-
41 birotus
bĭrŏtus, a, um, adj. [bis-rota], twowheeled, with two wheels (post-class.):vehiculum,
Non. p. 86, 30.—More freq. subst.: bĭrŏta, ae ( gen. plur. birotūm, Cod. Th. 6, 29, 2, § 2; 8, 5, 9), f. (sc. raeda), a cabriolet, Cod. Th. 8, 5, 8, § 1 sqq. -
42 breviculus
brĕvĭcŭlus, a, um, adj. dim. [brevis], somewhat short or small (rare):B.homo,
Plaut. Merc. 3, 4, 54:pinnae, Fronto, Eloq.: grabatulus,
App. M. 1, p. 107, 18.—Subst.: brĕvĭcŭlus, i, m. (sc. liber), a short writing, a summary, Cod. Just. 1, 7, tit. 44, and Cod. Th. 1, 4, tit. 17 dub.—II.Transf., of time:tempus,
App. M. 6, p. 183, 35. -
43 burgus
burgus, i, m. [cf. purgos; Germ. Burg, Berg; Engl. -burg, borough, -bury], a castle, fort, fortress (post-class.):castellum parvulum, quem burgum vocant,
Veg. Mil. 4, 10:crebra per limites habitacula constituta burgos vulgo vocant,
Isid. Orig. 9, 2, 99; 9, 4, 28; Cod. Just. 1, 27, 2, § 4; Cod. Th. 12, 19, 2; Sid. Carm. 22. -
44 caelicola
caelĭcŏla ( coel-), ae ( gen. plur. caelicolūm, Enn. ap. Prisc. p. 1103 P., or Ann. v 483 Vahl.; Verg. A. 3, 21; Prud. Sym. 1, 170:I.caelicolarum,
Juv. 13, 42), adj. [caelumcolo].Dwelling in heaven, poet. designation of a deity, a god, Enn. l. l.; Verg. A. 2, 641; 6, 554; 6, 787; Ov. M. 1, 174; 8, 637; Val. Fl. 5, 111; App. de Deo Socr. 6.—II.A worshipper of the heavens, Cod. Th. 16, 5, 43; 16, 8, 19; Cod. Just. 1, 9; cf. Juv. 14, 97. -
45 caenaticus
cēnātĭcus ( caen- and coen-), a, um, adj. [cena], pertaining to a dinner (very rare): est illic mi una spes cenatica (i. e. cenandi), * Plaut. Capt. 3, 1, 36.—In late Lat. subst.: cēnātĭcum, i, n., the money given instead of food (to soldiers, priests, etc.), commutation money, Cod. Th. 7, 4, 12; Cod. Just. 12, 38, 3; Inscr. Fabr. p. 171, 33. -
46 Caesar
Caesar, ăris (CAESERIS, C. I. L. 4, 2308; Inscr. Orell. 4205: CAESARVS, C. I. L. 1, 696), m., = Kaisar [a caeso matris utero, Plin. 7, 9, 7, § 47; cf. Non. p. 556, 32:II.a caesarie dictus, qui scilicet cum caesarie natus est,
Fest. p. 44; cf. Comment. p. 383. Both etymm. also in Isid. Orig. 9, 3, 12, and Spart. Ael. Ver. 2. Better acc. to Doed. Syn. III. p. 17, from caesius, caeruleus, the color of the skin; cf. Rufus], a cognomen in the gens Julia. Of these the most celebrated, C.Julius Caesar, distinguished as general, orator, statesman, and author, was assassinated by Brutus and Cassius, B.C. 44. After him all the emperors bore the name Caesar, with the title Augustus, until, under Adrian, this difference arose: Augustus designated the ruling emperor; Caesar, the heir to the throne, the crown-prince, etc., Spart. Ael. Ver. 1, § 2; Aur. Vict. Caes. 13, § 12.—Derivv.A.Caesărīnus, a, um, adj., of or relating to the triumvir Julius Cœsar, Cœsarian:B.celeritas,
Cic. Att. 16, 10, 1 Orell. N.cr. —Caesărĭānus, a, um, adj.1.Of the triumvir Cœsar, Cœsarian:2. a.bellum civile,
Nep. Att. 7, 1.— Hence, Caesărĭāni, ōrum, m., the adherents of Cœsar in the civil war (as Pompeiani, his opponents), Hirt. B. Afr. 13: orationes, orations of Cicero in which Cœsar was praised (pro Marcello, Deiotaro, De Provinciis Consularibus, etc.), Serv. ad Verg. G. 2, 131.—Caesărĭāni, ōrum, m.(α).A class of provincial imperial officers, Cod. Just. 10, 1, 5; 10, 1, 7; Cod. Th. 10, 7.—(β).Partisans of Cœsar, Auct. B. Afr. 13; Flor. 4, 3.—b.Caesărĭānum, i, n., a kind of eye-salve, Cels. 6, 6, n. 27.—C.Caesă-rĕus, a, um, adj.1.Of or pertaining to the triumvir Cœsar, Cœsarian (mostly poet.):2.sanguis,
Ov. M. 1, 201:Penates,
id. ib. 15, 864:Vesta,
id. ib. 15, 865:forum,
founded by him, Stat. S. 1, 1, 85.—Imperial:amphitheatrum,
built by the emperor Domitian, Mart. Spect. 1, 7:leones,
presented by Domitian in the fight of wild beasts, id. Epigr. 1, 7, 3. -
47 Caesariani
Caesar, ăris (CAESERIS, C. I. L. 4, 2308; Inscr. Orell. 4205: CAESARVS, C. I. L. 1, 696), m., = Kaisar [a caeso matris utero, Plin. 7, 9, 7, § 47; cf. Non. p. 556, 32:II.a caesarie dictus, qui scilicet cum caesarie natus est,
Fest. p. 44; cf. Comment. p. 383. Both etymm. also in Isid. Orig. 9, 3, 12, and Spart. Ael. Ver. 2. Better acc. to Doed. Syn. III. p. 17, from caesius, caeruleus, the color of the skin; cf. Rufus], a cognomen in the gens Julia. Of these the most celebrated, C.Julius Caesar, distinguished as general, orator, statesman, and author, was assassinated by Brutus and Cassius, B.C. 44. After him all the emperors bore the name Caesar, with the title Augustus, until, under Adrian, this difference arose: Augustus designated the ruling emperor; Caesar, the heir to the throne, the crown-prince, etc., Spart. Ael. Ver. 1, § 2; Aur. Vict. Caes. 13, § 12.—Derivv.A.Caesărīnus, a, um, adj., of or relating to the triumvir Julius Cœsar, Cœsarian:B.celeritas,
Cic. Att. 16, 10, 1 Orell. N.cr. —Caesărĭānus, a, um, adj.1.Of the triumvir Cœsar, Cœsarian:2. a.bellum civile,
Nep. Att. 7, 1.— Hence, Caesărĭāni, ōrum, m., the adherents of Cœsar in the civil war (as Pompeiani, his opponents), Hirt. B. Afr. 13: orationes, orations of Cicero in which Cœsar was praised (pro Marcello, Deiotaro, De Provinciis Consularibus, etc.), Serv. ad Verg. G. 2, 131.—Caesărĭāni, ōrum, m.(α).A class of provincial imperial officers, Cod. Just. 10, 1, 5; 10, 1, 7; Cod. Th. 10, 7.—(β).Partisans of Cœsar, Auct. B. Afr. 13; Flor. 4, 3.—b.Caesărĭānum, i, n., a kind of eye-salve, Cels. 6, 6, n. 27.—C.Caesă-rĕus, a, um, adj.1.Of or pertaining to the triumvir Cœsar, Cœsarian (mostly poet.):2.sanguis,
Ov. M. 1, 201:Penates,
id. ib. 15, 864:Vesta,
id. ib. 15, 865:forum,
founded by him, Stat. S. 1, 1, 85.—Imperial:amphitheatrum,
built by the emperor Domitian, Mart. Spect. 1, 7:leones,
presented by Domitian in the fight of wild beasts, id. Epigr. 1, 7, 3. -
48 Caesarianum
Caesar, ăris (CAESERIS, C. I. L. 4, 2308; Inscr. Orell. 4205: CAESARVS, C. I. L. 1, 696), m., = Kaisar [a caeso matris utero, Plin. 7, 9, 7, § 47; cf. Non. p. 556, 32:II.a caesarie dictus, qui scilicet cum caesarie natus est,
Fest. p. 44; cf. Comment. p. 383. Both etymm. also in Isid. Orig. 9, 3, 12, and Spart. Ael. Ver. 2. Better acc. to Doed. Syn. III. p. 17, from caesius, caeruleus, the color of the skin; cf. Rufus], a cognomen in the gens Julia. Of these the most celebrated, C.Julius Caesar, distinguished as general, orator, statesman, and author, was assassinated by Brutus and Cassius, B.C. 44. After him all the emperors bore the name Caesar, with the title Augustus, until, under Adrian, this difference arose: Augustus designated the ruling emperor; Caesar, the heir to the throne, the crown-prince, etc., Spart. Ael. Ver. 1, § 2; Aur. Vict. Caes. 13, § 12.—Derivv.A.Caesărīnus, a, um, adj., of or relating to the triumvir Julius Cœsar, Cœsarian:B.celeritas,
Cic. Att. 16, 10, 1 Orell. N.cr. —Caesărĭānus, a, um, adj.1.Of the triumvir Cœsar, Cœsarian:2. a.bellum civile,
Nep. Att. 7, 1.— Hence, Caesărĭāni, ōrum, m., the adherents of Cœsar in the civil war (as Pompeiani, his opponents), Hirt. B. Afr. 13: orationes, orations of Cicero in which Cœsar was praised (pro Marcello, Deiotaro, De Provinciis Consularibus, etc.), Serv. ad Verg. G. 2, 131.—Caesărĭāni, ōrum, m.(α).A class of provincial imperial officers, Cod. Just. 10, 1, 5; 10, 1, 7; Cod. Th. 10, 7.—(β).Partisans of Cœsar, Auct. B. Afr. 13; Flor. 4, 3.—b.Caesărĭānum, i, n., a kind of eye-salve, Cels. 6, 6, n. 27.—C.Caesă-rĕus, a, um, adj.1.Of or pertaining to the triumvir Cœsar, Cœsarian (mostly poet.):2.sanguis,
Ov. M. 1, 201:Penates,
id. ib. 15, 864:Vesta,
id. ib. 15, 865:forum,
founded by him, Stat. S. 1, 1, 85.—Imperial:amphitheatrum,
built by the emperor Domitian, Mart. Spect. 1, 7:leones,
presented by Domitian in the fight of wild beasts, id. Epigr. 1, 7, 3. -
49 calculus
calcŭlus, i, m. dim. [2. calx; cf. Paul. ex Fest. p. 46].I.In gen., a small stone, a pebble:B.conjectis in os calculis,
Cic. de Or. 1, 61, 261:Demosthenes calculos linguā volvens dicere domi solebat,
Quint. 11, 3, 54; Vitr. 7, 2:argilla et dumosis calculus arvis,
gravel in the thorny fields, Serv. ad Verg. G. 2, 180; Plin. 4, 8, 15, § 37; 28, 9, 33, § 124.—Trop., of discourse:II.qui tenui venulā per calculos fluunt,
Quint. 12, 10, 25.—Esp.A.A stone in the bladder or kidneys, the gravel, stone, Cels. 7, 26:B.curare,
Plin. 20, 21, 86, § 234:comminuere et eicere,
id. 20, 4, 13, § 23; cf.eicere,
Suet. Aug. 80:movere,
Plin. 20, 22, 91, § 248:exturbare,
id. 20, 10, 42, § 109:frangere,
id. 22, 21, 29, § 59:rumpere,
id. 23, 8, 80, § 153. —A draughtsman, a stone or counter used in playing draughts. called duodecim scripta, in which, as in chess, by driving a piece from one square to another, the person beaten could not finally move at all (ad incitas redactus est):2.in lusu duodecim scriptorum cum prior calculum promovisset, etc.,
Quint. 11, 2, 38; cf. Ov. A. A. 2, 207; 3, 357; id. Tr. 2, 478; Plin. Ep. 7, 24, 5; Mart. 14, 20; Isid. Orig. 18, 67:calculorum ludus,
Cael. Aur. Tard. 1, 5, 165.—Trop.: calculum reducere, to take back a move: tibi concedo, quod in XII. scriptis solemus, ut calculum reducas, si te alicujus dati paenitet, Cic. ap. Non. p. 170, 28 (Hortens. Fragm. 51 B. and K.): quā re nunc saltem ad illos calculos revertamur, quos tum abjecimus, i. e. those principles of action, id. Att. 8, 12, 5.—C.A stone used in reckoning on the counting-board; hence meton., a reckoning, computing, calculating:2.calculi et rationes,
Quint. 11, 3, 59; 7, 4, 35; 8, 3, 14;12, 11, 18 Spald.: calculos subducere,
to compute, reckon, cast up, Cic. Fin. 2, 19, 60:ponere,
Col. 3, 3, 7:ponere cum aliquo,
Plin. Pan. 20, 5:de posteris cogitanti in condicionibus deligendus ponendus est calculus,
id. ib. 1, 14, 9:amicitiam ad calculos vocare,
to subject to an accurate reckoning, hold to a strict account, Cic. Lael. 16, 58:si ad calculos eum respublica vocet,
settles accounts, reckons, Liv. 5, 4, 7:revocare aliquid ad calculos,
Val. Max. 4, 7, 1:ratio calculorum,
Col. 1, 3, 8.—Trop.:D.cum aliquā re parem calculum ponere,
i.e. to render equal for equal, Plin. Ep. 5, 2, 1:quos ego movi calculos,
considerations which I have suggested, id. ib. 2, 19, 9.—In the most ancient per., a stone used in voting; a vote, sentence, decision, suffrage; a white one for assent or acquittal, a black for denial or condemnation; cf. Ov. M. 15, 41 sq.; App. M. 10, p. 242.— Hence judicialis, Imp. Just. Cod. 3, 1, 12: deteriorem reportare, i. e. an adverse decision, Impp. Diocl. et Max. Cod. 7, 62, 10:E.calculis omnibus,
by a unanimous vote, App. M. 7, p. 191, 21.— Trop.:si modo tu fortasse errori nostro album calculum adjeceris,
i. e. approve, Plin. Ep. 1, 2, 5.—The Thracians were accustomed to preserve the recollection of fortunate occurrences by white stones, and of unfortunate by black, Plin. 7, 40, 41, § 131.—Hence,2.Trop.:F.o diem laetum, notandumque mihi candidissimo calculo!
i. e. a most happy day! Plin. Ep. 6, 11, 3; cf. Mart. 12, 34, 9, § 53; Pers. 2, 1 sq.—In late Lat., a small weight: calculus constat ex granis ciceris duobus, Auct. Ponder ap. Goes. Agr. p. 322 (in Isid. Orig. 16, 25, 8, called calcus). -
50 capacitas
I.In gen.:II.utrum capacitatem aliquam in animo putamus esse, quo tamquam in aliquod vas, ea, quae meminimus, infundantur?
Cic. Tusc. 1, 25, 61:uteri,
Plin. 10, 47, 66, § 131; Col. 12, 43, 10:moduli,
Front. Aquaed. 26. —Esp., in the Lat. of the jurists. a capability of entering upon an inheritance, right of inheritance (cf. capio, I. B. 2. b. b;B.capax, II. B.),
Dig. 31, 55, § 1; Cod. Th. 9, 42, 1 pr.—Intellectually, capacity, comprehension, Aug. Conf. 10, 9; Cod. Just. 1, 17, 1, § 1. -
51 capitale
căpĭtālis, e, adj. [caput].I.Relating to or belonging to the head. In this signif. extant only in the subst. capital, a headdress of priests, Varr. L. L. 5, § 130 Müll.; but, capital linteum quoddam, quo in sacrificiis utebantur, Paul. ex Fest. p. 48 ib. —II.Transf.A.Relating to life, by which life is endangered, capital:2.periculum,
peril of life, Plaut. Trin. 4, 3, 81; id. Rud. 2, 3, 19:caedis,
id. Most. 2, 2, 44:morbus,
endangering life, dangerous, Gell. 16, 13, 5.—Esp. freq. as jurid. t. t. of those crimes which are punishable by death or by the loss of civil rights, capital, v. Dig. 21, 1, 23, § 2; 48, 1, 2:(α).accusare aliquem rei capitalis,
of a capital crime, Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:qui in vinculis essent damnati rei capitalis,
id. Sen. 12, 42:cui rei capitalis dies dicta sit,
Liv. 3, 13, 4:reus rerum capitalium,
Cic. Verr. 2, 2, 39, § 95:manifesti rerum capitalium,
Sall. C. 52 fin.:rerum capitalium condemnati,
id. ib. 36, 2:damnati,
Tac. A. 1, 21 fin.:in rerum capitalium quaestionibus,
Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:crimen,
id. ib. 2, 5, 9, § 23; Tac. A. 3, 60: facinora, Cic. poët. N. D. 1, 6, 13; cf.flagitia,
Ter. Ad. 4, 7, 5:maleficia,
Dig. 48, 8, 18 pr.:judex rei capitalis,
Quint. 7, 3, 33; Curt. 6, 8, 25; Cic. Dom. 30, 78:capitalium rerum vindices,
Sall. C. 55 al.:fraudem admittere,
Cic. Rab. Perd. 9, 26:causae,
Quint. 8, 3, 14:judicia,
id. 4, 1, 57:noxa,
Liv. 3, 55, 5:poenā afficere aliquem,
Suet. Caes. 48:condemnare,
id. Dom. 14:animadversione punire,
id. Aug. 24:supplicio incesta coërcere,
id. Dom. 8:capitale nullum exemplum vindictae,
Plin. 29, 1, 8, § 18:supplicium,
Curt. 3, 2, 17:capitalis locus ubl si quid violatum. est, caput violatoris expiatur,
Fest. p. 50:judicium trium virorum capitalium,
who had charge of the prisons and of executions, Cic. Or. 46, 156; Liv. 39, 14, 10; 25, 1, 10; cf. id. 32, 26, 17; and the joke of Cic. Fam. 7, 13, 2.—Also subst.: căpĭtal (postAug. sometimes căpĭtāle, as also in poorer MSS. of earlier authors), plur. capitalia, a death ( real or civil), banishment, etc., in consequence of crime:capital = facinus quod capitis poenā luitur,
Fest. p. 37: capital kephalikê timôria, Vet. Gloss.Capital facere, Plaut. Men. 1, 1, 16; id. Merc. 3, 4, 26: scimus capital esse irascier, Lucil. ap. Non. p. 38, 17:(β).quique non paruerit capital esto,
Cic. Leg. 2, 8, 21; id. Inv. 2, 31, 96:praesidio decedere apud Romanos capital esse,
Liv. 24, 37, 9 Gronov.; Mel. 1, 9, 7 Tzschuck; Curt. 8, 4, 17; 8, 9, 34; Quint. 9, 2, 67:degredi viā capital leges fecere,
Plin. 12, 14, 32, § 63; 10, 23, 31, § 62; Just. 2, 7, 8; Suet. Calig. 24 Oud. and Wolf; Sil. 13, 155; cf. Front. 4, 6, 3 Oud.—Capitale:(γ).capitale est obicere anteacta,
Quint. 9, 2, 67; Tac. Agr. 2.—Plur.:b.capitalia: capitalia vindicanto,
Cic. Leg. 3, 3, 6:capitalia ausi plerique,
Liv. 26, 40, 17; Suet. Tib. 58.—Trop.:B.inimicus,
a mortal enemy, Plaut. Poen. 4, 2, 57:hostis,
a deadly enemy, Cic. Cat. 2, 2, 3:adversarius,
id. Fin. 4, 12, 31:odium,
id. Lael. 1, 2:ira,
Hor. S. 1, 7, 13:inimicitiae,
Dig. 17, 1, 23, § 25:minae, Cod. 2, 20, 7: oratio,
very pernicious, dangerous, Cic. Off. 2, 21, 73:capitalis et pestifer Antonii reditus,
id. Phil. 4, 1, 3:totius autem injustitiae nulla capitalior quam eorum, etc.,
id. Off. 1, 13, 41:nulla capitalior pestis quam, etc.,
id. Sen. 12, 39.—That is at the head, chief, first in something, pre-eminent, distinguished (rare): capitale vocamus Ingenium sollers (as we often use capital), Ov. F. 3, 839:2.Siculus ille (sc. Philistus) capitalis, creber, acutus, etc.,
a writer of the first rank, Cic. Q. Fr. 2, 11 (13), 4: jocus, a capital joke, Treb. XXX. Tyrann. 10. — Comp.:hoc autem erat capitalior, quod, etc.,
more important, Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170.—Hence, adv.: căpĭtālĭter, mortally, capitally:lacessere,
Plin. Ep. 1, 5, 4:odisse,
mortally, Amm. 21, 16, 11.—Esp.,As judicial t. t., of punishments, capitally, so as to affect life or citizenship, Cod. Th. 3, 14, 1; Veg. Mil. 2, 22. -
52 capitalis
căpĭtālis, e, adj. [caput].I.Relating to or belonging to the head. In this signif. extant only in the subst. capital, a headdress of priests, Varr. L. L. 5, § 130 Müll.; but, capital linteum quoddam, quo in sacrificiis utebantur, Paul. ex Fest. p. 48 ib. —II.Transf.A.Relating to life, by which life is endangered, capital:2.periculum,
peril of life, Plaut. Trin. 4, 3, 81; id. Rud. 2, 3, 19:caedis,
id. Most. 2, 2, 44:morbus,
endangering life, dangerous, Gell. 16, 13, 5.—Esp. freq. as jurid. t. t. of those crimes which are punishable by death or by the loss of civil rights, capital, v. Dig. 21, 1, 23, § 2; 48, 1, 2:(α).accusare aliquem rei capitalis,
of a capital crime, Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:qui in vinculis essent damnati rei capitalis,
id. Sen. 12, 42:cui rei capitalis dies dicta sit,
Liv. 3, 13, 4:reus rerum capitalium,
Cic. Verr. 2, 2, 39, § 95:manifesti rerum capitalium,
Sall. C. 52 fin.:rerum capitalium condemnati,
id. ib. 36, 2:damnati,
Tac. A. 1, 21 fin.:in rerum capitalium quaestionibus,
Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:crimen,
id. ib. 2, 5, 9, § 23; Tac. A. 3, 60: facinora, Cic. poët. N. D. 1, 6, 13; cf.flagitia,
Ter. Ad. 4, 7, 5:maleficia,
Dig. 48, 8, 18 pr.:judex rei capitalis,
Quint. 7, 3, 33; Curt. 6, 8, 25; Cic. Dom. 30, 78:capitalium rerum vindices,
Sall. C. 55 al.:fraudem admittere,
Cic. Rab. Perd. 9, 26:causae,
Quint. 8, 3, 14:judicia,
id. 4, 1, 57:noxa,
Liv. 3, 55, 5:poenā afficere aliquem,
Suet. Caes. 48:condemnare,
id. Dom. 14:animadversione punire,
id. Aug. 24:supplicio incesta coërcere,
id. Dom. 8:capitale nullum exemplum vindictae,
Plin. 29, 1, 8, § 18:supplicium,
Curt. 3, 2, 17:capitalis locus ubl si quid violatum. est, caput violatoris expiatur,
Fest. p. 50:judicium trium virorum capitalium,
who had charge of the prisons and of executions, Cic. Or. 46, 156; Liv. 39, 14, 10; 25, 1, 10; cf. id. 32, 26, 17; and the joke of Cic. Fam. 7, 13, 2.—Also subst.: căpĭtal (postAug. sometimes căpĭtāle, as also in poorer MSS. of earlier authors), plur. capitalia, a death ( real or civil), banishment, etc., in consequence of crime:capital = facinus quod capitis poenā luitur,
Fest. p. 37: capital kephalikê timôria, Vet. Gloss.Capital facere, Plaut. Men. 1, 1, 16; id. Merc. 3, 4, 26: scimus capital esse irascier, Lucil. ap. Non. p. 38, 17:(β).quique non paruerit capital esto,
Cic. Leg. 2, 8, 21; id. Inv. 2, 31, 96:praesidio decedere apud Romanos capital esse,
Liv. 24, 37, 9 Gronov.; Mel. 1, 9, 7 Tzschuck; Curt. 8, 4, 17; 8, 9, 34; Quint. 9, 2, 67:degredi viā capital leges fecere,
Plin. 12, 14, 32, § 63; 10, 23, 31, § 62; Just. 2, 7, 8; Suet. Calig. 24 Oud. and Wolf; Sil. 13, 155; cf. Front. 4, 6, 3 Oud.—Capitale:(γ).capitale est obicere anteacta,
Quint. 9, 2, 67; Tac. Agr. 2.—Plur.:b.capitalia: capitalia vindicanto,
Cic. Leg. 3, 3, 6:capitalia ausi plerique,
Liv. 26, 40, 17; Suet. Tib. 58.—Trop.:B.inimicus,
a mortal enemy, Plaut. Poen. 4, 2, 57:hostis,
a deadly enemy, Cic. Cat. 2, 2, 3:adversarius,
id. Fin. 4, 12, 31:odium,
id. Lael. 1, 2:ira,
Hor. S. 1, 7, 13:inimicitiae,
Dig. 17, 1, 23, § 25:minae, Cod. 2, 20, 7: oratio,
very pernicious, dangerous, Cic. Off. 2, 21, 73:capitalis et pestifer Antonii reditus,
id. Phil. 4, 1, 3:totius autem injustitiae nulla capitalior quam eorum, etc.,
id. Off. 1, 13, 41:nulla capitalior pestis quam, etc.,
id. Sen. 12, 39.—That is at the head, chief, first in something, pre-eminent, distinguished (rare): capitale vocamus Ingenium sollers (as we often use capital), Ov. F. 3, 839:2.Siculus ille (sc. Philistus) capitalis, creber, acutus, etc.,
a writer of the first rank, Cic. Q. Fr. 2, 11 (13), 4: jocus, a capital joke, Treb. XXX. Tyrann. 10. — Comp.:hoc autem erat capitalior, quod, etc.,
more important, Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170.—Hence, adv.: căpĭtālĭter, mortally, capitally:lacessere,
Plin. Ep. 1, 5, 4:odisse,
mortally, Amm. 21, 16, 11.—Esp.,As judicial t. t., of punishments, capitally, so as to affect life or citizenship, Cod. Th. 3, 14, 1; Veg. Mil. 2, 22. -
53 capitaliter
căpĭtālis, e, adj. [caput].I.Relating to or belonging to the head. In this signif. extant only in the subst. capital, a headdress of priests, Varr. L. L. 5, § 130 Müll.; but, capital linteum quoddam, quo in sacrificiis utebantur, Paul. ex Fest. p. 48 ib. —II.Transf.A.Relating to life, by which life is endangered, capital:2.periculum,
peril of life, Plaut. Trin. 4, 3, 81; id. Rud. 2, 3, 19:caedis,
id. Most. 2, 2, 44:morbus,
endangering life, dangerous, Gell. 16, 13, 5.—Esp. freq. as jurid. t. t. of those crimes which are punishable by death or by the loss of civil rights, capital, v. Dig. 21, 1, 23, § 2; 48, 1, 2:(α).accusare aliquem rei capitalis,
of a capital crime, Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:qui in vinculis essent damnati rei capitalis,
id. Sen. 12, 42:cui rei capitalis dies dicta sit,
Liv. 3, 13, 4:reus rerum capitalium,
Cic. Verr. 2, 2, 39, § 95:manifesti rerum capitalium,
Sall. C. 52 fin.:rerum capitalium condemnati,
id. ib. 36, 2:damnati,
Tac. A. 1, 21 fin.:in rerum capitalium quaestionibus,
Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:crimen,
id. ib. 2, 5, 9, § 23; Tac. A. 3, 60: facinora, Cic. poët. N. D. 1, 6, 13; cf.flagitia,
Ter. Ad. 4, 7, 5:maleficia,
Dig. 48, 8, 18 pr.:judex rei capitalis,
Quint. 7, 3, 33; Curt. 6, 8, 25; Cic. Dom. 30, 78:capitalium rerum vindices,
Sall. C. 55 al.:fraudem admittere,
Cic. Rab. Perd. 9, 26:causae,
Quint. 8, 3, 14:judicia,
id. 4, 1, 57:noxa,
Liv. 3, 55, 5:poenā afficere aliquem,
Suet. Caes. 48:condemnare,
id. Dom. 14:animadversione punire,
id. Aug. 24:supplicio incesta coërcere,
id. Dom. 8:capitale nullum exemplum vindictae,
Plin. 29, 1, 8, § 18:supplicium,
Curt. 3, 2, 17:capitalis locus ubl si quid violatum. est, caput violatoris expiatur,
Fest. p. 50:judicium trium virorum capitalium,
who had charge of the prisons and of executions, Cic. Or. 46, 156; Liv. 39, 14, 10; 25, 1, 10; cf. id. 32, 26, 17; and the joke of Cic. Fam. 7, 13, 2.—Also subst.: căpĭtal (postAug. sometimes căpĭtāle, as also in poorer MSS. of earlier authors), plur. capitalia, a death ( real or civil), banishment, etc., in consequence of crime:capital = facinus quod capitis poenā luitur,
Fest. p. 37: capital kephalikê timôria, Vet. Gloss.Capital facere, Plaut. Men. 1, 1, 16; id. Merc. 3, 4, 26: scimus capital esse irascier, Lucil. ap. Non. p. 38, 17:(β).quique non paruerit capital esto,
Cic. Leg. 2, 8, 21; id. Inv. 2, 31, 96:praesidio decedere apud Romanos capital esse,
Liv. 24, 37, 9 Gronov.; Mel. 1, 9, 7 Tzschuck; Curt. 8, 4, 17; 8, 9, 34; Quint. 9, 2, 67:degredi viā capital leges fecere,
Plin. 12, 14, 32, § 63; 10, 23, 31, § 62; Just. 2, 7, 8; Suet. Calig. 24 Oud. and Wolf; Sil. 13, 155; cf. Front. 4, 6, 3 Oud.—Capitale:(γ).capitale est obicere anteacta,
Quint. 9, 2, 67; Tac. Agr. 2.—Plur.:b.capitalia: capitalia vindicanto,
Cic. Leg. 3, 3, 6:capitalia ausi plerique,
Liv. 26, 40, 17; Suet. Tib. 58.—Trop.:B.inimicus,
a mortal enemy, Plaut. Poen. 4, 2, 57:hostis,
a deadly enemy, Cic. Cat. 2, 2, 3:adversarius,
id. Fin. 4, 12, 31:odium,
id. Lael. 1, 2:ira,
Hor. S. 1, 7, 13:inimicitiae,
Dig. 17, 1, 23, § 25:minae, Cod. 2, 20, 7: oratio,
very pernicious, dangerous, Cic. Off. 2, 21, 73:capitalis et pestifer Antonii reditus,
id. Phil. 4, 1, 3:totius autem injustitiae nulla capitalior quam eorum, etc.,
id. Off. 1, 13, 41:nulla capitalior pestis quam, etc.,
id. Sen. 12, 39.—That is at the head, chief, first in something, pre-eminent, distinguished (rare): capitale vocamus Ingenium sollers (as we often use capital), Ov. F. 3, 839:2.Siculus ille (sc. Philistus) capitalis, creber, acutus, etc.,
a writer of the first rank, Cic. Q. Fr. 2, 11 (13), 4: jocus, a capital joke, Treb. XXX. Tyrann. 10. — Comp.:hoc autem erat capitalior, quod, etc.,
more important, Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170.—Hence, adv.: căpĭtālĭter, mortally, capitally:lacessere,
Plin. Ep. 1, 5, 4:odisse,
mortally, Amm. 21, 16, 11.—Esp.,As judicial t. t., of punishments, capitally, so as to affect life or citizenship, Cod. Th. 3, 14, 1; Veg. Mil. 2, 22. -
54 capitularii
căpĭtŭlārii, ōrum, m. [capitulare], tax-gatherers and revenue-officers, Cod. 12, 29, 2; Cassiod. Var. 10, 28.—II.Recruiting-officers, Cod. Th. 6, 35, 3. -
55 Capitulenses
1.căpĭtŭlum, i, n. dim. [caput].I.Lit., a small head, of man or beast:B.operto capitulo bibere,
Plaut. Curc. 2, 3, 14.— Hence, in the lang. of comedy, for a man, Plaut. As. 2, 4, 89;and as a term of endearment: o capitulum lepidissimum,
most charming creature, Ter. Eun. 3, 3, 25:haedi,
Cels. 2, 22.—Of plants:II.caepae,
Col. 11, 3, 15:sarmenti,
id. 3, 77, 4:torcularii,
Cato, R. R. 18, 4 al. (perh. also ramulorum, Plin. 24, 19, 113, § 173; 27, 5, 20, § 37; cf. capitellum).—Transf.A.In architecture.1.The capital or chapiter of a column, Vitr. 3, 3; 4, 1; Plin. 36, 23, 56, § 178 sq.—2.The capital of a triglyph, Vitr. 4, 3, 8.—3.The cross-beam of warlike engines, Vitr. 1, 1; 10, 17.—B.In late Lat., a covering for the head of females, Isid. Orig. 19, 31, 3; cf. Varr. ap. Non. p. 542, 30.—C.Also late Lat., a prominent part or division of a writing, a chapter, section, Tert. adv. Jud. 9, 19; Hier. in Ezech. c. 47 fin. —D.A section of a law, Cod. Just. 5, 37, 28.—E.The raising of recruits (as an office), Cod. Th. 11, 16, 15.2.Căpĭtŭlum, i, n., a town of the Hernici in Latium, now perh. Paliano, Plin. 3, 5, 9, § 63.—Hence, Căpĭtŭlen-ses, ĭum, m., the inhabitants of Capitulum, Dig. 50, 15, 8, § 7. -
56 Capitulum
1.căpĭtŭlum, i, n. dim. [caput].I.Lit., a small head, of man or beast:B.operto capitulo bibere,
Plaut. Curc. 2, 3, 14.— Hence, in the lang. of comedy, for a man, Plaut. As. 2, 4, 89;and as a term of endearment: o capitulum lepidissimum,
most charming creature, Ter. Eun. 3, 3, 25:haedi,
Cels. 2, 22.—Of plants:II.caepae,
Col. 11, 3, 15:sarmenti,
id. 3, 77, 4:torcularii,
Cato, R. R. 18, 4 al. (perh. also ramulorum, Plin. 24, 19, 113, § 173; 27, 5, 20, § 37; cf. capitellum).—Transf.A.In architecture.1.The capital or chapiter of a column, Vitr. 3, 3; 4, 1; Plin. 36, 23, 56, § 178 sq.—2.The capital of a triglyph, Vitr. 4, 3, 8.—3.The cross-beam of warlike engines, Vitr. 1, 1; 10, 17.—B.In late Lat., a covering for the head of females, Isid. Orig. 19, 31, 3; cf. Varr. ap. Non. p. 542, 30.—C.Also late Lat., a prominent part or division of a writing, a chapter, section, Tert. adv. Jud. 9, 19; Hier. in Ezech. c. 47 fin. —D.A section of a law, Cod. Just. 5, 37, 28.—E.The raising of recruits (as an office), Cod. Th. 11, 16, 15.2.Căpĭtŭlum, i, n., a town of the Hernici in Latium, now perh. Paliano, Plin. 3, 5, 9, § 63.—Hence, Căpĭtŭlen-ses, ĭum, m., the inhabitants of Capitulum, Dig. 50, 15, 8, § 7. -
57 capitulum
1.căpĭtŭlum, i, n. dim. [caput].I.Lit., a small head, of man or beast:B.operto capitulo bibere,
Plaut. Curc. 2, 3, 14.— Hence, in the lang. of comedy, for a man, Plaut. As. 2, 4, 89;and as a term of endearment: o capitulum lepidissimum,
most charming creature, Ter. Eun. 3, 3, 25:haedi,
Cels. 2, 22.—Of plants:II.caepae,
Col. 11, 3, 15:sarmenti,
id. 3, 77, 4:torcularii,
Cato, R. R. 18, 4 al. (perh. also ramulorum, Plin. 24, 19, 113, § 173; 27, 5, 20, § 37; cf. capitellum).—Transf.A.In architecture.1.The capital or chapiter of a column, Vitr. 3, 3; 4, 1; Plin. 36, 23, 56, § 178 sq.—2.The capital of a triglyph, Vitr. 4, 3, 8.—3.The cross-beam of warlike engines, Vitr. 1, 1; 10, 17.—B.In late Lat., a covering for the head of females, Isid. Orig. 19, 31, 3; cf. Varr. ap. Non. p. 542, 30.—C.Also late Lat., a prominent part or division of a writing, a chapter, section, Tert. adv. Jud. 9, 19; Hier. in Ezech. c. 47 fin. —D.A section of a law, Cod. Just. 5, 37, 28.—E.The raising of recruits (as an office), Cod. Th. 11, 16, 15.2.Căpĭtŭlum, i, n., a town of the Hernici in Latium, now perh. Paliano, Plin. 3, 5, 9, § 63.—Hence, Căpĭtŭlen-ses, ĭum, m., the inhabitants of Capitulum, Dig. 50, 15, 8, § 7. -
58 castrensiani
castrensĭāni, ōrum, m. [castra], attendants of the Castrensis S. Palatii, Cod. Th. 6, 32; Cod. Just. 12, 36, 14. -
59 caudicarii
caudĭcārĭus ( cōdĭc-), a, um, adj. [id.], of or pertaining to the trunks of trees: naves, made of rough, stout trunks of trees (cf. caudex, II.), Varr. and Sall. H. Fragm. ap. Non. p. 535, 15 sq.; Sen. Brev. Vit. 13, 4; cf. also Paul. ex Fest. p. 46 Müll.: caudicariae naves ex tabulis grossioribus factae.— Hence, patroni caudicarii, masters of such ships, Cod. Th. 14, 4, 9.— Subst.: caudĭ-cārĭi or cōdĭcārĭi, ōrum, m., those who sail on such ships (esp. those who brought the corn from Ostia to Rome), Cod. Th. 14, 3, 2; 14, 15, 1; Inscr. Orell. 1084; 3178 al.; cf. Becker, Antiq. 3, 2, p. 92. -
60 caudicarius
caudĭcārĭus ( cōdĭc-), a, um, adj. [id.], of or pertaining to the trunks of trees: naves, made of rough, stout trunks of trees (cf. caudex, II.), Varr. and Sall. H. Fragm. ap. Non. p. 535, 15 sq.; Sen. Brev. Vit. 13, 4; cf. also Paul. ex Fest. p. 46 Müll.: caudicariae naves ex tabulis grossioribus factae.— Hence, patroni caudicarii, masters of such ships, Cod. Th. 14, 4, 9.— Subst.: caudĭ-cārĭi or cōdĭcārĭi, ōrum, m., those who sail on such ships (esp. those who brought the corn from Ostia to Rome), Cod. Th. 14, 3, 2; 14, 15, 1; Inscr. Orell. 1084; 3178 al.; cf. Becker, Antiq. 3, 2, p. 92.
См. также в других словарях:
COD — COD; cod·ding·ton; cod·en; cod; cod·er; cod·i·cal; cod·i·cil; cod·i·cil·lary; cod·i·fi·ca·tion; cod·i·fy; cod·lins; cod·man; en·cod·er; li·ma·cod·i·dae; ly·cod·i·dae; mol·ly·cod·dler; os·tra·cod; pes·cod; sar·cod·ic; vo·cod·er; cod·dle; cod·ling; … English syllables
Cod — bzw. CoD und COD bezeichnen: als Cod: Fische der Gattung: Microgadus, siehe Tomcod Gadus morhua, siehe Kabeljau Ruvettus pretiosus:„Cod Fish“; siehe Ölfisch USS Cod (SS 224), US amerikanisches U Boot als Abkürzung CoD oder COD: Demokratische… … Deutsch Wikipedia
Cod — Cod, n. [Cf. G. gadde, and (in Heligoland) gadden, L. gadus merlangus.] (Zo[ o]l.) An important edible fish ({Gadus morrhua}), taken in immense numbers on the northern coasts of Europe and America. It is especially abundant and large on the Grand … The Collaborative International Dictionary of English
COD — steht für: USS Cod (SS 224), US amerikanisches U Boot als Abkürzung CoD oder COD: Call of Duty, Computerspiel Reihe Carrier Onboard Delivery, Verfahren zur Versorgung eines Flugzeugträgers auf See Cash on Delivery, Bezahlung im Nachnahmeverfahren … Deutsch Wikipedia
Cod — Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom. {{{image}}} Sigles d une seule lettre Sigles de deux lettres > Sigles de trois lettres … Wikipédia en Français
COD — c.o.d. adj. (Commerce) an abbreviation of {collect on delivery}; payment due by the recipient on delivery; as, a COD parcel. [Also spelled {COD}.] Syn: collect, collect on delivery. [WordNet 1.5] … The Collaborative International Dictionary of English
cod — c.o.d. adj. (Commerce) an abbreviation of {collect on delivery}; payment due by the recipient on delivery; as, a COD parcel. [Also spelled {COD}.] Syn: collect, collect on delivery. [WordNet 1.5] … The Collaborative International Dictionary of English
Cod — (k[o^]d), n. [AS. codd small bag; akin to Icel. koddi pillow, Sw. kudde cushion; cf. W. cod, cwd, bag, shell.] [1913 Webster] 1. A husk; a pod; as, a peascod. [Eng.] Mortimer. [1913 Webster] 2. A small bag or pouch. [Obs.] Halliwell. [1913… … The Collaborative International Dictionary of English
COD — abbrcash on delivery, collect on delivery Merriam Webster’s Dictionary of Law. Merriam Webster. 1996. COD abbreviation for cas … Law dictionary
cod — Ⅰ. cod [1] (also codfish) ► NOUN (pl. same) ▪ a large marine fish with a small barbel on the chin, important as a food fish. ORIGIN perhaps the same word as Old English codd «bag», because of the fish s appearance. Ⅱ. cod [2] ► ADJE … English terms dictionary
cod — cod1 [käd] n. pl. cod or cods [ME < ? COD2, in reference to shape] any of various gadoid fishes of northern seas, important as a source of cod liver oil and food, esp. any of a genus (Gadus) with firm flesh and soft fins, found off the coast… … English World dictionary