Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

deae

  • 1 dea

    dĕa, dĕae, f. déesse.    - voir la grammaire    - dea venatrix, Ov.: déesse de la chasse (Diane).    - deae triplices, Ov.: les triples déesses (les triples Parques).    - deae novem, Ov.: les neuf déesses (les Muses).
    * * *
    dĕa, dĕae, f. déesse.    - voir la grammaire    - dea venatrix, Ov.: déesse de la chasse (Diane).    - deae triplices, Ov.: les triples déesses (les triples Parques).    - deae novem, Ov.: les neuf déesses (les Muses).
    * * *
        Dea, deae, foemininum a Deus: ablatiuo deabus. Virg. Deesse.

    Dictionarium latinogallicum > dea

  • 2 dea

        dea ae （dat. and abl plur. deābus, C.), f    [deus], a goddess: di deaeque, T.: ab love ceterisque dis deabusque peto: bellica, Minerva, O.: venatrix, i. e. Diana, O.: siderea, i. e. Night, Pr.: triplices, i. e. the Fates, O.: novem deae, the Muses, O.: Thespiades deae, O.
    * * *

    Latin-English dictionary > dea

  • 3 dea

    dĕa, ae (dat. and abl. plur.:

    diis,

    Varr. R. R. 3, 16, 7; Ins. Orell. 2076: deabus, Cn. Gell. ap. Charis. p. 39 P.; Aug. C. D. 7, 24; 3, 3;

    Apul. M. 4, p. 156: dis deabusque,

    Cic. Rab. Perd. 2, 5; id. fragm. ap. Prisc. p. 733 P., IV. 2, p. 451 ed. Orell.; cf. DIVIS DIVABVSQVE, Inscr. ap. Voss. Arist. 4, 4 fin.), f. [deus], a goddess: Juno sancta dearum, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 4, 576 (Annal. v. 65 Vahl.): his diis (i. e. the Muses) Helicona atque Olympon attribuerunt homines, Varr. l. l.; cf.

    for the same, novem deae,

    Ov. H. 15, 108; id. A. A. 3, 348;

    and Thespiades deae,

    id. M. 5, 310;

    and only deae,

    Verg. A. 7, 641: dea, magna dea, Cybebe, dea domina Dindymi, Catull. 63, 91: mille dea est operum: certe dea carminis illa est (sc. Minerva), Ov. F. 3, 833:

    bellica,

    the same, id. M. 2, 752:

    venatrix,

    i. e. Diana, id. ib. 2, 454:

    silvarum,

    the same, id. ib. 3, 163:

    triplices,

    i. e. the Fates, ib. ib. 2, 654; cf.

    triplices poenarum Eumenides,

    id. ib. 8, 481:

    siderea,

    i. e. Night, Prop. 3, 20, 18 (4, 20, 8 M.) et saep. For the combination di deaeque, v. deus; Bona Dea, v. bonus, no. F. —The appellation DEA is freq. on the tombs of women, Inscr. ap. Fea, p. 173; Fabretti, Inscr. p. 266, 106 al.

    Lewis & Short latin dictionary > dea

  • 4 dea

    ae (dat. и abl. pl. di(i)s, deis и deabus) f. [ deus ]
    d. bellica O — богинявоительница (= Minerva)
    d. siderea Prp — звёздная богиня, т. е. ночь
    d. venatrix или silvarum O — богиня-охотница или богиня лесов (= Diana)
    deae novem O — девять богинь, т. е. муз

    Латинско-русский словарь > dea

  • 5 filum

    fīlum, ī, n. (fingo), der Faden, I) eig.: a) von Lein, Wolle usw., α) übh.: cerei fila, Docht, Sen.: conicere filum in acum, einfädeln, Cels.: circumdare collum filo (um ihn zu messen), Catull.: coëmere fila (Garn), Amm.: velamina filo pleno, dickes Zeug, Ov.: munusculum crasso filo (bildl.), Cic.: capite velato filo, meton. = mit wollener Binde, Liv. 1, 32, 6: u. so filo velatus, Tibull. 1, 5, 15. – Sprichw. (tenui) pendēre filo, unser »an einem seidenen Faden hängen«, d.i. in Gefahr schweben, Ov. ex Pont. 4, 3, 35. Enn. b. Macr. sat. 1, 4, 18; vgl. cum admodum tenui filo suspensa rei publicae salus ex sociorum fide penderet, Val. Max. 6, 4, 1 u. a cuius salute velut filo pendēre statum orbis terrarum exclamabant, Amm. 14, 5, 4. – β) insofern er gesponnen od. verwebt wird, ducere fila, Ov.: tenero pollice fila ducere, Sen.: alia torquere fila, alia ex molli solutoque ducere, Sen.: dextrā leviter deducere fila, Catull.: staminis fila pollice deducere, Hieron.: fila pollice trahere, Mart.: mollia lanae fila carpere, Ambros. – b) von andern Dingen, aranei, Lucr.: deducit aranea filum pede, Ov.: v. Blumen u. Gewächsen, Fasern, Mart.: mel praetenuia fila mittit, zieht Fäden, Plin.: tenui filo stantibus in medio crocis, Staubfäden, Plin.: lyrae, Saite, Ov. – c) der Lebensfaden, an dem die Parzen spinnen (vgl. poëtae colus et fila fatis adsignant, Fronto de amiss. nepot. 2. p. 233, 8 N.), sororum fila trium, Hor.: at tibi nascenti nerunt fatales fortia fila deae, Ov.: triplices deae tua fila resolvent, Ov. – II) übtr.: A) gleichs. das Gewebe = die äußere Form, -Gestalt, -Bildung, forma filumque solis, Lucr.: fil. mulieris, Plaut. (u. so filum non malum, Lucil.): habitus corporis et filum, Varro LL.: totius corporis filum atque habitus, Gell.: fuit decente filo corporis, Amm.: fil. tenue vocis, helle, klare Stimme, Calp. – B) von der Rede, die Form, Manier, das Gepräge (vgl. Seyffert Cic. Lael. 7, 25. p. 1752), orationis tuae, Cic.: argumentandi, Cic.: uberiore filo, Cic. – / Heteroklit. Plur. fili, Lucan. 6, 460 (vgl. Phocas 4, 5. p. 426, 29 K). Arnob. 1, 59 codd. (wo man jetzt pileus et pileum liest). Verecund. in cantic. Ezech. 5, 5 (im Spicil. Soloesm. 4. p. 74).

    lateinisch-deutsches > filum

  • 6 nuncupo

    nūncupo, āvī, ātum, āre (nomen u. capio), nennen, benennen, benamen, I) im allg.: alqd nomine dei, Cic.: mensem e suo nomine, Suet.: quae essent linguā nuncupata, namentlich angeführt, Cic.: maria, titulos, hernennen, namentlich anführen, Plin.: auctorem sui nominis, Liv. – poet., alcis fidem, anrufen, Pacuv. tr. 141. – II) insbes.: A) feierlich u. öffentlich aussprechen, abkündigen, a) Gelübde, bes. von dem in die Provinz abgehenden Konsul nach vorhergegangenem Opfer, vota pro imperio suo communique re publica, Cic.: vota pro incolumitate exercitus, Val. Max.: u. bl. vota, Cic. u. Liv. – b) eine Adoption, consultatum, pro rostris an in senatu an in castris adoptio nuncuparetur Tac. hist. 1, 17. – B) vor Zeugen als Erben nennen, zum Erben ernennen, mündlich einsetzen, heredem, Tac. u. Suet.: voce nuncupare heredem, Iustin.: nuncupare alqm inter heredes, einen zum Miterben ernennen, Suet.: nec quia offendit alius, nuncuparis, sed quia ipse meruisti, Plin. pan.: nuncupatum testamentum, ein im Beisein von Zeugen aufgesetztes Testament, wobei der Erblasser die Erben mit Namen genannt hat, Plin. ep.: alii testamenta sua nuncupant, kündigen laut ab u. plaudern so aus (in der Trunkenheit), Plin. – C) zu einer Würde ausrufen, m. dopp. Acc., alqm Caesarem, Aur. Vict.: alqam reginam, Iustin. – D) einer Gottheit, dem Dienste einer Gottheit zusprechen, weihen, widmen, navem deae nuncupare dedicareque, Apul.: me ministerio felici (deae) nuncupatum destinatumque, Apul. – / Archaist. Konj. Perf. od. Fut. exakt. nuncupassit, XII tabb. leg. 6. fr. 1 ed. Schoell ( bei Cic. de or. 1, 245).

    lateinisch-deutsches > nuncupo

  • 7 addico

    addīco, ĕre, dixi, dictum, intr. et tr. [st1]1 [-] être favorable, approuver, autoriser (→ augure).    - ei pulli non addixerunt, Liv.: les poulets sacrés lui furent défavorables.    - addicentibus auspiciis, Liv.: les augures étant favorables.    - quem aves addixerant, Fest.: celui que les augures avaient désigné.    - auguria addicunt miraculum, Apul.: les augures sanctionnent le prodige. [st1]2 [-] désigner, assigner (un juge).    - judex qui huic actioni addictus est, Dig.: le juge qui a été chargé de cette affaire.    - te arbitrum addiximus, Sen.: nous t'avons pris pour arbitre. [st1]3 [-] adjuger, mettre en vente, vendre, livrer au plus offrant, accorder, attribuer (par jugement) la propriété de.    - addicere in publicum: adjuger au fisc, adjuger au trésor public, confisquer.    - eorum bona in publicum addicebat, Caes. BC. 2, 18, 5: leurs biens étaient confisqués.    - a praetore addicebantur (debitores), Gell.: ils étaient adjugés comme esclaves par le préteur.    - addicere in servitudinem, Liv.: adjuger comme esclave.    - addicere regna pecuniâ, Cic.: vendre des royaumes à prix d'argent.    - alicujus sanguinem addicere, Cic. Pis. 34, 83: mettre à prix la tête de qqn.    - addicere sententiam, Cic.: vendre sa voix, vendre son suffrage.    - addicere rem nummo sestertio, Cic.: vendre qqch pour un sesterce, vendre pour la forme.    - quod ei ferunt animo iniquo qui certis quibusdam destinatisque sententiis quasi addicti et consecrati sunt, Cic. Tusc. 2, 2, 5: et cela, ils le supportent mal, ceux qui sont pour ainsi dire liés et dévoués à certains préceptes. [st1]4 [-] consacrer, dévouer, livrer.    - agros addixit deae, Vell.: il consacra les terres à la déesse.    - addicere se alicui, Cic.: se dévouer à qqn.    - addicere se sectae, Quint.: s'attacher à une secte.    - addicere aliquem morti, Cic.: vouer qqn à la mort.    - alicui credulitatem suam addicere, Curt.: accorder toute sa confiance à qqn. [st1]5 [-] attribuer.    - quae nomini ejus addicuntur, Gell.: les ouvrages qui sont mis sous son nom.    - voir addictus
    * * *
    addīco, ĕre, dixi, dictum, intr. et tr. [st1]1 [-] être favorable, approuver, autoriser (→ augure).    - ei pulli non addixerunt, Liv.: les poulets sacrés lui furent défavorables.    - addicentibus auspiciis, Liv.: les augures étant favorables.    - quem aves addixerant, Fest.: celui que les augures avaient désigné.    - auguria addicunt miraculum, Apul.: les augures sanctionnent le prodige. [st1]2 [-] désigner, assigner (un juge).    - judex qui huic actioni addictus est, Dig.: le juge qui a été chargé de cette affaire.    - te arbitrum addiximus, Sen.: nous t'avons pris pour arbitre. [st1]3 [-] adjuger, mettre en vente, vendre, livrer au plus offrant, accorder, attribuer (par jugement) la propriété de.    - addicere in publicum: adjuger au fisc, adjuger au trésor public, confisquer.    - eorum bona in publicum addicebat, Caes. BC. 2, 18, 5: leurs biens étaient confisqués.    - a praetore addicebantur (debitores), Gell.: ils étaient adjugés comme esclaves par le préteur.    - addicere in servitudinem, Liv.: adjuger comme esclave.    - addicere regna pecuniâ, Cic.: vendre des royaumes à prix d'argent.    - alicujus sanguinem addicere, Cic. Pis. 34, 83: mettre à prix la tête de qqn.    - addicere sententiam, Cic.: vendre sa voix, vendre son suffrage.    - addicere rem nummo sestertio, Cic.: vendre qqch pour un sesterce, vendre pour la forme.    - quod ei ferunt animo iniquo qui certis quibusdam destinatisque sententiis quasi addicti et consecrati sunt, Cic. Tusc. 2, 2, 5: et cela, ils le supportent mal, ceux qui sont pour ainsi dire liés et dévoués à certains préceptes. [st1]4 [-] consacrer, dévouer, livrer.    - agros addixit deae, Vell.: il consacra les terres à la déesse.    - addicere se alicui, Cic.: se dévouer à qqn.    - addicere se sectae, Quint.: s'attacher à une secte.    - addicere aliquem morti, Cic.: vouer qqn à la mort.    - alicui credulitatem suam addicere, Curt.: accorder toute sa confiance à qqn. [st1]5 [-] attribuer.    - quae nomini ejus addicuntur, Gell.: les ouvrages qui sont mis sous son nom.    - voir addictus
    * * *
        Addico, addicis, penult. prod. addixi, addictum, addicere. Cic. Delivrer au plus offrant et dernier encherisseur.
    \
        Addicere et tradere. Cic. Adjuger et delivrer.
    \
        Addicere. Quintil. Mettre en vente.
    \
        Minimo, vel Nummo praedia addixit. Sueto. Il les a baillez pour une piece de pain, A grand marché, Pour un liard, Quasi pour neant.
    \
        Addictam pretio habere fidem. Cic. Avoir sa foy en vente, ou à vendre.
    \
        Addicere sanguinem alicuius. Cic. Marchander et entreprendre pour argent de tuer quelcun, Vendre la mort de quelcun.
    \
        Addicta vita alicuius, et proposita praemiis. Cic. Quand aucun a promis quelque grosse somme d'argent à celuy qui tuera un autre.
    \
        Addicere bona in publicum. Caesar. Confisquer.
    \
        Addicere morti. Cic. Condamner à mort.
    \
        Addicere aliquem supplicio. Cic. Condamner à estre puni.
    \
        Addicere in augurali disciplina aues dicuntur: id est approbare facienda. Liu. Approuver.
    \
        Addicere se alicui homini, siue cuipiam rei. Cic. Se donner et rendre subject à aucun, S'assubjectir à quelque chose.
    \
        Addicere se sectae alicuius. Quintil. S'addonner à la secte et opinion d'aucun.
    \
        Addicere corpus suum turpissimae cupiditati. Ad Heren. Deputer, Destiner, Addonner.
    \
        Addicere pueritiam suam omni intemperantiae. Ad Heren. Donner.
    \
        Addicere quempiam pro debito dicitur Praetor. Cice. Condamner un debteur et le livrer à son creancier pour luy servir jusques à fin de payement.
    \
        Addicere in seruitutem. Liu. Delivrer comme serf à un seigneur.
    \
        Addictus auibus et canibus. Horat. Exposé.
    \
        Addicta vastitati. Cic. Destinez à estre en degast et ruine.
    \
        Addicere aliquem ad iusiurandum. Sallust. Faire jurer, Contraindre à jurer.
    \
        Addicere opus aliquod, pro locare faciendum. Cic. Delivrer, ou Bailler à faire quelque ouvrage à pris faict.
    \
        Addicere aliquem liberum. Cic. Le prononcer et declarer estre mis de servitude en liberté, Le declarer estre mis hors de servage.

    Dictionarium latinogallicum > addico

  • 8 celer

    [st1]1 [-] celer (celeris, arch.), celeris, celere: - [abcl][b]a - prompt, vif, rapide, agile, alerte, impétueux. - [abcl]b - soudain, subit, précipité.[/b]    - compar. celerior.    - superl. celerrimus (celerissimus, Enn.).    - celer irasci, Hor.: prompt à se mettre en colère.    - celere consilium, Ter. Phorm. 1, 4, 1: dessein précipité ou expédient trouvé sur-le-champ.    - celeris mors, Ov.: mort subite.    - jussa deae celeres (= celeriter) peragunt, Ov. M. 2: les déesses exécutent rapidement cet ordre. [st1]2 [-] Celer, eris, m.: Céler (surnom).
    * * *
    [st1]1 [-] celer (celeris, arch.), celeris, celere: - [abcl][b]a - prompt, vif, rapide, agile, alerte, impétueux. - [abcl]b - soudain, subit, précipité.[/b]    - compar. celerior.    - superl. celerrimus (celerissimus, Enn.).    - celer irasci, Hor.: prompt à se mettre en colère.    - celere consilium, Ter. Phorm. 1, 4, 1: dessein précipité ou expédient trouvé sur-le-champ.    - celeris mors, Ov.: mort subite.    - jussa deae celeres (= celeriter) peragunt, Ov. M. 2: les déesses exécutent rapidement cet ordre. [st1]2 [-] Celer, eris, m.: Céler (surnom).
    * * *
        Celer, haec celeris, et hoc celere, pe. cor. Viste, Soudain, Legier.
    \
        Iaculo celer. Virgil. Bon jecteur de dard.
    \
        Brachio celeri vti. Author ad Heren. Remuer le bras legierement.
    \
        Date Di quaeso conueniendi mihi eius celerem copiam. Plaut. O Dieu donne moy la grace que je puisse bien tost parler à luy.
    \
        Fata celerrima. Virgil. Mort legiere.
    \
        Hebrus celer. Virgil. Riviere qui va viste.
    \
        Letho celeri aliquem mittere. Claud. Tuer vistement quelcun sans le faire languir.
    \
        Operae nimium celeris, et curae carentis versus. Horat. Faict legierement et sans grand labeur.
    \
        Ratione celeri res geritur. Lucret. Sans difficulté.
    \
        Somnus celer. Seneca. Qui ne dure gueres.
    \
        Viae celeres. Seneca. Courses legieres.
    \
        Irasci celer. Horat. Prompt à se courroucer.

    Dictionarium latinogallicum > celer

  • 9 cesso

    cesso, āre, āvi, ātum - intr. - [st1]1 [-] tarder, différer, hésiter.    - quid cessas? quid stas? Ter.: qu'attends-tu? pourquoi restes-tu là?    - si tabellarii non cessarint, Cic. Prov. Cons. 7: si les courriers ne traînent pas en route.    - cessare in vota, Virg.: différer ses voeux.    - cessare + inf.: tarder à.    - ego hinc migrare cesso, Plaut. Ep. 3: je tarde à m'en aller d'ici.    - quid mori cessas? Hor.: pourquoi tardes-tu à mourir? [st1]2 [-] suspendre son activité, s'interrompre, se ralentir, se relâcher, flâner, traîner en longueur; cesser de.    - it dies; ego mihi cesso, Plaut. Ps.: le jour passe, et moi, je m'attarde à mon détriment.    - neque umquam in suo studio atque opere cessavit, Cic.: jamais il ne s'interrompit dans ses études et son travail.    - ab apparatu operum nihil cessatum (est), Liv. 21: on ne discontinua en rien les travaux.    - cessare + inf.: cesser de.    - non cessat detrahere de nobis, Cic. Att. 11: il ne cesse de nous décrier.    - non gemere cessabit turtur ab ulmo, Virg.: la tourterelle ne cessera pas de gémir.    - omnia magno ne cessa turbare metu, Virg. En. 11: continue de semer partout le trouble et la crainte.    - dum haec fiunt, viduae cessate puellae: exspectet puros pinea taeda dies, Ov. F. 2: pendant la durée de ces cérémonies, prenez patience, jeunes veuves: le flambeau de pin nuptial doit attendre des jours purs.    - quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae, Virg. En. 11: quel que fût le délai passé sous les remparts de la robuste Troie.    - ne nunc quidem cessat ira deae, Liv. 29: pas même maintenant, la colère de la déesse ne se ralentit. [st1]3 [-] se reposer, ne rien faire, être oisif (pour vaquer à).    - si quid cessare potes, requiesce sub umbra, Virg. B. 7: si tu peux avoir quelque loisir, repose-toi à l'ombre.    - tua non aetas umquam cessavit amori, Prop.: ta jeunesse ne s'est jamais donné de loisir pour l'amour.    - per hibernorum tempus cessare, Liv. 36: rester inactif pendant la saison d'hiver.    - non timido, non ignavo cessare tum licuit, Curt. 3: ni le timide ni le lâche n'avaient alors la possibilité de reculer. [st1]4 [-] être sans emploi, être vacant, être vide, être délaissé, être stérile.    - consulis morte cessans honor, Suet.: consulat vacant par la mort du consul.    - cessat terra, Ov.: la terre est en jachère.    - cessata arva, Ov.: champs laissés sans cultures.    - conjux quae cessabat, P.-Nol.: épouse qui était devenue stérile. [st1]5 [-] manquer, faire faute, être en faute; en t. de droit: faire défaut, être périmé, être caduc, n'avoir plus d'effet.    - audaciā cessare, Liv. 1: manquer d'audace.    - addendum quod cessat, Quint. 2: il faut ajouter ce qui manque.    - qui multum cessat, Hor. A. P. 357: (auteur) qui a beaucoup de défauts, qui est inégal.    - cessat injuriarum actio, Dig.: l'action en réparation des dommages s'éteint. [st1]6 [-] ne pas comparaître.    - culpā cessare, Suet.: ne pas comparaître par sa faute.    - necessitate cessare, Suet.: ne pas comparaître par un cas de force majeure.
    * * *
    cesso, āre, āvi, ātum - intr. - [st1]1 [-] tarder, différer, hésiter.    - quid cessas? quid stas? Ter.: qu'attends-tu? pourquoi restes-tu là?    - si tabellarii non cessarint, Cic. Prov. Cons. 7: si les courriers ne traînent pas en route.    - cessare in vota, Virg.: différer ses voeux.    - cessare + inf.: tarder à.    - ego hinc migrare cesso, Plaut. Ep. 3: je tarde à m'en aller d'ici.    - quid mori cessas? Hor.: pourquoi tardes-tu à mourir? [st1]2 [-] suspendre son activité, s'interrompre, se ralentir, se relâcher, flâner, traîner en longueur; cesser de.    - it dies; ego mihi cesso, Plaut. Ps.: le jour passe, et moi, je m'attarde à mon détriment.    - neque umquam in suo studio atque opere cessavit, Cic.: jamais il ne s'interrompit dans ses études et son travail.    - ab apparatu operum nihil cessatum (est), Liv. 21: on ne discontinua en rien les travaux.    - cessare + inf.: cesser de.    - non cessat detrahere de nobis, Cic. Att. 11: il ne cesse de nous décrier.    - non gemere cessabit turtur ab ulmo, Virg.: la tourterelle ne cessera pas de gémir.    - omnia magno ne cessa turbare metu, Virg. En. 11: continue de semer partout le trouble et la crainte.    - dum haec fiunt, viduae cessate puellae: exspectet puros pinea taeda dies, Ov. F. 2: pendant la durée de ces cérémonies, prenez patience, jeunes veuves: le flambeau de pin nuptial doit attendre des jours purs.    - quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae, Virg. En. 11: quel que fût le délai passé sous les remparts de la robuste Troie.    - ne nunc quidem cessat ira deae, Liv. 29: pas même maintenant, la colère de la déesse ne se ralentit. [st1]3 [-] se reposer, ne rien faire, être oisif (pour vaquer à).    - si quid cessare potes, requiesce sub umbra, Virg. B. 7: si tu peux avoir quelque loisir, repose-toi à l'ombre.    - tua non aetas umquam cessavit amori, Prop.: ta jeunesse ne s'est jamais donné de loisir pour l'amour.    - per hibernorum tempus cessare, Liv. 36: rester inactif pendant la saison d'hiver.    - non timido, non ignavo cessare tum licuit, Curt. 3: ni le timide ni le lâche n'avaient alors la possibilité de reculer. [st1]4 [-] être sans emploi, être vacant, être vide, être délaissé, être stérile.    - consulis morte cessans honor, Suet.: consulat vacant par la mort du consul.    - cessat terra, Ov.: la terre est en jachère.    - cessata arva, Ov.: champs laissés sans cultures.    - conjux quae cessabat, P.-Nol.: épouse qui était devenue stérile. [st1]5 [-] manquer, faire faute, être en faute; en t. de droit: faire défaut, être périmé, être caduc, n'avoir plus d'effet.    - audaciā cessare, Liv. 1: manquer d'audace.    - addendum quod cessat, Quint. 2: il faut ajouter ce qui manque.    - qui multum cessat, Hor. A. P. 357: (auteur) qui a beaucoup de défauts, qui est inégal.    - cessat injuriarum actio, Dig.: l'action en réparation des dommages s'éteint. [st1]6 [-] ne pas comparaître.    - culpā cessare, Suet.: ne pas comparaître par sa faute.    - necessitate cessare, Suet.: ne pas comparaître par un cas de force majeure.
    * * *
        Cesso, cessas, cessare, Frequentatiuum. Virgil. Cesser, Chommer.
    \
        Prima dies cessauit Marte cruento. Lucan. Le premier jour on ne combatist point.
    \
        Officium cessat. Ouid. Quand on ne fait point le debvoir de son estat.
    \
        Opus cessat. Ouid. La besongne cesse.
    \
        Nunquam cessauit hodie dicere contumelias. Terent. Il n'a cessé aujourd'huy de dire injures.
    \
        Dum ego adsum, non cessauit apud rhetorem. Cic. Il a tousjours esté avec le rheteur.
    \
        Non cessare in opere et studio. Cic. Ne lascher jamais la besongne, Ne finer ou cesser jamais de faire son affaire.
    \
        In poenas furor cessat. Seneca. Quand on cesse ou desiste de tormenter quelcun.
    \
        Cessare. Plaut. Ne bouger, Estre en une place sans se mouvoir.
    \
        Cessare. Plaut. Tarder.
    \
        Cessas alloqui? Terent. Que ne parles tu? Que tardes tu à parler?
    \
        Paululum si cessassem Pythia, Domi non offendissem. Terent. Si j'eusse tant soit peu arresté.
    \
        Cessas in vota precesque? Virgil. Tardes tu à prier?
    \
        AEschinus odiose cessat, prandium corrumpitur. Terent. Eschinus me fasche, ou est fascheux de demourer tant, ou de muser tant, le disner se gaste.
    \
        Cessare. Cic. Estre oiseux, Muser.
    \
        Quod cessat ex reditu, frugalitate suppletur. Pli. iunior. Ce qui s'en fault, ou La petitesse du revenu est suppliee et recompensee par espargne.
    \
        Cessatum vsque adhuc est. Terent. On a esté negligent jusques à present.

    Dictionarium latinogallicum > cesso

  • 10 claritudo

    clāritūdo, ĭnis, f. [clarus] [st1]1 [-] clarté, éclat.    - claritudo deae, Tac. An. 1, 28: l’éclat de la déesse [la Lune].    - claritudo vocis, Gell. 7, 5, 1: clarté de la voix. [st1]2 [-] illustration, distinction.    - Cat. 2. Gell. 3. 7, 19; Sisen. d. Non. 82, 7; Sall. J. 2, 4.
    * * *
    clāritūdo, ĭnis, f. [clarus] [st1]1 [-] clarté, éclat.    - claritudo deae, Tac. An. 1, 28: l’éclat de la déesse [la Lune].    - claritudo vocis, Gell. 7, 5, 1: clarté de la voix. [st1]2 [-] illustration, distinction.    - Cat. 2. Gell. 3. 7, 19; Sisen. d. Non. 82, 7; Sall. J. 2, 4.
    * * *
        Claritudo, pen. prod. claritudinis, Idem. Clarté.
    \
        Claritudo, Nobilitas, fama. Sallust. Bruit, Renom.

    Dictionarium latinogallicum > claritudo

  • 11 opertus

    [st1]1 [-] ŏpertus, a, um: part. passé de operio. - [abcl][b]a - couvert, caché; dissimulé, secret. - [abcl]b - accablé de, chargé de. - [abcl]c - clos, fermé.[/b]    - operto capite esse, Cic.: avoir la tête couverte.    - infamiā opertus, Tac.: couvert d'infamie.    - opertum, i, n.: - [abcl]a - lieu retiré, lieu fermé (aux profanes), sanctuaire. - [abcl]b - secret, mystère.    - in operto esse, Cic.: se tenir caché, ne pas paraître en public.    - operta telluris, Virg.: les entrailles de la terre.    - Apollinis operta, Cic.: les oracles obscurs d'Apollon.    - opertum bonae deae, Cic.: lieu retiré, réservé aux mystères de la Bonne Déesse. [st1]2 [-] ŏpertŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - action de couvrir. - [abcl]b - voile.[/b]
    * * *
    [st1]1 [-] ŏpertus, a, um: part. passé de operio. - [abcl][b]a - couvert, caché; dissimulé, secret. - [abcl]b - accablé de, chargé de. - [abcl]c - clos, fermé.[/b]    - operto capite esse, Cic.: avoir la tête couverte.    - infamiā opertus, Tac.: couvert d'infamie.    - opertum, i, n.: - [abcl]a - lieu retiré, lieu fermé (aux profanes), sanctuaire. - [abcl]b - secret, mystère.    - in operto esse, Cic.: se tenir caché, ne pas paraître en public.    - operta telluris, Virg.: les entrailles de la terre.    - Apollinis operta, Cic.: les oracles obscurs d'Apollon.    - opertum bonae deae, Cic.: lieu retiré, réservé aux mystères de la Bonne Déesse. [st1]2 [-] ŏpertŭs, ūs, m.: - [abcl][b]a - action de couvrir. - [abcl]b - voile.[/b]
    * * *
        Opertus, Particip. vt Montes operti arbore. Ouid. Couverts.
    \
        Operti praeda. Plin. iunior. Couverts et chargez.
    \
        Vt capite operto sit. Cic. Qu'il ait la teste couverte.
    \
        Opertis oculis aliquid facere. Seneca. Ses yeulx cloz et fermez.
    \
        In operto esse. Cic. Estre à couvert, Estre enfermé en sa maison, et ne hanter point.

    Dictionarium latinogallicum > opertus

  • 12 triplex

    trĭplex, ĭcis (abl. sing. --ĭci, -ice; gén. plur. -ĭcĭum) [st2]1 [-] triple. [st2]2 [-] poét. trois.    - triplex cuspis, Ov. M. 12, 594: le trident (de Neptune).    - Plato triplicem finxit animum, Cic. Tusc. 1, 10, 20: Platon divise l'âme en trois parties.    - triplices sorores (deae): les trois Parques.    - triplex Diana (= triformis Diana): la triple Diane (Diane, Phébé, Hécate).    - trĭplex, ĭcis, n.: le triple.    - triplices (s.-ent. codicilli), Cic. Mart.: tablette à trois feuilles, tablette à écrire.    - triplex gens, Virg. En. 10: trois races d'hommes.
    * * *
    trĭplex, ĭcis (abl. sing. --ĭci, -ice; gén. plur. -ĭcĭum) [st2]1 [-] triple. [st2]2 [-] poét. trois.    - triplex cuspis, Ov. M. 12, 594: le trident (de Neptune).    - Plato triplicem finxit animum, Cic. Tusc. 1, 10, 20: Platon divise l'âme en trois parties.    - triplices sorores (deae): les trois Parques.    - triplex Diana (= triformis Diana): la triple Diane (Diane, Phébé, Hécate).    - trĭplex, ĭcis, n.: le triple.    - triplices (s.-ent. codicilli), Cic. Mart.: tablette à trois feuilles, tablette à écrire.    - triplex gens, Virg. En. 10: trois races d'hommes.
    * * *
        Triplex, triplicis, pen. cor. om. gen. Horat. Qui ha trois doubles, Triple.
    \
        Triplici modo. Plaut. En trois manieres.
    \
        Pugna triplex. Martial. Triple.
    \
        Triumphus triplex. Virgil. Quand on a triomphé trois fois.
    \
        Triplex. Martial. Tablettes ayants seulement trois fueillets.

    Dictionarium latinogallicum > triplex

  • 13 vindex

    [st1]1 [-] vindex, ĭcis, m. f.: - [abcl][b]a - celui qui réclame une chose en justice, qui la revendique. - [abcl]b - celui qui se porte garant pour un autre, caution, répondant. - [abcl]c - sauveur, défenseur, patron, protecteur, libérateur. - [abcl]d - celui (celle) qui punit, vengeur.[/b]    - audita vox una (provoco) vindex libertatis, Liv. 3, 56, 6: ce seul mot - provoco (j'en appelle au peuple) - garant de la liberté.    - vindex aeris alieni, Cic. Att. 2, 1, 11: défenseur du droit des créanciers.    - vindex injuriae, Liv.: celui qui protège contre l'injustice.    - vindex flamma, Ov.: la flamme vengeresse (= la foudre).    - Furiae deae... vindices facinorum et scelerum, Cic. Nat. 3, 18, 46: les Furies... vengeresses des forfaitures et des crimes. [st1]2 [-] Vindex, ĭcis, m.: Suet. Julius Vindex (procurateur de la Gaule qui se révolta contre Néron).
    * * *
    [st1]1 [-] vindex, ĭcis, m. f.: - [abcl][b]a - celui qui réclame une chose en justice, qui la revendique. - [abcl]b - celui qui se porte garant pour un autre, caution, répondant. - [abcl]c - sauveur, défenseur, patron, protecteur, libérateur. - [abcl]d - celui (celle) qui punit, vengeur.[/b]    - audita vox una (provoco) vindex libertatis, Liv. 3, 56, 6: ce seul mot - provoco (j'en appelle au peuple) - garant de la liberté.    - vindex aeris alieni, Cic. Att. 2, 1, 11: défenseur du droit des créanciers.    - vindex injuriae, Liv.: celui qui protège contre l'injustice.    - vindex flamma, Ov.: la flamme vengeresse (= la foudre).    - Furiae deae... vindices facinorum et scelerum, Cic. Nat. 3, 18, 46: les Furies... vengeresses des forfaitures et des crimes. [st1]2 [-] Vindex, ĭcis, m.: Suet. Julius Vindex (procurateur de la Gaule qui se révolta contre Néron).
    * * *
        Vindex temeritatis et moderatrix officii. Curia. Cic. Qui fait la vengeance de quelque chose, Vengeur, ou Vengeresse, Punisseur.
    \
        Linguae magnae vindex. Horat. Punisseur de langue superbe et oultrecuidee.
    \
        Vindex. Cic. Qui defend et met en seureté.

    Dictionarium latinogallicum > vindex

  • 14 Adeona

    Adeona, ae, f. Adéona (déesse de la bienvenue)    - quid necesse erat Opi deae commendare nascentes, deae Adeonae adeuntes, Abeonae abeuntes? Aug. Civ. 4: était-il nécessaire de recommander à la déesse Opis l’enfant qui naît, à la déesse Adéona ceux qui nous abordent, à la déesse Abéona ceux qui s’en vont?    - opus facit cum deabus ignobilissimis Abeona et Adeona, Aug. Civ. 7: elle accomplit sa tâche avec des déesses très obscures, Abéona et Adéona.

    Dictionarium latinogallicum > Adeona

  • 15 filum

    fīlum, ī, n. (fingo), der Faden, I) eig.: a) von Lein, Wolle usw., α) übh.: cerei fila, Docht, Sen.: conicere filum in acum, einfädeln, Cels.: circumdare collum filo (um ihn zu messen), Catull.: coëmere fila (Garn), Amm.: velamina filo pleno, dickes Zeug, Ov.: munusculum crasso filo (bildl.), Cic.: capite velato filo, meton. = mit wollener Binde, Liv. 1, 32, 6: u. so filo velatus, Tibull. 1, 5, 15. – Sprichw. (tenui) pendēre filo, unser »an einem seidenen Faden hängen«, d.i. in Gefahr schweben, Ov. ex Pont. 4, 3, 35. Enn. b. Macr. sat. 1, 4, 18; vgl. cum admodum tenui filo suspensa rei publicae salus ex sociorum fide penderet, Val. Max. 6, 4, 1 u. a cuius salute velut filo pendēre statum orbis terrarum exclamabant, Amm. 14, 5, 4. – β) insofern er gesponnen od. verwebt wird, ducere fila, Ov.: tenero pollice fila ducere, Sen.: alia torquere fila, alia ex molli solutoque ducere, Sen.: dextrā leviter deducere fila, Catull.: staminis fila pollice deducere, Hieron.: fila pollice trahere, Mart.: mollia lanae fila carpere, Ambros. – b) von andern Dingen, aranei, Lucr.: deducit aranea filum pede, Ov.: v. Blumen u. Gewächsen, Fasern, Mart.: mel praetenuia fila mittit, zieht Fäden, Plin.: tenui filo stantibus in medio crocis, Staubfäden, Plin.: lyrae, Saite, Ov. – c) der Lebensfaden, an dem die Parzen spinnen (vgl. poëtae colus et fila fatis adsignant, Fronto de amiss.
    ————
    nepot. 2. p. 233, 8 N.), sororum fila trium, Hor.: at tibi nascenti nerunt fatales fortia fila deae, Ov.: triplices deae tua fila resolvent, Ov. – II) übtr.: A) gleichs. das Gewebe = die äußere Form, -Gestalt, -Bildung, forma filumque solis, Lucr.: fil. mulieris, Plaut. (u. so filum non malum, Lucil.): habitus corporis et filum, Varro LL.: totius corporis filum atque habitus, Gell.: fuit decente filo corporis, Amm.: fil. tenue vocis, helle, klare Stimme, Calp. – B) von der Rede, die Form, Manier, das Gepräge (vgl. Seyffert Cic. Lael. 7, 25. p. 1752), orationis tuae, Cic.: argumentandi, Cic.: uberiore filo, Cic. – ⇒ Heteroklit. Plur. fili, Lucan. 6, 460 (vgl. Phocas 4, 5. p. 426, 29 K). Arnob. 1, 59 codd. (wo man jetzt pileus et pileum liest). Verecund. in cantic. Ezech. 5, 5 (im Spicil. Soloesm. 4. p. 74).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > filum

  • 16 nuncupo

    nūncupo, āvī, ātum, āre (nomen u. capio), nennen, benennen, benamen, I) im allg.: alqd nomine dei, Cic.: mensem e suo nomine, Suet.: quae essent linguā nuncupata, namentlich angeführt, Cic.: maria, titulos, hernennen, namentlich anführen, Plin.: auctorem sui nominis, Liv. – poet., alcis fidem, anrufen, Pacuv. tr. 141. – II) insbes.: A) feierlich u. öffentlich aussprechen, abkündigen, a) Gelübde, bes. von dem in die Provinz abgehenden Konsul nach vorhergegangenem Opfer, vota pro imperio suo communique re publica, Cic.: vota pro incolumitate exercitus, Val. Max.: u. bl. vota, Cic. u. Liv. – b) eine Adoption, consultatum, pro rostris an in senatu an in castris adoptio nuncuparetur Tac. hist. 1, 17. – B) vor Zeugen als Erben nennen, zum Erben ernennen, mündlich einsetzen, heredem, Tac. u. Suet.: voce nuncupare heredem, Iustin.: nuncupare alqm inter heredes, einen zum Miterben ernennen, Suet.: nec quia offendit alius, nuncuparis, sed quia ipse meruisti, Plin. pan.: nuncupatum testamentum, ein im Beisein von Zeugen aufgesetztes Testament, wobei der Erblasser die Erben mit Namen genannt hat, Plin. ep.: alii testamenta sua nuncupant, kündigen laut ab u. plaudern so aus (in der Trunkenheit), Plin. – C) zu einer Würde ausrufen, m. dopp. Acc., alqm Caesarem, Aur. Vict.: alqam reginam, Iustin. – D) einer Gott-
    ————
    heit, dem Dienste einer Gottheit zusprechen, weihen, widmen, navem deae nuncupare dedicareque, Apul.: me ministerio felici (deae) nuncupatum destinatumque, Apul. – ⇒ Archaist. Konj. Perf. od. Fut. exakt. nuncupassit, XII tabb. leg. 6. fr. 1 ed. Schoell ( bei Cic. de or. 1, 245).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > nuncupo

  • 17 bellum

    bellum (ante-class. and poet. duel-lum), i, n. [Sanscr. dva, dvi, dus; cf. Germ. zwei; Engl. two, twice; for the change from initial du- to b-, cf. bis for duis, and v. the letter B, and Varr. L. L. 5, § 73 Mull.; 7, § 49 ib.], war.
    I.
    Form duellum: duellum, bellum, videlicet quod duabus partibus de victoria contendentibus dimicatur. Inde est perduellis, qui pertinaciter retinet bellum, Paul. ex Fest. p. 66, 17 Mull.:

    bellum antea duellum vocatum eo quod duae sunt dimicantium partes... Postea mutata littera dictum bellum,

    Isid. Orig. 18, 1, 9: hos pestis necuit, pars occidit illa duellis, Enn. ap. Prisc. p. 9, 861 P. (Ann. v. 549 Vahl.):

    legiones reveniunt domum Exstincto duello maximo atque internecatis hostibus,

    Plaut. Am. 1, 1, 35:

    quae domi duellique male fecisti,

    id. As. 3, 2, 13.—So in archaic style, or in citations from ancient documents:

    quique agent rem duelli,

    Cic. Leg. 2, 8, 21:

    aes atque ferrum, duelli instrumenta,

    id. ib. 2, 18, 45 (translated from the Platonic laws):

    puro pioque duello quaerendas (res) censeo,

    Liv. 1, 32, 12 (quoted from ancient transactions); so,

    quod duellum populo Romano cum Carthaginiensi est,

    id. 22, 10, 2:

    victoriaque duelli populi Romani erit,

    id. 23, 11, 2:

    si duellum quod cum rege Antiocho sumi populus jussit,

    id. 36, 2, 2;

    and from an ancient inscription' duello magno dirimendo, etc.,

    id. 40, 52, 5.— Poet.:

    hic... Pacem duello miscuit,

    Hor. C. 3, 5, 38:

    cadum Marsi memorem duelli,

    id. ib. 3, 14, 18:

    vacuum duellis Janum Quirini clausit,

    id. ib. 4, 15, 8; cf. id. Ep. 1, 2, 7; 2, 1, 254; 2, 2, 98; Ov. F. 6, 201; Juv. 1, 169— [p. 227]
    II.
    Form bellum.
    A.
    War, warfare (abstr.), or a war, the war (concr.), i.e. hostilities between two nations (cf. tumultus).
    1.
    Specifying the enemy.
    a.
    By adjj. denoting the nation:

    omnibus Punicis Siciliensibusque bellis,

    Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:

    aliquot annis ante secundum Punicum bellum,

    id. Ac. 2, 5, 13:

    Britannicum bellum,

    id. Att. 4, 16, 13:

    Gallicum,

    id. Prov. Cons. 14, 35:

    Germanicum,

    Caes. B. G. 3, 28:

    Sabinum,

    Liv. 1, 26, 4:

    Parthicum,

    Vell. 2, 46, 2;

    similarly: bellum piraticum,

    the war against the pirates, Vell. 2, 33, 1.—Sometimes the adj. refers to the leader or king of the enemy:

    Sertorianum bellum,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    Mithridaticum,

    id. Imp. Pomp. 3, 7:

    Jugurthinum,

    Hor. Epod. 9, 23; Vell. 2, 11, 1;

    similarly: bellum regium,

    the war against kings, Cic. Imp. Pomp. 17, 50. —Or it refers to the theatre of the war:

    bellum Africanum, Transalpinum,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28:

    Asiaticum,

    id. ib. 22, 64:

    Africum,

    Caes. B. C. 2, 32 fin.:

    Actiacum,

    Vell. 2, 86, 3:

    Hispaniense,

    id. 2, 55, 2.—
    b.
    With gen. of the name of the nation or its leader: bellum Latinorum, the Latin war, i. e. against the Latins, Cic. N. D. 2, 2, 6:

    Venetorum,

    Caes. B. G. 3, 16:

    Helvetiorum,

    id. ib. 1, 40 fin.;

    1, 30: Ambiorigis,

    id. ib. 6, 29, 4:

    Pyrrhi, Philippi,

    Cic. Phil. 11, 7, 17:

    Samnitium,

    Liv. 7, 29, 2.—
    c.
    With cum and abl. of the name.
    (α).
    Attributively:

    cum Jugurtha, cum Cimbris, cum Teutonis bellum,

    Cic. Imp. Pomp. 20, 60:

    belli causa cum Samnitibus,

    Liv. 7, 29, 3:

    hunc finem bellum cum Philippo habuit,

    id. 33, 35, 12:

    novum cum Antiocho instabat bellum,

    id. 36, 36, 7; cf. id. 35, 40, 1; 38, 58, 8; 39, 1, 8; 44, 14, 7.—
    (β).
    With cum dependent on the verb:

    quia bellum Aetolis esse dixi cum Aliis,

    Plaut. Capt. prol. 59:

    novi consules... duo bella habuere... alterum cum Tiburtibus,

    Liv. 7, 17, 2; esp. with gero, v. 2. b. a infra.—
    d.
    With adversus and acc. of the name.
    (α).
    Attributively:

    bellum adversus Philippum,

    Liv. 31, 1, 8:

    bellum populus adversus Vestinos jussit,

    id. 8, 29, 6.—
    (β).
    With adversus dependent on the verb: quod homines populi Hermunduli adversus populum Romanum bellum fecere, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1: nos pro vobis bellum suscepimus adversus Philippum. Liv. 31, 31, 18:

    ut multo acrius adversus duos quam adversus unum pararet bellum,

    id. 45, 11, 8:

    bellum quod rex adversus Datamem susceperat,

    Nep. Dat. 8, 5.—
    e.
    With contra and acc.:

    cum bellum nefarium contra aras et focos, contra vitam fortunasque nostras... non comparari, sed geri jam viderem,

    Cic. Phil. 3, 1, 1:

    causam belli contra patriam inferendi,

    id. ib. 2, 22, 53.—
    f.
    With in and acc. (very rare):

    Athenienses in Peloponnesios sexto et vicesimo anno bellum gerentes,

    Nep. Lys. 1, 1.—
    g.
    With inter and acc.:

    hic finis belli inter Romanos ac Persea fuit,

    Liv. 45, 9, 2.—
    h.
    With apud and acc.:

    secutum est bellum gestum apud Mutinam,

    Nep. Att. 9, 1.—
    k.
    With dat. of the enemy after inferre and facere, v. 2. a. k infra.—
    2.
    With verbs.
    a.
    Referring to the beginning of the war.
    (α).
    Bellum movere or commovere, to bring about, stir up a war:

    summa erat observatio in bello movendo,

    Cic. Off. 1, 11, 37:

    bellum commotum a Scapula,

    id. Fam. 9, 13, 1:

    nuntiabant alii... in Apulia servile bellum moveri,

    Sall. C. 30, 2:

    is primum Volscis bellum in ducentos amplius... annos movit,

    Liv. 1, 53, 2:

    insequenti anno Veiens bellum motum,

    id. 4, 58, 6:

    dii pium movere bellum,

    id. 8, 6, 4; cf. Verg. A. 10, 627; id. G. 1, 509; so,

    concitare,

    Liv. 7, 27, 5; and ciere ( poet.), Verg. A. 1, 541; 6, 829; 12, 158.—
    (β).
    Bellum parare, comparare, apparare, or se praeparare bello, to prepare a war, or for a war:

    cum tam pestiferum bellum pararet,

    Cic. Att. 9, 13, 3:

    bellum utrimque summopere parabatur,

    Liv. 1, 23, 1; cf. id. 45, 11, 8 (v. II. A. 1. d. b supra); Nep. Hann. 2, 6; Quint. 12, 3, 5; Ov. M. 7, 456; so,

    parare alicui,

    Nep. Alcib. 9, 5:

    bellum terra et mari comparat,

    Cic. Att. 10, 4, 3:

    tantum bellum... Cn. Pompeius extrema hieme apparavit, ineunte vere suscepit, media aestate confecit,

    id. Imp. Pomp. 12, 3, 5:

    bellum omnium consensu apparari coeptum,

    Liv. 4, 55, 7:

    numquam imperator ita paci credit, ut non se praeparet bello,

    Sen. Vit. Beat. 26, 2.—
    (γ).
    Bellum differre, to postpone a war:

    nec jam poterat bellum differri,

    Liv. 2, 30, 7:

    mors Hamilcaris et pueritia Hannibalis distulerunt bellum,

    id. 21, 2, 3; cf. id. 5, 5, 3.—
    (δ).
    Bellum sumere, to undertake, begin a war (not in Caesar):

    omne bellum sumi facile, ceterum aegerrume desinere,

    Sall. J. 83, 1:

    prius tamen omnia pati decrevit quam bellum sumere,

    id. ib. 20, 5:

    de integro bellum sumit,

    id. ib. 62, 9:

    iis haec maxima ratio belli sumendi fuerat,

    Liv. 38, 19, 3:

    sumi bellum etiam ab ignavis, strenuissimi cujusque periculo geri,

    Tac. H. 4, 69; cf. id. A. 2, 45; 13, 34; 15, 5; 15, 7; id. Agr. 16.—
    (ε).
    Bellum suscipere (rarely inire), to undertake, commence a war, join in a war:

    bellum ita suscipiatur ut nihil nisi pax quaesita videatur,

    Cic. Off. 1, 23, 80:

    suscipienda quidem bella sunt ob eam causam ut, etc.,

    id. ib. 1, 11, 35:

    judicavit a plerisque ignoratione... bellum esse susceptum,

    join, id. Marcell. 5, 13; id. Imp. Pomp. 12, 35 (v. supra):

    cum avertisset plebem a suscipiendo bello,

    undertaking, Liv. 4, 58, 14:

    senatui cum Camillo agi placuit ut bellum Etruscum susciperet,

    id. 6, 9, 5:

    bella non causis inita, sed ut eorum merces fuit,

    Vell. 2, 3, 3.—
    (ζ).
    Bellum consentire = bellum consensu decernere, to decree a war by agreement, to ratify a declaration of war (rare):

    consensit et senatus bellum,

    Liv. 8, 6, 8:

    bellum erat consensum,

    id. 1, 32, 12.—
    (η).
    Bellum alicui mandare, committere, decernere, dare, gerendum dare, ad aliquem deferre, or aliquem bello praeficere, praeponere, to assign a war to one as a commander, to give one the chief command in a war:

    sed ne tum quidem populus Romanus ad privatum detulit bellum,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    populus Romanus consuli... bellum gerendum dedit,

    id. ib.:

    cur non... eidem... hoc quoque bellum regium committamus?

    id. Imp. Pomp. 17, 50:

    Camillus cui id bellum mandatum erat,

    Liv. 5, 26, 3:

    Volscum bellum M. Furio extra ordinem decretum,

    id. 6, 22, 6:

    Gallicum bellum Popilio extra ordinem datum,

    id. 7, 23, 2:

    quo die a vobis maritimo bello praepositus est imperator,

    Cic. Imp. Pomp. 15, 44:

    cum ei (bello) imperatorem praeficere possitis, in quo sit eximia belli scientia,

    id. ib. 16, 49:

    hunc toti bello praefecerunt,

    Caes. B. G. 5, 11 fin.:

    alicui bellum suscipiendum dare,

    Cic. Imp. Pomp. 19, 58:

    bellum administrandum permittere,

    id. ib. 21, 61.—
    (θ).
    Bellum indicere alicui, to declare war against (the regular expression; coupled with facere in the ancient formula of the pater patratus), also bellum denuntiare: ob eam rem ego... populo Hermundulo... bellum (in)dico facioque, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1:

    ob eam rem ego populusque Romanus populis... Latinis bellum indico facioque,

    Liv. 1, 32, 13:

    Corinthiis bellum indicamus an non?

    Cic. Inv. 1, 12, 17:

    ex quo intellegi potest, nullum bellum esse justum nisi quod aut rebus repetitis geratur, aut denuntiatum ante sit et indictum,

    id. Off. 1, 11, 36; id. Rep. 3, 23, 35:

    bellum indici posse existimabat,

    Liv. 1, 22, 4:

    ni reddantur (res) bellum indicere jussos,

    id. 1, 22, 6:

    ut... nec gererentur solum sed etiam indicerentur bella aliquo ritu, jus... descripsit quo res repetuntur,

    id. 1, 32, 5; cf. id. 1, 32, 9; 2, 18, 11; 2, 38, 5; Verg. A. 7, 616.—
    (κ).
    Bellum inferre alicui (cf. contra aliquem, 1. e. supra; also bellum facere; absol., with dat., or with cum and abl.), to begin a war against ( with), to make war on:

    Denseletis nefarium bellum intulisti,

    Cic. Pis. 34, 84:

    ei civitati bellum indici atque inferri solere,

    id. Verr. 2, 1, 31, § 79:

    qui sibi Galliaeque bellum intulissent,

    Caes. B. G. 4, 16; Nep. Them. 2, 4; Verg. A. 3, 248:

    bellumne populo Romano Lampsacena civitas facere conabatur?

    Cic. Verr. 2, 1, 31, § 79:

    bellum patriae faciet,

    id. Mil. 23, 63; id. Cat. 3, 9, 22:

    civitatem Eburonum populo Romano bellum facere ausam,

    Caes. B. G. 5, 28; cf. id. ib. 7, 2;

    3, 29: constituit bellum facere,

    Sall. C. 26, 5; 24, 2:

    occupant bellum facere,

    they are the first to begin the war, Liv. 1, 14, 4:

    ut bellum cum Priscis Latinis fieret,

    id. 1, 32, 13:

    populus Palaepolitanis bellum fieri jussit,

    id. 8, 22, 8; cf. Nep. Dion, 4, 3; id. Ages. 2, 1.— Coupled with instruere, to sustain a war:

    urbs quae bellum facere atque instruere possit,

    Cic. Agr. 2, 28, 77.—Bellum facere had become obsolete at Seneca's time, Sen. Ep. 114, 17.—
    (λ).
    Bellum oritur or exoritur, a war begins:

    subito bellum in Gallia ex, ortum est,

    Caes. B. G. 3, 7:

    aliud multo propius bellum ortum,

    Liv. 1, 14, 4:

    Veiens bellum exortum,

    id. 2, 53, 1.—

    bellum

    (ante-class. and poet.

    duel-lum

    ), i, n. [Sanscr. dva, dvi, dus; cf. Germ. zwei; Engl. two, twice; for the change from initial du- to b-, cf. bis for duis, and v. the letter B, and Varr. L. L. 5, § 73 Mull.; 7, § 49 ib.], war.
    I.
    Form duellum: duellum, bellum, videlicet quod duabus partibus de victoria contendentibus dimicatur. Inde est perduellis, qui pertinaciter retinet bellum, Paul. ex Fest. p. 66, 17 Mull.:

    bellum antea duellum vocatum eo quod duae sunt dimicantium partes... Postea mutata littera dictum bellum,

    Isid. Orig. 18, 1, 9: hos pestis necuit, pars occidit illa duellis, Enn. ap. Prisc. p. 9, 861 P. (Ann. v. 549 Vahl.):

    legiones reveniunt domum Exstincto duello maximo atque internecatis hostibus,

    Plaut. Am. 1, 1, 35:

    quae domi duellique male fecisti,

    id. As. 3, 2, 13.—So in archaic style, or in citations from ancient documents:

    quique agent rem duelli,

    Cic. Leg. 2, 8, 21:

    aes atque ferrum, duelli instrumenta,

    id. ib. 2, 18, 45 (translated from the Platonic laws):

    puro pioque duello quaerendas (res) censeo,

    Liv. 1, 32, 12 (quoted from ancient transactions); so,

    quod duellum populo Romano cum Carthaginiensi est,

    id. 22, 10, 2:

    victoriaque duelli populi Romani erit,

    id. 23, 11, 2:

    si duellum quod cum rege Antiocho sumi populus jussit,

    id. 36, 2, 2;

    and from an ancient inscription' duello magno dirimendo, etc.,

    id. 40, 52, 5.— Poet.:

    hic... Pacem duello miscuit,

    Hor. C. 3, 5, 38:

    cadum Marsi memorem duelli,

    id. ib. 3, 14, 18:

    vacuum duellis Janum Quirini clausit,

    id. ib. 4, 15, 8; cf. id. Ep. 1, 2, 7; 2, 1, 254; 2, 2, 98; Ov. F. 6, 201; Juv. 1, 169— [p. 227]
    II.
    Form bellum.
    A.
    War, warfare (abstr.), or a war, the war (concr.), i.e. hostilities between two nations (cf. tumultus).
    1.
    Specifying the enemy.
    a.
    By adjj. denoting the nation:

    omnibus Punicis Siciliensibusque bellis,

    Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:

    aliquot annis ante secundum Punicum bellum,

    id. Ac. 2, 5, 13:

    Britannicum bellum,

    id. Att. 4, 16, 13:

    Gallicum,

    id. Prov. Cons. 14, 35:

    Germanicum,

    Caes. B. G. 3, 28:

    Sabinum,

    Liv. 1, 26, 4:

    Parthicum,

    Vell. 2, 46, 2;

    similarly: bellum piraticum,

    the war against the pirates, Vell. 2, 33, 1.—Sometimes the adj. refers to the leader or king of the enemy:

    Sertorianum bellum,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    Mithridaticum,

    id. Imp. Pomp. 3, 7:

    Jugurthinum,

    Hor. Epod. 9, 23; Vell. 2, 11, 1;

    similarly: bellum regium,

    the war against kings, Cic. Imp. Pomp. 17, 50. —Or it refers to the theatre of the war:

    bellum Africanum, Transalpinum,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28:

    Asiaticum,

    id. ib. 22, 64:

    Africum,

    Caes. B. C. 2, 32 fin.:

    Actiacum,

    Vell. 2, 86, 3:

    Hispaniense,

    id. 2, 55, 2.—
    b.
    With gen. of the name of the nation or its leader: bellum Latinorum, the Latin war, i. e. against the Latins, Cic. N. D. 2, 2, 6:

    Venetorum,

    Caes. B. G. 3, 16:

    Helvetiorum,

    id. ib. 1, 40 fin.;

    1, 30: Ambiorigis,

    id. ib. 6, 29, 4:

    Pyrrhi, Philippi,

    Cic. Phil. 11, 7, 17:

    Samnitium,

    Liv. 7, 29, 2.—
    c.
    With cum and abl. of the name.
    (α).
    Attributively:

    cum Jugurtha, cum Cimbris, cum Teutonis bellum,

    Cic. Imp. Pomp. 20, 60:

    belli causa cum Samnitibus,

    Liv. 7, 29, 3:

    hunc finem bellum cum Philippo habuit,

    id. 33, 35, 12:

    novum cum Antiocho instabat bellum,

    id. 36, 36, 7; cf. id. 35, 40, 1; 38, 58, 8; 39, 1, 8; 44, 14, 7.—
    (β).
    With cum dependent on the verb:

    quia bellum Aetolis esse dixi cum Aliis,

    Plaut. Capt. prol. 59:

    novi consules... duo bella habuere... alterum cum Tiburtibus,

    Liv. 7, 17, 2; esp. with gero, v. 2. b. a infra.—
    d.
    With adversus and acc. of the name.
    (α).
    Attributively:

    bellum adversus Philippum,

    Liv. 31, 1, 8:

    bellum populus adversus Vestinos jussit,

    id. 8, 29, 6.—
    (β).
    With adversus dependent on the verb: quod homines populi Hermunduli adversus populum Romanum bellum fecere, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1: nos pro vobis bellum suscepimus adversus Philippum. Liv. 31, 31, 18:

    ut multo acrius adversus duos quam adversus unum pararet bellum,

    id. 45, 11, 8:

    bellum quod rex adversus Datamem susceperat,

    Nep. Dat. 8, 5.—
    e.
    With contra and acc.:

    cum bellum nefarium contra aras et focos, contra vitam fortunasque nostras... non comparari, sed geri jam viderem,

    Cic. Phil. 3, 1, 1:

    causam belli contra patriam inferendi,

    id. ib. 2, 22, 53.—
    f.
    With in and acc. (very rare):

    Athenienses in Peloponnesios sexto et vicesimo anno bellum gerentes,

    Nep. Lys. 1, 1.—
    g.
    With inter and acc.:

    hic finis belli inter Romanos ac Persea fuit,

    Liv. 45, 9, 2.—
    h.
    With apud and acc.:

    secutum est bellum gestum apud Mutinam,

    Nep. Att. 9, 1.—
    k.
    With dat. of the enemy after inferre and facere, v. 2. a. k infra.—
    2.
    With verbs.
    a.
    Referring to the beginning of the war.
    (α).
    Bellum movere or commovere, to bring about, stir up a war:

    summa erat observatio in bello movendo,

    Cic. Off. 1, 11, 37:

    bellum commotum a Scapula,

    id. Fam. 9, 13, 1:

    nuntiabant alii... in Apulia servile bellum moveri,

    Sall. C. 30, 2:

    is primum Volscis bellum in ducentos amplius... annos movit,

    Liv. 1, 53, 2:

    insequenti anno Veiens bellum motum,

    id. 4, 58, 6:

    dii pium movere bellum,

    id. 8, 6, 4; cf. Verg. A. 10, 627; id. G. 1, 509; so,

    concitare,

    Liv. 7, 27, 5; and ciere ( poet.), Verg. A. 1, 541; 6, 829; 12, 158.—
    (β).
    Bellum parare, comparare, apparare, or se praeparare bello, to prepare a war, or for a war:

    cum tam pestiferum bellum pararet,

    Cic. Att. 9, 13, 3:

    bellum utrimque summopere parabatur,

    Liv. 1, 23, 1; cf. id. 45, 11, 8 (v. II. A. 1. d. b supra); Nep. Hann. 2, 6; Quint. 12, 3, 5; Ov. M. 7, 456; so,

    parare alicui,

    Nep. Alcib. 9, 5:

    bellum terra et mari comparat,

    Cic. Att. 10, 4, 3:

    tantum bellum... Cn. Pompeius extrema hieme apparavit, ineunte vere suscepit, media aestate confecit,

    id. Imp. Pomp. 12, 3, 5:

    bellum omnium consensu apparari coeptum,

    Liv. 4, 55, 7:

    numquam imperator ita paci credit, ut non se praeparet bello,

    Sen. Vit. Beat. 26, 2.—
    (γ).
    Bellum differre, to postpone a war:

    nec jam poterat bellum differri,

    Liv. 2, 30, 7:

    mors Hamilcaris et pueritia Hannibalis distulerunt bellum,

    id. 21, 2, 3; cf. id. 5, 5, 3.—
    (δ).
    Bellum sumere, to undertake, begin a war (not in Caesar):

    omne bellum sumi facile, ceterum aegerrume desinere,

    Sall. J. 83, 1:

    prius tamen omnia pati decrevit quam bellum sumere,

    id. ib. 20, 5:

    de integro bellum sumit,

    id. ib. 62, 9:

    iis haec maxima ratio belli sumendi fuerat,

    Liv. 38, 19, 3:

    sumi bellum etiam ab ignavis, strenuissimi cujusque periculo geri,

    Tac. H. 4, 69; cf. id. A. 2, 45; 13, 34; 15, 5; 15, 7; id. Agr. 16.—
    (ε).
    Bellum suscipere (rarely inire), to undertake, commence a war, join in a war:

    bellum ita suscipiatur ut nihil nisi pax quaesita videatur,

    Cic. Off. 1, 23, 80:

    suscipienda quidem bella sunt ob eam causam ut, etc.,

    id. ib. 1, 11, 35:

    judicavit a plerisque ignoratione... bellum esse susceptum,

    join, id. Marcell. 5, 13; id. Imp. Pomp. 12, 35 (v. supra):

    cum avertisset plebem a suscipiendo bello,

    undertaking, Liv. 4, 58, 14:

    senatui cum Camillo agi placuit ut bellum Etruscum susciperet,

    id. 6, 9, 5:

    bella non causis inita, sed ut eorum merces fuit,

    Vell. 2, 3, 3.—
    (ζ).
    Bellum consentire = bellum consensu decernere, to decree a war by agreement, to ratify a declaration of war (rare):

    consensit et senatus bellum,

    Liv. 8, 6, 8:

    bellum erat consensum,

    id. 1, 32, 12.—
    (η).
    Bellum alicui mandare, committere, decernere, dare, gerendum dare, ad aliquem deferre, or aliquem bello praeficere, praeponere, to assign a war to one as a commander, to give one the chief command in a war:

    sed ne tum quidem populus Romanus ad privatum detulit bellum,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    populus Romanus consuli... bellum gerendum dedit,

    id. ib.:

    cur non... eidem... hoc quoque bellum regium committamus?

    id. Imp. Pomp. 17, 50:

    Camillus cui id bellum mandatum erat,

    Liv. 5, 26, 3:

    Volscum bellum M. Furio extra ordinem decretum,

    id. 6, 22, 6:

    Gallicum bellum Popilio extra ordinem datum,

    id. 7, 23, 2:

    quo die a vobis maritimo bello praepositus est imperator,

    Cic. Imp. Pomp. 15, 44:

    cum ei (bello) imperatorem praeficere possitis, in quo sit eximia belli scientia,

    id. ib. 16, 49:

    hunc toti bello praefecerunt,

    Caes. B. G. 5, 11 fin.:

    alicui bellum suscipiendum dare,

    Cic. Imp. Pomp. 19, 58:

    bellum administrandum permittere,

    id. ib. 21, 61.—
    (θ).
    Bellum indicere alicui, to declare war against (the regular expression; coupled with facere in the ancient formula of the pater patratus), also bellum denuntiare: ob eam rem ego... populo Hermundulo... bellum (in)dico facioque, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1:

    ob eam rem ego populusque Romanus populis... Latinis bellum indico facioque,

    Liv. 1, 32, 13:

    Corinthiis bellum indicamus an non?

    Cic. Inv. 1, 12, 17:

    ex quo intellegi potest, nullum bellum esse justum nisi quod aut rebus repetitis geratur, aut denuntiatum ante sit et indictum,

    id. Off. 1, 11, 36; id. Rep. 3, 23, 35:

    bellum indici posse existimabat,

    Liv. 1, 22, 4:

    ni reddantur (res) bellum indicere jussos,

    id. 1, 22, 6:

    ut... nec gererentur solum sed etiam indicerentur bella aliquo ritu, jus... descripsit quo res repetuntur,

    id. 1, 32, 5; cf. id. 1, 32, 9; 2, 18, 11; 2, 38, 5; Verg. A. 7, 616.—
    (κ).
    Bellum inferre alicui (cf. contra aliquem, 1. e. supra; also bellum facere; absol., with dat., or with cum and abl.), to begin a war against ( with), to make war on:

    Denseletis nefarium bellum intulisti,

    Cic. Pis. 34, 84:

    ei civitati bellum indici atque inferri solere,

    id. Verr. 2, 1, 31, § 79:

    qui sibi Galliaeque bellum intulissent,

    Caes. B. G. 4, 16; Nep. Them. 2, 4; Verg. A. 3, 248:

    bellumne populo Romano Lampsacena civitas facere conabatur?

    Cic. Verr. 2, 1, 31, § 79:

    bellum patriae faciet,

    id. Mil. 23, 63; id. Cat. 3, 9, 22:

    civitatem Eburonum populo Romano bellum facere ausam,

    Caes. B. G. 5, 28; cf. id. ib. 7, 2;

    3, 29: constituit bellum facere,

    Sall. C. 26, 5; 24, 2:

    occupant bellum facere,

    they are the first to begin the war, Liv. 1, 14, 4:

    ut bellum cum Priscis Latinis fieret,

    id. 1, 32, 13:

    populus Palaepolitanis bellum fieri jussit,

    id. 8, 22, 8; cf. Nep. Dion, 4, 3; id. Ages. 2, 1.— Coupled with instruere, to sustain a war:

    urbs quae bellum facere atque instruere possit,

    Cic. Agr. 2, 28, 77.—Bellum facere had become obsolete at Seneca's time, Sen. Ep. 114, 17.—
    (λ).
    Bellum oritur or exoritur, a war begins:

    subito bellum in Gallia ex, ortum est,

    Caes. B. G. 3, 7:

    aliud multo propius bellum ortum,

    Liv. 1, 14, 4:

    Veiens bellum exortum,

    id. 2, 53, 1.—
    b.
    Referring to the carrying on of the war: bellum gerere, to carry on a war; absol., with cum and abl., per and acc., or in and abl. (cf.:

    bellum gerere in aliquem, 1. a. and f. supra): nisi forte ego vobis... cessare nunc videor cum bella non gero,

    Cic. Sen. 6, 18:

    cum Celtiberis, cum Cimbris bellum ut cum inimicis gerebatur,

    id. Off. 1, 12, 38:

    cum ei bellum ut cum rege Perse gereret obtigisset,

    id. Div. 1, 46, 103:

    erant hae difficultates belli gerendi,

    Caes. B. G. 3, 10:

    bellum cum Germanis gerere constituit,

    id. ib. 4, 6:

    Cn. Pompeius in extremis terris bellum gerebat,

    Sall. C. 16, 5:

    bellum quod Hannibale duce Carthaginienses cum populo Romano gessere,

    Liv. 21, 1, 1:

    alter consul in Sabinis bellum gessit,

    id. 2, 62, 3:

    de exercitibus per quos id bellum gereretur,

    id. 23, 25, 5:

    Chabrias bella in Aegypto sua sponte gessit,

    Nep. Chabr, 2, 1.—Sometimes bellum administrare only of the commander, Cic. Imp. Pomp. 15, 43; Nep. Chabr. 2, 1. —Also (very rare):

    bellum bellare,

    Liv. 8, 40, 1 (but belligerantes is absol., Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38; Ann. v. 201 Vahl.);

    in the same sense: bellum agere,

    Nep. Hann. 8, 3. —As a synonym:

    bello persequi aliquem,

    Nep. Con. 4, 1; cf. Liv. 3, 25, 3.—
    (β).
    Trahere or ducere bellum, to protract a war:

    necesse est enim aut trahi id bellum, aut, etc.,

    Cic. Att. 10, 8, 2:

    bellum trahi non posse,

    Sall. J. 23, 2:

    belli trahendi causa,

    Liv. 5, 11, 8:

    morae qua trahebant bellum paenitebat,

    id. 9, 27, 5:

    suadere institui ut bellum duceret,

    Cic. Fam. 7, 3, 2:

    bellum enim ducetur,

    id. ad Brut. 1, 18, 6; Nep. Alcib. 8, 1; id. Dat. 8, 4;

    similarly: cum his molliter et per dilationes bellum geri oportet?

    Liv. 5, 5, 1.—
    (γ).
    Bellum repellere, defendere, or propulsare, to ward off, defend one ' s self against a war:

    bellum Gallicum C. Caesare imperatore gestum est, antea tantummodo repulsum,

    Cic. Prov. Cons. 13, 32:

    quod bellum non intulerit sed defenderit,

    Caes. B. G. 1, 44:

    Samnitium vix a se ipsis eo tempore propulsantium bellum,

    Liv. 8, 37, 5.—
    c.
    Referring to the end of a war.
    (α).
    Bellum deponere, ponere, or omittere, to give up, discontinue a war:

    in quo (i.e. bello) et gerendo et deponendo jus ut plurimum valeret lege sanximus,

    Cic. Leg. 2, 14, 34:

    (bellum) cum deponi victores velint,

    Sall. J. 83, 1:

    bellum decem ferme annis ante depositum erat,

    Liv. 31, 1, 8:

    nos depositum a vobis bellum et ipsi omisimus,

    id. 31, 31, 19:

    dicit posse condicionibus bellum poni,

    Sall. J. 112, 1:

    bellum grave cum Etruria positum est,

    id. H. Fragm. 1, 9 Dietsch:

    velut posito bello,

    Liv. 1, 53, 5:

    manere bellum quod positum simuletur,

    id. 1, 53, 7:

    posito ubique bello,

    Tac. H. 2, 52; cf. Hor. Ep. 2, 1, 93; Verg. A. 1, 291:

    omisso Romano bello Porsinna filium Arruntem Ariciam... mittit,

    Liv. 2, 14, 5.—
    (β).
    Bellum componere, to end a war by agreement, make peace:

    timerent ne bellum componeretur,

    Cic. Fam. 10, 33, 3:

    si bellum compositum foret,

    Sall. J. 97, 2:

    belli componendi licentiam,

    id. ib. 103, 3; cf. Nep. Ham. 1, 5; id. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Verg. A. 12, 109;

    similarly: bellum sedare,

    Nep. Dat. 8, 5.—
    (γ).
    Bellum conficere, perficere, finire, to finish, end a war; conficere (the most usual term) and perficere, = to finish a war by conquering; finire (rare), without implying success:

    is bellum confecerit qui Antonium oppresserit,

    Cic. Fam. 11, 12, 2:

    bellumque maximum conficies,

    id. Rep. 6, 11, 11:

    confecto Mithridatico bello,

    id. Prov. Cons. 11, 27; cf. id. Fam. 5, 10, 3; id. Imp. Pomp. 14, 42:

    quo proelio... bellum Venetorum confectum est,

    Caes. B. G. 3, 16; cf. id. ib. 1, 30; 1, 44; 1, 54; 3, 28;

    4, 16: bello confecto de Rhodiis consultum est,

    Sall. C. 51, 5; cf. id. J. 36, 1; 114, 3:

    neminem nisi bello confecto pecuniam petiturum esse,

    Liv. 24, 18, 11; cf. id. 21, 40, 11; 23, 6, 2; 31, 47, 4; 32, 32, 6;

    36, 2, 3: bello perfecto,

    Caes. B. C. 3, 18, 5; Liv. 1, 38, 3:

    se quo die hostem vidisset perfecturum (i. e. bellum),

    id. 22, 38, 7; 31, 4, 2; cf. id. 3, 24, 1; 34, 6, 12; Just. 5, 2, 11:

    neque desiturum ante... quam finitum aliqua tolerabili condicione bellum videro,

    Liv. 23, 12, 10: finito ex maxima parte.. [p. 228] italico bello, Vell. 2, 17, 1; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 6; 24, 1, 8; Verg. A. 11, 116.—
    d.
    Less usual connections:

    bellum delere: non modo praesentia sed etiam futura bella delevit,

    Cic. Lael. 3, 11; cf. Nep. Alcib. 8, 4:

    alere ac fovere bellum,

    Liv. 42, 11, 5:

    bellum navare alicui,

    Tac. H. 5, 25:

    spargere,

    id. A. 3, 21; id. Agr. 38; Luc. 2, 682:

    serere,

    Liv. 21, 10, 4:

    circumferre,

    Tac. A. 13, 37:

    exercere,

    id. ib. 6, 31:

    quam celeriter belli impetus navigavit ( = quam celeriter navale bellum gestum est),

    Cic. Imp. Pomp. 12, 34; so Flor. 2, 2, 17:

    bellum ascendit in rupes,

    id. 4, 12, 4:

    bellum serpit in proximos,

    id. 2, 9, 4; cf. id. 2, 2, 15:

    bella narrare,

    Cic. Or. 9, 30:

    canere bella,

    Quint. 10, 1, 91:

    bella legere,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28.—
    3.
    As object denoting place or time.
    a.
    Proficisci ad bellum, to depart for the war.
    (α).
    Of the commander:

    consul sortitu ad bellum profectus,

    Cic. Phil. 14, 2, 4; cf. id. Cat. 1, 13, 33:

    ipse ad bellum Ambiorigis profectus,

    Caes. B. G. 6, 29, 4:

    ut duo ex tribunis ad bellum proficiscerentur,

    Liv. 4, 45, 7; cf. id. 6, 2, 9: Nep. Alcib. 4, 1; Sall. H. 2, 96 Dietsch. —Post-class.:

    in bellum,

    Just. 2, 11, 9; Gell. 17, 9, 8.—
    (β).
    Of persons partaking in a war:

    si proficiscerer ad bellum,

    Cic. Fam. 7, 3, 1. —
    b.
    Ad bellum mittere, of the commander, Cic. Imp. Pomp. 17, 50; 21, 62.—
    c.
    In bella ruere, Verg. A. 7, 782; 9, 182:

    in bella sequi,

    id. ib. 8, 547.—
    d.
    Of time.
    (α).
    In the locative case belli, in war, during war; generally with domi ( = domi militiaeque):

    valete, judices justissimi, domi bellique duellatores,

    Plaut. Capt. prol. 68; so,

    domi duellique,

    id. As. 3, 2, 13 (v. I. supra):

    quibuscunque rebus vel belli vel domi poterunt rem publicam augeant,

    Cic. Off. 2, 24, 85:

    paucorum arbitrio belli domique agitabatur,

    Sall. J. 41, 7:

    animus belli ingens, domi modicus,

    id. ib. 63, 2; Liv. 2, 50, 11; 1, 36, 6; so id. 3, 43, 1; cf.:

    bello domique,

    id. 1, 34, 12:

    domi belloque,

    id. 9, 26, 21; and:

    neque bello, neque domi,

    id. 4, 35, 3.—Without domi:

    simul rem et gloriam armis belli repperi,

    Ter. Heaut. 1, 1, 60 (where belli may be taken with gloriam; cf.

    Wagn. ad loc.): magnae res temporibus illis a fortissimis viris... belli gerebantur,

    Cic. Rep. 2, 32, 86.—
    (β).
    In bello or in bellis, during war or wars, in the war, in the wars; with adj.:

    ad haec quae in civili bello fecerit,

    Cic. Phil. 2, 19, 47; cf. id. ib. 14, 8, 22:

    in ipso bello eadem sensi,

    id. Marcell. 5, 14:

    in Volsco bello virtus enituit,

    Liv. 2, 24, 8:

    in eo bello,

    id. 23, 46, 6:

    in Punicis bellis, Plin.8, 14, 14, § 37: in bello Trojano,

    id. 30, 1, 2, § 5.—Without adj.:

    ut fit in bello, capitur alter filius,

    Plaut. Capt. prol. 25:

    qui in bello occiderunt,

    Cic. Fam. 9, 5, 2:

    quod in bello saepius vindicatum est in eos, etc.,

    Sall. C. 9, 4:

    non in bello solum, sed etiam in pace,

    Liv. 1, 15, 8; 2, 23, 2:

    in bello parta,

    Quint. 5, 10, 42; 12, 1, 28.—
    (γ).
    Abl. bello or bellis = in bello or in bellis (freq.); with adjj.: nos semper omnibus Punicis Siciliensibusque bellis amicitiam fidemque populi Romani secuti sumus. Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:

    bello Italico,

    id. Pis. 36, 87:

    Veienti bello,

    id. Div. 1, 44, 100:

    domestico bello,

    id. Planc. 29, 70:

    qui Volsco, Aurunco Sabinoque militassent bello,

    Liv. 23, 12, 11:

    victor tot intra paucos dies bellis,

    id. 2, 27, 1:

    nullo bello, multis tamen proeliis victus,

    id. 9, 18, 9:

    bello civili,

    Quint. 11, 1, 36.—With gen.:

    praesentiam saepe divi suam declarant, ut et apud Regillum bello Latinorum,

    Cic. N. D. 2, 2, 6:

    suam felicitatem Helvetiorum bello esse perspectam,

    Caes. B. G. 1, 40.—Without attrib.:

    qui etiam bello victis regibus regna reddere consuevit,

    Cic. Sest. 26, 57:

    res pace belloque gestas,

    Liv. 2, 1, 1:

    egregieque rebus bello gestis,

    id. 1, 33, 9; so id. 23, 12, 11:

    ludi bello voti,

    id. 4, 35. 3:

    princeps pace belloque,

    id. 7, 1, 9:

    Cotyn bello juvisse Persea,

    id. 45, 42, 7:

    bello parta,

    Quint. 5, 10, 15; cf. id. 7, 4, 22; Ov. M. 8, 19.—
    (δ).
    Inter bellum (rare):

    cujus originis morem necesse est... inter bellum natum esse,

    Liv. 2, 14, 2:

    inter haec bella consules... facti,

    id. 2, 63, 1.—
    4.
    Bellum in attributive connection.
    a.
    Justum bellum.
    (α).
    A righteous war, Cic. Off. 1, 11, 36 (v. II. A. 2. a. th supra):

    justum piumque bellum,

    Liv. 1, 23, 4:

    non loquor apud recusantem justa bella populum,

    id. 7, 30, 17; so Ov. M. 8, 58; cf.: illa injusta sunt bella quae sine causa suscepta sunt, Cic. Rep. 3, 23, 35.—
    (β).
    A regular war (opp. a raid, etc.):

    in fines Romanos excucurrerunt, populabundi magis quam justi more belli,

    Liv. 1, 15, 1.—
    b.
    For the different kinds of war: domesticum, civile, intestinum, externum, navale, maritimum, terra marique gestum, servile, sociale; v. hh. vv.—
    c.
    Belli eventus or exitus, the result of a war:

    quicunque belli eventus fuisset,

    Cic. Marcell. 8, 24:

    haud sane alio animo belli eventum exspectabant,

    Sall. C. 37, 9:

    eventus tamen belli minus miserabilem dimicationem fecit,

    Liv. 1, 23, 2; cf. id. 7, 11, 1:

    exitus hujus calamitosissimi belli,

    Cic. Fam. 6, 21, 1:

    cum esset incertus exitus et anceps fortuna belli,

    id. Marcell. 5, 15; so id. Off. 2, 8,:

    Britannici belli exitus exspectatur,

    id. Att. 4, 16, 13:

    cetera bella maximeque Veiens incerti exitus erant,

    Liv. 5, 16, 8.—
    d.
    Fortuna belli, the chances of war:

    adeo varia fortuna belli ancepsque Mars fuit ut,

    Liv. 21, 1, 2; cf. Cic. Marcell. 5, 15 (v. c. supra).—
    e.
    Belli artes, military skill:

    cuilibet superiorum regum belli pacisque et artibus et gloria par,

    Liv. 1, 35, 1:

    haud ignotas belli artes,

    id. 21, 1, 2:

    temperata et belli et pacis artibus erat civitas,

    id. 1, 21, 6.—
    f.
    Jus belli, the law of war: jura belli, the rights ( law) of war:

    in re publica maxime servanda sunt jura belli,

    Cic. Off. 1, 11, 34:

    sunt et belli sicut pacis jura,

    Liv. 5, 27, 6:

    jure belli res vindicatur,

    Gai. Inst. 3, 94.—
    g.
    Belli duces praestantissimos, the most excellent captains, generals, Cic. Or. 1, 2, 7:

    trium simul bellorum victor,

    a victor in three wars, Liv. 6, 4, 1 (cf.:

    victor tot bellis,

    id. 2, 27, 1). —
    h.
    Belli vulnera, Cic. Marcell. 8, 24.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of things concr. and abstr.:

    qui parietibus, qui tectis, qui columnis ac postibus meis... bellum intulistis,

    Cic. Dom. 23, 60:

    bellum contra aras et focos,

    id. Phil. 3, 1, 1:

    miror cur philosophiae... bellum indixeris,

    id. Or. 2, 37, 155:

    ventri Indico bellum,

    Hor. S. 1, 5, 8.—
    2.
    Of animals:

    milvo est quoddam bellum quasi naturale cum corvo,

    Cic. N. D. 2, 49, 125:

    hanc Juno Esse jussit gruem, populisque suis indicere bellum,

    Ov. M. 6, 92.—
    3.
    With individuals:

    quid mihi opu'st... cum eis gerere bellum, etc.,

    Plaut. Stich. 1, 2, 14:

    nihil turpius quam cum eo bellum gerere quicum familiariter vixeris,

    Cic. Lael. 21, 77:

    cum mihi uni cum improbis aeternum videam bellum susceptum,

    id. Sull. 9, 28:

    hoc tibi juventus Romana indicimus bellum,

    Liv. 2, 12, 11:

    falsum testem justo ac pio bello persequebatur,

    id. 3, 25, 3:

    tribunicium domi bellum patres territat,

    id. 3, 24, 1; cf. Plin. Ep. 1, 2, 57.—Ironically:

    equus Trojanus qui tot invictos viros muliebre bellum gerentes tulerit ac texerit,

    Cic. Cael. 28, 67.—
    4.
    In mal. part., Hor. C. 3, 26, 3; 4, 1, 2.—
    5.
    Personified as god of war ( = Janus):

    tabulas duas quae Belli faciem pictam habent,

    Plin. 35, 4, 10, § 27:

    sunt geminae Belli portae, etc.,

    Verg. A. 7, 607:

    mortiferumque averso in limine Bellum,

    id. ib. 6, 279.—
    6.
    Plur.: bella, army ( poet.):

    permanet Aonius Nereus violentus in undis, Bellaque non transfert (i.e. Graecorum exercitum),

    Ov. M. 12, 24:

    sed victae fera bella deae vexere per aequora,

    Sil. 7, 472:

    quid faciat bellis obsessus et undis?

    Stat. Th. 9, 490.—
    7.
    Battle, = proelium:

    rorarii dicti a rore: qui bellum committebant ante,

    Varr. L. L. 7, 3, 92:

    quod in bello saepius vindicatum in eos qui... tardius, revocati, bello excesserant,

    Sall. C. 9, 4:

    praecipua laus ejus belli penes consules fuit,

    Liv. 8, 10, 7:

    commisso statim bello,

    Front. Strat. 1, 11, 2:

    Actia bella,

    Verg. A. 8, 675:

    ingentem pugnam, ceu cetera nusquam Bella forent,

    id. ib. 2, 439; cf. Flor. 3, 5, 11; Just. 2, 12; 18, 1 fin.; 24, 8; Hor. Ep. 2, 2, 98 (form duellum); Ov. H. 1, 1, 69; Verg. A. 8, 547; 12, 390; 12, 633; Stat. Th. 3, 666. —
    8.
    Bellum = liber de bello:

    quam gaudebat Bello suo Punico Naevius!

    Cic. Sen. 14, 50.
    b.
    Referring to the carrying on of the war: bellum gerere, to carry on a war; absol., with cum and abl., per and acc., or in and abl. (cf.:

    bellum gerere in aliquem, 1. a. and f. supra): nisi forte ego vobis... cessare nunc videor cum bella non gero,

    Cic. Sen. 6, 18:

    cum Celtiberis, cum Cimbris bellum ut cum inimicis gerebatur,

    id. Off. 1, 12, 38:

    cum ei bellum ut cum rege Perse gereret obtigisset,

    id. Div. 1, 46, 103:

    erant hae difficultates belli gerendi,

    Caes. B. G. 3, 10:

    bellum cum Germanis gerere constituit,

    id. ib. 4, 6:

    Cn. Pompeius in extremis terris bellum gerebat,

    Sall. C. 16, 5:

    bellum quod Hannibale duce Carthaginienses cum populo Romano gessere,

    Liv. 21, 1, 1:

    alter consul in Sabinis bellum gessit,

    id. 2, 62, 3:

    de exercitibus per quos id bellum gereretur,

    id. 23, 25, 5:

    Chabrias bella in Aegypto sua sponte gessit,

    Nep. Chabr, 2, 1.—Sometimes bellum administrare only of the commander, Cic. Imp. Pomp. 15, 43; Nep. Chabr. 2, 1. —Also (very rare):

    bellum bellare,

    Liv. 8, 40, 1 (but belligerantes is absol., Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38; Ann. v. 201 Vahl.);

    in the same sense: bellum agere,

    Nep. Hann. 8, 3. —As a synonym:

    bello persequi aliquem,

    Nep. Con. 4, 1; cf. Liv. 3, 25, 3.—
    (β).
    Trahere or ducere bellum, to protract a war:

    necesse est enim aut trahi id bellum, aut, etc.,

    Cic. Att. 10, 8, 2:

    bellum trahi non posse,

    Sall. J. 23, 2:

    belli trahendi causa,

    Liv. 5, 11, 8:

    morae qua trahebant bellum paenitebat,

    id. 9, 27, 5:

    suadere institui ut bellum duceret,

    Cic. Fam. 7, 3, 2:

    bellum enim ducetur,

    id. ad Brut. 1, 18, 6; Nep. Alcib. 8, 1; id. Dat. 8, 4;

    similarly: cum his molliter et per dilationes bellum geri oportet?

    Liv. 5, 5, 1.—
    (γ).
    Bellum repellere, defendere, or propulsare, to ward off, defend one ' s self against a war:

    bellum Gallicum C. Caesare imperatore gestum est, antea tantummodo repulsum,

    Cic. Prov. Cons. 13, 32:

    quod bellum non intulerit sed defenderit,

    Caes. B. G. 1, 44:

    Samnitium vix a se ipsis eo tempore propulsantium bellum,

    Liv. 8, 37, 5.—
    c.
    Referring to the end of a war.
    (α).
    Bellum deponere, ponere, or omittere, to give up, discontinue a war:

    in quo (i.e. bello) et gerendo et deponendo jus ut plurimum valeret lege sanximus,

    Cic. Leg. 2, 14, 34:

    (bellum) cum deponi victores velint,

    Sall. J. 83, 1:

    bellum decem ferme annis ante depositum erat,

    Liv. 31, 1, 8:

    nos depositum a vobis bellum et ipsi omisimus,

    id. 31, 31, 19:

    dicit posse condicionibus bellum poni,

    Sall. J. 112, 1:

    bellum grave cum Etruria positum est,

    id. H. Fragm. 1, 9 Dietsch:

    velut posito bello,

    Liv. 1, 53, 5:

    manere bellum quod positum simuletur,

    id. 1, 53, 7:

    posito ubique bello,

    Tac. H. 2, 52; cf. Hor. Ep. 2, 1, 93; Verg. A. 1, 291:

    omisso Romano bello Porsinna filium Arruntem Ariciam... mittit,

    Liv. 2, 14, 5.—
    (β).
    Bellum componere, to end a war by agreement, make peace:

    timerent ne bellum componeretur,

    Cic. Fam. 10, 33, 3:

    si bellum compositum foret,

    Sall. J. 97, 2:

    belli componendi licentiam,

    id. ib. 103, 3; cf. Nep. Ham. 1, 5; id. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Verg. A. 12, 109;

    similarly: bellum sedare,

    Nep. Dat. 8, 5.—
    (γ).
    Bellum conficere, perficere, finire, to finish, end a war; conficere (the most usual term) and perficere, = to finish a war by conquering; finire (rare), without implying success:

    is bellum confecerit qui Antonium oppresserit,

    Cic. Fam. 11, 12, 2:

    bellumque maximum conficies,

    id. Rep. 6, 11, 11:

    confecto Mithridatico bello,

    id. Prov. Cons. 11, 27; cf. id. Fam. 5, 10, 3; id. Imp. Pomp. 14, 42:

    quo proelio... bellum Venetorum confectum est,

    Caes. B. G. 3, 16; cf. id. ib. 1, 30; 1, 44; 1, 54; 3, 28;

    4, 16: bello confecto de Rhodiis consultum est,

    Sall. C. 51, 5; cf. id. J. 36, 1; 114, 3:

    neminem nisi bello confecto pecuniam petiturum esse,

    Liv. 24, 18, 11; cf. id. 21, 40, 11; 23, 6, 2; 31, 47, 4; 32, 32, 6;

    36, 2, 3: bello perfecto,

    Caes. B. C. 3, 18, 5; Liv. 1, 38, 3:

    se quo die hostem vidisset perfecturum (i. e. bellum),

    id. 22, 38, 7; 31, 4, 2; cf. id. 3, 24, 1; 34, 6, 12; Just. 5, 2, 11:

    neque desiturum ante... quam finitum aliqua tolerabili condicione bellum videro,

    Liv. 23, 12, 10: finito ex maxima parte.. [p. 228] italico bello, Vell. 2, 17, 1; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 6; 24, 1, 8; Verg. A. 11, 116.—
    d.
    Less usual connections:

    bellum delere: non modo praesentia sed etiam futura bella delevit,

    Cic. Lael. 3, 11; cf. Nep. Alcib. 8, 4:

    alere ac fovere bellum,

    Liv. 42, 11, 5:

    bellum navare alicui,

    Tac. H. 5, 25:

    spargere,

    id. A. 3, 21; id. Agr. 38; Luc. 2, 682:

    serere,

    Liv. 21, 10, 4:

    circumferre,

    Tac. A. 13, 37:

    exercere,

    id. ib. 6, 31:

    quam celeriter belli impetus navigavit ( = quam celeriter navale bellum gestum est),

    Cic. Imp. Pomp. 12, 34; so Flor. 2, 2, 17:

    bellum ascendit in rupes,

    id. 4, 12, 4:

    bellum serpit in proximos,

    id. 2, 9, 4; cf. id. 2, 2, 15:

    bella narrare,

    Cic. Or. 9, 30:

    canere bella,

    Quint. 10, 1, 91:

    bella legere,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28.—
    3.
    As object denoting place or time.
    a.
    Proficisci ad bellum, to depart for the war.
    (α).
    Of the commander:

    consul sortitu ad bellum profectus,

    Cic. Phil. 14, 2, 4; cf. id. Cat. 1, 13, 33:

    ipse ad bellum Ambiorigis profectus,

    Caes. B. G. 6, 29, 4:

    ut duo ex tribunis ad bellum proficiscerentur,

    Liv. 4, 45, 7; cf. id. 6, 2, 9: Nep. Alcib. 4, 1; Sall. H. 2, 96 Dietsch. —Post-class.:

    in bellum,

    Just. 2, 11, 9; Gell. 17, 9, 8.—
    (β).
    Of persons partaking in a war:

    si proficiscerer ad bellum,

    Cic. Fam. 7, 3, 1. —
    b.
    Ad bellum mittere, of the commander, Cic. Imp. Pomp. 17, 50; 21, 62.—
    c.
    In bella ruere, Verg. A. 7, 782; 9, 182:

    in bella sequi,

    id. ib. 8, 547.—
    d.
    Of time.
    (α).
    In the locative case belli, in war, during war; generally with domi ( = domi militiaeque):

    valete, judices justissimi, domi bellique duellatores,

    Plaut. Capt. prol. 68; so,

    domi duellique,

    id. As. 3, 2, 13 (v. I. supra):

    quibuscunque rebus vel belli vel domi poterunt rem publicam augeant,

    Cic. Off. 2, 24, 85:

    paucorum arbitrio belli domique agitabatur,

    Sall. J. 41, 7:

    animus belli ingens, domi modicus,

    id. ib. 63, 2; Liv. 2, 50, 11; 1, 36, 6; so id. 3, 43, 1; cf.:

    bello domique,

    id. 1, 34, 12:

    domi belloque,

    id. 9, 26, 21; and:

    neque bello, neque domi,

    id. 4, 35, 3.—Without domi:

    simul rem et gloriam armis belli repperi,

    Ter. Heaut. 1, 1, 60 (where belli may be taken with gloriam; cf.

    Wagn. ad loc.): magnae res temporibus illis a fortissimis viris... belli gerebantur,

    Cic. Rep. 2, 32, 86.—
    (β).
    In bello or in bellis, during war or wars, in the war, in the wars; with adj.:

    ad haec quae in civili bello fecerit,

    Cic. Phil. 2, 19, 47; cf. id. ib. 14, 8, 22:

    in ipso bello eadem sensi,

    id. Marcell. 5, 14:

    in Volsco bello virtus enituit,

    Liv. 2, 24, 8:

    in eo bello,

    id. 23, 46, 6:

    in Punicis bellis, Plin.8, 14, 14, § 37: in bello Trojano,

    id. 30, 1, 2, § 5.—Without adj.:

    ut fit in bello, capitur alter filius,

    Plaut. Capt. prol. 25:

    qui in bello occiderunt,

    Cic. Fam. 9, 5, 2:

    quod in bello saepius vindicatum est in eos, etc.,

    Sall. C. 9, 4:

    non in bello solum, sed etiam in pace,

    Liv. 1, 15, 8; 2, 23, 2:

    in bello parta,

    Quint. 5, 10, 42; 12, 1, 28.—
    (γ).
    Abl. bello or bellis = in bello or in bellis (freq.); with adjj.: nos semper omnibus Punicis Siciliensibusque bellis amicitiam fidemque populi Romani secuti sumus. Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:

    bello Italico,

    id. Pis. 36, 87:

    Veienti bello,

    id. Div. 1, 44, 100:

    domestico bello,

    id. Planc. 29, 70:

    qui Volsco, Aurunco Sabinoque militassent bello,

    Liv. 23, 12, 11:

    victor tot intra paucos dies bellis,

    id. 2, 27, 1:

    nullo bello, multis tamen proeliis victus,

    id. 9, 18, 9:

    bello civili,

    Quint. 11, 1, 36.—With gen.:

    praesentiam saepe divi suam declarant, ut et apud Regillum bello Latinorum,

    Cic. N. D. 2, 2, 6:

    suam felicitatem Helvetiorum bello esse perspectam,

    Caes. B. G. 1, 40.—Without attrib.:

    qui etiam bello victis regibus regna reddere consuevit,

    Cic. Sest. 26, 57:

    res pace belloque gestas,

    Liv. 2, 1, 1:

    egregieque rebus bello gestis,

    id. 1, 33, 9; so id. 23, 12, 11:

    ludi bello voti,

    id. 4, 35. 3:

    princeps pace belloque,

    id. 7, 1, 9:

    Cotyn bello juvisse Persea,

    id. 45, 42, 7:

    bello parta,

    Quint. 5, 10, 15; cf. id. 7, 4, 22; Ov. M. 8, 19.—
    (δ).
    Inter bellum (rare):

    cujus originis morem necesse est... inter bellum natum esse,

    Liv. 2, 14, 2:

    inter haec bella consules... facti,

    id. 2, 63, 1.—
    4.
    Bellum in attributive connection.
    a.
    Justum bellum.
    (α).
    A righteous war, Cic. Off. 1, 11, 36 (v. II. A. 2. a. th supra):

    justum piumque bellum,

    Liv. 1, 23, 4:

    non loquor apud recusantem justa bella populum,

    id. 7, 30, 17; so Ov. M. 8, 58; cf.: illa injusta sunt bella quae sine causa suscepta sunt, Cic. Rep. 3, 23, 35.—
    (β).
    A regular war (opp. a raid, etc.):

    in fines Romanos excucurrerunt, populabundi magis quam justi more belli,

    Liv. 1, 15, 1.—
    b.
    For the different kinds of war: domesticum, civile, intestinum, externum, navale, maritimum, terra marique gestum, servile, sociale; v. hh. vv.—
    c.
    Belli eventus or exitus, the result of a war:

    quicunque belli eventus fuisset,

    Cic. Marcell. 8, 24:

    haud sane alio animo belli eventum exspectabant,

    Sall. C. 37, 9:

    eventus tamen belli minus miserabilem dimicationem fecit,

    Liv. 1, 23, 2; cf. id. 7, 11, 1:

    exitus hujus calamitosissimi belli,

    Cic. Fam. 6, 21, 1:

    cum esset incertus exitus et anceps fortuna belli,

    id. Marcell. 5, 15; so id. Off. 2, 8,:

    Britannici belli exitus exspectatur,

    id. Att. 4, 16, 13:

    cetera bella maximeque Veiens incerti exitus erant,

    Liv. 5, 16, 8.—
    d.
    Fortuna belli, the chances of war:

    adeo varia fortuna belli ancepsque Mars fuit ut,

    Liv. 21, 1, 2; cf. Cic. Marcell. 5, 15 (v. c. supra).—
    e.
    Belli artes, military skill:

    cuilibet superiorum regum belli pacisque et artibus et gloria par,

    Liv. 1, 35, 1:

    haud ignotas belli artes,

    id. 21, 1, 2:

    temperata et belli et pacis artibus erat civitas,

    id. 1, 21, 6.—
    f.
    Jus belli, the law of war: jura belli, the rights ( law) of war:

    in re publica maxime servanda sunt jura belli,

    Cic. Off. 1, 11, 34:

    sunt et belli sicut pacis jura,

    Liv. 5, 27, 6:

    jure belli res vindicatur,

    Gai. Inst. 3, 94.—
    g.
    Belli duces praestantissimos, the most excellent captains, generals, Cic. Or. 1, 2, 7:

    trium simul bellorum victor,

    a victor in three wars, Liv. 6, 4, 1 (cf.:

    victor tot bellis,

    id. 2, 27, 1). —
    h.
    Belli vulnera, Cic. Marcell. 8, 24.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of things concr. and abstr.:

    qui parietibus, qui tectis, qui columnis ac postibus meis... bellum intulistis,

    Cic. Dom. 23, 60:

    bellum contra aras et focos,

    id. Phil. 3, 1, 1:

    miror cur philosophiae... bellum indixeris,

    id. Or. 2, 37, 155:

    ventri Indico bellum,

    Hor. S. 1, 5, 8.—
    2.
    Of animals:

    milvo est quoddam bellum quasi naturale cum corvo,

    Cic. N. D. 2, 49, 125:

    hanc Juno Esse jussit gruem, populisque suis indicere bellum,

    Ov. M. 6, 92.—
    3.
    With individuals:

    quid mihi opu'st... cum eis gerere bellum, etc.,

    Plaut. Stich. 1, 2, 14:

    nihil turpius quam cum eo bellum gerere quicum familiariter vixeris,

    Cic. Lael. 21, 77:

    cum mihi uni cum improbis aeternum videam bellum susceptum,

    id. Sull. 9, 28:

    hoc tibi juventus Romana indicimus bellum,

    Liv. 2, 12, 11:

    falsum testem justo ac pio bello persequebatur,

    id. 3, 25, 3:

    tribunicium domi bellum patres territat,

    id. 3, 24, 1; cf. Plin. Ep. 1, 2, 57.—Ironically:

    equus Trojanus qui tot invictos viros muliebre bellum gerentes tulerit ac texerit,

    Cic. Cael. 28, 67.—
    4.
    In mal. part., Hor. C. 3, 26, 3; 4, 1, 2.—
    5.
    Personified as god of war ( = Janus):

    tabulas duas quae Belli faciem pictam habent,

    Plin. 35, 4, 10, § 27:

    sunt geminae Belli portae, etc.,

    Verg. A. 7, 607:

    mortiferumque averso in limine Bellum,

    id. ib. 6, 279.—
    6.
    Plur.: bella, army ( poet.):

    permanet Aonius Nereus violentus in undis, Bellaque non transfert (i.e. Graecorum exercitum),

    Ov. M. 12, 24:

    sed victae fera bella deae vexere per aequora,

    Sil. 7, 472:

    quid faciat bellis obsessus et undis?

    Stat. Th. 9, 490.—
    7.
    Battle, = proelium:

    rorarii dicti a rore: qui bellum committebant ante,

    Varr. L. L. 7, 3, 92:

    quod in bello saepius vindicatum in eos qui... tardius, revocati, bello excesserant,

    Sall. C. 9, 4:

    praecipua laus ejus belli penes consules fuit,

    Liv. 8, 10, 7:

    commisso statim bello,

    Front. Strat. 1, 11, 2:

    Actia bella,

    Verg. A. 8, 675:

    ingentem pugnam, ceu cetera nusquam Bella forent,

    id. ib. 2, 439; cf. Flor. 3, 5, 11; Just. 2, 12; 18, 1 fin.; 24, 8; Hor. Ep. 2, 2, 98 (form duellum); Ov. H. 1, 1, 69; Verg. A. 8, 547; 12, 390; 12, 633; Stat. Th. 3, 666. —
    8.
    Bellum = liber de bello:

    quam gaudebat Bello suo Punico Naevius!

    Cic. Sen. 14, 50.

    Lewis & Short latin dictionary > bellum

  • 18 Furina

    Furīna (also Furrīna), ae, f., a goddess worshipped in ancient Rome, otherwise unknown:

    Furrinalia Furrinae, quod ei deae feriae reipublicae dies is, quojus deae honos apud antiquos. Nam ei sacra instituta annua et flamen attributus: nunc vix nomen notum paucis,

    Varr. L. L. 6, § 19 Müll.:

    quarum (Eumenidum) et Athenis fanum est et apud nos. ut ego interpretor, lucus Furinae,

    Cic. N. D. 3, 18, 46:

    ponticulus, qui est ad Furinae, Satricum versus,

    id. Q. Fr. 3, 1, 2, § 4.—
    II.
    Deriv. Furī-nālis ( Furrīn-), e, adj., of or belonging to Furina, Furinal-:

    flamen,

    Varr. L. L. 5, § 84; 7, § 45 Müll.—In plur. subst.: Furī-nālia ( Furrīn-), ium, n., the festival of Furina (celebrated on the 25th of July), Varr. L. L. 6, § 19; Calend. Maff. ap. Inscr. Orell. II. pp. 394 and 411; Paul. ex Fest. p. 88 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > Furina

  • 19 Furinalia

    Furīna (also Furrīna), ae, f., a goddess worshipped in ancient Rome, otherwise unknown:

    Furrinalia Furrinae, quod ei deae feriae reipublicae dies is, quojus deae honos apud antiquos. Nam ei sacra instituta annua et flamen attributus: nunc vix nomen notum paucis,

    Varr. L. L. 6, § 19 Müll.:

    quarum (Eumenidum) et Athenis fanum est et apud nos. ut ego interpretor, lucus Furinae,

    Cic. N. D. 3, 18, 46:

    ponticulus, qui est ad Furinae, Satricum versus,

    id. Q. Fr. 3, 1, 2, § 4.—
    II.
    Deriv. Furī-nālis ( Furrīn-), e, adj., of or belonging to Furina, Furinal-:

    flamen,

    Varr. L. L. 5, § 84; 7, § 45 Müll.—In plur. subst.: Furī-nālia ( Furrīn-), ium, n., the festival of Furina (celebrated on the 25th of July), Varr. L. L. 6, § 19; Calend. Maff. ap. Inscr. Orell. II. pp. 394 and 411; Paul. ex Fest. p. 88 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > Furinalia

  • 20 Furinalis

    Furīna (also Furrīna), ae, f., a goddess worshipped in ancient Rome, otherwise unknown:

    Furrinalia Furrinae, quod ei deae feriae reipublicae dies is, quojus deae honos apud antiquos. Nam ei sacra instituta annua et flamen attributus: nunc vix nomen notum paucis,

    Varr. L. L. 6, § 19 Müll.:

    quarum (Eumenidum) et Athenis fanum est et apud nos. ut ego interpretor, lucus Furinae,

    Cic. N. D. 3, 18, 46:

    ponticulus, qui est ad Furinae, Satricum versus,

    id. Q. Fr. 3, 1, 2, § 4.—
    II.
    Deriv. Furī-nālis ( Furrīn-), e, adj., of or belonging to Furina, Furinal-:

    flamen,

    Varr. L. L. 5, § 84; 7, § 45 Müll.—In plur. subst.: Furī-nālia ( Furrīn-), ium, n., the festival of Furina (celebrated on the 25th of July), Varr. L. L. 6, § 19; Calend. Maff. ap. Inscr. Orell. II. pp. 394 and 411; Paul. ex Fest. p. 88 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > Furinalis

Страницы

См. также в других словарях:

  • Deae — steht für Matrone Diethylaminoethylcellulose, einen kationischen Ionenaustauscher, oft verwendet bei Chromatographie Diese Seite ist eine Begriffsklärung zur Unterscheidung mehrerer mit demselben Wort bezei …   Deutsch Wikipedia

  • DEAE — DEAE: Abk. für 2 (Diethylamino)ethyl , einen Rest, der in Ionenaustauschern etherartig an Polysaccharide gebunden ist …   Universal-Lexikon

  • DEAE — castrum Galliae, memoratum Gregorio Turon. l. 3. c, 21. in pago Bitterrensi, Blondello hodie Montadie, Hadr. Vales. Diou esse videtur, in Not. Gall. in voce Capraria. Item nomen Monasterii, in pago Herbatilico eiusdem Regni, in Pictonibus; quod… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • DEAE-C — Schematischer Strukturausschnitt der Diethylaminoethylcellulose: die positiv geladenen DEAE Gruppen binden negativ geladene Ionen Diethylaminoethylcellulose (kurz DEAE C, CAS Nummer: 9013 34 7, Polymerzusammensetzung (C12H24O5N)n) ist ein häufig… …   Deutsch Wikipedia

  • DEAE — Diethylaminoethyl Structure de DEAE cellulose Le diéthylaminoéthyl cellulose (ou DEAE cellulose) est une résine chargée positivement utilisée en chromatographie échangeuse d ions (voir Chromatographie en phase liquide) permettant la séparation… …   Wikipédia en Français

  • DEAE — of 11.5. Sources *http://www.bio.mtu.edu/campbell/bl4820/lectures/lec6/482w61.htm *http://www.moleculeoftheday.com/images/deae.gif …   Wikipedia

  • DEAE-Sepharose — IUPAC name Sepharose CL 6B, 2 (diethylamino)ethyl ether Identifiers CAS number …   Wikipedia

  • DEAE-целлюлоза диэтиламиноэтил ц — DEAE целлюлоза, диэтиламиноэтил ц. * DEAE цэлюлоза, дыэтыламінаэтыл ц. * DEAE cellulose or diethylaminoethyl c. соединение, характеризующееся наличием (+) и ( ) зарядов, благодаря чему используется для заполнения колонок, используемых для… …   Генетика. Энциклопедический словарь

  • DEAE- — (= diethyl aminoethyl ) Group that is linked to cellulose or Sephadex to give a positive charge and thus to produce an anion exchange matrix for chromatography …   Dictionary of molecular biology

  • DEAE — diethylaminoethyl [cellulose] …   Medical dictionary

  • DEAE-D — diethylaminoethyl dextran …   Medical dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»