-
1 dauðamaðr
m. a man doomed to death; vilja hafa en at manni, to seek his life. -
2 DAUÐI
m. death;taka dauða, to meet one’s death, die;dauði ferr á e-n, one is surprised by death;draga e-m til dauða, to cause one’s death;sá vegr, er til dauða dregr, that leads to death;liggja fyrir dauðanum, to be dying or on the point of death.* * *1. death; the word is used in the strong form in all Teut. dialects from Gothic to English, but in Icel. it is weak, even in the earliest writers; though traces of a strong form (dauðr, s or ar) are found in the phrase til dauðs ( to death) and in compds, as mann-dauðr: cp. also Hm. 69, where dauðr seems to be a substantive not an adjective: Fagrsk. 139 also writes dauðar-orð instead of dauða orð; an old song, Edda 52, has Dvalins dauðs-drykkr = dauða-drykkr, i. e. the death-drink of the dwarf; the strong form also remains in such words as dauð-dagi, dauð-hræddr, dauð-yfli, dauð-ligr, dauð-vána, which could not possibly be forms of a weak daudi, Nj. 198; at dauða kominn, Fms. i. 32; d. for a hann, Nj. 27; the references are numberless, though heathen proverbs and sayings prefer to use ‘hel’ or ‘feigð,’ which were more antique, whereas dauoi recalls Christian ideas, or sometimes denotes the manner of death.2. medic. mortification.COMPDS: dauðablóð, dauðabönd, dauðadagr, dauðadá, dauðadómr, dauðadrep, dauðadrukkinn, dauðadrykkr, dauðadyrr, dauðadæmdr, dauðafylgja, dauðahræddr, dauðakvöl, dauðaleit, dauðalitr, dauðamaðr, dauðamark, dauðamein, dauðaorð, dauðaráð, dauðaróg, Dauðasjór, dauðaskattr, dauðaskellr, dauðaskuld, dauðaslag, dauðaslig, dauðasnara, dauðasteytr, dauðastríð, dauðastund, dauðasvefn, dauðasök, dauðatákn, dauðateygjur, dauðaútlegð, dauðaverk. -
3 dauðasonr
m. = dauðamaðr. -
4 ORÐ
n.1) word;ef maðr mælir nökkuru orði í mót, if a man speaks a word against it;segja í sínu orði hvárt, to say one thing in one breath and another in the next;taka til orða, to begin to speak;kveða at orði, to say, utter;hafa við orð, to hint at;vel orði farinn, well-spoken, eloquent;fornkveðit orð, an old saw;2) word, repute, report (gott, illt orð);fyrir orðs sakir, because of what people might say;leggja e-t til orðs, to talk about;þótt okkr sé þat til orðs lagit, although we are blamed for it;3) message (senda, gøra e-m orð).* * *n. [Ulf. waurd = λόγος, ρημα; a word common to all Teut. languages, old and mod.; cp. also Lat. verbum]:—a word. In the earliest usage, as in Old Engl., every sentence, clause, or saw is called a word, cp. Germ. sprüch-wort; an address or a reply is ‘a word,’ cp. Germ. ant-wort; the grammatical notion (Lat. vox, verbum) is later and derived; hann skyldi hafa þau þrjú orð í framburði sínum, þat it fyrsta orð, ‘at allir menn skyldu Kristnir vera;’ þat annat ‘at úheilög skyldi vera hof öll ok skurðgoð;’ þat var it þriðja orð, ‘at fjörbaugsgarð skyldi varða blót öll, ef váttnæm yrði,’ Fms. ii. 237; þau eru orð þrjú er skóggang varða öll, ef maðr kallar mann ragan eðr stroðinn eðr sorðinn, enda á maðr vígt í gegn þeim orðum þremr, Grág. ii. 147; orð mér af orði orðs leitaði verk mér af verki verks leitaði, Hm. 142: the saw, ferr orð ef um munn líðr, Þorst. Síðu H., Vápn. 15; ef maðr mælir nokkuru orði í mót, if he says a word against it, Nj. 216; trúa öngu orði því er ek segi, 265; vil eg eiga leiðrétting orða minna, 132; cp. the saying, allir eiga leiðrétting orða sinna: satt orð, Fms. vii. (in a verse); sinna þrimr orðum við e-n, to exchange three words with a person, Hm. 126; mæla mörgum orðum, 104; skilin orð, 135; spyrja einu orði, Fms. vi. (in a verse); fá orð, a few words; góð orð good words; íll orð, bad language; hálft orð, in the phrase, eg vildi tala hálft orð við þig (half a word, i. e. a few words), lofa e-n í hverju orði; lasta hann í hverju orði; í einu orði, in one word; segja í sínu orði hvárt, to say one thing in one breath and another in the next, Nj. 261; auka tekið orð; orð eptir orð, word for word, Dipl. iii. 11; taka til orða orðs, to begin to speak, Nj. 122, 230; kveða at orði, to say, utter, 233, 238; hafa við orð, to hint at, 160; hafa þat orð á, to give out, Fms. vii. 285; göra orð á e-u, to notice, Nj. 197; vel orði farinn, well spoken, eloquent, Fms. xi. 193, Ld. 122; varð þeim mjök at orðum, they came to high words, Nj. 27 (sundr-orða, and-orða):—allit., orð ok verk (orig. vord ok verk), words and work, Grág. i. 162, ii. 336; fullréttis-orð, 147; fornkveðit orð, an old saw, Eg. 520; Heilög orð, holy words, Grág. i. 76; fá sér e-ð til orða, to notice, to resent; eg vil ekki fá mér það til orða, Vídal. ii. 41.2. vísu-orð, a verse line, the eighth part of a strophe, Edda (Ht.); átta menn yrki alla vísu, ok yrki eitt orð hverr þeirra, if eight persons make a strophe, each of them making a ‘word,’ of a libel, Grág. ii. 152; ef maðr yrkir tvau orð en annarr önnur tvau ok ráða þeir báðir samt um ok varðar skóggang hvárum-tveggja, 148 (of a libel); síðan kváðu þær vísu þessa, ok kvað sitt orð hver, Sturl. ii. 9.3. gramm. a word, verb; sögn er inn minnsti hluti samansetts máls, sú sögn er af alþyðu kölluð orð, Skálda 180; nafn ok orð, noun and verb, id.; viðr-orð, adverb, id.; þóat þat orð sé í tvau samstöfur deilt, 164.II. metaph. and special usages:1. word, fame, report; gott orð, good report, Fs. 17, Nj. 16; þar féll hann fyrir Barða, ok hafði gott orð, Ísl. ii. 366; íllt orð, evil report, Fms. vii. 59; lék hit sama orð á, Fs. 75; er þat hætt við orði, it will give rise to evil report. Band. 12 new Ed.; fyrir orðs sakir, for report’s sake, because of what people say, Nj. 6; þótt okkr sé þat til orðs lagit, although we are blamed for it, 246; þat lagði Skamkell mér til orðs, 85; aðrir leggja þeim þetta til orðs, Gísl. 84; en mér er þat lítt at skapi at hón hljóti af þér nökkut orð, Fbr. 30 new Ed.2. a message; senda, göra e-m orð, Eg. 19, 26, 742, Nj. 163: a word, reply, sendimaðr sagði honum orð Úlfs, 160: a request, entreaty, ef þú vill ekki göra fyrir mín orð, 88; hann hefr upp orð sin ok biðr hennar, Eg. 26 (bónorð).3. as a law phrase, an indictment, summons; enda á hann orði at ráða við hinn er við tekr, the receiver has the right of indictment or summoning, Grág. i. 334; hann á kost at sækja þann er hann vill um ok ráða sjálfr orði, 401; ok á sá orði um at ráða er eggver á, ii. 307; ok á þá hinn orði at ráða um við hann er fé þat átti, 309: orð ok særi, words and oaths, Vsp. 30:—a word, verdict, vote, or the like, kveðja búa allra þeirra orða, er hann skylda lög til um at skilja, Grág. i. 369, Nj. 238; sækja orð (vote) lögréttumanns til búðar, Grág. 1. 9; þá skal sækjandi bera fram vætti þat er nefnt var at orðum biskups, þá er hann lofaði fjár-heimting, 377.III. bón-orð, wooing; heit-orð, lof-orð, a promise; dóms-orð, a sentence; vátt-orð, testimony; urðar-orð, the ‘weird’s word,’ fate, Fsm. May there not be some etymological connection between ‘word’ and ‘weird,’ Icel. orð and urðr, qs. word, wurðr? the notion of weird, doom prevails in compds, as ban-orð, dauða-orð, = death-weird, fate; other compds denote state, condition, as in leg-orð, vit-orð, = Ulf. wit-ods; goð-orð, priesthood; met-orð, rank; gjaf-orð, marriage, being given away.B. COMPDS: orðaatvik, orðaákast, orðabelgr, orðabók, orðadráttr, orðafar, orðafjöldi, orðaframburðr, orðaframkast, orðafullting, orðfyndni, orðaglæsur, orðagnótt, orðagrein, orðahagr, orðahald, orðahendingar, orðheppinn, orðahjaldr, orðahnippingar, orðhof, orðskviðr, orðskviðaháttr, orðakvöð, orðalag, orðlagðr, orðalauss, orðaleiðing, orðalengd, orðlengja, orðamaðr, orðreyrr, orðarómr, orðræmðr, orðasafn, orðasamr, orðasemi, orðaskak, orðaskil, orðaskipan, orðaskipti, orðaskortr, orðaskrap, orðaskrum, orðastaðr, orðstafir, orðasveimr, orðsvif, orðatiltekja, orðatiltæki, orðstírr. -
5 SAUÐR
(-ar, -ir), m. sheep.* * *m., gen. sauðar, dat. sauð, pl. sauðir; the gen. sauðs, Barl. 47, 101, is unusual; [Ulf. sauþs or sauds = θυσία or sacrifice, which is thus shewn to be the original sense; sjóða and seyðir are kindred words; Ivar Aasen sau or saud, ‘sauden er daud’]:—a sheep; sauði eða búfé, Grág. i. 148, 414, ii. 306, Js. 78, Stj. 171, Grett. 134, 137, Fs. 25, 71, Nj. 26, Bs. i. 315, 646, 647; henda skjarra sauði, 330; svín hans gengu á Svínanesi, en sauðir á Hjarðarnesi, Landn. 124: sing. collect., reka saudinn í réttir, Sti. 171; þat þótti honum útal hve margr sauðr þar var í dalnum, Grett. 136; hrút eðr hafra … þótt sá sauðrinn verði dauðr, Grág. ii. 310: eccl., Clem. 58, Fms. x. 318, cp. John x. 1–16.2. in mod. usage, a wether.COMPDS: sauðabeit, sauðadunr, sauðaferð, sauðaflokkr, sauðagangr, sauðageymsla, sauðargæra, sauðahirðir, sauðahús, sauðahústún, sauðahvarf, sauðarhöfuð, sauðarjarmr, sauðakjöt, sauðaklippari, sauðakví, sauðakvöð, sauðaleit, sauðamaðr, sauðamjólk, sauðarekstr, sauðarétt, sauðarreyfi, sauðaslitr, sauðasveinn, sauðatað, sauðataka, auðarull, sauðaþjófnaðr, sauðaþjófr. -
6 SMALI
m.1) small cattle, esp. sheep;2) cattle.* * *u, m. [from an obsolete adjective smals; A. S. smæl; Engl. small; Germ. schmal]:—prop. small cattle, esp. sheep, but also goats, Rb. 80; málnytan smala, milch cattle, Grág. i. 158; þá var ok drepinn allskonar s. ok svá hross, Hkr. i. 139; bæði svínum yðrum ok öðrum smala, Fms. xi. 224; tvau kýrlög í smala, two cows’ worth in small cattle, Munk. 67; smala-kýrag, id., B. K. 55; smala sínum (sauðum ok lömbum), Barl. 35; ef maðr nýtir þann smala er svá verðr dauðr, N. G. L. i. 341.2. gener. = cattle; hann sá djöful sitja á baki henni …, far braut, þú úvinr, frá smala manna (of a cow), Mart. 123; ekki er þat sem annarr smali, engi skaptr fyrir ars aptr hali, Sturl. ii. (in a verse); smali var rekinn eptir ströndinni, Ld. 56; s. skal eigi fara með heimboðum, Gþl. 406, N. G. L. i. 41; hans s., naut ok sauðir, hverfr einn griðungr brott ok kemr eigi heim með öðrum smala, Mar.; búsmali.II. a shepherd, abbreviated from smala-maðr; Gunnarr sér smala sinn hleypa at garði, Nj. 83, freq. in mod. usage, the first sense having almost fallen into disuse.COMPDS: smala-ferð, -för, f. tending sheep in the pastures, Sd. 139, Hrafn. 6, Grág. i. 147. smala-gangr, m. a sheep-walk, Boldt 132. smala-gollur, m. sheep’s-caul, for this word see Ísl. Þjóðs. ii. 579. smala-hestr, m. a shepherd’s horse, Nj. 83. smala-hundr, m. a sheep-dog. smala-maðr, m. a ‘sheep-man,’ shepherd (= sauðamaðr), Grág. ii. 224, Nj. 83, Rb. 382, Bs. i. 45, passim. smala-mennska, u, f. the tending of sheep. smala-nyt, f. sheep’s milk, Grág. i. 333. smala-sveinn, m. a shepherd-boy, Magn. 510, Landn. 178, Ld. 138, Al. 31. smala-þúfa, u, f. a shepherd’s mound, used in the phrase, sitja á smalaþúfunni, to sit on the sbepherd’s mound, tend sheep, Konr. 23.
См. также в других словарях:
Pampanga — Infobox Philippine province name = Pampanga sealfile = Ph seal of pampanga.png region = Central Luzon (Region III) capital = City of San Fernando founded = December 11, 1571 pop2000 = 1,882,730 pop2000rank = 10th largest popden2000 = 863… … Wikipedia
Circumflex — ^ Circumflex Diacritics accent acute( … Wikipedia
Nationalhymne Naurus — Nauru Bwiema (Nauru unsre Heimat) ist die Nationalhymne von Nauru. Margaret Hendrie (1924 1990) schrieb den Text; Laurence Henry Hicks (1912 1997) komponierte die Musik. Nauru übernahm die Hymne 1968 aus Anlass der Unabhängigkeit von Australien.… … Deutsch Wikipedia
Varenicline — Systematic (IUPAC) name 7,8,9,10 tetrahydro 6,10 methano 6H pyrazino (2,3 h)(3) benzazepine Clinical data Trade names … Wikipedia
Angeles, Philippines — City of Angeles Lungsod ng Angeles Lungsud ning Angeles The Salakot Arch, next to Clark Freeport, has become a landmark of Angeles City … Wikipedia
Liste des codes ISO 639-3 — L ISO 639 3 est une partie de la norme ISO 639 qui définit une codification des noms de langues, avec un niveau de détail linguistique fin, puisqu elle contient 7 622 item (sur les 26 × 26 × 26 = 17 656 combinaisons possibles de code… … Wikipédia en Français
Botulinum toxin — Clinical data Pregnancy cat. ? Legal status ? (US) Rout … Wikipedia
Olanzapine — Systematic (IUPAC) name 2 methyl 4 (4 methyl … Wikipedia
Glycopyrrolate — Systematic (IUPAC) name 3 (2 cyclopentyl 2 hydroxy 2 phenylacetoxy) 1,1 dimethylpyrrolidinium Clinical data AHFS/Drugs.com … Wikipedia
Honoratiorenschwäbisch — Schwäbisch Gesprochen in Deutschland, Österreich (Außerfern in Tirol) Sprecher ? Linguistische Klassifikation Indogermanisch Germanisch … Deutsch Wikipedia
Niederschwäbisch — Schwäbisch Gesprochen in Deutschland, Österreich (Außerfern in Tirol) Sprecher ? Linguistische Klassifikation Indogermanisch Germanisch … Deutsch Wikipedia
