Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

dēstituō

  • 1 dēstituō

        dēstituō uī, ūtus, ere    [de + statuo], to set down, set forth, put away, bring forward, leave alone: alios in convivio (in mockery): ante tribunal regis destitutus, L.: ante pedes destitutum causam dicere, L.— To leave, abandon, forsake, fail: cum alveum aqua destituisset, L.: ut quemque destitueret vadum, lost his footing, L.—Fig., to forsake, abandon, desert, betray: ab Oppianico destitutus: funditores inermīs, Cs.: eundem in septemviratu: defensores, L.: alicuius consiliis destitutus: morando spem, L.: destituti ab omni spe, L.: si destituat spes, alia praesidia molitur, L.: deos Mercede pactā, i. e. defraud of their stipulated reward, H.
    * * *
    destituere, destitui, destitutus V TRANS
    fix/set (in position), set up, make fast; leave destitute/without; render void; desert/leave/abandon/forsake/leave in lurch; disappoint/let down; fail/give up

    Latin-English dictionary > dēstituō

  • 2 destituo

    to place / leave in the lurch, abandon,

    Latin-English dictionary of medieval > destituo

  • 3 destituo

    dē-stĭtŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a. [statuo].
    I.
    To set down; to set, place anywhere (ante-class. and freq. in Liv.; elsewh. rare): destituit omnes servos ad mensam ante se, Caecil. ap. Non. 280, 3: navem in alto ancoris, Naev. ib.: palum in foro, C. Gracchus ap. Gell. 10, 3, 3:

    aliquem in convivio (sc. ludendi causa),

    Cic. Verr. 2, 3, 26 fin.:

    armatos in medio,

    Liv. 7, 10:

    aliquem ante tribunal,

    id. 2, 12; cf. id. 23, 10:

    cohortes extra vallum,

    id. 10, 4:

    duo signa hic,

    Plaut. Rud. 3, 5, 43 et saep.—Far more freq. and class.,
    II.
    ( Lit., to put away from one's self; hence) To leave alone, to forsake, abandon, desert (derelinquo, desero, q. v.):

    T. Roscius novem homines honestissimos induxit, decepit, destituit, adversariis tradidit,

    Cic. Rosc. Am. 40, 117:

    destitutus ab aliquo,

    id. Clu. 30 fin.; id. Off. 1, 10, 32; cf. id. Quint. 16:

    funditores inermes,

    Caes. B. C. 3, 93, 5:

    aliquem in septemviratu,

    Cic. Phil. 2, 38, 99; cf.:

    defensores in ipso discrimine periculi,

    Liv. 6, 17 et saep.:

    inceptam fugam,

    to desist from, Ov. Am. 3, 13, 20:

    morando spem,

    Liv. 1, 51:

    spem vindemiae,

    Col. 4, 24, 12:

    consilium,

    Suet. Caes. 9:

    honorem,

    id. Claud. 45:

    conata ejus,

    Vell. 2, 42: partem verborum, to pronounce indistinctly (with devorare), Quint. 11, 3, 33 Spald. et saep.— Poet., with acc. and abl.: ex quo destituit deos Mercede pactā Laomedon, i. e. defrauded of their stipulated reward, * Hor. Od. 3, 3, 21.—
    (β).
    Of inanimate and abstract subjects:

    neque reperias, quos aut pronior fortuna comitata sit, aut, veluti fatigata, maturius destituerit, quam, etc.,

    Vell. 2, 69 fin.:

    cum primas spes fortuna destituit,

    Curt. 4, 1, 5, § 29; cf. Suet. Aug. 65:

    ventus aliquem,

    Liv. 30, 24:

    aliquem vadum,

    id. 21, 28:

    aliquem poplites,

    Suet. Claud. 30; cf.:

    aliquem memoria, mens,

    Curt. 7, 1:

    alveum fluitantem aqua,

    Liv. 1, 4; cf.: freta destituent nudos in litore pisces, * Verg. E. 1, 61.—
    (γ).
    Part. perf. destitutus, constr. usu. ab aliquo, aliquā re, rarely ab aliquā re, freq. with ab, abandoned, forsaken by; robbed of, destitute of:

    in divite ac paupere: propinquis, amicis, clientibus abundante, et his omnibus destituto,

    Quint. 5, 10, 26:

    alicujus consiliis, promissis, praeceptis destitutus,

    Cic. Q. Fr. 1, 3, 8:

    scientiā juris,

    Quint. 12, 3, 10:

    lenociniis,

    id. 12, 1, 30 et saep.; but with spe, a is more freq.:

    destituti ab unica spe auxilii,

    Liv. 40, 47:

    a spe,

    id. 31, 24; 36, 33, 3; Curt. 4, 3 (with spe, Curt. 8, 6):

    a re familiari,

    Suet. Ner. 10.—
    (δ).
    Absol.:

    si is destituat, nihil satis tutum habebis,

    Liv. 37, 7:

    simul, si destituat spes, alia praesidia molitur,

    Liv. 1, 41; so,

    spes,

    id. Tib. 1, 1, 9; Luc. 2, 728:

    pietasque fidesque,

    id. 5, 298:

    ego,

    Vulg. Isai. 49, 21.

    Lewis & Short latin dictionary > destituo

  • 4 оставлять, лишать

    Latin: destituo

    Универсальный русско-английский словарь > оставлять, лишать

  • 5 dēstitūtiō

        dēstitūtiō ōnis, f    [destituo], an abandonment, desertion, disappointment: destitutione irati.
    * * *
    desertion; letting down; betrayal; forsaking (L+S); failure; letting down

    Latin-English dictionary > dēstitūtiō

  • 6 dēstitūtus

        dēstitūtus    P. of destituo.
    * * *
    destituta, destitutum ADJ
    destitute, devoid of; childless

    Latin-English dictionary > dēstitūtus

  • 7 decedo

    dē-cēdo, cessi, cessum, 3 ( inf. sync. decesse, Ter. Heaut. prol. 32; Cic. Fam. 7, 1, 2; Neue Formenl. 2, 536. The part. perf. decessus perh. only Rutil. Nam. 1, 313), v. n., to go away, depart, withdraw. (For syn. cf.: linquo, relinquo, desero, destituo, deficio, discedo, excedo. Often opp. to accedo, maneo; freq. and class.)—Constr. absol. with de, ex, or merely the abl.; rarely with ab.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    decedamus,

    Plaut. Bac. 1, 1, 74:

    de altera parte (agri) decedere,

    Caes. B. G. 1, 31, 10:

    decedit ex Gallia Romam Naevius,

    Cic. Quint. 4, 16:

    e pastu,

    Verg. G. 1, 381; cf.:

    e pastu decedere campis,

    id. ib. 4, 186:

    ex aequore domum,

    id. ib. 2, 205;

    Italiā,

    Sall. J. 28, 2:

    Numidiā,

    id. ib. 38, 9:

    Africā,

    id. ib. 20, 1;

    23, 1: pugnā,

    Liv. 34, 47:

    praesidio,

    id. 4, 29 (cf.:

    de praesidio,

    Cic. de Sen. 20, 73):

    quae naves paullulum suo cursu decesserint,

    i. e. had gone out of their course, Caes. B. C. 3, 112, 3; so,

    cum luminibus exstinctis decessisset viā,

    had gone out of the way, Suet. Caes. 31:

    pantherae constituisse dicuntur in Cariam ex nostra provincia decedere,

    Cic. Fam. 2, 11, 2.
    B.
    Esp.
    1.
    t. t.
    a.
    In milit. lang., to retire, withdraw from a former position:

    qui nisi decedat atque exercitum deducat ex his regionibus,

    Caes. B. G. 1, 44, 19;

    so,

    absol., id. ib. 1, 44 fin.; Hirt. B. G. 8, 50:

    de colle,

    Caes. B. C. 1, 71, 3:

    de vallo,

    id. B. G. 5, 43, 4:

    inde,

    id. B. C. 1, 71 fin.:

    loco superiore,

    Hirt. B. G. 8, 9; so with abl., Auct. B. Alex. 34; 35 (twice); 70 al.—
    b.
    In official lang.: de provincia, ex provincia, provinciā, or absol. (cf. Cic. Planc. 26, 65), to retire from the province on the expiration of a term of office:

    de provincia decessit,

    Cic. Verr. 2, 2, 20;

    so,

    id. Att. 7, 3, 5; id. Fam. 2, 15 (twice); Liv. 29, 19 Drak.:

    decedens ex Syria,

    Cic. Tusc. 2, 25, 61; so,

    e Cilicia,

    id. Brut. 1:

    ex Africa,

    Nep. Cato, 1, 4:

    ex Asia,

    id. Att. 4, 1:

    ex ea provincia,

    Cic. Div. in Caecil. 1 Zumpt N. cr.:

    ut decedens Considius provinciā,

    Cic. Lig. 1, 2; Liv. 39, 3; 41, 10:

    te antea, quam tibi successum esset, decessurum fuisse,

    Cic. Fam. 3, 6; so absol., id. Planc. 26, 65 al.:

    Albinus Romam decessit,

    Sall. J. 36 fin.; cf.:

    Romam ad triumphum,

    Liv. 8, 13; 9, 16. —Rarely with a:

    cui cum respondissem, me a provincia decedere: etiam mehercule, inquit, ut opinor, ex Africa,

    Cic. Planc. 26 fin.
    2.
    Decedere de viā; also viā, in viā alicui, alicui, or absol., to get out of the way, to give place, make way for one (as a mark of respect or of abhorrence):

    concedite atque abscedite omnes: de via decedite,

    Plaut. Am. 3, 4, 1; cf.:

    decedam ego illi de via, de semita,

    id. Trin. 2, 4, 80 (Cic. Clu. 59. [p. 517] 163; cf. II. B infra); cf.:

    qui fecit servo currenti in viā decesse populum,

    Ter. Heaut. prol. 32:

    censorem L. Plancum via sibi decedere aedilis coegit,

    Suet. Ner. 4; cf. id. Tib. 31:

    sanctis divis, Catul. 62, 268: nocti,

    Verg. Ec. 8, 88:

    peritis,

    Hor. Ep. 2, 2, 216 (cf.:

    cedere nocti,

    Liv. 3, 60, 7).—Also, to get out of the way of, avoid:

    decedere canibus de via,

    Cic. Rep. 1, 43, 67; cf.:

    hi numero impiorum habentur, his omnes decedunt, aditum defugiunt, etc.,

    Caes. B. G. 6, 13, 7.—By zeugma, in the pass.:

    salutari, appeti, decedi, assurgi, deduci, reduci, etc.,

    Cic. de Sen. 18, 63.
    3.
    Pregn., to depart, disappear (cf.: cedo, concedo).
    a.
    Of living beings, to decease, to die:

    si eos, qui jam de vita decesserunt,

    Cic. Rab. Perd. 11:

    vitā,

    Dig. 7, 1, 57, § 1; Vulg. 2 Mac. 6, 31; but commonly absol.:

    pater nobis decessit a. d. VIII. Kal. Dec.,

    id. Att. 1, 6:

    cum paterfamiliae decessit,

    Caes. B. G. 6, 19, 3; Nep. Arist. 3, 2, and 3; id. Cim. 1; id. Ages. 8, 6; Liv. 1, 34; 9, 17; Quint. 3, 6, 96 et saep.:

    cruditate contracta,

    id. 7, 3, 33:

    morbo aquae intercutis,

    Suet. Ner. 5 fin.:

    paralysi,

    id. Vit. 3:

    ex ingratorum hominum conspectu morte decedere,

    Nep. Timol. 1, 6.—
    b.
    Of inanimate things, to depart, go off; to abate, subside, cease:

    corpore febres,

    Lucr. 2, 34:

    febres,

    Nep. Att. 22, 3; Cels. 3, 3; cf.:

    quartana,

    Cic. Att. 7, 2 (opp. accedere):

    decessisse inde aquam,

    run off, fallen, Liv. 30, 38 fin.; cf.:

    decedere aestum,

    id. 26, 45; 9, 26 al.:

    de summa nihil decedet,

    to be wanting, to fail, Ter. Ad. 5, 3, 30; Cic. Clu. 60, 167; cf.:

    quicquid libertati plebis caveretur, id suis decedere opibus credebant,

    Liv. 3, 55:

    decedet jam ira haec, etsi merito iratus est,

    Ter. Hec. 3, 5, 55 (for which ib. 5, 2, 15: cito ab eo haec ira abscedet):

    postquam invidia decesserat,

    Sall. J. 88, 1; Liv. 33, 31 fin.; Tac. A. 15, 16 al.:

    priusquam ea cura decederet patribus,

    Liv. 9, 29; so with dat., id. 2, 31; 23, 26; Tac. A. 15, 20; 44.— Poet.:

    incipit et longo Scyros decedere ponto,

    i. e. seems to flee before them, Stat. Ach. 2, 308.—In the Aug. poets sometimes of the heavenly bodies, to go down, set:

    et sol crescentes decedens duplicat umbras,

    Verg. E. 2, 67; so id. G. 1, 222; Ov. M. 4, 91; hence also of the day, to depart:

    te veniente die, te decedente canebat,

    Verg. G. 4, 466;

    also of the moon,

    to wane, Gell. 20, 8, 7.
    II.
    Trop.
    A.
    De possessione, jure, sententia, fide, etc. (and since the Aug. per. with abl. alone;

    the reading ex jure suo,

    Liv. 3, 33, 10, is very doubtful), to depart from; to give up, resign, forego; to yield, to swerve from one's possession, station, duty, right, opinion, faith, etc.
    (α).
    With de:

    cogere aliquem de suis bonis decedere,

    Cic. Verr. 2, 2, 17 fin.; cf.:

    de hypothecis,

    id. Fam. 13, 56, 2;

    and de possessione,

    id. Agr. 2, 26;

    de suo jure,

    id. Rosc. Am. 27; id. Att. 16, 2:

    qui de civitate decedere quam de sententia maluit,

    id. Balb. 5:

    de officio ac dignitate,

    id. Verr. 1, 10:

    de foro decedere,

    to retire from public life, Nep. Att. 10, 2:

    de scena,

    to retire from the stage, Cic. Fam. 7, 1, 2; cf. impers.:

    de officio decessum,

    Liv. 8, 25 fin.
    (β).
    With abl. alone (so usually in Liv.):

    jure suo,

    Liv. 3, 33 fin.:

    sententiā,

    Tac. A. 14, 49:

    instituto vestro,

    Liv. 37, 54:

    officio (opp. in fide atque officio pristino fore),

    id. 27, 10; 36, 22:

    fide,

    id. 31, 5 fin.; 34, 11; 45, 19 al.:

    poema... si paulum summo decessit, vergit ad imum,

    Hor. A. P. 378.—
    (γ).
    Very rarely with ab:

    cum (senatus) nihil a superioribus continuorum annorum decretis decesserit,

    Cic. Fl. 12.—
    (δ).
    Absol.: si quos equites decedentis nactus sum, supplicio adfeci, Asin. Pol. ap. C. Fam. 10, 32, 5.
    B.
    De via, to depart, deviate from the right way:

    se nulla cupiditate inductum de via decessisse,

    Cic. Cael. 16, 38:

    moleste ferre se de via decessisse,

    id. Clu. 59, 163; so,

    viā dicendi,

    Quint. 4, 5, 3.
    C.
    (acc. to no. I. B. 2) To give way, yield to another (i. e. to his will or superior advantages—very rare):

    vivere si recte nescis, decede peritis,

    Hor. Ep. 2, 2, 213:

    ubi non Hymetto Mella decedunt,

    are not inferior, id. Od. 2, 6, 15.
    D.
    ( poet.) To avoid, shun, escape from (cf. I. B. 2 supra): nec serae meminit decedere nocti, to avoid the late night, i. e. the coldness of night, Varius ap. Macr. S. 6, 2, 20; Verg. Ecl. 8, 88; id. G. 3, 467:

    calori,

    id. ib. 4, 23.
    E.
    To fall short of, degenerate from:

    de generis nobilitate,

    Pall. 3, 25, 2: a rebus gestis ejus et gloriae splendore, Justin. 6, 3, 8.
    * III.
    For the simple verb (v. cedo, no. I. 2), to go off, turn out, result in any manner:

    prospere decedentibus rebus,

    Suet. Caes. 24.

    Lewis & Short latin dictionary > decedo

  • 8 destitutio

    dēstĭtūtĭo, ōnis, f. [destituo], a forsaking, deserting; deceiving, a failure, disappointment (very rare), Cin. Clu. 26, 71; id. Quint. 5, 20; Suet. Dom. 14.—
    II.
    A putting away, abandoning:

    peccati,

    Vulg. Heb. 9, 26.

    Lewis & Short latin dictionary > destitutio

  • 9 destitutus

    dēstĭtūtus, a, um, Part., from destituo.

    Lewis & Short latin dictionary > destitutus

  • 10 discedo

    dis-cēdo, cessi, cessum, 3 ( perf. sync. discesti, Plaut. As. 2, 1, 3), v. n.
    I.
    (With the notion of dis predominating.)
    A.
    To part asunder, divide, separate (rare but class.; cf.: linquo, relinquo, desero, desum, destituo, deficio).
    1.
    Lit.:

    cum terra discessisset magnis quibusdam imbribus,

    Cic. Off. 3, 9:

    caelum,

    opens, id. Div. 1, 43, 97; 1, 44, 99, i. e. clears off, Verg. A. 9, 20 (this last is quoted in Sen. Q. N. 7, 20):

    sulcus vomere,

    Luc. 6, 382: VT SODALITATES DECVRIATIQVE DISCEDERENT, SC. ap. Cic. Q. Fr. 2, 3, 5; cf.:

    cum discedere populum jussissent tribuni,

    Liv. 3, 11:

    populus ex contione,

    Sall. J. 34 fin.: armati in latitudinem, Sisenn. ap. Non. 99, 7:

    in duas partes,

    Sall. J. 13, 1:

    in partes,

    Tac. A. 1, 49; cf.:

    in manipulos,

    id. ib. 1, 34:

    fumus in auras,

    Lucr. 3, 436:

    ad semina rerum,

    id. 2, 833:

    palus multos discessit in amnes,

    Luc. 6, 360:

    citius paterer caput hoc discedere collo,

    Prop. 2, 6, 7.—
    2.
    Trop.:

    divisio in tres partes,

    Quint. 12, 10, 58:

    haec in duo genera,

    id. 3, 6, 86.—
    B.
    To part from one's connection with one, i. e. to leave, forsake, desert (rare but class.).—With a or ab: uxor a Dolabella discessit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6:

    ab amicis in re publica peccantibus,

    Cic. Lael. 12, 42:

    ab amicis,

    id. ib. 20, 75:

    a nobis,

    Caes. B. C. 3, 60, 3:

    milites in itinere ab eo discedunt,

    id. ib. 1, 12, 2:

    a Perseo,

    Liv. 43, 6.
    II.
    (With the notion of cedere predominating.) To depart from any place or person, to go away from, to leave (cf.: proficiscor, abeo; so most frequently in all periods and sorts of composition).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: constr. with ab, ex, or absol., rarely with de —With ab: cum discesti ab [p. 586] hero, atque abisti ad forum, Plaut. As. 2, 1, 3;

    so with abire,

    id. ib. 3, 3, 13; Cic. Att. 7, 2 fin.:

    quod legati eorum paulo ante a Caesare discesserant,

    Caes. B. G. 4, 12, 1:

    ab suis,

    id. ib. 5, 3, 6:

    ab exercitu,

    id. ib. 7, 9, 1; id. B. C. 1, 9, 3 et saep.:

    a senis latere numquam,

    Cic. Lael. 1, 1:

    a vallo,

    Caes. B. C. 3, 37, 3:

    ab loco,

    id. ib. 5, 34, 1:

    a litore,

    id. ib. 5, 8 fin. et saep.—With ex:

    non modo illum e Gallia non discessisse, sed ne a Mutina quidem recessisse,

    Cic. Phil. 8, 7, 21:

    ex contione,

    Caes. B. C. 2, 33, 2:

    e medio,

    Suet. Caes. 1:

    e patria,

    Ov. Tr. 1, 3, 85 et saep.—With de:

    de foro,

    Cic. Verr. 2, 4, 65, § 147; 2, 4, 22, § 49; id. Rosc. Am. 29, 79:

    de colloquio,

    Liv. 32, 40.—With abl. without a prep.:

    templo,

    Ov. M. 1, 381:

    finibus Ausoniae,

    id. Tr. 1, 3, 5:

    lecto,

    id. H. 1, 81:

    Tarracone,

    Caes. B. C. 2, 21, 5:

    Capua,

    Cic. Att. 7, 21.— Absol.:

    ille discessit, ego somno solutus sum,

    Cic. Rep. 6, 26 fin.;

    so,

    Caes. B. G. 1, 39, 3; id. B. C. 1, 22 fin.; Hor. S. 1, 9, 8 et saep.— Pass. impers.:

    ne longius ab agmine discedi pateretur,

    Caes. B. G. 5, 19, 3:

    ab concilio disceditur,

    id. ib. 7, 2 fin.:

    de colloquio discessum,

    Liv. 32, 40; Caes. B. C. 3, 87 fin.; Tac. A. 6, 44 fin.
    b.
    Designating the term. ad quem, to go away to any place:

    in silvas,

    Caes. B. G. 5, 39, 2:

    ex fuga in civitates,

    id. ib. 7, 88 fin.:

    in castra,

    id. B. C. 1, 83, 3:

    in proximos colles,

    Sall. J. 54 fin.:

    in loca occulta,

    id. ib. 56, 3:

    ad urbem,

    Verg. A. 12, 184 et saep.:

    Capreas,

    Tac. A. 6, 20:

    ex castris domum,

    Caes. B. G. 5, 7, 5; cf.

    simply domum,

    id. B. C. 1, 13, 3; 3, 87, 3:

    domos suas,

    Nep. Them. 4, 2 al.:

    cubitum,

    Cic. Rep. 6, 10.—
    2.
    In partic.
    a.
    In milit. lang., to march off, march away, decamp:

    discessit a Brundisio obsessionemque nostrorum omisit,

    Caes. B. C. 3, 24 fin.:

    ab Gergovia,

    id. B. G. 7, 43 fin.:

    a mari Dyrrhachioque,

    id. B. C. 3, 44, 1:

    ab Zama,

    Sall. J. 61 al.:

    ex ea parte vici,

    Caes. B. G. 3, 2, 1:

    ex hibernis,

    id. ib. 5, 28, 3:

    ex eo loco,

    id. B. C. 3, 30, 7; cf.:

    ex iis locis cum classe,

    id. ib. 3, 101 fin.:

    Tarracone,

    id. ib. 2, 21, 5 et saep.:

    dispersi ac dissipati discedunt,

    Caes. B. G. 5, 58, 3; so absol., id. ib. 5, 53 fin.; 6, 33, 4 et saep.;

    so milit.: discedere ab signis,

    to quit the standard, leave the order of battle, Caes. B. G. 5, 16, 1; id. B. C. 1, 44, 4; Liv. 25, 20:

    qui discedere et abire cœptabant,

    i. e. to break ranks and go away, Suet. Oth. 11; cf.: ab ordinibus signisque Front. Strat. 1, 5, 3:

    ab armis,

    to lay down one's arms, Caes. B. G. 5, 41, 8; id. B. C. 1, 9, 5; Sall. C. 34, 1; Cic. Phil. 8, 11, 33; Liv. 9, 14 al.—
    b.
    Also in milit. lang., to get away, come away, come off in any manner from the battle (victorious, conquered, wounded, etc.); and sometimes to be translated simply to become, to be, etc.:

    superiores,

    Caes. B. C. 1, 47, 1; so,

    superior,

    Sall. C. 39, 4:

    victor,

    Caes. B. C. 3, 47, 6; cf.:

    victor ab hoste,

    Hor. Ep. 1, 10, 37:

    victus,

    to be conquered, Sall. C. 49, 2:

    graviter vulneratus,

    id. ib. 61, 7 et saep.:

    aequo proelio,

    Caes. B. C. 3, 112, 7; cf.:

    aequa manu,

    Sall. C. 39, 4:

    aequo Marte cum Volscis,

    Liv. 2, 40:

    sine detrimento,

    Caes. B. C. 3, 46, 6 et saep.— Pass. impers.:

    a proelio disceditur,

    Just. 6, 7, 12.—
    (β).
    Transf. beyond the milit. sphere (freq. into the judicial sphere, on account of its analogy to the former):

    ut spoliis Sexti Roscii hoc judicio ornati auctique discedant,

    Cic. Rosc. Am. 3 fin.:

    superiorem,

    id. Caecin. 1, 2; so,

    liberatus,

    Nep. Phoc. 2, 3:

    omnium judicio probatus,

    Cic. Brut. 64, 229:

    impunita (tanta injuria),

    id. Verr. 2, 4, 30 et saep.:

    discessisses non male,

    Plaut. Stich. 2, 2, 70; cf.:

    pulchre et probe et praeter spem,

    Ter. Phorm. 5, 8, 58:

    aut cum summa gloria aut sine molestia,

    Cic. Att. 2, 21 fin.; cf.:

    a judicio capitis maximā gloriā,

    Nep. Epam. 8 fin.:

    ita tum discedo ab illo, ut qui se filiam Neget daturum,

    Ter. And. 1, 1, 121; cf.:

    si possum discedere, ne causa optima in senatu pereat,

    Cic. Fam. 2, 16 fin.
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to depart, deviate, swerve from; to leave, forsake, give up:

    nihil a statu naturae, nihil a dignitate sapientis,

    Cic. Off. 1, 20, 67:

    a fide justitiaque,

    id. ib. 3, 20, 79:

    longe ab consuetudine mea et cautione ac diligentia,

    id. Font. 1, 2:

    a constantia atque a mente, atque a se ipse,

    id. Div. 2, 55, 114; cf.:

    a se,

    id. Brut. 79, 273; id. Fin. 5, 11, 33; 4, 5, 41; id. Tusc. 4, 6, 11: a recta conscientia, Att. ap. Cic. Att. 13, 20:

    a sua sententia,

    Caes. B. C. 1, 2, 5: ab officio, id. B. G. 1, 40, 3:

    ab oppugnatione castrorum,

    id. B. C. 2, 31, 3 et saep.:

    a judiciisque causisque,

    Cic. de Or. 2, 33, 144:

    a litteris,

    id. Fam. 9, 26:

    ab illa acerrima contentione,

    id. Or. 31:

    ab illa cavillatione,

    Quint. 12, 2, 14:

    a suscepta semel persuasione,

    id. 12, 2, 26 et saep.—
    2.
    In partic.
    a.
    Pregn., to pass away, to vanish, to cease (very rarely):

    modo audivi, quartanam a te discessisse,

    had left you, Cic. Att. 8, 6:

    ex animo memoria alicujus,

    id. Rep. 6, 9: hostibus spes potiundi oppidi discessit (opp. studium propugnandi accessit), Caes. B. G. 2, 7, 2:

    ubi hae sollicitudines discessere,

    Liv. 4, 52 fin.
    b.
    In alicujus sententiam, in polit. lang., to pass or go over to another's opinion, Sall. C. 55, 1; Liv. 3, 41; 28, 45; cf.

    the opp., in alia omnia,

    Cic. Fam. 10, 12, 3 (v. alius). In like manner:

    decurritur ad illud extremum atque ultimum SC., quo nisi paene in ipso urbis incendio... numquam ante discessum est,

    which had never before been resorted to, Caes. B. C. 1, 5, 3;

    so perh.: ex oratione Caesaris... hanc in opinionem discessi, ut, etc.,

    Cic. Fam. 6, 14 fin.
    c.
    Ab aliquo, in Cicero's letters in the sense of to leave out of consideration, i. e. to except:

    cum a vobis meae salutis auctoribus discesserim, neminem esse, cujus officiis me tam esse devinctum confitear,

    if I except you, you excepted, Cic. Fam. 1, 9, 18:

    ut cum ab illo discesserint, me habeant proximum,

    id. ib. 6, 12, 2:

    amoris erga me, cum a fraterno amore domesticoque discessi, tibi primas defero,

    id. Att. 1, 17, 5.
    Once in the part.
    perf.: custodibus discessis, Cael. ap. Prisc. p. 869 P.

    Lewis & Short latin dictionary > discedo

  • 11 excedo

    ex-cēdo, cessi, cessum, 3 ( subj. perf. sync. excessis, Ter. And. 4, 4, 21), v. n. and a.
    I.
    Neut., to go out, go forth or away, to depart, retire, withdraw (freq. and class.; cf.: discedo, deficio, destituo, desero, linquo, relinquo).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen., with ex and abl., with abl. alone, or absol.:

    ex istoc loco,

    Plaut. Aul. 1, 1, 18:

    e medio,

    Ter. Hec. 4, 3, 14:

    ex civitate,

    Caes. B. G. 6, 8, 8:

    ex Italia,

    Cic. Phil. 12, 6, 14:

    e templo,

    Liv. 29, 19;

    for which, templo,

    id. 39, 5:

    ex finibus,

    Caes. B. G. 7, 33, 2;

    for which, finibus,

    id. ib. 4, 18 fin.; 7, 77, 14; Liv. 30, 42; 41, 19 al.: ex illa circumscriptione, [p. 675] Cic. Phil. 8, 8:

    ex itinere,

    Caes. B. C. 1, 79 fin.; cf.:

    ex via,

    id. B. G. 5, 19, 1;

    for which, viā,

    Liv. 24, 20:

    ex pugna, ex proelio,

    Caes. B. G. 3, 4, 3; 4, 33, 2;

    for which, more freq., pugnā,

    id. B. G. 5, 36, 3; id. B. C. 2, 7, 1; Liv. 44, 42; Verg. A. 9, 789 al.;

    and, proelio,

    Caes. B. G. 2, 25, 1; 3, 4, 3; 4, 12 fin.; 7, 80, 3; cf.

    acio,

    id. B. C. 2, 41, 7; 3, 94, 5; Liv. 31, 17:

    loco,

    Caes. B. C. 1, 44, 2; 3, 45, 4; Liv. 36, 10, 15; so,

    locis,

    id. 38, 27, 9; 27, 1, 5;

    and bello,

    Sall. C. 9, 4:

    domo,

    Caes. B. G. 4, 14 fin.:

    oppido,

    id. ib. 7, 78, 1; cf.

    urbe,

    Liv. 26, 24; 30, 7; 31, 17 et saep.:

    Arimino,

    Caes. B. C. 1, 10, 3; 1, 11, 1:

    Galliā,

    id. B. G. 7, 66, 4:

    provinciis,

    id. B. C. 1, 85 fin.:

    patriā,

    Verg. A. 1, 357:

    sceleratā terrā,

    id. ib. 3, 60 et saep.—With de (very rare):

    de utero matris,

    i. e. to be born, Dig. 1, 5, 15.— Absol.:

    abiit, excessit, evasit, erupit,

    Cic. Cat. 2, 1:

    excedere deos, simul ingens motus excedentium,

    Tac. H. 5, 13:

    primi omnium Macedones metu excesserant,

    Liv. 42, 67 fin. —Designating the terminus:

    cave quoquam ex istoc excessis loco,

    Ter. And. 4, 4, 21:

    agro hostium in Boeotiam,

    Liv. 31, 26 fin.:

    ex his tenebris in lucem illam,

    Cic. Tusc. 1, 30 fin.; cf.:

    ad deos,

    Vell. 1. 2:

    invictum fore donec excederet ad deos,

    Curt. 4, 7, § 27:

    in exsilium,

    Dig. 48, 19, 4;

    in which sense also simply excedere,

    ib. 48, 22, 7, § 17.—
    2.
    In partic.
    a.
    To go beyond, overstep, rise above, overtop a certain boundary.—Of personal subjects very rarely:

    alter in Pontum, alter usque Aegyptum excessit,

    Just. 1, 1, 6.—More freq. of inanimate subjects:

    ut nulla (pars) excederet extra,

    Cic. Univ. 5; Cels. 8, 9 fin.; cf.

    with eminere,

    id. 8, 25 fin.:

    montes et excedentia in nubes juga,

    Plin. 27, 1, 1, § 3.—
    b.
    To depart from life, to decease, to die (cf. decedo):

    sic ille cum undequadraginta annos regnavisset, excessit e vita,

    Cic. Rep. 2, 14 fin.; so,

    e vita,

    id. Fin. 3, 18, 60; id. Brut. 20 fin.; id. Lael. 3 fin.; id. Off. 1, 43, 153:

    vitā,

    id. Tusc. 1, 13, 29; id. Brut. 75, 262; id. N. D. 3, 16, 41; Val. Max. 2, 6, 8; 5, 5, 3; Curt. 3, 1, 21; 9, 6, 6; Tac. H. 4, 75:

    e medio,

    Ter. Phorm. 5, 7, 74 Ruhnk.; and simply excedere (postAug.;

    but v. decedo excessus, I.),

    Plin. 7, 13, 11, § 58; Tac. A. 1, 5 fin.; 1, 33; Suet. Aug. 5; id. Claud. 45; id. Vesp. 2; id. Tit. 11; Val. Fl. 1, 826; Curt. 10, 5, 2; Sen. Ep. 77, 10.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen. (very rarely):

    cum animus Eudemi e corpore excesserit,

    Cic. Div. 1, 25, 53; id. Tusc. 1, 11, 24; 1, 32, 78; id. Lael. 4, 13 al.:

    corpore excedere,

    id. Div. 1, 30, 63: ex pristina bellandi consuetudine, Auct. B. Afr. 73: palmā, to recede from victory, to yield the victory (= decedere alicui de victoria), Verg. A. 5, 380.—Far more freq.,
    2.
    In partic.
    a.
    (Acc. to A. 2. a.) To go beyond a certain boundary or a certain measure, to advance, proceed, to transgress, digress (= procedere, progredi): mihi aetas ex magisterio tuo: Plaut. Bacch. 1, 2, 40:

    is postquam excessit ex ephebis,

    Ter. And. 1, 1, 24 (quoted in Cic. de Or. 2, 80, 327); cf.:

    ut primum ex pueris excessit Archias,

    Cic. Arch. 3:

    ad patres etiam et ad publicam querimoniam excessit res,

    Liv. 25, 1; cf. Val. Max. 5, 6, 4:

    haec eo anno in Africa gesta. Insequentia excedunt in eum annum, quo, etc.,

    Liv. 30, 26; cf. id. 21, 15:

    paululum ad enarrandum, etc.,

    to digress, Liv. 29, 29, 5; cf.:

    in fabellam,

    Sen. Ep. 77:

    in aliquid,

    Plin. Ep. 5, 6, 44 fin.:

    res parva dictu, sed quae studiis in magnum certamen excesserit,

    Liv. 34, 1; cf. id. 33, 35 fin.; 8, 33; cf. id. 3, 41:

    eo laudis excedere, quo, etc.,

    to attain that height of fame, Tac. Agr. 42 fin.: tantum illa clades novitate et magnitudine excessit, i. e. exceeded, went beyond = eminuit, Tac. A. 2, 24.—
    b.
    (Acc. to A. 2. b.) To depart, disappear:

    cura ex corde excessit,

    Ter. Hec. 3, 2, 12:

    cum cupiditatum dominatus excessit,

    Cic. Par. 5, 3, 40:

    jam e memoria excessit, quo tempore? etc.,

    Liv. 26, 13;

    for which, memoriā,

    id. 7, 32 fin.:

    ubi reverentia excessit animis,

    Curt. 8, 8.— Poet.:

    Cannaene tibi graviorque palude Maeonius Stygia lacus excessere Padusque?

    i. e. have they slipped from your memory? Sil. 15, 35.
    II.
    Act. (post-Aug.).
    A.
    Lit., to depart from, to leave a place:

    urbem,

    Liv. 2, 37, 8; 1, 29, 6; 3, 57, 10;

    23, 1: curiam,

    id. 45, 20; cf. pass. impers.:

    Crotonem excessum est,

    id. 24; 3 fin.
    B.
    Transf., to go beyond, surpass, exceed a certain limit, to overtop, tower above (cf. above, I. A. 2. a., and B. 2. a.):

    nubes excedit Olympus,

    Luc. 2, 271:

    statura, quae justam excederet,

    Suet. Tib. 68:

    summam octoginta milium,

    Liv. 39, 5;

    so of numbers, very freq.,

    Plin. 7, 2, 2, § 22; 13, 3, 4, § 20; Quint. 9, 4, 79; Tac. A. 1, 14; Suet. Aug. 77 al.; cf.

    also of age,

    Col. 6, 21:

    triennium vitae,

    Plin. 8, 42, 67, § 166:

    annum aetatis centesimum,

    id. 25, 2, 5, § 9; Plin. Ep. 2, 1, 4; 3, 7, 9; Suet. Gramm. 7;

    of measure: laborum periculorumque modum,

    Vell. 2, 122 fin.; so,

    modum,

    Liv. 26, 19; 28, 25; Quint. 3, 6, 62; 8, 3, 48 al.:

    eloquentia aut aequavit praestantissimorum gloriam aut excessit,

    Suet. Caes. 55; cf.:

    praeturae gradum,

    id. Oth. 1:

    principum fastigium,

    id. Calig. 22:

    fastigium equestre,

    Tac. A. 4, 40:

    excedente humanam fidem temeritate,

    Vell. 2, 51, 3; so,

    fidem,

    Plin. 7, 21, 21, § 85; Ov. M. 7, 166:

    excessisse Priscum inmanitate et saevitia crimina, quibus, etc.,

    Plin. Ep. 2, 11, 2:

    nemine tantum ceteros excedente, ut ei aliquis se summitteret,

    Just. 13, 2.—With simple acc.:

    decretum, ne vasa auro solida ministrandis cibis fierent, etc.... Excessit Fronto ac postulavit modum argento,

    went beyond the proposal, Tac. A. 2, 33 (cf.:

    egredi relationem,

    id. ib. 2, 38).— Pass.:

    duo enim multitudo, unione jam excessā,

    Tert. adv. Marc. 1, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > excedo

  • 12 linquo

    linquo, līqui, 3 ( part. lictus, Capitol. M. Aurel. 7 dub.), v. a. [Gr. lip- in leipô, loipos; cf. Lat. licet].
    I.
    To leave, quit, forsake, depart from something (cf.:

    destituo, desero): urbem exsul linquat,

    Plaut. Most. 3, 1, 69:

    terram,

    Cic. Planc. 10, 26:

    nil intentatum nostri liquere poëtae,

    Hor. A. P. 285:

    linquenda tellus,

    id. C. 2, 14, 21.— Absol., to go away:

    linquebat comite ancilla una,

    Juv. 6, 119.—
    B.
    Esp.
    1.
    Linqui animo, and simply linqui, to swoon, faint, Suet. Caes. 45:

    linquor et ancillis excipienda cado,

    Ov. H. 2, 130; so act.:

    me liquit animus,

    Sen. Troad. 623; Ov. M. 8, 363.—
    2.
    Linquere lumen, animam, vitam, to die:

    lumen linque,

    Plaut. Cist. 3, 12:

    dulcia linquebant labentis lumina vitae,

    Lucr. 5, 989; 3, 542:

    linquebant dulces animas,

    Verg. A. 3, 140:

    animam,

    Ov. M. 13, 522; Quint. Decl. 13, 6:

    nec Poenum liquere doli,

    Sil. 5, 38. —
    II.
    To leave, give up, resign, abandon something:

    linquamus haec,

    Cic. de Or. 3, 10, 38:

    linquamus naturam, artesque videamus,

    id. ib. 3, 46, 180:

    linque severa,

    Hor. C. 3, 8, 28:

    spem,

    Val. Fl. 1, 631:

    inrita ventosae linquens promissa procellae,

    Cat. 64, 59.—
    III.
    To leave in any place or condition:

    erum in opsidione linquet,

    Plaut. As. 2, 2, 14:

    lupos apud oves,

    id. Ps. 1, 2, 8. —
    IV.
    To leave behind:

    linquere vacuos cultoribus agros,

    Luc. 9, 162:

    sui monumentum insigne pericli,

    Val. Fl. 5, 231:

    pharetram hospitio,

    id. 1, 661.—
    V.
    Impers. pass.: linquitur, it is left, it remains.— With ut and subj.: linquitur, ut totis animalibus adsimulentur. Lucr. 2, 914: et vix cernere linquitur undas, Silv. 4, 628.

    Lewis & Short latin dictionary > linquo

  • 13 relinquo

    rĕ-linquo, līqui, lictum, 3, v. a.
    I.
    (With the idea of the re predominating.) To leave behind (cf. desero, omitto).
    A.
    In gen., to leave behind by removing one's self; to leave, move away from; to leave, abandon (a person or thing).
    1.
    Lit.:

    puerum apud matrem domi,

    Plaut. Men. prol. 28:

    ipse abiit foras, me reliquit pro atriensi in sedibus,

    id. Poen. 5, 5, 4:

    me filiis Relinquont quasi magistrum,

    Ter. Phorm. 1, 2, 22:

    dicerent non me plane de provinciā decessisse, quoniam alterum me reliquissem,

    Cic. Fam. 2, 15, 4:

    C. Fabium legatum cum legionibus II. castris praesidio relinquit,

    Caes. B. G. 7, 40:

    cum me servum in servitute pro te hic reliqueris,

    Plaut. Capt. 2, 3, 75; cf. id. ib. 5, 1, 18:

    fratrem, sc. in provinciā,

    Cic. Fam. 2, 15, 4:

    post tergum hostem relinquere,

    Caes. B. G. 4, 22; cf. id. ib. 7, 11:

    ille omnibus precibus petere contendit, ut in Galliā relinqueretur,

    might be left behind, id. ib. 5, 6:

    greges pecorum... sub opacā valle reliquit,

    Ov. M. 11, 277 et saep.:

    ea causa miles hic reliquit symbolum,

    Plaut. Ps. 1, 1, 53:

    hic exemplum reliquit ejus,

    id. ib. 2, 2, 56:

    (Hecuba) Hectoris in tumulo canum de vertice crinem... relinquit,

    leaves behind, Ov. M. 13, 428:

    (cacumina silvae) limum tenent in fronde relictum,

    left behind, remaining, id. ib. 1, 347.— To leave behind one's self by moving away:

    longius delatus aestu, sub sinistrā Britanniam relictam conspexit,

    Caes. B. G. 5, 8:

    jamque hos, jamque illos, populo mirante, relinquit,

    Sil. 16, 503; cf. in pass., to remain or be left behind, Lucr. 5, 626.—
    2.
    Trop.: hanc eram ipsam excusationem relicturus ad Caesarem, was about to leave behind me just this excuse (for my departure), Cic. Att. 9, 6, 1:

    aculeos in animis,

    id. Brut. 9, 38:

    quod coeptum est dici, relinquitur in cogitatione audientium,

    Auct. Her. 4, 30, 41:

    aetate relictā,

    Ov. M. 7, 170:

    repetat relicta,

    Hor. Ep. 1, 7, 97.—

    Of rank or merit: (Homerus) omnes sine dubio et in omni genere eloquentiae procul a se reliquit,

    Quint. 10, 1, 51.—
    B.
    In partic.
    1. a.
    Lit.:

    ea mortua est: reliquit filiam adulescentulam,

    Ter. Heaut. 3, 3, 41:

    cum pauper cum duobus fratribus relictus essem,

    Varr. R. R. 3, 16, 2; cf.:

    pauper jam a majoribus relictus,

    Nep. Epam. 2, 1:

    agri reliquit ei non magnum modum,

    Plaut. Aul. prol. 13:

    heredem testamento reliquit hunc P. Quintium,

    Cic. Quint. 4, 15:

    cum ei testamento sestertiūm milies relinquatur,

    id. Off. 3, 24, 93:

    non, si qui argentum omne legavit, videri potest signatam quoque pecuniam reliquisse,

    Quint. 5, 11, 33:

    qui mihi reliquit haec quae habeo omnia,

    Ter. Eun. 1, 2, 40:

    cedo, quid reliquit Phania,

    id. Hec. 3, 5, 8 and 13:

    fundos decem et tres reliquit,

    Cic. Rosc. Am. 7, 20:

    aliquantum aeris alieni,

    id. Quint. 4, 15:

    servus aut donatus aut testamento relictus,

    Quint. 5, 10, 67:

    alicui arva, greges, armenta,

    Ov. M. 3, 585:

    se testamento liberum relictum,

    Dig. 21, 1, 17, § 16.—
    b.
    Trop., to leave, leave behind one:

    consiliorum ac virtutum nostrarum effigiem,

    Cic. Arch. 12, 30:

    qui sic sunt, haud multum heredem juvant, Sibi vero hanc laudem relinquont: vixit, dum vixit, bene,

    Ter. Hec. 3, 5, 11:

    rem publicam nobis,

    Cic. Rep. 1, 46, 70; cf.:

    statum civitatis,

    id. ib. 1, 21, 34; id. Par. 1, 2, 10:

    opus alicui,

    id. Rep. 1, 22, 35: memoriam [p. 1558] aut brevem aut nullam, id. Off. 2, 16, 55:

    monumentum audaciae suae aeternum,

    id. Verr. 2, 1, 49, § 129:

    quae scripta nobis summi ex Graeciā sapientissimique homines reliquerunt,

    id. Rep. 1, 22, 35:

    scriptum in Originibus,

    id. Brut. 19, 75:

    scripta posteris,

    Quint. 1, praef. 1:

    in scriptis relictum,

    Cic. de Or. 2, 46, 194:

    orationes reliquit et annales,

    id. Brut. 27, 106:

    duo tantum volumina,

    Suet. Gram. 7:

    librum de suis rebus imperfectum,

    id. ib. 12; cf.:

    si non omnia vates Ficta reliquerunt,

    Ov. M. 13, 734:

    pater, o relictum Filiae nomen,

    Hor. C. 3, 27, 34.—
    2.
    To leave a thing behind; to leave remaining; to allow or permit to remain, to let remain, leave; pass., to be left, to remain.
    a.
    Lit.:

    nihil relinquo in aedibus, Nec vas, nec vestimentum,

    Ter. Heaut. 1, 1, 88:

    multis autem non modo granum nullum, sed ne paleae quidem ex omni fructu atque ex annuo labore relinquerentur,

    Cic. Verr. 2, 3, 48, § 114:

    nihil de tanto patrimonio,

    id. Rosc. Am. 3, 10:

    equitatus partem illi adtribuit, partem sibi reliquit,

    Caes. B. G. 7, 34:

    angustioribus portis relictis,

    id. ib. 7, 70;

    41: unam (filiam) minimamque relinque,

    leave to me, Ov. M. 6, 299:

    jam pauca aratro jugera regiae Moles relinquent,

    Hor. C. 2, 15, 2:

    dapis meliora relinquens,

    id. S. 2, 6, 89:

    magis apta tibi tua dona relinquam,

    id. Ep. 1, 7, 43:

    haec porcis hodie comedenda relinquis,

    id. ib. 1, 7, 19; cf.:

    habitanda fana Apris reliquit,

    id. Epod. 16, 20:

    relinquebatur una per Sequanos via,

    remained, Caes. B. G. 1, 9; cf.:

    unā ex parte leniter acclivis aditus relinquebatur,

    id. ib. 2, 29:

    se cum paucis relictum videt,

    Sall. C. 60, 7:

    nec aliud dicionis Atheniensium praeter ipsam urbem reliquit,

    Just. 5, 7, 3.—
    b.
    Trop.:

    quasi corpori reliqueris Tuo potestatem coloris ulli capiendi mala,

    Plaut. Truc. 2, 2, 37:

    quam igitur relinquis populari rei publicae laudem?

    Cic. Rep. 3, 35, 48:

    ut vobis non modo dignitatis retinendae, sed ne libertatis quidem recuperandae spes relinquatur,

    id. Agr. 1, 6, 17:

    ceterorum sententiis semotis, relinquitur non mihi cum Torquato, sed virtuti cum voluptate certatio,

    id. Fin. 2, 14, 44; cf.:

    ne qua spes in fugā relinqueretur,

    Caes. B. G. 1, 51:

    nullā provocatione ad populum contra necem et verbera relicta,

    Cic. Rep. 2, 37, 62; Hor. S. 1, 10, 51:

    quis igitur relictus est objurgandi locus?

    Ter. And. 1, 1, 127; cf.:

    nihil est preci loci relictum,

    id. ib. 3, 4, 22; id. Phorm. 3, 3, 14;

    and, in another sense: plane nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum,

    i. e. he leaves no occasion for them, renders them superfluous, Cic. Fam. 1, 1, 2:

    ne cui iniquo relinqueremus vituperandi locum,

    id. Q. Fr. 2, 4, 1:

    Aedui nullum sibi ad cognoscendum spatium relinquunt,

    Caes. B. G. 7, 42:

    spatium deliberandi,

    Nep. Eun, 12, 3:

    vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit,

    Cic. Quint. 15, 49; Plaut. Cas. 2, 3, 33; cf. Cic. Brut. 72, 253 (v. Bernhardy ad loc.):

    vita relicta est tantum modo,

    Ov. P. 4, 16, 49:

    quod munitioni castrorum tempus relinqui volebat,

    Caes. B. G. 5, 9 fin.:

    mihi consilium et virtutis vestrae regimen relinquite,

    Tac. H. 1, 84:

    suspicionem alicui relinquere,

    Suet. Caes. 86:

    aliquem veniae vel saevitiae alicujus,

    Tac. H. 1, 68 fin.:

    aliquem poenae,

    Plin. Ep. 2, 11, 20:

    aliquem poenae,

    Ov. M. 7, 41: leto, poenaeque, id. id. 14, 217; cf.:

    urbem direptioni et incendiis,

    to give up, surrender, abandon, Cic. Fam. 4, 1, 2:

    neu relinquas hominem innocentem ad alicujus tui dissimilis quaestum,

    do not leave, id. ib. 13, 64:

    aliquid in alicujus spe,

    id. Div. in Caecil. 8, 26; cf. id. ib. 4, 16. — Poet., with obj.-clause:

    (metus) Omnia suffundens mortis nigrore, neque ullam Esse voluptatem liquidam puramque relinquit,

    Lucr. 3, 40; 1, 703; Ov. M. 14, 100:

    dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas,

    Hor. S. 1, 1, 52; Sil. 3, 708: nihil relinquitur nisi fuga, there is nothing left, nothing remains, but, etc., Att. ap. Cic. Att. 9, 10, 6:

    relinquitur illud, quod vociferari non destitit, non debuisse, etc.,

    Cic. Fl. 34, 85; cf.:

    mihi nihil relicti quicquam aliud jam esse intellego,

    Plaut. Merc. 3, 4, 81.— Impers. relinquitur, with ut (Zumpt, Gram. §

    621): relinquitur, ut, si vincimur in Hispaniā, quiescamus,

    it remains, that, Cic. Att. 10, 8, 2; cf.: relinquebatur, ut neque longius ab agmine legionum discedi Caesar pateretur, Caes. B. G. 5, 19 fin. — In a logical conclusion: relinquitur ergo, ut omnia tria genera sint causarum, hence it follows that, etc., Cic. Inv. 1, 9, 12; id. Div. 2, 5, 14.—
    3.
    With double predicate, to leave a thing behind in a certain state; to leave, let remain, suffer to be, etc.:

    eum Plautus locum Reliquit integrum,

    has left untouched, Ter. Ad. prol. 10:

    praesertim cum integram rem et causam reliquerim,

    have left unaltered, Cic. Att. 5, 21, 13; cf.:

    Scaptius me rogat, ut rem sic relinquam,

    id. ib. 5, 21, 13, §

    12: Morini, quos Caesar in Britanniam proficiscens pacatos reliquerat,

    Caes. B. G. 4, 37; cf.:

    amici, quos incorruptos Jugurtha reliquerat,

    Sall. J. 103, 2:

    reliquit (eam) Incertam et tristi turbatam volnere mentis,

    Verg. A. 12, 160:

    (naves) in litore deligatas ad ancoram relinquebat,

    Caes. B. G. 5, 9:

    erat aeger in praesidio relictus,

    id. ib. 6, 38:

    in mediis lacerā nave relinquor aquis,

    Ov. P. 2, 3, 28:

    quod insepultos reliquissent eos, quos, etc.,

    Cic. Rep. 4, 8, 26; 2, 11, 21:

    aliquid incohatum,

    id. ib. 1, 35, 55; cf.:

    inceptam oppugnationem,

    to give up, abandon, quit, Caes. B. G. 7, 17:

    incoepta fila,

    Ov. M. 6, 34:

    infecta sacra,

    id. ib. 6, 202:

    opus incoeptum,

    id. A. A. 2, 78:

    verba imperfecta,

    id. H. 13, 13:

    pro effectis relinquunt, vixdum incohata,

    Quint. 5, 13, 34:

    aliquid injudicatum,

    id. 10, 1, 67:

    aliquid neglectum,

    id. 1, 1, 29:

    incertum,

    id. 2, 10, 14:

    tantas copias sine imperio,

    Caes. B. G. 7, 20 init.; cf.:

    sine ture aras,

    Ov. M. 8, 277:

    verbum in ambiguo,

    Lucr. 4, 1137:

    mulierem nullam nominabo: tantum in medio relinquam,

    Cic. Cael. 20, 48; cf.:

    correptio in dubio relicta,

    Quint. 7, 9, 13.
    II.
    (With the idea of the verb predominant.) To leave behind one, to leave, go away from; to forsake, abandon, desert a person or thing.
    A.
    In gen.
    1.
    Lit.:

    ubi illaec obsecrost quae me hic reliquit,

    Plaut. Truc. 2, 6, 32: relinquamus nebulonem hunc, Scip. Afr. ap. Gell. 4, 18, 3; cf.:

    non ego te hic lubens relinquo neque abeo abs te,

    Plaut. Am. 1, 3, 33:

    domum propinquosque reliquisse,

    Caes. B. G. 1, 44; cf. id. ib. 1, 30:

    relictis locis superioribus,

    Hirt. B. G. 8, 36:

    loci relinquendi facultas,

    Caes. B. G. 3, 4 fin.:

    Ilio relicto,

    Hor. C. 1, 10, 14:

    urbes,

    id. ib. 2, 20, 5:

    moenia,

    id. Epod. 17, 13:

    litus relictum Respicit,

    Ov. M. 2, 873:

    Roma relinquenda est,

    id. Tr. 1, 3, 62:

    colles clamore relinqui (sc.: a bubus),

    were left behind, Verg. A. 8, 216 Wagn.:

    limen,

    id. ib. 5, 316:

    mensas,

    id. ib. 3, 213:

    dominos,

    Cat. 61, 51:

    volucres Ova relinquebant,

    Lucr. 5, 802 et saep.—
    2.
    Trop.: me somnu' reliquit, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 52 Vahl.); cf.:

    quem vita reliquit,

    Lucr. 5, 63: reliquit aliquem vita, for to die, Ov. M. 11, 327:

    ubi vita tuos reliquerit artus,

    id. Ib. 339;

    for which, also, reversely: animam relinquam potius, quam illas deseram,

    Ter. Ad. 3, 4, 52; so,

    vitam,

    Verg. G. 3, 547; cf. Tac. A. 4, 34:

    lucem,

    Verg. A. 4, 452:

    lumen vitale,

    Ov. M. 14, 175:

    consitus sum senectute, vires Reliquere,

    Plaut. Men. 5, 2, 6:

    aliquem animus,

    id. Mil. 4, 8, 37; Caes. B. G. 6, 38:

    animus reliquit euntem,

    Ov. M. 10, 459:

    aliquem anima,

    Nep. Eum. 4, 2:

    ab omni honestate relictus,

    abandoned, destitute of, Cic. Rab. Perd. 8, 23:

    ab alterā (quartanā) relictum esse,

    id. Att. 8, 6, 3; cf. Hor. S. 2, 3, 290.—
    B.
    In partic., pregn., to leave in the lurch; to forsake, abandon, desert, etc. (v. desero, destituo, prodo).
    1.
    Lit.:

    qui... Reliquit deseruitque me,

    has forsaken me, has given me the slip, Plaut. Most. 1, 3, 45; cf.:

    reliquit me homo atque abiit,

    Ter. And. 4, 4, 5:

    succurrere relictae,

    Verg. A. 9, 290.—

    Of the forsaking of a lover by his mistress,

    Plaut. Truc. 2, 4, 64; Tib. 3, 6, 40; Prop. 1, 6, 8; Ov. H. 10, 80; id. M. 8, 108:

    paucos, qui ex fugā evaserant, reliquerunt,

    i. e. let them escape, Caes. B. G. 3, 19. — Of things, to leave, give up, abandon, etc.:

    argentum si relinquo ac non peto, etc.,

    Plaut. Aul. 1, 2, 31:

    auctores signa relinquendi et deserendi castra,

    Liv. 5, 6; cf.:

    relictā non bene parmulā,

    Hor. C. 2, 7, 10.—
    2.
    Trop., to leave, let alone, give up, resign, neglect, forsake, abandon, relinquish:

    rem et causam et utilitatem communem non relinquere solum, sed etiam prodere,

    Cic. Caecin. 18, 50 (for which:

    derelinquo jam communem causam,

    id. ib. 35, 103):

    jus suum dissolute,

    id. ib. 36, 103:

    affectum, cum ad summum perduxerimus,

    Quint. 6, 1, 29:

    (puella) Quod cupide petiit, mature plena reliquit,

    Hor. Ep. 2, 1, 100: eum rogato, ut relinquat alias res et huc veniat, to leave or lay aside every thing else, Plaut. Rud. 4, 6, 8; cf.:

    omnibus relictis rebus,

    id. Cist. 1, 1, 6; so,

    relictis rebus (omnibus),

    id. Ep. 4, 2, 35; id. Truc. 2, 1, 25; Ter. And. 2, 5, 1; id. Eun. 1, 2, 86; id. Heaut. 4, 7, 12; Lucr. 3, 1071; Cic. de Or. 3, 14, 51; Caes. B. C. 3, 102; cf.

    also: res omnes relictas habeo prae quod tu velis,

    Plaut. Stich. 2, 2, 38:

    omnia relinques, si me amabis, cum, etc.,

    Cic. Fam. 2, 14:

    et agrorum et armorum cultum,

    to give up, abandon, neglect, id. Rep. 2, 4, 7:

    si tu ea relinquis et deseris,

    id. Verr. 2, 4, 36, § 80:

    studium exquirendi,

    id. Ac. 1, 3, 7:

    agrum alternis annis,

    to suffer to lie fallow, Varr. R. R. 1, 44, 3:

    loca relicta,

    uncultivated, wild lands, Front. Limit. p. 42 Goes.; so,

    relictae possessiones,

    Cic. Agr. 1, 1, 3:

    milites bellum illud, quod erat in manibus, reliquisse,

    abandoned, relinquished, id. Rep. 2, 37, 63; cf. possessionem, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 33, 4:

    obsidionem,

    to raise the siege, Liv. 5, 48:

    caedes relinquo, libidines praetereo,

    leave unmentioned, Cic. Prov. Cons. 3, 6:

    consulto relinquere (locum), opp. praetermittere,

    id. Off. 3, 2, 9; cf.:

    hoc certe neque praetermittendum neque relinquendum est,

    id. Cat. 3, 8, 18; and:

    audistis haec, judices, quae nunc ego omnia praetereo et relinquo,

    id. Verr. 2, 3, 44, § 106;

    in this sense also,

    id. Brut. 45, 165; cf. id. ib. 19, 76; Hor. A. P. 150:

    cur injurias tuas conjunctas cum publicis reliquisti?

    left unnoticed, uncensured, Cic. Verr. 2, 1, 33, § 84; cf.:

    vim et causam efficiendi reliquerunt,

    id. Fin. 1, 6, 18:

    vos legatum omni supplicio interfectum relinquetis?

    id. Imp. Pomp. 5, 11:

    quis est, qui vim hominibus armatis factam relinqui putet oportere,

    id. Caecin. 3, 9.— Poet., with obj.clause:

    quod si plane contueare, mirari multa relinquas,

    leave off, cease, Lucr. 6, 654.

    Lewis & Short latin dictionary > relinquo

См. также в других словарях:

  • ԹԵՐԱՆԱՄ — (ացայ.) NBH 1 0807 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 13c, 15c չ. ἁπολείπω, ομαι destituo, or, desisto, deficio Թերի գտանիլ. պակասիլ. նուազիլ. յետնիլ. կասիլ. վերջանալ. եւ Թերահաւատել. *Զամենայն յամենայնի լնու, եւ ինքն… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • destituir — |u í| v. tr. 1. Depor. 2. Privar. 3. Demitir de emprego ou dignidade.   ‣ Etimologia: latim destituo, ere, colocar à parte, abandonar, cessar, suprimir …   Dicionário da Língua Portuguesa

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»