Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

coarguere

  • 1 coarguere

    обвинять, уличать кого (в чем) (1. 5 § 14 D. 34, 9).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > coarguere

  • 2 coarguo

    cŏarguo, ĕre, argŭi, argutum, (part. futur coarguiturus) - tr. - [st2]1 [-] convaincre, confondre. [st2]2 [-] démontrer comme vrai, montrer clairement, démontrer clairement, prouver. [st2]3 [-] démontrer comme faux, réfuter.    - coarguere aliquem avaritiae, Cic. Verr. 2, 5, 59 § 153: démontrer que qqn est coupable de cupidité.    - errorem alicujus coarguere, Cic.: faire voir à qqn son erreur.
    * * *
    cŏarguo, ĕre, argŭi, argutum, (part. futur coarguiturus) - tr. - [st2]1 [-] convaincre, confondre. [st2]2 [-] démontrer comme vrai, montrer clairement, démontrer clairement, prouver. [st2]3 [-] démontrer comme faux, réfuter.    - coarguere aliquem avaritiae, Cic. Verr. 2, 5, 59 § 153: démontrer que qqn est coupable de cupidité.    - errorem alicujus coarguere, Cic.: faire voir à qqn son erreur.
    * * *
        Coarguo, coarguis, coargui, coargutum, pen. prod. coarguere. Cic. Reprendre.
    \
        Coarguere reum testibus. Cic. Convaincre par tesmoings.
    \
        Coarguere suam culpam, aut errorem alterius. Cic. Reprendre, Blasmer.
    \
        Coargui criminibus. Cic. Estre attainct de certains cas, qui se preuvent et verifient.
    \
        Vinci, refelli, coargui putant esse turpissimum. Cic. Estre convaincu.

    Dictionarium latinogallicum > coarguo

  • 3 coarguo

    co-arguo, guī, gūtum, aber guitūrus, ere (com u. arguo); von allen Seiten im hellen Lichte zeigen, I) im allg., ganz offen darlegen, ganz deutlich verraten, ganz deutlich kundgeben, -beurkunden, ganz deutlich od. unwiderleglich erweisen, -dartun, v. Pers., errorem alcis, Cic. u. Lact. (s. Bünem. Lact. 3, 23, 8): tyrannidem Lacedaemoniorum, Nep.: perfidiam alcis, Cic. – m. Ang. wodurch? durch Abl., certum crimen multis suspicionibus (Verdachtsgründe), Cic.: satisne vobis coarguere his auctoribus dissolutam Graeciae consuetudinem videmur? Cic.: argumentum est, per quod res coarguitur certioribus argumentis et magis firmā suspicione (durch festere Begründung des Verdachts), Cornif. rhet. – m. folg. Acc. u. Infin., Caesar defensionem eius nullam posse excusationem eius imprudentiae recipere coarguit, Auct. b. Alex.: hoc falsum esse pluribus coarguitur, läßt sich ausführlich klarlegen, Quint. – v. Lebl., sin autem fuga laboris desidiam, repudiatio supplicum superbiam... coarguit, Cic.: leni motus (lucus) ab austro... domini coarguit aures, Ov. – II) prägn.: A) als falsch ganz offen darlegen, a) eine Sache als ganz falsch-, als ganz irrtümlich-, als ganz unhaltbar-, als ganz verwerflich erweisen od. dartun, id quidem coarguere nihil attinere ratus, Liv.: v. lebl. Subjj., quam (legem) aut usus coarguit, aut status aliquis rei publicae inutilem fecit, Liv.: quod fici coarguunt, Plin. – b) eine Pers. des Irrtums völlig zeihen, -überführen, völlig widerlegen, alqm historiae coarguunt, Sen.: quo (decreto) maxime et refelli et coargui potest, Liv. – B) als schuldig dartun, erweisen: a) eine Pers. einer Schuld unwiderleglich zeihen, -bezichtigen, überführen (Ggstz. defendere), alqm, Cic.: alqm coram, Liv. – v. lebl. Subjj., reliquum est, ut iam illum natura ipsius consuetudoque defendat, hunc autem haec eadem coarguat, Cic. – m. Ang. wodurch? durch Abl., Lentulum dissimulantem coarguunt sermonibus, quos habere solitus erat, Sall.: criminibus coarguitur, Cic. – m. Ang. worin? durch in m. Abl., omnibus in rebus coarguitur a me, convincitur a testibus, urgetur confessione suā, Cic. – m. Ang. wessen? man jmd. bezichtigt, im Genet., alqm avaritiae, Cic.: alqm commutati indicii, Cic.: alqm facinoris, Tac. – b) eine Sache als strafbar rügen, vitia aperte c., Quint. 2, 6, 3.

    lateinisch-deutsches > coarguo

  • 4 coarguo

    co-arguo, guī, gūtum, aber guitūrus, ere (com u. arguo); von allen Seiten im hellen Lichte zeigen, I) im allg., ganz offen darlegen, ganz deutlich verraten, ganz deutlich kundgeben, -beurkunden, ganz deutlich od. unwiderleglich erweisen, -dartun, v. Pers., errorem alcis, Cic. u. Lact. (s. Bünem. Lact. 3, 23, 8): tyrannidem Lacedaemoniorum, Nep.: perfidiam alcis, Cic. – m. Ang. wodurch? durch Abl., certum crimen multis suspicionibus (Verdachtsgründe), Cic.: satisne vobis coarguere his auctoribus dissolutam Graeciae consuetudinem videmur? Cic.: argumentum est, per quod res coarguitur certioribus argumentis et magis firmā suspicione (durch festere Begründung des Verdachts), Cornif. rhet. – m. folg. Acc. u. Infin., Caesar defensionem eius nullam posse excusationem eius imprudentiae recipere coarguit, Auct. b. Alex.: hoc falsum esse pluribus coarguitur, läßt sich ausführlich klarlegen, Quint. – v. Lebl., sin autem fuga laboris desidiam, repudiatio supplicum superbiam... coarguit, Cic.: leni motus (lucus) ab austro... domini coarguit aures, Ov. – II) prägn.: A) als falsch ganz offen darlegen, a) eine Sache als ganz falsch-, als ganz irrtümlich-, als ganz unhaltbar-, als ganz verwerflich erweisen od. dartun, id quidem coarguere nihil attinere ratus, Liv.: v. lebl. Subjj., quam (legem) aut usus coarguit, aut status aliquis rei
    ————
    publicae inutilem fecit, Liv.: quod fici coarguunt, Plin. – b) eine Pers. des Irrtums völlig zeihen, - überführen, völlig widerlegen, alqm historiae coarguunt, Sen.: quo (decreto) maxime et refelli et coargui potest, Liv. – B) als schuldig dartun, erweisen: a) eine Pers. einer Schuld unwiderleglich zeihen, -bezichtigen, überführen (Ggstz. defendere), alqm, Cic.: alqm coram, Liv. – v. lebl. Subjj., reliquum est, ut iam illum natura ipsius consuetudoque defendat, hunc autem haec eadem coarguat, Cic. – m. Ang. wodurch? durch Abl., Lentulum dissimulantem coarguunt sermonibus, quos habere solitus erat, Sall.: criminibus coarguitur, Cic. – m. Ang. worin? durch in m. Abl., omnibus in rebus coarguitur a me, convincitur a testibus, urgetur confessione suā, Cic. – m. Ang. wessen? man jmd. bezichtigt, im Genet., alqm avaritiae, Cic.: alqm commutati indicii, Cic.: alqm facinoris, Tac. – b) eine Sache als strafbar rügen, vitia aperte c., Quint. 2, 6, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > coarguo

  • 5 culpa

    culpa (altlat. colpa), ae, f., das Verschulden, die Verschuldung, die Schuld, I) eig. u. meton.: 1) eig.: a) übh. (Ggstz. laus): c. belli, Liv.: c. delicti, Cic.: c. neglegentiae, Q. Cic. – correctio huius culpae, Cic.: liberatio culpae, Cic.: satisfactio culpae, Quint. – nulla conscientia de culpa, Sall. Cat. 35, 2. – affinis culpae, Cic.: sibi nullius conscius culpae, Plin. ep.; vgl. istius nescius culpae, Verg.: expers culpae, Suet.: a culpa vacuus, Sall.: culpae reus, Cic. – c. aliena, Cic.: magna, maxima, Cic.: minor, Cic.: turpis, Cic. – Abl. culpā, durch (eigenes) V., zB. nihil mihi mali casus attulit; omnia culpā contracta sunt, Cic.: nusquam culpā male rem gessit, Nep.: culpā amittere alqd, Liv.: ebenso meā culpā, tuā culpā, suā culpā u. dgl., zB. non meā culpā saepe ad vos oratum mitto, es ist nicht meine Sch., daß ich usw., Sall.: magis adeo id facilitate, quam aliā ullā culpā meā contigit, Cic.: nemo, nisi suā culpā, diu dolet, Quint.: summā meā culpā, Cic. – culpā alcis, zB. accusatorum culpā, Val. Max.: nullā ducis culpā, Tac.: bes. oft accĭdit alqd culpā alcis, operā et culpā alcis, culpā senectutis, Cic.: ea molestissime ferre homines debent, quae ipsorum culpā contracta sunt, Cic. – abesse a culpa, sowohl v. Pers., zB. innocens est quispiam, verum tamen, quamquam abest a culpa, suspicione tamen non caret, Cic.; als v. Lebl., ferre fortunam praesertim quae absit a culpa, Cic. – abest culpa ab alqo od. ab alqa re, zB. a filio, Quint.: quicquid accĭderit, a quo mea culpa absit, animo forti feram, Cic. – non abhorrere a tali culpa (v. Pers.), Cic.: absolvere alqm culpā niveis lapillis (Ggstz. damnare nigris), Ov. – accusare populi culpam, non accusatoris, Cic. – admittere in se culpam, Ter.: enixe amovere ab se culpam, Liv.: arguere alqm culpae (Ggstz. liberare culpae), Liv.: ea culpa, quam arguo, Liv.: assignare culpae alcis imprudentiaeque, quod (daß) etc., Cic.: assignare culpae fortunam (zur persönl. Sch. anrechnen) Auct. b. Afr.: uni culpam attribuere, Cic.: augere culpam, culpam alcis rei, Cic., culpam suam, Plin. ep.: avertere omnem culpam in fraudem Carthaginiensium, Liv. – carere culpā, Plaut., Cic. u.a.: coarguere suam culpam, Cic.: commereri culpam, Plaut.: commerere culpam, Ter., culpam in se, Plaut.: committere culpam, Cic.: communicare culpam suam cum altero, Cic. – conferre culpam suam in senectutem, Cic., culpam omnem in Domitium, Cic., in me omnem illorum temporum culpam, Cic., huius circumsessionis tuae causam et culpam in alios, Cic.: ut in eo ipso, in quo reprehendatur, culpam in adversarium conferat, Cic. – in quo non modo culpa nulla, sed ne suspicio quidem potuit consistere (Platz greifen), Cic.: cum in homine nulla culpa inveniretur, Cic. – culpā contaminare personam (seinen Charakter), Cornif. rhet.: contrahere culpam (v. Pers.), Cic.: fortunam in culpam convertere, jmdm. sein Schicksal als Schuld beimessen, Cic.: corrigere virtute culpam suam, Liv. – dare alci summam laudem vitio et culpae, Cic.: dare veniam culpae, Ov.: demovere culpam ab aliis, Cic.: derivare culpam suam in alqm, Cic. – non potes effugere huius culpae poenam, Cic. – est culpa mea, tua etc., est culpa alcis, zB. sed haec mea culpa est, Cic.: tua summa culpa est, si etc., du bist am meisten schuld, Cic.: tua tamen non nulla culpa est, Cic.: nostra nulla culpa est, Cic.: de reliquo iam nostra culpa erit, si etc., Cic.: multorum est enim et varia culpa, Cic.: hominum esse istam culpam, non deorum, Cic. – est culpa in alqo od. in alqa re, zB. ego culpam non in nauarchis, sed in te fuisse demonstro, Cic.: illa modo in ducibus culpa, quod ut odio essent civibus fecerant, alia omnis penes milites noxia erat, Liv.: in hominum vitiis ais esse culpam, Cic.: dav. verschieden scit culpam in facto, non scelus esse meo, Ov. trist. 4, 1, 24. – est culpa penes alqm, zB. ego etiam illorum esse hanc culpam credidi, quae te est penes, Ter.: ne penes ipsos culpa esset cladis forte Gallico bello acceptae, Liv.: si vicarii dati, penes eos culpa est, qui etc., Traian. in Plin. ep. – esse in culpa, v. Pers.u. Lebl., zB. nos in culpa sumus, Cic.: simili sunt in culpa, qui etc., Cic.: medicus magna est in culpa, si etc., Cic.: malo Tironis verecundiam in culpa esse, quam illiberalitatem Curii, Cic.: Ggstz. extra culpam esse, zB. dico aut omnes extra culpam fuisse, aut, si uni culpa attribuenda sit, in eo maximam fuisse, qui summum imperium obtineret, aut, si omnes in culpa fuerint, oportuisse etc., Cic.: extra culpam belli esse, Liv. – excludere culpam, unmöglich machen, zB. eam dedisses hominibus rationem, quae vitia culpamque excluderet, Cic. – fateri culpam suam, Quint. – haeret omnis culpa sola in alqo, Ter.: haeret in alqo culpa crimenque, Cic. – ignoscere culpae minori, Petron.: incĭdere in hoc culpae genus non fraude, Cic.: inclinare omnem culpam in collegam, Liv.: invenire alqm in culpa, Ter. – liberare alqm culpā, Cic.: liberare alqm culpae (Ggstz. arguere alqm culpae), Liv.: luere culpam maiorum (von den Nachkommen), Curt.: sanguine liberûm suorum culpam defectionis luere, Liv.-merere culpam in alqa re, Ter., od. alqā re, zB. prave quid imperando, Mela: videndum est an minui culpa possit, Quint. – piare miserorum morte culpam hanc, Verg.: plectere culpam, Cic.: ponere se extra omnem culpam causamque, Cic.: non omnes, qui Oppianicum condemnarunt, in culpa sunt ac suspicione ponendi, als Schuld habend u. verdächtig anzusehen, Cic.: praestare culpam, für die Sch. Bürgschaft leisten, Cic.: purgare (rechtfertigen) culpam, Liv. – redimere praeteritam culpam, ausgleichen, gut machen, Planc. in Cic. ep. (vgl. redimere nullam congiario culpam, nullam alimentis crudelitatem, Plin. pan.): regerere communem culpam in alqm, Plin. ep.: remittere culpam, Val. Flacc.: a se removere culpam, Liv.: remotum esse a culpa (v. Pers.), Cic.: reprehendere alcis culpam, Cic.: residet culpa alcis rei in alqo, Cic. – subest nulla culpa, Cic. fr.: suscipere culpam, culpam alcis rei, aliquid culpae recusando, Cic.: in se suscipere istius culpam crimenque, Cic.: sustinere culpam alcis rei, die Sch. von etw. tragen, v. Pers., Cic.; u. v. Lebl., zB. horum malorum omnium culpam fortuna sustinet, Cic.; u. (v. Pers.) m. folg. quod (daß usw.), ut iam ne istius quidem rei culpam sustineam, quod minus diu fuerim in provincia, quam fortasse fuerit utile, Cic. – teneri aliquā culpā erroris humani, Cic.: transferre culpam (omnem culpam) in alios od. in se, Cic.: transferre suam culpam ad negotia, Sall.: tribuere alqd culpae alcis, Cornif. rhet., Caes. u.a. – vacare culpā, omni culpā (v. Pers.), Cic.: vacare culpā in alqa re (v. Pers.), Cic.: versari in simili culpa (v. Pers.), Cic.: vertere culpam alcis rei in gloriam alqā re, Plin. ep.: vitare culpam, Hor. – im Plur., ut hoc iam ante confirmem, in hoc uno genere omnes inesse culpas istius maximas avaritiae, maiestatis, dementiae, libidinis, crudelitatis, Cic. Verr., 5, 42: seraque fata, quae manent culpas etiam sub Orco, Hor. carm. 3, 22, 29: u. so Plur. noch Hor. carm. 4, 4, 36; 4, 15, 11. Vitr. 3, 1, 4. Apul. de dogm. Plat. 2, 27. Arnob. 1, 27 u.a. Auson. lud. sept. sap. praef. 14 u.a. – b) insbes.: α) die Schuld der Unkeuschheit, der Fall, culpa inter viros ac feminas vulgata, Tac.: celare culpam falsa sub imagine, Ov. – β) die Schuld der Nachlässigkeit, die Nachlässigkeit, die man verschuldet, si neque maiorem feci ratione malā rem, nec sum facturus vitio culpāve (durch Verschwendung oder N.) minorem, Hor. sat. 2, 6, 6 sq.: u. so Gaius dig. 17, 2, 72. Ulp. dig. 42, 5, 8. § 3. – 2) meton., die Schuld = der schuldige Gegenstand, continuo culpam (die Ursache der Seuche, das kranke Schaf) ferro compesce, Verg. georg. 3, 468. – II) übtr., das Gebrechen einer Sache (Ggstz. laus, Vollkommenheit), operum et laudes et culpae, Vitr. 3, 1, 4.

    lateinisch-deutsches > culpa

  • 6 redarguo

    red-arguo, uī, ūtum, ere, I) durch tatsächliche Beweise vom Gegenteil zurückweisen, -widerlegen, vom Gegenteil überführen, der Lüge zeihen, Lügen strafen, a) Pers.: nosmet ipsos redargui refellique patiamur, Cic.: redargue me, si mentior, Cic. – absol., quis redarguerit? Cic. – b) lebl. Objj.: oratio, quae neque redargui neque convinci potest, Cic.: refellere et red. mendacium alcis, Cic.: red. inconstantiam alcis, Cic.: famosos libellos, Suet. – v. lebl. Subjj.: improborum prosperitates redarguunt vim deorum, Cic.: advenit qui vestra dies muliebribus armis verba redarguerit, Verg. – II) fast = coarguere: A) jmd. bezichtigen, zeihen, alqm ignorantiae, stultitiae, Lact.; vgl. Bünem. Lact. 3, 1, 15. – B) unumstößlich dartun, m. folg. Acc. u. Infin., rationem falsam esse, Gell. 15, 9, 7. – / rederguisse statt redarguisse sprach Scipio Africanus Pauli fil. nach Fest. 273 (a). 7.

    lateinisch-deutsches > redarguo

  • 7 culpa

    culpa (altlat. colpa), ae, f., das Verschulden, die Verschuldung, die Schuld, I) eig. u. meton.: 1) eig.: a) übh. (Ggstz. laus): c. belli, Liv.: c. delicti, Cic.: c. neglegentiae, Q. Cic. – correctio huius culpae, Cic.: liberatio culpae, Cic.: satisfactio culpae, Quint. – nulla conscientia de culpa, Sall. Cat. 35, 2. – affinis culpae, Cic.: sibi nullius conscius culpae, Plin. ep.; vgl. istius nescius culpae, Verg.: expers culpae, Suet.: a culpa vacuus, Sall.: culpae reus, Cic. – c. aliena, Cic.: magna, maxima, Cic.: minor, Cic.: turpis, Cic. – Abl. culpā, durch (eigenes) V., zB. nihil mihi mali casus attulit; omnia culpā contracta sunt, Cic.: nusquam culpā male rem gessit, Nep.: culpā amittere alqd, Liv.: ebenso meā culpā, tuā culpā, suā culpā u. dgl., zB. non meā culpā saepe ad vos oratum mitto, es ist nicht meine Sch., daß ich usw., Sall.: magis adeo id facilitate, quam aliā ullā culpā meā contigit, Cic.: nemo, nisi suā culpā, diu dolet, Quint.: summā meā culpā, Cic. – culpā alcis, zB. accusatorum culpā, Val. Max.: nullā ducis culpā, Tac.: bes. oft accĭdit alqd culpā alcis, operā et culpā alcis, culpā senectutis, Cic.: ea molestissime ferre homines debent, quae ipsorum culpā contracta sunt, Cic. – abesse a culpa, sowohl v. Pers., zB. innocens est quispiam, verum tamen, quamquam abest a culpa, suspicione tamen non caret, Cic.; als v. Lebl., ferre fortunam praesertim
    ————
    quae absit a culpa, Cic. – abest culpa ab alqo od. ab alqa re, zB. a filio, Quint.: quicquid accĭderit, a quo mea culpa absit, animo forti feram, Cic. – non abhorrere a tali culpa (v. Pers.), Cic.: absolvere alqm culpā niveis lapillis (Ggstz. damnare nigris), Ov. – accusare populi culpam, non accusatoris, Cic. – admittere in se culpam, Ter.: enixe amovere ab se culpam, Liv.: arguere alqm culpae (Ggstz. liberare culpae), Liv.: ea culpa, quam arguo, Liv.: assignare culpae alcis imprudentiaeque, quod (daß) etc., Cic.: assignare culpae fortunam (zur persönl. Sch. anrechnen) Auct. b. Afr.: uni culpam attribuere, Cic.: augere culpam, culpam alcis rei, Cic., culpam suam, Plin. ep.: avertere omnem culpam in fraudem Carthaginiensium, Liv. – carere culpā, Plaut., Cic. u.a.: coarguere suam culpam, Cic.: commereri culpam, Plaut.: commerere culpam, Ter., culpam in se, Plaut.: committere culpam, Cic.: communicare culpam suam cum altero, Cic. – conferre culpam suam in senectutem, Cic., culpam omnem in Domitium, Cic., in me omnem illorum temporum culpam, Cic., huius circumsessionis tuae causam et culpam in alios, Cic.: ut in eo ipso, in quo reprehendatur, culpam in adversarium conferat, Cic. – in quo non modo culpa nulla, sed ne suspicio quidem potuit consistere (Platz greifen), Cic.: cum in homine nulla culpa inveniretur, Cic. – culpā contaminare personam (seinen Charakter), Cornif. rhet.: contrahere
    ————
    culpam (v. Pers.), Cic.: fortunam in culpam convertere, jmdm. sein Schicksal als Schuld beimessen, Cic.: corrigere virtute culpam suam, Liv. – dare alci summam laudem vitio et culpae, Cic.: dare veniam culpae, Ov.: demovere culpam ab aliis, Cic.: derivare culpam suam in alqm, Cic. – non potes effugere huius culpae poenam, Cic. – est culpa mea, tua etc., est culpa alcis, zB. sed haec mea culpa est, Cic.: tua summa culpa est, si etc., du bist am meisten schuld, Cic.: tua tamen non nulla culpa est, Cic.: nostra nulla culpa est, Cic.: de reliquo iam nostra culpa erit, si etc., Cic.: multorum est enim et varia culpa, Cic.: hominum esse istam culpam, non deorum, Cic. – est culpa in alqo od. in alqa re, zB. ego culpam non in nauarchis, sed in te fuisse demonstro, Cic.: illa modo in ducibus culpa, quod ut odio essent civibus fecerant, alia omnis penes milites noxia erat, Liv.: in hominum vitiis ais esse culpam, Cic.: dav. verschieden scit culpam in facto, non scelus esse meo, Ov. trist. 4, 1, 24. – est culpa penes alqm, zB. ego etiam illorum esse hanc culpam credidi, quae te est penes, Ter.: ne penes ipsos culpa esset cladis forte Gallico bello acceptae, Liv.: si vicarii dati, penes eos culpa est, qui etc., Traian. in Plin. ep. – esse in culpa, v. Pers.u. Lebl., zB. nos in culpa sumus, Cic.: simili sunt in culpa, qui etc., Cic.: medicus magna est in culpa, si etc., Cic.: malo Tironis verecundiam in culpa esse, quam illibe-
    ————
    ralitatem Curii, Cic.: Ggstz. extra culpam esse, zB. dico aut omnes extra culpam fuisse, aut, si uni culpa attribuenda sit, in eo maximam fuisse, qui summum imperium obtineret, aut, si omnes in culpa fuerint, oportuisse etc., Cic.: extra culpam belli esse, Liv. – excludere culpam, unmöglich machen, zB. eam dedisses hominibus rationem, quae vitia culpamque excluderet, Cic. – fateri culpam suam, Quint. – haeret omnis culpa sola in alqo, Ter.: haeret in alqo culpa crimenque, Cic. – ignoscere culpae minori, Petron.: incĭdere in hoc culpae genus non fraude, Cic.: inclinare omnem culpam in collegam, Liv.: invenire alqm in culpa, Ter. – liberare alqm culpā, Cic.: liberare alqm culpae (Ggstz. arguere alqm culpae), Liv.: luere culpam maiorum (von den Nachkommen), Curt.: sanguine liberûm suorum culpam defectionis luere, Liv.- merere culpam in alqa re, Ter., od. alqā re, zB. prave quid imperando, Mela: videndum est an minui culpa possit, Quint. – piare miserorum morte culpam hanc, Verg.: plectere culpam, Cic.: ponere se extra omnem culpam causamque, Cic.: non omnes, qui Oppianicum condemnarunt, in culpa sunt ac suspicione ponendi, als Schuld habend u. verdächtig anzusehen, Cic.: praestare culpam, für die Sch. Bürgschaft leisten, Cic.: purgare (rechtfertigen) culpam, Liv. – redimere praeteritam culpam, ausgleichen, gut machen, Planc. in Cic. ep. (vgl. redimere nullam congiario culpam,
    ————
    nullam alimentis crudelitatem, Plin. pan.): regerere communem culpam in alqm, Plin. ep.: remittere culpam, Val. Flacc.: a se removere culpam, Liv.: remotum esse a culpa (v. Pers.), Cic.: reprehendere alcis culpam, Cic.: residet culpa alcis rei in alqo, Cic. – subest nulla culpa, Cic. fr.: suscipere culpam, culpam alcis rei, aliquid culpae recusando, Cic.: in se suscipere istius culpam crimenque, Cic.: sustinere culpam alcis rei, die Sch. von etw. tragen, v. Pers., Cic.; u. v. Lebl., zB. horum malorum omnium culpam fortuna sustinet, Cic.; u. (v. Pers.) m. folg. quod (daß usw.), ut iam ne istius quidem rei culpam sustineam, quod minus diu fuerim in provincia, quam fortasse fuerit utile, Cic. – teneri aliquā culpā erroris humani, Cic.: transferre culpam (omnem culpam) in alios od. in se, Cic.: transferre suam culpam ad negotia, Sall.: tribuere alqd culpae alcis, Cornif. rhet., Caes. u.a. – vacare culpā, omni culpā (v. Pers.), Cic.: vacare culpā in alqa re (v. Pers.), Cic.: versari in simili culpa (v. Pers.), Cic.: vertere culpam alcis rei in gloriam alqā re, Plin. ep.: vitare culpam, Hor. – im Plur., ut hoc iam ante confirmem, in hoc uno genere omnes inesse culpas istius maximas avaritiae, maiestatis, dementiae, libidinis, crudelitatis, Cic. Verr., 5, 42: seraque fata, quae manent culpas etiam sub Orco, Hor. carm. 3, 22, 29: u. so Plur. noch Hor. carm. 4, 4, 36; 4, 15, 11. Vitr. 3, 1, 4. Apul. de dogm. Plat. 2, 27. Arnob.
    ————
    1, 27 u.a. Auson. lud. sept. sap. praef. 14 u.a. – b) insbes.: α) die Schuld der Unkeuschheit, der Fall, culpa inter viros ac feminas vulgata, Tac.: celare culpam falsa sub imagine, Ov. – β) die Schuld der Nachlässigkeit, die Nachlässigkeit, die man verschuldet, si neque maiorem feci ratione malā rem, nec sum facturus vitio culpāve (durch Verschwendung oder N.) minorem, Hor. sat. 2, 6, 6 sq.: u. so Gaius dig. 17, 2, 72. Ulp. dig. 42, 5, 8. § 3. – 2) meton., die Schuld = der schuldige Gegenstand, continuo culpam (die Ursache der Seuche, das kranke Schaf) ferro compesce, Verg. georg. 3, 468. – II) übtr., das Gebrechen einer Sache (Ggstz. laus, Vollkommenheit), operum et laudes et culpae, Vitr. 3, 1, 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > culpa

  • 8 redarguo

    red-arguo, uī, ūtum, ere, I) durch tatsächliche Beweise vom Gegenteil zurückweisen, -widerlegen, vom Gegenteil überführen, der Lüge zeihen, Lügen strafen, a) Pers.: nosmet ipsos redargui refellique patiamur, Cic.: redargue me, si mentior, Cic. – absol., quis redarguerit? Cic. – b) lebl. Objj.: oratio, quae neque redargui neque convinci potest, Cic.: refellere et red. mendacium alcis, Cic.: red. inconstantiam alcis, Cic.: famosos libellos, Suet. – v. lebl. Subjj.: improborum prosperitates redarguunt vim deorum, Cic.: advenit qui vestra dies muliebribus armis verba redarguerit, Verg. – II) fast = coarguere: A) jmd. bezichtigen, zeihen, alqm ignorantiae, stultitiae, Lact.; vgl. Bünem. Lact. 3, 1, 15. – B) unumstößlich dartun, m. folg. Acc. u. Infin., rationem falsam esse, Gell. 15, 9, 7. – rederguisse statt redarguisse sprach Scipio Africanus Pauli fil. nach Fest. 273 (a). 7.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > redarguo

  • 9 coarguō

        coarguō uī, —, ere    [com- + arguo], to overwhelm with proof, refute, silence, expose, convict, prove guilty: refelli, coargui putat esse turpissimum: tot testibus coargui: Lentulum dissimulantem coarguunt sermonibus, S.: ut coram coarguebantur, fassi omnes, L.: aliquem avaritiae: commutati indicii. — To prove, demonstrate, show, establish, expose, refute: fuga laboris desidiam coarguit: crimen suspicionibus: improbitatem: Lacedaemoniorum tyrannidem, N.: quam (legem) usus coarguit, has proved injudicious, L.: domini aures, betrays, O.: Osos non esse Germanos, Ta.
    * * *
    coarguere, coargui, - V TRANS
    refute; show, demonstrate; overwhelm w/proof; silence; convict; prove guilty

    Latin-English dictionary > coarguō

  • 10 conjectura

    conjectūra, ae, f. [conicio, I. B. 2.], a putting together of facts or indications; hence an opinion founded on a comparison of facts, a conjecture, guess, conjectural inference.
    I.
    In gen. (very freq., and class.):

    quod ad exemplum'st? Conjecturā si reperire possumus,

    Plaut. Trin. 4, 2, 76:

    hanc ego de me conjecturam domi facic,

    id. Cist. 2, 1, 2; id. Cas. 2, 3, 8; Cic. de Or. 2, 74, 299:

    conjecturam facere (ex re or re),

    Plaut. Poen. prol. 91; id. Rud. 3, 4, 66; Ter. And. 3, 2, 32; id. Heaut. 2, 3, 25; Cic. Mur. 21, 44; id. Verr. 2, 2, 74, § 183:

    attendite num aberret a conjecturā suspitio periculi mei,

    i. e. reasonable inference, id. Phil. 12, 9, 23; Quint. 8, 4, 26; Plin. Pan. 20 fin.:

    capere ex re,

    Varr. R. R. 3, 16, 32:

    capere,

    Cic. Rosc. Am. 35, 98:

    hoc videre licet ex aliquot rebus,

    Varr. R. R. 1, 7, 3:

    conjecturā uti,

    Quint. 3, 6, 15:

    judicare aliquid,

    Cic. Fl. 3, 6:

    coarguere aliquid,

    id. Agr. 1, 6, 18:

    quaerere aliquid,

    id. Or. 36, 126; cf.:

    quaeritur per conjecturam,

    Quint. 7, 2, 6:

    conjecturā aberrare,

    Cic. Att. 14, 22, 1:

    in conjecturam quantitas cadit,

    Quint. 7, 4, 43:

    aliquid conjecturā animi scrutari,

    Plin. 2, 11, 8, § 49; cf.:

    animi mei,

    Quint. 1, 2, 25: si qua conjectura mentis divinae sit ( gen. object.), Liv. 10, 39, 15; so,

    mentis,

    Quint. 7, 3, 25:

    animi,

    id. 7, 2, 6; 7, 2, 45:

    voluntatis,

    id. 12, 2, 19:

    veritatis,

    Suet. Galb. 7 et saep.—
    II.
    In partic.
    A.
    T. t. of the lang. of augury, a conclusion drawn from signs or omens, a divining, an interpreting of dreams, soothsaying, prophesying, Plaut. Rud. 3, 1, 20; id. Curc. 2, 1, 31; Cic. Div. 2, 31, 66; 1, 36, 78; 2, 63, 129; Ov. Tr. 1, 9, 51; Suet. Vit. 18.—
    B.
    An element of rhetorical representation founded on conjecture, Cic. Inv. 2, 5, 16; id. Part. Or. 9, 33 sq.; id. Div.. 2, 26, 55; Quint. 7, 2, 1; 3, 6, 50; cf.:

    in his omnibus conjecturam inducere,

    the form of conjecture, Cic. Inv. 2, 32, 99.

    Lewis & Short latin dictionary > conjectura

  • 11 convinco

    con-vinco, vīci, victum, 3, v. a., to overcome, conquer; always beyond the circle of milit. lang.
    I.
    With personal objects, to convict of crime or error, refute (very freq. and class.).
    (α).
    With simple acc.:

    quem ego jam hic convincam palam,

    Plaut. Am. 2, 2, 147:

    hujus si causa non manifestissimis rebus teneretur, tamen eum mores ipsius ac vita convincerent,

    Cic. Sull. 25, 71:

    verum enim invenire volumus, non tamquam adversarium aliquem convincere,

    id. Fin. 1, 5, 13:

    Aristonis jam fracta et convicta secta,

    id. Leg. 1, 13, 38:

    si negem, quo me teste convincas?

    id. Phil. 2, 4, 8; id. Verr. 2, 4, 47, § 104; Liv. 26, 12, 17; Quint. 1, 6, 10 et saep.—
    (β).
    With the designation of the crime, error, etc., commonly in the gen., more rarely in the simple abl., or with de, in, or inf.:

    teque in isto ipso convinco non inhumanitatis solum, sed etiam amentiae,

    Cic. Phil. 2, 4, 9:

    haec duo levitatis et infirmitatis plerosque convincunt,

    id. Lael. 17, 64:

    aliquem summae neglegentiae (with coarguere),

    id. Sull. 15, 44:

    quae (supplicia) in convictos maleficii servos constituta sunt,

    id. Verr. 2, 5, 53, § 139:

    repetundarum,

    Suet. Caes. 43: latrocinii, caedis. id. Tib. 1 al.:

    manifestis criminibus,

    Cic. Verr. 2, 1, 9, § 26:

    multis avaritiae criminibus,

    id. Fl. 39, 98:

    convicti et condemnati falsis de pugnis,

    Plaut. Truc. 2, 6, 5:

    scelere convictus,

    Suet. Ner. 31; Lact. de Ira, 17, 6; cf.:

    istius vita tot vitiis flagitiisque convicta,

    Cic. Verr. 1, 4, 10:

    in pari peccato,

    id. Inv. 2, 10, 32:

    in hoc scelere,

    id. Sull. 30, 83; so,

    in homicidio,

    Plin. 18, 3, 3, § 12:

    in majore fraude,

    Suet. Claud. 15:

    in adfectatione imperii,

    id. Tit. 9.—With inf.:

    aliquid fecisse convinci,

    Liv. 45, 10, 14:

    convictus pecuniam cepisse,

    Tac. A. 4, 31; 13, 44; Suet. Calig. 40; Curt. 9, 8, 9; cf. Sall. C. 52, 36.—
    II.
    With things as objects, to prove something incontestably (esp. as criminal, false, punishable), to show clearly, demonstrate (freq. and class.).
    (α).
    With acc.:

    inauditum facinus ipsius qui commisit voce convinci,

    Cic. Quint. 25, 79; so,

    peccata argumentis,

    id. Part. Or. 33, 116; cf.:

    falsum veris convincere rebus,

    Lucr. 4, 764:

    alios sensus,

    id. 4, 495:

    haec poëtarum et pictorum portenta,

    Cic. Tusc. 1, 6, 11:

    orationem (with redargui),

    id. Univ. 3 init.:

    errores Epicuri,

    id. N. D. 2, 1, 3:

    falsa,

    id. ib. 1, 32, 91:

    avaritiam,

    Caes. B. G. 1, 40, 12:

    furorem,

    Ov. M. 13, 58:

    quod obicitur,

    Quint. 5, 10, 35:

    quod (crimen) apud patres convictum,

    Tac. A. 14, 40 al.:

    convicta (praedia),

    proved not to belong to you, Cic. Fl. 32, 79.—
    (β).
    With acc. and inf.:

    nihil te didicisse... nihil scire convincerent,

    Cic. de Or. 1, 10, 42; id. Par. 5, 3, 41; id. N. D. 3, 17, 44; Quint. 2, 15, 14 al.

    Lewis & Short latin dictionary > convinco

  • 12 inrisus

    1.
    irrīsus, a, um, Part., from irrideo.
    2.
    irrīsus ( inr-), ūs, m. [irrideo], a scoffing, mocking, mockery, derision:

    irrisu coarguere aliquid,

    Plin. 28, 8, 29, § 114:

    irrisum pueri sperans,

    Tac. A. 13, 15:

    irrisui esse,

    to be a laughing-stock, Caes. B. C. 2, 15:

    hostibus irrisui fuit,

    Tac. A. 14, 39; id. H. 1, 7:

    scripsisse eos non sine irrisu generis humani arbitror,

    Plin. 37, 9, 40, § 124:

    irrisui haberi,

    to be made a laughing-stock of, be made game of, App. M. 5, p. 172:

    ab irrisu,

    out of mockery, Liv. 7, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > inrisus

  • 13 irrisus

    1.
    irrīsus, a, um, Part., from irrideo.
    2.
    irrīsus ( inr-), ūs, m. [irrideo], a scoffing, mocking, mockery, derision:

    irrisu coarguere aliquid,

    Plin. 28, 8, 29, § 114:

    irrisum pueri sperans,

    Tac. A. 13, 15:

    irrisui esse,

    to be a laughing-stock, Caes. B. C. 2, 15:

    hostibus irrisui fuit,

    Tac. A. 14, 39; id. H. 1, 7:

    scripsisse eos non sine irrisu generis humani arbitror,

    Plin. 37, 9, 40, § 124:

    irrisui haberi,

    to be made a laughing-stock of, be made game of, App. M. 5, p. 172:

    ab irrisu,

    out of mockery, Liv. 7, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > irrisus

  • 14 obiter

    ŏb-ĭter, adv., on the way, in going or passing along (except in Laber., not anteAug.; cf. Charis. 187 P. Augustus found fault with Tiberius for using per viam instead of obiter, Charis. l. l.).
    I.
    Lit.:

    obiter leget aut scribet,

    on the way, Juv. 3, 241:

    rotae, quas aqua verset obiter et molat,

    as it flows along, Plin. 18, 10, 23, § 97; cf. id. 33, 4, 21, § 74; 29, 3, 11, § 48; 11, 37, 55, § 148.—
    II.
    Transf.
    A.
    By the way, in passing, incidentally:

    interrogo ego: Quot estis? obiterque per rimam speculari coepit,

    Petr. 92:

    faciem linit,

    Juv. 6, 481:

    ne in hoc quidem tam molesto tacebant officio, sed obiter cantabant,

    Petr. 31:

    saevire,

    Sen. Ira, 3, 1, 3:

    licet obiter vanitatem magicam hic quoque coarguere,

    Plin. 37, 9, 37, § 118:

    dictum sit,

    id. 29, 5, 30, § 96; 29, 1, 9, § 29; Dig. 18, 5, 1 fin.
    B.
    Forthwith, straightway, immediately (very rare): en tôi autôi inibi, obiter, Gloss. Philox.:

    reducant,

    App. M. 6, p. 183, 35: ut obiter revertantur, Auct. Quint. Decl. 10, 16 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > obiter

См. также в других словарях:

  • coarguere — index expose Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • convaincre — Convaincre, Arguere, Conuincere, Reuincere. Prendre et convaincre une personne par ses paroles, Hominem suis verbis iugulare. Convaincre aucun de quelque faute, Reum arguere. Convaincre aucun d un legier argument et de nulle valeur, Plumbeo… …   Thresor de la langue françoyse

  • expose — ex·pose vt ex·posed, ex·pos·ing 1: to subject to risk from a harmful action or condition: as a: to make (one) open to liability or financial loss b: to leave (a child) uncared for and lacking shelter from the elements 2: to cause to be visible or …   Law dictionary

  • reprendre — Reprendre, Recipere, Resumere, voyez Prendre. Reprendre aucun qui s enfuit, Fugitiuum reprehendere. Je n ay pas encore bien repris mes espris pour escrire, Nondum satis sum confirmatus ad scribendum. Reprendre son aleine, Spirare, Respirare.… …   Thresor de la langue françoyse

  • reprocher — Reprocher, Exprobrare, Obiurgare, Imputare, Proferre, Obiicere aliquid alteri, Obiicere praeuaricationem, Improperare, Reprocare a Reciprocare, Rejecter, etc. Reprocher tesmoings, Testes refellere, Sueto in octauio. cap. 56. Reprocher quelque… …   Thresor de la langue françoyse

  • tesmoing — Tesmoing, Testis. Tesmoing privé et sçachant l affaire d autruy, Conscius. Tesmoing qui a veu ce qu il raconte, Oculatus testis. Tesmoings qui pressent fort un accusé, et qui luy maintiennent en barbe le cas, Testes acerrimi. Tesmoing veritable,… …   Thresor de la langue françoyse

  • verifier — Verifier, et homologuer, ou ratifier, Rarum facere. Verifier quelque chose par indices, Coarguere aliquid coniectura. Verifier un Edict ou lettres patentes, Decretum suum rei sanciendae vel constituendae interponere. Bud. Verifier le contenu és… …   Thresor de la langue françoyse

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»