comprehensĭbĭlis

* * *

* * *

    Comprehensibilis, et hoc comprehensibile, penul. corr. Cic. Qu'on peult comprendre, Comprehensible.

comprĕhensĭbĭlis ( conp-), e, adj. [comprehendo], that can be seized or laid hold of (very rare; prob. first used by Cic.).

Prop.:

comprehensibile et solidum corpus,

Lact. 7, 12, 2.—As subst.: comprĕ-hensĭbĭle, is, n. (opp. incomprehensibile), Tert. Apol. 48.—

Trop.

Perceptible by the senses, evident:

comprehensibilia oculis foramina,

Sen. Q. N. 6, 24, 1.—

Perceptible to the mind, conceivable, intelligible: id autem visum, cum ipsum per se cerneretur, comprehensibile, feretis haec? Nos vero, inquit, quonam enim modo katalêpton diceres? etc., * Cic. Ac. 1, 11, 41:

natura non comprehensibilis,

Cels. 1 pr. §

46: causae,

Arn. 1, p. 37.

1) уловимый, могущий быть ухваченным, осязаемый ( corpus Lact)

2) познаваемый, постижимый C, CC etc.; воспринимаемый ( oculis Sen)

comprehēnsibilis, e (comprehendo), erfaßbar, ergreifbar (Ggstz. incomprehensibilis), a) eig.: c. et solidum corpus, Lact. 7, 12, 2. – neutr. subst., constare ex comprehensibili et incomprehensibili, Tert. apol. 48. – b) übtr., auffaßbar, sowohl mit den äußern Sinnen, tenuia foramina nec oculis comprehensibilia, Sen. nat. qu. 6, 24, 1. – als mit dem Geiste (griech. καταληπτός), natura non c., Cic. Acad. 1, 41. Cels. 1. prooem. § 46 (p. 5, 21 D.): m. Dat. (wem?), vestra praeclara scientia nulli hominum c., Augustin. op. imp. c. Iulian. 5, 3 extr.: vix ullis comprehensibiles causae, Arnob. 1, 61.

comprĕhensĭbĭlis ( conp-), e, adj. [comprehendo], that can be seized or laid hold of (very rare; prob. first used by Cic.).

Prop.:

comprehensibile et solidum corpus,

Lact. 7, 12, 2.—As subst.: comprĕ-hensĭbĭle, is, n. (opp. incomprehensibile), Tert. Apol. 48.—

Trop.

Perceptible by the senses, evident:

comprehensibilia oculis foramina,

Sen. Q. N. 6, 24, 1.—

Perceptible to the mind, conceivable, intelligible: id autem visum, cum ipsum per se cerneretur, comprehensibile, feretis haec? Nos vero, inquit, quonam enim modo katalêpton diceres? etc., * Cic. Ac. 1, 11, 41:

natura non comprehensibilis,

Cels. 1 pr. §

46: causae,

Arn. 1, p. 37.

comprĕhensĭbĭlis ( conp-), e, adj. [comprehendo], that can be seized or laid hold of (very rare; prob. first used by Cic.).

Prop.:

comprehensibile et solidum corpus,

Lact. 7, 12, 2.—As subst.: comprĕ-hensĭbĭle, is, n. (opp. incomprehensibile), Tert. Apol. 48.—

Trop.

Perceptible by the senses, evident:

comprehensibilia oculis foramina,

Sen. Q. N. 6, 24, 1.—

Perceptible to the mind, conceivable, intelligible: id autem visum, cum ipsum per se cerneretur, comprehensibile, feretis haec? Nos vero, inquit, quonam enim modo katalêpton diceres? etc., * Cic. Ac. 1, 11, 41:

natura non comprehensibilis,

Cels. 1 pr. §

46: causae,

Arn. 1, p. 37.

in-comprehēnsibilis, e, unerfaßbar, unergreifbar (Ggstz. comprehensibilis), I) eig.: parvitas arenae, Colum. 10. praef. 4: brevitas, Macr. somn. Scip. 1, 16, 10: fuga, unerreichbare, Solin. 20, 7: praesens autem, quod medium est, adeo exiguum et inc. est, ut etc., Censor. 16, 4. – neutr. subst., constare ex comprehensibili et incomprehensibili, Tert. apol. 48. – II) übtr.: A) im allg., das Bild vom Ringer hergenommen, nicht faßbar, dem nicht beizukommen ist, ut est in disputando inc. et lubricus, Plin. ep. 1, 20, 6. – B) insbes.: 1) mit dem Verstande nicht faßlich, unbegreiflich, causa, Cels. 1. praef. p. 6, 2 D.: partis huius praecepta, Quint. 9, 1, 24: brevitas, Chalcid. Tim. 43 A.: iudicia, Vulg. Roman. 11, 33: incomprehensibilis cogitatu (v. Pers.), Vulg. Ierem. 32, 19. – neutr. pl. subst. = unbegreifliche Dinge, Vulg. Iob 9, 10. – 2) unerreichbar, unbeschränkt, maßlos, unendlich, opus (Aufgabe), Sen. ep. 94, 14: vita, Sen. nat. qu. 6, 32, 11: cuius immensum et inc. arbitrium (Willkür) est, Sen. ad Helv. 10, 11.

ĭdĕo, adv. [id-eo, i. e. this for this], for that reason, on that account, therefore (class.; esp. freq. in Quint.; cf.: eo, idcirco; ergo, igitur, itaque).

Relatively.

With causal particles, quod, quia, quoniam.

With quod:

ideo quod plerique deducuntur ad molas,

Varr. R. R. 2, 6, 5:

re quidem ipsa ideo mihi non satis facio, quod nullam partem tuorum meritorum consequi possum,

Cic. Tusc. 1, 8, 6; so,

ideo quod,

id. Rosc. Am. 30, 85; id. Att. 3, 14, 2; cf. id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 23:

ne me foliis ideo brevioribus ornes, Quod timui, etc.,

Hor. Ep. 1, 19, 26:

vel ideo, quod exercere potest utrimque judicium,

Quint. 10, 1, 131; 10, 5, 16.—

With quia:

ideo quia uxor ruri est,

Plaut. Merc. 3, 1, 46; id. Men. 1, 1, 2; so,

ideo quia, introducing a reason,

Cic. de Off. 1, 30, 110:

ut mulieres ideo bene olere quia nihil olebant, videbantur,

Cic. Att. 2, 1, 1:

qui ideo felicia bella vestra esse, quia justa sint, prae vobis fertis,

Liv. 45, 22, 5; Cic. Fam. 13, 7, 3:

nec medicina ideo non erit ars, quia unctio... cum coquorum ei sit arte communis,

Quint. 2, 21, 11:

atque ideo nondum est perfectus orator, non solum quia aliud in alio magis eminet, sed quod non una omnibus forma placuit,

id. 12, 10, 2; id. 9, 2, 69:

competit enim actio, non ideo, quia nunc abest, sed quia umquam beneficio furis abfuit,

Dig. 47, 2, 47.—

With quoniam: ideo supervacaneum esse contendunt, quoniam comprehensibilis natura est, Cels. praef. med.:

quae omnia ideo noscenda sunt, quoniam, etc.,

id. 2, 19:

immo ideo magis propera, quoniam id nunc aggressus est,

Sen. Ep. 76; Plin. 20, 18, 76, § 200:

hoc ideo adjectum est, quoniam multa genera sunt missionum,

Dig. 3, 2, 2.—

With intentional particles, ut, ne, quo, quin.

With ut:

quas (alvos) ideo videntur medias facere angustissimas, ut figuram imitentur earum,

Varr. R. R. 3, 16, 15:

ideo C. Claudius Pulcher retulit, ut C. Verres posset auferre?

Cic. Verr. 2, 4, 4, § 7:

hanc ideo rationem subjecimus, ut, etc.,

id. Inv. 2, 23, 70:

neque vero nunc ideo disputabo, quod hunc statum rei publicae non magnopere defendendum putem... sed, ut doceam Rullum, etc.,

id. Agr. 3, 2, 4:

quos non ideo excuso, quia non probem, sed ut sint magis admirabiles,

Quint. 10, 7, 31.—

With ne:

an ideo aliquid contra mulieres scripsit, ne, etc.,

Cic. Verr. 2, 1, 41, § 106:

ideoque decemviros conubium diremisse, ne, etc.,

Liv. 4, 6, 2:

non tamen omittenda, vel ideo, ne occupentur,

Quint. 4, 1, 33:

nec ideo Rhenum insedimus, ut Italiam tueremur, sed ne quis alius Ariovistus regno Galliarum potiretur,

Tac. H. 4, 73.—

With quo:

quod id ideo facerent, quo facilius deminuerent hostes,

Varr. L. L. 5, § 90 Müll. —

With quin:

non, quin breviter reddi responsum potuerit, non recipi reges, ideo potius delectos patrum ad eum missos, quam, etc., sed ut, etc.,

Liv. 2, 15, 2.—

Non ( nec) ideo, with conditional particle si, [p. 878] or referring to an abl. absol.: non, si non potuero indagare, eo ero tardior;

sed velocior ideo si quivero,

Varr. L. L. 5, § 5 Müll.; id. R. R. 1, 18, 3:

vestrae sapientiae est, judices, non, si causa justa est viris fortibus oppugnandi M. Caelium, ideo vobis quoque vos causam putare esse justam, etc.,

Cic. Cael. 9, 21;

his et talibus recitatis,... non ideo Thrasea decessit sententia,

Tac. A. 14, 49:

si tamen tempestate fuerit abreptus, non ideo minus erit gubernator,

Quint. 2, 17, 24; 5, 11, 34.—

Absol. (rare):

te velle uxorem aiebat tuo nato dare, Ideo aedificare hoc velle aiebat in tuis,

Plaut. Most. 4, 3, 34: ex illa investigatione naturae consequi volebat, bono ut esset animo. Ideo enim ille summum bonum euthumian appellat, etc., it was for this reason that, etc., Cic. Fin. 5, 29, 87:

ideo conducta Paulus agebat sardonyche,

Juv. 7, 143: nam ideo dictus eirôn, agens imperitum, Quint. 9, 2, 46:

nihil laboras: ideo, cum opus est, nihil habes,

Phaedr. 4, 23, 16; Quint. 5, 10, 2:

atque ideo ad Pompeium contendit,

Caes. B. C. 3, 11, 1:

me nemo ministro fur erit, atque ideo nulli comes exeo,

Juv. 3, 47; 7, 23; 8, 251 al.; so, ideoque, Quint. prooem. § 9; 25; 1, 4, 19; 1, 5, 42; 1, 6, 22 et saep.; cf.:

ideoque et medius ille orationis modus maxime convenit,

id. 6, 2, 19; 7, 4, 13:

videbat id sine rege Persarum non posse fieri, ideoque eum amicum sibi cupiebat adjungi,

Nep. Alc. 9, 5:

ideoque necesse est, etc.,

Lucr. 4, 490; 495; 678 al.; Suet. Caes. 45; 86 al.:

considerandum est, num cui saepius horum aliquid eveniat, neque ideo corporis ulla difficultas subsequatur,

Cels. 2, 2:

nec ideo iram ejus lenient = nec tamen ideo,

Tac. A. 1, 12; Verg. G. 2, 96; Suet. Aug. 45:

non tamen his ulla umquam opsonia fiunt rancidula, aut ideo pejor gallina secatur,

Juv. 11, 135.