-
101 Ayunar
Idem: ayunaña vel uru waqaychaña, jamankaña, quqiki utkaña vel saraña, chillachasiña. Los dos primeros son más ordinarios. -
102 Bailar
Muchas maneras tienen los indios de bailar. Aquí pondremos algunas de ellas cuyas propiedades se verán por sus letras en la 2da. parte por no repetir en dos partes cosa que tampoco importa. -
103 Cara
Ajanu, ullinaqa. + Descubrirla: churapuña. + Tener dos caras: paya lakha jaqi. -
104 Carrillo
Nawna. + Comer a dos carrillos: puraparu ch'amuri, khisturi, manq'iri. -
105 Causa o razón
Layku, supa, yä vel -tha. + Por dos causas: paya layku, paya supa, pä yätha. + Por causa de haberte emborrachado: machawimatha, machawima layku. Vide: por. -
106 Cimarrón
K'ita, waqura, sullqa, wanaqu, k'uñu k'uñu, kayu äsuta, lari lari, chuqila. Estos dos postreros solamente convienen a hombres. -
107 Columpiar
Chhujusiña, wayllusiña, jayllunikäsiña q'apa jalaña. Este postrero es torcer mucho las dos sogas para que el pobre muchacho de vueltas como un trompo. -
108 Compañía de personas o tropa
Jaqi tama. Y así, soldado tama, &c. + Ir en compañía: chikaki maña. Vamos en compañía los dos: nampi. L: nampi chikamatana. + Hacer compañía a alguno: chikaki utkaña. + -
109 Conjunción de la luna
Jayri. + A media noche será conjunción: chika aruma jayriniwa. Dos días hay de aquí a la conjunción: jayriru paya urukiwa. -
110 Cualquiera persona
Kunapachaxa achachitachiyata. Aquellas dos partículas -xa y -chi. Se ponen por ser la oración indeterminada. -
111 Cuarenta
Mä pusi tunka uru. + Dos, tres cuarentenas: paya pusi tunka uru, kimsa pusi tunka uru, &c. -
112 Cuenta o número de cosas
Chinu. + Poner en cuenta: chinusiña. + Sacar la cuenta: chinurasiña. + Entregar por cuenta: jakhurapiña. + Errarla añadiendo: chinuxataña, jilaxatäña. + Errarla pasando algo: jakhukipaña, chinukipaña, chinukiparaqaña. + Errarla contando dos veces: päch -
113 De camino
Saraspäki. Vide: un camino y dos mandados. -
114 Efecto
Yatisiña, wakisiña. + Tenerle: yatisiña, &c. Vide: wa- n. 37. Donde se hallará el modo de usar de estos dos verbos. + Tener efecto la determinación de alguno. Amajasiwipa yatisi vel wakisi. -
115 El otro
Khuri. Cuando hay dos o más cosas, una más apartada que otra. -
116 Enfrente de la iglesia
Iglesia thäna. 1.: nayraqatana. + Estar así enfrente dos casas, &c. Ullikatasiña, ullithapitaña vel ullithapitatapura kankaña. -
117 Entrar y salir muchas veces
Sarsu sarantaña, aywisu aywintaña &c. Con todos casi los verbos de movimientos compuestos con las partículas -su y -nta, como se ve fácilmente en los dos verbos -
118 Harina cualquiera bien molida
Ñut'u, nakha. + Molerla con dos piedras o en el molino: Khunaña. -
119 Hermano menor de la hermana
Alu vel kawina, umana. Estos dos son nombres de regalo. -
120 Hileras de hombres o ringleras que están sentados
Si son dos las hileras dicen: patarpi utkaña, si tres: kimsa tarpi utkaña, &c.Vocabulario Spanish-Aymara > Hileras de hombres o ringleras que están sentados
См. также в других словарях:
dos — [ do ] n. m. • 1080; lat. pop. dossum, class. dorsum, appliqué surtout aux animaux, et qui a éliminé tergum I ♦ 1 ♦ Partie du corps de l homme qui s étend des épaules jusqu aux reins, de chaque côté de la colonne vertébrale. Être large de dos. ⇒… … Encyclopédie Universelle
dos-nu — dos [ do ] n. m. • 1080; lat. pop. dossum, class. dorsum, appliqué surtout aux animaux, et qui a éliminé tergum I ♦ 1 ♦ Partie du corps de l homme qui s étend des épaules jusqu aux reins, de chaque côté de la colonne vertébrale. Être large de dos … Encyclopédie Universelle
Dos Pueblos High School — Ex fide fortis (Latin: From loyalty, strength) Location 7266 Alameda Ave. Goleta, CA … Wikipedia
dos — DOS. s. m. La partie de derrière de l animal, depuis le cou jusqu aux reins. Le dos d un homme, d un cheval, d un mulet, d un âne. Il étoit couché sur le dos. Dos courbé, voûté. L épine du dos. Il portoit un homme sur son dos. Il lui a mis le… … Dictionnaire de l'Académie Française 1798
dos — (Del lat. duos, acus. de duo). 1. adj. Uno y uno. 2. segundo (ǁ ordinal). Número dos. Año dos. Apl. a los días del mes, u. t. c. s. [m6]El dos de mayo. 3. m. Signo o conjunto de signos con que se representa el número dos. 4. Carta o … Diccionario de la lengua española
DOS Plus — (erroneously also known as DOS+) is an operating system written by Digital Research, first released in 1985. It can be seen as an intermediate step between CP/M 86 and DR DOS. It is able to run programs written for either CP/M 86 or MS DOS 2.11,… … Wikipedia
Dos (band) — Dos Origin San Pedro, California, U.S. Genres Alternative rock Indie rock Punk rock Years active 1985–present Labels New Alliance Reco … Wikipedia
DOS Protected Mode Services — (DPMS) is a set of extended DOS memory management services to allow DPMS enabled DOS drivers to load and execute in extended memory and protected mode. Not being a DOS extender by itself, DPMS is a minimal set of extended DOS memory management… … Wikipedia
dos — DOS. s. m. La partie de derriere de l animal, entre les espaules & les reins. Le dos d un homme, d un cheval, d un mulet, d un asne. il estoit couché sur le dos. dos courbé, vouté. l espine du dos. il portoit un homme sur son dos. il luy a mis le … Dictionnaire de l'Académie française
Dos Navigator — Screenshot of DOS Navigator Developer(s) Stefan Tanurkov, Andrew Zabolotny, Sergey Melnik (initial release); RitLabs Initial release 1991 … Wikipedia
DOS XL — Screenshot of DOS XL Original author(s) Paul Laughton, Mark Rose, Bill Wilkinson and Mike Peters Developer(s) Optimized Systems Software … Wikipedia