Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

crĕāta

  • 1 creata

    1.
    crĕo (old form cerĕo, in Varr. L. L. 6, § 81 Müll.), āvi, ātum, 1, v. a. [kindred with Sanscr. kar, kri, to make], to bring forth, produce, make, create, beget (very freq. in every period and species of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    rerum primordia pandam, Unde omnes natura creet res auctet alatque,

    Lucr. 1, 51:

    animalia,

    id. 2, 1152:

    genus humanum,

    id. 5, 820:

    mortalia saecla,

    id. 5, 789:

    fruges,

    id. 2, 170:

    ignem,

    id. 1, 799; cf.:

    ignes e lignis,

    id. 1, 910 et saep.:

    (Silvius) Aenean Silvium creat,

    Liv. 1, 3, 7; cf.:

    fortes creantur fortibus et bonis,

    Hor. C. 4, 4, 29.—Also of woman:

    pueris beata creandis Uxor,

    Hor. Ep. 1, 2, 44; Pall. Febr. 26, 2.—Hence, in poets freq. in part. perf.: crĕātus, a, with abl. ( masc. or fem.), sprung from, begotten by, born of; or subst., an offspring, a child, Ov. M. 5, 145; 11, 295; 11, 303 al.— Subst.: crĕāta, ōrum, n., things made:

    servare,

    Lucr. 2, 572.—
    B.
    In partic., publicist. t. t. (cf. facio), to make or create for any jurisdiction or office, i. e. to choose, elect (freq.):

    qui comitiatu creare consules rite possint,

    Cic. Leg. 3, 3, 9; so,

    consules,

    Caes. B. C. 3, 1; Liv. 4, 7, 2; 4, 7, 7; 4, 7, 10:

    duo ex unā familiā magistratus,

    Caes. B. G. 7, 33:

    Patres,

    Liv. 1, 8, 7:

    dictatorem,

    id. 2, 18 (five times):

    magistrum equitum,

    id. 2, 18, 5; 4, 57, 6:

    interregem,

    id. 4, 7, 7; 5, 31, 8:

    tribunum,

    id. 2, 33, 3:

    tribuniciam potestatem,

    id. 5, 2, 8:

    censores,

    Suet. Aug. 37:

    Imperatorem (with eligere),

    id. Vesp. 6:

    ducem gerendo bello,

    Liv. 1, 23, 8. curatorem reipublicae, Dig. 50, 8, 3.—
    2.
    Of the officer who appoints or superintends an election:

    quos (consules) cum Ti. Gracchus consul iterum crearet,

    Cic. N. D. 2, 4, 10.—
    3.
    In eccl. Lat. of the exercise of divine power in creation, to create, call into being, endow with existence, etc.:

    caelum et terram,

    Vulg. Gen. 1, 1:

    hominem,

    id. ib. 5, 1:

    omnia,

    id. Eph. 3, 9.—
    b.
    Meton.:

    cor mundum in me,

    Vulg. Psa. 50, 11 al. —
    II.
    Trop., to produce, prepare, cause, occasion:

    voluptatem meis inimicis,

    Plaut. Cas. 2, 7, 3:

    commoditatem mihi,

    id. Poen. 4, 2, 94:

    lites,

    id. ib. 3, 2, 9:

    omnis has aerumnas,

    id. Mil. 1, 1, 33:

    capitalem fraudem tuis cruribus capitique,

    id. ib. 2, 3, 23:

    moram dictis,

    id. Ps. 1, 3, 174:

    errorem (similitudo),

    Cic. Div. 2, 26, 55:

    luxuriam,

    id. Rosc. Am. 27, 75:

    seditionem,

    Vell. 2, 20:

    taedium ac satietatem ex similitudine,

    Quint. 9, 4, 143:

    vomitum dissolutionemque stomachi,

    Plin. 9, 48, 72, § 155 et saep.
    2.
    Crĕo, or, anal. to the Gr., Crĕon, ontis, m., = Kreôn.
    I.
    A king of Corinth, who betrothed his daughter Creusa to Jason, Hyg. Fab. 25; Sen. Med. 526; Hor. Epod. 5, 64.—
    II.
    A brother of Jocaste, at Thebes, Hyg. Fab. 72; Stat. Th. 12, 477; 12, 678.

    Lewis & Short latin dictionary > creata

  • 2 creo [1]

    1. creo, āvī, ātum, āre (vgl. cresco, creber), schaffen, erschaffen = erzeugen, I) im allg.: a) übh.: α) mater. Objj.: censet (Zeno) artis maxime proprium esse creare et gignere, Cic.: omnes res, quas et creat natura et tuetur, Cic.: terra, quae neglecta sentes ac dumos, culta fructus creat, Quint.: aliud fimum herbas creat, Plin.: ut plaga (die Wunde) plus carnis creare possit, Cels. – cr. genus humanum (v. der Erde), Lucr.: cr. vix animalia parva (v. der Erde), Lucr. – m. dopp. Acc., primordia cr. ignes et lignum, Lucr.: natura fingit homines et creat imitatores et narratores facetos, Cic. – mit Advv. wo? neque creatur ibi corpus (die fehlende Substanz), Cels.: vermes intus (im menschl. Körper) creantur, Lucr.: od. mit Abl. wo? quos (flores) Thessala magnis montibus ora creat, Catull. – m. Advv. (woher?) od. m. ex od. de u. Abl., unde omnes natura creet res, Lucr.: terram creari ex igni, Lucr.: nec principium exstinctum ex se aliud creabit, Cic.: res non posse creari de nilo, Lucr. – im Passiv mit Abl. wodurch? seminibus quia certis quaeque creantur, Lucr. – m. ad u. Akk., ut placet Stoicis, quae in terris gignantur, ad usum hominum creari, Cic. – Partic. Perf. subst., creata servare, Lucr. 2, 572. – β) Zustände, teils physische, torporem et dolorem, Cels.: mel fastidium creat, Plin.: si ex quattuor principiis vel superans aliquod vel deficiens adversam valetudinem creat, Cels.: lepus marinus vomitum dissolutionemque stomachi statim creat, Plin. – teils geistige, moral., polit. usw., venter creat omnes has aerumnas, Plaut.: nonnumquam etiam errorem creat similitudo, Cic.: in urbe luxuries creatur, Cic.: notitiam veri quae res falsique crearit, Lucr. – cr. magnum (maius) odium (v. einer Abgabe), Auct. b. Afr.: familiaritate Romanā odium sibi apud regem, Iustin.: alci periculum, Cic.: seditionem (v. Pers.), Vell.: id (versificandi genus) taedium ex similitudine ac satietatem creat, Quint.

    b) ein Kind erzeugen (bei Cic. gew. procreare), v. beiden Gatten, prolem ex se videre creatam, Lucr. – v. Vater, patria est antiquior parens, quam qui creavit, Cic.: si di creare possent, Min. Fel.: cr. liberos, Phaedr. u. Val. Max.: is (Silvius) Aeneam Silvium creat, Liv.: me creat... Babylonius Horos, Prop. – v. der Mutter, Dryope quem nympha crearat, Verg.: gnatos tuos creavit, Inscr.: pueris beata creandis uxor, Hor.: m. Dat. wem? quos (fratres) fida crearat una tot Arcadio coniunx Tyrrhena Gylippo, Verg.: m. Abl. wodurch? tum partu Terra nefando Coeumque Iapetumque creat, Verg. – im Passiv, m. Abl. wo? Sulmone creati quattuor iuvenes, Verg.: o caeruleo creata ponto, Meergezeugte (ποντογενής), v. der Venus, Catull. – mit Prädik.-Nom., cum crearer masculus, Phaedr. – m. Abl. (durch = von), fortes creantur fortibus et bonis, Phaedr.: u. so oft creatus mit Abl. des Vaters u. der Mutter = Tochter, Sohn, Sprößling von usw., Erebo creata Nox, Enn. fr.: Saturno sancte create, Enn. fr.: Telamone creatus, Ov.: Maiā creatus, Ov.: Vulcani stirpe creatus, Verg.: matre servā creatus, Flor. – dah. subst., creati = Kinder, Ov. met. 6, 206.

    II) als publiz. t. t.: a) eine Staatsgewalt schaffen, ins Leben rufen, tribuniciam potestatem, Liv.: nova Romae dignitas est creata, quae dictatura appellatur, Liv.

    b) einen Beamten, Priester u. dgl. schaffen, bes. durch Wahl, sowohl vom Volke od. Herrscher = wählen, erwählen, als vom Leiter der Wahl = wählen (erwählen) lassen, α) mit einf. Acc.: magistratus, Cic.: sibi tres collegas, Liv.: censores, Cic.: consules, Cic.: consules plebeios, Liv.: dictatorem, Liv.: ducem, Val. Max.: ephoros, Val. Max.: Caesares duos (vom Kaiser), Eutr.: cr. imperatorem, verb. eligere creareque imperatorem, einen Kaiser (zB. v. den Soldaten), Suet.: cr. interregem, Liv.: pontifices, augures, sacrificulum regem, Liv.: pontifices, flamines, Salios, augures, Lact.: decem praetores (Feldherren, in Griechenl.), Nep.: praetores (in Rom), Cic.: regem, sui corporis regem, Liv.: Carthagine quotannis annuos binos reges (die Suffeten), Nep.: sacerdotes (v. Volke), Vell.: centum senatores (v. Romulus), Liv.: tribunos plebis duos, Cic.: tribunos militum tres, Liv.: tres viros, qui etc., Val. Max. – mit Advv. wie? mit per u. Akk. od. mit bl. Abl. wodurch? comitiatu consules rite cr., Cic.: magistratus od. censores od. consules vitio (durch einen Fehler der Augurien) creati, Varro LL., Liv. u. Cic.: plebeius magistratus nullus auspicato creatur, Liv.: lege, non suffragio creatum esse, Liv.: optimā lege creari, Cic.: decem tribuni plebis comitiis curiatis creati sunt, Cic.: consules per vim ac tumultum creantur, Plin. pan. – mit per u. Akk. (durch wen?), si per praetorem consules creantur, Cic. – mit ex u. Abl. (aus welchem Stande usw.?), consules ex plebe, Liv.: tribunos plebis ex equitibus Romanis (v. Augustus), Suet. – m. Adi. od. m. in u. Akk. (auf welche Zeit?), summus magistratus, quem vergobretum appellant Aedui, qui creatur annuus, Caes.: archontes coeperunt in denos annos creari, Vell.: creatis in annum magistratibus, Liv. – mit inter u. Akk. od. mit in u. Abl. (worunter?), creari inter quinque viros, Plin. ep.: creari in eo numero, Sall. – m. in u. Akk. (in welche Stelle?), neve quis flamen aut augur in locum Germanici nisi gentis Iuliae crearetur, Tac. ann. 2, 83: prior consulatus eius, in quem creatus est anno octavo et tricesimo, Vell. 2, 4, 7. – m. Acc. loc. wohin? praefecti Capuam creari coepti sunt, Liv. – m. Dat. wofür? wozu? decemviros legibus scribendis, Liv. – β) m. dopp. Acc., im Passiv m. dopp. Nom., T. Quinctius Barbatus interrex creat L. Papirium Mugilanum L. Sempronium Atratinum consules, Liv.: dictator primo comitiali die creavit consulem Q. Fulvium Flaccum magistrum equitum et Ap. Claudium Pulchrum, Liv.: Ancum Marcium regem populus creavit, Liv.: dictatorem Albani Mettium Fufetium creant, Liv.: exercitus Diocletianum imperatorem creavit, Eutr. – augur creatus (est) L. Quinctius Flaminius, decemvir sacrorum L. Cornelius Lentulus, Liv.: consules creati (sunt) Q. Fabius et P. Decius, Liv.: T. Lartium dictatorem primum, Sp. Cassium magistrum equitum creatos invenio, Liv.: Constantinus in Britannia creatus est imperator (zum Kaiser), Eutr.: dictatore P. Cornelio dicto ipse ab eo magister equitum creatus est, Liv.; vgl. (im Abl. absol.) magistro equitum creato filio suo, Liv.: quia solum centum essent, qui patres creari possent, Liv.: praetores (in Rom) creati sunt C. Fulvius Flaccus C. Claudius Nero etc., Liv.: decem qui postea praetores (zu Regenten, in Athen) creati sunt, Nep.: defuncto Traiano Aelius Hadrianus creatus est princeps (zum Fürsten, d.i. zum Kaiser), Eutr.: postea Numa Pompilius rex creatus est, Eutr. – m. puer u. senex, zB. Caesar paene puer a Mario Cinnaque flamen dialis creatus, Vell.: Metellus senex admodum pontifex maximus creatus, Val. Max. – m. Advv. zum wievielten Male? alqm consulem iterum, Val. Max., tertium, Liv., tertio, Plin. pan.: alqm dictatorem quartum, Liv. – mit Advv. od. Abl. wie? wodurch? u. dgl., P. Clodius, qui non rite creatus tribunus arguebatur, Quint.: C. Flaminius inauspicato consul creatus, Val Max.: an hunc non ut qui optimo iure censor creatus esset populus creavit? Liv.: collegam sibi comitiis centuriatis creavit P. Valerium, Liv.: Palicanus suffragiis populi consul creatus, Val. Max.: cunctis populi suffragiis rex est creatus L. Tarquinius, Cic.: Tullum Hostilium populus regem interrege rogante comitiis curiatis creavit, Cic. – m. ex u. Abl. (aus wem?), cum leges duo ex una familia vivo utroque magistratus creari vetarent, Caes. – mit cum u. Abl. (mit wem?), ut Cn. Flavius aedilis curulis crearetur cum Anicio Praenestino, Plin. – m. in u. Akk. (an wessen Stelle?), M. Lepidus pontifex maximus in C. Caesaris locum furto creatus, Vell. – m. Dat. (wozu?), me Albani gerendo bello ducem creavere, Liv. – mit in u. Akk. (auf welche Zeit?), ille Appius, qui decemvir in annum creatus altero anno se ipse creavit, Liv. – / Archaist. creassit = creaverit, Cic. de legg. 3, 9.

    lateinisch-deutsches > creo [1]

  • 3 creo

    1. creo, āvī, ātum, āre (vgl. cresco, creber), schaffen, erschaffen = erzeugen, I) im allg.: a) übh.: α) mater. Objj.: censet (Zeno) artis maxime proprium esse creare et gignere, Cic.: omnes res, quas et creat natura et tuetur, Cic.: terra, quae neglecta sentes ac dumos, culta fructus creat, Quint.: aliud fimum herbas creat, Plin.: ut plaga (die Wunde) plus carnis creare possit, Cels. – cr. genus humanum (v. der Erde), Lucr.: cr. vix animalia parva (v. der Erde), Lucr. – m. dopp. Acc., primordia cr. ignes et lignum, Lucr.: natura fingit homines et creat imitatores et narratores facetos, Cic. – mit Advv. wo? neque creatur ibi corpus (die fehlende Substanz), Cels.: vermes intus (im menschl. Körper) creantur, Lucr.: od. mit Abl. wo? quos (flores) Thessala magnis montibus ora creat, Catull. – m. Advv. (woher?) od. m. ex od. de u. Abl., unde omnes natura creet res, Lucr.: terram creari ex igni, Lucr.: nec principium exstinctum ex se aliud creabit, Cic.: res non posse creari de nilo, Lucr. – im Passiv mit Abl. wodurch? seminibus quia certis quaeque creantur, Lucr. – m. ad u. Akk., ut placet Stoicis, quae in terris gignantur, ad usum hominum creari, Cic. – Partic. Perf. subst., creata servare, Lucr. 2, 572. – β) Zustände, teils physische, torporem et dolorem, Cels.: mel fastidium creat, Plin.: si ex quattuor principiis vel superans aliquod vel deficiens adversam vale-
    ————
    tudinem creat, Cels.: lepus marinus vomitum dissolutionemque stomachi statim creat, Plin. – teils geistige, moral., polit. usw., venter creat omnes has aerumnas, Plaut.: nonnumquam etiam errorem creat similitudo, Cic.: in urbe luxuries creatur, Cic.: notitiam veri quae res falsique crearit, Lucr. – cr. magnum (maius) odium (v. einer Abgabe), Auct. b. Afr.: familiaritate Romanā odium sibi apud regem, Iustin.: alci periculum, Cic.: seditionem (v. Pers.), Vell.: id (versificandi genus) taedium ex similitudine ac satietatem creat, Quint.
    b) ein Kind erzeugen (bei Cic. gew. procreare), v. beiden Gatten, prolem ex se videre creatam, Lucr. – v. Vater, patria est antiquior parens, quam qui creavit, Cic.: si di creare possent, Min. Fel.: cr. liberos, Phaedr. u. Val. Max.: is (Silvius) Aeneam Silvium creat, Liv.: me creat... Babylonius Horos, Prop. – v. der Mutter, Dryope quem nympha crearat, Verg.: gnatos tuos creavit, Inscr.: pueris beata creandis uxor, Hor.: m. Dat. wem? quos (fratres) fida crearat una tot Arcadio coniunx Tyrrhena Gylippo, Verg.: m. Abl. wodurch? tum partu Terra nefando Coeumque Iapetumque creat, Verg. – im Passiv, m. Abl. wo? Sulmone creati quattuor iuvenes, Verg.: o caeruleo creata ponto, Meergezeugte (ποντογενής), v. der Venus, Catull. – mit Prädik.-Nom., cum crearer masculus, Phaedr. – m. Abl. (durch = von), fortes creantur forti-
    ————
    bus et bonis, Phaedr.: u. so oft creatus mit Abl. des Vaters u. der Mutter = Tochter, Sohn, Sprößling von usw., Erebo creata Nox, Enn. fr.: Saturno sancte create, Enn. fr.: Telamone creatus, Ov.: Maiā creatus, Ov.: Vulcani stirpe creatus, Verg.: matre servā creatus, Flor. – dah. subst., creati = Kinder, Ov. met. 6, 206.
    II) als publiz. t. t.: a) eine Staatsgewalt schaffen, ins Leben rufen, tribuniciam potestatem, Liv.: nova Romae dignitas est creata, quae dictatura appellatur, Liv.
    b) einen Beamten, Priester u. dgl. schaffen, bes. durch Wahl, sowohl vom Volke od. Herrscher = wählen, erwählen, als vom Leiter der Wahl = wählen (erwählen) lassen, α) mit einf. Acc.: magistratus, Cic.: sibi tres collegas, Liv.: censores, Cic.: consules, Cic.: consules plebeios, Liv.: dictatorem, Liv.: ducem, Val. Max.: ephoros, Val. Max.: Caesares duos (vom Kaiser), Eutr.: cr. imperatorem, verb. eligere creareque imperatorem, einen Kaiser (zB. v. den Soldaten), Suet.: cr. interregem, Liv.: pontifices, augures, sacrificulum regem, Liv.: pontifices, flamines, Salios, augures, Lact.: decem praetores (Feldherren, in Griechenl.), Nep.: praetores (in Rom), Cic.: regem, sui corporis regem, Liv.: Carthagine quotannis annuos binos reges (die Suffeten), Nep.: sacerdotes (v. Volke), Vell.: centum senatores (v. Romulus),
    ————
    Liv.: tribunos plebis duos, Cic.: tribunos militum tres, Liv.: tres viros, qui etc., Val. Max. – mit Advv. wie? mit per u. Akk. od. mit bl. Abl. wodurch? comitiatu consules rite cr., Cic.: magistratus od. censores od. consules vitio (durch einen Fehler der Augurien) creati, Varro LL., Liv. u. Cic.: plebeius magistratus nullus auspicato creatur, Liv.: lege, non suffragio creatum esse, Liv.: optimā lege creari, Cic.: decem tribuni plebis comitiis curiatis creati sunt, Cic.: consules per vim ac tumultum creantur, Plin. pan. – mit per u. Akk. (durch wen?), si per praetorem consules creantur, Cic. – mit ex u. Abl. (aus welchem Stande usw.?), consules ex plebe, Liv.: tribunos plebis ex equitibus Romanis (v. Augustus), Suet. – m. Adi. od. m. in u. Akk. (auf welche Zeit?), summus magistratus, quem vergobretum appellant Aedui, qui creatur annuus, Caes.: archontes coeperunt in denos annos creari, Vell.: creatis in annum magistratibus, Liv. – mit inter u. Akk. od. mit in u. Abl. (worunter?), creari inter quinque viros, Plin. ep.: creari in eo numero, Sall. – m. in u. Akk. (in welche Stelle?), neve quis flamen aut augur in locum Germanici nisi gentis Iuliae crearetur, Tac. ann. 2, 83: prior consulatus eius, in quem creatus est anno octavo et tricesimo, Vell. 2, 4, 7. – m. Acc. loc. wohin? praefecti Capuam creari coepti sunt, Liv. – m. Dat. wofür? wozu? decemviros legibus scribendis, Liv. – β) m. dopp. Acc., im Passiv
    ————
    m. dopp. Nom., T. Quinctius Barbatus interrex creat L. Papirium Mugilanum L. Sempronium Atratinum consules, Liv.: dictator primo comitiali die creavit consulem Q. Fulvium Flaccum magistrum equitum et Ap. Claudium Pulchrum, Liv.: Ancum Marcium regem populus creavit, Liv.: dictatorem Albani Mettium Fufetium creant, Liv.: exercitus Diocletianum imperatorem creavit, Eutr. – augur creatus (est) L. Quinctius Flaminius, decemvir sacrorum L. Cornelius Lentulus, Liv.: consules creati (sunt) Q. Fabius et P. Decius, Liv.: T. Lartium dictatorem primum, Sp. Cassium magistrum equitum creatos invenio, Liv.: Constantinus in Britannia creatus est imperator (zum Kaiser), Eutr.: dictatore P. Cornelio dicto ipse ab eo magister equitum creatus est, Liv.; vgl. (im Abl. absol.) magistro equitum creato filio suo, Liv.: quia solum centum essent, qui patres creari possent, Liv.: praetores (in Rom) creati sunt C. Fulvius Flaccus C. Claudius Nero etc., Liv.: decem qui postea praetores (zu Regenten, in Athen) creati sunt, Nep.: defuncto Traiano Aelius Hadrianus creatus est princeps (zum Fürsten, d.i. zum Kaiser), Eutr.: postea Numa Pompilius rex creatus est, Eutr. – m. puer u. senex, zB. Caesar paene puer a Mario Cinnaque flamen dialis creatus, Vell.: Metellus senex admodum pontifex maximus creatus, Val. Max. – m. Advv. zum wievielten Male? alqm consulem iterum, Val. Max., tertium, Liv., tertio,
    ————
    Plin. pan.: alqm dictatorem quartum, Liv. – mit Advv. od. Abl. wie? wodurch? u. dgl., P. Clodius, qui non rite creatus tribunus arguebatur, Quint.: C. Flaminius inauspicato consul creatus, Val Max.: an hunc non ut qui optimo iure censor creatus esset populus creavit? Liv.: collegam sibi comitiis centuriatis creavit P. Valerium, Liv.: Palicanus suffragiis populi consul creatus, Val. Max.: cunctis populi suffragiis rex est creatus L. Tarquinius, Cic.: Tullum Hostilium populus regem interrege rogante comitiis curiatis creavit, Cic. – m. ex u. Abl. (aus wem?), cum leges duo ex una familia vivo utroque magistratus creari vetarent, Caes. – mit cum u. Abl. (mit wem?), ut Cn. Flavius aedilis curulis crearetur cum Anicio Praenestino, Plin. – m. in u. Akk. (an wessen Stelle?), M. Lepidus pontifex maximus in C. Caesaris locum furto creatus, Vell. – m. Dat. (wozu?), me Albani gerendo bello ducem creavere, Liv. – mit in u. Akk. (auf welche Zeit?), ille Appius, qui decemvir in annum creatus altero anno se ipse creavit, Liv. – Archaist. creassit = creaverit, Cic. de legg. 3, 9.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > creo

  • 4 consto

    cōn-sto, stitī, stātūrus, āre, wörtl. beihinstehen = stille (da-) stehen, I) eig.: a) v. Pers.: constant, conserunt sermones inter sese, Plaut. Curc. 290. – u. v. Soldaten = haltmachen, multitudinem procul hostium constare viderunt, Sisenn. hist. 4. fr. 58 ( bei Non. 273, 4). – b) v. Wasser, in fossis sicubi aqua constat aut aliquid aquae obstat, id emittere oportet, Cato r. r. 155 (156), 2. – II) übtr.: A) im allg.: 1) Platz gegriffen haben, d.i. bestehen, teils = eingetreten sein, stattfinden, vorhanden sein, unde omnis rerum nunc constet summa creata, Lucr.: severa silentia noctis undique cum constent, Lucr.: inter se quia nexus principiorum dissimiles constant, Lucr. – teils = aus etw. bestehen, m. ex u. (nur bei Lucr.) de u. Abl., auch m. bl. Abl., ex animo constamus et corpore, Cic.: simplex (ius) e dulci constat olivo, Hor.: ea tanta est urbs, ut ex quattuor urbibus maximis constare dicatur, Cic.: muri ex sacellis sepulcrisque constant, Nep.: illa phalanx immobilior et unius generis, Romana acies distinctior, ex pluribus partibus constans, Liv.: u. (v. Abstr.) eloquentia ex bene dicendi scientia constat, Cic.: eloquentia constat ex verbis et ex sententiis, Cic.: quattuor partibus constat argumentatio, Cic.: virtus, quae constat ex hominibus tuendis, Cic. – semper partus duplici de semine constat, Lucr. – quicquid auro argentoque constaret, Suet.: non vides quam multorum vocibus chorus constet? Sen. – teils = in etw. seine Grundlage haben, d.i. in etw. bestehen, auf etw. sich gründen, beruhen, m. in u. Abl. u. m. bl. Abl., omnis eius pecuniae reditus constabat in Epiroticis et urbanis possessionibus, Nep.: u. (v. Abstr.) monuit eius diei victoriam in earum cohortium virtute constare, Caes.: paene in eo (darauf) summam victoriae constare, Caes.: omnium ordinum partes (Benehmen) in misericordia constitisse, Caes.: domus amoenitas non aedificio, sed silvā constabat, Nep.: exiguo tempore magnoque casu totius exercitus salus constitit, Caes.

    2) als t. t. der Geschäftsspr., zustehen kommen = kosten (in der höhern Prosa gew. stare), bei Ang. wem? m. Dat.; immer m. Ang. um welchen Preis? α) durch Abl.: parvo constat fames, magno fastidium, Sen.: magno tibi constat, Plin. ep.: tanto tibi deliciae et feminae constant, Plin.: nihil aliud nullo impendio constat, Plin.: unae quadrigae Romae constiterunt sestertiis quadringentis milibus, Varr.: c. sestertio centiens, Suet.: turris octingentis talentis constitit, Plin.: centenis milibus sibi constare singulos servos, Sen.: uni mitellita quadragies sestertio constitit, alteri pluris aliquanto rosaria, Suet. – u. im Bilde, odia constantia magno, Ov.: edocet quanto detrimento et quot virorum fortium morte necesse sit constare victoriam, Caes. – β) durch Genet.: ambulatiuncula prope dimidio minoris constabit isto loco, Cic.: eo pervenit luxuria, ut etiam fictilia pluris constent, quam murrina, Plin.: interrogare, quanti funus et pompa constet, Suet.: u. (im Bilde) quanti mihi constitit, ne malus filius viderer, Ps. Quint. decl.: tanti constat, ut sis disertissimus, Plin. ep.: ne pluris remedium quam periculum constet, Sen.: liber mihi constat decussis, Stat. – γ) durch super m. Akk.: fori area super sestertium milies constitit, Suet. Caes. 26, 2. – δ) durch Advv.: c. carius, Lucil. fr. u. Sen.: carissime, Sen.: vilissime, Col.: gratis, Sen. ep. 104, 34. Augustin. serm. 385, 6: u. (im Bilde) cave, ne gratis hic tibi constet amor, Ov. am. 1, 8, 72.

    B) prägn., in fester Stellung verbleiben, der Haltung, Bewegung, Richtung (Lage) nach, a) in gleicher phys. Haltung verbleiben, eine feste-, unveränderte Haltung behalten od. gewinnen, nicht wanken noch weichen, fest-, unverändert bleiben, a) als milit. t. t., v. Schlachtlinie u. Kampf, priusquam totis viribus fulta constaret hostium acies, Liv.: postquam nullo loco constabat acies, als ihre Linie allenthalben ins Wanken kam, Liv.: nec pugna illis constare nec fuga explicari sine magna caede potuit, Liv. – b) v. Sprache, Miene, Gesichtsfarbe, Besinnung, Fassung (Mut), si tentantur pedes, lingua non constat (die Z. lallt), quid est etc., Sen.: primo adeo perturbavit ea vox regem, ut non color, non vultus ei constaret, sich ihm F. u. M. verwandelten, Liv.: non animus nobis, non color constat, verlieren die Fassung u. verfärben uns, Liv.: Vitruvio nec sana constare mens (V. behielt weder volle Besinnung genug), nec etc., Liv.: mens non constitit mihi, Sen. rhet. – m. in u. Abl., constitit in nulla qui fuit ante color, Ov. art. am. 1, 120. – v. d. Pers. selbst, eine feste Haltung bewahren, Fassung behalten, m. Abl., non mentibus solum concipere, sed ne auribus quidem atque oculis satis constare poterant, sie konnten es nicht nur nicht begreifen, sondern sie trauten nicht einmal mehr recht ihren eigenen Augen u. Ohren, Liv. 5, 42, 3. – u. (Ggstz. iacēre) nec malum (esse), quo aut oppressus iaceas aut, ne opprimare, mente vix constes, kaum Besinnung od. Fassung genug behältst, Cic.

    b) in gleichmäßigem Gange verbleiben, in guter Ordnung sich befinden, postquam cuncta videt caelo constare sereno, Verg.: neque suppletis constabat flamma lucernis, Prop. – v. phys. Zuständen, dum constabit sanitas, Phaedr.: valetudo ei neque corporis neque animi constitit, Suet.: si sibi pudicitia constaret, wenn sie ihre K. bewahrt hätte, Suet. – v. zeitl. u. abstr. Zuständen, si spatia temporum, si personarum dignitates, consiliorum rationes, locorum opportunitates constabunt, gehörig beobachtet werden, Cornif. rhet. 1, 16. – u. insbes. als t. t. der Geschäftsspr., ratio constat, die Rechnung ist in Ordnung, sie stimmt, auri ratio constat, Cic.: quibus ratio impensarum constaret, Suet. – oft im Bilde (s. Döring Plin. ep. 1, 5, 16. Korte Plin. ep. 2, 4, 4. Schwarz Plin. pan. 38, 4), eam consuetudinem esse imperandi, ut non aliter ratio constet, quam si uni reddatur, Tac.: scietis constare nobis silentii nostri rationem, daß ich zu schweigen alle Ursache habe, Plin. ep.: mihi et tentandi aliquid et quiescendi illo auctore ratio constabit, ich werde mit Sicherheit einen Schritt in der Sache tun oder nicht tun, Plin. ep.: m. in u. Abl., in te vero facile ratio constabit (verst. liberalitati), etiamsi modum excesserit, bei dir hat sie (die Freigebigkeit) einen vernünftigen Grund, wenn sie auch usw., Val. Max.

    c) im unveränderten Fortgange verbleiben, (unverändert, unversehrt) fortbestehen, bestehen, nullum est genus rerum, quod avulsum a ceteris per se ipsum constare possit, Cic.: quae per constructionem lapidum et marmoreas moles constant (noch besteht, errichtet steht), non propagant longam diem, Sen. ad Polyb. 18 (37), 2: si ipsa mens constare potest corpore vacans, Cic.: u. m. Ang. wie? durch Adi., sic ut usque ad alterum R litterae constarent integrae (unverändert, unversehrt), reliquae omnes essent in litura, Cic.: cum sint huc forsitan illa, haec translata illuc, summā tamen omnia constant, Ov. – bes. v. Zahl u. Maß, uti numerus legionum constare videretur, Caes.: ego postulabam, ut tribus sententiis constaret suus numerus, Plin. ep.: nostrae autem cenae ut apparatus et impendii, sic temporis modus constet, Plin. ep.

    d) in gleicher Willens- oder Meinungsrichtung verbleiben, α) v. der Denk- u. Handlungsweise, sich gleich (treu) bleiben, fest-, unwandelbar-, standhaft sein, nec animum (Gesinnung) eius satis constare visum, Liv.: utrimque constitit fides, Liv.: unius legionis eam seditionem, ceteris exercitibus constare fidem, Tac. – m. in u. Abl., ut ei fides sua in coniuge proscripto constaret, um ihre Treue gegen den geächteten Gatten standhaft zu bewahren, Val. Max.: u. m. in (gegen) u. Akk., quorum semper in rem publicam singulare constiterat officium, Auct. b. Afr. – u. constare sibi od. alci rei, in seinen Äußerungen, Ansichten, Urteilen, Grundsätzen fest bleiben, sich gleich-, sich treu bleiben, konsequent bleiben (Ggstz. titubare, claudicare u. dgl.), sic fit, ut aut constent sibi (testes) aut etc., Quint.: reliqui sibi constiterunt, Cic.: me constare mihi scis, Hor.: c. sibi et rei iudicatae, Cic.: c. humanitati suae, Cic. – m. in u. Abl., qui in rebus contrariis parum sibi constent, Cic.: ut constare in vitae perpetuitate possimus nobismet ipsis nec in ullo officio claudicare, Cic.: in Oppianico sibi (iudices) constare et superioribus consentire iudiciis debuerunt, Cic.: u. (ohne sibi) qua in sententia si constare voluissent, Cic. ep. 1, 9, 14. – β) v. Entschlusse, fest stehen, animo constat sententia, Verg. Aen. 5, 748: cum constitit consilium, als ich zu einem festen Entschlusse gekommen war, Cic. ad Att. 8, 11, 1. – alci constat, es steht jmdm. fest = es ist jmd. fest entschlossen, m. folg. Infin., mihi quidem constat nec meam contumeliam nec meorum ferre, Anton. bei Cic. Phil. 13, 42. – od. m. folg. indir. Fragesatz, neque satis Bruto vel tribunis militum constabat, quid agerent aut quam rationem pugnae insisterent, Caes. b. G. 3, 14, 3. – γ v. der Ansicht, Überzeugung, fest stehen, gewiß sein, αα) bei einzelnen od. bei einer bestimmten Klasse, m. Dat. pers. od. m. inter u. Akk. Plur. od. m. Dativ animo (animis) od. m. apud animum, zB. quae cum constent, Cic. Tusc. 1, 40: eorum, quae constant, exempla ponemus, horum, quae dubia sunt, exempla afferemus, Cic. de inv. 1, 68: quod nihil nobis constat, Caes. b. G. 7, 5, 6. – m. folg. Infin. od. Acc. u. Infin., quod omnibus constabat hiemari in Gallia oportere, Caes.: ac mihi multa agitanti constabat paucorum civium virtutem cuncta patravisse, Sall.: cum inter augures constet imparem numerum esse debere, Liv.: inter Hasdrubalem alterum et Magonem constabat beneficiis Scipionis occupatos omnium animos publice privatimque esse, H. u. M. stimmten ganz darin überein, daß usw., Liv.: constat inter omnes, qui de eo memoriae prodiderunt, nihil eo fuisse excellentius, Nep. – m. folg. indir. Fragesatz quod, cur per eos dies a Fidenis afuissent, parum constabat, Liv.: nam neque quo signo coirent inter se, neque utrum castra peterent an longiorem intenderent fugam, territis constare poterat, Liv.: probarentne tantum flagitium, an decretum consulis subverterent, parum constabat (verst. patribus), Sall.: etsi non satis mihi constiterat, cum aliquane animi mei molestia an potius libenter te Athenis visurus essem, Cic.: mihi plane non satis constat, utrum sit melius, Cic.: ut nihil ei constet, quid agas, Cic.: neque satis constabat animis,... laudarent vituperarentne, Liv.: nec satis certum apud animum constare poterat, utrum... an etc., Liv. – u. parenthet. ohne Ang. dessen, was feststeht, ut saepe inter homines sapientissimos constare vidi, Cic. – ββ) bei allen, in der allgem. Annahme, in der öffentl. Meinung (in der Tradition, Volkssage) feststehen, gewiß sein, allgemein bekannt sein, sich (allgemeine) Anerkennung od. Geltung erworben haben (s. M. Müller Liv. 1, 1. § 1), oft m. dem Zusatz inter omnes, zB. antiquissimi fere sunt, quorum quidem scripta constent, Pericles atque Alcibiades, Cic.: constare res incipit ex illo tempore, quo etc., es trat erst völlige Gewißheit ein, Liv.: circumspiciendus rhetor Latinus, cuius scholae severitas, pudor, in primis castitas constet, Plin. ep.: haec propositio indiget approbationis; non enim perspicua est neque constat inter omnes, Cic. – m. folg. Acc. u. Infin., sane moleste Pompeium id ferre constabat, Cic.: illa maleficia, quae in illo constat esse, Cic.: servi, quos ab iis dilectos constabat, Caes.: satis constat Troiā captā in ceteros saevitum esse Troianos, Liv.: perspicuum sit constetque inter omnes, eos esse deos, quos etc., Cic. – m. folg. quod (daß), apud omnes constat, quod, si rerum potitus fuisset, omnia correcturus fuerit, quae etc., Spart. Pesc. Nig. 12, 2. – m. de u. Abl., cum de Magio constet, Cic.: si prius de innocentia nostra constiterit, Quint. (vgl. Bünem. Lact. 5, 1, 5): de facto constat, de animo (Absicht) quaeri potest, Quint.: u. zugl. m. in u. Abl., omnia, in quibus de facto constat, Quint. – ganz absol., quid porro quaerendum est? factumne sit? at constat, Cic.: Nympho, antequam plane constitit, condemnatur, Cic.

    e) dem Inhalte nach feststehen, sich gleichbleiben, übereinstimmen, constat idem omnibus sermo, alle führen die gleiche Rede, Liv. 9, 2, 3. – m. cum u. Abl., contrariam sententiam aut nullam esse, aut non constare cum superioribus et inferioribus sententiis, Cornif. rhet.: adhuc quae dicta sunt arbitror mihi constare cum ceteris artis scriptoribus, Cornif. rhet.: considerabit, constetne oratio aut cum re aut ipsa secum, Cic. – / Partiz. Fut. constātūrus, Sen. de clem. 1, 19, 2. Plin. 18, 30. Lucan. 2, 17. Mart. 10, 41, 5. Lact. de opif. dei 7. § 11.

    lateinisch-deutsches > consto

  • 5 creo

    [st1]1 [-] crĕo, āre, āvi, ātum: - tr. - [abcl][b]a - créer, engendrer, mettre au monde, produire. - [abcl]b - créer (un magistrat), élire, choisir, nommer, élever à la dignité de. - [abcl]c - faire naître, produire, occasionner, causer.[/b]    - creare aliquem consulem: nommer qqn consul.    - creari = eligi: être nommé, être choisi.    - aerumnas alicui creare, Plaut. Mil. 1.1.33: causer du chagrin à qqn. [st1]2 [-] Crĕo, ōnis (Crĕōn, ontis), m.: Créon. - [abcl][b]a - roi de Corinthe, père de Créuse. - [abcl]b - frère de Jocaste et roi de Thèbes, tué par Thésée.[/b]    - [gr]gr. Κρέων, οντος. - voir hors site Créon.
    * * *
    [st1]1 [-] crĕo, āre, āvi, ātum: - tr. - [abcl][b]a - créer, engendrer, mettre au monde, produire. - [abcl]b - créer (un magistrat), élire, choisir, nommer, élever à la dignité de. - [abcl]c - faire naître, produire, occasionner, causer.[/b]    - creare aliquem consulem: nommer qqn consul.    - creari = eligi: être nommé, être choisi.    - aerumnas alicui creare, Plaut. Mil. 1.1.33: causer du chagrin à qqn. [st1]2 [-] Crĕo, ōnis (Crĕōn, ontis), m.: Créon. - [abcl][b]a - roi de Corinthe, père de Créuse. - [abcl]b - frère de Jocaste et roi de Thèbes, tué par Thésée.[/b]    - [gr]gr. Κρέων, οντος. - voir hors site Créon.
    * * *
        Creo, creas, creare. Cic. Creer, Donner estre à quelque chose, et la mettre premierement en nature.
    \
        Genitore dubio creatus. Ouid. De qui on ne scait qui est le pere.
    \
        De stirpe humili creatus. Ouid. Engendré de basse lignee, de povre race, Venu de petit lieu.
    \
        AErumnas creare alicui. Plaut. Luy engendrer grans ennuis.
    \
        Arbores. Virgil. Produire.
    \
        Carmina creata de aliquo. Ouid. Engendrez de luy, Composez, et faicts par luy.
    \
        Consules. Cic. Creer, Eslire, Ordonner.
    \
        Dissolutionem stomachi. Plin. Engendrer, Causer.
    \
        Ducem gerendo bello. Liu. Creer et ordonner un capitaine.
    \
        Fastidium. Plin. Engendrer un desgoustement.
    \
        Magistratum creare. Caesar. Creer et ordonner, ou establir.
    \
        Pecus creare dicitur ager. Ouid. Produire, Engendrer.
    \
        Periculum alicui creare. Cic. Luy susciter une accusation capitale, Luy procurer sa ruine.
    \
        Quaeritur vxor pueris creandis. Horat. Pour avoir des enfans.

    Dictionarium latinogallicum > creo

  • 6 consto

    cōn-sto, stitī, stātūrus, āre, wörtl. beihinstehen = stille (da-) stehen, I) eig.: a) v. Pers.: constant, conserunt sermones inter sese, Plaut. Curc. 290. – u. v. Soldaten = haltmachen, multitudinem procul hostium constare viderunt, Sisenn. hist. 4. fr. 58 ( bei Non. 273, 4). – b) v. Wasser, in fossis sicubi aqua constat aut aliquid aquae obstat, id emittere oportet, Cato r. r. 155 (156), 2. – II) übtr.: A) im allg.: 1) Platz gegriffen haben, d.i. bestehen, teils = eingetreten sein, stattfinden, vorhanden sein, unde omnis rerum nunc constet summa creata, Lucr.: severa silentia noctis undique cum constent, Lucr.: inter se quia nexus principiorum dissimiles constant, Lucr. – teils = aus etw. bestehen, m. ex u. (nur bei Lucr.) de u. Abl., auch m. bl. Abl., ex animo constamus et corpore, Cic.: simplex (ius) e dulci constat olivo, Hor.: ea tanta est urbs, ut ex quattuor urbibus maximis constare dicatur, Cic.: muri ex sacellis sepulcrisque constant, Nep.: illa phalanx immobilior et unius generis, Romana acies distinctior, ex pluribus partibus constans, Liv.: u. (v. Abstr.) eloquentia ex bene dicendi scientia constat, Cic.: eloquentia constat ex verbis et ex sententiis, Cic.: quattuor partibus constat argumentatio, Cic.: virtus, quae constat ex hominibus tuendis, Cic. – semper partus duplici de semine constat, Lucr. – quicquid auro argentoque constaret, Suet.: non vides quam
    ————
    multorum vocibus chorus constet? Sen. – teils = in etw. seine Grundlage haben, d.i. in etw. bestehen, auf etw. sich gründen, beruhen, m. in u. Abl. u. m. bl. Abl., omnis eius pecuniae reditus constabat in Epiroticis et urbanis possessionibus, Nep.: u. (v. Abstr.) monuit eius diei victoriam in earum cohortium virtute constare, Caes.: paene in eo (darauf) summam victoriae constare, Caes.: omnium ordinum partes (Benehmen) in misericordia constitisse, Caes.: domus amoenitas non aedificio, sed silvā constabat, Nep.: exiguo tempore magnoque casu totius exercitus salus constitit, Caes.
    2) als t. t. der Geschäftsspr., zustehen kommen = kosten (in der höhern Prosa gew. stare), bei Ang. wem? m. Dat.; immer m. Ang. um welchen Preis? α) durch Abl.: parvo constat fames, magno fastidium, Sen.: magno tibi constat, Plin. ep.: tanto tibi deliciae et feminae constant, Plin.: nihil aliud nullo impendio constat, Plin.: unae quadrigae Romae constiterunt sestertiis quadringentis milibus, Varr.: c. sestertio centiens, Suet.: turris octingentis talentis constitit, Plin.: centenis milibus sibi constare singulos servos, Sen.: uni mitellita quadragies sestertio constitit, alteri pluris aliquanto rosaria, Suet. – u. im Bilde, odia constantia magno, Ov.: edocet quanto detrimento et quot virorum fortium morte necesse sit constare victoriam, Caes. – β) durch Genet.: ambulatiuncula prope dimi-
    ————
    dio minoris constabit isto loco, Cic.: eo pervenit luxuria, ut etiam fictilia pluris constent, quam murrina, Plin.: interrogare, quanti funus et pompa constet, Suet.: u. (im Bilde) quanti mihi constitit, ne malus filius viderer, Ps. Quint. decl.: tanti constat, ut sis disertissimus, Plin. ep.: ne pluris remedium quam periculum constet, Sen.: liber mihi constat decussis, Stat. – γ) durch super m. Akk.: fori area super sestertium milies constitit, Suet. Caes. 26, 2. – δ) durch Advv.: c. carius, Lucil. fr. u. Sen.: carissime, Sen.: vilissime, Col.: gratis, Sen. ep. 104, 34. Augustin. serm. 385, 6: u. (im Bilde) cave, ne gratis hic tibi constet amor, Ov. am. 1, 8, 72.
    B) prägn., in fester Stellung verbleiben, der Haltung, Bewegung, Richtung (Lage) nach, a) in gleicher phys. Haltung verbleiben, eine feste-, unveränderte Haltung behalten od. gewinnen, nicht wanken noch weichen, fest-, unverändert bleiben, a) als milit. t. t., v. Schlachtlinie u. Kampf, priusquam totis viribus fulta constaret hostium acies, Liv.: postquam nullo loco constabat acies, als ihre Linie allenthalben ins Wanken kam, Liv.: nec pugna illis constare nec fuga explicari sine magna caede potuit, Liv. – b) v. Sprache, Miene, Gesichtsfarbe, Besinnung, Fassung (Mut), si tentantur pedes, lingua non constat (die Z. lallt), quid est etc., Sen.: primo adeo perturbavit ea vox regem, ut non color, non vultus ei
    ————
    constaret, sich ihm F. u. M. verwandelten, Liv.: non animus nobis, non color constat, verlieren die Fassung u. verfärben uns, Liv.: Vitruvio nec sana constare mens (V. behielt weder volle Besinnung genug), nec etc., Liv.: mens non constitit mihi, Sen. rhet. – m. in u. Abl., constitit in nulla qui fuit ante color, Ov. art. am. 1, 120. – v. d. Pers. selbst, eine feste Haltung bewahren, Fassung behalten, m. Abl., non mentibus solum concipere, sed ne auribus quidem atque oculis satis constare poterant, sie konnten es nicht nur nicht begreifen, sondern sie trauten nicht einmal mehr recht ihren eigenen Augen u. Ohren, Liv. 5, 42, 3. – u. (Ggstz. iacēre) nec malum (esse), quo aut oppressus iaceas aut, ne opprimare, mente vix constes, kaum Besinnung od. Fassung genug behältst, Cic.
    b) in gleichmäßigem Gange verbleiben, in guter Ordnung sich befinden, postquam cuncta videt caelo constare sereno, Verg.: neque suppletis constabat flamma lucernis, Prop. – v. phys. Zuständen, dum constabit sanitas, Phaedr.: valetudo ei neque corporis neque animi constitit, Suet.: si sibi pudicitia constaret, wenn sie ihre K. bewahrt hätte, Suet. – v. zeitl. u. abstr. Zuständen, si spatia temporum, si personarum dignitates, consiliorum rationes, locorum opportunitates constabunt, gehörig beobachtet werden, Cornif. rhet. 1, 16. – u. insbes. als t. t. der Geschäftsspr.,
    ————
    ratio constat, die Rechnung ist in Ordnung, sie stimmt, auri ratio constat, Cic.: quibus ratio impensarum constaret, Suet. – oft im Bilde (s. Döring Plin. ep. 1, 5, 16. Korte Plin. ep. 2, 4, 4. Schwarz Plin. pan. 38, 4), eam consuetudinem esse imperandi, ut non aliter ratio constet, quam si uni reddatur, Tac.: scietis constare nobis silentii nostri rationem, daß ich zu schweigen alle Ursache habe, Plin. ep.: mihi et tentandi aliquid et quiescendi illo auctore ratio constabit, ich werde mit Sicherheit einen Schritt in der Sache tun oder nicht tun, Plin. ep.: m. in u. Abl., in te vero facile ratio constabit (verst. liberalitati), etiamsi modum excesserit, bei dir hat sie (die Freigebigkeit) einen vernünftigen Grund, wenn sie auch usw., Val. Max.
    c) im unveränderten Fortgange verbleiben, (unverändert, unversehrt) fortbestehen, bestehen, nullum est genus rerum, quod avulsum a ceteris per se ipsum constare possit, Cic.: quae per constructionem lapidum et marmoreas moles constant (noch besteht, errichtet steht), non propagant longam diem, Sen. ad Polyb. 18 (37), 2: si ipsa mens constare potest corpore vacans, Cic.: u. m. Ang. wie? durch Adi., sic ut usque ad alterum R litterae constarent integrae (unverändert, unversehrt), reliquae omnes essent in litura, Cic.: cum sint huc forsitan illa, haec translata illuc, summā tamen omnia constant, Ov. – bes. v. Zahl u.
    ————
    Maß, uti numerus legionum constare videretur, Caes.: ego postulabam, ut tribus sententiis constaret suus numerus, Plin. ep.: nostrae autem cenae ut apparatus et impendii, sic temporis modus constet, Plin. ep.
    d) in gleicher Willens- oder Meinungsrichtung verbleiben, α) v. der Denk- u. Handlungsweise, sich gleich (treu) bleiben, fest-, unwandelbar-, standhaft sein, nec animum (Gesinnung) eius satis constare visum, Liv.: utrimque constitit fides, Liv.: unius legionis eam seditionem, ceteris exercitibus constare fidem, Tac. – m. in u. Abl., ut ei fides sua in coniuge proscripto constaret, um ihre Treue gegen den geächteten Gatten standhaft zu bewahren, Val. Max.: u. m. in (gegen) u. Akk., quorum semper in rem publicam singulare constiterat officium, Auct. b. Afr. – u. constare sibi od. alci rei, in seinen Äußerungen, Ansichten, Urteilen, Grundsätzen fest bleiben, sich gleich-, sich treu bleiben, konsequent bleiben (Ggstz. titubare, claudicare u. dgl.), sic fit, ut aut constent sibi (testes) aut etc., Quint.: reliqui sibi constiterunt, Cic.: me constare mihi scis, Hor.: c. sibi et rei iudicatae, Cic.: c. humanitati suae, Cic. – m. in u. Abl., qui in rebus contrariis parum sibi constent, Cic.: ut constare in vitae perpetuitate possimus nobismet ipsis nec in ullo officio claudicare, Cic.: in Oppianico sibi (iudices) constare et superioribus consentire iudiciis debuerunt, Cic.: u. (ohne sibi) qua in sententia si
    ————
    constare voluissent, Cic. ep. 1, 9, 14. – β) v. Entschlusse, fest stehen, animo constat sententia, Verg. Aen. 5, 748: cum constitit consilium, als ich zu einem festen Entschlusse gekommen war, Cic. ad Att. 8, 11, 1. – alci constat, es steht jmdm. fest = es ist jmd. fest entschlossen, m. folg. Infin., mihi quidem constat nec meam contumeliam nec meorum ferre, Anton. bei Cic. Phil. 13, 42. – od. m. folg. indir. Fragesatz, neque satis Bruto vel tribunis militum constabat, quid agerent aut quam rationem pugnae insisterent, Caes. b. G. 3, 14, 3. – γ v. der Ansicht, Überzeugung, fest stehen, gewiß sein, αα) bei einzelnen od. bei einer bestimmten Klasse, m. Dat. pers. od. m. inter u. Akk. Plur. od. m. Dativ animo (animis) od. m. apud animum, zB. quae cum constent, Cic. Tusc. 1, 40: eorum, quae constant, exempla ponemus, horum, quae dubia sunt, exempla afferemus, Cic. de inv. 1, 68: quod nihil nobis constat, Caes. b. G. 7, 5, 6. – m. folg. Infin. od. Acc. u. Infin., quod omnibus constabat hiemari in Gallia oportere, Caes.: ac mihi multa agitanti constabat paucorum civium virtutem cuncta patravisse, Sall.: cum inter augures constet imparem numerum esse debere, Liv.: inter Hasdrubalem alterum et Magonem constabat beneficiis Scipionis occupatos omnium animos publice privatimque esse, H. u. M. stimmten ganz darin überein, daß usw., Liv.: constat inter omnes, qui de eo
    ————
    memoriae prodiderunt, nihil eo fuisse excellentius, Nep. – m. folg. indir. Fragesatz quod, cur per eos dies a Fidenis afuissent, parum constabat, Liv.: nam neque quo signo coirent inter se, neque utrum castra peterent an longiorem intenderent fugam, territis constare poterat, Liv.: probarentne tantum flagitium, an decretum consulis subverterent, parum constabat (verst. patribus), Sall.: etsi non satis mihi constiterat, cum aliquane animi mei molestia an potius libenter te Athenis visurus essem, Cic.: mihi plane non satis constat, utrum sit melius, Cic.: ut nihil ei constet, quid agas, Cic.: neque satis constabat animis,... laudarent vituperarentne, Liv.: nec satis certum apud animum constare poterat, utrum... an etc., Liv. – u. parenthet. ohne Ang. dessen, was feststeht, ut saepe inter homines sapientissimos constare vidi, Cic. – ββ) bei allen, in der allgem. Annahme, in der öffentl. Meinung (in der Tradition, Volkssage) feststehen, gewiß sein, allgemein bekannt sein, sich (allgemeine) Anerkennung od. Geltung erworben haben (s. M. Müller Liv. 1, 1. § 1), oft m. dem Zusatz inter omnes, zB. antiquissimi fere sunt, quorum quidem scripta constent, Pericles atque Alcibiades, Cic.: constare res incipit ex illo tempore, quo etc., es trat erst völlige Gewißheit ein, Liv.: circumspiciendus rhetor Latinus, cuius scholae severitas, pudor, in primis castitas constet, Plin. ep.: haec propositio indiget approbationis; non
    ————
    enim perspicua est neque constat inter omnes, Cic. – m. folg. Acc. u. Infin., sane moleste Pompeium id ferre constabat, Cic.: illa maleficia, quae in illo constat esse, Cic.: servi, quos ab iis dilectos constabat, Caes.: satis constat Troiā captā in ceteros saevitum esse Troianos, Liv.: perspicuum sit constetque inter omnes, eos esse deos, quos etc., Cic. – m. folg. quod (daß), apud omnes constat, quod, si rerum potitus fuisset, omnia correcturus fuerit, quae etc., Spart. Pesc. Nig. 12, 2. – m. de u. Abl., cum de Magio constet, Cic.: si prius de innocentia nostra constiterit, Quint. (vgl. Bünem. Lact. 5, 1, 5): de facto constat, de animo (Absicht) quaeri potest, Quint.: u. zugl. m. in u. Abl., omnia, in quibus de facto constat, Quint. – ganz absol., quid porro quaerendum est? factumne sit? at constat, Cic.: Nympho, antequam plane constitit, condemnatur, Cic.
    e) dem Inhalte nach feststehen, sich gleichbleiben, übereinstimmen, constat idem omnibus sermo, alle führen die gleiche Rede, Liv. 9, 2, 3. – m. cum u. Abl., contrariam sententiam aut nullam esse, aut non constare cum superioribus et inferioribus sententiis, Cornif. rhet.: adhuc quae dicta sunt arbitror mihi constare cum ceteris artis scriptoribus, Cornif. rhet.: considerabit, constetne oratio aut cum re aut ipsa secum, Cic. – Partiz. Fut. constātūrus, Sen. de clem. 1, 19, 2. Plin. 18, 30. Lucan. 2, 17. Mart. 10,
    ————
    41, 5. Lact. de opif. dei 7. § 11.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > consto

  • 7 creatus

    I
    creata, creatum ADJ
    sprung from, begotten by, born of
    II
    child, offspring

    Latin-English dictionary > creatus

  • 8 auctificus

    auctĭfĭcus, a,um, adj. [id.], increasing, enlarging:

    Nec porro rerum genitales auctificique Motus perpetuo possunt servare creata,

    Lucr. 2, 571.

    Lewis & Short latin dictionary > auctificus

  • 9 cereo

    1.
    crĕo (old form cerĕo, in Varr. L. L. 6, § 81 Müll.), āvi, ātum, 1, v. a. [kindred with Sanscr. kar, kri, to make], to bring forth, produce, make, create, beget (very freq. in every period and species of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    rerum primordia pandam, Unde omnes natura creet res auctet alatque,

    Lucr. 1, 51:

    animalia,

    id. 2, 1152:

    genus humanum,

    id. 5, 820:

    mortalia saecla,

    id. 5, 789:

    fruges,

    id. 2, 170:

    ignem,

    id. 1, 799; cf.:

    ignes e lignis,

    id. 1, 910 et saep.:

    (Silvius) Aenean Silvium creat,

    Liv. 1, 3, 7; cf.:

    fortes creantur fortibus et bonis,

    Hor. C. 4, 4, 29.—Also of woman:

    pueris beata creandis Uxor,

    Hor. Ep. 1, 2, 44; Pall. Febr. 26, 2.—Hence, in poets freq. in part. perf.: crĕātus, a, with abl. ( masc. or fem.), sprung from, begotten by, born of; or subst., an offspring, a child, Ov. M. 5, 145; 11, 295; 11, 303 al.— Subst.: crĕāta, ōrum, n., things made:

    servare,

    Lucr. 2, 572.—
    B.
    In partic., publicist. t. t. (cf. facio), to make or create for any jurisdiction or office, i. e. to choose, elect (freq.):

    qui comitiatu creare consules rite possint,

    Cic. Leg. 3, 3, 9; so,

    consules,

    Caes. B. C. 3, 1; Liv. 4, 7, 2; 4, 7, 7; 4, 7, 10:

    duo ex unā familiā magistratus,

    Caes. B. G. 7, 33:

    Patres,

    Liv. 1, 8, 7:

    dictatorem,

    id. 2, 18 (five times):

    magistrum equitum,

    id. 2, 18, 5; 4, 57, 6:

    interregem,

    id. 4, 7, 7; 5, 31, 8:

    tribunum,

    id. 2, 33, 3:

    tribuniciam potestatem,

    id. 5, 2, 8:

    censores,

    Suet. Aug. 37:

    Imperatorem (with eligere),

    id. Vesp. 6:

    ducem gerendo bello,

    Liv. 1, 23, 8. curatorem reipublicae, Dig. 50, 8, 3.—
    2.
    Of the officer who appoints or superintends an election:

    quos (consules) cum Ti. Gracchus consul iterum crearet,

    Cic. N. D. 2, 4, 10.—
    3.
    In eccl. Lat. of the exercise of divine power in creation, to create, call into being, endow with existence, etc.:

    caelum et terram,

    Vulg. Gen. 1, 1:

    hominem,

    id. ib. 5, 1:

    omnia,

    id. Eph. 3, 9.—
    b.
    Meton.:

    cor mundum in me,

    Vulg. Psa. 50, 11 al. —
    II.
    Trop., to produce, prepare, cause, occasion:

    voluptatem meis inimicis,

    Plaut. Cas. 2, 7, 3:

    commoditatem mihi,

    id. Poen. 4, 2, 94:

    lites,

    id. ib. 3, 2, 9:

    omnis has aerumnas,

    id. Mil. 1, 1, 33:

    capitalem fraudem tuis cruribus capitique,

    id. ib. 2, 3, 23:

    moram dictis,

    id. Ps. 1, 3, 174:

    errorem (similitudo),

    Cic. Div. 2, 26, 55:

    luxuriam,

    id. Rosc. Am. 27, 75:

    seditionem,

    Vell. 2, 20:

    taedium ac satietatem ex similitudine,

    Quint. 9, 4, 143:

    vomitum dissolutionemque stomachi,

    Plin. 9, 48, 72, § 155 et saep.
    2.
    Crĕo, or, anal. to the Gr., Crĕon, ontis, m., = Kreôn.
    I.
    A king of Corinth, who betrothed his daughter Creusa to Jason, Hyg. Fab. 25; Sen. Med. 526; Hor. Epod. 5, 64.—
    II.
    A brother of Jocaste, at Thebes, Hyg. Fab. 72; Stat. Th. 12, 477; 12, 678.

    Lewis & Short latin dictionary > cereo

  • 10 creatus

    1.
    crĕo (old form cerĕo, in Varr. L. L. 6, § 81 Müll.), āvi, ātum, 1, v. a. [kindred with Sanscr. kar, kri, to make], to bring forth, produce, make, create, beget (very freq. in every period and species of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    rerum primordia pandam, Unde omnes natura creet res auctet alatque,

    Lucr. 1, 51:

    animalia,

    id. 2, 1152:

    genus humanum,

    id. 5, 820:

    mortalia saecla,

    id. 5, 789:

    fruges,

    id. 2, 170:

    ignem,

    id. 1, 799; cf.:

    ignes e lignis,

    id. 1, 910 et saep.:

    (Silvius) Aenean Silvium creat,

    Liv. 1, 3, 7; cf.:

    fortes creantur fortibus et bonis,

    Hor. C. 4, 4, 29.—Also of woman:

    pueris beata creandis Uxor,

    Hor. Ep. 1, 2, 44; Pall. Febr. 26, 2.—Hence, in poets freq. in part. perf.: crĕātus, a, with abl. ( masc. or fem.), sprung from, begotten by, born of; or subst., an offspring, a child, Ov. M. 5, 145; 11, 295; 11, 303 al.— Subst.: crĕāta, ōrum, n., things made:

    servare,

    Lucr. 2, 572.—
    B.
    In partic., publicist. t. t. (cf. facio), to make or create for any jurisdiction or office, i. e. to choose, elect (freq.):

    qui comitiatu creare consules rite possint,

    Cic. Leg. 3, 3, 9; so,

    consules,

    Caes. B. C. 3, 1; Liv. 4, 7, 2; 4, 7, 7; 4, 7, 10:

    duo ex unā familiā magistratus,

    Caes. B. G. 7, 33:

    Patres,

    Liv. 1, 8, 7:

    dictatorem,

    id. 2, 18 (five times):

    magistrum equitum,

    id. 2, 18, 5; 4, 57, 6:

    interregem,

    id. 4, 7, 7; 5, 31, 8:

    tribunum,

    id. 2, 33, 3:

    tribuniciam potestatem,

    id. 5, 2, 8:

    censores,

    Suet. Aug. 37:

    Imperatorem (with eligere),

    id. Vesp. 6:

    ducem gerendo bello,

    Liv. 1, 23, 8. curatorem reipublicae, Dig. 50, 8, 3.—
    2.
    Of the officer who appoints or superintends an election:

    quos (consules) cum Ti. Gracchus consul iterum crearet,

    Cic. N. D. 2, 4, 10.—
    3.
    In eccl. Lat. of the exercise of divine power in creation, to create, call into being, endow with existence, etc.:

    caelum et terram,

    Vulg. Gen. 1, 1:

    hominem,

    id. ib. 5, 1:

    omnia,

    id. Eph. 3, 9.—
    b.
    Meton.:

    cor mundum in me,

    Vulg. Psa. 50, 11 al. —
    II.
    Trop., to produce, prepare, cause, occasion:

    voluptatem meis inimicis,

    Plaut. Cas. 2, 7, 3:

    commoditatem mihi,

    id. Poen. 4, 2, 94:

    lites,

    id. ib. 3, 2, 9:

    omnis has aerumnas,

    id. Mil. 1, 1, 33:

    capitalem fraudem tuis cruribus capitique,

    id. ib. 2, 3, 23:

    moram dictis,

    id. Ps. 1, 3, 174:

    errorem (similitudo),

    Cic. Div. 2, 26, 55:

    luxuriam,

    id. Rosc. Am. 27, 75:

    seditionem,

    Vell. 2, 20:

    taedium ac satietatem ex similitudine,

    Quint. 9, 4, 143:

    vomitum dissolutionemque stomachi,

    Plin. 9, 48, 72, § 155 et saep.
    2.
    Crĕo, or, anal. to the Gr., Crĕon, ontis, m., = Kreôn.
    I.
    A king of Corinth, who betrothed his daughter Creusa to Jason, Hyg. Fab. 25; Sen. Med. 526; Hor. Epod. 5, 64.—
    II.
    A brother of Jocaste, at Thebes, Hyg. Fab. 72; Stat. Th. 12, 477; 12, 678.

    Lewis & Short latin dictionary > creatus

  • 11 Creo

    1.
    crĕo (old form cerĕo, in Varr. L. L. 6, § 81 Müll.), āvi, ātum, 1, v. a. [kindred with Sanscr. kar, kri, to make], to bring forth, produce, make, create, beget (very freq. in every period and species of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    rerum primordia pandam, Unde omnes natura creet res auctet alatque,

    Lucr. 1, 51:

    animalia,

    id. 2, 1152:

    genus humanum,

    id. 5, 820:

    mortalia saecla,

    id. 5, 789:

    fruges,

    id. 2, 170:

    ignem,

    id. 1, 799; cf.:

    ignes e lignis,

    id. 1, 910 et saep.:

    (Silvius) Aenean Silvium creat,

    Liv. 1, 3, 7; cf.:

    fortes creantur fortibus et bonis,

    Hor. C. 4, 4, 29.—Also of woman:

    pueris beata creandis Uxor,

    Hor. Ep. 1, 2, 44; Pall. Febr. 26, 2.—Hence, in poets freq. in part. perf.: crĕātus, a, with abl. ( masc. or fem.), sprung from, begotten by, born of; or subst., an offspring, a child, Ov. M. 5, 145; 11, 295; 11, 303 al.— Subst.: crĕāta, ōrum, n., things made:

    servare,

    Lucr. 2, 572.—
    B.
    In partic., publicist. t. t. (cf. facio), to make or create for any jurisdiction or office, i. e. to choose, elect (freq.):

    qui comitiatu creare consules rite possint,

    Cic. Leg. 3, 3, 9; so,

    consules,

    Caes. B. C. 3, 1; Liv. 4, 7, 2; 4, 7, 7; 4, 7, 10:

    duo ex unā familiā magistratus,

    Caes. B. G. 7, 33:

    Patres,

    Liv. 1, 8, 7:

    dictatorem,

    id. 2, 18 (five times):

    magistrum equitum,

    id. 2, 18, 5; 4, 57, 6:

    interregem,

    id. 4, 7, 7; 5, 31, 8:

    tribunum,

    id. 2, 33, 3:

    tribuniciam potestatem,

    id. 5, 2, 8:

    censores,

    Suet. Aug. 37:

    Imperatorem (with eligere),

    id. Vesp. 6:

    ducem gerendo bello,

    Liv. 1, 23, 8. curatorem reipublicae, Dig. 50, 8, 3.—
    2.
    Of the officer who appoints or superintends an election:

    quos (consules) cum Ti. Gracchus consul iterum crearet,

    Cic. N. D. 2, 4, 10.—
    3.
    In eccl. Lat. of the exercise of divine power in creation, to create, call into being, endow with existence, etc.:

    caelum et terram,

    Vulg. Gen. 1, 1:

    hominem,

    id. ib. 5, 1:

    omnia,

    id. Eph. 3, 9.—
    b.
    Meton.:

    cor mundum in me,

    Vulg. Psa. 50, 11 al. —
    II.
    Trop., to produce, prepare, cause, occasion:

    voluptatem meis inimicis,

    Plaut. Cas. 2, 7, 3:

    commoditatem mihi,

    id. Poen. 4, 2, 94:

    lites,

    id. ib. 3, 2, 9:

    omnis has aerumnas,

    id. Mil. 1, 1, 33:

    capitalem fraudem tuis cruribus capitique,

    id. ib. 2, 3, 23:

    moram dictis,

    id. Ps. 1, 3, 174:

    errorem (similitudo),

    Cic. Div. 2, 26, 55:

    luxuriam,

    id. Rosc. Am. 27, 75:

    seditionem,

    Vell. 2, 20:

    taedium ac satietatem ex similitudine,

    Quint. 9, 4, 143:

    vomitum dissolutionemque stomachi,

    Plin. 9, 48, 72, § 155 et saep.
    2.
    Crĕo, or, anal. to the Gr., Crĕon, ontis, m., = Kreôn.
    I.
    A king of Corinth, who betrothed his daughter Creusa to Jason, Hyg. Fab. 25; Sen. Med. 526; Hor. Epod. 5, 64.—
    II.
    A brother of Jocaste, at Thebes, Hyg. Fab. 72; Stat. Th. 12, 477; 12, 678.

    Lewis & Short latin dictionary > Creo

  • 12 creo

    1.
    crĕo (old form cerĕo, in Varr. L. L. 6, § 81 Müll.), āvi, ātum, 1, v. a. [kindred with Sanscr. kar, kri, to make], to bring forth, produce, make, create, beget (very freq. in every period and species of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    rerum primordia pandam, Unde omnes natura creet res auctet alatque,

    Lucr. 1, 51:

    animalia,

    id. 2, 1152:

    genus humanum,

    id. 5, 820:

    mortalia saecla,

    id. 5, 789:

    fruges,

    id. 2, 170:

    ignem,

    id. 1, 799; cf.:

    ignes e lignis,

    id. 1, 910 et saep.:

    (Silvius) Aenean Silvium creat,

    Liv. 1, 3, 7; cf.:

    fortes creantur fortibus et bonis,

    Hor. C. 4, 4, 29.—Also of woman:

    pueris beata creandis Uxor,

    Hor. Ep. 1, 2, 44; Pall. Febr. 26, 2.—Hence, in poets freq. in part. perf.: crĕātus, a, with abl. ( masc. or fem.), sprung from, begotten by, born of; or subst., an offspring, a child, Ov. M. 5, 145; 11, 295; 11, 303 al.— Subst.: crĕāta, ōrum, n., things made:

    servare,

    Lucr. 2, 572.—
    B.
    In partic., publicist. t. t. (cf. facio), to make or create for any jurisdiction or office, i. e. to choose, elect (freq.):

    qui comitiatu creare consules rite possint,

    Cic. Leg. 3, 3, 9; so,

    consules,

    Caes. B. C. 3, 1; Liv. 4, 7, 2; 4, 7, 7; 4, 7, 10:

    duo ex unā familiā magistratus,

    Caes. B. G. 7, 33:

    Patres,

    Liv. 1, 8, 7:

    dictatorem,

    id. 2, 18 (five times):

    magistrum equitum,

    id. 2, 18, 5; 4, 57, 6:

    interregem,

    id. 4, 7, 7; 5, 31, 8:

    tribunum,

    id. 2, 33, 3:

    tribuniciam potestatem,

    id. 5, 2, 8:

    censores,

    Suet. Aug. 37:

    Imperatorem (with eligere),

    id. Vesp. 6:

    ducem gerendo bello,

    Liv. 1, 23, 8. curatorem reipublicae, Dig. 50, 8, 3.—
    2.
    Of the officer who appoints or superintends an election:

    quos (consules) cum Ti. Gracchus consul iterum crearet,

    Cic. N. D. 2, 4, 10.—
    3.
    In eccl. Lat. of the exercise of divine power in creation, to create, call into being, endow with existence, etc.:

    caelum et terram,

    Vulg. Gen. 1, 1:

    hominem,

    id. ib. 5, 1:

    omnia,

    id. Eph. 3, 9.—
    b.
    Meton.:

    cor mundum in me,

    Vulg. Psa. 50, 11 al. —
    II.
    Trop., to produce, prepare, cause, occasion:

    voluptatem meis inimicis,

    Plaut. Cas. 2, 7, 3:

    commoditatem mihi,

    id. Poen. 4, 2, 94:

    lites,

    id. ib. 3, 2, 9:

    omnis has aerumnas,

    id. Mil. 1, 1, 33:

    capitalem fraudem tuis cruribus capitique,

    id. ib. 2, 3, 23:

    moram dictis,

    id. Ps. 1, 3, 174:

    errorem (similitudo),

    Cic. Div. 2, 26, 55:

    luxuriam,

    id. Rosc. Am. 27, 75:

    seditionem,

    Vell. 2, 20:

    taedium ac satietatem ex similitudine,

    Quint. 9, 4, 143:

    vomitum dissolutionemque stomachi,

    Plin. 9, 48, 72, § 155 et saep.
    2.
    Crĕo, or, anal. to the Gr., Crĕon, ontis, m., = Kreôn.
    I.
    A king of Corinth, who betrothed his daughter Creusa to Jason, Hyg. Fab. 25; Sen. Med. 526; Hor. Epod. 5, 64.—
    II.
    A brother of Jocaste, at Thebes, Hyg. Fab. 72; Stat. Th. 12, 477; 12, 678.

    Lewis & Short latin dictionary > creo

  • 13 Creon

    1.
    crĕo (old form cerĕo, in Varr. L. L. 6, § 81 Müll.), āvi, ātum, 1, v. a. [kindred with Sanscr. kar, kri, to make], to bring forth, produce, make, create, beget (very freq. in every period and species of composition).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    rerum primordia pandam, Unde omnes natura creet res auctet alatque,

    Lucr. 1, 51:

    animalia,

    id. 2, 1152:

    genus humanum,

    id. 5, 820:

    mortalia saecla,

    id. 5, 789:

    fruges,

    id. 2, 170:

    ignem,

    id. 1, 799; cf.:

    ignes e lignis,

    id. 1, 910 et saep.:

    (Silvius) Aenean Silvium creat,

    Liv. 1, 3, 7; cf.:

    fortes creantur fortibus et bonis,

    Hor. C. 4, 4, 29.—Also of woman:

    pueris beata creandis Uxor,

    Hor. Ep. 1, 2, 44; Pall. Febr. 26, 2.—Hence, in poets freq. in part. perf.: crĕātus, a, with abl. ( masc. or fem.), sprung from, begotten by, born of; or subst., an offspring, a child, Ov. M. 5, 145; 11, 295; 11, 303 al.— Subst.: crĕāta, ōrum, n., things made:

    servare,

    Lucr. 2, 572.—
    B.
    In partic., publicist. t. t. (cf. facio), to make or create for any jurisdiction or office, i. e. to choose, elect (freq.):

    qui comitiatu creare consules rite possint,

    Cic. Leg. 3, 3, 9; so,

    consules,

    Caes. B. C. 3, 1; Liv. 4, 7, 2; 4, 7, 7; 4, 7, 10:

    duo ex unā familiā magistratus,

    Caes. B. G. 7, 33:

    Patres,

    Liv. 1, 8, 7:

    dictatorem,

    id. 2, 18 (five times):

    magistrum equitum,

    id. 2, 18, 5; 4, 57, 6:

    interregem,

    id. 4, 7, 7; 5, 31, 8:

    tribunum,

    id. 2, 33, 3:

    tribuniciam potestatem,

    id. 5, 2, 8:

    censores,

    Suet. Aug. 37:

    Imperatorem (with eligere),

    id. Vesp. 6:

    ducem gerendo bello,

    Liv. 1, 23, 8. curatorem reipublicae, Dig. 50, 8, 3.—
    2.
    Of the officer who appoints or superintends an election:

    quos (consules) cum Ti. Gracchus consul iterum crearet,

    Cic. N. D. 2, 4, 10.—
    3.
    In eccl. Lat. of the exercise of divine power in creation, to create, call into being, endow with existence, etc.:

    caelum et terram,

    Vulg. Gen. 1, 1:

    hominem,

    id. ib. 5, 1:

    omnia,

    id. Eph. 3, 9.—
    b.
    Meton.:

    cor mundum in me,

    Vulg. Psa. 50, 11 al. —
    II.
    Trop., to produce, prepare, cause, occasion:

    voluptatem meis inimicis,

    Plaut. Cas. 2, 7, 3:

    commoditatem mihi,

    id. Poen. 4, 2, 94:

    lites,

    id. ib. 3, 2, 9:

    omnis has aerumnas,

    id. Mil. 1, 1, 33:

    capitalem fraudem tuis cruribus capitique,

    id. ib. 2, 3, 23:

    moram dictis,

    id. Ps. 1, 3, 174:

    errorem (similitudo),

    Cic. Div. 2, 26, 55:

    luxuriam,

    id. Rosc. Am. 27, 75:

    seditionem,

    Vell. 2, 20:

    taedium ac satietatem ex similitudine,

    Quint. 9, 4, 143:

    vomitum dissolutionemque stomachi,

    Plin. 9, 48, 72, § 155 et saep.
    2.
    Crĕo, or, anal. to the Gr., Crĕon, ontis, m., = Kreôn.
    I.
    A king of Corinth, who betrothed his daughter Creusa to Jason, Hyg. Fab. 25; Sen. Med. 526; Hor. Epod. 5, 64.—
    II.
    A brother of Jocaste, at Thebes, Hyg. Fab. 72; Stat. Th. 12, 477; 12, 678.

    Lewis & Short latin dictionary > Creon

  • 14 rusticatio

    rustĭcātĭo, ōnis, f. [id.].
    I.
    A living in the country, country life:

    neque militia solum, sed etiam peregrinationes rusticationesque communes,

    Cic. Lael. 27, 103.—
    II.
    Agriculture, husbandry, Col. praef. § 13; 1, 1, 6;

    11, 1, 6: creata ab Altissimo,

    Vulg. Ecclus. 7, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > rusticatio

См. также в других словарях:

  • creaţă — CREÁŢĂ s. v. risling de banat. Trimis de siveco, 25.09.2006. Sursa: Sinonime  creáţă (bot.) s. f., g. d. art. créţei Trimis de siveco, 10.08.2004. Sursa: Dicţionar ortografic …   Dicționar Român

  • Creaţa River — River Countries Romania Counties Braşov County …   Wikipedia

  • Comuna Dascalu Creata — Admin ASC 2 Code Orig. name Comuna Dascălu Creaţa Country and Admin Code RO.43.102473 RO …   World countries Adminstrative division ASC I-II

  • izmă — ÍZMĂ s.f. Plantă erbacee perenă din familia labiatelor, cu frunzele peţiolate şi florile roşii violete dispuse în spice la vârful tulpinilor sau ramurilor, întreaga plantă având un miros plăcut caracteristic; mentă (Mentha piperita). ♢ Izmă… …   Dicționar Român

  • creţ — CREŢ, CREÁŢĂ, (I) creţi, e, adj., (II 1) creţi, s.m. (II 4) creţe, s.f. . (II, 2,3) creţuri, s.n. I. 1. adj. (Despre păr, blană, lână etc.) Răsucit în inele; cârlionţ, buclat. 2. adj. Cu ridicături şi adâncituri; cutat, încreţit; zbârcit, ridat.… …   Dicționar Român

  • iarbă — IÁRBĂ, (2) ierburi, s.f. 1. Nume generic dat plantelor erbacee, anuale sau perene, cu părţile aeriene verzi, subţiri şi mlădioase, folosite pentru hrana animalelor. ♢ expr. Paşte, murgule, iarbă verde = va trebui să aştepţi mult până ţi se va… …   Dicționar Român

  • Эригена — (Иоанн Скот) философ IX в., попытавшийся объединить в своих воззрениях результаты предшествовавшего ему развития спекулятивной мысли в христианстве на Востоке и Западе и создавший неожиданно высокую по достоинствам для своего времени систему,… …   Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона

  • ИОАНН СКОТ ЭРИУГЕНА — ЭРИУГЕНА, ИОАНН СКОТ (ок. 810 ок. 877), христианский философ, один из выдающихся умов Европы 9 в. Родился в Ирландии, возможно, в шотландской семье (отсюда прозвище Скот Шотландец). Большую часть жизни провел во Франции при дворе Карла Лысого,… …   Энциклопедия Кольера

  • creaţie — CREÁŢIE, creaţii, s.f. Acţiunea de a crea opere artistice, ştiinţifice etc.; (concr.) produs (valoros) al muncii creatoare, operă creată. ♦ Interpretare (cu măiestrie) a unui rol într o piesă de teatru, într un film. [pr.: cre a . – var.: (înv.)… …   Dicționar Român

  • mentă — MÉNTĂ s.f. Numele mai multor plante erbacee (medicinale) din familia labiatelor, cu frunze dinţate şi cu flori puternic mirositoare; izmă (Mentha). ♢ Mentă creaţă = izmă creaţă. ♦ Bomboană (sau pastilă) de mentă = bomboană aromată cu esenţă… …   Dicționar Român

  • ţigaie — ŢIGÁIE, ţigăi, adj. (Despre lână) Scurtă şi creaţă, moale, mătăsoasă; (despre oi) cu lână scurtă, creaţă şi mătăsoasă. ♦ (Substantivat) Rasă de oi autohtonă, crescută pentru producţia de lână semifină, de carne şi lapte; oaie din această rasă. –… …   Dicționar Român

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»