-
1 civitas
cīvĭtas, ātis ( gen. plur. civitatium, Cic. Rep. 1, 34, 51; id. Leg. 2, 4, 9; Caes. B. G. 4, 3; 5, 22; Sall. C. 40, 2; Liv. 1, 17, 4; 2, 6, 5; 33, 20, 11 Drak.; 42, 30, 6; 42, 44, 1; 45, 34, 1; Vell. 2, 42, 2; Quint. 2, 16, 4 N. cr.; Suet. Tit. 8 Oud.; Cornut. ap. Charis. p. 100 P.; cf. Varr. L. L. 8, § 66; Prisc. p. 771 P.; Neue, Formenl. 1, 268), f. [civis].I.Abstr., the condition or privileges of a ( Roman) citizen, citizenship, freedom of the city (upon its conditions, v. Zimmern, Rechtsgesch. 2, § 123 sq.;B.Dict. of Antiq. p. 260 sqq.): Cato, cum esset Tusculi natus, in populi romani civitatem susceptus est: ita, cum ortu Tusculanus esset, civitate Romanus, etc.,
Cic. Leg. 2, 2, 5:donare aliquem civitate,
id. Balb. 13, 20; Suet. Caes. 24; 42; 76; id. Aug. 47; id. Tib. 51; id. Ner. 24:dare civitatem alicui,
Cic. Arch. 4, 7; 5, 10; Liv. 1, 28, 7; 8, 14, 8; Suet. Aug. 40; id. Galb. 14: accipere aliquem in civitatem, [p. 347] Cic. Off. 1, 11, 35:adsciscere in civitatem,
Liv. 6, 40, 4:ascribere aliquem in civitatem,
Cic. Arch. 4, 6:aliquem foederatis civitatibus ascribere,
id. ib. 4, 7:in aliis civitatibus ascriptus,
id. ib. 5, 10:assequi,
Tac. A. 11, 23:consequi,
Cic. Balb. 13, 31:deponere,
id. Caecin. 34, 100:decedere de civitate,
id. Balb. 5, 11:dicare se civitati,
id. ib. 11, 28:in civitatem,
id. ib. 12, 30:eripere,
id. Caecin. 34, 99:habere,
id. Balb. 13, 31:impertiri civitatem,
id. Arch. 5, 10:furari civitatem,
id. Balb. 2, 5:petere,
Suet. Caes. 8:Romanam assequi,
Tac. A. 11, 23:adipisci,
Suet. Aug. 40:Romanam usurpare,
id. Calig. 38; id. Claud. 25:amittere civitatem,
Cic. Caecin. 34, 98:adimere,
id. ib.; Suet. Caes. 28:petere,
id. ib. 8:negare,
id. Aug. 40:jus civitatis,
Cic. Caecin. 34, 98; id. Arch. 5, 11:recipere aliquem in civitatem,
id. Caecin. 34, 100; id. Arch. 10,22; id. Balb. 13, 31:relinquere,
id. Caecin. 34, 100:retinere civitatem,
id. Balb. 12, 30:retinere aliquem in civitate,
id. Lig. 11, 33:ademptio civitatis,
id. Dom. 30, 78:commemoratio,
id. Verr. 2, 5, 62, § 162:nomen,
id. ib.:ereptor,
id. Dom. 30, 81.—Trop.:II.ut oratio Romana plane videatur, non civitate donata,
Quint. 8, 1, 3; cf.:civitate Romanā donare agricolationem,
Col. 1, 1, 12:verbum hoc a te civitate donatum,
naturalized, Gell. 19, 3, 3; Sen. Ep. 120, 4; id. Q. N. 5, 16, 4.—More freq.,Concr., the citizens united in a community, the body - politic, the state, and as this consists of one city and its territory, or of several cities, it differs from urbs, i.e. the compass of the dwellings of the collected citizens;2.but sometimes meton., = urbs, v. B.: concilia coetusque hominum jure sociati, quae civitates appellantur,
Cic. Rep. 6, 13, 13:tum conventicula hominum, quae postea civitates nominatae sunt, tum domicilia conjuncta, quas urbes dicimus, etc.,
id. Sest. 42, 91; cf.: omnis populus, qui est talis coetus multitudinis, qualem exposui; omnis civitas, quae est constitutio populi;omnis res publica, quae populi res est, etc.,
id. Rep. 1, 26, 41:quia sapiens non sum, nec haec urbs nec in eā civitas... non dubitavisset, quin et Roma urbs (esset), et eam civitas incoleret,
id. Ac. 2, 45, 137:aucta civitate magnitudine urbis,
Liv. 1, 45, 1:Orgetorix civitati persuasit, ut de finibus suis cum omnibus copiis exirent,
Caes. B. G. 1, 2 Oud.; so id. ib. 1, 4; 1, 19; 1, 31; cf. Sisenn. ap. Non. p. 429, 15:civitates aut nationes devictae,
Cic. Off. 1, 11, 35; Sall. C. 31, 1; Liv. 21, 1, 2:io triumphe non semel dicemus civitas omnis,
Hor. C. 4, 2, 51; cf. id. Epod. 16, 36 and 18:cum civitas in foro exspectatione erecta staret,
Liv. 3, 47, 1; so id. 2, 37, 5; 26, 18, 6; 34, 41, 1; Tac. A. 3, 11; Suet. Calig. 6; id. Tib. 17; 42:civitates aut condere novas aut conservare jam conditas,
Cic. Rep. 1, 7, 12; id. Sull. 9, 28; id. Rep. 1, 8, 13; 1, 3, 5:omnis civitas Helvetia in quattuor pagos divisa est,
Caes. B. G. 1, 12:quae pars civitatis Helvetiae, etc.,
id. ib.:non longe a Tolosatium finibus, quae civitas est in provinciā,
id. ib. 1, 10:Ubii, quorum fuit civitas ampla atque florens,
id. ib. 4, 3:Rhodiorum civitas, magna atque magnifica,
Sall. C. 51, 5; cf. id. J. 69, 3:Heraclea quae est civitas aequissimo jure ac foedere,
Cic. Arch. 4, 6 et saep.:administrare civitatem,
id. Off. 1, 25, 88:mutari civitatum status,
id. Leg. 3, 14, 32; so,civitatis status,
Quint. 6, 1, 16; 11, 1, 85:(legibus) solutis stare ipsa (civitas) non possit,
id. 11, 1, 85:lege civitatis,
id. 12, 10, 26; cf. id. 5, 10, 25:mos civitatis,
id. 10, 1, 107; 12, 3, 7; 1, 2, 2.—Of Plato's ideal republic:si in illā commenticiā Platonis civitate res ageretur,
Cic. de Or. 1, 53, 230.—Trop.:B.civitas caelitum,
Plaut. Rud. prol. 2:ut jam universus hic mundus una civitas sit communis deorum atque hominum existimanda,
Cic. Leg. 1, 7, 23.—Meton., = urbs, a city (rare and mostly post-Aug.; not in Cic. or Cæs.): civitatem incendere, Enn. ap. Non. p. 429, 5 (Trag. 382 Vahl.):2.cum errarem per totam civitatem,
Petr. 8, 2; cf. id. 8, 141 fin.:Lingonum,
Tac. H. 1, 54; 1, 64:ab excidio civitatis,
id. ib. 1, 63;1, 69: circumjectae civitates,
id. ib. 3, 43:muri civitatis,
id. ib. 4, 65; id. A. 6, 42:pererrata nocturnis conversationibus,
Sen. Ben. 6, 32, 1:expugnare civitatem,
Quint. 8, 3, 67; cf.:expugnandae civitates,
id. 12, 9, 2:plurimas per totum orbem civitates, terrae motu aut incendio afflictas restituit in melius,
Suet. Vesp. 17; cf. id. Tit. 8; id. Tib. 84 fin.; Lact. 2, 7, 19.— -
2 civitas
cīvitās, ātis, f. (civis), I) abstr., der Zustand-, die Rechte eines (röm.) Bürgers, das Bürgerrecht, der Bürgerverband, ius civitatis, Cic. u.a.: civitatem petere, Suet.: alqm civitate donare, Cic.: alci civitatem dare, Cic.: civitatem alci negare, Suet.: alqm in civitatem asciscere, Liv., accipere, ascribere, Cic.: in populi Romani civitatem suscipi, Cic.: civitatem adipisci, Cic.: civitatem assequi, Tac.: civitatem consequi beneficio alcis, Cic.: civitatem impetrare, Cic.: civitatem habere, Cic.: civitate carēre, Auct. b. Afr.: civitate mutari (Ggstz. in civitate manere), Cic.: civitatem amittere, Cic.: civitatem adimere, Cic.: non adimitur his civitas, sed relinquitur et deponitur, Cic. – übtr., oratio civitate donata, Quint.: verbo civitatem dare, Suet. – II) concr.: A) die zu einer Gemeinde vereinigte Bürgerschaft und, insofern sie den Staat bildet, der Staat, die Gemeinde, das Volk (er bestehe nun aus einer Stadt u. deren Gebiete od. aus mehreren Städten, versch. von urbs, d.i. dem Inbegriff der Wohnungen sämtlicher Bürger; nur zuw. meton. = urbs. s. no. B), status civitatis, Cic.: civitates aut nationes, Cic.: Tyndaritana nobilissima c., Cic.: c. Helvetia, Caes.: c. Ubiorum, Caes.: c. bene morata et bene constituta, Cic.: c. bellica, Vell.: c. foederata, Cic.: c. maritima, Caes.: civitas potentissima, Nep.: civitates valentiores opibus, Liv.: administratio civitatis, Cic.: civitatem administrare, Cic.: civitates condere novas aut conservare iam conditas, Cic.: civitatem instituere, Cic.: civitatem liberare, Nep.: alqm e civitate eicere, Cic.: civitatem bello persequi, Caes. – übtr., una c. communis deorum atque hominum, Cic.: c. Stoicorum, Tac. – B) meton. = urbs, die Stadt, 1) übh. (s. Heräus Tac. hist. 1, 54, 1. Bünem. Lact. 2, 7, 19), Athenae aut alia quieta civitas, Dolabell. in Cic. ep. 9, 9, 3: c. Lingonum, Tac.: muri civitatis, Tac.: munita c., Iustin.: civitatem incendere, Enn. fr.: civitatem expugnare, Quint.: errare per totam civitatem, Petr. – 2) insbes., wie urbs, die Stadt = Rom u. seine Einwohner, Sen. de ben. 6, 32, 1. Tac. hist. 1, 19, 2; 2, 92, 4; 4, 2, 2. – / Der Genet. Plur. gew. civitatium bei Cic.; vgl. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 1. S. 408. – arch. auch ceivitas, Corp. inscr. Lat. 1, 198, 12. 76. 79. 81 (Abl. ceivitate).
-
3 civitas
cīvitās, ātis, f. (civis), I) abstr., der Zustand-, die Rechte eines (röm.) Bürgers, das Bürgerrecht, der Bürgerverband, ius civitatis, Cic. u.a.: civitatem petere, Suet.: alqm civitate donare, Cic.: alci civitatem dare, Cic.: civitatem alci negare, Suet.: alqm in civitatem asciscere, Liv., accipere, ascribere, Cic.: in populi Romani civitatem suscipi, Cic.: civitatem adipisci, Cic.: civitatem assequi, Tac.: civitatem consequi beneficio alcis, Cic.: civitatem impetrare, Cic.: civitatem habere, Cic.: civitate carēre, Auct. b. Afr.: civitate mutari (Ggstz. in civitate manere), Cic.: civitatem amittere, Cic.: civitatem adimere, Cic.: non adimitur his civitas, sed relinquitur et deponitur, Cic. – übtr., oratio civitate donata, Quint.: verbo civitatem dare, Suet. – II) concr.: A) die zu einer Gemeinde vereinigte Bürgerschaft und, insofern sie den Staat bildet, der Staat, die Gemeinde, das Volk (er bestehe nun aus einer Stadt u. deren Gebiete od. aus mehreren Städten, versch. von urbs, d.i. dem Inbegriff der Wohnungen sämtlicher Bürger; nur zuw. meton. = urbs. s. no. B), status civitatis, Cic.: civitates aut nationes, Cic.: Tyndaritana nobilissima c., Cic.: c. Helvetia, Caes.: c. Ubiorum, Caes.: c. bene morata et bene constituta, Cic.: c. bellica, Vell.: c. foederata, Cic.: c. maritima, Caes.: civitas potentissima, Nep.: civitates valentiores opibus, Liv.: administratio civi-————tatis, Cic.: civitatem administrare, Cic.: civitates condere novas aut conservare iam conditas, Cic.: civitatem instituere, Cic.: civitatem liberare, Nep.: alqm e civitate eicere, Cic.: civitatem bello persequi, Caes. – übtr., una c. communis deorum atque hominum, Cic.: c. Stoicorum, Tac. – B) meton. = urbs, die Stadt, 1) übh. (s. Heräus Tac. hist. 1, 54, 1. Bünem. Lact. 2, 7, 19), Athenae aut alia quieta civitas, Dolabell. in Cic. ep. 9, 9, 3: c. Lingonum, Tac.: muri civitatis, Tac.: munita c., Iustin.: civitatem incendere, Enn. fr.: civitatem expugnare, Quint.: errare per totam civitatem, Petr. – 2) insbes., wie urbs, die Stadt = Rom u. seine Einwohner, Sen. de ben. 6, 32, 1. Tac. hist. 1, 19, 2; 2, 92, 4; 4, 2, 2. – ⇒ Der Genet. Plur. gew. civitatium bei Cic.; vgl. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 1. S. 408. – arch. auch ceivitas, Corp. inscr. Lat. 1, 198, 12. 76. 79. 81 (Abl. ceivitate). -
4 cīvitās
cīvitās ātis ( gen plur. -ātium or -ātum), f [civis], the condition of a citizen, citizenship, freedom of the city, membership in the community: populi R.: donare alqm civitate: asciscere in civitatem, L.: recipere in civitatem: relinquere atque deponere: retinere: eripere nobis civitatem, obtain by force: quibus civitas erepta sit, wrested: furari: ius civitatis: communio.—A community of citizens, body-politic, state: auctā civitate magnitudine urbis, L.: civitati persuasit, ut, etc., Cs.: permota, S.: io triumphe dicemus civitas omnis, H.: civitates condere: Helvetia, Cs.: aequissimo iure: administrare civitatem: comitia tot civitatum.—Fig.: ut iam mundus una sit.* * *community/city/town/state; citizens; citizen rights/citizenship; naturalization -
5 civitas
civitas civitas, atis f государство -
6 civitas
civitas civitas, atis f город -
7 civitas
civitas civitas, atis f граждане -
8 civitas
-
9 civitas
cīvitās, ātis (gen. pl. часто ium) f. [ civis ]1) гражданство, право гражданстваcivitatem Romanam assĕqui T (adipisci C) — получить римское гражданствоdare alicui civitatem (или civitate donare aliquem) C — присвоить кому-л. права гражданства2) гражданское общество, государство (civitates aut nationes C; c. Ubiorum Cs)concilia coetūsque hominum jure sociati, quae civitates appellantur C — основанные на праве те объединения и общества людей, которые называются гражданскими общинами (государствами)3) сообщество, содружество ( Stoicorum T)4) город (muri civitatis T; errare per totam civitatem Pt)5) граждане, гражданское население, община, народная масса, народc. stabat in foro L — народ находился на форумеOrgetorix civitati persuasit, ut de finibus suis exirent Cs — Оргеториг убедил население выступить из своей страны -
10 civitas
1) государство: jus proprium civitatis (1. 9 D. 1, 1. 1. 11 eod.);2) город, a) как юридическое лицо; городская община: civ. Antiochensium (1, 37 D. 42, 5), Tyriorum (1. 8 § 4 D. 50, 15);graecae civitates (1. 2 § 4 D. 1, 2); в особ. Римское государство (1. 2 § 1. 2. 7. 8 eod.); ип cinritate (прот. apud. hostes) esse, decedere (1. 28 D. 28, 6. 1. 1. §1 C. 35, 2).
bona, servi civitatis (1. 15. 17 pr. D. 50, 16);
res ad civit. pertinentes (rubr. D. 50, 8);
a civitate manumitti (1. 10 § 4 D. 2, 4);
civitati legare, hereditatem fideicommissam restituere (1. 122 pr. D. 30. 1. 26 D. 36, 1);
civibus civitatis legatum v. fideicommissum datum civitati relictum videtur (1. 2 D. 34, 5);
civ. obligari potest mutui datione (1. 27. D. 12, 1);
b) город как местность: theatra, sacra loca in eivitate (1. 6 § 1. 1. 9 pr. D. 1, 8): in agro vel civitate rem soli possidere (1. 15 § 1. D. 2, 8);
in civitatem advenire (1. 7 pr. D. 1, 16);
3) право римского гражданства (1. 11 D. 4, 5. 1. 11 C. 3, 28), civitas romana (Gai. I. 26. 28. 31. 32. 55. 66-68. 93-95. 128. III. 20. 73. IV. 37).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > civitas
-
11 civitas
сущ.1) пол., лат. гражданство (термин для обозначения союза равноправных граждан государства или общины с присущими ими гражданскими правами и обязанностями; термин свойственен римской республиканской идеологии вообще, но часто в более узком смысле его сводят к политической теории Цицерона; в данном значении — латинский перевод греческого термина "полис" — в значении города-государства, в котором за счет прямой демократии границы государства и гражданского общества совпадали, как совпадали понятия государственного управления и местного самоуправления; принадлежность к гражданству является таким образом доступом к управлению государством (каждый гражданин исполняет обязанности царя, деятельность полиса, и только его, является политикой, поскольку деятельность государства, организованного иным образом, не на началах гражданства, не преследует цель общего блага))2) пол., лат. управление государством, политикаSee: -
12 civitas
Латинский язык: государство -
13 civitas
◙ n. מעמדם של האזרחים ברומא העתיקה* * *◙ הקיתעה אמורב םיחרזאה לש םדמעמ◄ -
14 civitas
-
15 civitas
,atis fгосударство -
16 civitas
n. totale burgerbevolking, totaal aantal burgers in bepaalde staat; goed burgerschap, verantwoordelijkheids- en plichtsgevoel dat een burger voor zijn land voelt -
17 civitas
atis, f третье склонение государство, община, союзЛатинско-русский медицинско-фармацевтический словарь > civitas
-
18 civitas
state, citzenship, city-state. -
19 civitas
,atis fгосударство -
20 civitas
, atis f1) гражданство;2) право гражданства;3) государство;4) племя, община;5) город
См. также в других словарях:
Civitas — ([kiwitas]) (au pluriel civitates) est un nom féminin latin, formé sur civis, « citoyen ». Sommaire 1 Sens du mot en latin 1.1 Citoyenneté 1.2 Communauté de citoyens … Wikipédia en Français
Civitas — Cívitas (Plural: Civitates), wörtlich „Bürgerschaft“, ist das lateinische Wort für eine halbautonome Verwaltungseinheit der mittleren Ebene. Die civitates bestanden stets aus einem städtischen Zentrum nebst Umland und wurden meistens nach ihrem… … Deutsch Wikipedia
Civitas — [lateinisch] die, /... tates, 1) im Römischen Reich Bezeichnung für die Gesamtheit der Bürger, die Stadt, den Staat, für jedes Gemeinwesen mit den Voraussetzungen bürgerlicher Selbstverwaltung. Bis in die Kaiserzeit war mit Civitas meist die … Universal-Lexikon
Civitas B&B — (Катания,Италия) Категория отеля: Адрес: Via Vittorio Emanuele II 90, 95131 Катания, Ит … Каталог отелей
civitas — CÍVITAS s.n. (În organizaţia provincială romană) Teritoriul unui trib local neroman şi centrul său principal. / < lat. civitas – cetate, stat]. Trimis de LauraGellner, 19.12.2004. Sursa: DN … Dicționar Român
Civĭtas [1] — Civĭtas (lat.), 1) der Inbegriff der Bürger (Cives) einer Stadt, Bürgerschaft; daher 2) die Stadt selbst; 3) die Stadt mit ihrem Gebiet, daher 4) Staat, bes. die kleineren Republiken des Alterthums; 5) Inbegriff der Rechte eines Bürgers, bes. C.… … Pierer's Universal-Lexikon
Civĭtas [2] — Civĭtas, Name mehrerer Städte, besonders in Gallien, so: C. Abrtncatārum, alter Name für Avranches, s.d. C. Aquensis, für Ax 1). C. Auscorum, so v. w. Augusta Auscorum. C. Biterrensium, alter Name für Beziers. C. Biturĭgum Viviscorum, so v. w.… … Pierer's Universal-Lexikon
Civĭtas — (lat.), im röm. Rechte der Inbegriff der Rechte eines freien Bürgers (civis) im Gegensatze zum freien Ausländer (peregrinus) sowie zur Latinität (s.d.). Nach älterm römischen Recht war das römische Bürgerrecht die Bedingung für die Anteilnahme an … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Civitas — Civĭtas (lat.), Bürgerrecht; auch Bürgerschaft … Kleines Konversations-Lexikon
Civitas — Civitas, lat., s. civis … Herders Conversations-Lexikon
civitas — index community, state (political unit) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary