dēlectātiō

dēlectātĭo, ōnis, f. [id.], a delighting, delight, pleasure, amusement (freq. and good prose): delectatio voluptas suavitate auditus animum deleniens, etc., Cic. Tusc. 4, 9:

homo videndi et audiendi delectatione ducitur,

id. Off. 1, 30; so,

conviviorum,

id. de Sen. 13, 45. More freq. without gen.:

mira quaedam in cognoscendo suavitas et delectatio,

Cic. de Or. 1, 43, 193; so,

jucunditas delectatioque,

id. ib. 3, 38, 155;

with voluptas,

id. Fam. 9, 24, 2:

(doctrina et literae), quae secundis rebus delectationem modo habere, videbantur, nunc vero etiam salutem,

id. ib. 6, 12 fin.:

gratiam et delectationem afferunt,

Quint. 2, 13, 11; 9, 4, 9 et saep.; Ter. Heaut. 5, 2, 34:

in amicitia,

Vulg. Sap. 8, 18.—In plural, Cic. Mur. 19, 39 al.—

As medic. t. t., a straining, effort, tenesmus (late Lat.):

frequens ventris egerendi,

Cael. Aur. Tard. 4, 6, 88; 4, 3, 46.

* * *

delight, pleasure, enjoyment.

dēlĭcĭae, ārum, f. (sing. dēlĭcĭa, ae, f.;

ante-and post-class.,

Plaut. Truc. 5, 29; id. Rud. 2, 4, 13; id. Poen. 1, 2, 152; Inscr. Grut. 1014, 5: dēlĭcĭum, ii, n., Phaedr. 4, 1, 8; Verg. Copa, 26; Mart. 7, 50, 2; 13, 98, 1; Inscr. Orell. 680; 1724; 2679 sq.; 4394; 4958. And dēlĭcĭus, ii, m., Inscr. Don. cl. 1, 132, and ap. Gorium Columb. Liv. p. 73, no. 4) [delicio; that which allures, flatters the senses], delight, pleasure, charm, allurement; deliciousness, luxuriousness, voluptuousness, curiosities of art; sport, frolics, etc. (freq. and class.; for syn. cf.: voluptas, libido, delectatio, oblectatio, delectamentum, oblectamentum).

Prop.:

cogitatio amoenitatum ad delectationem, aut supellectilis ad delicias, aut epularum ad voluptates,

Cic. Par. 1, 2; cf. Hor. Od. 4, 8, 10 et saep.:

deliciarum causa et voluptatis cives Romanos cum mitella saepe vidimus,

Cic. Rab. Post. 10:

multarum deliciarum comes est extrema saltatio,

id. Mur. 6:

deliciis diffluentes,

id. Lael. 15; id. Verr. 2, 4, 57; Sall. C. 31, 3; Hor. Ep. 1, 6, 31 et saep.:

Herodotus Thucydidesque longissime a talibus deliciis vel potius ineptiis afuerunt,

Cic. Or. 12 fin.; cf. Quint. 1, 11, 6; 12, 8, 4: delicias facere, to play tricks, to joke, to make sport of one, Plaut. Men. 2, 3, 30; id. Poen. 1, 2, 68; 83; on the contrary, to sport as lovers, Catull. 45, 24;

72, 2: amores et hae deliciae quae vocantur,

Cic. Cael. 19:

votorum,

a dallying with, fondly prolonging, Juv. 10, 291: ecce aliae deliciae ( pretensions) equitum vix ferendae, Cic. Att. 1, 17, 9:

esse in deliciis alicui,

to be any one's favorite, Cic. Verr. 2, 4, 1 fin.; so id. Vatin. 8 fin.; Lucr. 4, 1152:

aliquid in deliciis habere,

Cic. Div. 1, 34 fin.:

habere aliquem in deliciis,

Suet. Vit. 12:

in deliciis vivere,

Vulg. Apoc. 18, 9. —

Transf., of living beings: delight, darling, sweetheart, beloved:

tu urbanus scurra, deliciae popli,

Plaut. Most. 1, 1, 14:

mea voluptas, meae deliciae, mea vita, mea amoenitas,

id. Poen. 1, 2, 152:

amores ac deliciae tuae Roscius,

Cic. Div. 1, 36, 79; cf. id. Att. 16, 6 fin.; id. Phil. 6, 5;

and the well-known appellation of Titus: amor ac deliciae generis humani,

Suet. Tit. 1: C. Sempronium Rufum mel ac delicias tuas, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8:

Corydon ardebat Alexim, Delicias domini,

Verg. E. 2, 2; cf. id. ib. 9, 22, Cat. 6, 1:

verba ne Alexandrinis quidem permittenda deliciis,

favorite slaves, Quint. 1, 2, 7:

aegrae solaque libidine fortes Deliciae,

a voluptuary, minion, Juv. 4, 4; Petr. 67; Stat. Silv. 5, 5, 67; cf.

Plutarch, Anton. 59: delicias hominis,

a precious fellow! Juv. 6, 47.

dēlĭcĭae, ārum, f. (sing. dēlĭcĭa, ae, f.;

ante-and post-class.,

Plaut. Truc. 5, 29; id. Rud. 2, 4, 13; id. Poen. 1, 2, 152; Inscr. Grut. 1014, 5: dēlĭcĭum, ii, n., Phaedr. 4, 1, 8; Verg. Copa, 26; Mart. 7, 50, 2; 13, 98, 1; Inscr. Orell. 680; 1724; 2679 sq.; 4394; 4958. And dēlĭcĭus, ii, m., Inscr. Don. cl. 1, 132, and ap. Gorium Columb. Liv. p. 73, no. 4) [delicio; that which allures, flatters the senses], delight, pleasure, charm, allurement; deliciousness, luxuriousness, voluptuousness, curiosities of art; sport, frolics, etc. (freq. and class.; for syn. cf.: voluptas, libido, delectatio, oblectatio, delectamentum, oblectamentum).

Prop.:

cogitatio amoenitatum ad delectationem, aut supellectilis ad delicias, aut epularum ad voluptates,

Cic. Par. 1, 2; cf. Hor. Od. 4, 8, 10 et saep.:

deliciarum causa et voluptatis cives Romanos cum mitella saepe vidimus,

Cic. Rab. Post. 10:

multarum deliciarum comes est extrema saltatio,

id. Mur. 6:

deliciis diffluentes,

id. Lael. 15; id. Verr. 2, 4, 57; Sall. C. 31, 3; Hor. Ep. 1, 6, 31 et saep.:

Herodotus Thucydidesque longissime a talibus deliciis vel potius ineptiis afuerunt,

Cic. Or. 12 fin.; cf. Quint. 1, 11, 6; 12, 8, 4: delicias facere, to play tricks, to joke, to make sport of one, Plaut. Men. 2, 3, 30; id. Poen. 1, 2, 68; 83; on the contrary, to sport as lovers, Catull. 45, 24;

72, 2: amores et hae deliciae quae vocantur,

Cic. Cael. 19:

votorum,

a dallying with, fondly prolonging, Juv. 10, 291: ecce aliae deliciae ( pretensions) equitum vix ferendae, Cic. Att. 1, 17, 9:

esse in deliciis alicui,

to be any one's favorite, Cic. Verr. 2, 4, 1 fin.; so id. Vatin. 8 fin.; Lucr. 4, 1152:

aliquid in deliciis habere,

Cic. Div. 1, 34 fin.:

habere aliquem in deliciis,

Suet. Vit. 12:

in deliciis vivere,

Vulg. Apoc. 18, 9. —

Transf., of living beings: delight, darling, sweetheart, beloved:

tu urbanus scurra, deliciae popli,

Plaut. Most. 1, 1, 14:

mea voluptas, meae deliciae, mea vita, mea amoenitas,

id. Poen. 1, 2, 152:

amores ac deliciae tuae Roscius,

Cic. Div. 1, 36, 79; cf. id. Att. 16, 6 fin.; id. Phil. 6, 5;

and the well-known appellation of Titus: amor ac deliciae generis humani,

Suet. Tit. 1: C. Sempronium Rufum mel ac delicias tuas, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8:

Corydon ardebat Alexim, Delicias domini,

Verg. E. 2, 2; cf. id. ib. 9, 22, Cat. 6, 1:

verba ne Alexandrinis quidem permittenda deliciis,

favorite slaves, Quint. 1, 2, 7:

aegrae solaque libidine fortes Deliciae,

a voluptuary, minion, Juv. 4, 4; Petr. 67; Stat. Silv. 5, 5, 67; cf.

Plutarch, Anton. 59: delicias hominis,

a precious fellow! Juv. 6, 47.

dēsĭdĭōsus, a, um, adv. [desidia], qs. full of idleness, i. e. slothful, indolent, lazy (for syn. cf.: piger, segnis, iners, deses, ignavus, socors, lentus, tardus, otiosus).

Prop. (rare):

qui in oppido sederent quam qui rura colerent, desidiosiores,

Varr. R. R. 2 praef.:

si comparer illi, sum desidiosissimus,

Plin. Ep. 3, 5, 19; Col. 12, 1, 1:

desidiosior in professione grammatica habebatur,

Suet. Gramm. 8:

qui nolet fieri desidiosus, amet,

Ov. Am. 1, 9, 46:

apis,

Luc. 9, 288.—

Transf., causing idleness, making lazy: si quod facit, ab eo (nominetur) quod fit, ut cum desidiosam artem dicemus, quia desidiosos facit, Auct. Her. 4, 32, 43:

habet etiam amoenitas ipsa vel sumptuosas vel desidiosas illecebras multas cupiditatum,

Cic. Rep. 2, 4:

delectatio,

id. de Or. 3, 23, 88:

inertissimum et desidiosissimum otium,

id. Agr. 2, 33 fin.:

desidiose puer (sc. Cupido),

Ov. Am. 2, 92.—

* Adv.: dēsĭdĭōsē, idly:

agere aetatem,

Lucr. 4, 1136.

ŏdōrātĭo, ōnis, f. [odoror].

Lit., a smelling, smell (very rare):

qualis est haec aurium delectatio, tales sunt oculorum et tactionum et odorationum et saporum,

Cic. Tusc. 4, 9, 20.—

Transf., the smell, the sense of smelling:

odoratio in duas nares a summo artifice divisa est,

Lact. Opif. D. 10.

pŏtis (in the positive rarely declined, and in the neutr. pŏte), adj. ( comp. pŏ-tĭor, ius; sup. pŏtissĭmus, a, um; class. only in the comp.) [Sanscr. patis, lord; Gr. posis, husband; des-potês, lord; Lat. compotis (compos) potiri].

Posit., able, capable; possible (mostly ante-class. and poet.): divi qui potes pro illo quod Samothraces theoi dunatoi, Varr L. L. 5, § 58 Müll.; Macr. S. 3, 4:

nisi qui colaphos perpeti Potis parasitus,

Plaut. Capt. 1, 1, 21.—Usually in the connection potis or pote est, he, she, or it is able, may, or can:

at ea supterfugere potis es pauca,

Plaut. Capt. 5, 2, 17: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, old poet ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38: istam non potis est vis saeva exstinguere venti, Poët. ap. Gell. 19, 9, 12:

at non Evandrum potis est vis ulla tenere,

Verg. A. 11, 148:

quod nunquam potis est sejungi,

Lucr. 1, 452:

nec potis est cerni,

id. 5, 719; Cat. 76, 24:

qui potis est?

how is it possible? id. 72, 7.—With plur.: si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):

duae plus satis dare potis sunt,

Plaut. Poen. 1, 2, 17:

quid pastores potis sint,

Varr. R. R. 2, 2.—Without est: quis potis ingentes oras evolvere belli? Enn. ap. Diom. p. 381 P. (Ann. v. 178 Vahl.); Verg. A. 3, 671; Hor. C. 3, 17, 13.—Form pote:

si non aliud pote est,

Cat. 43, 16. Without est:

nec devitari letum pote,

Lucr. 3, 1079: viget, veget, utpote plurimum, Varr. ap Non. 2, 876:

nec non emptor pote ex empto vendito illum damnare,

id. R. R. 2, 2:

nec eniti remis pote,

Val. Fl. 4, 680; Prop. 2, 1, 46:

qui pote? vis dicam? nugaris,

Pers. 1, 56:

in te dici pote, Id, quod,

Cat. 98, 1:

nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam,

id. 67, 11:

hoc facito, sive id non pote sive pote,

be it impossible or possible, id. 76, 16:

quid pote simplicius?

what can be more simple? Mart. 9, 16, 2:

nihil pote supra,

nothing could exceed it, Ter. Ad. 2, 3, 11; Auct. ap. Cic. Brut. 46, 172; Cic. Att. 13, 38, 1:

quantum pote,

as soon as possible, id. ib. 4, 13, 1: quam pote, as much as possible (post-class.):

aufugiamus istinc quam pote longissime,

App. M. 1, p. 107, 9; 2, p. 119, 33.—

Comp.: pŏtĭor, us, that may be preferred, preferred; better, preferable (class.).

Of persons:

numquam edepol erit ille potior Harpax, quam ego,

Plaut. Ps. 4, 1, 17; 1, 3, 95:

quem aequiust potiorem habere quam te?

id. Stich. 1, 2, 40: qui plus pollet potiorque est patre, old poet ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69; id. Fam. 10, 3, 2:

itaque cives potiores quam peregrini,

id. Lael. 5, 19:

Sosim et Moericum quibus tantam crederem rem, potiores habui,

Liv. 26, 31, 4:

at tu, qui potior nunc es,

happier in love, preferred, Tib. 1, 6, 33 (5, 69):

ut in judicio possessionis potior esset,

Dig. 18, 1, 34.—

Of things, better, stronger, preferable, more useful or important:

nulla potior serenda,

Varr. R. R. 1, 15:

sucus,

Plin. 36, 22, 43, § 158:

novistine locum potiorem rure beato?

Hor. Ep. 1, 10, 14:

sententia,

id. Epod. 16, 17:

mors civibus Romanis semper fuit servitute potior,

Cic. Phil. 10, 9, 19:

illi turpis vita integrā famā potior fuit,

Sall. J. 67, 3:

nihil mihi potius fuit quam ut Massinissam convenirem,

I had nothing more important, nothing more urgent to do, Cic. Rep. 6, 9, 9:

illa semper potiora duxisti, quae, etc.,

id. de Or. 3, 22, 82:

semper se rei publicae commoda privatis necessitatibus habuisse potiora,

Caes. B. C. 1, 8.— Subst.:

ut probetis potiora,

Vulg. Phil. 1, 10: hem, mater mea, tibi rem potiorem video (sc. verbis), I see a fact stronger than words, i. e. a clearer proof, Plaut. Aul. 4, 7, 12.—

Sup.: pŏtissĭmus, a, um, the chief, principal, most prominent, most important.

Of persons ( poet. and in post-Aug. prose):

item huic ultro fit, ut Meret, potissimus nostrae domi ut sit,

Plaut. Men. 2, 3, 9:

tantis potissimus umbris,

Stat. Th. 4, 627:

potissimos libertorum veneno interficere,

Tac. A. 14, 65.—

Of things (class.):

utrum potius, aut quid potissimum sit, quaeritur,

Cic. Inv. 1, 12, 17:

cura,

Stat. S. 4, 4, 20:

nobilitas,

Plin. 14, 2, 4, § 25:

opusculum,

Plin. Ep. 4, 14, 10:

causa,

Tac. A. 4, 16.—Hence, adv., only in the comp. and sup.

Comp.: pŏtĭus, rather, preferably, more (class.; cf.: satius, prius): quo nos vocabis nomine? Ar. Libortos. Le. Non patronos? Ar. Id potius, Plaut. As. 3, 3, 62:

sed scin', quid volo potius, sodes, facias?

Ter. Hec. 5, 1, 27; id. And. 5, 3, 2:

nec vero imperia expetenda: ac potius non accipienda interdum,

Cic. Off. 1, 20, 68.— With quam, Plaut. Aul. 4, 2, 11:

Galliam potius esse Ariovisti quam populi Romani,

Caes. B. G. 1, 45.—When the predicates are compared, the verb in the following clause is always in the subj.:

perpessus est omnia potius quam conscios indicaret,

rather than, Cic. Tusc. 2, 22, 52:

in oratione non vis potius quam delectatio postulatur,

Cic. de Or. 2, 78, 317:

privabo potius illum debito testimonio quam id cum meā laude communicem,

id. Ac. 2, 1, 3:

scribam aliquid potius, quam committam ut litterae non reddantur,

id. Att. 5, 6, 2:

nos potius nostro delicto plectemur, quam res publica nostra peccata luat,

Liv. 8, 7, 17:

per interregem comitia habenda potius, quam consulum alter a bello avocaretur,

id. 22, 23, 10; 9, 14, 16.— So with quam ut:

se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,

Liv. 4, 2, 8: audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati, etc., id. 2, 34, 11; 6, 28, 8; 9, 14, 7.—But after verbs of willing, wishing (sometimes of declaring), the inf. is used:

dictatore obstinato tollere potius totum e re publicā consulatum, quam promiscuum facere,

Liv. 7, 21, 1; 23, 9, 8; 21, 13, 8: v. Weissenb. ad Liv. 2, 15, 2; Fest. s. v. olivitam, p. 202 Müll.; v. Muuml;ll. ad. loc. p. 203, a. —In an inverted order:

quam potius,

Verg. Copa, 5: quid mihi negotii est eum istis nugacibus, quam potius potamus mulsum? C. Titius ap. Macr. S. 2, 12.—Sometimes potius is to be supplied:

tacita, bona est mulier semper, quam loquens,

Plaut. Rud. 4, 4, 70; id. Men. 5, 1, 26:

tamen statuit congredi, quam cum tantis copiis refugere,

Nep. Dat. 8, 1.—Pleon., with words which already express comparison.— Comp., Ter. Hec. 4, 1, 19:

Uticae potius quam Romae esse malle,

Cic. Lig. 2, 5:

favorabiliores rei potius, quam actores habentur,

Dig. 50, 17, 167.—

Esp., introducing a repetition of a thought in a corrected or strengthened form: aut potius, vel potius, or rather, or I may better say, etc.:

efficiet enim ratio ut... mors aut malum non sit, aut sit bonum potius,

Cic. Tusc. 1, 11, 23:

quam fuit imbecillus P. Africani filius, quam tenui aut nullā potius valetudine,

id. Sen. 11, 35:

erravit aut potius insanivit Apronius?

id. Verr. 2, 3, 48, § 113:

Cato magnus hercule homo, vel potius summus et singularis vir,

id. Brut. 85, 293; Dig. 1, 5, 16.—

Sup.: pŏtissĭmē ( pŏtissŭ-), and more freq. pŏtissĭmum ( pŏtissŭ-), chiefly, principally, especially, in preference to all others, above all, most of all (class.).—Form potissime, Cels. 3, 6.—Form potissimum:

responde, quo leto censes me ut peream potissimum?

Plaut. Merc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 6, 23:

exsistat aliquis et potissimum Caecus ille,

Cic. Cael. 14, 33; id. Mur. 2, 4:

nos id potissimum consecuti sumus,

id. Tusc. 5, 4, 11:

tanta erat contentio, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut,

Caes. B. C. 2, 43:

quid agam? aut quo potissimum infelix accedam?

Sall. J. 14, 15; Auct. Her. 3, 2, 2; Lact. 2, 18, 3.

pŏtis (in the positive rarely declined, and in the neutr. pŏte), adj. ( comp. pŏ-tĭor, ius; sup. pŏtissĭmus, a, um; class. only in the comp.) [Sanscr. patis, lord; Gr. posis, husband; des-potês, lord; Lat. compotis (compos) potiri].

Posit., able, capable; possible (mostly ante-class. and poet.): divi qui potes pro illo quod Samothraces theoi dunatoi, Varr L. L. 5, § 58 Müll.; Macr. S. 3, 4:

nisi qui colaphos perpeti Potis parasitus,

Plaut. Capt. 1, 1, 21.—Usually in the connection potis or pote est, he, she, or it is able, may, or can:

at ea supterfugere potis es pauca,

Plaut. Capt. 5, 2, 17: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, old poet ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38: istam non potis est vis saeva exstinguere venti, Poët. ap. Gell. 19, 9, 12:

at non Evandrum potis est vis ulla tenere,

Verg. A. 11, 148:

quod nunquam potis est sejungi,

Lucr. 1, 452:

nec potis est cerni,

id. 5, 719; Cat. 76, 24:

qui potis est?

how is it possible? id. 72, 7.—With plur.: si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):

duae plus satis dare potis sunt,

Plaut. Poen. 1, 2, 17:

quid pastores potis sint,

Varr. R. R. 2, 2.—Without est: quis potis ingentes oras evolvere belli? Enn. ap. Diom. p. 381 P. (Ann. v. 178 Vahl.); Verg. A. 3, 671; Hor. C. 3, 17, 13.—Form pote:

si non aliud pote est,

Cat. 43, 16. Without est:

nec devitari letum pote,

Lucr. 3, 1079: viget, veget, utpote plurimum, Varr. ap Non. 2, 876:

nec non emptor pote ex empto vendito illum damnare,

id. R. R. 2, 2:

nec eniti remis pote,

Val. Fl. 4, 680; Prop. 2, 1, 46:

qui pote? vis dicam? nugaris,

Pers. 1, 56:

in te dici pote, Id, quod,

Cat. 98, 1:

nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam,

id. 67, 11:

hoc facito, sive id non pote sive pote,

be it impossible or possible, id. 76, 16:

quid pote simplicius?

what can be more simple? Mart. 9, 16, 2:

nihil pote supra,

nothing could exceed it, Ter. Ad. 2, 3, 11; Auct. ap. Cic. Brut. 46, 172; Cic. Att. 13, 38, 1:

quantum pote,

as soon as possible, id. ib. 4, 13, 1: quam pote, as much as possible (post-class.):

aufugiamus istinc quam pote longissime,

App. M. 1, p. 107, 9; 2, p. 119, 33.—

Comp.: pŏtĭor, us, that may be preferred, preferred; better, preferable (class.).

Of persons:

numquam edepol erit ille potior Harpax, quam ego,

Plaut. Ps. 4, 1, 17; 1, 3, 95:

quem aequiust potiorem habere quam te?

id. Stich. 1, 2, 40: qui plus pollet potiorque est patre, old poet ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69; id. Fam. 10, 3, 2:

itaque cives potiores quam peregrini,

id. Lael. 5, 19:

Sosim et Moericum quibus tantam crederem rem, potiores habui,

Liv. 26, 31, 4:

at tu, qui potior nunc es,

happier in love, preferred, Tib. 1, 6, 33 (5, 69):

ut in judicio possessionis potior esset,

Dig. 18, 1, 34.—

Of things, better, stronger, preferable, more useful or important:

nulla potior serenda,

Varr. R. R. 1, 15:

sucus,

Plin. 36, 22, 43, § 158:

novistine locum potiorem rure beato?

Hor. Ep. 1, 10, 14:

sententia,

id. Epod. 16, 17:

mors civibus Romanis semper fuit servitute potior,

Cic. Phil. 10, 9, 19:

illi turpis vita integrā famā potior fuit,

Sall. J. 67, 3:

nihil mihi potius fuit quam ut Massinissam convenirem,

I had nothing more important, nothing more urgent to do, Cic. Rep. 6, 9, 9:

illa semper potiora duxisti, quae, etc.,

id. de Or. 3, 22, 82:

semper se rei publicae commoda privatis necessitatibus habuisse potiora,

Caes. B. C. 1, 8.— Subst.:

ut probetis potiora,

Vulg. Phil. 1, 10: hem, mater mea, tibi rem potiorem video (sc. verbis), I see a fact stronger than words, i. e. a clearer proof, Plaut. Aul. 4, 7, 12.—

Sup.: pŏtissĭmus, a, um, the chief, principal, most prominent, most important.

Of persons ( poet. and in post-Aug. prose):

item huic ultro fit, ut Meret, potissimus nostrae domi ut sit,

Plaut. Men. 2, 3, 9:

tantis potissimus umbris,

Stat. Th. 4, 627:

potissimos libertorum veneno interficere,

Tac. A. 14, 65.—

Of things (class.):

utrum potius, aut quid potissimum sit, quaeritur,

Cic. Inv. 1, 12, 17:

cura,

Stat. S. 4, 4, 20:

nobilitas,

Plin. 14, 2, 4, § 25:

opusculum,

Plin. Ep. 4, 14, 10:

causa,

Tac. A. 4, 16.—Hence, adv., only in the comp. and sup.

Comp.: pŏtĭus, rather, preferably, more (class.; cf.: satius, prius): quo nos vocabis nomine? Ar. Libortos. Le. Non patronos? Ar. Id potius, Plaut. As. 3, 3, 62:

sed scin', quid volo potius, sodes, facias?

Ter. Hec. 5, 1, 27; id. And. 5, 3, 2:

nec vero imperia expetenda: ac potius non accipienda interdum,

Cic. Off. 1, 20, 68.— With quam, Plaut. Aul. 4, 2, 11:

Galliam potius esse Ariovisti quam populi Romani,

Caes. B. G. 1, 45.—When the predicates are compared, the verb in the following clause is always in the subj.:

perpessus est omnia potius quam conscios indicaret,

rather than, Cic. Tusc. 2, 22, 52:

in oratione non vis potius quam delectatio postulatur,

Cic. de Or. 2, 78, 317:

privabo potius illum debito testimonio quam id cum meā laude communicem,

id. Ac. 2, 1, 3:

scribam aliquid potius, quam committam ut litterae non reddantur,

id. Att. 5, 6, 2:

nos potius nostro delicto plectemur, quam res publica nostra peccata luat,

Liv. 8, 7, 17:

per interregem comitia habenda potius, quam consulum alter a bello avocaretur,

id. 22, 23, 10; 9, 14, 16.— So with quam ut:

se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,

Liv. 4, 2, 8: audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati, etc., id. 2, 34, 11; 6, 28, 8; 9, 14, 7.—But after verbs of willing, wishing (sometimes of declaring), the inf. is used:

dictatore obstinato tollere potius totum e re publicā consulatum, quam promiscuum facere,

Liv. 7, 21, 1; 23, 9, 8; 21, 13, 8: v. Weissenb. ad Liv. 2, 15, 2; Fest. s. v. olivitam, p. 202 Müll.; v. Muuml;ll. ad. loc. p. 203, a. —In an inverted order:

quam potius,

Verg. Copa, 5: quid mihi negotii est eum istis nugacibus, quam potius potamus mulsum? C. Titius ap. Macr. S. 2, 12.—Sometimes potius is to be supplied:

tacita, bona est mulier semper, quam loquens,

Plaut. Rud. 4, 4, 70; id. Men. 5, 1, 26:

tamen statuit congredi, quam cum tantis copiis refugere,

Nep. Dat. 8, 1.—Pleon., with words which already express comparison.— Comp., Ter. Hec. 4, 1, 19:

Uticae potius quam Romae esse malle,

Cic. Lig. 2, 5:

favorabiliores rei potius, quam actores habentur,

Dig. 50, 17, 167.—

Esp., introducing a repetition of a thought in a corrected or strengthened form: aut potius, vel potius, or rather, or I may better say, etc.:

efficiet enim ratio ut... mors aut malum non sit, aut sit bonum potius,

Cic. Tusc. 1, 11, 23:

quam fuit imbecillus P. Africani filius, quam tenui aut nullā potius valetudine,

id. Sen. 11, 35:

erravit aut potius insanivit Apronius?

id. Verr. 2, 3, 48, § 113:

Cato magnus hercule homo, vel potius summus et singularis vir,

id. Brut. 85, 293; Dig. 1, 5, 16.—

Sup.: pŏtissĭmē ( pŏtissŭ-), and more freq. pŏtissĭmum ( pŏtissŭ-), chiefly, principally, especially, in preference to all others, above all, most of all (class.).—Form potissime, Cels. 3, 6.—Form potissimum:

responde, quo leto censes me ut peream potissimum?

Plaut. Merc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 6, 23:

exsistat aliquis et potissimum Caecus ille,

Cic. Cael. 14, 33; id. Mur. 2, 4:

nos id potissimum consecuti sumus,

id. Tusc. 5, 4, 11:

tanta erat contentio, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut,

Caes. B. C. 2, 43:

quid agam? aut quo potissimum infelix accedam?

Sall. J. 14, 15; Auct. Her. 3, 2, 2; Lact. 2, 18, 3.

pŏtis (in the positive rarely declined, and in the neutr. pŏte), adj. ( comp. pŏ-tĭor, ius; sup. pŏtissĭmus, a, um; class. only in the comp.) [Sanscr. patis, lord; Gr. posis, husband; des-potês, lord; Lat. compotis (compos) potiri].

Posit., able, capable; possible (mostly ante-class. and poet.): divi qui potes pro illo quod Samothraces theoi dunatoi, Varr L. L. 5, § 58 Müll.; Macr. S. 3, 4:

nisi qui colaphos perpeti Potis parasitus,

Plaut. Capt. 1, 1, 21.—Usually in the connection potis or pote est, he, she, or it is able, may, or can:

at ea supterfugere potis es pauca,

Plaut. Capt. 5, 2, 17: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, old poet ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38: istam non potis est vis saeva exstinguere venti, Poët. ap. Gell. 19, 9, 12:

at non Evandrum potis est vis ulla tenere,

Verg. A. 11, 148:

quod nunquam potis est sejungi,

Lucr. 1, 452:

nec potis est cerni,

id. 5, 719; Cat. 76, 24:

qui potis est?

how is it possible? id. 72, 7.—With plur.: si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):

duae plus satis dare potis sunt,

Plaut. Poen. 1, 2, 17:

quid pastores potis sint,

Varr. R. R. 2, 2.—Without est: quis potis ingentes oras evolvere belli? Enn. ap. Diom. p. 381 P. (Ann. v. 178 Vahl.); Verg. A. 3, 671; Hor. C. 3, 17, 13.—Form pote:

si non aliud pote est,

Cat. 43, 16. Without est:

nec devitari letum pote,

Lucr. 3, 1079: viget, veget, utpote plurimum, Varr. ap Non. 2, 876:

nec non emptor pote ex empto vendito illum damnare,

id. R. R. 2, 2:

nec eniti remis pote,

Val. Fl. 4, 680; Prop. 2, 1, 46:

qui pote? vis dicam? nugaris,

Pers. 1, 56:

in te dici pote, Id, quod,

Cat. 98, 1:

nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam,

id. 67, 11:

hoc facito, sive id non pote sive pote,

be it impossible or possible, id. 76, 16:

quid pote simplicius?

what can be more simple? Mart. 9, 16, 2:

nihil pote supra,

nothing could exceed it, Ter. Ad. 2, 3, 11; Auct. ap. Cic. Brut. 46, 172; Cic. Att. 13, 38, 1:

quantum pote,

as soon as possible, id. ib. 4, 13, 1: quam pote, as much as possible (post-class.):

aufugiamus istinc quam pote longissime,

App. M. 1, p. 107, 9; 2, p. 119, 33.—

Comp.: pŏtĭor, us, that may be preferred, preferred; better, preferable (class.).

Of persons:

numquam edepol erit ille potior Harpax, quam ego,

Plaut. Ps. 4, 1, 17; 1, 3, 95:

quem aequiust potiorem habere quam te?

id. Stich. 1, 2, 40: qui plus pollet potiorque est patre, old poet ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69; id. Fam. 10, 3, 2:

itaque cives potiores quam peregrini,

id. Lael. 5, 19:

Sosim et Moericum quibus tantam crederem rem, potiores habui,

Liv. 26, 31, 4:

at tu, qui potior nunc es,

happier in love, preferred, Tib. 1, 6, 33 (5, 69):

ut in judicio possessionis potior esset,

Dig. 18, 1, 34.—

Of things, better, stronger, preferable, more useful or important:

nulla potior serenda,

Varr. R. R. 1, 15:

sucus,

Plin. 36, 22, 43, § 158:

novistine locum potiorem rure beato?

Hor. Ep. 1, 10, 14:

sententia,

id. Epod. 16, 17:

mors civibus Romanis semper fuit servitute potior,

Cic. Phil. 10, 9, 19:

illi turpis vita integrā famā potior fuit,

Sall. J. 67, 3:

nihil mihi potius fuit quam ut Massinissam convenirem,

I had nothing more important, nothing more urgent to do, Cic. Rep. 6, 9, 9:

illa semper potiora duxisti, quae, etc.,

id. de Or. 3, 22, 82:

semper se rei publicae commoda privatis necessitatibus habuisse potiora,

Caes. B. C. 1, 8.— Subst.:

ut probetis potiora,

Vulg. Phil. 1, 10: hem, mater mea, tibi rem potiorem video (sc. verbis), I see a fact stronger than words, i. e. a clearer proof, Plaut. Aul. 4, 7, 12.—

Sup.: pŏtissĭmus, a, um, the chief, principal, most prominent, most important.

Of persons ( poet. and in post-Aug. prose):

item huic ultro fit, ut Meret, potissimus nostrae domi ut sit,

Plaut. Men. 2, 3, 9:

tantis potissimus umbris,

Stat. Th. 4, 627:

potissimos libertorum veneno interficere,

Tac. A. 14, 65.—

Of things (class.):

utrum potius, aut quid potissimum sit, quaeritur,

Cic. Inv. 1, 12, 17:

cura,

Stat. S. 4, 4, 20:

nobilitas,

Plin. 14, 2, 4, § 25:

opusculum,

Plin. Ep. 4, 14, 10:

causa,

Tac. A. 4, 16.—Hence, adv., only in the comp. and sup.

Comp.: pŏtĭus, rather, preferably, more (class.; cf.: satius, prius): quo nos vocabis nomine? Ar. Libortos. Le. Non patronos? Ar. Id potius, Plaut. As. 3, 3, 62:

sed scin', quid volo potius, sodes, facias?

Ter. Hec. 5, 1, 27; id. And. 5, 3, 2:

nec vero imperia expetenda: ac potius non accipienda interdum,

Cic. Off. 1, 20, 68.— With quam, Plaut. Aul. 4, 2, 11:

Galliam potius esse Ariovisti quam populi Romani,

Caes. B. G. 1, 45.—When the predicates are compared, the verb in the following clause is always in the subj.:

perpessus est omnia potius quam conscios indicaret,

rather than, Cic. Tusc. 2, 22, 52:

in oratione non vis potius quam delectatio postulatur,

Cic. de Or. 2, 78, 317:

privabo potius illum debito testimonio quam id cum meā laude communicem,

id. Ac. 2, 1, 3:

scribam aliquid potius, quam committam ut litterae non reddantur,

id. Att. 5, 6, 2:

nos potius nostro delicto plectemur, quam res publica nostra peccata luat,

Liv. 8, 7, 17:

per interregem comitia habenda potius, quam consulum alter a bello avocaretur,

id. 22, 23, 10; 9, 14, 16.— So with quam ut:

se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,

Liv. 4, 2, 8: audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati, etc., id. 2, 34, 11; 6, 28, 8; 9, 14, 7.—But after verbs of willing, wishing (sometimes of declaring), the inf. is used:

dictatore obstinato tollere potius totum e re publicā consulatum, quam promiscuum facere,

Liv. 7, 21, 1; 23, 9, 8; 21, 13, 8: v. Weissenb. ad Liv. 2, 15, 2; Fest. s. v. olivitam, p. 202 Müll.; v. Muuml;ll. ad. loc. p. 203, a. —In an inverted order:

quam potius,

Verg. Copa, 5: quid mihi negotii est eum istis nugacibus, quam potius potamus mulsum? C. Titius ap. Macr. S. 2, 12.—Sometimes potius is to be supplied:

tacita, bona est mulier semper, quam loquens,

Plaut. Rud. 4, 4, 70; id. Men. 5, 1, 26:

tamen statuit congredi, quam cum tantis copiis refugere,

Nep. Dat. 8, 1.—Pleon., with words which already express comparison.— Comp., Ter. Hec. 4, 1, 19:

Uticae potius quam Romae esse malle,

Cic. Lig. 2, 5:

favorabiliores rei potius, quam actores habentur,

Dig. 50, 17, 167.—

Esp., introducing a repetition of a thought in a corrected or strengthened form: aut potius, vel potius, or rather, or I may better say, etc.:

efficiet enim ratio ut... mors aut malum non sit, aut sit bonum potius,

Cic. Tusc. 1, 11, 23:

quam fuit imbecillus P. Africani filius, quam tenui aut nullā potius valetudine,

id. Sen. 11, 35:

erravit aut potius insanivit Apronius?

id. Verr. 2, 3, 48, § 113:

Cato magnus hercule homo, vel potius summus et singularis vir,

id. Brut. 85, 293; Dig. 1, 5, 16.—

Sup.: pŏtissĭmē ( pŏtissŭ-), and more freq. pŏtissĭmum ( pŏtissŭ-), chiefly, principally, especially, in preference to all others, above all, most of all (class.).—Form potissime, Cels. 3, 6.—Form potissimum:

responde, quo leto censes me ut peream potissimum?

Plaut. Merc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 6, 23:

exsistat aliquis et potissimum Caecus ille,

Cic. Cael. 14, 33; id. Mur. 2, 4:

nos id potissimum consecuti sumus,

id. Tusc. 5, 4, 11:

tanta erat contentio, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut,

Caes. B. C. 2, 43:

quid agam? aut quo potissimum infelix accedam?

Sall. J. 14, 15; Auct. Her. 3, 2, 2; Lact. 2, 18, 3.

pŏtis (in the positive rarely declined, and in the neutr. pŏte), adj. ( comp. pŏ-tĭor, ius; sup. pŏtissĭmus, a, um; class. only in the comp.) [Sanscr. patis, lord; Gr. posis, husband; des-potês, lord; Lat. compotis (compos) potiri].

Posit., able, capable; possible (mostly ante-class. and poet.): divi qui potes pro illo quod Samothraces theoi dunatoi, Varr L. L. 5, § 58 Müll.; Macr. S. 3, 4:

nisi qui colaphos perpeti Potis parasitus,

Plaut. Capt. 1, 1, 21.—Usually in the connection potis or pote est, he, she, or it is able, may, or can:

at ea supterfugere potis es pauca,

Plaut. Capt. 5, 2, 17: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, old poet ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38: istam non potis est vis saeva exstinguere venti, Poët. ap. Gell. 19, 9, 12:

at non Evandrum potis est vis ulla tenere,

Verg. A. 11, 148:

quod nunquam potis est sejungi,

Lucr. 1, 452:

nec potis est cerni,

id. 5, 719; Cat. 76, 24:

qui potis est?

how is it possible? id. 72, 7.—With plur.: si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):

duae plus satis dare potis sunt,

Plaut. Poen. 1, 2, 17:

quid pastores potis sint,

Varr. R. R. 2, 2.—Without est: quis potis ingentes oras evolvere belli? Enn. ap. Diom. p. 381 P. (Ann. v. 178 Vahl.); Verg. A. 3, 671; Hor. C. 3, 17, 13.—Form pote:

si non aliud pote est,

Cat. 43, 16. Without est:

nec devitari letum pote,

Lucr. 3, 1079: viget, veget, utpote plurimum, Varr. ap Non. 2, 876:

nec non emptor pote ex empto vendito illum damnare,

id. R. R. 2, 2:

nec eniti remis pote,

Val. Fl. 4, 680; Prop. 2, 1, 46:

qui pote? vis dicam? nugaris,

Pers. 1, 56:

in te dici pote, Id, quod,

Cat. 98, 1:

nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam,

id. 67, 11:

hoc facito, sive id non pote sive pote,

be it impossible or possible, id. 76, 16:

quid pote simplicius?

what can be more simple? Mart. 9, 16, 2:

nihil pote supra,

nothing could exceed it, Ter. Ad. 2, 3, 11; Auct. ap. Cic. Brut. 46, 172; Cic. Att. 13, 38, 1:

quantum pote,

as soon as possible, id. ib. 4, 13, 1: quam pote, as much as possible (post-class.):

aufugiamus istinc quam pote longissime,

App. M. 1, p. 107, 9; 2, p. 119, 33.—

Comp.: pŏtĭor, us, that may be preferred, preferred; better, preferable (class.).

Of persons:

numquam edepol erit ille potior Harpax, quam ego,

Plaut. Ps. 4, 1, 17; 1, 3, 95:

quem aequiust potiorem habere quam te?

id. Stich. 1, 2, 40: qui plus pollet potiorque est patre, old poet ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69; id. Fam. 10, 3, 2:

itaque cives potiores quam peregrini,

id. Lael. 5, 19:

Sosim et Moericum quibus tantam crederem rem, potiores habui,

Liv. 26, 31, 4:

at tu, qui potior nunc es,

happier in love, preferred, Tib. 1, 6, 33 (5, 69):

ut in judicio possessionis potior esset,

Dig. 18, 1, 34.—

Of things, better, stronger, preferable, more useful or important:

nulla potior serenda,

Varr. R. R. 1, 15:

sucus,

Plin. 36, 22, 43, § 158:

novistine locum potiorem rure beato?

Hor. Ep. 1, 10, 14:

sententia,

id. Epod. 16, 17:

mors civibus Romanis semper fuit servitute potior,

Cic. Phil. 10, 9, 19:

illi turpis vita integrā famā potior fuit,

Sall. J. 67, 3:

nihil mihi potius fuit quam ut Massinissam convenirem,

I had nothing more important, nothing more urgent to do, Cic. Rep. 6, 9, 9:

illa semper potiora duxisti, quae, etc.,

id. de Or. 3, 22, 82:

semper se rei publicae commoda privatis necessitatibus habuisse potiora,

Caes. B. C. 1, 8.— Subst.:

ut probetis potiora,

Vulg. Phil. 1, 10: hem, mater mea, tibi rem potiorem video (sc. verbis), I see a fact stronger than words, i. e. a clearer proof, Plaut. Aul. 4, 7, 12.—

Sup.: pŏtissĭmus, a, um, the chief, principal, most prominent, most important.

Of persons ( poet. and in post-Aug. prose):

item huic ultro fit, ut Meret, potissimus nostrae domi ut sit,

Plaut. Men. 2, 3, 9:

tantis potissimus umbris,

Stat. Th. 4, 627:

potissimos libertorum veneno interficere,

Tac. A. 14, 65.—

Of things (class.):

utrum potius, aut quid potissimum sit, quaeritur,

Cic. Inv. 1, 12, 17:

cura,

Stat. S. 4, 4, 20:

nobilitas,

Plin. 14, 2, 4, § 25:

opusculum,

Plin. Ep. 4, 14, 10:

causa,

Tac. A. 4, 16.—Hence, adv., only in the comp. and sup.

Comp.: pŏtĭus, rather, preferably, more (class.; cf.: satius, prius): quo nos vocabis nomine? Ar. Libortos. Le. Non patronos? Ar. Id potius, Plaut. As. 3, 3, 62:

sed scin', quid volo potius, sodes, facias?

Ter. Hec. 5, 1, 27; id. And. 5, 3, 2:

nec vero imperia expetenda: ac potius non accipienda interdum,

Cic. Off. 1, 20, 68.— With quam, Plaut. Aul. 4, 2, 11:

Galliam potius esse Ariovisti quam populi Romani,

Caes. B. G. 1, 45.—When the predicates are compared, the verb in the following clause is always in the subj.:

perpessus est omnia potius quam conscios indicaret,

rather than, Cic. Tusc. 2, 22, 52:

in oratione non vis potius quam delectatio postulatur,

Cic. de Or. 2, 78, 317:

privabo potius illum debito testimonio quam id cum meā laude communicem,

id. Ac. 2, 1, 3:

scribam aliquid potius, quam committam ut litterae non reddantur,

id. Att. 5, 6, 2:

nos potius nostro delicto plectemur, quam res publica nostra peccata luat,

Liv. 8, 7, 17:

per interregem comitia habenda potius, quam consulum alter a bello avocaretur,

id. 22, 23, 10; 9, 14, 16.— So with quam ut:

se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,

Liv. 4, 2, 8: audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati, etc., id. 2, 34, 11; 6, 28, 8; 9, 14, 7.—But after verbs of willing, wishing (sometimes of declaring), the inf. is used:

dictatore obstinato tollere potius totum e re publicā consulatum, quam promiscuum facere,

Liv. 7, 21, 1; 23, 9, 8; 21, 13, 8: v. Weissenb. ad Liv. 2, 15, 2; Fest. s. v. olivitam, p. 202 Müll.; v. Muuml;ll. ad. loc. p. 203, a. —In an inverted order:

quam potius,

Verg. Copa, 5: quid mihi negotii est eum istis nugacibus, quam potius potamus mulsum? C. Titius ap. Macr. S. 2, 12.—Sometimes potius is to be supplied:

tacita, bona est mulier semper, quam loquens,

Plaut. Rud. 4, 4, 70; id. Men. 5, 1, 26:

tamen statuit congredi, quam cum tantis copiis refugere,

Nep. Dat. 8, 1.—Pleon., with words which already express comparison.— Comp., Ter. Hec. 4, 1, 19:

Uticae potius quam Romae esse malle,

Cic. Lig. 2, 5:

favorabiliores rei potius, quam actores habentur,

Dig. 50, 17, 167.—

Esp., introducing a repetition of a thought in a corrected or strengthened form: aut potius, vel potius, or rather, or I may better say, etc.:

efficiet enim ratio ut... mors aut malum non sit, aut sit bonum potius,

Cic. Tusc. 1, 11, 23:

quam fuit imbecillus P. Africani filius, quam tenui aut nullā potius valetudine,

id. Sen. 11, 35:

erravit aut potius insanivit Apronius?

id. Verr. 2, 3, 48, § 113:

Cato magnus hercule homo, vel potius summus et singularis vir,

id. Brut. 85, 293; Dig. 1, 5, 16.—

Sup.: pŏtissĭmē ( pŏtissŭ-), and more freq. pŏtissĭmum ( pŏtissŭ-), chiefly, principally, especially, in preference to all others, above all, most of all (class.).—Form potissime, Cels. 3, 6.—Form potissimum:

responde, quo leto censes me ut peream potissimum?

Plaut. Merc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 6, 23:

exsistat aliquis et potissimum Caecus ille,

Cic. Cael. 14, 33; id. Mur. 2, 4:

nos id potissimum consecuti sumus,

id. Tusc. 5, 4, 11:

tanta erat contentio, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut,

Caes. B. C. 2, 43:

quid agam? aut quo potissimum infelix accedam?

Sall. J. 14, 15; Auct. Her. 3, 2, 2; Lact. 2, 18, 3.

pŏtis (in the positive rarely declined, and in the neutr. pŏte), adj. ( comp. pŏ-tĭor, ius; sup. pŏtissĭmus, a, um; class. only in the comp.) [Sanscr. patis, lord; Gr. posis, husband; des-potês, lord; Lat. compotis (compos) potiri].

Posit., able, capable; possible (mostly ante-class. and poet.): divi qui potes pro illo quod Samothraces theoi dunatoi, Varr L. L. 5, § 58 Müll.; Macr. S. 3, 4:

nisi qui colaphos perpeti Potis parasitus,

Plaut. Capt. 1, 1, 21.—Usually in the connection potis or pote est, he, she, or it is able, may, or can:

at ea supterfugere potis es pauca,

Plaut. Capt. 5, 2, 17: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, old poet ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38: istam non potis est vis saeva exstinguere venti, Poët. ap. Gell. 19, 9, 12:

at non Evandrum potis est vis ulla tenere,

Verg. A. 11, 148:

quod nunquam potis est sejungi,

Lucr. 1, 452:

nec potis est cerni,

id. 5, 719; Cat. 76, 24:

qui potis est?

how is it possible? id. 72, 7.—With plur.: si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):

duae plus satis dare potis sunt,

Plaut. Poen. 1, 2, 17:

quid pastores potis sint,

Varr. R. R. 2, 2.—Without est: quis potis ingentes oras evolvere belli? Enn. ap. Diom. p. 381 P. (Ann. v. 178 Vahl.); Verg. A. 3, 671; Hor. C. 3, 17, 13.—Form pote:

si non aliud pote est,

Cat. 43, 16. Without est:

nec devitari letum pote,

Lucr. 3, 1079: viget, veget, utpote plurimum, Varr. ap Non. 2, 876:

nec non emptor pote ex empto vendito illum damnare,

id. R. R. 2, 2:

nec eniti remis pote,

Val. Fl. 4, 680; Prop. 2, 1, 46:

qui pote? vis dicam? nugaris,

Pers. 1, 56:

in te dici pote, Id, quod,

Cat. 98, 1:

nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam,

id. 67, 11:

hoc facito, sive id non pote sive pote,

be it impossible or possible, id. 76, 16:

quid pote simplicius?

what can be more simple? Mart. 9, 16, 2:

nihil pote supra,

nothing could exceed it, Ter. Ad. 2, 3, 11; Auct. ap. Cic. Brut. 46, 172; Cic. Att. 13, 38, 1:

quantum pote,

as soon as possible, id. ib. 4, 13, 1: quam pote, as much as possible (post-class.):

aufugiamus istinc quam pote longissime,

App. M. 1, p. 107, 9; 2, p. 119, 33.—

Comp.: pŏtĭor, us, that may be preferred, preferred; better, preferable (class.).

Of persons:

numquam edepol erit ille potior Harpax, quam ego,

Plaut. Ps. 4, 1, 17; 1, 3, 95:

quem aequiust potiorem habere quam te?

id. Stich. 1, 2, 40: qui plus pollet potiorque est patre, old poet ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69; id. Fam. 10, 3, 2:

itaque cives potiores quam peregrini,

id. Lael. 5, 19:

Sosim et Moericum quibus tantam crederem rem, potiores habui,

Liv. 26, 31, 4:

at tu, qui potior nunc es,

happier in love, preferred, Tib. 1, 6, 33 (5, 69):

ut in judicio possessionis potior esset,

Dig. 18, 1, 34.—

Of things, better, stronger, preferable, more useful or important:

nulla potior serenda,

Varr. R. R. 1, 15:

sucus,

Plin. 36, 22, 43, § 158:

novistine locum potiorem rure beato?

Hor. Ep. 1, 10, 14:

sententia,

id. Epod. 16, 17:

mors civibus Romanis semper fuit servitute potior,

Cic. Phil. 10, 9, 19:

illi turpis vita integrā famā potior fuit,

Sall. J. 67, 3:

nihil mihi potius fuit quam ut Massinissam convenirem,

I had nothing more important, nothing more urgent to do, Cic. Rep. 6, 9, 9:

illa semper potiora duxisti, quae, etc.,

id. de Or. 3, 22, 82:

semper se rei publicae commoda privatis necessitatibus habuisse potiora,

Caes. B. C. 1, 8.— Subst.:

ut probetis potiora,

Vulg. Phil. 1, 10: hem, mater mea, tibi rem potiorem video (sc. verbis), I see a fact stronger than words, i. e. a clearer proof, Plaut. Aul. 4, 7, 12.—

Sup.: pŏtissĭmus, a, um, the chief, principal, most prominent, most important.

Of persons ( poet. and in post-Aug. prose):

item huic ultro fit, ut Meret, potissimus nostrae domi ut sit,

Plaut. Men. 2, 3, 9:

tantis potissimus umbris,

Stat. Th. 4, 627:

potissimos libertorum veneno interficere,

Tac. A. 14, 65.—

Of things (class.):

utrum potius, aut quid potissimum sit, quaeritur,

Cic. Inv. 1, 12, 17:

cura,

Stat. S. 4, 4, 20:

nobilitas,

Plin. 14, 2, 4, § 25:

opusculum,

Plin. Ep. 4, 14, 10:

causa,

Tac. A. 4, 16.—Hence, adv., only in the comp. and sup.

Comp.: pŏtĭus, rather, preferably, more (class.; cf.: satius, prius): quo nos vocabis nomine? Ar. Libortos. Le. Non patronos? Ar. Id potius, Plaut. As. 3, 3, 62:

sed scin', quid volo potius, sodes, facias?

Ter. Hec. 5, 1, 27; id. And. 5, 3, 2:

nec vero imperia expetenda: ac potius non accipienda interdum,

Cic. Off. 1, 20, 68.— With quam, Plaut. Aul. 4, 2, 11:

Galliam potius esse Ariovisti quam populi Romani,

Caes. B. G. 1, 45.—When the predicates are compared, the verb in the following clause is always in the subj.:

perpessus est omnia potius quam conscios indicaret,

rather than, Cic. Tusc. 2, 22, 52:

in oratione non vis potius quam delectatio postulatur,

Cic. de Or. 2, 78, 317:

privabo potius illum debito testimonio quam id cum meā laude communicem,

id. Ac. 2, 1, 3:

scribam aliquid potius, quam committam ut litterae non reddantur,

id. Att. 5, 6, 2:

nos potius nostro delicto plectemur, quam res publica nostra peccata luat,

Liv. 8, 7, 17:

per interregem comitia habenda potius, quam consulum alter a bello avocaretur,

id. 22, 23, 10; 9, 14, 16.— So with quam ut:

se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,

Liv. 4, 2, 8: audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati, etc., id. 2, 34, 11; 6, 28, 8; 9, 14, 7.—But after verbs of willing, wishing (sometimes of declaring), the inf. is used:

dictatore obstinato tollere potius totum e re publicā consulatum, quam promiscuum facere,

Liv. 7, 21, 1; 23, 9, 8; 21, 13, 8: v. Weissenb. ad Liv. 2, 15, 2; Fest. s. v. olivitam, p. 202 Müll.; v. Muuml;ll. ad. loc. p. 203, a. —In an inverted order:

quam potius,

Verg. Copa, 5: quid mihi negotii est eum istis nugacibus, quam potius potamus mulsum? C. Titius ap. Macr. S. 2, 12.—Sometimes potius is to be supplied:

tacita, bona est mulier semper, quam loquens,

Plaut. Rud. 4, 4, 70; id. Men. 5, 1, 26:

tamen statuit congredi, quam cum tantis copiis refugere,

Nep. Dat. 8, 1.—Pleon., with words which already express comparison.— Comp., Ter. Hec. 4, 1, 19:

Uticae potius quam Romae esse malle,

Cic. Lig. 2, 5:

favorabiliores rei potius, quam actores habentur,

Dig. 50, 17, 167.—

Esp., introducing a repetition of a thought in a corrected or strengthened form: aut potius, vel potius, or rather, or I may better say, etc.:

efficiet enim ratio ut... mors aut malum non sit, aut sit bonum potius,

Cic. Tusc. 1, 11, 23:

quam fuit imbecillus P. Africani filius, quam tenui aut nullā potius valetudine,

id. Sen. 11, 35:

erravit aut potius insanivit Apronius?

id. Verr. 2, 3, 48, § 113:

Cato magnus hercule homo, vel potius summus et singularis vir,

id. Brut. 85, 293; Dig. 1, 5, 16.—

Sup.: pŏtissĭmē ( pŏtissŭ-), and more freq. pŏtissĭmum ( pŏtissŭ-), chiefly, principally, especially, in preference to all others, above all, most of all (class.).—Form potissime, Cels. 3, 6.—Form potissimum:

responde, quo leto censes me ut peream potissimum?

Plaut. Merc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 6, 23:

exsistat aliquis et potissimum Caecus ille,

Cic. Cael. 14, 33; id. Mur. 2, 4:

nos id potissimum consecuti sumus,

id. Tusc. 5, 4, 11:

tanta erat contentio, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut,

Caes. B. C. 2, 43:

quid agam? aut quo potissimum infelix accedam?

Sall. J. 14, 15; Auct. Her. 3, 2, 2; Lact. 2, 18, 3.

pŭĕrīlis, e, adj. [puer].

Lit., boyish, childish, youthful (class.):

puerili specie, senili prudentiā,

Cic. Div. 2, 23, 50:

aetas,

id. Arch. 3, 4; cf.

tempus,

Ov. M. 6, 719:

disciplina,

Cic. N. D. 1, 26, 72; id. Rep. 4, 3, 3:

institutio,

id. de Or. 2, 1, 1:

doctrina,

id. ib. 3, 31, 125; Quint. 1, 1, 9:

delectatio,

Cic. Fin. 1, 21, 72:

regnum,

Liv. 1, 3:

blanditiae,

Ov. M. 6, 626:

manus,

Cels. 3, 27, 3:

ostrum,

the prœtexta, Stat. S. 5, 2, 66:

agmen,

a troop of boys, Verg. A. 5, 548.—In distinction from virgineus:

(faciem) virgineam in puero, puerilem in virgine possis (dicere),

boyish, Ov. M. 8, 323.—

In partic., in mal. part.:

officium,

Plaut. Cist. 4, 1, 5:

supplicium,

Mart. 2, 60, 2; and absol. puerile, id. 9, 67, 3; cf.:

puerile obtulit corollarium,

App. M. 3, p. 138, 13; Hyg. Fab. 189.—

Transf., boyish, childish, puerile, trivial, silly (rare but class.):

acta illa res est animo virili, consilio puerili,

Cic. Att. 14, 21, 3:

sententia,

Ter. Phorm. 5, 7, 56:

vota,

Ov. Tr. 3, 8, 11:

res (with insubidae, inertes),

Gell. 18, 8, 1:

isagogae,

id. 1, 2, 6:

puerile est,

Ter. And. 2, 6, 18.— Comp.:

si puerilius his ratio esse evincet amare,

Hor. S. 2, 3, 250. —Hence, adv.: pŭĕrīlĭtĕr, like a child:

ludentes,

Phaedr. 3, 8, 5:

blandiri,

Liv. 21, 1.—

Childishly, foolishly, sillily:

stultus,

Plaut. Pers. 4, 4, 42; Cic. Fin. 1, 6, 19:

facere,

id. Ac. 2, 11, 33; 2, 17, 54; Tac. H. 4, 86.

sī (orig. and ante-class. form seī), conj. [from a pronominal stem = Gr. he; Sanscr. sva-, self; cf. Corss. Ausspr. 1, 778; Curt. Gr. Etym. 396], a conditional particle, if.

Prop.

With indic.; so in gen., in conditions which are assumed to be true, with the verb in pres. or perf.; less freq. in imperf or pluperf.; and in conditions which may probably become true, with the verb in fut. or fut. perf. (Madv. Gram. § 332; Zumpt, Gram. § 517).

Pres.: SI IN IVS VOCAT, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25, and ap. Porphyr. Hor. S. 1, 9, 65: SI MORBVS AEVITASVE VITIVM ESCIT... SI NOLET, etc., id. ap. Gell. l. l.: spero, si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):

si vis, dabo tibi testes,

Cic. Rep. 1, 37, 58:

si voltis,

id. ib. 1, 28, 44:

si placet,

id. ib. 2, 44, 71;

1, 21, 34: si tuo commodo fleri potest,

id. ib. 1, 9, 14:

si studia Graecorum vos tanto opere delectant,

id. ib. 1, 18, 30:

si populus plurimum potest,

id. ib. 3, 14, 23:

si Massilienses per delectos cives summā justitiā reguntur, inest tamen, etc.,

id. ib. 1, 27, 43; cf. id. Off. 3, 8, 35:

quid est, Catilina, quod jam amplius exspectes, si nec privata domus continere voces conjurationis tuae potest? si illustrantur, si erumpunt omnia?

id. Cat. 1, 3, 6:

si pudor quaeritur, si probitas, si fides, Mancinus haec attulit,

id. Rep. 3, 18, 28:

Si quaerimus, cur, etc.,

id. Brut. 95, 325. —Strengthened by modo:

magnifica quidem res, si modo est ulla,

Cic. Div. 1, 1, 1:

deliget populus, si modo salvus esse vult, optimum quemque,

id. Rep. 1, 34, 51:

quae (virtus) est una, si modo est, maxime munifica,

id. ib. 3, 8, 12; id. Tusc. 2, 4, 33; id. de Or. 2, 43, 182:

si quisquam est facilis, hic est,

id. Att. 14, 1, 2:

si ulla res est, quam tibi me petente faciendam putes, haec ea sit,

id. Q. Fr. 1, 2, 3, § 11:

SI AGNATVS NEC ESCIT, GENTILIS FAMILIAM NANCITOR, Fragm. XII. Tab. in Collat. Leg. Mos. et Rom. 16, 4: quae (libertas), si aequa non est, ne libertas quidem est,

Cic. Rep. 1, 31, 47; 1, 32, 49:

id si minus intellegitur, ex dissensionibus percipi potest,

id. Lael. 7, 23: BACANALIA SEI QVA SVNT, EXSTRAD QVAM SEI QVID IBEI SACRI EST... FACIATIS VTEI DISMOTA SIENT, S. C. de Bacch. fin.:

dicito, si quid vis, non nocebo,

Plaut. Am. 1, 1, 235:

si qui sunt, qui philosophorum auctoritate moveantur,

Cic. Rep. 1, 7, 12:

si quid generis istiusmodi me delectat, pictura delectat,

id. Fam. 7, 23, 3:

si aliquid dandum est voluptati,

id. Sen. 13, 44;

four times repeated,

id. ib. 11, 38.—So esp. after mirum est or miror, as expressing reality (= quod or cum; cf. Gr. ei):

noli mirari, si hoc non impetras,

Cic. Verr. 2, 2, 11, § 29:

ecquid mirum est, si tam ab amico animo pacem petit? Curt 4, 11, 4: miraris, si superbiam tuam ferre non possumus?

id. 8, 7, 14.—

With a negative conclusion, to denote that, although the condition is true, or is conceded, a certain inference does not follow: nec, si omne enuntiatum aut verum aut falsum est, sequitur ilico esse causas, etc.,

Cic. Fat. 12, 28:

nec. si non obstatur, propterea etiam permittitur,

id. Phil. 13, 6, 19:

si veniam meretur qui inprudens nocuit, non meretur praemium qui inprudens profuit,

Quint. 5, 10, 73:

nec ideo ignis minus urere potest, si in materiam incidit inviolabilem flammis,

Sen. Ben. 5, 5, 1.—

Imperf.:

ea si erant, magnas habebas omnibus, dis gratias,

Plaut. As. 1, 2, 17; Cic. Rep. 1, 27, 43:

si quis antea mirabatur, quid esset, quod, etc.,

id. Sest. 1.—

Perf.:

SI MEMBRVM RVPIT NI CVM EO PACIT TALIO ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Fest. s. v. talio, p. 363 Müll.: si animum contulisti in istam rationem, etc.,

Cic. Rep. 1, 23, 37:

si Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae, etc.,

id. ib. 2, 10, 18:

quos (tyrannos) si boni oppresserunt, recreatur civitas: sin audaces, fit illa factio,

id. ib. 1, 44, 68; cf. id. ib. 1, 42, 65:

si ita sensit, ut loquitur,

id. ib. 3, 21, 32;

1, 27, 43: si modo hoc in Lycurgi potestate potuit esse,

id. ib. 2, 12, 24:

si modo in philosophiā aliquid profecimus,

id. Off. 3, 8, 37: si quis eorum [p. 1689] (servorum) sub centone crepuit, nullum mihi vitium facit, Cato ap. Fest. s. v. prohibere, p. 234 sq. Müll.:

si quid sceleste fecit,

Plaut. As. 2, 2, 27:

si quam opinionem jam vestris mentibus comprehendistis, etc.,

Cic. Clu. 2, 6:

si quando regi justo vim populus attulit regnove eum spoliavit, etc.,

id. Rep. 1, 42, 65; cf. id. ib. 1, 38, 59; id. Lael. 7, 24.—After mirum est or miror, to express a reality (cf. a, supra):

minime mirum, si ista res adhuc nostrā linguā inlustrata non est,

Cic. de Or. 2, 13, 55; id. Deiot. 4, 12:

quid mirum, si haec invitus amisi?

Tac. A. 12, 37:

miraris, si eo tempore matrona dicere potuit, escende?

Sen. Contr. 2, 13, 1:

minime est mirandum, si vita ejus fuit secura,

Nep. Cim. 4, 4.—Very often followed by certe, profecto, etc., to express a conclusion, as certain as the unquestionable assumption:

quod si fuit in re publicā tempus ullum, cum, etc., tum profecto fuit,

Cic. Brut. 2, 7:

si quisquam fuit umquam remotus ab inani laude, ego profecto is sum,

id. Fam. 15, 4, 13:

etenim si nulla fuit umquam tam imbecillo mulier animo, quae, etc., certe nos, etc.,

id. Fam. 5, 16, 6:

si umquam in dicendo fuimus aliquid, tum profecto, etc.,

id. Att. 4, 2, 2; id. Mil. 2, 4; 7, 19.—Esp. with a negative conclusion (v. a fin. supra, and cf. quia, etsi):

non, si tibi ante profuit, semper proderit,

Cic. Phil. 8, 4, 12:

non, si Opimium defendisti, idcirco te isti bonum civem putabunt,

id. de Or. 2, 40, 170:

neque enim, si tuae res gestae ceterorum laudibus obscuritatem attulerunt, idcirco Pompeii memoriam amisimus,

id. Deiot. 4, 12:

nec, si capitis dolorem facit, inutilis hominibus sol est,

Quint. 5, 10, 82.—

Pluperf.: si improbum Cresphontem existimaveras, etc., Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38:

nec mirum, eos si orationes turbaverant,

Liv. 32, 20, 2 (Trag. v. 156 Vahl.):

si hoc ita fato datum erat, ut,

Liv. 30, 30, 3.—So esp. in indef. clauses of repeated action:

plausum si quis eorum aliquando acceperat, ne quid peccasset pertimescebat,

whenever, Cic. Sest. 49, 105:

si quando nostri navem religaverant, hostes succurrebant,

Caes. B. C. 2, 6:

si quando suis fortunis forte desperare coeperant,

id. B. G. 3, 12.—

Fut.: SI VOLET SVO VIVITO... SI VOLET PLVS DATO, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; cf.: si voles advortere animum, comiter monstrabitur, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.); and:

alte spectare si voles, etc.,

Cic. Rep. 6, 23, 25:

si jam eminebit foras,

id. ib. 6, 26, 29:

si me audietis,

id. ib. 1, 19, 32:

si mutuas non potero certum est sumam fenore,

Plaut. As. 1, 3, 95:

id persequar, si potero, subtilius,

Cic. Rep. 2, 23, 42; cf. in the foll. z:

nihil (offendet) si modo opus exstabit,

id. ib. 5, 3, 5:

si quid te volam, ubi eris?

Plaut. As. 1, 1, 96: si quod aliud oikeion reperies, Cic. Att. 1, 10, 3.—

Fut. perf.: si te hic offendero, moriere, Enn. ap. Cic. Att. 7, 26, 1 (Trag. v. 301 Vahl.):

si nostram rem publicam vobis et nascentem et crescentem ostendero,

Cic. Rep. 2, 1, 3:

tum magis assentiere, si ad majora pervenero,

id. ib. 1, 40, 62:

expediri quae restant vix poterunt, si hoc incohatum reliqueris,

id. ib. 1, 35, 55;

1, 24, 38: pergratum mihi feceris, si de amicitiā disputaris,

id. Lael. 4, 16:

accommodabo ad eam (rem publicam), si potuero, omnem illam orationem, etc.... quod si tenere et consequi potuero, etc.,

id. Rep. 1, 46, 70; so,

si potuero,

id. ib. 2, 30, 53; id. Brut. 5, 21:

si potuerit,

id. Off. 3, 23, 89:

si modo id exprimere Latine potuero,

id. Rep. 1, 43, 66:

si modo interpretari potuero,

id. Leg. 2, 18, 45:

si ne ei caput exoculassitis,

Plaut. Rud. 3, 4, 26: si quid vos per laborem recte feceritis... Sed si quā per voluptatem nequiter feceritis, etc., Cato ap. Gell. 16, 1, 4:

de iis te, si qui me forte locus admonuerit, commonebo,

Cic. de Or. 3, 12, 47.—

With subj.; so in gen. of conditions assumed in statement, but implied not to be actual; the verb in pres. (rarely perf.) implies that the condition is still possible; in the imperf. and pluperf., that it is known to be unreal (Madv. Gram. § 347 sqq.; Zumpt, Gram. § 524).

Pres.:

si habeat aurum,

Plaut. Bacch. 1, 1, 12:

abire hinc nullo pacto possim, si velim,

id. ib. 2, 2, 2; so,

si velim,

Cic. Rep. 3, 10, 17:

cum ipsi auxilium ferre, si cupiant, non queant,

id. ib. 1, 5, 9:

si singulos numeremus,

id. ib. 3, 4, 7: si jus suum populi teneant, id. ib. 1, 32, 48:

si Scipionis desiderio me moveri negem,

id. Lael. 3, 10:

si ad verba rem deflectere velimus,

id. Caecin. 18, 51:

si quis varias gentes despicere possit, videat primum, etc.,

id. Rep. 3, 9, 14.—In expressing a wish ( poet. for utinam), usu. with O:

O si angulus ille accedat, qui, etc.,

Hor. S. 2, 6, 8; 2, 6, 10:

O mihi praeteritos referat si Juppiter annos,

Verg. A. 8, 560;

also alone: si nunc se nobis ille aureus arbore ramus Ostendat nemore in tanto!

would that, yet if, if however, id. ib. 6, 187:

si quā fata aspera rumpas, Tu Marcellus eris,

id. ib. 6, 882; cf. b, infra.—

Imperf.:

qui si unus omnia consequi posset, nihil opus esset pluribus, etc.,

Cic. Rep. 1, 34, 52:

quae descriptio si esset ignota vobis, explicaretur a me,

id. ib. 2, 22, 39:

si ullum probarem simplex rei publicae genus,

id. ib. 2, 23, 43:

quod non fecissent profecto, si nihil ad eos pertinere arbitrarentur,

id. Lael. 4, 13; cf. id. Verr. 2, 5, 51, § 133; v. Zumpt, Gram. § 525: SEI QVES ESENT, QVEI SIBEI DEICERENT, S. C. de Bacch (twice). —Also with O, expressing a wish ( poet.):

O si solitae quicquam virtutis adesset,

Verg. A. 11, 415;

and without O: si mihi, quae quondam fuerat... si nunc foret illa juventus,

id. ib. 5, 398.—

Perf.: SI INIVRIAM FAXIT ALTERI, VIGINTI QVINQVE AERIS POENAE SVNTO, Fragm. XII. Tabularum ap. Gell. 20, 1, 12: si jam data sit frux, Enn. ap. Prisc. p. 724 P. (Ann. v. 412 Vahl.):

perii, si me aspexerit!

Plaut. Am. 1, 1, 164:

victus sum, si dixeris,

id. ib. 1, 1, 272:

Romani si casu intervenerint,

Caes. B. G. 7, 20, Cic. Rep. 3, 5, 8.—

Pluperf.:

si aliter accidisset,

Cic. Rep. 1, 4, 7:

tum magis id diceres, si nuper in hortis Scipionis affuisses,

id. Lael. 7, 25:

mansisset eadem voluntas in eorum posteris, si regum similitudo permansisset,

id. Rep. 1, 41, 64:

si id fecisses,

id. Phil. 2, 2, 3; 2, 15, 38; 2, 36, 90:

si quis in caelum ascendisset, etc.,

id. Lael. 23, 88:

si aliquid de summā gravitate Pompeius remisisset,

id. Phil. 13, 1, 2.—

Ellipt.

With pron. indef:

istae artes, si modo aliquid, valent, ut acuant ingenia,

Cic. Rep. 1, 18, 30:

aut nemo, aut, si quisquam, ille sapiens fuit,

id. Lael. 2, 9; id. Or. 29, 103.—

In a negation, usu. si minus, si contra (= sin minus, sin aliter):

plures haec tulit una civitas, si minus sapientes, at certe summā laude dignos,

Cic. Rep. 3, 4, 7:

educ tecum omnes tuos: si minus, quam plurimos,

id. Cat. 1, 5, 10; id. de Or. 2, 16, 68, in this sense less freq. si non:

utrum cetera nomina digesta habes an non? Si non... si etiam,

id. Rosc. Com. 3, 9:

si haec civitas est, civem esse me: si non, exsulem esse, etc.,

id. Fam. 7, 3, 5; Plaut. Rud. 4, 3, 104 sq.; id. Ps. 3, 2, 87; id. Poen. 5, 2, 24; Hor. Ep. 1, 1, 66; 1, 6, 68; Liv. 28, 29, 4:

hic venit in judicium, si nihil aliud, saltem ut, etc.,

Cic. Verr. 2, 1, 58, § 152; so, si nihil aliud, Liv 22, 29; 30, 35; 45, 37 fin., Curt. 4, 6, 28:

si aliud nihil,

id. 2, 43.—

With forte:

intelleges esse nihil a me nisi orationis acerbitatem et, si forte, raro litterarum missarum indiligentiam reprehensam,

perhaps, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 7; cf.:

vereor, ne nihil sim tui, nisi supplosionem pedis imitatus et pauca quaedam verba et aliquem, si forte, motum,

id. de Or. 3, 12, 47.—

With quod, and if, but if, if however, if:

quod si in philosophiā tantum interest... quid tandem in causis existimandum est?

Cic. Or. 16, 51:

quod si fuit in re publicā tempus ullum... tum profecto fuit,

id. Brut. 2, 7:

quod si exemeris ex rerum naturā benevolentiae conjunctionem, nec domus ulla nec urbs stare poterit,

id. Lael. 7, 23; id. Rep. 3, 4, 7:

quod si non hic tantus fructus ostenderetur et si ex his studiis delectatio sola peteretur: tamen, etc.,

id. Arch. 7, 16; id. Cat. 2, 5, 10; id. Rosc. Com. 18, 54.—

In partic.

In subject or object-clauses, si with subj. sometimes takes the place of an inf.:

apud Graecos opprobrio fuit adulescentibus, si amatores non haberent,

Cic. Rep. 4, 3, 3: summa gloria constat ex tribus his;

si diligit multitudo, si fidem habet, etc.,

id. Off. 2, 9, 31:

unam esse spem salutis docent, si eruptione factā extremum auxilium experirentur,

Caes. B. G. 3, 5:

illud ignoscere aequum erit, si... ne tuam quidem gloriam praeponam, etc.,

Liv. 28, 41, 1; Nep. Ages. 4, 3: infinitum est, si singulos velim persequi. Sen. Q. N. 5, 17, 5; id. Tranq. 16, 2 (cf. si after mirum est, I. a. fin. supra).—

In subst. clauses, to denote a doubtful assumption or future event (cf. quod):

dixerunt, in eo verti puellae salutem, si postero die vindex injuriae ad tempus praesto esset,

Liv. 3, 46:

adjecerunt, Scipionem in eo positam habuisse spem pacis, si Hannibal et Mago ex Italiā non revocarentur,

id. 30, 23; 35, 18.—

Si with a relative takes the place of a relative clause, to express a class the existence or extent of which is doubtful: mortem proposuit, non eis solum qui illam rem gesserunt, sed eis etiam si qui non moleste tulerunt, i. e. if such there were, whether few or many, Cic. Phil. 13, 18, 39; id. Verr. 2, 1, 4, § 9:

dixit errare, si qui in bello omnis secundos rerum proventus expectent,

Caes. B. G. 7, 29:

errat, si quis existimat facilem rem esse donare,

Sen. Vit. Beat. 24, 1; Cic. Off. 2, 13, 44; Liv. 42, 31.—

In syllogistic reasonings:

si oportet velle sapere, dare operam philosophiae convenit. Oportet autem velle sapere, etc.,

Cic. Inv. 1, 36, 65:

si enim est verum, quod ita conectitur: si quis oriente Caniculā natus est, in mari non morietur, illud quoque verum est: si Fabius oriente Canicula natus est, Fabius in mari non morietur,

id. Fat. 6, 12.—

= etiamsi, with foll. tamen, even if, although, albeit (class.):

quae si exsequi nequirem, tamen, etc.,

Cic. Sen. 11, 38; cf.:

quae si causa non esset, tamen, etc.,

id. Mur. 4, 8; and:

quae si dubia essent, tamen, etc.,

Sall. J. 85, 48.—

Transf., in dependent clauses expressing an interrogation or doubt, it is nearly = num, but forms a looser connection, if, whether, if perchance (class., but very rare in Cic.):

ibo et visam huc ad eum, si forte est domi,

Plaut. Bacch. 3, 5, 4; Ter. Eun. 3, 4, 7; id. Heaut. 1, 1, 118; cf. id. Phorm. 3, 3, 20:

jam sciam, si quid titubatum est, ubi reliquias videro,

Plaut. Men. 1, 2, 33; cf. id. Merc. 1, 2, 44:

fatis incerta feror, si Juppiter unam Esse velit urbem,

Verg. A. 4, 110; Plaut. Mil. 4, 8, 52:

primum ab iis quaesivit, si aquam hominibus in totidem dies, quot frumentum imposuissent,

Liv. 29, 25; 39, 50:

id modo quaeritur, si (lex) majori parti et in summam prodest,

id. 34, 3; cf. id. 40, 49 fin.:

jam dudum exspecto, si tuom officium scias,

Plaut. Poen. prol. 12:

hanc (paludem) si nostri transirent, hostes exspectabant,

Caes. B. G. 2, 9; id. B. C. 2, 34; cf.:

Pompeius eadem spectans, si itinere impeditos deprehendere posset,

id. ib. 3, 75:

non recusavit quo minus vel extremo spiritu, si quam opem rei publicae ferre posset, experiretur,

Cic. Phil. 9, 1, 2; cf. id. de Or. 2, 85, 398:

statui expectandum esse si quid certius adferretur,

id. Fam. 15, 1, 2:

Philopoemen quaesivit si Lycortas incolumis evasisset,

Liv. 39, 50:

expertique simul, si tela artusque sequantur,

Val. Fl. 5, 562:

Helvetii nonnumquam interdiu, saepius noctu, si perrumpere possent, conati,

Caes. B. G. 1, 8 fin.; cf.:

temptata res est, si primo impetu capi Ardea posset,

Liv. 1, 57.—

With ellipsis of a verb or clause on which the condition depends (cf. I. c. supra): ei rei suam operam dat, si possiet illam invenire ( to see) whether he can, Plaut. Cist. 1, 3, 37:

L. Minucium cum omni equitatu praemittit, si quid celeritate itineris proficere possit,

to see, to try, Caes. B. G. 6, 29 fin.:

circumfunduntur hostes, si quem aditum reperire possent,

id. ib. 6, 37:

fame et inopiā adductos clam ex castris exisse, si quid frumenti in agris reperire possent,

id. ib. 7, 20, 10; cf. id. ib. 7, 55 fin.; 7, 89 fin.; id. B. C. 3, 8 fin.; 3, 56:

pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,

Liv. 1, 7:

saxa volvebant, si quā Possent tectam aciem perrumpere,

Verg. A. 9, 512:

ad Gonnum castra movet, si potiri oppido posset,

Liv. 42, 67, 6: haud aspernatus Tullius, tamen, si vana adferantur, in aciem educit ( that he might be ready) if, etc., id. 1, 23, 6:

milites in praesidio erant, si quo operā eorum opus esset,

id. 27, 28, 5:

alii offerunt se, si quo usus operae sit,

id. 26, 9, 9: ille postea, si comitia sua non fierent, urbi minari, i. e. ( that he would attack it) if, etc., Cic. Att. 4, 3, 3:

Carthaginiensibus in Hasdrubale ita, si is movisset Syphacem, spes omnis erat,

Liv. 29, 35, 9; 5, 8, 9:

consul aedem Fortunae vovit, si eo die hostis fudisset,

id. 29, 36, 8: erat Athenis reo damnato, si fraus capitalis non esset, quasi [p. 1690] poenae aestimatio, Cic. de Or. 1, 54, 232: quattuor legiones Cornelio, si qui ex Etruriā novi motus nuntiarentur, relictae, to meet the case, that, to be ready, if, etc., Liv. 6, 22:

is in armis tenuit militem, si opus foret auxilio,

id. 5, 8:

ut patricios indignatio, si cum his gerendus esset honos, deterreret,

id. 4, 6, 10; 1, 40, 2; 24, 36.—

Si... si, for sive... sive, whether... or:

si deus si dea es,

Cato, R. R. 139; cf.:

hostiam si deo, si deae immolabant,

Gell. 2, 28, 3.

sī (orig. and ante-class. form seī), conj. [from a pronominal stem = Gr. he; Sanscr. sva-, self; cf. Corss. Ausspr. 1, 778; Curt. Gr. Etym. 396], a conditional particle, if.

Prop.

With indic.; so in gen., in conditions which are assumed to be true, with the verb in pres. or perf.; less freq. in imperf or pluperf.; and in conditions which may probably become true, with the verb in fut. or fut. perf. (Madv. Gram. § 332; Zumpt, Gram. § 517).

Pres.: SI IN IVS VOCAT, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25, and ap. Porphyr. Hor. S. 1, 9, 65: SI MORBVS AEVITASVE VITIVM ESCIT... SI NOLET, etc., id. ap. Gell. l. l.: spero, si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):

si vis, dabo tibi testes,

Cic. Rep. 1, 37, 58:

si voltis,

id. ib. 1, 28, 44:

si placet,

id. ib. 2, 44, 71;

1, 21, 34: si tuo commodo fleri potest,

id. ib. 1, 9, 14:

si studia Graecorum vos tanto opere delectant,

id. ib. 1, 18, 30:

si populus plurimum potest,

id. ib. 3, 14, 23:

si Massilienses per delectos cives summā justitiā reguntur, inest tamen, etc.,

id. ib. 1, 27, 43; cf. id. Off. 3, 8, 35:

quid est, Catilina, quod jam amplius exspectes, si nec privata domus continere voces conjurationis tuae potest? si illustrantur, si erumpunt omnia?

id. Cat. 1, 3, 6:

si pudor quaeritur, si probitas, si fides, Mancinus haec attulit,

id. Rep. 3, 18, 28:

Si quaerimus, cur, etc.,

id. Brut. 95, 325. —Strengthened by modo:

magnifica quidem res, si modo est ulla,

Cic. Div. 1, 1, 1:

deliget populus, si modo salvus esse vult, optimum quemque,

id. Rep. 1, 34, 51:

quae (virtus) est una, si modo est, maxime munifica,

id. ib. 3, 8, 12; id. Tusc. 2, 4, 33; id. de Or. 2, 43, 182:

si quisquam est facilis, hic est,

id. Att. 14, 1, 2:

si ulla res est, quam tibi me petente faciendam putes, haec ea sit,

id. Q. Fr. 1, 2, 3, § 11:

SI AGNATVS NEC ESCIT, GENTILIS FAMILIAM NANCITOR, Fragm. XII. Tab. in Collat. Leg. Mos. et Rom. 16, 4: quae (libertas), si aequa non est, ne libertas quidem est,

Cic. Rep. 1, 31, 47; 1, 32, 49:

id si minus intellegitur, ex dissensionibus percipi potest,

id. Lael. 7, 23: BACANALIA SEI QVA SVNT, EXSTRAD QVAM SEI QVID IBEI SACRI EST... FACIATIS VTEI DISMOTA SIENT, S. C. de Bacch. fin.:

dicito, si quid vis, non nocebo,

Plaut. Am. 1, 1, 235:

si qui sunt, qui philosophorum auctoritate moveantur,

Cic. Rep. 1, 7, 12:

si quid generis istiusmodi me delectat, pictura delectat,

id. Fam. 7, 23, 3:

si aliquid dandum est voluptati,

id. Sen. 13, 44;

four times repeated,

id. ib. 11, 38.—So esp. after mirum est or miror, as expressing reality (= quod or cum; cf. Gr. ei):

noli mirari, si hoc non impetras,

Cic. Verr. 2, 2, 11, § 29:

ecquid mirum est, si tam ab amico animo pacem petit? Curt 4, 11, 4: miraris, si superbiam tuam ferre non possumus?

id. 8, 7, 14.—

With a negative conclusion, to denote that, although the condition is true, or is conceded, a certain inference does not follow: nec, si omne enuntiatum aut verum aut falsum est, sequitur ilico esse causas, etc.,

Cic. Fat. 12, 28:

nec. si non obstatur, propterea etiam permittitur,

id. Phil. 13, 6, 19:

si veniam meretur qui inprudens nocuit, non meretur praemium qui inprudens profuit,

Quint. 5, 10, 73:

nec ideo ignis minus urere potest, si in materiam incidit inviolabilem flammis,

Sen. Ben. 5, 5, 1.—

Imperf.:

ea si erant, magnas habebas omnibus, dis gratias,

Plaut. As. 1, 2, 17; Cic. Rep. 1, 27, 43:

si quis antea mirabatur, quid esset, quod, etc.,

id. Sest. 1.—

Perf.:

SI MEMBRVM RVPIT NI CVM EO PACIT TALIO ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Fest. s. v. talio, p. 363 Müll.: si animum contulisti in istam rationem, etc.,

Cic. Rep. 1, 23, 37:

si Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae, etc.,

id. ib. 2, 10, 18:

quos (tyrannos) si boni oppresserunt, recreatur civitas: sin audaces, fit illa factio,

id. ib. 1, 44, 68; cf. id. ib. 1, 42, 65:

si ita sensit, ut loquitur,

id. ib. 3, 21, 32;

1, 27, 43: si modo hoc in Lycurgi potestate potuit esse,

id. ib. 2, 12, 24:

si modo in philosophiā aliquid profecimus,

id. Off. 3, 8, 37: si quis eorum [p. 1689] (servorum) sub centone crepuit, nullum mihi vitium facit, Cato ap. Fest. s. v. prohibere, p. 234 sq. Müll.:

si quid sceleste fecit,

Plaut. As. 2, 2, 27:

si quam opinionem jam vestris mentibus comprehendistis, etc.,

Cic. Clu. 2, 6:

si quando regi justo vim populus attulit regnove eum spoliavit, etc.,

id. Rep. 1, 42, 65; cf. id. ib. 1, 38, 59; id. Lael. 7, 24.—After mirum est or miror, to express a reality (cf. a, supra):

minime mirum, si ista res adhuc nostrā linguā inlustrata non est,

Cic. de Or. 2, 13, 55; id. Deiot. 4, 12:

quid mirum, si haec invitus amisi?

Tac. A. 12, 37:

miraris, si eo tempore matrona dicere potuit, escende?

Sen. Contr. 2, 13, 1:

minime est mirandum, si vita ejus fuit secura,

Nep. Cim. 4, 4.—Very often followed by certe, profecto, etc., to express a conclusion, as certain as the unquestionable assumption:

quod si fuit in re publicā tempus ullum, cum, etc., tum profecto fuit,

Cic. Brut. 2, 7:

si quisquam fuit umquam remotus ab inani laude, ego profecto is sum,

id. Fam. 15, 4, 13:

etenim si nulla fuit umquam tam imbecillo mulier animo, quae, etc., certe nos, etc.,

id. Fam. 5, 16, 6:

si umquam in dicendo fuimus aliquid, tum profecto, etc.,

id. Att. 4, 2, 2; id. Mil. 2, 4; 7, 19.—Esp. with a negative conclusion (v. a fin. supra, and cf. quia, etsi):

non, si tibi ante profuit, semper proderit,

Cic. Phil. 8, 4, 12:

non, si Opimium defendisti, idcirco te isti bonum civem putabunt,

id. de Or. 2, 40, 170:

neque enim, si tuae res gestae ceterorum laudibus obscuritatem attulerunt, idcirco Pompeii memoriam amisimus,

id. Deiot. 4, 12:

nec, si capitis dolorem facit, inutilis hominibus sol est,

Quint. 5, 10, 82.—

Pluperf.: si improbum Cresphontem existimaveras, etc., Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38:

nec mirum, eos si orationes turbaverant,

Liv. 32, 20, 2 (Trag. v. 156 Vahl.):

si hoc ita fato datum erat, ut,

Liv. 30, 30, 3.—So esp. in indef. clauses of repeated action:

plausum si quis eorum aliquando acceperat, ne quid peccasset pertimescebat,

whenever, Cic. Sest. 49, 105:

si quando nostri navem religaverant, hostes succurrebant,

Caes. B. C. 2, 6:

si quando suis fortunis forte desperare coeperant,

id. B. G. 3, 12.—

Fut.: SI VOLET SVO VIVITO... SI VOLET PLVS DATO, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; cf.: si voles advortere animum, comiter monstrabitur, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.); and:

alte spectare si voles, etc.,

Cic. Rep. 6, 23, 25:

si jam eminebit foras,

id. ib. 6, 26, 29:

si me audietis,

id. ib. 1, 19, 32:

si mutuas non potero certum est sumam fenore,

Plaut. As. 1, 3, 95:

id persequar, si potero, subtilius,

Cic. Rep. 2, 23, 42; cf. in the foll. z:

nihil (offendet) si modo opus exstabit,

id. ib. 5, 3, 5:

si quid te volam, ubi eris?

Plaut. As. 1, 1, 96: si quod aliud oikeion reperies, Cic. Att. 1, 10, 3.—

Fut. perf.: si te hic offendero, moriere, Enn. ap. Cic. Att. 7, 26, 1 (Trag. v. 301 Vahl.):

si nostram rem publicam vobis et nascentem et crescentem ostendero,

Cic. Rep. 2, 1, 3:

tum magis assentiere, si ad majora pervenero,

id. ib. 1, 40, 62:

expediri quae restant vix poterunt, si hoc incohatum reliqueris,

id. ib. 1, 35, 55;

1, 24, 38: pergratum mihi feceris, si de amicitiā disputaris,

id. Lael. 4, 16:

accommodabo ad eam (rem publicam), si potuero, omnem illam orationem, etc.... quod si tenere et consequi potuero, etc.,

id. Rep. 1, 46, 70; so,

si potuero,

id. ib. 2, 30, 53; id. Brut. 5, 21:

si potuerit,

id. Off. 3, 23, 89:

si modo id exprimere Latine potuero,

id. Rep. 1, 43, 66:

si modo interpretari potuero,

id. Leg. 2, 18, 45:

si ne ei caput exoculassitis,

Plaut. Rud. 3, 4, 26: si quid vos per laborem recte feceritis... Sed si quā per voluptatem nequiter feceritis, etc., Cato ap. Gell. 16, 1, 4:

de iis te, si qui me forte locus admonuerit, commonebo,

Cic. de Or. 3, 12, 47.—

With subj.; so in gen. of conditions assumed in statement, but implied not to be actual; the verb in pres. (rarely perf.) implies that the condition is still possible; in the imperf. and pluperf., that it is known to be unreal (Madv. Gram. § 347 sqq.; Zumpt, Gram. § 524).

Pres.:

si habeat aurum,

Plaut. Bacch. 1, 1, 12:

abire hinc nullo pacto possim, si velim,

id. ib. 2, 2, 2; so,

si velim,

Cic. Rep. 3, 10, 17:

cum ipsi auxilium ferre, si cupiant, non queant,

id. ib. 1, 5, 9:

si singulos numeremus,

id. ib. 3, 4, 7: si jus suum populi teneant, id. ib. 1, 32, 48:

si Scipionis desiderio me moveri negem,

id. Lael. 3, 10:

si ad verba rem deflectere velimus,

id. Caecin. 18, 51:

si quis varias gentes despicere possit, videat primum, etc.,

id. Rep. 3, 9, 14.—In expressing a wish ( poet. for utinam), usu. with O:

O si angulus ille accedat, qui, etc.,

Hor. S. 2, 6, 8; 2, 6, 10:

O mihi praeteritos referat si Juppiter annos,

Verg. A. 8, 560;

also alone: si nunc se nobis ille aureus arbore ramus Ostendat nemore in tanto!

would that, yet if, if however, id. ib. 6, 187:

si quā fata aspera rumpas, Tu Marcellus eris,

id. ib. 6, 882; cf. b, infra.—

Imperf.:

qui si unus omnia consequi posset, nihil opus esset pluribus, etc.,

Cic. Rep. 1, 34, 52:

quae descriptio si esset ignota vobis, explicaretur a me,

id. ib. 2, 22, 39:

si ullum probarem simplex rei publicae genus,

id. ib. 2, 23, 43:

quod non fecissent profecto, si nihil ad eos pertinere arbitrarentur,

id. Lael. 4, 13; cf. id. Verr. 2, 5, 51, § 133; v. Zumpt, Gram. § 525: SEI QVES ESENT, QVEI SIBEI DEICERENT, S. C. de Bacch (twice). —Also with O, expressing a wish ( poet.):

O si solitae quicquam virtutis adesset,

Verg. A. 11, 415;

and without O: si mihi, quae quondam fuerat... si nunc foret illa juventus,

id. ib. 5, 398.—

Perf.: SI INIVRIAM FAXIT ALTERI, VIGINTI QVINQVE AERIS POENAE SVNTO, Fragm. XII. Tabularum ap. Gell. 20, 1, 12: si jam data sit frux, Enn. ap. Prisc. p. 724 P. (Ann. v. 412 Vahl.):

perii, si me aspexerit!

Plaut. Am. 1, 1, 164:

victus sum, si dixeris,

id. ib. 1, 1, 272:

Romani si casu intervenerint,

Caes. B. G. 7, 20, Cic. Rep. 3, 5, 8.—

Pluperf.:

si aliter accidisset,

Cic. Rep. 1, 4, 7:

tum magis id diceres, si nuper in hortis Scipionis affuisses,

id. Lael. 7, 25:

mansisset eadem voluntas in eorum posteris, si regum similitudo permansisset,

id. Rep. 1, 41, 64:

si id fecisses,

id. Phil. 2, 2, 3; 2, 15, 38; 2, 36, 90:

si quis in caelum ascendisset, etc.,

id. Lael. 23, 88:

si aliquid de summā gravitate Pompeius remisisset,

id. Phil. 13, 1, 2.—

Ellipt.

With pron. indef:

istae artes, si modo aliquid, valent, ut acuant ingenia,

Cic. Rep. 1, 18, 30:

aut nemo, aut, si quisquam, ille sapiens fuit,

id. Lael. 2, 9; id. Or. 29, 103.—

In a negation, usu. si minus, si contra (= sin minus, sin aliter):

plures haec tulit una civitas, si minus sapientes, at certe summā laude dignos,

Cic. Rep. 3, 4, 7:

educ tecum omnes tuos: si minus, quam plurimos,

id. Cat. 1, 5, 10; id. de Or. 2, 16, 68, in this sense less freq. si non:

utrum cetera nomina digesta habes an non? Si non... si etiam,

id. Rosc. Com. 3, 9:

si haec civitas est, civem esse me: si non, exsulem esse, etc.,

id. Fam. 7, 3, 5; Plaut. Rud. 4, 3, 104 sq.; id. Ps. 3, 2, 87; id. Poen. 5, 2, 24; Hor. Ep. 1, 1, 66; 1, 6, 68; Liv. 28, 29, 4:

hic venit in judicium, si nihil aliud, saltem ut, etc.,

Cic. Verr. 2, 1, 58, § 152; so, si nihil aliud, Liv 22, 29; 30, 35; 45, 37 fin., Curt. 4, 6, 28:

si aliud nihil,

id. 2, 43.—

With forte:

intelleges esse nihil a me nisi orationis acerbitatem et, si forte, raro litterarum missarum indiligentiam reprehensam,

perhaps, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 7; cf.:

vereor, ne nihil sim tui, nisi supplosionem pedis imitatus et pauca quaedam verba et aliquem, si forte, motum,

id. de Or. 3, 12, 47.—

With quod, and if, but if, if however, if:

quod si in philosophiā tantum interest... quid tandem in causis existimandum est?

Cic. Or. 16, 51:

quod si fuit in re publicā tempus ullum... tum profecto fuit,

id. Brut. 2, 7:

quod si exemeris ex rerum naturā benevolentiae conjunctionem, nec domus ulla nec urbs stare poterit,

id. Lael. 7, 23; id. Rep. 3, 4, 7:

quod si non hic tantus fructus ostenderetur et si ex his studiis delectatio sola peteretur: tamen, etc.,

id. Arch. 7, 16; id. Cat. 2, 5, 10; id. Rosc. Com. 18, 54.—

In partic.

In subject or object-clauses, si with subj. sometimes takes the place of an inf.:

apud Graecos opprobrio fuit adulescentibus, si amatores non haberent,

Cic. Rep. 4, 3, 3: summa gloria constat ex tribus his;

si diligit multitudo, si fidem habet, etc.,

id. Off. 2, 9, 31:

unam esse spem salutis docent, si eruptione factā extremum auxilium experirentur,

Caes. B. G. 3, 5:

illud ignoscere aequum erit, si... ne tuam quidem gloriam praeponam, etc.,

Liv. 28, 41, 1; Nep. Ages. 4, 3: infinitum est, si singulos velim persequi. Sen. Q. N. 5, 17, 5; id. Tranq. 16, 2 (cf. si after mirum est, I. a. fin. supra).—

In subst. clauses, to denote a doubtful assumption or future event (cf. quod):

dixerunt, in eo verti puellae salutem, si postero die vindex injuriae ad tempus praesto esset,

Liv. 3, 46:

adjecerunt, Scipionem in eo positam habuisse spem pacis, si Hannibal et Mago ex Italiā non revocarentur,

id. 30, 23; 35, 18.—

Si with a relative takes the place of a relative clause, to express a class the existence or extent of which is doubtful: mortem proposuit, non eis solum qui illam rem gesserunt, sed eis etiam si qui non moleste tulerunt, i. e. if such there were, whether few or many, Cic. Phil. 13, 18, 39; id. Verr. 2, 1, 4, § 9:

dixit errare, si qui in bello omnis secundos rerum proventus expectent,

Caes. B. G. 7, 29:

errat, si quis existimat facilem rem esse donare,

Sen. Vit. Beat. 24, 1; Cic. Off. 2, 13, 44; Liv. 42, 31.—

In syllogistic reasonings:

si oportet velle sapere, dare operam philosophiae convenit. Oportet autem velle sapere, etc.,

Cic. Inv. 1, 36, 65:

si enim est verum, quod ita conectitur: si quis oriente Caniculā natus est, in mari non morietur, illud quoque verum est: si Fabius oriente Canicula natus est, Fabius in mari non morietur,

id. Fat. 6, 12.—

= etiamsi, with foll. tamen, even if, although, albeit (class.):

quae si exsequi nequirem, tamen, etc.,

Cic. Sen. 11, 38; cf.:

quae si causa non esset, tamen, etc.,

id. Mur. 4, 8; and:

quae si dubia essent, tamen, etc.,

Sall. J. 85, 48.—

Transf., in dependent clauses expressing an interrogation or doubt, it is nearly = num, but forms a looser connection, if, whether, if perchance (class., but very rare in Cic.):

ibo et visam huc ad eum, si forte est domi,

Plaut. Bacch. 3, 5, 4; Ter. Eun. 3, 4, 7; id. Heaut. 1, 1, 118; cf. id. Phorm. 3, 3, 20:

jam sciam, si quid titubatum est, ubi reliquias videro,

Plaut. Men. 1, 2, 33; cf. id. Merc. 1, 2, 44:

fatis incerta feror, si Juppiter unam Esse velit urbem,

Verg. A. 4, 110; Plaut. Mil. 4, 8, 52:

primum ab iis quaesivit, si aquam hominibus in totidem dies, quot frumentum imposuissent,

Liv. 29, 25; 39, 50:

id modo quaeritur, si (lex) majori parti et in summam prodest,

id. 34, 3; cf. id. 40, 49 fin.:

jam dudum exspecto, si tuom officium scias,

Plaut. Poen. prol. 12:

hanc (paludem) si nostri transirent, hostes exspectabant,

Caes. B. G. 2, 9; id. B. C. 2, 34; cf.:

Pompeius eadem spectans, si itinere impeditos deprehendere posset,

id. ib. 3, 75:

non recusavit quo minus vel extremo spiritu, si quam opem rei publicae ferre posset, experiretur,

Cic. Phil. 9, 1, 2; cf. id. de Or. 2, 85, 398:

statui expectandum esse si quid certius adferretur,

id. Fam. 15, 1, 2:

Philopoemen quaesivit si Lycortas incolumis evasisset,

Liv. 39, 50:

expertique simul, si tela artusque sequantur,

Val. Fl. 5, 562:

Helvetii nonnumquam interdiu, saepius noctu, si perrumpere possent, conati,

Caes. B. G. 1, 8 fin.; cf.:

temptata res est, si primo impetu capi Ardea posset,

Liv. 1, 57.—

With ellipsis of a verb or clause on which the condition depends (cf. I. c. supra): ei rei suam operam dat, si possiet illam invenire ( to see) whether he can, Plaut. Cist. 1, 3, 37:

L. Minucium cum omni equitatu praemittit, si quid celeritate itineris proficere possit,

to see, to try, Caes. B. G. 6, 29 fin.:

circumfunduntur hostes, si quem aditum reperire possent,

id. ib. 6, 37:

fame et inopiā adductos clam ex castris exisse, si quid frumenti in agris reperire possent,

id. ib. 7, 20, 10; cf. id. ib. 7, 55 fin.; 7, 89 fin.; id. B. C. 3, 8 fin.; 3, 56:

pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,

Liv. 1, 7:

saxa volvebant, si quā Possent tectam aciem perrumpere,

Verg. A. 9, 512:

ad Gonnum castra movet, si potiri oppido posset,

Liv. 42, 67, 6: haud aspernatus Tullius, tamen, si vana adferantur, in aciem educit ( that he might be ready) if, etc., id. 1, 23, 6:

milites in praesidio erant, si quo operā eorum opus esset,

id. 27, 28, 5:

alii offerunt se, si quo usus operae sit,

id. 26, 9, 9: ille postea, si comitia sua non fierent, urbi minari, i. e. ( that he would attack it) if, etc., Cic. Att. 4, 3, 3:

Carthaginiensibus in Hasdrubale ita, si is movisset Syphacem, spes omnis erat,

Liv. 29, 35, 9; 5, 8, 9:

consul aedem Fortunae vovit, si eo die hostis fudisset,

id. 29, 36, 8: erat Athenis reo damnato, si fraus capitalis non esset, quasi [p. 1690] poenae aestimatio, Cic. de Or. 1, 54, 232: quattuor legiones Cornelio, si qui ex Etruriā novi motus nuntiarentur, relictae, to meet the case, that, to be ready, if, etc., Liv. 6, 22:

is in armis tenuit militem, si opus foret auxilio,

id. 5, 8:

ut patricios indignatio, si cum his gerendus esset honos, deterreret,

id. 4, 6, 10; 1, 40, 2; 24, 36.—

Si... si, for sive... sive, whether... or:

si deus si dea es,

Cato, R. R. 139; cf.:

hostiam si deo, si deae immolabant,

Gell. 2, 28, 3.