-
1 FREMJA
* * *(frem, framda, framiðr and framdr), v.1) to further, promote (f. kristni); f. sik, to distinguish oneself;2) to perform, practice; f. heiðni, to practice heathen worship; f. sund, to swim; to gain distinction.3) refl., fremjast, to gain distinction.* * *pret. framði, pres. frem, part. framiðr, framdr, mod. also framinn; [A. S. fremman; Dan. fremme]:—to further, promote; fremja Kristni, to further Christianity, Fms. x. 416; fremja sik, to distinguish oneself, Nj. 254; fremja sik á e-u, Sks. 25 B; þóttú þykisk hafa framit þik utan-lendis, Glúm. 342; sá er framiðr er framarr er settr, Edda 127.2. to perform, exercise, Fms. i. 260, vii. 164, 625. 60, 656 A. 2. 18, Hom. 52, 655 xi. 4, Og. 146, Nj. 10; fremja seið, heiðni, N. G. L. i. 19, Hkr. i. 19; fremja munaðlífi, 625. 41; fremja sund, to swim, Rm. 32.β. in mod. usage often in a bad sense, to commit, e. g. fremja glæp, löst, etc.II. reflex. to advance oneself; hann hafði mikit framisk í utan-ferð sinni, Fms. iii. 122, v. 345.2. in a pass. sense (rarely), Hom. 72.III. part. fremjandi, a performer, Edda 68. -
2 BJOÐA
(býð; bauð, buðum; boðinn), v.1) to offer;þeir höfðu boðit honum laun, they had offered him rewards;Þ. bauð at gefa (offered to give) Gunnlaugi hestinn;bjóða grið, to offer pardon;bjóða e-t til lífs sér, as a ransom for one’s life;bjóða e-t fram, to proffer, produce (bjóða fram vitni);bjóða e-t upp, af hendi, to give up, leave off;þá býðr hann upp hornit, gives up the horn, will not drink more;bjóða e-t undan e-m, to offer to take a thing off one’s hands (er þá kostr at bjóða undan þeim manni varðveizluna fjárins);bjóða e-t við, to make a bid;bjóða við tvenn verð, to bid double;refl., bjóðast, to offer oneself, volunteer one’s service;Þóroddr bauzt (offered himself) til þeirrar farar;2) to do a thing to one, in a bad sense;bjóða e-m ógn, to wage war against one;bjóða e-m ójöfnuð, ofriki, to treat unfairly, oppress;bjóða e-m ógn, to affright, terrify;bjóða e-m rangt, to treat one unjustly;3) to bid, invite (bjóða e-m til sín or heim);bjóða mönnum til boðs, to bid guests to a banquet, wedding;4) to bid, order;sem lög buðu, as the law prescribed;bjóða e-m erendi, to commit a thing to one’s charge;bjóða e-m varnað á e-u, to forbid;bjóða e-m af landi, to order one out of the land;bjóða e-m af embætti, to depose one;bjóða út liði, skipum, to levy, troops, ships;bjóða e-m um, to delegate to one, to commit to one’s charge (þeim manni er biskup hefir um boðit at nefna vátta);5) to proclaim, announce;bjóða trú (kristni), to proclaim, preach a religion (the Christitian faith);bjóða messudag, to proclaim a holy day;6) of a mental state, to have presentiment of;e-m býðr e-t í hug (skap), one has a fore boding, presentiment of;mér býðr e-t fyrir, I forebode;mér býðr hugr við e-u, I abhor, dislike;impers., mér býðr ávallt hita (acc.), er ek kem í þeirra flokk, I feel uneasy whenever …;mér bauð ótta, I felt a fear;bauð þeim mikla þekt (they felt much pleasure), er þeir sá líkit;ef yðr býðr svá við at horfa, when you are in such a frame of mind;7) býðr e-m, it beseems, becomes one;sem konungsbarni býðr, as befits a princess;eptir þat fór vígsla fram eptir því sem býðr, as it is due, or proper.* * *bauð, buðu, boðit; pres. byð; pret. subj. byða; pret. sing. with the suffixed negative, bauðat, Edda 90 (in a verse); the obsolete middle form buðumk, mibi obtulit, nobis obtulerunt, occurs in Egil Höfuðl. 2; [Ulf. biudan; A. S. biodan; Engl. bid; Germ. bieten; Swed. biuda; Dan. byde]:—Lat. offerre, proferre, with dat. of the person, acc. of the thing:I. to bid, offer; þeir höfðu boðit honum laun, they had offered him rewards, Fms. i. 12; Þorsteinn bauð at gefa Gunnlaugi hestinn, Ísl. ii. 213; b. grið, to offer pardon, Fms. i. 181; þeir buðu at gefa upp borgina, ix. 41; bauð hann þeim, at göra alla bændr óðalborna, i. 20; býðr, at hann muni görast hans maðr, xi. 232; en ek býð þér þó, at synir mínir ríði með þér, Nj. 93; Írar buðu sik undir hans vald, Fms. x. 131.2. reflex, to offer oneself, volunteer one’s service; buðusk honum þar menn til fylgðar, Fms. ix. 4; mun ek nú til þess bjóðask í sumar á þingi, Ld. 104, Sks. 510; þeim er þá býðsk, Grág. i. 284; Þóroddr bauðsk til þeirrar farar, Hkr. ii. 247; ef þú býðsk í því, Fms. xi. 121.3. metaph., b. ófrið, ójöfnuð, rangindi, liðsmun, of ill usage, Ld. 148, Rb. 418; b. e-m rangt, to treat one unjustly, Hom. 155: with an adverb, b. e-m sæmiliga, to treat one in seemly sort, Ld. 66; b. á boð e-s, to outbid one, N. G. L. iii. no. 49.II. to bid, invite, cp. boð, a banquet; prob. ellipt., hospitality or the like being understood; Özurr bauð þeim inn í búðina at drekka, Nj. 4; heim vil ek b. þér í sumar, 93; honum var boðit til boðs, 50; hann bauð þá þegar þar at vera Gizuri Hallssyni, Bs. i. 128; gékk Bárðr móti honum ok fagnaði honum, ok bauð honum þar at vera, Eg. 23; b. mönnum til boðs, to bid guests to a banquet, wedding, or the like, Ld. 104.III. to bid, order, Lat. imperare, cp. boð, bidding; sem lög buðu, as the law prescribed, Fms. i. 81; svá bauð oss Guð, Post. 645. 88; b. af landi, to order one out of the land, make him an outlaw, Fms. vii. 20; b. af embætti, to depose, Sturl. ii. 119; b. út, a Norse milit. term, to call out, levy, cp. útboð, a levy; b. út leiðangri, b. út liði, skipum, to levy troops, ships, Fms. i. 12, 61, vi. 219, 251, 400, x. 118, Eg. 31, cp. N. G. L. i. ii; b. e-m crendi, to commit a thing to one’s charge, Fms. vii. 103; b. varnað á e-u, or b. til varnanar, to forbid, xi. 94, Edda 59: with prepp., b. e-m um (cp. umboð, charge), to delegate to one, commit to one’s charge; þeim manni er biskup hefir um boðit, at nefna vátta, K. Þ. K. 64; þess manns er biskup bauð um at taka við fé því, K. Á. 96, Sks. 460 B; hann keypti til handa Þorkatli þá hluti er hann hafði um boðit, the things that he had given charge about, Grett. 102 A; Hermundr bauð nú um Vermundi, at vera fyrir sína hönd, Rd. 251.2. eccl. to proclaim, announce, esp. as rendering of mid. Lat. praedicare; b. sið, trú, Kristni, to proclaim, preach a new religion, Nj. 156, 158, Fms. i. 32; b. messudag, sunnudag, to proclaim a holy day, N. G. L. i. 348.IV. of a mental state, to bode, forebode; e-m býðr hugr (cp. hugboð, foreboding), one’s heart bodes, Fms. v. 38, 24, Eg. 21; mér býðr þat eitt í skap ( my heart bodes), at þú verðir meira stýrandi en nú ertu, Bs. i. 468; mér byðr þat fyrir, which makes me forbode, Fms. ii. 193; e-m býðr hugr við (whence viðbjóðr, dislike), to abhor, dislike; er honum hafði lengi hugr við boðit, Bs. i. 128.2. impers., mér býðr ávallt hita (acc.) er ek kem í þeirra flokk, a boding comes over me, i. e. I feel uneasy, whenever …, Fms. iii. 189; mér bauð ótta (acc.), I felt a thrilling, Bs. i. 410; b. úþekt, to loathe, Grett. 111 A; b. þekt, to feel pleasure; bauð þeim mikla þekt er þeir sá líkit, Bs. i. 208: the phrase, e-m býðr við at horfa, of a frame of mind, to be so and so minded; miklir eru þér frændr borði, ef yðr býðr svá við at horfa, Band. 7 (MS. 2845).β. the phrase, þat býðr, it beseems, becomes; eptir þat fer veizla fram, eptir því sem býðr, as is due, Fms. x. 15, Fb. l. c. has byrjaði; sem býðr um svá ágætan höfðingja, Fms. x. 149.V. with prepp.; b. fram, Lat. proferre, to produce; b. fram vitni, to produce a witness, Eg. 472; með fram boðnum fégjöfum, Sturl. iii. 232; b. upp, b. af hendi, to give up, leave off; þá býðr hann upp hornit, gives up the horn, will not drink more, Edda 32; b. undan, a law term, to lay claim to; er þá kostr at b. undan þeim manni varðveizluna fjárins, Grág. i. 196; eigi skal undan manni b., áðr undir mann kemr féit, id.; cp. the following chapter, which treats ‘um undan-boð fjár;’ nú eru þeir menn svá þrír, at eigi býðr undan fjárvarðveizluna, viz. who are privileged guardians of the property of a minor, viz. father, brother, mother, and who cannot be outbidden, 192; b. við, a trade term, to make a bid; b. við tvenn verð, to bid double, Ld. 146; ek býð þér jafnmörg stóðhross við, id.; at þú byðir Rúti bróður þínum sæmiliga, 66; kaupa svá jörð sem aðrir menn b. við, N. G. L. i. 95: b. fyrir is now more usual.VI. part. pass. boðinn used as an adj., esp. in the alliterative phrase, vera boðinn ok búinn til e-s, to be ready and willing to do a thing, to be at one’s service; skulu vér bræðr vera búnir ok boðnir til þess sem þér vilit okkr til nýta, Eg. 50; til þess skal ek boðinn ok búinn at ganga at þeim málum fyrir þina hönd, Ld. 792. -
3 GEFA
* * *(gef; gaf, gáfum; gefinn), v.1) to give (gefa e-m e-t);hann gaf þeim góðar gjafar, he gave them good gifts;gefa e-m ráð, to give one advice;gefa hljóð, to give a hearing;gefa e-m sök, e-t at sök, to lay to one’s charge, to bring a charge against one;gefa slög, to deal blows;gefa e-m drekka, to give one to drink;impers., e-m gefr byr (byri), one gets a fair wind (gaf þeim byr ok sigla þeir í haf);absol., gaf þeim vel, they got a fair wind;ef fœri gefr á, if you get a chance;ef yðr (dat.) gefr eigi missýi í þessu máli, if you are not mistaken in this matter;þat gaf öllum vel skilja, it was clear for all to understand;2) to give, grant;gefa heimleyfi, to grant furlough;gefa e-m grið, to grant quarter or pardon to one;gefa e-m líf, to grant one his life;3) to give in matrimony (ek var ung gefin Njáli);4) to give fodder to cattle, to feed (gefa göltum, nautum, kúm, hestum);5) gefa staðar, to stop;lét hann þá staðar gefa róðrinn, he stopped rowing;6) e-m er e-t svá gefit, or svá gefit um e-t, one is so and so disposed, thinks so and so of a thing (ef þér er þetta svá gefit sem þú segir);7) with preps.:gefa sér litit (mikit) af (or at) e-u, to take little (much) notice of;gefa á e-t, to pour water on;fig. to press on (gefr Ormr þá á);gefa e-m til e-s, to give in return for a thing (gefa fé til sátta);impers., honum hafði vel gefit til (had good luck) um hefndina;gefa sér mikit (lítit) um e-t, to take great (little) interest in (= gefa sér mikit, lítit, af or at e-u);gefa sér fátt um e-t, to take coldly, take little notice of;gefa e-t upp, to give up (gefa upp alla mótstöðu);gefa sik upp, to surrender;gefa upp gamalmenni, to give old people up, let them starve;gefa upp leiguna, to remit the rent;gefa upp sakir, to remit offences;upp gefinn, exhausted;gefa e-t við e-u, to give in payment for;gefa sik við, to give in (þat er líkara, at ek gefa mik við);8) refl., gefast.* * *pret. gaf, 2nd pers. gaft, mod. gafst, pl. gáfu; pres. gef; pret. subj. gæfi; part. gefinn; with neg. suff. gef-at, gaft-attu, Fm. 7; mid. form gáfumk ( dabat or dabant mihi, nobis), Stor. 23, Bragi, Edda: [Goth. giban = διδόναι; A. S. gifan; Engl. give; Dutch geven; O. H. G. gepan; Germ. geben; Swed. gifva; Dan. give.]A. To give, with acc. of the thing, dat. of the person; g. gjafar, to give gifts, Fm. 7, Fms. vii. 40, Nj. 29, Hm. 48; mikit eitt skala manni gefa, 51; hann kvaðsk eingin yxn eiga þau áðr at honum þætti honum gefandi (gerundial, worth giving to him), Rd. 256; hann gaf stórgjafir öllu stórmenni, Ld. 114; hann gaf þeim góðar gjafir at skilnaði, Gísl. 9; Rútr gaf henni hundrað álna, Nj. 7; viltú g. mér þá, 73, 75, 281, passim.II. to give in payment, to pay; gefa vildim vit þér fé til, we will give thee money for it, Nj. 75; yðr væri mikit gefanda (gerundial) til, at þér hefðit ekki íllt átt við Gunnar, you would have given a great deal not to have provoked Gunnar, 98; ek mun g. þér til Guðrúnu dóttur mína ok féit allt, id.: to lay out, hann gaf sumt verðit þegar í hönd, Gísl. 12; gefa e-t við e-u, to pay for a thing; at þér gefit mjök margra Kristinna manna líf við yðvarri þrályndi, that you will cause the loss of many Christian lives with your stubbornness, Fms. iv. 195; þat er líkara at ek gefa mikit við, Nj. 53; gefa sik við e-u, to give oneself to a thing, attend to, be busy about, mod.: gefa í milli, to discount; hygg at hvat þú gefr í milli tveggja systra, Fms. iv. 195 (hence milli-gjöf, discount).III. in special sense, to give in matrimony; Njáll bað konu til handa Högna ok var hon honum gefin, Nj. 120; Vígdís var meir gefin til fjár en brautargengis, V. had been more wedded to the money than to her advancement, Ld. 26; segir at dóttir þeirra muni eigi betr verða gefin, 114:—gefa saman, to betroth, Fms. x. 381:—in mod. sense to marry, of the clergyman.2. to give as a dowry, portion; búum þeim er Sveinn hafði gefit til hennar, Fms. x. 310 (hence til-gjöf, dowry); eigi skal ok í klæðum meira heiman gefask með konu en þriðjungr (hence heiman-gjöf, dowry), Gþl. 212:—so also, gefa í erfðir, to give as inheritance, Bs. i. 285:—gefa ölmusu, to give alms, Bs. passim; gefa fátækum, to give to the poor, passim.IV. to give, grant; hann gaf honum vald yfir öllu landi, Fms. i. 18; gefa heimleyfi, to grant ‘home-leave,’ furlough, ix. 474; gefa orlof, ii. 64; gefa grið, to grant a truce to one, pardon, Nj. 165, Fms. ix. 479; gefa e-m líf, to grant one his life, 470.V. in various phrases; gefa e-m nafn, to give one a name, Nj. 91, Fms. i. 23, Grág. ii. 146; gefa þakkir, to give thanks, Fms. i. 231; gefa e-m tillæti, to indulge one, Nj. 169; gefa e-m rúm, to give place to one, Fms. ii. 254, vi. 195; gefa ráð, to give counsel, advice, Nj. 75, 78; gefa góð orð, to give good words, answer gently; gefa e-m stór orð, to give one big words, Fms. v. 158; gefa slög, to deal blows, ix. 313; gefa gaum at, to give heed to, Nj. 57, Eg. 551; gefa hljóð, to give a hearing, in public speaking, Nj. 230; gefa tóm, to give time, leisure, 98; gefa ró reiði, to calm one’s wrath, 175:—gefa e-m sök, to bring a charge against, complain of, 82; ok gaf ek þó hjálminum enga sök á því, I did not like the helmet less for that, Ld. 128; at eigi sé mælt, at þú gefir dauðum sök, that thou bringest a charge against a dead man (which was unlawful), Nj. 82; en hvártki okkat gefr þat öðru at sök, neither of us likes the other the less for that, 52; ekki gef ek þér þat at sök þótt þú sér engi bleyðimaðr, 54; engi þorði þó sakir á at gefa, none durst complain, Al. 123; Sigurðr jarl bað konung eigi gefa Þrændum þetta at sök, Fms. i. 57; gefa kæru upp á e-n, to give in a complaint against one, Dipl. ii. 13.2. gefa sér um …, to give oneself trouble about, take interest in, mostly followed by a noun; gefa sér fátt um e-t, to take coolly; gefa sér mikit um, to take great interest in; Þorfinnr lét gefa honum mat, en gaf sér lítið at honum, but else took little notice of him, Grett. 96; ekki er þess getið, at hann gæfi sér mikit um, that he shewed great interest, Fms. i. 289; mun ek mér ok ekki um þetta gefa, I will let this pass, not take offence at it, Boll. 354; en ef til mín kæmi tveir eða þrír, þá, gaf ek mér ekki um, then I took no notice of it, Fms. ii. 151; konungr gaf sér fátt um þat, Fb. i. 261; hann þóttisk vita hvat keisaranum mislíkaði ok gaf sér þó ekki um at sinni, Fms. vi. 71; ok gáfu sér ekki um viðbúnaðinn, vii. 87; so also, Skúli gaf sér litið at hvat biskup sagði, S. troubled himself little at what the bishop said, Bs. i. 873:—akin is the mod. phrase, eg gef ekki um það, I do not want it; gefðu ekki um það, do not care for it, mind it not; eg gaf ekki um að sjá það, I did not want to see it, etc.3. gefa staðar, to stop; lét hann þá staðar gefa róðrinn, he stopped rowing, Fms. vi. 384; konungr gaf staðar ok hlýddi til frásagnar þeirra, viii. 400; ok þá er sá íss gaf staðar ok rann eigi, Edda 3; ok þeir gefa eigi stað ferðinni fyrr en þeir kómu norðr, 151 (pref.); svá at staðar gaf (MS. naf) höndin við sporðinn, 40.VI. to give out, deal out; hón bað gefa sér drekka, bade give him to drink, Eg. 604: to give a dose, gefa e-m eitr, Al. 156:—absol. to give fodder to cattle, gefa göltum, Hkv. 2. 37; gefa nautum, kúm, hestum, Sturl. ii. 42, Gísl. 28:—gefa á, to dash over, of sea-water, cp. ágjöf: to pour water on, var gluggr á ofninum syá at útan mátti á gefa, Eb. 134; síðan lét hann gefa útan á baðit í glugg, 136; gefa á ker, to fill a goblet, Clar.: metaph. to press on, gefr Ormr þá á, Fb. i. 530 (in wrestling).VII. with prepp., fyrir-gefa, to forgive, freq. in mod. usage, but scarcely found in old writers; so also gefa til, cp. Dan. tilgive, D. N., vide Safn i. 96, (rare and obsolete):—gefa upp, to give up; gefa upp gamalmenni, to give old people up, let them starve, Fms. ii. 225; gefa upp föður eða móður, 227; bændr báðu hann gefa upp eyna, Grett. 145: to remit, en þó vil ek nú upp gefa þér alla leiguna, Nj. 128; gaf honum upp reiði sína, Fms. x. 3, 6; ok gefit oss upp stórsakir, ii. 33; Brján konungr gaf upp þrysvar útlögum sínum inar sömu sakir, Nj. 269: absol., hvárt vilit þér gefa honum upp, pardon him, 205; gefa upp alla mótstöðu, to give up all resistance, Fms. ix. 322; gefa sik upp, to give oneself up, surrender, i. 198; þá gefum vér upp várn stað, 104; gefa upp ríki, konungdóm, to give up the kingdom, abdicate, resign, x. 4, xi. 392: to give up, hand over to one, Magnús konungr gaf honum upp Finnferðina með slíkum skildaga, vii. 135; ek vil gefa ykkr upp búit at Varmalæk, Nj. 25; allir hafa þat skaplyndi at gefa þat fyrst upp er stolit er, 76: to give up, leave off, gefa upp leik, to give up playing, Fas. iii. 530; gefa upp horn, Fms. vi. 241: to exhaust, empty, upp ætlu vér nú gefnar gersimar yðrar, vii. 197.B. IMPERS., a naut. term; e-m gefr byri, byr (acc. pl. or sing.), one gets a fair wind; gaf þeim byr ok sigla þeir í haf, Nj. 4; gaf þeim vel byri, 138; er þeir vóru búnir ok byr gaf, Eg. 99: so also absol. with or without dat. of the person, gaf kaupmönnum burt af Grænlandi, the sailors got a wind off Greenland, so as to sail from it, Fb. iii. 454; því at eigi gaf suðr lengra, Fms. ii. 185; gaf þeim vel, ix. 268; gaf honum ílla, x. 4; gaf honum eigi austan, Nj. 63: so in the saying, svo gefr hverjum sem hann er góðr.2. in other phrases, to get a chance; ef færi (acc.) gefr á, if you get a chance, Nj. 266; halda njósnum, nær bezt gæfi færi á honum, to keep a look-out, when there was best chance to get at him, 113; til þess gefr nú vel ok hógliga, ‘tis a fair and easy opportunity for that, Al. 156; mæltu menn at honum hafði vel gefit til ( had good luck) um hefndina, Fms. vii. 230; ef yðr (dat.) gefr eigi missýni í þessu máli, if you are not mistaken in this matter, Fbr. 32; gaf þeim glámsýni (q. v.) er til vóru komnir, Sturl. i. 179, Stj. 401; þá gaf mér sýn, then I beheld (in a vision), Fms. vii. 163; þat gaf öllum vel skilja, it was clear for all to understand, it lay open to all, vi. 70; e-m gefr á að líta, one can see, i. e. it is open and evident.C. REFLEX., gefask vel (ílla), to shew oneself, prove good ( bad); það sé ván at þú gefisk honum eigi vel, er þú gefsk öllum öðrum mönnum ílla, Nj. 32; eigi deilir litr kosti ef þú gefsk vel, 78; hversu gafsk Björn þér, Kári, 265; opt hafa mér vel gefisk yður ráð, your counsels have often proved good to me, Ld. 252; hefir þeim þat ok aldri vel gefisk ( it has never turned out well) í þessu landi, Fms. vii. 22; ílla gefask ílls ráð, a saying, Nj. 20; hétu allir góðu um at gefask vel (i. e. to fight manfully), Fms. vii. 262:—to happen, turn out, come to pass, sem síðan gafsk, x. 416; svá honum gafsk, so it turned out for him, Sl. 20; ok svá gæfisk, ef eigi hefði Guð þá sína miskun til sent, and so it would have come to pass, unless …, Fms. x. 395:—gefsk mér svá, it seems to me so, methinks it is so, Karl. 290, 308 (vide A. V. 2. above); þat allsheri at undri gefsk, to all people it is a wonder, Ad. 18; e-m er e-t svá gefit, to be so and so disposed, to think so and so of a thing; ef þér er þetta svá gefit sem þú segir, Fms. v. 236; svá er mér gefit, son minn, at ek em þér fegin orðin, Ó. H. 33; sagði hann at svá mundi jarli gefit, Fms. ix. 244; en svá ætla ek flestum lendum mönnum gefit, at eigi munu skiljask frá Skúla jarli, 429, v. l.; þyki mér ok sem svá muni flestum gefit, at fé sé fjörvi firr, Ld. 266; en þat mun þó mestu um stýra hversu Þórdísi er um gefit, 302; síðan talaði konungr þetta mál við systur sína, ok spurði hversu henni væri um þetta gefit, Fms. ii. 221: of the gifts of nature, mikill máttr er gefinn goðum várum, Nj. 132; ok er þat mál manna, at henni hafi allt verit ílla gefit þat er henni var sjálfrátt, i. e. that she was a bad woman in everything of her own making (but well gifted by nature), 268; ok svá er sagt at honum hafi flestir hlutir höfðinglegast gefnir verit, 254.2. with prepp., gefask upp, to give up, give in, surrender, Nj. 64, 124, Eg. 79: mod. to lose one’s breath: upp gefinn, upset; eigi þykjumk ek upp gefinn þó at ek sjá smávofur, Grett. 112; eigi þyki mér vit upp gefnir, ef vit veitumk at, 131; en þó at þeir feðgar sé ríkir menn, þá eru vér þó ekki upp gefnir fyrir þeim, Fb. ii. 195: in mod. usage, exhausted, having lost one’s breath, eg er uppgefinn; also of a horse, hann gafsk upp, harm er stað-uppgefinn:—e-m gefsk yfir, to do wrong, commit a fault, fail; þat mæla menn at þessi hlutr hafi konunginum yfir gefisk helzt, Fms. xi. 283; ef göfgum mönnum gáfusk stórir hlutir yfir, if the noble gave gross offence, did evil things, Bs. i. 107; engi er svá vitr at eigi gefisk yfir nokkut sinn, Karl. 451:—to give oneself to one, gefask Kristi, N. G. L. i. 339; gefsk þú hánum þá í dag með Guði, Nj. 157; gefask á vald e-s, to give oneself into another’s power, Fms. ix. 479.II. recipr. to give to one another; gefask gjöfum, Bret. 48; gáfusk þeir gjöfum áðr þeir skildu, Bs. i. 274.III. part. gefinn, given to a thing, in a spiritual sense, devout; g. fyrir bækr, lestr, smíðar, etc., given to books, reading, workmanship, etc. -
4 FELA
* * *(fel; fal, fálum; fólginn), v.1) to hide, conceal (fálu þeir gullit í Rín; þær austr ok vestr enda fálu);fel sverð þitt, sheathe thy sword;yrkja fólgit, to use obscure phrases (in poetry);impers., fal þá sýn (acc.) milli þeirra, they lost sight of one another;2) fela e-m e-t, to make over, to give in trust or charge to one;hann fal Óðni allan þann val, he gave all the slain to Odin;mey frumunga fal hann (entrusted to) megi Gjúka;fela e-m e-t á hendi, to commit a thing to one’s charge, to commend;fálu sik ok sálir sínar guði almáttkum á hendi, they commended themselves and their souls to God Almighty;fela e-t undir eið sinn (þegnskap sinn), to vouch upon one’s oath (upon one’s honour);fela e-t undir e-m, to put under one’s charge;er und einum mér öll um fólgin hodd Niflunga, the whole hoard of the Niflungs is in my hands alone;man hér öll vár vinátta undir felast, all our friendship will depend upon this;fela e-n á brott, to put one out for alimentation;fela e-n inni = fela e-n á brott;sá bóandi, er hann felr sik inni, the man with whom he boards and lodges;fela búfé inni at e-m, to put out (cattle, sheep) to one to keep;3) refl. felast, to hide oneself (mörg leyni þau, er felast mátti í);felast í faðmi e-m, to be locked in one’s arms;felast á hendi e-m, to put oneself in another’s hands, enter his service (Kolskeggr falst á hendi Sveini Dana-konungi).* * *pret. fal, 2nd pers. falt, pl. fálu; pres. fel; pret. subj. fæli; part. fólginn: in mod. usage, pret. faldi, part. falinn, and sup. falið, with weak declension, if in the sense to hide; but fól, pl. fólu, part. fólginn, if in the sense to commend; thus, undir trjánum sig faldi, Pass. 33. 6; einn fyrir engum faldist, 33. 7; but, þá Frelsarinn í Föðurs hönd fól nú blessaðr sína önd, 45. 1; fól and falinn, however, never occur in old MSS.:—[Ulf. filhan = κρύπτειν, θάπτειν; Hel. bi-felhan; O. H. G. felahan; Germ. be-fehlen and emp-fehlen; Lat. se-pēlio contains the same root, properly meaning to hide, shut up: cp. Engl. bury, which really means to hide.]I. to hide, conceal; allt veit ek Óðin, hvar þú auga falt, Vsp. 22; þú falt fé þitt í svá mikilli þoku, Band. 12; hrís-kjarrit þat er Vaði risi fal sverðit, Þiðr. 69, Gm. 37; fálu þeir gullit í Rín, Edda 76; tóku likit ok fálu þar, Ó. H. 225 (fólu, Hkr. ii. 380, wrongly); ek mun fela yðr her í gamma mínum, Fms. i. 9: barnit var fólgit, Fs. 60, Gullþ. 26; fel sverð þitt, sheathe thy sword, Fms. xi. 348; felðu (= fel þú) sverð þitt í umgörð, 656 C. 4; þær austr ok vestr enda fálu, Hkv. 1. 2; fólgit, hidden, preserved, Vsp. 31; fólginn, hid, Þkv. 7, 8; örlög fólgin e-m, fate hidden, in store for one, Vsp. 36, Akv. 16; fólginn endi lífs, poët. the hidden thrum of life, i. e. death, Ýt. 17.β. to bury, Ýt. 24; liggja fulginn, to lie buried (in a cairn), on a Runic stone, Rath 178.2. metaph., hefir þú fólgit nafn hennar í vísu þessi, Eg. 325; fólgit í rúnum, Edda 47; yrkja fólgit, to use obscure phrases (in poetry), 110.3. impers., fal þá sýn (acc.) milli þeirra, they lost sight of one another, with the notion of a hill or object coming between, Ó. H. 182; þegar er sýn fal í milli þeirra Egils, Eg. 545.4. the phrase, fela e-n á brott (= in mod. usage koma e-m fyrir), to put one out (for alimentation), of one sick or old, a child, etc., Grág. i. 155; or, fela e-n inni, id.; sá bóandi er hann felr sik inni, the husbandman with whom he boards and lodges, 158; ef sá maðr andask er fólginn var inni, 155: of cattle, to put out to keep, nú felr maðr búfé inni at manni at fúlgu-mála réttum, N. G. L. i. 25; hence fúlga, q. v. = meðgjöf.II. to give into one’s keeping, entrust; hann fal Óðni allan þann val, he gave all the slain to Odin, Fas. i. 454; mey frumunga fal hann ( entrusted to) megi Gjúka, Skv. 3. 4: to invest, auð hefi ek minn ílla fólginn, Fms. vii. 49 (in a verse).β. in the phrase, fela e-m e-t á hendi (mod. á hendr); þér fel ek á hendi, Skarphéðinn, at hefna bróður þíns, Nj. 154; fal hón sik ok allt sitt föruneyti á hendr lifanda Guði, Fms. i. 226; Kristi á hendi fólgin, 655 xxiii; fel’k þér á hendi ábyrgð hans at öllu, Grág. i. 245; fálu sik ok sálur sínar Guði Almáttkum á hendi, Bs. i. 139; at Jón Loptsson fæli Petri postula á hendi þá hjörð … en Jesus Kristr fal sína hjörð á hendr Föður sínum, 145; fela undir e-m, to put under one’s charge; er und einum mér öll um fólgin hodd Niflunga, i. e. all the hoard of Niflung is kept by me only, Akv. 26; fela ván sína alla undir Guði, 686 B. 2; mun hér öll vár vinátta undir felask, all our friendship will depend upon this, Eb. 130: a law term, skulu þeir fela undir eið sinn, they shall avouch it on their oath, Grág. i. 9; fela undir þegnskap sinn, to vouch upon one’s honour; þó rangt sé undir þegnskap fólgit, 33.III. reflex. to hide oneself; ek mun felask, Fs. 48: hann falsk í Kröflu-helli, Landn. 183; mörg leyni þau er felask mátti í, Fms. x. 218; í skógi þar er þeir höfðu fólgizk, Ó. H. 152; en fálusk at degi, id.; felask í faðmi e-m, to be shut in one’s arms, Hkv. 2. 27.2. felask á hendi e-m, to put oneself in another’s hands, enter his service; Kolskeggr falsk á hendi Sveini Dana-konungi, Nj. 121. -
5 SELJA
* * *I)(sel, selda, seldr), v.1) to hand over, deliver;selja e-m e-t (Ásta selr honum sverðit);selja e-t í hendr e-m, to make over to one (hann seldi búit í hendr Þorsteini);selja vápn ór hendi sér, to give up (deliver) one’s weapons;selja e-t fram, to deliver up;selja e-m e-t til varðveizlu, to commit to another’s keeping (þér skulut nú selja mér til varðveizlu vápn yður);hann kvazt hvárki vildu selja grið né taka, he said that he would neither give nor receive pardon;selja e-m laun, to give reward, pay;selja fé at láni, to lend money;selja á leigu, to put out at interest;selja á frest, to give on credit;2) to sell, part with (hann seldi land sitt);selja e-t við litlu (miklu) verði, to sell for a small (great) sum;selja mansali, to sell into bondage;þótti þeim konungr út seldr, a done man (= fram seldr);3) refl., seljast, to give oneself up (seljast arfsali);seljast út, to turn out;aldri mun þat vel út seljast, it will never go well.f. sallow, willow.* * *pres. sel, selr (sell, Grág. ii. 80); pret. seldi; part. seldr; [A. S. seljan; Engl. sell; Dan. sælge]:—to hand over to another; s. e-m e-t, or absol.; Ásta selr honum sverðit, Fms. iv. 37: hann tók sverð búit ok seldi Birni ok fingrgull—Sverð þetta, sagði hann, gef ek þér, Ó. H. 53; hann seldi smala-manni höfuðit, Nj. 70; hann tók menit af hálsi sér ok seldi Finni, Ó. H. 136, 148: selja fram, to deliver up, Hkr. ii. 243; mun hann s. framm Hrapp, Nj. 133, 134; selja af höndum, Fms. iv. 278; s. e-t í hendr e-m, Eg. 180, 715; hann seldi búit í hendr Þorsteini, 704; s. vápn ór hendi sér, Fs. 29; hann seldu þan til fóstrs í Suðreyjar, Fms. i. 250; s. e-m sonu sína til fóstrs, 5; seldu honum margir sonu sína til læringar, Ib. 14; meirr en efni sé til seld, more than is due, Bs. i. 137, Fs. 84.2. to yield milk, of a cow; hún (the cow) selr ekki, vill ekki selja, in which case the Scottish milk-maids use a tulchan or stuffed calfskin.3. a law term, selja sök, to make over a suit into the hands of a delegate to plead it in court; svá skal sök selja, at þeir skolu takask í hendr, sú er sök tekr ok hinn er sell (hand-sal), Grág. ii. 80; aðra skóggangs sök sel ek þér á hendr Starkaði … mun ek s. þér í hendr legorðs-sökina, Ni. 98, 99; s. vig-sök, Grág. ii. 80; s. mál í hendr e-m, Eg. 732; s. e-m sjálfdæmi (q. v.), Nj. 92; s. e-m grið, Edda. 57; hann kvaðsk hvárki vildu s. grið né taka, neither give nor receive pardon, Nj. 92: phrases, s. e-m laun, to give a reward, pay; hefir hann áðr selt mér laun í heilræðum, 1 79, 214; s. fé at láni, to put out money on credit, lend money, Ísl. ii. 223; s. á leigu, to put out on interest, Grág. i. 390; ljá eða selja á leigu, 437; selja á frest, to sell on credit, Vápn. 7: selja upp, to throw up, vomit, (upp-sala.)II. to sell, part with (derived from the preceding sense), Fms. x. 5, 227; hann seldi land sitt, Ld. 134; ef þú selr land þetta þeim Bolla, 212; ek em kominn at fala at þér hey ok mat, … Hvártki vil ek þér selja—Viltú gefa mér þá? Nj. 73; ef hón kaupir meira, ok á sá eigi heimting til þess er hann seidi henni, Grág. i. 334; s. við litlu verði, to sell for a small sum, Eg. 100; ekki sel ek hann nema við miklu verði, Fms. x. 227; cp. við hleifi seldu, they sold me for a loaf (?), Hm.: selja mansali, to sell into bondage, Fms. x. 224; s. sik sem dýrast, to sell one’s life as dear as possible, xi. 376; þótti þeim konungr út seldr, a done man, Odd. 12; þeir Erlendr vóru fram seldir ( lost men), ef …, Fms. vii. 318; fram seldir ok til dauða dæmdir, 65.III. reflex. to give oneself up; seljask arfsali, to give oneself up as arfsals-maðr (q. v.), Grág. i. 204, Vápn. 13; gjarna vilda ek at hann seldisk með minnum vandræðum en á horfðisk, Ld. 254; aldri mun þat vel út seljask, it will never go well, Karl. 152; við marga hafit er heit góð, en misjafnt þykkir út seljask, Nj. 122: to hire oneself out, ef hann selsk dýrra á leigu, Grág. i. 149.2. recipr. to exchange; þeir görðu frið ok seldusk gíslar, Hkr. i. 7; hafit heilir grið selzk, ii. 1663. pass. to be sold, Fms. i. 79, 186.4. part. seljandi, a seller, vendor; seljandi saka, Grág. i. 370, 480; selendr ok kaupendr, Grág. 39. -
6 FULL-
* * *in compds. fully, quite, amply.* * *in COMPDS, fully, quite, enough; it may be used with almost any adjective or adverb, e. g. full-afla, adj. fully able to, Gþl. 265, 371. full-afli, a, m. a full mighty man, Lex. Poët. full-bakaðr, part. full-baked, Orkn. 112, Fas. i. 85. full-boðit, part. n. good enough for, fully a match for, Bjarn. 8. full-borða, adj. a ‘full-boarded’ ship, with bulwarks of full height, Fms. ii. 218. full-býli, n. full provisions for a house, Bs. ii. 145. full-djarfliga, adv. (-ligr, adj.), with full courage, Fms. viii. 138. full-drengiligr, adj. (-liga, adv.), full bold, Eg. 29, Lex. Poët. full-drukkinn, part. quite drunk, Edda, Fms. i. 291, Ó. H. 72. full-dýrr, adj. full dear, N. G. L. i. 37. full-elda, adj. full hot, Fas. ii. 361. full-eltr, part. pursued enough, Ísl. ii. 361. full-féa, adj. = fullfjáðr. full-fengi, n. a sufficient haul, Gullþ. 9, Bs. ii. 42. full-fengiligr, adj. quite good, Stj. 201. full-ferma, d, to load full, Ísl. ii. 77. full-fimr, adj. quite alert, Fas. iii. 485. full-fjáðr, part. full monied, Gþl. 514. full-frægt, n. adj. famous enough, Fs. 17. full-fúss, adj. quite ready, Fms. x. 402, Grett. 159. full-færa, ð, to prove fully, Stat. 296. full-gamall, adj. full old, Fas. i. 376, Orkn. 112. full-gildi, n. a full prize, Thom. 18. full-glaðr, adj. full glad, Fms. iii. 52. full-goldit, part. fully paid, Þorst. St. 54. full-góðr, adj. good enough, Fms. i. 289, vii. 272, Ó. H. 115, Sks. 219. full-göra, ð, to fulfil, complete, perform, Stj. 391, Hkr. ii. 396, Fms. i. 189, Fs. 42, Bjarn. 25: reflex., K. Á. 108, Str. 2. full-görð, performance, D. N. full-görla (full-görva, Ls. 30), adv. full clearly, Stj. 608, Hom. 159, Fms. i. 215. full-görliga, adv. fully, Str. 19. full-görr, part. fully done, Bárð. 165, Stj. 166 ( ripe): metaph. full, perfect, f. at afli, Fms. vi. 30. full-hefnt, part. fully avenged, Fas. ii. 410, Al. 34. full-heilagr, adj. full holy, Hom. 156. full-hugðr, part. full-bold, dauntless, El. 6; cp. Gh. 15, where full-hugða seems to be a verb pret. and to mean to love. full-hugi, a, m. a full gallant man, a hero without fear or blame, Eg. 505, Fms. ii. 120, vii. 150, viii. 158, Rd. 223, Ísl. ii. 360. full-indi, n. abundance, Fas. ii. 502. full-ílla, adv. (full-íllr, adj.), full ill, badly enough, Fas. i. 222, Am. 83. full-kaupa, adj. bought full dearly, Ó. H. 114. full-kátr, adj. gleeful, Fms. viii. 101. full-keyptr, part. bought full dearly, Nj. 75, Þórð. 65. full-koma, mod. full-komna, að, to fulfil, complete, Stj. 51, Bs. i. 694, K. Á. 22. full-kominn, part. perfect; f. at aldri, afli, etc., full-grown, Fms. vii. 199, xi. 182, Nj. 38, Eg. 146, 256; f. vin, 28, 64; f. ( ready) at göra e-t, Hkr. i. 330: freq. in mod. usage, perfect, N. T. full-komleikr (- leiki), m. perfectibility, Barl. fullkom-liga, adv. (-ligr, adj.), perfectly, Barl. full-kosta, adj. full-matched (of a wedding), Nj. 16, Fms. iii. 108, Fs. 31. full-kvæni, adj. well married, Skv. 1. 34. full-langt, n. adj. full long. full-launaðr, part. fully rewarded, Grett. 123. full-leiksa, adj. having a hard game ( hard job), Bjarn. 66. full-lengi, adv. full long, Fms. vi. 18, Sturl. i. 149. full-liða, adj. having men ( troops) enough, Ísl. ii. 347: quite able, Gþl. 265, v. l. full-liga, adv. fully, Fms. v. 226, ix. 257, Greg. 58. full-malit, part. having ground enough, Gs. 16. full-mikill, adj. full great, Fs. 16. full-mæli, n. a final, full agreement, Gþl. 211, v. l. full-mælt, part. spoken enough ( too much), Hkr. i. 232. full-mætr, adj. ‘full-meet,’ valid, Dipl. ii. 2. full-numi, full-numa (full-nomsi, Barl. 73), adj.; f. í e-u, or f. e-s, having learnt a thing fully, an adept in a thing, Bárð. 181, Fas. ii. 241, Sturl. iii. 173, Karl. 385. full-nægja, ð, to suffice, Fb. ii. 324; mod. Germ. genug-thun = to alone for. full-nægja, u, f. [Germ. genug-thuung], atonement. full-ofinn, part. full-woven, finished, El. 27. full-orðinn, part. full-grown, of age, Grett. 87 A. full-ráða, adj. fully resolved, Fms. viii. 422. full-reyndr, part. fully tried, Rd. 194, Fms. vii. 170. full-rétti, n. a law term, a gross insult for which full atonement is due, chiefly in the law of personal offence: phrases, mæla fullrétti við mann, of an affront in words, Grág. i. 156, ii. 144; göra fullrétti við e-n, to commit f. against one, i. 157; opp. to hálfrétti, a half, slight offence: fullrétti was liable to the lesser outlawry, Grág. l. c. fullréttis-orð, n. a verbal affront, defined as a gross insult in N. G. L. i. 70, but in a lighter sense in Grág. ii. 144, cp. Gþl. 195. fullréttis-skaði, a, m. scathe resulting from f., Gþl. 520, Jb. 411. fullréttis-verk, n. a deed of f., Gþl. 178. full-ríkr, adj. full rich, Fms. v. 273, viii. 361, Fas. iii. 552. full-roskinn, adj. full-grown, Magn. 448, Grett. 87. full-rýninn, adj. fully wise, Am. 11. full-ræði, n. full efficiency, Valla L. 202: full match = fullkosta, Fms. i. 3; fullræði fjár, efficient means, Ó. H. 134, cp. Fb. ii. 278: fullræða-samr, adj. efficient, active, Bs. i. 76. full-rætt, part. enough spoken of, Gh. 45. full-röskr, adj. in full strength, Vígl. 26, Grett. 107 A, 126. full-sekta, að, to make one a full outlaw, Ísl. ii. 166. full-skipat, part. n. fully engaged, taken up, Fas. iii. 542. full-skipta, t, to share out fully, Fms. xi. 442. full-skjótt, n. adj. full swiftly, Fms. viii. 210. full-snúit, part. n. fully, quite turned, Fms. viii. 222. full-sofit, sup. having slept enough, Dropl. 30. full-spakr, adj. full wise, Gs. 8; a pr. name, Landn. full-staðit, part. n. having stood full long, Gs. 23. full-steiktr, part. fully roasted, Fs. 24. full-strangr, adj. full strong, Mkv. full-svefta (full-sæfti, v. l.), adj. having slept enough, Sks. 496, Finnb. 346. full-sæfðr, part. quite dead, put to rest, Al. 41. full-sæla, u, f. wealth, bliss; f. fjár, great wealth, Fms. vii. 74, xi. 422, Fas. iii. 100, Band. 25; eilíf f., eternal bliss, 655 xiii. A. 2. full-sæll, adj. blissful, Fms. viii. 251, Band. 7. full-sæmdr, part. fully honoured, Fas. iii. 289. full-sæmiliga, adv. (-ligr, adj.), with full honour, Fas. iii. 124. full-sætti, n. full agreement, full settlement, Grág. ii. 183. full-tekinn, part.; f. karl, a full champion (ironic.), Grett. 208 A. new Ed. (slang). full-tíða ( full-tíði), adj. full-grown, of full age, Eg. 185, Js. 63, 73, Grág. ii. 112, Landn. 44 (v. l.), Gþl. 307, 434, K. Á. 58, Vígl. 18, Ísl. ii. 336: gen. pl. fulltíðra, Grág. ii. 113. full-trúi, a, m. a trustee, one in whom one puts full confidence, also a patron, Fms. iii. 100, xi. 134, Rd. 248, in all these passages used of a heathen god; frændi ok f., Bs. i. 117: vinr ok f., Fms. v. 20:—in mod. usage, a representative, e. g. in parliament, a trustee, commissary, or the like. full-tryggvi, f. full trust, Grett. 97 new Ed. full-týja, ð, to help, = fulltingja, Fm. 6. full-vandliga, adv. (-ligr, adj.), with full care, Fas. iii. 237. full-váxinn, part. full-grown, 655 xxx. 5, Al. 18, Stj. 255, Sks. 35. full-vaxta, adj. = fullvaxinn, Nj. 259 (v. l.), Sks. 35 ( increased). full-veðja, adj. one who is a full bail or security, H. E. i. 529, N. G. L. i. 215; in mod. usage, one who is fully able to act for oneself. full-vegit, part. n. having slain enough, Am. 50. full-vel, adv. full well, Skálda 161, Fms. viii. 162, Fas. i. 104. full-velgdr, part. quite warm, fully cooked, Fas. iii. 389. full-virði, n. a full prize, Grág. ii. 216. full-víss, adj. full wise, quite certain, Hom. 160. full-þroskaðr, part. full-grown, full strong, Fær. 97, Valla L. 196. full-þurr, adj. full dry, Eb. 260, Grett. 109. full-öruggr, adj. fully trusting. -
7 HENDA
* * *(henda, hendr), v.1) to catch with the hand(hann kastaði heininni í lopt upp, en allir vildu henda)
;henda e-t augum, to catch with the eyes
;henda til smátt ok stórt, to pick up small and great alike, look closely after
;2) to touch, concern one(tíðendi þau, er bæði okkr henda)
;3) to befall, happen to one;þá hafði hent glœpska mikil, they had committed a great folly
;hann kvað þat dugandi menn henda (it happened to brave men) at falla í bardögum
.* * *d, mod. henti, [Old Engl. hente, to seize; cp. hönd], to catch with the hand:1. to catch; hann kastaði heininni í lopt upp, en allir vildu henda, Edda 48; hann lék at þremr handsöxum senn, ok hendi æ meðal-kaflann, Fms. ii, 169; Grímr hafði þá hent böllinn, Eg. 189; en hón hendi allar með hváptunum, Fb. i. 530.2. to pick up or out, of sheep, deer, etc.; hann var verra at henda en aðra sauði, Ísl. ii. 330; menn fóru ok vildu henda skjarra sauði, Bs. i. 330, Fms. vii. 218; h. svín, Fs. 26; h. hrein í fjalli, Hm. 89: in pursuing one, en er Egill hafði hent þá sem hann vildi, Eg. 300; þeir hendu þræiana enn fleiri, 596; hendu þá hvárir menn fyrir öðrum, Fms. viii. 168; hann lét eigi henda börn á spjóta-oddum sem þá var víkingum títt, Landn. 308; hann hendi þá sker frá skeri þau er á leiðinni vóru (of one swimming), Fbr. 183; þessir stafir göra allt mál ok hendir málit ýmsa, Skálda 172; fara eptir sem vér skerum akrinn, ok henda (to pick up, glean) ef nokkut stendr eptir, eðr fýkr frá oss, Stj. 422; henda mula, to pick up crumbs, Mkv.: with prep., h. saman, to pick up and put together; h. saman orð, to compound words, Anecd. 1, Sks. 637.II. metaph.,1. phrases, henda e-t augum, to catch with the eyes, Fms. v. 140; h. reiður á e-u, to take notice of, Nj. 133; h. mörk af e-u, to draw an inference from a thing, Sks. 498; h. mið á eu, to observe; spakir menn henda á mörgu mið, the wise catch many things true, a saying, Fs. 140; henda griplur til e-s, to fumble after a thing, Eluc. 22; henda til smátt ok stórt, to pick up small and great alike, look closely after, Glúm. 390; henda smátt, to pick up every grain, to keep one’s ears and eyes open; hér er maðr á glugganum, hann er vanr að h. smátt, og hylja sig í skugganum, a ditty; h. gaman at e-u, to take interest in a thing; hann var gleðimaðr mikill ok hendi at mörgu gaman, 385; hann hendi skemtan at sögum ok kvæðum, ok at öllum strengleikum, ok hljóðfærum, Bs. i. 109; h. atvinnu af e-u, to live away from a thing, Fs. 143; h. sakir á e-m, to pick up charges against one (cp. Engl. to pick a quarrel), Lv. 40.2. to touch, concern one; þú sagðir tíðindi þau er mik taka henda, í aftöku frænda míns, Fms. vi. 370; en mik taka henda (not enda) þung mein, Edda 94 (in a verse); skal ek sjá um fémál hans ok þat annat er hann (acc.) tekr at henda, and whatsoever concerns him, Nj. 5; tíðindi þau er bæði okkr henda, Fs. 10.3. e-n hendir e-t, to be caught in, be overtaken by a sin, by ill luck, or the like; mik hefir hent mart til afgerða við Guð, I have happened to commit many sins against God, Fms. vii. 108; þá hafði hent glæpska mikil, they had committed great folly, Ó. H. 232, Fb. ii. 233; ef hana hefir fyrr slíkr glæpr hent, N. G. L. i. 233; mun engi sá hafa verit er jafnmikit happ hefir hent sem hann (acc.), Fms. vi. 328; hvat íllt sem mik hendir, Fs. 93; hann kvað þat dugandi menn henda ( it happened to brave men) at falla í bardögum, 39; sú skömm skal oss aldregi henda, Fms. xi. 270; má, at hana hendi eigi slík úgipta annat sinn, Nj. 23: sometimes, but less correctly, used impers., the thing in acc., hverja skyldu þá henti at ( how they were committed to) taka við konungi, Fms. viii. 238, v. l., cp. þá skömm (= sjá), Eg. 237; glæp mikinn, Fms. v. 113 (but nom. Ó. H. v. l.), iv. 367 (but nom. Fb. l. c.), cp. also Stj. 454 (v. l.), 471.III. recipr. to bandy; hendusk heiptyrði, Am. 86.B. To fling, throw, with dat.; it seems not to occur in old writers, (for in Anal. 193 the original vellum Fb. iii. 405 reads hann ‘skýtr’); but freq. in mod. usage, hann sveiflaði honum (the stone) í kring og henti, Od. ix. 538; thus tvíhenda, to hurl with both hands: reflex., hendask, to throw oneself forward, rush forward, to dart; hendast ór háa lopti. -
8 selja
* * *I)(sel, selda, seldr), v.1) to hand over, deliver;selja e-m e-t (Ásta selr honum sverðit);selja e-t í hendr e-m, to make over to one (hann seldi búit í hendr Þorsteini);selja vápn ór hendi sér, to give up (deliver) one’s weapons;selja e-t fram, to deliver up;selja e-m e-t til varðveizlu, to commit to another’s keeping (þér skulut nú selja mér til varðveizlu vápn yður);hann kvazt hvárki vildu selja grið né taka, he said that he would neither give nor receive pardon;selja e-m laun, to give reward, pay;selja fé at láni, to lend money;selja á leigu, to put out at interest;selja á frest, to give on credit;2) to sell, part with (hann seldi land sitt);selja e-t við litlu (miklu) verði, to sell for a small (great) sum;selja mansali, to sell into bondage;þótti þeim konungr út seldr, a done man (= fram seldr);3) refl., seljast, to give oneself up (seljast arfsali);seljast út, to turn out;aldri mun þat vel út seljast, it will never go well.f. sallow, willow.* * *u, f. [A. S. seal; Engl. sallow; Swed. sälg; Dan. sælje; North. E. and Scot. saugh]:—a sallow, a willow, salix capraea, Edda (Gl.), Pr. 473, Lex. Poët.; kirkjan á alla smá-reka, rætr allar ok seljur, Pm. 69. selju-tré, n. a willow-tree, Ám. 111.II. [selja the verb], a female dealer, whence freq. in poët. circumlocutions of a woman, Edda 68, Lex. Poët.III. the name of an island in Norway; whence Selju-menn, the saints of Selja; Seljumanna-messa, -vaka, see messa, Bs., N. G. L.; for the story see Fms. i.
См. также в других словарях:
commit oneself — 1. To make a definite decision or judgement (on) 2. To make a definite agreement • • • Main Entry: ↑commit … Useful english dictionary
commit oneself — index assume (undertake), avow, cast (register), decide, guarantee, pledge (promise the performance of), pro … Law dictionary
commit oneself to — index undertake Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
commit oneself to a course — index choose Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
commit oneself — obligate oneself, pledge oneself … English contemporary dictionary
commit — [kə mit′] vt. committed, committing [ME committen < L committere, to bring together, commit < com , together + mittere, to send: see MISSION] 1. to give in charge or trust; deliver for safekeeping; entrust; consign [we commit his fame to… … English World dictionary
commit — late 14c., to give in charge, entrust, from L. committere to unite, connect, combine; to bring together, from com together (see COM (Cf. com )) + mittere to put, send (see MISSION (Cf. mission)). Evolution into modern range of meanings is not… … Etymology dictionary
commit — ► VERB (committed, committing) 1) carry out or perform (a crime, immoral act, or mistake). 2) pledge or dedicate to a course, policy, or use. 3) (commit oneself to) resolve to remain in a long term emotional relationship with (someone). 4)… … English terms dictionary
commit — committable, adj. committer, n. /keuh mit /, v., committed, committing. v.t. 1. to give in trust or charge; consign. 2. to consign for preservation: to commit ideas to writing; to commit a poem to memory. 3. to pledge (oneself) to a position on… … Universalium
commit — v. 1) (d; refl.) ( to devote ) to commit to (to commit oneself to a cause) 2) (D; tr.) ( to assign ) to commit to (to commit funds to a project) 3) (D; tr.) ( to confine ) to commit to (to commit smb. to a mental hospital; committed to prison) 4) … Combinatory dictionary
commit — com•mit [[t]kəˈmɪt[/t]] v. mit•ted, mit•ting 1) to give in trust or charge; consign 2) to consign for preservation: to commit ideas to writing[/ex] 3) to declare as having a certain opinion or position: The senator would not commit herself on the … From formal English to slang