Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

dē-mĭnŭo

  • 1 minuo

    mĭnŭo, ĕre, mĭnŭi, mĭnŭtum [minus] - tr. - diminuer, rendre plus petit.    - cf. gr. μινύθω. [st1]1 [-] mettre en pièces, en miettes.    - minuere ramalia, Ov. M. 8, 645: casser en menus morceaux des branches sèches.    - minuere ligna, Ov. F. 2, 647: fendre du bois. [st1]2 [-] diminuer, amoindrir, réduire.    - minuere sumptus, Cic. Fam. 3, 8, 2: réduire des dépenses.    - minuuntur corpora, Plin. 11, 283: les corps maigrissent.    - minuitur memoria, Cic. CM 21: la mémoire diminue.    - minuere censuram, Liv. 4, 24, 3: réduire l'autorité des censeurs.    - minuere sanguinem, Veg. Vet. 1, 16, 2: faire une saignée.    - minuere aliquid quintā parte, Col.: réduire qqch d'un cinquième.    - capite minuere se (capite minui): perdre ses droits de citoyen.    - absol. minuente astu, Caes. BG. 3, 12, 1: quand la marée diminuait. [st1]3 [-] affaiblir.    - minuere gloriam alicujus, Cic. Fl. 28: affaiblir la gloire de qqn.    - minuere majestatem populi, Cic. Phil. 1, 21: porter atteinte à la majesté du peuple. [st1]4 [-] chercher à détruire.    - minuere suspicionem, Cic. Att. 10, 16, 4: faire disparaître des soupçons.    - minuere opinionem, Cic. Off. 1, 72: réfuter une opinion.    - minuere controversias, Caes. BG. 5, 26, 4: supprimer les controverses. [st1]5 [-] cesser de.    - nil... tam mirabile quicquam, quod non paulatim minuant mirarier omnes, Lucr. 2, 1029: il n'y a pas de merveille qui ne cesse avec le temps de surprendre tout le monde.
    * * *
    mĭnŭo, ĕre, mĭnŭi, mĭnŭtum [minus] - tr. - diminuer, rendre plus petit.    - cf. gr. μινύθω. [st1]1 [-] mettre en pièces, en miettes.    - minuere ramalia, Ov. M. 8, 645: casser en menus morceaux des branches sèches.    - minuere ligna, Ov. F. 2, 647: fendre du bois. [st1]2 [-] diminuer, amoindrir, réduire.    - minuere sumptus, Cic. Fam. 3, 8, 2: réduire des dépenses.    - minuuntur corpora, Plin. 11, 283: les corps maigrissent.    - minuitur memoria, Cic. CM 21: la mémoire diminue.    - minuere censuram, Liv. 4, 24, 3: réduire l'autorité des censeurs.    - minuere sanguinem, Veg. Vet. 1, 16, 2: faire une saignée.    - minuere aliquid quintā parte, Col.: réduire qqch d'un cinquième.    - capite minuere se (capite minui): perdre ses droits de citoyen.    - absol. minuente astu, Caes. BG. 3, 12, 1: quand la marée diminuait. [st1]3 [-] affaiblir.    - minuere gloriam alicujus, Cic. Fl. 28: affaiblir la gloire de qqn.    - minuere majestatem populi, Cic. Phil. 1, 21: porter atteinte à la majesté du peuple. [st1]4 [-] chercher à détruire.    - minuere suspicionem, Cic. Att. 10, 16, 4: faire disparaître des soupçons.    - minuere opinionem, Cic. Off. 1, 72: réfuter une opinion.    - minuere controversias, Caes. BG. 5, 26, 4: supprimer les controverses. [st1]5 [-] cesser de.    - nil... tam mirabile quicquam, quod non paulatim minuant mirarier omnes, Lucr. 2, 1029: il n'y a pas de merveille qui ne cesse avec le temps de surprendre tout le monde.
    * * *
        Minuo, minuis, minui, minutum, pen. prod. minuere. Plin. Amoindrir, Menuiser, Diminuer, Appetisser.
    \
        AEs alienum minuere. Plin. iunior. Payer ses debtes.
    \
        Non minuam meum consilium: ex vsu quod est, id persequar. Terent. Je ne laisseray point de faire ma fantasie.
    \
        - nec tu ea causa minueris Haec quae facis, ne is mutet suam sententiam. Terent. Ne laisse point de faire ce que tu fais, Poursui tousjours ton affaire.
    \
        Controuersiam minuere. Cic. Mettre fin à un debat, Appaiser une noise.
    \
        Imperium matris minuere. Plaut. Faire contre le commandement de sa mere.
    \
        Iram minue. Terent. Appaise ton ire, Appaise toy.
    \
        Minuere, Absolute: vt Minuente aestu, naues in vadis afflictantur. Caes. Se diminuant, Decroissant, S'appetissant.

    Dictionarium latinogallicum > minuo

  • 2 minuo

    minuo minuo, ui, utum, ere ослаблять

    Латинско-русский словарь > minuo

  • 3 minuo

    minuo minuo, ui, utum, ere мирить

    Латинско-русский словарь > minuo

  • 4 minuo

    minuo minuo, ui, utum, ere уменьшать

    Латинско-русский словарь > minuo

  • 5 minuo

    mĭnŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a. and n. [Sanscr. mi, lessen, change; Gr. minuô, minuthô; cf.: meiôn = minor; Germ. minder, vermindern].
    I.
    Act., to make smaller, to lessen, diminish; lit. and trop.
    A.
    Lit. (rare and mostly poet.):

    ramaliaque arida tecto Detulit, et minuit,

    broke in pieces, Ov. M. 8, 645:

    ligna,

    to chop into small pieces, id. F. 2, 647:

    portarum objectus,

    to dash in pieces, Stat. Th. 10, 526:

    dentes in limine,

    id. ib. 10, 47:

    sanguinem,

    to let blood, Veg. Vet. 1, 16, 2;

    in the same signif., simply minuere,

    id. ib. 1, 22, 1.—
    B.
    Trop., to lessen, diminish, lower, reduce, weaken, abate, restrict (very freq. and class.):

    imperium matris,

    Plaut. As. 3, 1, 6:

    sumptus civitatum,

    Cic. Fam. 3, 8, 2:

    (rem familiarem),

    Hor. S. 2, 3, 177:

    gradum,

    Quint. 2, 3, 7:

    gloriam alicujus,

    Cic. Fl. 12, 28:

    molestias vitae,

    id. Fin. 1, 16, 51:

    cupiditates,

    id. ib.:

    invidiam,

    id. Agr. 1, 5, 14:

    opem,

    Caes. B. G. 5, 33:

    auctoritatem,

    id. B. C. 3, 43:

    minuuntur corporis artus,

    grow less, diminish in size, Ov. M. 7, 317:

    minuuntur corpora siccis,

    Plin. 11, 54, 118, § 283:

    consul alter proelio uno et vulnere suo minutus,

    discouraged, Liv. 21, 52, 2 (al. deminutus):

    suspicionem profectionis,

    Cic. Att. 10, 16, 4:

    controversias,

    to settle, put an end to, Caes. B. G. 5, 26:

    minuenda est haec opinio,

    to be refuted, Cic. Off. 1, 22, 72:

    magistratum, censuram,

    to restrict the power of, to limit, Liv. 4, 24:

    majestatem populi Romani per vim,

    to violate, offend against, Cic. Phil. 1, 9, 21:

    matris imperium,

    Plaut. As. 3, 1, 6:

    religionem,

    Nep. Ages. 4, 8:

    nec tu ea causa minueris Haec quae facis, ne is mutet suam sententiam,

    Ter. And. 2, 3, 19:

    consilium,

    to alter, change, id. Hec. 4, 3, 10:

    condemnationem,

    to commute, Gai. Inst. 3, 224; 4, 57.—
    II.
    Neutr., to diminish, grow less:

    minuente aestu,

    at the ebbing of the tide, Caes. B. G. 3, 12, 1:

    minuente lunā,

    waning, Pall. 3, 24; Sedul. 1, 243; cf.:

    crescentis minuentisque sideris species,

    Plin. 37, 10, 67, § 181.—Hence, mĭnūtus, a, um, P. a. (diminished; hence), little, small, minute (class.).
    A.
    Lit.: pueri minuti (opp. majores), Varr. ap. Non. 141, 18: id [p. 1148] omnes magni minutique, Plaut. Cist. 2, 1, 45.—Of things:

    litterae,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 68:

    minuta ac brevia folia,

    Plin. 12, 24, 53, § 111:

    ossa,

    Lucr. 1, 835:

    opuscula,

    Cic. Ac. 2, 38, 120:

    itinera,

    Suet. Aug. 82:

    aere minuto qualiacumque somnia vendere,

    Juv. 6, 546:

    facies minutae,

    miniature portraits, id. 14, 291.— Comp.:

    minutior ac mage pollens,

    Lucr. 4, 318.— Sup.:

    minutissimis ictibus excarnificatus,

    Suet. Vit. 17:

    res,

    little things, trifles, Cic. Clu. 64, 180:

    res minutissimae et contemptibiles,

    Aug. Conf. 10, 35, 4:

    aves,

    Col. 8, 5, 10.—
    B.
    Trop., petty, paltry, insignificant.
    1.
    Of persons:

    alii minuti et angusti,

    Cic. Fin. 1, 18, 61:

    philosophi,

    id. Div. 1, 30, 62:

    imperatores,

    id. Brut. 73, 256:

    plebes,

    Phaedr. 4, 6, 13.—
    2.
    Of things: canto carmina versibus minutis, Poët. ap. Plin. Ep. 4, 27, 4:

    genus orationis,

    Cic. de Or. 2, 38, 159:

    minuti est animi voluptas ultio,

    Juv. 13, 189.— Hence, subst.: mĭnūtum, i, n., the smallest piece of money, a mite, farthing:

    novissimum reddere,

    Vulg. Luc. 12, 59; cf.:

    aes minutum,

    id. ib. 21, 2.— Plur.
    (α).
    The little (opp. longa), Calp. Ecl. 5, 7.—
    (β).
    Minutes, points, very small parts, Amm. 20, 3, 2; Gram. Vet. p. 374, 11.—
    (γ).
    Comp.:

    illa minutiora,

    those less important matters, Aur. Vict. Epit. 48, 18.—Hence, adv., in two forms.
    1.
    mĭnūtē, into small or fine pieces, finely, minutely (class.).
    A.
    Lit.:

    sal minute tritus,

    Col. 6, 17, 7:

    minutissime commolere,

    id. 12, 28, 1:

    historia minutissime scripta,

    in an extremely small hand, Sen. Ep. 95, 2.—
    B.
    Trop.
    (α).
    In a petty or paltry manner:

    res minutius tractare,

    Cic. Fin. 4, 3, 7.—
    (β).
    Minutely, closely, accurately:

    minutius et scrupulosius scrutantur omnia,

    Quint. 5, 14, 28.—
    2.
    mĭnūtim, into small pieces, finely, minutely (ante-class. and post-Aug.):

    concidere,

    Cato, R. R. 123:

    scoria minutim fracta,

    Plin. 34, 18, 51, § 171; Gell. 17, 8, 2.—
    B.
    With short steps, trippingly:

    equus ambulans,

    Veg. Vet. 1, 56, 39:

    deambulare,

    id. ib. 2, 53, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > minuo

  • 6 minuo

    minuo, uī, ūtum, ere (zu minus; vgl. unser »mindern«), kleiner machen, I) = in kleine Teile zerlegen, zerspalten, zerhauen, zerstoßen, zerknicken, ligna, ramalia, Ov. (vgl. ligna minuta, klar gespaltenes, Paul. ex Fest. 39, 3): obiectus portarum, Stat.: mullum in singula pulmenta (Portionen), Hor. – II) (durch Hinwegnahme von Teilen) mindern, vermindern, verkleinern, verringern, ermäßigen, 1) eig.: corporis artus, Ov.: sumptus, Cic.: pretium frumenti minuere ad ternos nummos, herabsetzen auf usw., Tac.: sanguinem, zur Ader lassen, Veget. mul. – refl. se minuere u. bl. minuere od. medial minui = sich vermindern, abnehmen, fallen (Ggstz. augescere, augeri, crescere, increscere), minuit se morbus, motus, Plin. – minuente aestu, Caes.: luna minuens, Plin.: decrescente reditu etiam pretium minuit, Plin. ep.: corpora minuuntur siccis cibis, Plin.: Danubius reliquo aestatis minuitur, Sen.: sic ut aliquantum minuatur ex febre, nihilo minus tamen quaedam reiliquiae remaneant, Cels. – 2) übtr.: a) kleiner machen, vermindern, verringern, schmälern, beschränken, beeinträchtigen, herabsetzen, herabstimmen, untergraben, einer Sache steuern, Einhalt tun, gloriam alcis (Ggstz. amplificare), Cic.: laudem alcis, Liv.: auctoritatem, Caes.: maiestatem populi, Cic.: religionem, Nep.: censuram, Liv. – suspicionem profectionis, Cic.: opinionem (Vorurteil), Cic. – molestias vitae (Ggstz. augere), Cic.: cupiditates (Ggstz. inflammare), Cic.: iram, herabstimmen, mäßigen, Ter.: spem, Caes.: maerorem, Cic.: luctum, Ov.: alci animos (Ggstz. accendere), Liv.: minuitur exspectatio externae opis, Liv.: consul alter equestri proelio uno et vulnere suo minutus (kleinlaut geworden, herabgestimmt, entmutigt), Liv. 21, 52, 2. – controversias, Caes.: ut controversiam minuam, um mich auf den eigentlichen Streitpunkt zu beschränken, Cic. – consilium suum non m., nichts an seinem Plane ändern, Ter.: ebenso nec tu eā causā minueris haec quae facis, Ter. – b) als publiz. t. t., minui capite, seine bisherigen Vorteile und Rechte als Bürger verlieren, Dig. 4, 5, 2 sqq. (vgl. deminuo u. deminutio). – / Lucr. 2, 1029 Lachmann u. Bernays mittant mirarier.

    lateinisch-deutsches > minuo

  • 7 minuo

    minuo, uī, ūtum, ere (zu minus; vgl. unser »mindern«), kleiner machen, I) = in kleine Teile zerlegen, zerspalten, zerhauen, zerstoßen, zerknicken, ligna, ramalia, Ov. (vgl. ligna minuta, klar gespaltenes, Paul. ex Fest. 39, 3): obiectus portarum, Stat.: mullum in singula pulmenta (Portionen), Hor. – II) (durch Hinwegnahme von Teilen) mindern, vermindern, verkleinern, verringern, ermäßigen, 1) eig.: corporis artus, Ov.: sumptus, Cic.: pretium frumenti minuere ad ternos nummos, herabsetzen auf usw., Tac.: sanguinem, zur Ader lassen, Veget. mul. – refl. se minuere u. bl. minuere od. medial minui = sich vermindern, abnehmen, fallen (Ggstz. augescere, augeri, crescere, increscere), minuit se morbus, motus, Plin. – minuente aestu, Caes.: luna minuens, Plin.: decrescente reditu etiam pretium minuit, Plin. ep.: corpora minuuntur siccis cibis, Plin.: Danubius reliquo aestatis minuitur, Sen.: sic ut aliquantum minuatur ex febre, nihilo minus tamen quaedam reiliquiae remaneant, Cels. – 2) übtr.: a) kleiner machen, vermindern, verringern, schmälern, beschränken, beeinträchtigen, herabsetzen, herabstimmen, untergraben, einer Sache steuern, Einhalt tun, gloriam alcis (Ggstz. amplificare), Cic.: laudem alcis, Liv.: auctoritatem, Caes.: maiestatem populi, Cic.: religionem, Nep.: censuram, Liv. – suspicionem profectio-
    ————
    nis, Cic.: opinionem (Vorurteil), Cic. – molestias vitae (Ggstz. augere), Cic.: cupiditates (Ggstz. inflammare), Cic.: iram, herabstimmen, mäßigen, Ter.: spem, Caes.: maerorem, Cic.: luctum, Ov.: alci animos (Ggstz. accendere), Liv.: minuitur exspectatio externae opis, Liv.: consul alter equestri proelio uno et vulnere suo minutus (kleinlaut geworden, herabgestimmt, entmutigt), Liv. 21, 52, 2. – controversias, Caes.: ut controversiam minuam, um mich auf den eigentlichen Streitpunkt zu beschränken, Cic. – consilium suum non m., nichts an seinem Plane ändern, Ter.: ebenso nec tu eā causā minueris haec quae facis, Ter. – b) als publiz. t. t., minui capite, seine bisherigen Vorteile und Rechte als Bürger verlieren, Dig. 4, 5, 2 sqq. (vgl. deminuo u. deminutio). – Lucr. 2, 1029 Lachmann u. Bernays mittant mirarier.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > minuo

  • 8 minuō

        minuō uī, ūtus, ere    [3 MAN-], to make small, lessen, diminish, divide into small pieces: Mullum in singula pulmenta, H.: ligna, chop into small pieces, O.: minuendo corpus alebat, by feeding on it, O.— To diminish, ebb: minuente aestu, at ebbtide, Cs.—Fig., to lessen, diminish, lower, reduce, weaken, abate, restrict. Ut aliqua pars laboris minuatur mihi, T.: meum consilium, change, T.: neque cupido Iugurthae minuebatur, S.: (rem familiarem), H.: gloriam Pompei: auctoritatem, Cs.: minuunt ea corporis artūs, grow less, diminish in size, O.: proelio uno et volnere suo minutus, discouraged, L.: controversias, settle, Cs.: minuenda est haec opinio, to be refuted: magistratum, restrict, L.: censuram, limit, L.: maiestatem populi R. per vim, offend against: religionem, N.: ne quid de dignitate generum minuatur.
    * * *
    minuere, minui, minutus V
    lessen, reduce, diminish, impair, abate

    Latin-English dictionary > minuō

  • 9 minuo

    minuo, ui, 3, diminish, make less, J. 3:30; H. 2:7.*

    English-Latin new dictionary > minuo

  • 10 minuo

    uī, ūtum, ere [ minus II ]
    1) разбивать на мелкие части, размельчать, раздроблять, делить ( mullum in singula pulmenta H)
    2)
    а) уменьшать, умалять (rem familiarem H; molestias vitae, gloriam C; famam Cld); ограничивать (imperium, censuram L)
    б) понижать, сбавлять ( pretium frumenti T)
    в) ослаблять, изнурять, лишать силы (minutus vulnere L; longa Tithonum minuit senectus H)
    m. или se m. — уменьшаться, убывать, спадать
    3) опровергать ( opinionem C); улаживать, смягчать ( controversiam Cs)
    spei minutus L (v. l.) — утративший надежду

    Латинско-русский словарь > minuo

  • 11 minuo

    • departed

    Serbian-English dictionary > minuo

  • 12 minuo

    , minui, minutum
    I.
    To less, diminish, decrease, grow smaller.
    II.
    to draw blood, let blood, to bleed (someone).

    Latin-English dictionary of medieval > minuo

  • 13 minuo

    (-li) verga'ngen, verflo'ssen, verstri'chen; m-le godine voriges Jahr, im vergangenen (verflossenen) Jahr(e)

    Hrvatski-Njemački rječnik > minuo

  • 14 minuo

    adj past, expired, lapsed, gone by; over, overdue; that has been

    Hrvatski-Engleski rječnik > minuo

  • 15 minuo

    , minui, minutum, minuere 3
      1) уменьшать;
      2) ослаблять, смягчать

    Dictionary Latin-Russian new > minuo

  • 16 com-minuō (conm-)

        com-minuō (conm-) uī, ūtus, ere,    to divide into small parts, break, crumble, crush, split: scalas, S.: anulum. — To lessen, diminish: argenti pondus, H.: opes civitatis. — Fig., to weaken, impair, violate: officium.—To humble, reduce, crush, humiliate, prostrate: alqm: lacrimis comminuēre meis, overcome, O.: vires ingenii.

    Latin-English dictionary > com-minuō (conm-)

  • 17 dē-minuō

        dē-minuō uī, ūtus, ere,    to make smaller, lessen, diminish: deminutae copiae, Cs.: militum vires inopia frumenti deminuerat, Cs.: de bonis, i. e. to alienate in part: praedia. — Fig., to take away, abate, lessen, reduce, remit, impair: de huius praesidiis: ne quid de legibus eorum, Cs.: de suā in Aeduos benevolentiā, Cs.: quicquam ex regiā potestate, L.: alicui timor studia deminuit, Cs.: partem aliquam iuris: nihil eius (maiestatis), L.: imperium populi R.—With capite, to deprive of citizenship: mulier, quae se capite numquam deminuit, i. e. by marriage: deminuti capite, enslaved, L.

    Latin-English dictionary > dē-minuō

  • 18 dī-minuō

        dī-minuō    see dimminuō.

    Latin-English dictionary > dī-minuō

  • 19 minutum

    mĭnŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a. and n. [Sanscr. mi, lessen, change; Gr. minuô, minuthô; cf.: meiôn = minor; Germ. minder, vermindern].
    I.
    Act., to make smaller, to lessen, diminish; lit. and trop.
    A.
    Lit. (rare and mostly poet.):

    ramaliaque arida tecto Detulit, et minuit,

    broke in pieces, Ov. M. 8, 645:

    ligna,

    to chop into small pieces, id. F. 2, 647:

    portarum objectus,

    to dash in pieces, Stat. Th. 10, 526:

    dentes in limine,

    id. ib. 10, 47:

    sanguinem,

    to let blood, Veg. Vet. 1, 16, 2;

    in the same signif., simply minuere,

    id. ib. 1, 22, 1.—
    B.
    Trop., to lessen, diminish, lower, reduce, weaken, abate, restrict (very freq. and class.):

    imperium matris,

    Plaut. As. 3, 1, 6:

    sumptus civitatum,

    Cic. Fam. 3, 8, 2:

    (rem familiarem),

    Hor. S. 2, 3, 177:

    gradum,

    Quint. 2, 3, 7:

    gloriam alicujus,

    Cic. Fl. 12, 28:

    molestias vitae,

    id. Fin. 1, 16, 51:

    cupiditates,

    id. ib.:

    invidiam,

    id. Agr. 1, 5, 14:

    opem,

    Caes. B. G. 5, 33:

    auctoritatem,

    id. B. C. 3, 43:

    minuuntur corporis artus,

    grow less, diminish in size, Ov. M. 7, 317:

    minuuntur corpora siccis,

    Plin. 11, 54, 118, § 283:

    consul alter proelio uno et vulnere suo minutus,

    discouraged, Liv. 21, 52, 2 (al. deminutus):

    suspicionem profectionis,

    Cic. Att. 10, 16, 4:

    controversias,

    to settle, put an end to, Caes. B. G. 5, 26:

    minuenda est haec opinio,

    to be refuted, Cic. Off. 1, 22, 72:

    magistratum, censuram,

    to restrict the power of, to limit, Liv. 4, 24:

    majestatem populi Romani per vim,

    to violate, offend against, Cic. Phil. 1, 9, 21:

    matris imperium,

    Plaut. As. 3, 1, 6:

    religionem,

    Nep. Ages. 4, 8:

    nec tu ea causa minueris Haec quae facis, ne is mutet suam sententiam,

    Ter. And. 2, 3, 19:

    consilium,

    to alter, change, id. Hec. 4, 3, 10:

    condemnationem,

    to commute, Gai. Inst. 3, 224; 4, 57.—
    II.
    Neutr., to diminish, grow less:

    minuente aestu,

    at the ebbing of the tide, Caes. B. G. 3, 12, 1:

    minuente lunā,

    waning, Pall. 3, 24; Sedul. 1, 243; cf.:

    crescentis minuentisque sideris species,

    Plin. 37, 10, 67, § 181.—Hence, mĭnūtus, a, um, P. a. (diminished; hence), little, small, minute (class.).
    A.
    Lit.: pueri minuti (opp. majores), Varr. ap. Non. 141, 18: id [p. 1148] omnes magni minutique, Plaut. Cist. 2, 1, 45.—Of things:

    litterae,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 68:

    minuta ac brevia folia,

    Plin. 12, 24, 53, § 111:

    ossa,

    Lucr. 1, 835:

    opuscula,

    Cic. Ac. 2, 38, 120:

    itinera,

    Suet. Aug. 82:

    aere minuto qualiacumque somnia vendere,

    Juv. 6, 546:

    facies minutae,

    miniature portraits, id. 14, 291.— Comp.:

    minutior ac mage pollens,

    Lucr. 4, 318.— Sup.:

    minutissimis ictibus excarnificatus,

    Suet. Vit. 17:

    res,

    little things, trifles, Cic. Clu. 64, 180:

    res minutissimae et contemptibiles,

    Aug. Conf. 10, 35, 4:

    aves,

    Col. 8, 5, 10.—
    B.
    Trop., petty, paltry, insignificant.
    1.
    Of persons:

    alii minuti et angusti,

    Cic. Fin. 1, 18, 61:

    philosophi,

    id. Div. 1, 30, 62:

    imperatores,

    id. Brut. 73, 256:

    plebes,

    Phaedr. 4, 6, 13.—
    2.
    Of things: canto carmina versibus minutis, Poët. ap. Plin. Ep. 4, 27, 4:

    genus orationis,

    Cic. de Or. 2, 38, 159:

    minuti est animi voluptas ultio,

    Juv. 13, 189.— Hence, subst.: mĭnūtum, i, n., the smallest piece of money, a mite, farthing:

    novissimum reddere,

    Vulg. Luc. 12, 59; cf.:

    aes minutum,

    id. ib. 21, 2.— Plur.
    (α).
    The little (opp. longa), Calp. Ecl. 5, 7.—
    (β).
    Minutes, points, very small parts, Amm. 20, 3, 2; Gram. Vet. p. 374, 11.—
    (γ).
    Comp.:

    illa minutiora,

    those less important matters, Aur. Vict. Epit. 48, 18.—Hence, adv., in two forms.
    1.
    mĭnūtē, into small or fine pieces, finely, minutely (class.).
    A.
    Lit.:

    sal minute tritus,

    Col. 6, 17, 7:

    minutissime commolere,

    id. 12, 28, 1:

    historia minutissime scripta,

    in an extremely small hand, Sen. Ep. 95, 2.—
    B.
    Trop.
    (α).
    In a petty or paltry manner:

    res minutius tractare,

    Cic. Fin. 4, 3, 7.—
    (β).
    Minutely, closely, accurately:

    minutius et scrupulosius scrutantur omnia,

    Quint. 5, 14, 28.—
    2.
    mĭnūtim, into small pieces, finely, minutely (ante-class. and post-Aug.):

    concidere,

    Cato, R. R. 123:

    scoria minutim fracta,

    Plin. 34, 18, 51, § 171; Gell. 17, 8, 2.—
    B.
    With short steps, trippingly:

    equus ambulans,

    Veg. Vet. 1, 56, 39:

    deambulare,

    id. ib. 2, 53, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > minutum

  • 20 caput

    caput (kaput), pitis, n. (vgl. got. haubith, Haupt, Kopf u. viell. altind. *kaput in kapucchalam, Haar am Hinterkopf), das Haupt, der Kopf, I) eig. u. meton.: A) v. leb. Wesen: 1) der Menschen, a) eig.: α) übh. (Ggstz. vestigium): caput hominis, aegri, Cels.: capite aperto, Plaut.: capite operto, obvoluto, involuto, Cic.: capite demisso, Caes.: porcus cum capite humano natus, Liv. – caput adaperire, Sen.: caput aperire, operire, Cic.: caput velare, Liv., revelare, Arnob.: caput operire togā, Petr.: caput obvolvere, Cic.: caput obvolvere togā, Suet.: caput attollere, Ov.: caput ferire (sich vor den K. schlagen), femina plangere, Cic. fr.: c. perfricare, Cic.: c. alci auferre, abscīdere, praecīdere, percutere, Liv.: caput illidere foribus, Suet.: caput impingere parieti, Plin. ep.: capita conferre (zusammenstecken, bei geheimer Unterredung), Liv.: circum saucios milites inserere in tentoria caput, Liv.: sed corpori valido caput deerat (im Bilde), Liv. – Besondere Verbindungen, ire praecipitem in lutum per caputque pedesque (über Hals und Kopf), Catull. 17, 9. – capita aut navia u. caput aut navim, »Kopf oder Wappen«, ein Spiel, in dem ein Geldstück in die Höhe geworfen und dann gesehen wird, ob die Bildseite (der Götterkopf) oder die Wappenseite (das Schiff) nach oben gefallen ist, Macr. sat. 1, 7, 22. Aur. Vict. orig. gent. Rom. 3, 5. Paul. Nol. adv. paganos 75 extr. – nec caput nec pedes (habere), sprichw., von Geschäften usw., bei denen man nicht weiß, wo man anfangen, wo man aufhören soll, M'. Curius in Cic. ep. 7, 31, 2. Liv. epit. 50; vgl. Plaut. asin. 729: ut nec pes nec caput uni reddatur formae, eine bestimmte Gestalt gegeben werde der einen Idee, Hor. de art. poët. 8. – supra caput esse, sowohl = (als gefährlich, drohend) im Nacken sein, sitzen, v. Feinde, Sall. u. Liv., als auch = (als belästigend) auf dem Halse liegen, v. einer Person, Cic., v. Alter, Sen.: ebenso als gefährl. super caput esse, v. Feinde, Tac.: u. in capite atque in cervicibus nostris restitisse, drohend über unserem Haupte u. Nacken zurückgeblieben sein (v. Pers.), Cic. Vgl. Kritz u. Fabri Sall. Cat. 52, 24. Drak. Liv. 3, 27, 2; 21, 33, 2. – caput movere, das Haupt hin u. her neigen (als Gebärde des Hohns, der Schadenfreude), Vulg. Sirach 12, 19 u. 13, 8. – caput extollere, sein Haupt erheben (als Zeichen der Hoffnung auf Besserung und Erlösung), Cic. Planc. 33: ebenso caput erigere in libertatem, Augustin. de civ. dei 5, 22. – in caput alcis recidere, auf jmds. Haupt zurückfallen, Aetolorum prava consilia atque in ipsorum caput semper recidentia, Liv. 36, 29, 8. – β) der Kopf als Sitz des Verstandes, der Einsicht, incolumi capite es? Hor.: aliena negotia centum per caput saliunt, gehen mir durch den Kopf, Hor. – b) meton.: α)Mensch, Person, αα) übh. (s. Lorenz Plaut. most. 202. Brix Plaut. capt. 943), hoc c., ich, Plaut.: propter meum caput, um meiner Person willen, Plaut.: o lepidum caput! Plaut.: c. ridiculum, festivum, närrischer, drolliger Kauz, Ter.: c. liberum, Cic.: libera servaque capita, Liv.: ignota capita, Liv.: c. noxium, innoxium, Liv.: carum caput (wie φίλη, ηθείη κεφαλή), Verg. u. Hor. – beim Ausruf u. bei Verwünschungen, at vos, devota capita, Iustin.: nefandissimum caput, Iustin.: vae capiti tuo! Plaut. – ββ) beim Zählen, Schätzen oder beim Verteilen, Kopf, Mann, Person, capitum Helvetiorum milia CCLX III, Caes.: cum hostium numerus capitum CCCCXXX milium fuisset, Caes.: in capita describere, Cic.: exactio capitum, Kopfgeld, Personensteuer, Cic.: dah. capite censi, s. 1. cēnseo. – γγ) bei Verwünschungen, quod illorum capiti sit, was auf ihr Haupt falle, Cael. in Cic. ep.: di capiti ipsius reservent, Verg.: sacrare alcis caput, Liv. – β) der Kopf als Hauptträger des menschlichen Daseins, das Leben, die Existenz, αα) das physische Leben, coniuratio in tyranni caput facta, Liv.: capitis periculum od. dimicatio, Lebensgefahr, Ter. u. Cic.: in caput vertit, traf das Leben, beschleunigte seinen Tod, Liv.: capite suo decernere, dimicare, Cic. u. Liv.: capite luere, Liv. – suum caput pro salute rei publicae vovere, Cic. – ββ) die bürgerliche Existenz, nach römischem Sinne der Inbegriff aller Freiheits-, Bürger- u. Familienrechte, causa capitis, Cic.: iudicium capitis, Cic.: capitis accusare, Cic.: capitis anquirere, Liv.: capitis damnare, condemnare, Cic.: capite damnari, Cic.: capitis absolvere, Nep.: pro capite dicere, Cic.: causam capitis dicere, Nep.: poenam capitis constituere, Cic.: agitur caput alcis, Cic.: capitis minor, ein bürgerlich Toter, Hor.: u. capite deminui od. se deminuere, s. dē-minuo: u. capitis deminutio, s. dēminūtio: ebenso capite minui, s. minuo, capitis minutio, s. minūtio.

    2) der Tiere, a) eig.: c. iumenti, Nep.: c. equinum, Plin.: c. elephantinum, Val. Max.: c. simininum, Iul. Obsequ.: trium capitum canis, Mythogr. Lat.: hydra multa capita habens, Sen.: belua multorum es capitum, Hor. – dah. ad capita bubula, »bei den Ochsenköpfen«, ein Ort in Rom, wo O. in Stein eingehauen waren, Suet. Aug. 5. – b) meton. = das ganze Tier, ein Stück, bina boum capita, Verg.: grex XXV capitum, Col.: triginta capitum fetus, Verg.

    B) von Lebl., der Kopf, die Spitze, Kuppe, das Oberste, Äußerste (Anfang oder Ende), papaveris, Mohnkopf, Liv.: tignorum, Caes.: trabis, Veget. mil.: pontis, Brückenkopf, Planc. in Cic. ep.: iecinoris, Cic.: columnae, Kapitäl, Plin.: fistulae, Vorderende, Mündung, Liv.: alii, Bolle, Cato u. Plin.: capita vitis, Wurzeln, Cato u. Plin., od. die Ranken, Col. u. Cic.: capita loramentorum, die Enden, Iustin.: arcus, die Enden, Verg.: vectis, der lange Teil, Liv.: c. machinae, quae graece κανὼν μουσικός appellatur, die Kanzelle an der Wasserorgel, Vitr.: perangusta capita (mitellae), die ganz schmalen Enden der chirurg. Armbinde (Ggstz. latitudo, der breite Teil), Cels.: c. fasciae, habenae, lini, Cels.: uti aequalia duo capita (Enden des Seiles) sint, funis cum erit extensus, Vitr.: si nusquam caput (eine Geschwulst, Beule) se ostendit, Cels.: caput facere (v. Beulen usw.), hoch aufschwellen, Plin. – von Örtl., c. silvae, Wipfel, Sen. poët.: capita aspera montis, äußerste Spitze, Verg.: in capite Bithyniae, am äußersten Punkte (Ein- u. Ausgang), Plin. ep. – v. Gewässern, sowohl der Ursprung, die Quelle, Enipei, Verg.: Rheni, Mela: amnis, Verg.: fontis, Hirt. b. G., Vitr. u.a.: als die Mündung, der Ausfluß (aber seltener), capita Rheni, Caes.: u. so Rheni c., Hor. u. Lucan.: im Bilde, die Quelle, der Ursitz, die Urquelle, der Ausgangspunkt, die Grundlage, der allgemeine Gesichtspunkt (die Kategorie), quo invento ab eo quasi capite disputatio ducitur, Cic.: nonne his vestigiis ad caput maleficii perveniri solet? Cic.: si quid (ein Gerücht) sine capite manabit, ohne sichere Quelle, Cic.: nos de Dolabella cotidie, quae volumus, audimus: sed adhuc sine capite (ohne Quelle), sine auctore (unverbürgt), rumore nuntio, Cic. ep.: aperiamus autem capita, unde etc., Cic. – u. so oft verb. mit fons, zB. ille fons et caput (ihr Urheber u. Stifter) Socrates, Cic.: in ea (sc. in aegritudine) est fons miseriarum et caput, die Quelle u. Grundursache, Cic. – u. der Anfang, cuncta igitur a capite (von Anfang an) proposito ordine persequamur, Pacat. pan. 4, 1.

    II) übtr., was in irgend etw. das Erste, Vorzüglichste ist, 1) v. Pers., das Haupt, die Hauptperson, der Stimmführer, Hauptanstifter, rei publicae, die Hauptperson im Staate, Tac.: c. scelerum, Erzhalunke, periuri caput, der ganz verlogene Kerl, Plaut. (s. Brix Plaut. mil. 494): illic est huic rei caput, Ter.: c. omnium Graecorum concitandorum, Cic.: capita coniurationis, Liv.: capita Latini nominis, Liv.: caput rerum Masinissam fuisse, Liv.: statim et seditio crevit, ut caput et consilium (ein beratendes Haupt) habere coepit, Iustin. – 2) v. Lebl., a) im allg., das Haupt, die Hauptsache, cenae, das vorzüglichste Gericht, Hauptgericht, Cic.: patrimonii, das vorzüglichste Stück, Liv.: litterarum, Hauptinhalt, Hauptpunkt, Cic.: rerum, Hauptpunkt, Cic.: caput est, ist der Hauptpunkt, Cic.: c. Epicuri, Hauptgrundsatz, Cic.: c. civilis prudentiae, oberstes Prinzip, Cic. – b) in Gesetzen u. Schriften, der Hauptsatz, Hauptabschnitt, Paragraph, das Kapitel, legis, Cic.: epistulae, Cic.: unius capitis lectio (Lektüre), Treb. Poll.: quae scripserimus in summas sive in commentarium et capita conferre, Quint. – u. ein Absatz, Abschnitt in Urkunden, Corp. inscr. Lat. 11, 3614 (Decr. decur. Caerel. 15). Gromat. vet. p. 263 sq. – c) v. Geld u. Geldeswert, die Hauptsumme, der Stock, das Kapital (Ggstz. usurae), de capite deducite, quod usuris pernumeratum est, Liv.: quinas hic capiti mercedes exsecat, Hor. – de capite ipso demere, die Pachtsumme kürzen, Cic.: de capite quantum commodum fuit frumenti detraxit, Cic. – de illo Tulliano capite (Schuld) libere cum Cascellio loquare, Cic. – d) v. Örtl., der vornehmste Ort, die vornehmste Stadt, die Hauptstadt, der Hauptsitz, Thebae c. totius Graeciae, Nep.: Roma, c. orbis terrarum, Liv.: Persepolis, c. regni, Plin.: c. gentis Artaxata, Tac.: c. belli, Liv. – / Abl. auch capiti, Catull. 68, 124. Amm. 18, 5. – In Inschrn. auch kaput od. bl. k. geschr., zB. Corp. inscr. Lat. 14, 2112. Gromat. vet. p. 263 sq.: u. capud, Corp. inscr. Lat. 7, 897.

    lateinisch-deutsches > caput

См. также в других словарях:

  • List of Latin words with English derivatives — This is a list of Latin words with derivatives in English (and other modern languages). Ancient orthography did not distinguish between i and j or between u and v. Many modern works distinguish u from v but not i from j. In this article both… …   Wikipedia

  • Minerva — MINERVA, æ, Gr. Ἀθηνᾶ, ᾶς, Poët. Ἀθήνη, ης, (⇒ Tab. X.) 1 §. Namen. Diesen hat sie nach einigen von minuo, Cicer. de N.D. l. II. c. 24. p. 1183. b. & l. III. c. 24. ich verringere, weil durch die Kriege, deren Göttinn sie mit ist, der Menschen… …   Gründliches mythologisches Lexikon

  • mínuti — (∅) svrš. 〈prez. mînēm, pril. pr. ūvši, prid. rad. mínuo, prid. trp. mînūt〉 1. {{001f}}a. {{001f}}proći, prestati, isteći (o pojavama, godišnjim dobima, stanjima, bolovima, željama i sl.) [njegovo vrijeme je minulo] b. {{001f}}utihnuti, izgubiti… …   Veliki rječnik hrvatskoga jezika

  • minuti — mínuti (Ø) svrš. <prez. mȋnēm, pril. pr. ūvši, prid. rad. mínuo, prid. trp. mȋnūt> DEFINICIJA 1. a. proći, prestati, isteći (o pojavama, godišnjim dobima, stanjima, bolovima, željama i sl.) [njegovo vrijeme je minulo] b. utihnuti, izgubiti… …   Hrvatski jezični portal

  • Coehorn — (spr. Kuhorn), Minuo Baron v. C., geb. 1634 in Friesland, diente als Ingenieur in der Armee der Republik Holland u. hatte sich schon einen bedeutenden Namen gemacht, als im Kriege mit Frankreich, bes. 1672, eine Festung nach der andern in die… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • comminuted — Broken into several pieces; denoting especially a fractured bone. [L. com minuo, pp. minutus, to make smaller, break into pieces, fr. minor, less] * * * com·mi·nut·ed adj being a fracture in which the bone is splintered or crushed into numerous… …   Medical dictionary

  • Minutus — Latin term for a monk who had been bled, something which was done regularly. The minutus was permitted to rest in the infirmary for two or three days, where there was both warmth and better food, i.e. meat. [< Lat. minutus = diminished,… …   Dictionary of Medieval Terms and Phrases

  • minutie — [ minysi ] n. f. • 1627; lat. minutia « parcelle », de minutus 1 ♦ Vieilli Menu détail sans importance. ⇒ bagatelle, rien, vétille. Discuter sur des minuties (⇒ ergoter) . 2 ♦ (XVIIIe) mod. Application attentive aux menus …   Encyclopédie Universelle

  • μείων — ον (ΑM μείων, ον, Α και σπαν. μειότερος, τέρα, τερον) (ανώμ. συγκρ. τού μικρός ή ολίγος) νεοελλ. μαθ. (το ουδ.) μείον το σημείο τής αφαίρεσης, που παριστάνεται με το σύμβολο , αλλ. πλην αρχ. μσν. 1. μικρότερος ή λιγότερος («μειόνων επαίνων»,… …   Dictionary of Greek

  • μενού — το τα φαγητά που παρατίθενται σε ένα γεύμα, καθώς και ο σχετικός κατάλογος, το εδεσματολόγιο. [ΕΤΥΜΟΛ. αρχική σημ. «λεπτομερής κατάλογος» < γαλλ. menu «μικρός, λεπτομερής» < λατ. minutus «μικρός, λεπτός» < minuo «ελαττώνω, συγκόπτω»)] …   Dictionary of Greek

  • μινύθω — (Α) (μόνο στον ενεστ. και στον ιων. πρτ. μινύθεσκον) 1. καθιστώ κάτι μικρότερο, περικόπτω («Ζεὺς δ ἀρετὴν ἄνδρεσσιν ὀφέλλει τε μινύθει τε», Ομ. Ιλ.) 2. ελαττώνω κατά τον αριθμό 3. γίνομαι μικρότερος, ελαττώνομαι («μινύθῃ δὲ τε ἔργον», Ησίοδ.) 4.… …   Dictionary of Greek

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»