts were in the heathen age consecrated (signuð) to the gods Thor, Odin, Bragi, Frey, Njord, who, on the introduction of Christianity, were replaced by Christ, the Saints, the Archangel Michael, the Virgin Mary, and St. Olaf; the toasts to the Queen, Army, etc. in English banquets are probably a relic of this ancient Teutonic ceremony; Krists-minni, Fms. vii. 148; Máriu-m., x. 19; Ólafs-minni, N. G. L. ii. 445, cp. in the heathen age Braga-full; þar vóru öll minni signuð Ásum at fornum sið, Ó. H. 102; bera minni um eld, O. H. L. 18; bera öl um eld ok drekka m. á þann er gegnt var, Fms. vi. 442; fóru minni mörg ok skyldi horn drekka í minni hvert, Eg. 206; drakk hann þá öll minni krossalaus þau er bændr skenktu honum, Hkr. i. 144; mæla fyrir minnum, to speak to a toast, propose, give a toast, Orkn. 246, Fs. 147; skyldi þar um gólf ganga at minnum öllum, Eg. 253; Þorgils skyldi mæla fyrir minnum, en hann veik til Þórðar ok bað hann ráða hver minni fyrst væri drukkin, i. e. that Th. should be the toast-master, Sturl. i. 20 (the banquet in Reykhólar, A. D. 1119). At a funeral banquet the minni of the deceased was proposed by the heir, who at the same time made a vow (strengja heit); this rite performed, he took his father’s scat in the hall, and was henceforth the lawful heir, Fms. i. 161: a minni to a living person is nowhere mentioned. For the classical passages see Hák. S. Góða ch. 16, 17, Fms. i. 280; and for funeral banquets, Fagrsk. ch. 55.
    COMPDS: minnisdrykkja, minnisgóðr, minnishorn, minnislauss, minnisleysi, minnisstæðr, minnisveig, minnisverðr, minnisöl.

    Íslensk-ensk orðabók > MINNI

  • 7 DRÁPA

    * * *
    u, f. a heroic, laudatory poem; this word is probably derived from drepa, to strike, i. e. to strike the chords of an instrument, vide drepa A. I, as poems were at early times accompanied by instrumental music: the drápas were usually composed in the so-called ‘drótt-kvætt’ metre, q. v., and were much in fashion from the 10th to the 12th or even to the 13th century, but esp. flourished at the end of the 10th and during the 11th; the earliest poems of this kind on record are of the end of the 9th century: even poems in honour of gods, Christ, the holy cross, saints, etc. are called drápur if composed in the proper metre; but most of them are in honour of kings, earls, princes, or eminent men, vide Skáldatal. A drápa usually consisted of three parts, upp-haf introduction, stef or stefjamál the burden or middle part interpolated with artificial burdens, whence the name stefja-drápa, and lastly slæmr or peroration; according to the length, a drápa is tvítug or a poem of twenty stanzas, sextug or sixty stanzas, and so on; it is called erfi-drápa if in praise of a deceased man, mansöngs-drápa (Germ. minne-sang) if addressed to a lady-love, etc.; as to metre, we have tog-drápa, hrynhend drápa, etc.; drápa is sometimes distinguished from flokkr, a less laudatory and shorter poem without burdens, Fms. vi. 391; hví ortir þú flokk um konunginn, eðr þótti þér hann ekki drápunnar verðr, Ísl. ii. 237, and the classical passage Knytl. S. ch. 19. Passages in the Sagas referring to the delivery of these poems are very numerous, e. g. Gunnl. S. ch. 7–9, Eg. ch. 62, 63 (Höfuð-lausn), 80 (Sonatorek and Arinbjarnar-d.), 81 (Beru-drápa), Ld. ch. 29 (Hús-drápa), Hallfr. S. ch. 6, II, Bjarn. 6, 39, Fms. iii. 65, v. 173–175, Knytl. S. l. c., O. H. L. ch. 60, 61, Har. S. Harð. (Fms. vi.) ch. 24, 66, 110 (the interesting story of Stuf the Blind), Skáldat. 252, 268, Fb. iii. 241, 242, Hkr. i. 185, 186; the last on record is Sturl. iii. 303–306, referring to A. D. 1263, cp. also Sturl. ii. 56; most of these poems derive their name from the king or person in whose honour they were composed, e. g. Ólafs-d., Knúts-d. (king Canute), Eiríks-d., etc., vide Fms. xii, s. v. kvæði, or Jómsvíkinga-d., Íslendinga-d., the name of a laudatory poem addressed to the Icelandic people; or referring to other subjects, as Vell-ekla (want of gold), Hafgerðinga-d., Landn. 106, or Kross-d., Róða-d. ( the Holy Rood), etc. Mythical drápas are, e. g. Ragnars-d., Haustlöng, Hús-d.
    COMPDS: drápumál, drápustúfr.

    Íslensk-ensk orðabók > DRÁPA

  • 8 liða

    I)
    (lið; leið, liðum; liðinn), v.
    1) to go, pass, glide (er skipit leið fram hjá flotanum);
    líða e-m ór hug, to pass out of one’s memory;
    2) to pass by, go past (er þeir liðu nesit);
    impers., en er líðr Euphrates á (acc.), when one has passed the E.;
    sem leið jóladaginn, as the Yule-day passed;
    þá (or þegar) er e-n líðr, when a person is omitted, passed over;
    Úlfr jarl var ríkastr í Danmörku, þegar er konung leið, next to the king;
    3) to pass away, elapse, of time (eigi munu margir vetur líða áðr en þér munuð þessa iðrast);
    at liðnum vetri, when the winter had passed;
    liðinn, dead, deceased;
    at liðinn fylki, after my lord’s death;
    4) impers. with dat., nú líðr, svá dögum, at, the days draw on;
    þá var liðit degi, the day was far spent;
    5) to go on, take place;
    ek vil vita, hvat þeim líðr, how they are getting on;
    ok sér, hvat leið drykkinum, and sees, how it had gone with his drinking;
    6) with preps. and advs.:
    líða af e-u, to depart from;
    líða af heimi, to depart this life;
    líða af, to pass away (líðr af vetrinn = líðr fram vetrinn);
    impers., líða at e-u, to approach, draw near;
    en er at leið jólunum, when it drew nigh Yule;
    líða at e-m, faintness comes over one;
    nú tók at líða at Ölvi, O. began to get drunk;
    G. tók sótt, en er at honum leið, when he was far spent, near his end;
    líðr at mætti e-s, one’s strength gives way;
    impers., líðr á e-t, the time draws to a close;
    ok er á leið daginn, when the day was far spent;
    at áliðnu, in the latter part of a time (um haustit at áliðnu);
    at áliðnum vetri, towards the end of the winter;
    líða fram, to pass away, wear on (ok er várit leið fram);
    also impers., líðr fram e-u = e-t líðr fram (er fram leið nóttinni ok dró at degi);
    to advance, proceed (Egill tók at hressast svá sem fram leið at yrkja kvæðit);
    impers., þá er frá líðr, when time passes on;
    láta e-t hjá sér líða, to let it pass by unheeded;
    impers., líðr í mót e-u = líðr at e-u (nú líðr í mót jólum);
    líða um e-t, to pass by (eigi hœfir þá hluti um at líða, er);
    hann spurði, hvat liði um kvæðit, he asked how the poem was getting on;
    líða undan, to slip off, pass by;
    líða undir lok, to pass away, die, perish;
    líða yfir e-n, to pass over, happen to, befall (mart mun yfir þik líða);
    eitt skal yfir oss alla líða, we shall all share the same fate.
    (líddi), v., rare, = prec.
    * * *
    að, [liðr], to arrange; þá skal biskup með þeim hætti liða lausnina, H. E. i. 243: to dismember, liða sundr or sundr-liða, and metaph. to expound [cp. ‘to divide,’ ὀρθοτομειν, N. T.]; ó-liðaðr, unexplained, Hom. (St.) 87.
    II. reflex. liðask, to fall in curls, of hair; hárit ljósjarpt ok liðaðisk vel, Fb. iii. 246; gult hár ok liðaðisk allt á herðar niðr, Ld. 272, Þiðr. 174.

    Íslensk-ensk orðabók > liða

  • 9 LIFA

    * * *
    (lifl, lifða, lifat), v.
    1) to be left (er þriðjungr lifði nætr); meðan öld lifir, while the world stands;
    2) to live; meðan hann lifði, while he lived; at sér lifanda, in his life-time; lifa eptir e-n, to survive one (verðr maðr eptir annan at l.); l. við e-t, to live on, feed on (þeir lifðu nú við reka ok smádýri);
    3) to burn, of fire (lifði þar eldr í skála).
    * * *
    pres. lifi; pret. lifði; imperat. lif, lifðú, an older form lifi, 655 iv. 1, Stj. 445; neut. part. lifat, masc. lifðr, Hm. 69: there was a strong verb lifa, leif, lifu, lifinn, of which leifa is the causal, but of this word nothing now remains except the part. acc. lifna ( vivos), Hkv. 2. 27, and dat. lifnum ( vivo), 45: [Ulf. lifan = ζην; A. S. lifan; Engl. live; O. H. G. leban; Germ. leben; Swed. lefva; Dan. leve; a word common to all Teut. languages, the original sense of which was to be left, and so akin to leifa, = Lat. superstes esse, which sense still remains in some Icel. phrases; cp. also lifna.]
    A. To be left; þóat einn hleifr lifi eptir, although one loaf ‘lives’ behind, i. e. is left, N. G. L. i. 349; skal þat atkvæði þeirra vera í hverju máli sem þá lifir nafnsins eptir, er ór er tekinn raddar-stafr ór nafninu, Skálda (Thorodd); þá er þat atkvæði hans í hverju máli sem eptir lifir nafnsins, er ór er tekinn raddar-stafr ór nafni hans, id.
    2. of the day, night, or season; þá er þriðjungr lifir dags, when a third of the day is left, N. G. L. i. 9; þá er ellefu nætr lifðu eptir Aprilis mánaðar, 655 iii. 3; laugar-daginn áðr lifa átta vikur sumars, Grág. i. 122, K. Þ. K. 70; er mánuðr lifir vetrar, Grág. (Kb.) ii. 186; fóru þeir brott er mikit lifði nætr, Fms. i. 99; en er þriðjungr lifir nætr, mun hringt at Bura-kirkju, Fb. i. 204; en er þriðjungr lifði nætr, vakti Þorsteinn upp gesti sína, Fms. i. 70.
    3. in old sayings this sense is still perceptible, to remain, endure; atkvæði lifa lengst, Ísl. ii. (in a verse); lifa orð lengst eptir hvern, Fms. viii. 16: as also in old poems, hvat lifir manna (what of men will be left?), er hinn mæra fimbul-vetr líðr? Vþm. 44; meðan öld lifir, while the world stands, Vsp. 16; lifit einir ér, ye alone are left to me, Hðm. 4; otherwise this sense has become obsolete.
    B. To live; this sense has almost entirely superseded the old. The primitive word denoting life or to live in the Teut. languages was from the root of kvikr (q. v.), of which the verbal form has been replaced by lifa; meðan lifir, whilst he lives, Hm. 9, 53; meðan hann lifði, while he lived, Nj. 45; hann hélt vel trú meðan hann lifði, Fms. xi. 418; meðan þeir lifði (subj.) báðir, vi. 27; ek hefi lifat ok verit kallaðr bóndi nokkurra konunga æfi, 192; at sér lifanda, Lat. se vivo, Íb. 18, Grág. i. 202; lifa langan aldr, Nj. 62; the saying, þeir lifa langan aldr (mod. lengst) sem með orðum eru vegnir, = Engl. words break no bones, 252: lifi konungr, long live the king! (cp. Lat. vivat rex), Stj. 445; lifi heill þú, konungr! 655 iv. 1.
    2. lifa við, to live on, feed on; lifa við vín, Gm. 19; þat eina er vér megim lifa við, Al. 133; ok lifðu nú viðr reka, smádýri ok íkorna, Fs. 177: mod., lifa á e-u, to feed on, live on.
    3. in a moral sense, to live, conduct one’s life; hafði hann ok lifat svá hreinliga sem þeir Kristnir menn er bezt eru siðaðir, Landn. 38; lifa dýrligu lifi, Hom. 147; lifa vel, ílla, to live a good, bad life, passim: lifa eptir e-m, to indulge a person, 656 C. 37, 42.
    4. also used of fire, to live, be quick; svá at þar mátti lifa eldr, Fas. ii. 517, freq. in mod. usage, the Icel. say, eldrinn lifir, ljósið lifir; (cp. also, drepa ljósit, to kill, quench a fire, a light; eldrinn er dauðr, ljósit er dautt, the fire, the light is dead; eldrinn lifnar, is kindled;) for this interesting usage cp. also kvikr and kveykja, denoting life and fire.
    II. part. lifandi and lifandis, indecl. living; lifandis maðr, Mar.; lifandis sálar, Stj. 31; lifandis manna, 39; lifandis skepnu, 57; lifandis hlut, 75; but better, lifandi, pl. lifendr, alive, as also the living; í lifanda lifi, in one’s living life, opp. to a deyjanda degi (on one’s dying day) at vér sém dauðir heimi en lifendr Guði, Hom. 79; lifendra (mod. gen. pl.) og dauðra, the living and the dead; dæma lifendr og dauða (‘the quick and the dead,’ in the Creed).
    2. part. lifðr; betra er lifðum en sé úlifðum, better to be living than lifeless, i. e. while there is life there is hope, Hm. 69; úlifðan, deceased, Hkv. 2.

    Íslensk-ensk orðabók > LIFA

  • 10 líða

    I)
    (lið; leið, liðum; liðinn), v.
    1) to go, pass, glide (er skipit leið fram hjá flotanum);
    líða e-m ór hug, to pass out of one’s memory;
    2) to pass by, go past (er þeir liðu nesit);
    impers., en er líðr Euphrates á (acc.), when one has passed the E.;
    sem leið jóladaginn, as the Yule-day passed;
    þá (or þegar) er e-n líðr, when a person is omitted, passed over;
    Úlfr jarl var ríkastr í Danmörku, þegar er konung leið, next to the king;
    3) to pass away, elapse, of time (eigi munu margir vetur líða áðr en þér munuð þessa iðrast);
    at liðnum vetri, when the winter had passed;
    liðinn, dead, deceased;
    at liðinn fylki, after my lord’s death;
    4) impers. with dat., nú líðr, svá dögum, at, the days draw on;
    þá var liðit degi, the day was far spent;
    5) to go on, take place;
    ek vil vita, hvat þeim líðr, how they are getting on;
    ok sér, hvat leið drykkinum, and sees, how it had gone with his drinking;
    6) with preps. and advs.:
    líða af e-u, to depart from;
    líða af heimi, to depart this life;
    líða af, to pass away (líðr af vetrinn = líðr fram vetrinn);
    impers., líða at e-u, to approach, draw near;
    en er at leið jólunum, when it drew nigh Yule;
    líða at e-m, faintness comes over one;
    nú tók at líða at Ölvi, O. began to get drunk;
    G. tók sótt, en er at honum leið, when he was far spent, near his end;
    líðr at mætti e-s, one’s strength gives way;
    impers., líðr á e-t, the time draws to a close;
    ok er á leið daginn, when the day was far spent;
    at áliðnu, in the latter part of a time (um haustit at áliðnu);
    at áliðnum vetri, towards the end of the winter;
    líða fram, to pass away, wear on (ok er várit leið fram);
    also impers., líðr fram e-u = e-t líðr fram (er fram leið nóttinni ok dró at degi);
    to advance, proceed (Egill tók at hressast svá sem fram leið at yrkja kvæðit);
    impers., þá er frá líðr, when time passes on;
    láta e-t hjá sér líða, to let it pass by unheeded;
    impers., líðr í mót e-u = líðr at e-u (nú líðr í mót jólum);
    líða um e-t, to pass by (eigi hœfir þá hluti um at líða, er);
    hann spurði, hvat liði um kvæðit, he asked how the poem was getting on;
    líða undan, to slip off, pass by;
    líða undir lok, to pass away, die, perish;
    líða yfir e-n, to pass over, happen to, befall (mart mun yfir þik líða);
    eitt skal yfir oss alla líða, we shall all share the same fate.
    (líddi), v., rare, = prec.
    * * *
    leið, liðu, liðit, [Germ. leiden; Dan. lide], to suffer, endure, tolerate,—this sense is very rare in old writers, as, útlendir konunga-synir skyldu þar ekki líðask eðr vald hafa, Fms. vi. 134; but it appears after the Reformation, in the N. T. and in hymns, Pass., Vídal. passim.
    2. to suffer; at svo byrjaði Kristi at líða, ok upp at rísa á þriðja degi af dauða, Luke xxiv. 46.

    Íslensk-ensk orðabók > líða

См. также в других словарях:

  • deceased person — index decedent Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • deceased person — A decedent; a person who has died. An absentee who has been absent for the statutory period and not heard from is neither a deceased person nor a decedent in the eyes of the law, although absentee administration has been had upon his estate.… …   Ballentine's law dictionary

  • deceased person — noun someone who is no longer alive I wonder what the dead person would have done • Syn: ↑dead person, ↑dead soul, ↑deceased, ↑decedent, ↑departed • Derivationally related forms: ↑departed …   Useful english dictionary

  • deceased person — n. dead person; person who is no longer alive; decedent …   English contemporary dictionary

  • representative of a deceased person — The executor or administrator of a deceased person, or a person or party who has succeeded to the right of the deceased, whether by purchase, descent, or operation of law. 58 Am J1st Witn § 237. A person appointed, not by a testator in his will,… …   Ballentine's law dictionary

  • deceased — I adjective bereft of life, dead, defunct, demised, departed, deprived of life, destitute of life, devoid of life, exanimate, former, late, lifeless, no longer living, passed away, passed on, perished associated concepts: dead man s statute,… …   Law dictionary

  • Deceased Alert — A notification on a person s credit report that alerts credit agencies that the person is deceased and should not be issued credit in the future. Upon a person s death, a family member or friend must request the credit reporting agencies to send… …   Investment dictionary

  • deceased — [[t]dɪsi͟ːst[/t]] (deceased is both the singular and the plural form.) 1) N COUNT: the N The deceased is used to refer to a particular person or to particular people who have recently died. [LEGAL] The Navy is notifying next of kin now that the… …   English dictionary

  • deceased — 1. adjective a) No longer alive b) Belonging to the dead. Syn: asleep, at peace, at rest, dead, departed, late …   Wiktionary

  • deceased — a deceased person A business which has ceased to function A dead person. See decedent …   Black's law dictionary

  • deceased — a deceased person A business which has ceased to function A dead person. See decedent …   Black's law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»