-
1 debellare
debellare v.tr.1 ( sconfiggere) to defeat, to wipe out, to crush: debellare un esercito, to wipe out an army; debellare una rivolta, to crush a revolt* * *[debel'lare]* * *debellare/debel'lare/ [1] -
2 debellare vt
[debel'lare] -
3 debellare
vt [debel'lare] -
4 debello
debellare, debellavi, debellatus Vfight out/to a finish; bring a battle/war to an end; vanquish, subdue -
5 debello
dē-bello, āvi, ātum, 1, v. n. and a. (not ante-Aug.; esp. freq. in Livy).I.Neutr., to bring a war to an end, to finish a war. So rare in the act. form:II.Aulius cum Ferentanis uno secundo proelio debellavit,
Liv. 9, 16; cf. id. Epit. 33; id. 44, 39 fin.; 35, 35. But exceedingly common as an impersonal:debellari eo die cum Samnitibus potuisse,
Liv. 8, 36; cf. id. 4, 58:ne absente se debellaretur,
id. 41, 18:proelioque uno debellatum est,
id. 2, 26; 31, 48 fin. Drak.; cf. id. 7, 28:debellatum est (erat, etc.),
id. 2, 31; 3, 70; 9, 4 al.:debellatum foret,
id. 23, 13; Tac. Agr. 26; id. H. 3, 19; Flor. 3, 5, 11 al.:debellatum iri,
Liv. 29, 14; and in the part. perf. absol. debellato, after the war is ended (freq. in Livy):eum quasi debellato triumphare,
Liv. 26, 21; so id. 29, 32; 30, 8 al.—Act. ( poet. and postAug.).* A.With a homogeneous object, to fight out:B.rixa super mero debellata,
Hor. Od. 1, 18, 8.—With heterog. object, to conquer completely, to vanquish, subdue:2.parcere subjectis et debellare superbos,
Verg. A. 6, 853;gentem,
id. ib. 5, 731:hostem clamore,
Tac. Agr. 34:Darium,
Plin. 6, 13, 16, § 41:Gallias,
Suet. Ner. 43:Illyricum,
id. Tib. 17: Indiam, * Ov. M. 4, 605; Vulg. Isa. 7, 1; 63, 10.—Trop.:olim fugissemus ex Asia, si nos fabulae debellare potuissent,
Curt. 9, 2, 15:debellat eos (fungos) et aceti natura,
Plin. 22, 23, 47, § 99. -
6 parcō
parcō pepercī or (old and late) parsī, parsus, ere [SPAR-], to act sparingly, be sparing, spare, refrain from, use moderately: paulo longius tolerari posse parcendo, Cs.: non parcam operae: nec labori, nec periculo parsurum, L.: ne cui rei parcat ad ea efficienda, N.: talenta Gnatis parce tuis, reserve for your children, V.—Fig., to spare, preserve by sparing, treat with forbearance, use carefully, not injure: tibi parce, T.: omnibus: non mulieribus, non infantibus pepercerunt, Cs.: Capuae, L.: Parcere subiectis, et debellare superbos, show mercy, V.: eius auribus, i. e. avoid a disagreeable topic: qui mihi non censeret parci oportere. — To abstain, refrain, forbear, leave off, desist, stop, cease, let alone, omit: Parcite iam, V.: auxilio, refuse: lamentis, L.: bello, abstain from, V.: parce metu (dat.), cease from, V.: nec divom parcimus ulli, i. e. shrink from facing, V.: hancine ego vitam parsi perdere, T.: parce fidem ac iura societatis iactare, L.: ne parce dare, H.: Parce temerarius esse, O.: precantes, ut a caedibus parceretur, refrain from, L.—With abl gerund.: ne hic quidem contumeliis in eos dicendis parcitis, L.* * *Iparcere, parcui, parsus Vforbear, refrain from; spare; show consideration; be economical/thrifty withIIparcere, parsi, parsus Vforbear, refrain from; spare; show consideration; be economical/thrifty withIIIparcere, peperci, parsus Vforbear, refrain from; spare; show consideration; be economical/thrifty with -
7 sconfiggere
defeat* * *sconfiggere v.tr.1 to defeat (anche fig.): sconfiggere il nemico in battaglia, to defeat the enemy in battle; sconfiggere un avversario alle elezioni, to defeat an opponent in the elections2 ( eliminare, debellare) to eliminate: sconfiggere la disoccupazione, to eliminate (o to get rid of) unemployment; sconfiggere la corruzione, to stamp out corruption.* * *[skon'fiddʒere]verbo transitivo1) (battere) to defeat, to beat*, to overcome* [nemico, avversario]2) fig. to overcome*, to vanquish [ pregiudizi]; to beat*, to conquer [inflazione, disoccupazione]; to beat* [ malattia]* * *sconfiggere/skon'fiddʒere/ [15]1 (battere) to defeat, to beat*, to overcome* [nemico, avversario]2 fig. to overcome*, to vanquish [ pregiudizi]; to beat*, to conquer [inflazione, disoccupazione]; to beat* [ malattia]. -
8 parco
parco, pĕperci, less freq. parsi (the former constantly in Cic. and Cæs., the latter ante-class. and post-Aug.: parcui, Naev. ap. Non. 153, 21, or Com. 69 Rib.; part. fut. parsurus, Liv. 26, 13, 16; Suet. Tib. 62:I.parciturus,
Hier. Ep. 14, 2), parsum, and less correctly parcĭtum, 3, v. n. and a. [for sparco; Gr. sparnos, rare; cf. Engl. spare; but v. also paucus, parvus], to act sparingly, be sparing with respect to a thing, to spare; constr. usually with dat. or absol.; ante-class. also with acc.Lit.A.Of things (rare but class.).(α).With dat.:(β).nihil pretio parsit, filio dum parceret,
Plaut. Capt. prol. 32:operae meae,
id. Mil. 4, 9, 3:te rogo sumptu ne parcas,
Cic. Fam. 16, 4, 2:non parcam operae,
id. ib. 13, 27, 1:nec impensae, nec labori, nec periculo parsurum,
Liv. 35, 44:petit, ne cui rei parcat ad ea perficienda,
Nep. Paus. 2, 5.—Absol.:(γ).frumentum se exigue dierum XXX. habere, sed paulo etiam longius tolerare posse parcendo,
Caes. B. G. 7, 71, 4.— Poet.:parcens = parcus: parcentes ego dexteras Odi (= parcius administrantes vinum, flores, etc.),
Hor. C. 3, 19, 21.—With acc. (ante-class. and poet.):B.oleas,
Cato, R. R. 58:pecuniam,
Plaut. Curc. 3, 11:argenti atque auri memoras quae multa talenta, Gnatis parce tuis,
spare, reserve for your children, Verg. A. 10, 532 Serv.—Prov.:qui parcit virgae odit filium,
Vulg. Prov. 13, 24.—Of persons, to spare, have mercy upon, forbear to injure or punish (eccl. and late Lat.), usually with dat.:II.non pepercisti filio tuo,
Vulg. Gen. 22, 16; id. 2 Pet. 2, 4 et saep.—Trop.A. (α).With dat.:(β).tibi parce,
Ter. Heaut. 1, 1, 112:justitia autem praecipit, parcere omnibus, consulere generi hominum,
Cic. Rep. 3, 12: aedificiis omnibus publicis et privatis, id. Verr. 2, 4, 54, § 120:amicitiis et dignitatibus,
id. Or. 26, 89; id. Phil. 2, 24, 59:non aetate confectis, non mulieribus, non infantibus pepercerunt,
Caes. B. G. 7, 28:subjectis, sed debellare superbos,
Verg. A. 6, 853:ne reliquis quidem nepotibus parsurus creditur,
Suet. Tib. 62:alicujus auribus,
i. e. to refrain from speaking on disagreeable topics, Cic. Quint. 12, 40; so,auribus et consuetudini,
id. de Or. 3, 43, 170:valetudini,
id. Fam. 11, 27, 1:famae,
Prop. 1, 16, 11:oculis,
i. e. to turn away one's eyes from an unpleasant sight, id. 4, 9, 35:luminibus,
Tib. 1, 2, 33; Suet. Dom. 11:parcit Cognatis maculis similis fera,
Juv. 15, 159.—With in and acc. (ante-and post-class.):(γ). B.neque parcit in hostes,
Lucr. 6, 399:parce in feminam,
App. M. 1, p. 105, 39.—To abstain or refrain from doing a thing; to forbear, leave off, desist, stop, cease, let alone, omit (cf.: desino, mitto): meo labori non parsi, Cato ap. Fest. p. 242 Müll.; cf. Plaut. Ps. 1, 1, 3; id. Pers. 2, 5, 11; so,(β).neque parcetur labori,
Cic. Att. 2, 14, 2:auxilio,
to make no use of proffered assistance, id. Planc. 35, 86:lamentis,
Liv. 6, 3:bello,
abstain from, Verg. A. 9, 656:hibernis parcebant flatibus Euri,
id. G. 2, 339:parce metu,
cease from, id. A. 1, 257.—With inf., to refrain, forbear (not in class. prose):* (γ).visere opera tua,
Cato, R. R. 1, 1:hancine ego vitam parsi perdere,
Ter. Hec. 3, 1, 2:proinde parce, sis, fidem ac jura societatis jactare,
Liv. 34, 32:parcite, oves, nimium procedere,
Verg. E. 3, 94:pias scelerare manus,
id. A. 3, 42:defundere vinum,
Hor. S. 2, 2, 58:ne parce dare,
id. C. 1, 28, 23:parce postea paupertatem cuiquam objectare,
App. Mag. 23, p. 289, 3; Aug. Ep. 43, 24:ori,
to refrain from speaking, Vulg. Job, 7, 11.—With acc.:* (δ).parcito linguam in sacrificiis dicebatur, i. e. coërceto, contineto, taceto,
Fest. p. 222 Müll.—With ab, to desist from:precantes, ut a caedibus et ab incendiis parceretur,
Liv. 25, 25, 6; so with abl. alone:caede,
Aus. Epigr. 130, 4. -
9 subicio
I.Lit., to throw, lay, place, or bring under or near (cf. subdo); in all senses construed with acc. and dat., or with acc. and sub and acc.; not with sub and abl. (v. Madvig. ad Cic. Fin. 2, 15, 48; cf. II. B. 2. infra).A.In gen.: si parum habet lactis mater, ut subiciat (agnum) sub alterius mammam. Varr. R. R. 2, 1, 20:B.manum ventri et sub femina (boum),
Col. 6, 2, 6: nonnulli inter carros rotasque mataras ac tragulas subiciebant, discharged their javelins and darts below, i. e. between the wagons and the wheels, Caes. B. G. 1, 26:biremes, subjectis scutulis, subduxit,
id. B. C. 3, 40:ligna et sarmenta circumdare ignemque circum subicere coeperunt,
Cic. Verr. 2, 1, 27, § 69; cf.:ignes tectis ac moenibus,
id. Cat. 3, 1, 2:ignem,
id. Rab. Post. 6, 13; Auct. B. Afr. 87, 1; 91, 3; Ov. M. 1, 229 al.:faces,
Cic. Mil. 35, 98; Vell. 2, 48, 3; Val. Max. 5, 5, 4:bracchia pallae,
Ov. M. 3, 167:eburnea collo Bracchia,
id. Am. 3, 7, 7:scuto sinistram, Canitiem galeae,
id. Tr. 4, 1, 74:laxiorem sinum sinistro bracchio,
Quint. 11, 3, 146:umeros lecto,
Val. Max. 4, 1, 12:pallium togae,
id. 2, 2, 2:ova gallinis,
Plin. 18, 26, 62, § 231; 10, 59, 79, § 161:cum tota se luna sub orbem solis subjecisset,
Cic. Rep. 1, 16:ossa subjecta corpori,
id. N. D. 2, 55, 139 et saep:sub aspectum omnium rem subicit,
Auct. Her. 4, 47, 60:res sub oculos,
Quint. 8, 6, 19:aliquid oculis,
Cic. Or. 40, 139; Liv. 3, 69; Quint. 2, 18, 2:oves sub umbriferas rupes,
to place near, close to, Varr. R. R. 2, 2, 11:castris legiones,
Caes. B. C. 3, 56:aciem suam castris Scipionis,
id. ib. 3, 37:se iniquis locis,
id. ib. 3, 85:terram ferro,
to throw up with the share, to plough up, Cic. Leg. 2, 18, 45 Moser N. cr.: corpora saltu Subiciunt in equos, throw up, i. e. mount, Verg. A. 12, 288:pavidum regem in equum,
to set, Liv. 31, 37:me e postremo in tertium locum esse subjectum,
have been brought, Cic. Toga Cand. Fragm. p. 522 Orell.: copias integras vulneratis defessisque subiciebat, i. e. put in the place of, substituted, Auct. B. Alex. 26, 2.—Hence ( poet.): se subicere, to mount, grow:quantum vere novo viridis se subicit alnus,
shoots up, Verg. E. 10, 74:laurus Parva sub ingenti matris se subicit umbrā,
id. G. 2, 19 Forbig. ad loc.—In partic.1.To hand to, supply:2.cum ei libellum malus poëta de populo subjecisset,
Cic. Arch. 10, 25:ipse manu subicit gladios ac tela ministrat,
Luc. 7, 574.—To substitute false for true; to forge, counterfeit (syn.:3.suppono, substituo): testamenta,
Cic. Phil. 14, 3, 7:testamentum mariti,
Quint. 9, 2, 73:locupleti falsum testamentum,
Val. Max. 9, 4, 1:partum,
Dig. 25, 4, 1 fin.:falsum aliquid,
Quint. 12, 3, 3:aes pro auro in pignore dando,
Dig. 13, 7, 36:fratrem suum,
Just. 1, 9.—To suborn:II.subicitur L. Metellus ab inimicis Caesaris, qui hanc rem distrahat,
Caes. B. C. 1, 33:testes frequenter subici ab adversario solent,
Quint. 5, 7, 12:suspitione subjecti petitoris non carebit,
id. 4, 2, 96.Trop.A.In gen.1.To submit, subject:2.ea quae sub sensus subjecta sunt,
Cic. Ac. 2, 23, 74:res, quae subjectae sunt sensibus,
id. Fin. 5, 12, 36; id. Ac. 1, 8, 31:cogitationi aliquid subicere,
submit, id. Clu. 2, 6; Quint. 5, 12, 13;ait (Epicurus), eos neque intellegere neque videre, sub hanc vocem honestatis quae sit subicienda sententia,
i. e. what meaning is to be attributed to it, Cic. Fin. 2, 15, 48 B. and K.; Madvig. ad loc.; cf.:huic verbo (voluptas) omnes qui Latine sciunt duas res subiciunt, laetitiam in animo, commotionem suavem jucunditatis in corpore,
id. ib. 2, 4, 13:dico eum non intellegere interdum, quid sonet haec vox voluptatis, id est, quae res huic voci subiciatur,
id. ib. 2, 2, 6; cf.: quaeritur, quae res ei (nomini) subicienda sit, Quint. 7, 3, 4.—To substitute:B.mutata, in quibus pro verbo proprio subicitur aliud, quod idem significet,
Cic. Or. 27, 92; so Quint. 3, 6, 28:aliud pro eo, quod neges,
id. 6, 3, 74 et saep.—In partic.1.Pregn., to place under, to make subject, to subject:2.subiciunt se homines imperio alterius et potestati,
i. e. submit, Cic. Off. 2, 6, 22; cf. Caes. B. G. 7, 1:exteras gentes servitio,
Liv. 26, 49:Albius et Atrius quibus vos subjecistis,
id. 28, 28, 9:ut alter alterius imperio subiceretur,
id. 28, 21, 9:gentem suam dicioni nostrae,
Tac. A. 13, 55; Curt. 8, 1, 37; cf.:Gallia securibus subjecta,
Caes. B. G. 7, 77:omnia praeter eam (virtutem) subjecta, sunt sub fortunae dominationem,
Auct. Her. 4, 17, 24:nos sub eorum potestatem,
id. 2, 31, 50:matribus familias sub hostilem libidinem subjectis,
id. 4, 8, 12:sub aspectus omnium rem subjecit,
id. 4, 47, 60; cf.:deos penatis subjectos esse libidini tribuniciae,
Cic. Dom. 40, 106:populum senatui,
Val. Max. 8, 9, 1:si virtus subjecta sub varios incertosque casus famula fortunae est,
Cic. Tusc. 5, 1, 2:id quod sub eam vim subjectum est,
id. Top. 15, 58:cujus victus vestitusque necessarius sub praeconem subjectus est,
id. Quint. 15, 49 B. and K.:bona civium voci praeconis,
id. Off. 2, 23. 83;for which, simply reliquias spectaculorum,
to expose for sale, Suet. Calig. 38; so,delatores,
id. Tit. 8:hiemi navigationem,
to subject, expose, Caes. B. G. 4, 36:domum periculo,
Quint. 7, 1, 53:scelus fraudemque nocentis odio civium,
Cic. de Or. 1, 46, 202:fortunas innocentium fictis auditionibus,
id. Planc. 23, 56:aliquid calumniae,
Liv. 38, 48.—To subject or subordinate a particular to a general, to range or treat it under, append it to, etc.; in the pass., to be ranged under or comprised in any thing:3.quattuor partes, quae subiciuntur sub vocabulum recti,
Auct. Her. 3, 4, 7 B. and K.:unum quodque genus exemplorum sub singulos artis locos subicere,
id. 4, 2, 3; cf. with dat.:formarum certus est numerus, quae cuique generi subiciantur,
Cic. Top. 8, 33:qui vocabulum sive appellationem nomini subjecerunt tamquam speciem ejus,
Quint. 1, 4, 20; cf.:sub metum subjecta sunt pigritia, pudor, terror, etc.,
Cic. Tusc. 4, 7, 16; 4, 8, 19; Quint. 3, 5, 1:fas, justum, etc.... subici possunt honestati,
id. 3, 8, 26:dicere apte plerique ornatui subiciunt,
id. 1, 5, 1 et saep.—To place under in succession or order, in speaking or writing, i. e. to place after, let follow, affix, annex, append, subjoin (cf.:4.addo, adicio): post orationis figuras tertium quendam subjecit locum,
Quint. 9, 1, 36:longis (litteris) breves subicere,
id. 9, 4, 34:B litterae absonam et ipsam S subiciendo,
id. 12, 10, 32:narrationem prooemio,
id. 4, 2, 24; cf. id. 5, 13, 59:cur sic opinetur, rationem subicit,
adds, subjoins, Cic. Div. 2, 50, 104:quod subicit, Pompeianos esse a Sullā impulsos, etc.,
id. Sull. 21, 60:a quibusdam senatoribus subjectum est,
Liv. 29, 15, 1:subicit Scrofa: De formā culturae hoc dico, etc.,
Varr. R. R. 1, 7, 2:non exspectare responsum et statim subicere, etc.,
Quint. 9, 2, 15:edicto subjecisti, quid in utrumque vestrum esset impensum,
Plin. Pan. 20, 5 et saep.:vix pauca furenti Subicio,
i. e. answer, reply, Verg. A. 3, 314.—To comprehend under, collect or embrace in:5.per quam res disperse et diffuse dictae unum sub aspectum subiciuntur,
Cic. Inv. 1, 52, 98.—To bring forward, propose, adduce; to bring to mind, prompt, suggest, etc.:A.si meministi id, quod olim dictum est, subice,
Ter. Phorm. 2, 3, 40 Ruhnk.; cf.:cupio mihi ab illo subici, si quid forte praetereo,
Cic. Verr. 2, 5, 10, § 25:subiciens, quid dicerem,
id. Fl. 22, 53:quae dolor querentibus subicit,
Liv. 3, 48; 45, 18:nec tibi subiciet carmina serus amor,
Prop. 1, 7, 20:spes est Peliā subjecta creatis,
Ov. M. 7, 304.—Hence, sub-jectus, a, um, P. a.Of places, lying under or near, bordering upon, neighboring, adjacent:B.alter (cingulus terrae) subjectus aquiloni,
Cic. Rep. 6, 20:Heraclea, quae est subjecta Candaviae,
Caes. B. C. 3, 79:Ossa,
Ov. M. 1, 155:rivus castris Scipionis subjectus,
Caes. B. C. 3, 37:subjectus viae campus,
Liv. 2, 38: Armenia subjecta suo regno (opp. Cappadocia longius remota), Auct. B. Alex. 35, 2; 28, 3: genae deinde ab inferiore parte tutantur subjectae, Cic. N. D. 2, 57, 143.—(Acc. to II. B. 1.) Subjected, subject:C.si quidem Ea (natura deorum) subjecta est ei necessitati,
Cic. N. D. 2, 30, 77:servitio,
Liv. 26, 49, 8:subjectior in diem et horam Invidiae,
exposed, Hor. S. 2, 6, 47:ancipiti fortunae,
Val. Max. 7, 2, ext. 2:species, quae sunt generi subjectae,
subordinate, Quint. 5, 10, 57:tum neque subjectus solito nec blandior esto,
submissive, Ov. A. A. 2, 411; cf.:parcere subjectis et debellare superbos,
Verg. A. 6, 853.— Subst.: sub-jectus, i, m., an inferior, subject:(vilicus), qui, quid aut qualiter faciendum sit, ab subjecto discit,
Col. 1, 2, 4; 11, 1, 25:Mithridates ab omnibus subjectis singula exquirens, etc.,
Plin. 25, 2, 3, § 7.—In the later philos. and gram. lang.: subjec-tum, i, n. (sc. verbum), that which is spoken of, the foundation or subject of a proposition:omne quicquid dicimus aut subjectum est aut de subjecto aut in subjecto est. Subjectum est prima substantia, quod ipsum nulli accidit alii inseparabiliter, etc.,
Mart. Cap. 4, § 361; App. Dogm. Plat. 3, p. 34, 4 et saep.—* Adv.: subjectē (cf. B. supra), humbly, submissively:haec quam potest demississime et subjectissime exponit,
Caes. B. C. 1, 84 fin.
См. также в других словарях:
debellare — v. tr. [dal lat. debellare terminare la guerra, sconfiggere ] (io debèllo, ecc.), lett. 1. [riportare la vittoria su qualcuno, in modo violento e radicale] ▶◀ annientare, eliminare, (lett.) profligare, sbaragliare, schiacciare, sgominare,… … Enciclopedia Italiana
debellare — de·bel·là·re v.tr. (io debèllo) CO 1. sconfiggere definitivamente: debellare un esercito, il nemico 2. fig., eliminare radicalmente: debellare il colera, l analfabetismo Sinonimi: cancellare, estirpare, guarire, 1sconfiggere. {{line}} {{/line}}… … Dizionario italiano
debellare — {{hw}}{{debellare}}{{/hw}}v. tr. (io debello ) Sconfiggere in modo decisivo (anche fig.) … Enciclopedia di italiano
debellare — v. tr. (lett.) vincere definitivamente, sconfiggere, battere, distruggere, sgominare, sbaragliare, domare □ (anche fig.) estirpare, annientare CONTR. perdere, avere la peggio, essere sconfitto … Sinonimi e Contrari. Terza edizione
Parcěre subjectis et debellāre superbos — (lat.), »die Unterworfenen schonen und die Übermütigen besiegen«, Zitat aus Vergils »Äneide« (VI, 583) … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Parcere subjectis et debellare supérbos — Parcĕre subjectis et debellāre supérbos (lat.), die Unterworfenen schonen und die Übermütigen niederkämpfen; Zitat aus Virgils »Äneis« 6,853 … Kleines Konversations-Lexikon
Parcere subiectis et debellare superbos. — См. Лежачего не бьют … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire A B … … Wikipédia en Français
debelar — (Del lat. debellare.) ► verbo transitivo MILITAR culto Vencer al enemigo por las armas: ■ se esforzaron en debelar a la milicia. * * * debelar (del lat. «debellāre»; cult.) tr. *Vencer y sojuzgar al ↘enemigo. * * * debelar. (Del lat. debellāre) … Enciclopedia Universal
sconfiggere — 1scon·fìg·ge·re v.tr. AU 1. sbaragliare in battaglia: Annibale sconfisse i Romani a Canne; vincere al termine di una guerra: la Germania fu sconfitta in entrambe le guerre mondiali Sinonimi: annientare, battere, vincere, debellare, sgominare,… … Dizionario italiano
Novallas — Bandera … Wikipedia Español