-
1 dīrigō
dīrigō rēxī, rēctus, ere [dis- + rego], to distribute, scatter: volnera (i. e. tela), V.— To lay out, arrange in lines: regiones urbis: vicos, i. e. the rows of houses, L.* * *dirigere, direxi, directus Vdirect, steer, guide, align, point; set in order, form up; strighten, level -
2 (dīrigō
-
3 dirigo
dī-rĭgo or dērĭgo (the latter form preferred by Roby, L. G. 2, p. 387; cf. Rib. Proleg. ad Verg. p. 401 sq.; so Liv. 21, 19, 1; 21, 47, 8; 22, 28 Weissenb.; id. 22, 47, 2 Drak.; Lach. ad Lucr. 4, 609; Tac. A. 6, 40 Ritter; acc. to Brambach, s. v., the two forms are different words, de-rigo meaning to give a particular direction to; di-rigo, to arrange in distinct lines, set or move different ways; cf. describo and discribo. But the distinction is not observed in the MSS. and edd. generally), rexi, rectum, 3 ( perf. sync. direxti, Verg. A. 6, 57), v. a. [dis-rego], to lay straight, set in a straight line, to arrange, draw up (class.; cf.: guberno, collineo, teneo).I.Lit.A.In gen.:* b.coronam si diviseris, arcus erit: si direxeris, virga,
Sen. Q. N. 1, 10:haec directa materia injecta consternebantur,
Caes. B. G. 4, 17, 8:crates,
id. B. C. 3, 46, 5:naves ante portum,
Liv. 37, 31; cf.:naves in pugnam,
id. 22, 19:vicos,
i. e. to build regularly, id. 5, 55; cf.castella,
Flor. 4, 12, 26:molem recta fronte,
Curt. 4, 3 et saep.:regiones lituo,
i. e. to lay out, bound, Cic. Div. 1, 17; cf.:finem alicui veterem viam regiam,
Liv. 39, 27.—Esp. freq.:aciem,
to draw up the troops in battle array, Caes. B. G. 6, 8, 5; Liv. 21, 47 fin.; 34, 28; Front. Strat. 1, 12, 3; 2, 1, 4 et saep.; cf.frontem,
Quint. 2, 13, 3; 5, 13, 11:membrana plumbo derecta,
ruled with a lead-pencil, Cat. 22, 7.—Perh. i. q., to split, cleave in twain:B.elephantum machaeră dirigit,
Plaut. Curc. 3, 54 (dub.); cf.: dirigere apud Plautum invenitur pro discidere, Paul. ex Fest. p. 69, 15 Müll.—In partic., with respect to the terminus, to send in a straight line, to direct to a place (so most freq.):II.ex vestigio vela ad castra Corneliana,
Caes. B. C. 2, 25, 6:aciem ad te,
Cat. 63, 56:cursum ad litora,
Caes. B. C. 3, 25, 4: iter ad Mutinam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 112 et saep.—Afterwards more freq. with in:equum in consulem,
Liv. 2, 6:currum in hostem,
Ov. M. 12, 78:tela manusque in corpus Aeacidae,
Verg. A. 6, 57; Front. Strat. 3, 3, 4:hastam in te,
Ov. M. 8, 66; cf.:dentes in inguina,
id. ib. 8, 400:cursum in Africam,
Vell. 2, 19 fin.:cursum per auras in lucos,
Verg. A. 6, 195 et saep.:navem eo,
Nep. Chabr. 4, 2:gressum huc,
Verg. A. 5, 162; 11, 855 et saep.; and poet. with the dat.:Ilo hastam,
Verg. A. 10, 401 et saep.—Without designating the limit:ab iisdem (Etesiis) maritimi cursus (i. e. navium) celeres et certi diriguntur,
to be directed, steered, Cic. N. D. 2, 53:iter navis,
Ov. F. 1, 4:cursum,
Front. Strat. 3, 13, 6; esp. freq. of weapons, to aim, direct:spicula,
Verg. A. 7, 497; Ov. M. 12, 606:hastile,
Verg. A. 12, 490:tela,
Hor. C. 4, 9, 18:sagittas,
Suet. Dom. 19 et saep.— Poet.:vulnera,
Verg. A. 10, 140; Sil. 2, 92 Drak.; Tac. H. 2, 35; cf.:vulnera alicui,
Sen. Herc. Oet. 160.Trop.A.In gen., to set in order, arrange (very rare):B.materias divisione dirigere,
Quint. 2, 6, 1.—Far more freq. (esp. in Cic. and Quint.),In partic.: aliquid ad or in aliquid; also: aliqua re, to direct, guide, arrange a thing either to something (as its aim, scope) or according to something (as its rule or pattern).(α).With ad: meas cogitationes sic dirigo, non ad illam parvulam Cynosuram sed, etc., Ac. 2, 20, 66; cf.:(β).orationem ad exempla,
id. Rep. 2, 31 fin.; Quint. 10, 2, 1:judicium ad ea,
id. 6, 5, 2:se ad id quod, etc.,
id. 12, 3, 8; cf.:se ad ea effingenda,
id. 10, 1, 127:praecipua rerum ad famam,
Tac. A. 4, 40 et saep.—In a different sense (viz., with ad equiv. to secundum, v. ad):in verbis et eligendis et collocandis nihil non ad rationem,
Cic. Brut. 37, 140:vitam ad certam rationis normam,
to conform, id. Mur. 2:leges hominum ad naturam,
id. Leg. 2, 5 fin.; id. Or. 2 fin. et saep.—With in (not so in Cic.):(γ).tota mente (intentionem) in opus ipsum,
Quint. 10, 3, 28:communes locos in vitia,
id. 2, 1, 11; Front. Strat. 3, 2, 2 et saep.—With abl. (only in Cic.):(δ).quos (fines) utilitate aut voluptate dirigunt,
Cic. Fin. 5, 20 fin.:omnia voluptate,
id. ib. 2, 22, 71:utilitatem honestate,
id. Off. 3, 21, 83:haec normā,
id. de Or. 3, 49, 190.—Without an object:(ε).(divinatio) ad veritatem saepissime dirigit,
Cic. Div. 1, 14 fin. —With acc. only: epistolam (sc. ad aliquem), to write, Capit. Clod. Alb. 2.—(ζ).With adversus, Quint. 5, 7, 6.—Hence, dīrectus ( dērectus), a, um, P. a., made straight, straight, direct, whether horizontally or perpendicularly; straight, level; upright, steep.A.Lit.:B.auditus flexuosum iter habet, ne quid intrare possit, si simplex et directum pateret,
Cic. N. D. 2, 57, 144; cf.aes (tubae), opp. flexum,
Ov. M. 1, 98:iter,
Caes. B. C. 3, 79, 2: latera, id. B. G. 7, 72, 1; cf.trabes,
id. ib. 7, 23, 1:ordo (olearum),
Cic. Caecin. 8, 22:arcus (opp. obliquus),
Ov. M. 2, 129:paries,
i. e. that cuts another at right angles, Cic. Top. 4: ut directiores ictus flant, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 2:praeruptus locus utraque ex parte directus,
Caes. B. C. 1, 45, 4; cf. id. ib. 2, 24, 3:(Henna) ab omni aditu circumcisa atque directa,
Cic. Verr. 2, 4, 48 Zumpt N. cr.:cornu,
Caes. B. G. 6, 26.— Subst.: dī-rectum, i, n., a straight line:in directo pedum VIII. esse, in anfracto XVI.,
in a straight line, Varr. L. L. 7, § 15 Müll.; so,altitudo (montis) per directum IV. M. pass.,
Plin. 5, 22, 18, § 80; cf. id. 3, 5, 9, § 66 al.:cadere in directum moderate (with exire per devexum),
Sen. Q. N. 6, 20; Vulg. Ezech. 47, 20 al.—Trop., straightforward, unceremonious, open, simple, direct:a.o praeclaram beate vivendi et apertam et simplicem et directam viam,
Cic. Fin. 1, 18; cf.:iter ad laudem,
id. Cael. 17, 41:vera illa et directa ratio,
id. ib. 18:tristis ac directus senex,
id. ib. 16, 38; cf.:quid est in judicio? Directum, asperum, simplex, SI PARET HS ICCC DARI,
id. Rosc. Com. 4, 11:percunctatio et denuntiatio belli,
Liv. 21, 19; cf.contiones,
Just. 38, 3 fin. (v. obliquus):verba,
Cod. Just. 6, 23, 15:actio,
Dig. 3, 5, 46; 9, 4, 26 et saep.; cf.institutio (opp. precaria),
id. 29, 1, 19:libertates (opp. fideicommissariae),
id. 29, 4, 12.— Adv.dīrectē, directly, straight (very rare):b.dicere,
Cic. Part. Or. 7, 24:ire,
Vulg. Sap. 5, 22.—Far more freq.,dīrectō, directly, straight:* c. d.deorsum ferri,
Cic. N. D. 1, 25:transversas trabes,
Caes. B. C. 2, 9, 2:ad fidem spectare,
Cic. Part. Or. 13, 46; so id. Div. 2, 61 fin. (opp. anfractus and circuitio); Liv. 1, 11 fin.; Sen. Ep. 66; Dig. 9, 4, 26 al. —dīrectim, straightway, directly (post-class.), App. Dogm. Plat. 3, p. 34; Macr. S. 7, 12 fin.—Comp.:directius gubernare,
Cic. Ac. 2, 20, 66.— Sup. seems not to occur either in the adj. or in the adv. -
4 dērigō or dēregō or dīrigō
dērigō or dēregō or dīrigō rēxī, rēctus, ere [de + rego], to lay straight, set straight, arrange, lay out: haec directä materiā iniecta consternebantur, Cs.: cratīs, Cs.: derexerat finem Philippo veterem viam regiam, L.: opera, Cs.: vicos, L.— To draw up, form (a line of battle): aciem, Cs.: Derexere acies, V.— To direct, send, aim, drive, steer: ab iisdem (Etesiis) cursūs (navium) deriguntur: iter navis, O.: quā te ducit via, derige gressum, V.: ex vestigio vela ad castra, Cs.: equum in ipsum consulem, L.: dentīs in inguina, O.: cursum per auras in lucos, V.: alquo cursum: navem eo, N.: huc gressum, V.—Of weapons, to aim, direct, discharge: spicula cornu, V.: tela arcu, H.: tela Corpus in Aeacidae, V.: hastam in te, O.: Ilo hastam, V.—Fig., to direct, guide, define, limit, regulate: meas cogitationes non ad illam Cynosuram: ad quae (exempla) oratio deregatur mea: vitam ad rationis normam: ad illius similitudinem manum: omnia voluptate: utilitatem honestate: (divinatio) ad veritatem saepissime derigit, points the way. -
5 Dis
1.dīs, dītis, adj., rich, v. dives.2.Dīs, ītis (nom. Dītis, Petr. Poët. 120, 76; Quint. 1, 6, 34; cf. Serv. Verg. A. 6, 273; the nom. Dis very rare in the poets; Aus. Idyl. 12: de deis, 3), m. [cf.: dīus, divus, deus], orig. denoting godhead, deity, in general, and of Jupiter in partic.; cf.: Diespiter and Diovis = Juppiter; afterwards exclusively as the designation of the god of the infernal regions, the Greek Pluto, connected with pater, Varr. L. L. 5, § 66 Müll.; identified by Caesar with the Celtic god of night, cf. Caes. B. G. 6, 18, 1 sq.; Cic. N. D. 2, 26; Tac. H. 4, 84 fin.; Suet. Oth. 8; Inscr. Orell. 1465-1470 and 4967;3.without pater,
Verg. G. 4, 519; id. A. 4, 702; 5, 731; 6, 127 al.:pallida Ditis aqua,
Tib. 3, 1, 28:Ditis ignava aqua,
id. 3, 3, 38; Ov. M. 4, 438; 511; id. F. 4, 449 al.:domina Ditis = Proserpina,
Verg. A. 6, 397.dĭs, an inseparable particle [Sanscr. dva, two: dvis, twice; Gr. dis (dWis); cf.: bis, bini, dubius, duo; also Sanscr. vi- (for dvi-) = dis-], occurs before vowels only in dishiasco; it stands unchanged before c, p, q, t, s, and di; loses its s before b, d, g, l, m, n, r, and v; and becomes dif -before f. So, discedo, dispar, disquiro, distraho, dissolvo; dibalo, dido, digero, dilabor, dimetior, dinumero, dirigo, divello, etc. Before j (i) we have sometimes dī-, as in dijudico, dijungo, and sometimes dis-, as in disjeci, disjungo. Iacio makes disicio or dissicio. In late Lat. disglutino and disgrego occur; while disrumpo occurs in Cic. Lael. 22, 85; cf.II.dirrumpo,
Plaut. Bacch. 3, 3, 37: dirripio in Cic. de Imp. Pomp. 19, 37, in some MSS.; and dimminuo in MSS. of Plautus, v. Neue Formenl. 2, 782 sq.—Meaning.A.Dis, in most cases, answers to our asunder, in pieces, apart, in two, in different directions, implying separation or division, as in: diffindo, diffugio, digero, discedo, discepto, discerno, discerpo, discindo, dido, diffindo, dimitto, dirumpo, divido, and a multitude of others.—B.Less freq. = Engl. un-, reversing or negativing the meaning of the primitive, as in discingo, disconduco, disconvenio, diffido, diffiteor, disjungo, displiceo, dissimulo, dissocio, dissuadeo, and a few others; so, dinumero, to count as separate objects: disputo, to discuss different views or things. —C.In a few words dis- acquires an intensive force, exceedingly, as, differtus, dilaudo, discupio, disperio ( utterly), dispudet, dissuavior, distaedet. This is but a development of its original meaning: thus, differtus is properly stuffed out; dilaudo, to scatter praise of, etc.—D.Between, among, through: dinosco, dirigo (or derigo), dijudico, diligo, dilucesco, dispicio, dissereno. -
6 dis
1.dīs, dītis, adj., rich, v. dives.2.Dīs, ītis (nom. Dītis, Petr. Poët. 120, 76; Quint. 1, 6, 34; cf. Serv. Verg. A. 6, 273; the nom. Dis very rare in the poets; Aus. Idyl. 12: de deis, 3), m. [cf.: dīus, divus, deus], orig. denoting godhead, deity, in general, and of Jupiter in partic.; cf.: Diespiter and Diovis = Juppiter; afterwards exclusively as the designation of the god of the infernal regions, the Greek Pluto, connected with pater, Varr. L. L. 5, § 66 Müll.; identified by Caesar with the Celtic god of night, cf. Caes. B. G. 6, 18, 1 sq.; Cic. N. D. 2, 26; Tac. H. 4, 84 fin.; Suet. Oth. 8; Inscr. Orell. 1465-1470 and 4967;3.without pater,
Verg. G. 4, 519; id. A. 4, 702; 5, 731; 6, 127 al.:pallida Ditis aqua,
Tib. 3, 1, 28:Ditis ignava aqua,
id. 3, 3, 38; Ov. M. 4, 438; 511; id. F. 4, 449 al.:domina Ditis = Proserpina,
Verg. A. 6, 397.dĭs, an inseparable particle [Sanscr. dva, two: dvis, twice; Gr. dis (dWis); cf.: bis, bini, dubius, duo; also Sanscr. vi- (for dvi-) = dis-], occurs before vowels only in dishiasco; it stands unchanged before c, p, q, t, s, and di; loses its s before b, d, g, l, m, n, r, and v; and becomes dif -before f. So, discedo, dispar, disquiro, distraho, dissolvo; dibalo, dido, digero, dilabor, dimetior, dinumero, dirigo, divello, etc. Before j (i) we have sometimes dī-, as in dijudico, dijungo, and sometimes dis-, as in disjeci, disjungo. Iacio makes disicio or dissicio. In late Lat. disglutino and disgrego occur; while disrumpo occurs in Cic. Lael. 22, 85; cf.II.dirrumpo,
Plaut. Bacch. 3, 3, 37: dirripio in Cic. de Imp. Pomp. 19, 37, in some MSS.; and dimminuo in MSS. of Plautus, v. Neue Formenl. 2, 782 sq.—Meaning.A.Dis, in most cases, answers to our asunder, in pieces, apart, in two, in different directions, implying separation or division, as in: diffindo, diffugio, digero, discedo, discepto, discerno, discerpo, discindo, dido, diffindo, dimitto, dirumpo, divido, and a multitude of others.—B.Less freq. = Engl. un-, reversing or negativing the meaning of the primitive, as in discingo, disconduco, disconvenio, diffido, diffiteor, disjungo, displiceo, dissimulo, dissocio, dissuadeo, and a few others; so, dinumero, to count as separate objects: disputo, to discuss different views or things. —C.In a few words dis- acquires an intensive force, exceedingly, as, differtus, dilaudo, discupio, disperio ( utterly), dispudet, dissuavior, distaedet. This is but a development of its original meaning: thus, differtus is properly stuffed out; dilaudo, to scatter praise of, etc.—D.Between, among, through: dinosco, dirigo (or derigo), dijudico, diligo, dilucesco, dispicio, dissereno. -
7 dīrēctē
dīrēctē adv. with comp. [dirigo], in a straight line, precisely, exactly: ad perpendiculum, Cs.: directius gubernare: dicere. -
8 derectus
dērectus, v. dirigo, P. a. -
9 derigo
dī-rĭgo or dērĭgo (the latter form preferred by Roby, L. G. 2, p. 387; cf. Rib. Proleg. ad Verg. p. 401 sq.; so Liv. 21, 19, 1; 21, 47, 8; 22, 28 Weissenb.; id. 22, 47, 2 Drak.; Lach. ad Lucr. 4, 609; Tac. A. 6, 40 Ritter; acc. to Brambach, s. v., the two forms are different words, de-rigo meaning to give a particular direction to; di-rigo, to arrange in distinct lines, set or move different ways; cf. describo and discribo. But the distinction is not observed in the MSS. and edd. generally), rexi, rectum, 3 ( perf. sync. direxti, Verg. A. 6, 57), v. a. [dis-rego], to lay straight, set in a straight line, to arrange, draw up (class.; cf.: guberno, collineo, teneo).I.Lit.A.In gen.:* b.coronam si diviseris, arcus erit: si direxeris, virga,
Sen. Q. N. 1, 10:haec directa materia injecta consternebantur,
Caes. B. G. 4, 17, 8:crates,
id. B. C. 3, 46, 5:naves ante portum,
Liv. 37, 31; cf.:naves in pugnam,
id. 22, 19:vicos,
i. e. to build regularly, id. 5, 55; cf.castella,
Flor. 4, 12, 26:molem recta fronte,
Curt. 4, 3 et saep.:regiones lituo,
i. e. to lay out, bound, Cic. Div. 1, 17; cf.:finem alicui veterem viam regiam,
Liv. 39, 27.—Esp. freq.:aciem,
to draw up the troops in battle array, Caes. B. G. 6, 8, 5; Liv. 21, 47 fin.; 34, 28; Front. Strat. 1, 12, 3; 2, 1, 4 et saep.; cf.frontem,
Quint. 2, 13, 3; 5, 13, 11:membrana plumbo derecta,
ruled with a lead-pencil, Cat. 22, 7.—Perh. i. q., to split, cleave in twain:B.elephantum machaeră dirigit,
Plaut. Curc. 3, 54 (dub.); cf.: dirigere apud Plautum invenitur pro discidere, Paul. ex Fest. p. 69, 15 Müll.—In partic., with respect to the terminus, to send in a straight line, to direct to a place (so most freq.):II.ex vestigio vela ad castra Corneliana,
Caes. B. C. 2, 25, 6:aciem ad te,
Cat. 63, 56:cursum ad litora,
Caes. B. C. 3, 25, 4: iter ad Mutinam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 112 et saep.—Afterwards more freq. with in:equum in consulem,
Liv. 2, 6:currum in hostem,
Ov. M. 12, 78:tela manusque in corpus Aeacidae,
Verg. A. 6, 57; Front. Strat. 3, 3, 4:hastam in te,
Ov. M. 8, 66; cf.:dentes in inguina,
id. ib. 8, 400:cursum in Africam,
Vell. 2, 19 fin.:cursum per auras in lucos,
Verg. A. 6, 195 et saep.:navem eo,
Nep. Chabr. 4, 2:gressum huc,
Verg. A. 5, 162; 11, 855 et saep.; and poet. with the dat.:Ilo hastam,
Verg. A. 10, 401 et saep.—Without designating the limit:ab iisdem (Etesiis) maritimi cursus (i. e. navium) celeres et certi diriguntur,
to be directed, steered, Cic. N. D. 2, 53:iter navis,
Ov. F. 1, 4:cursum,
Front. Strat. 3, 13, 6; esp. freq. of weapons, to aim, direct:spicula,
Verg. A. 7, 497; Ov. M. 12, 606:hastile,
Verg. A. 12, 490:tela,
Hor. C. 4, 9, 18:sagittas,
Suet. Dom. 19 et saep.— Poet.:vulnera,
Verg. A. 10, 140; Sil. 2, 92 Drak.; Tac. H. 2, 35; cf.:vulnera alicui,
Sen. Herc. Oet. 160.Trop.A.In gen., to set in order, arrange (very rare):B.materias divisione dirigere,
Quint. 2, 6, 1.—Far more freq. (esp. in Cic. and Quint.),In partic.: aliquid ad or in aliquid; also: aliqua re, to direct, guide, arrange a thing either to something (as its aim, scope) or according to something (as its rule or pattern).(α).With ad: meas cogitationes sic dirigo, non ad illam parvulam Cynosuram sed, etc., Ac. 2, 20, 66; cf.:(β).orationem ad exempla,
id. Rep. 2, 31 fin.; Quint. 10, 2, 1:judicium ad ea,
id. 6, 5, 2:se ad id quod, etc.,
id. 12, 3, 8; cf.:se ad ea effingenda,
id. 10, 1, 127:praecipua rerum ad famam,
Tac. A. 4, 40 et saep.—In a different sense (viz., with ad equiv. to secundum, v. ad):in verbis et eligendis et collocandis nihil non ad rationem,
Cic. Brut. 37, 140:vitam ad certam rationis normam,
to conform, id. Mur. 2:leges hominum ad naturam,
id. Leg. 2, 5 fin.; id. Or. 2 fin. et saep.—With in (not so in Cic.):(γ).tota mente (intentionem) in opus ipsum,
Quint. 10, 3, 28:communes locos in vitia,
id. 2, 1, 11; Front. Strat. 3, 2, 2 et saep.—With abl. (only in Cic.):(δ).quos (fines) utilitate aut voluptate dirigunt,
Cic. Fin. 5, 20 fin.:omnia voluptate,
id. ib. 2, 22, 71:utilitatem honestate,
id. Off. 3, 21, 83:haec normā,
id. de Or. 3, 49, 190.—Without an object:(ε).(divinatio) ad veritatem saepissime dirigit,
Cic. Div. 1, 14 fin. —With acc. only: epistolam (sc. ad aliquem), to write, Capit. Clod. Alb. 2.—(ζ).With adversus, Quint. 5, 7, 6.—Hence, dīrectus ( dērectus), a, um, P. a., made straight, straight, direct, whether horizontally or perpendicularly; straight, level; upright, steep.A.Lit.:B.auditus flexuosum iter habet, ne quid intrare possit, si simplex et directum pateret,
Cic. N. D. 2, 57, 144; cf.aes (tubae), opp. flexum,
Ov. M. 1, 98:iter,
Caes. B. C. 3, 79, 2: latera, id. B. G. 7, 72, 1; cf.trabes,
id. ib. 7, 23, 1:ordo (olearum),
Cic. Caecin. 8, 22:arcus (opp. obliquus),
Ov. M. 2, 129:paries,
i. e. that cuts another at right angles, Cic. Top. 4: ut directiores ictus flant, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 2:praeruptus locus utraque ex parte directus,
Caes. B. C. 1, 45, 4; cf. id. ib. 2, 24, 3:(Henna) ab omni aditu circumcisa atque directa,
Cic. Verr. 2, 4, 48 Zumpt N. cr.:cornu,
Caes. B. G. 6, 26.— Subst.: dī-rectum, i, n., a straight line:in directo pedum VIII. esse, in anfracto XVI.,
in a straight line, Varr. L. L. 7, § 15 Müll.; so,altitudo (montis) per directum IV. M. pass.,
Plin. 5, 22, 18, § 80; cf. id. 3, 5, 9, § 66 al.:cadere in directum moderate (with exire per devexum),
Sen. Q. N. 6, 20; Vulg. Ezech. 47, 20 al.—Trop., straightforward, unceremonious, open, simple, direct:a.o praeclaram beate vivendi et apertam et simplicem et directam viam,
Cic. Fin. 1, 18; cf.:iter ad laudem,
id. Cael. 17, 41:vera illa et directa ratio,
id. ib. 18:tristis ac directus senex,
id. ib. 16, 38; cf.:quid est in judicio? Directum, asperum, simplex, SI PARET HS ICCC DARI,
id. Rosc. Com. 4, 11:percunctatio et denuntiatio belli,
Liv. 21, 19; cf.contiones,
Just. 38, 3 fin. (v. obliquus):verba,
Cod. Just. 6, 23, 15:actio,
Dig. 3, 5, 46; 9, 4, 26 et saep.; cf.institutio (opp. precaria),
id. 29, 1, 19:libertates (opp. fideicommissariae),
id. 29, 4, 12.— Adv.dīrectē, directly, straight (very rare):b.dicere,
Cic. Part. Or. 7, 24:ire,
Vulg. Sap. 5, 22.—Far more freq.,dīrectō, directly, straight:* c. d.deorsum ferri,
Cic. N. D. 1, 25:transversas trabes,
Caes. B. C. 2, 9, 2:ad fidem spectare,
Cic. Part. Or. 13, 46; so id. Div. 2, 61 fin. (opp. anfractus and circuitio); Liv. 1, 11 fin.; Sen. Ep. 66; Dig. 9, 4, 26 al. —dīrectim, straightway, directly (post-class.), App. Dogm. Plat. 3, p. 34; Macr. S. 7, 12 fin.—Comp.:directius gubernare,
Cic. Ac. 2, 20, 66.— Sup. seems not to occur either in the adj. or in the adv. -
10 directa
dīrectā (sc. viā), perpendicularly, see dirigo, P. a. fin. c. -
11 directarius
dīrectārĭus, ii, m. [dirigo], one who [p. 584] secretly enters a house in order to steal, a sneak-thief, burglar (very rare), Dig. 47, 11, 7; Paul. Sent. 5, 4. -
12 directe
dīrectē, adv., directly, straight, etc., v. dirigo, P. a. fin. a. -
13 directim
dīrectim, adv., directly, straightway, etc., v. dirigo, P. a. fin. d. -
14 directio
dīrectĭo, ōnis, f. [dirigo] (a very rare word).I. B.Concr., a straight line, App. de Mundo, p. 57.—II.Trop.A.A directing, aiming, towards any thing:B.quaedam rationis ad veritatem,
Quint. 3, 6, 30.—Righteousness, uprightness, Vulg. Psa. 44, 6; 118, 7. -
15 directo
dīrecto, adv., directly, in a straight line, v. dirigo, P. a. fin. b. -
16 directorius
dīrectōrĭus, a, um, adj. [dirigo], that directs or sends in any direction, directory:litterae,
Cod. Theod. 14, 15, 3, § 1. -
17 directum
dī-rĭgo or dērĭgo (the latter form preferred by Roby, L. G. 2, p. 387; cf. Rib. Proleg. ad Verg. p. 401 sq.; so Liv. 21, 19, 1; 21, 47, 8; 22, 28 Weissenb.; id. 22, 47, 2 Drak.; Lach. ad Lucr. 4, 609; Tac. A. 6, 40 Ritter; acc. to Brambach, s. v., the two forms are different words, de-rigo meaning to give a particular direction to; di-rigo, to arrange in distinct lines, set or move different ways; cf. describo and discribo. But the distinction is not observed in the MSS. and edd. generally), rexi, rectum, 3 ( perf. sync. direxti, Verg. A. 6, 57), v. a. [dis-rego], to lay straight, set in a straight line, to arrange, draw up (class.; cf.: guberno, collineo, teneo).I.Lit.A.In gen.:* b.coronam si diviseris, arcus erit: si direxeris, virga,
Sen. Q. N. 1, 10:haec directa materia injecta consternebantur,
Caes. B. G. 4, 17, 8:crates,
id. B. C. 3, 46, 5:naves ante portum,
Liv. 37, 31; cf.:naves in pugnam,
id. 22, 19:vicos,
i. e. to build regularly, id. 5, 55; cf.castella,
Flor. 4, 12, 26:molem recta fronte,
Curt. 4, 3 et saep.:regiones lituo,
i. e. to lay out, bound, Cic. Div. 1, 17; cf.:finem alicui veterem viam regiam,
Liv. 39, 27.—Esp. freq.:aciem,
to draw up the troops in battle array, Caes. B. G. 6, 8, 5; Liv. 21, 47 fin.; 34, 28; Front. Strat. 1, 12, 3; 2, 1, 4 et saep.; cf.frontem,
Quint. 2, 13, 3; 5, 13, 11:membrana plumbo derecta,
ruled with a lead-pencil, Cat. 22, 7.—Perh. i. q., to split, cleave in twain:B.elephantum machaeră dirigit,
Plaut. Curc. 3, 54 (dub.); cf.: dirigere apud Plautum invenitur pro discidere, Paul. ex Fest. p. 69, 15 Müll.—In partic., with respect to the terminus, to send in a straight line, to direct to a place (so most freq.):II.ex vestigio vela ad castra Corneliana,
Caes. B. C. 2, 25, 6:aciem ad te,
Cat. 63, 56:cursum ad litora,
Caes. B. C. 3, 25, 4: iter ad Mutinam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 112 et saep.—Afterwards more freq. with in:equum in consulem,
Liv. 2, 6:currum in hostem,
Ov. M. 12, 78:tela manusque in corpus Aeacidae,
Verg. A. 6, 57; Front. Strat. 3, 3, 4:hastam in te,
Ov. M. 8, 66; cf.:dentes in inguina,
id. ib. 8, 400:cursum in Africam,
Vell. 2, 19 fin.:cursum per auras in lucos,
Verg. A. 6, 195 et saep.:navem eo,
Nep. Chabr. 4, 2:gressum huc,
Verg. A. 5, 162; 11, 855 et saep.; and poet. with the dat.:Ilo hastam,
Verg. A. 10, 401 et saep.—Without designating the limit:ab iisdem (Etesiis) maritimi cursus (i. e. navium) celeres et certi diriguntur,
to be directed, steered, Cic. N. D. 2, 53:iter navis,
Ov. F. 1, 4:cursum,
Front. Strat. 3, 13, 6; esp. freq. of weapons, to aim, direct:spicula,
Verg. A. 7, 497; Ov. M. 12, 606:hastile,
Verg. A. 12, 490:tela,
Hor. C. 4, 9, 18:sagittas,
Suet. Dom. 19 et saep.— Poet.:vulnera,
Verg. A. 10, 140; Sil. 2, 92 Drak.; Tac. H. 2, 35; cf.:vulnera alicui,
Sen. Herc. Oet. 160.Trop.A.In gen., to set in order, arrange (very rare):B.materias divisione dirigere,
Quint. 2, 6, 1.—Far more freq. (esp. in Cic. and Quint.),In partic.: aliquid ad or in aliquid; also: aliqua re, to direct, guide, arrange a thing either to something (as its aim, scope) or according to something (as its rule or pattern).(α).With ad: meas cogitationes sic dirigo, non ad illam parvulam Cynosuram sed, etc., Ac. 2, 20, 66; cf.:(β).orationem ad exempla,
id. Rep. 2, 31 fin.; Quint. 10, 2, 1:judicium ad ea,
id. 6, 5, 2:se ad id quod, etc.,
id. 12, 3, 8; cf.:se ad ea effingenda,
id. 10, 1, 127:praecipua rerum ad famam,
Tac. A. 4, 40 et saep.—In a different sense (viz., with ad equiv. to secundum, v. ad):in verbis et eligendis et collocandis nihil non ad rationem,
Cic. Brut. 37, 140:vitam ad certam rationis normam,
to conform, id. Mur. 2:leges hominum ad naturam,
id. Leg. 2, 5 fin.; id. Or. 2 fin. et saep.—With in (not so in Cic.):(γ).tota mente (intentionem) in opus ipsum,
Quint. 10, 3, 28:communes locos in vitia,
id. 2, 1, 11; Front. Strat. 3, 2, 2 et saep.—With abl. (only in Cic.):(δ).quos (fines) utilitate aut voluptate dirigunt,
Cic. Fin. 5, 20 fin.:omnia voluptate,
id. ib. 2, 22, 71:utilitatem honestate,
id. Off. 3, 21, 83:haec normā,
id. de Or. 3, 49, 190.—Without an object:(ε).(divinatio) ad veritatem saepissime dirigit,
Cic. Div. 1, 14 fin. —With acc. only: epistolam (sc. ad aliquem), to write, Capit. Clod. Alb. 2.—(ζ).With adversus, Quint. 5, 7, 6.—Hence, dīrectus ( dērectus), a, um, P. a., made straight, straight, direct, whether horizontally or perpendicularly; straight, level; upright, steep.A.Lit.:B.auditus flexuosum iter habet, ne quid intrare possit, si simplex et directum pateret,
Cic. N. D. 2, 57, 144; cf.aes (tubae), opp. flexum,
Ov. M. 1, 98:iter,
Caes. B. C. 3, 79, 2: latera, id. B. G. 7, 72, 1; cf.trabes,
id. ib. 7, 23, 1:ordo (olearum),
Cic. Caecin. 8, 22:arcus (opp. obliquus),
Ov. M. 2, 129:paries,
i. e. that cuts another at right angles, Cic. Top. 4: ut directiores ictus flant, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 2:praeruptus locus utraque ex parte directus,
Caes. B. C. 1, 45, 4; cf. id. ib. 2, 24, 3:(Henna) ab omni aditu circumcisa atque directa,
Cic. Verr. 2, 4, 48 Zumpt N. cr.:cornu,
Caes. B. G. 6, 26.— Subst.: dī-rectum, i, n., a straight line:in directo pedum VIII. esse, in anfracto XVI.,
in a straight line, Varr. L. L. 7, § 15 Müll.; so,altitudo (montis) per directum IV. M. pass.,
Plin. 5, 22, 18, § 80; cf. id. 3, 5, 9, § 66 al.:cadere in directum moderate (with exire per devexum),
Sen. Q. N. 6, 20; Vulg. Ezech. 47, 20 al.—Trop., straightforward, unceremonious, open, simple, direct:a.o praeclaram beate vivendi et apertam et simplicem et directam viam,
Cic. Fin. 1, 18; cf.:iter ad laudem,
id. Cael. 17, 41:vera illa et directa ratio,
id. ib. 18:tristis ac directus senex,
id. ib. 16, 38; cf.:quid est in judicio? Directum, asperum, simplex, SI PARET HS ICCC DARI,
id. Rosc. Com. 4, 11:percunctatio et denuntiatio belli,
Liv. 21, 19; cf.contiones,
Just. 38, 3 fin. (v. obliquus):verba,
Cod. Just. 6, 23, 15:actio,
Dig. 3, 5, 46; 9, 4, 26 et saep.; cf.institutio (opp. precaria),
id. 29, 1, 19:libertates (opp. fideicommissariae),
id. 29, 4, 12.— Adv.dīrectē, directly, straight (very rare):b.dicere,
Cic. Part. Or. 7, 24:ire,
Vulg. Sap. 5, 22.—Far more freq.,dīrectō, directly, straight:* c. d.deorsum ferri,
Cic. N. D. 1, 25:transversas trabes,
Caes. B. C. 2, 9, 2:ad fidem spectare,
Cic. Part. Or. 13, 46; so id. Div. 2, 61 fin. (opp. anfractus and circuitio); Liv. 1, 11 fin.; Sen. Ep. 66; Dig. 9, 4, 26 al. —dīrectim, straightway, directly (post-class.), App. Dogm. Plat. 3, p. 34; Macr. S. 7, 12 fin.—Comp.:directius gubernare,
Cic. Ac. 2, 20, 66.— Sup. seems not to occur either in the adj. or in the adv. -
18 directus
dīrectus, a, um, Part. and P. a., from dirigo.
См. также в других словарях:
Dirigo — (Latin I direct or I lead ) is the state motto of Maine, having once been the only state to hold its elections in September. (Politicians kept their eyes on these elections for evidence of a trend. Prior to the New Deal, Republicans claimed As… … Wikipedia
Dirigo High School — Entrance of Dirigo High School. Scienta Est Lux Address 145 Weld Street Dixfield, Maine … Wikipedia
Dirigo Health — (formerly known as the Dirigo Health Agency) is a government agency run by the State of Maine in the United States. It oversees the state s subsidized health insurance program, DirigoChoice.[1] The program was launched in 2005, and takes its name … Wikipedia
dirigo — foreign term Etymology: Latin I direct motto of Maine … New Collegiate Dictionary
dirigo — /dee rddi goh /; Eng. /dir i goh /, Latin. I direct: motto of Maine. * * * … Universalium
dirigo — /dee rddi goh /; Eng. /dir i goh /, Latin. I direct: motto of Maine … Useful english dictionary
dirigo-motor — … Useful english dictionary
Old Dirigo — [di rigau] State «штат руля» («штат штурвала»). Девизом щтата Мэн является латинское слово Dirigo «Я веду (корабль)» … Словарь топонимов США
Old Dirigo — Maine whose state motto is Dirigo (Latin I direct) … Eponyms, nicknames, and geographical games
Interglossa — (ISO 639 3: igs) es una lengua auxiliar internacional diseñada por el científico Lancelot Hogben durante la Segunda Guerra Mundial. Esta lengua utilizaba el léxico internacional de las ciencias y tecnologías, principalmente términos de origen… … Wikipedia Español
Seal of Maine — Great Seal of the State of Maine Details Armiger State of Maine Adopted June 1820 … Wikipedia