Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

chair

  • 1 fundarstjóri/-stjórn

    Íslensk-ensk orðabók > fundarstjóri/-stjórn

  • 2 prófessorsembætti

    Íslensk-ensk orðabók > prófessorsembætti

  • 3 stjórna fundi

    Íslensk-ensk orðabók > stjórna fundi

  • 4 STÓLL

    * * *
    I)
    (-s, -ar), m.
    1) stool, chair (setjast á stól);
    2) bishop’s see or residence (fór biskup heim til stóls síns); sitja at stóli, to be bishop; vera at stóli, to reside (skal annarr biskup vera at stóli í Skálaholti);
    3) a king’s throne or residence (S. konungr setti stól sinn ok höfuðstað í Konungahellu);
    m. a kind of table (hann tók borðbúnað af stólnum).
    m. stock (cf. skipastóll).
    * * *
    m. [common to all Teut. languages], a stool, chair; setjask á stól, Nj. 179; eptir endi-löngu vórn skipaðir stólar, Fms. x. 16; stólar tveir (in a church), Vm. 70.
    2. metaph. a bishop’s see or residence, Fms. ix. 2 (biskups-stóll); sitja at stóli, Bs. i. 171; for biskup heim til stóls síns, 508; skal annarr biskup vera at stóli í Skálaholti, K. Þ. K.; Hóla-stóll, Skálaholts-s, the see of H., Sc.: of the pope, a see, 625. 58: of a king, a throne; stól ok höfuðstað, Ó. H. 65, Fms. vii. 159, Stj.

    Íslensk-ensk orðabók > STÓLL

  • 5 stóll

    * * *
    I)
    (-s, -ar), m.
    1) stool, chair (setjast á stól);
    2) bishop’s see or residence (fór biskup heim til stóls síns); sitja at stóli, to be bishop; vera at stóli, to reside (skal annarr biskup vera at stóli í Skálaholti);
    3) a king’s throne or residence (S. konungr setti stól sinn ok höfuðstað í Konungahellu);
    m. a kind of table (hann tók borðbúnað af stólnum).
    m. stock (cf. skipastóll).
    * * *
    m. [Gr. στόλος?], a stock; in compds, skipa-stóll, a stock of ships, a fleet, see skip; höfuð-stóll, funds, stock.
    2. plur. stólar, eccl. hosts of angels, Hom. 133; stóla-fylki, a host of cherubim, Greg. 37 (from the white gown ‘stóla’?).

    Íslensk-ensk orðabók > stóll

  • 6 brúða

    f.
    1) doll, puppet;
    2) chairpost; á brúðum stólsins var skorinn Þórr, Thor was carved on the chairposts.
    * * *
    u, f. a doll, puppet, Fms. xi. 309; stól-brúða (literally chair-bride), the pillar in carved work on the side of an old-fashioned chair; in Fbr. 98 the head of Thor was carved on the chair; Gríma kona Gamla átti stól einn mikinn, en á brúðum stólsins var skorinn Þórr, ok var þat mikit líkneski, cp. the classical passage Eb. ch. 4; var hár hennar bundit við stólbrúðurnar, Bárð. 175 (in the vellum MS. distinctly bruðrnar UNCERTAIN): a distinction in form and inflexion is always made between brúðr, a bride, and brúða, puppet; hence the saying, ‘to sit like a brúða,’ i. e. motionless, not stirring a limb; bláum skrýddr skrúða, skikkanlegri en brúða, more quiet than a b., Sig. Pét. 229; the sense of κόρη and νύμφη in Greek is analogous.

    Íslensk-ensk orðabók > brúða

  • 7 reiðu-stóll

    m. a ‘ready-chair,’ easy-chair (?), Fms. v. 234, 332, Ísl. ii. 418, Bs. i. 506.

    Íslensk-ensk orðabók > reiðu-stóll

  • 8 SITJA

    * * *
    (sit; sat, sátum; setinn), v.
    1) to sit, be seated;
    hann sat it næsta honum, he sat next him;
    sitja upp, to sit erect (þeir létu hann sitja upp í hauginum); to sit at table;
    2) to stay, sojourn;
    sitja heima, to stay at home (sitr Gunnarr nú heima nökkura hríð);
    sitja kyrr, to remain quiet, stay at home;
    sitja í festum, to sit as one’s betrothed (of the bride between the betrothal and wedding);
    to reside (Haraldr konungr sat optast á Rogalandi);
    to sit fishing (þeir vóru komnir á þær vastir, er hann var vanr at sitja);
    3) to tarry (gørði liðinu leitt at sitja);
    sitja veðrfastr, to lie weather-bound;
    4) with acc., sitja e-t ór hendi sér, to let it slip through idleness;
    sitja byr ór hendi sér, to miss a fair wind;
    5) sitja vel (illa) jörð, to keep one’s estate in good (bad) order;
    sitja launþing, to hold a secret meeting;
    6) sitja e-t, to put up with, endure (eigi mundu þeir þvílíka skömm eða hneisu setið hafa);
    sitja e-m e-t, to submit to, put up with at one’s hand (sitja mönnum skammir ok skapraunir);
    er slíkt engum manni sitjanda, it is not to be endured from any man;
    7) sitja e-m e-t, to cut one off from (hugðust þeir Sveinn at sitja honum vatn);
    8) with preps.:
    sitja at sumbli, to sit at a banquet;
    sitja at tafli, to sit at chess;
    sitja at fé, nautum, to tend sheep, cattle;
    sitja at málum, to sit over a case, debate it;
    sitja á sannindum, to withhold (conceal) the truth;
    sitja á sér, to control oneself, keep down one’s temper (Hallgerðr sat mjök á sér um vetrinn);
    sitja á svikrædum, svikum við e-n, to plot against one;
    sitja fyrir, to be on the spot (úvíst er at vita, hvar úvinir sitja á fleti fyrir);
    sitja fyrir e-u, to be a hindrance to (sitja fyrir sœmd e-s);
    to be exposed to, have to bear (sitja fyrir hvers manns ámæli);
    sitja fyrir ádrykkju e-s, to be one’s drinking-mate;
    sitja fyrir svörum, to stand questions, be the spokesman;
    sitja fyrir málum, to lead the discussion;
    sitja hjá e-u, to be present at (sitja hjá ráðagerðum e-s);
    to sit idly by (þú munt þó drepa vilja bróður minn, ok er þat skömm, ef ek sit hjá);
    sitja inni, to sit in prison;
    sitja til e-s, to wait;
    er þar til at sitja, we may wait till then;
    to plot against (hann sitr um ríki hans);
    sitja um líf e-s, to seek one’s life;
    sitja um e-n, to lie in wait for, waylay;
    sitja um e-u, to be busy with (sitja um nauðsynjamálum);
    sitja um borðum, to sit at table;
    sitja undir e-u, to be subject to;
    sitja yfir e-u, to sit over a thing, be busy with (ekki mun ek lengr yfir þessu sitja);
    sitja yfir drykkju, borðum, to sit drinking, at table;
    to attend to (sitja yfir málum manna);
    sitja yfir kvæðum, to listen to songs;
    sitja yfir e-u, to take possession of;
    to bear down (hann sat yfir virðland);
    sitja yfir skörðum hlut, to suffer a loss of right;
    sitja yfir sjúkum manni, to sit up with (nurse) a sick person, esp. a woman in labour;
    9) recipr., sitjast nær, to sit near one another.
    * * *
    pres. sit; pret. sat, sazt, sat, pl. sátu; subj. sæti; imperat. sit, sittú; part. setinn; with the neg. suff. sit-k-a, I sit not, Hkv. 2. 34: [Ulf. sitan = καθησθαι; A. S. sittan; Engl. sit; Germ. sitzen; Swed. sitta; Dan. sidde; Lat. sedere; Gr. ἔδος, ἔζεσθαι]:—to sit; s. á haugi. Vsp. 34, Þkv. 6, Skm. 11; þeir sátu á vellinum, Nj. 114; þar sem búarnir sitja, 110, Grág. i. 4; konungr sat á hesti, Fms. x. 255, 408; hann sat it næsta honum, Nj. 2; ganga til matar, ok sátu þeir um hríð, Eg. 483; svá vildi hverr maðr sitja ok standa sem hann bauð, … ok var rétt at segja at hann væri bæði konungr ok biskup yfir landinu, Bs. i. 67; s. fyrir, to be on the spot, Hm. 1: in greetings, sit heill! sitið heilir, ‘sit hale,’ be seated and welcome, Fms. x. 201, Ísl. ii. 438; nú sittú heill, Sighvat (Ó. H. in a verse); seggi biðr hann s. í frið, Skíða R. 28; s. at mat, to sit at meat, Fms. x. 378; s. at sumbli, Ls. 10; s. at tafli, to sit at chess, Ísl. ii. 359; s. at fé, s. at nautum, to tend sheep, neat-cattle, Boll. 336, Eg. 714, Sturl. i. 77; s. at málum, to sit over a case, debate it, Ld. 18; s. á stefnu, to be in the chair at a meeting, Ó. H. 85: s. upp, to sit up, sit erect; þeir létu hann s. upp í hauginum, Nj. 118: to sit at table, Jökull sat upp ok orti vísu, Ó. H. 191; gékk konungrinn at sjá þá er upp sátu, who sate at table, Greg. 43; Eyvindr hafði mest forráð at veizlunni, ok sat ekki upp, Orkn. 246; þeim sinnum er jarl sat upp (uppi Ed.) mataðisk sveinninn með honuni, Fms. ix. 245: s. úti, to sit outside (at night), of wizards (úti-seta), Vsp. 21, Orkn. 234, 246; þat er úbóta-verk at s. úti, N. G. L. i. 350; svá segja menn at Gunnhildr, fóstra Hákonar, léti s. úti til sigrs honum … en Þórdís skeggja er sú kona kölluð sem sagt er at úti sæti, Fms. vii. 275.
    2. with prepp.; sitja á svikræðum, svikum við e-n, to plot against, Fms. i. 263, ii. 34; sitja á sér, to control, constrain oneself; Hallgerðr sat mjök á sér um vetrinn, Nj. 25; hann gat ekki á sér setið, he could not keep quiet:—s. fyrir e-u, to be exposed to, to have to stand the brunt of; s. fyrir ámæli, hættu, afar-kostum, Nj. 71, Fms. v. 71, vii. 125; s. fyrir svörum, to stand questions, be the spokesman, iv. 274, vi. 13, Ölk. 36, Band. 12; s. fyrir málum, to lead a discussion, Fms. ix. 98; s. fyrir e-m, to sit in ambush (fyrir-sát), Nj. 94, 107. Ld. 218: ellipt., Nj. 94, Eg. 577, 743:—s. hjá, to sit by:—s. til e-s, to watch for; er þar til at sitja, Nj. 103:—s. um e-t, to watch for an opportunity; þeir sátu um at rengja, 242; er ætíð sátu um þat at spilla friðinum, Magn. 464: to plot against, s. um sæmd e-s, Fms. v. 273; hann sitr um ríki hans, 293; s. um líf e-s, to seek one’s life, Ld. 40, Fms. i. 223; s. um e-n, to waylay, Landn. 287, Nj. 131:—s. undir, to sit under one, keep him on one’s knees; s. undir barni, sittu undir mér! s. undir lestri, to ‘sit under’ a preaching; s. undir hlyðni, to be subject to, Sks. 476 B:—s. yfir e-u, to sit over a thing; s. yfir drykkju, Eg. 6; s. yfir sjúkum manni, to sit up with a sick person, Fms. vii. 166, x. 250; esp. with a woman in labour, iv. 32, viii. 8 (yfirsetu-kona = a midwife); also, sitja yfir málum manna, to attend to (as judge), Ó. H. 86, Fms. vii. 60, Nj. 189; ekki er nú tóm at s. yfir kvæðum, to listen to songs, Ísl. ii. 235; s. yfir varningi sínum, to sit over one’s wares, Sks. 28: to superintend, Fms. viii. 5 (Fb. ii. 533): sitja yfir e-u, to take possession of what belongs to another person; at úvinir mínir siti eigi yfir mínu, Ísl. ii. 146, 224; þeir menn hafa setið yfir eignum várum ok ættleifð, Fms. i. 223; sitr nú yfir fé því Atli inn skammi, Eg. 468; hann sat yfir virðingu allra höfðingja, Nj. 173; s. yfir hlut e-s, 89, Ld. 66, Eg. 512: s. yfir skörðum hlut, to suffer a loss of right, Ld. 266.
    II. to abide, stay, sojourn; sitja heima, to stay at home; sitr Gunnarr nú heima nokkuta hríð, Nj. 106; s. heima sem dóttir (heima-sæta); s. heima sem mær til kosta, Sams. S. 6; sat hann þar hálfan mánuð, Nj. 106; þat var engi siðr at s. lengr en þrjár nætr at kynni, Eg. 698; viku var at boðinu setið, Ld. 200; í slíkum fagnaði sem þeir sátu, Fms. x. 260; hann sat at Gufuskálum inn þriðja vetr, Eg. 592; setið hefir þú svá nær, at þú mættir hafa hefnt þessa, Nj. 178; sátu þingmenn Runólfs í hverju húsi, Bs. i. 20; s. kyrr, to remain quiet, stay at home, Grág. i. 163; s. í festum, of a betrothed woman between the espousals and the wedding, Nj. 4: to reside, Haraldr konungr sat optast á Rogalandi, Eg. 367, Nj. 268, Fms. i. 23, Ver. 60: s. at löndum, to reign, Hkr. ii. 3; s. at búum sínum, Fs. 12; sitja búðsetu, to live in a booth, Grág. i. 187, ii. 71; s. strandsetri, to live on the coast(fishing), i. 263, 290; s. slímu-setri, to hang on to a place, living upon other people, Gþl. 200, N. G. L. i. 70; þér munut þurrt hafa um setið allar vitundir, had no part nor knowledge of it, Sturl. iii. 261: to stay, answer not to a call, Grág. i. 447; nú sitr einn hverr lengr niðri, N. G. L. i. 40; s. um stefnu, 344; ef hann sitr svá þrjá vetr at hann geldr eigi tíund sína rétta, K. Á. 94; s. hjá e-u, to be neutral, take no part; hann hafði áðr setið hj;á málum þessum, Lv. 9, Ísl. ii. 267, Nj. 84, 97; þú lætr þá menn s. hjá kyrra, remain undisturbed, Ld. 258; s. hjá fé, to tend sheep.
    2. a fishing term, to sit fishing on a mið, q. v.; á þær vastir er hann var vanr at s. ok draga flata fiska … þeir váru komnir svá langt út, at hætt var at s. útarr fyrir Miðgarðs-ormi, Edda 35.
    3. to tarry; görði liðinu leitt at sitja, Fms. x. 344; s. veðr-fastr, to lie weather-bound, Eg. 482; s. í díblissu, to sit in a dungeon, Fms. ix. 219; s. kyrr, Grág. i. 163; s. fyrir, to remain sitting, Fms. v. 66; sitja til járns, to sit preparing for the ordeal, 308, 311; s. fyrir ádrykkju e-s, to be one’s cup-mate, Eg. 253.
    III. with acc.; sitju e-t ór hendi sér, to ‘sit a thing out of one’s hands,’ let it slip through idleness, Fms. v. 276: mod., s. e-t af sér, id.; skulut ér ekki sitja byri því heldr, miss a fair wind, vi. 358; þegjandi sitr þetta Þórir jarl á Mæri, Orkn. (in a verse); hafði annat bréf komit til Lopts á sama sumri, ok sat hann bæði (acc.), he ‘sate it off,’ i. e. did not answer to the call, Bs. i. 726; (so in mod. usage, s. e-n af stokki, to ‘sit him off,’ wait till he is gone;) sátu margir af sínum hestum, many ‘sate off’ dismounted from, their horses, Fms. vi. 211; sitja rétti sínum, to remain inactive until one’s right is prescribed, Grág. ii. 91, K. Þ. K. 26.
    2. sitja vel (ílla) jörð, to keep one’s estate in good (bad) order; sal hann þann bæ vel, Brandkr. 57; þessi jörð er vel setin; sátu þessir allir brullaup sitt í Gautavík, Vígl. 33; s. launþing, to hold a secret meeting, Fms. xi. 219.
    3. sitja e-t, to put up with an injury; eigi mundu þeir þvilíka skömm eðr hneisu setið hafa, Ísl. ii. 338; þykkisk hann þá lengr hafa setið Sveini þann hlut er hann mundi eigi öðrum þola, Fms. xi. 62; menn munu þat eigi s. þér, ef þú meiðir fé manna, Glúm. 342; s. mönnum slíkar hneisur, Ld. 278; s. mönnum skammir ok skapraunir, Fms. ii. 14; s. e-m frýju, Hkr. iii. 397; er slíkt engum manni sitjanda (gerund.), ‘tis not to be endured from any man, Korm. 162.
    4. to cut one off from; fyrr munu þér svelta í hel, enn þér sitið oss mat, Fms. vi. 152; hugðusk þeir Sveinn at s. honum vatn, x. 407; ok mundi svá ætla at s. þeim mat þar í Eyjunum, Orkn. 410.
    IV. reflex. in recipr. sense; þeir skulu svá nær sitjask ( sit so near one another) at hvárir-tveggi nemi orð annarra, Grág. i. 69; er mér lítið um at hætta til lengr at þit sitisk svá nær, Ld. 158.
    2. part., nú mun eigi mega sitjanda hlut í eiga, there is no time to rest, Nj. 110.

    Íslensk-ensk orðabók > SITJA

  • 9 stól-brúða

    u, f. a ‘chair-bride,’ chair-post, thus called from the heads carved at the top of the uprights (Worsaae, No. 556); þeir sá Þór með hamri sitja skorinn á stóðbrúðunum, Fbr. 170; þeir sá Sólrúnu sitja á stóli ok var hár hennar bundit við stólbrúðurnar, Bárð. 31 new Ed. (thus the vellum brúðirnar of the Ed. is an error); hón hnígr þá aptr at stólbrúðunum, Fas. ii. 223; síðan drap hann sér við stólbrúði (-brúðu?), ok fann at þar sat maðr á stóli, Grett. 37 new Ed.

    Íslensk-ensk orðabók > stól-brúða

  • 10 stólbrúða

    f. ‘chair-bride’, chair-post with a carved head.

    Íslensk-ensk orðabók > stólbrúða

  • 11 stólbrúðr

    f. ‘chair-bride’, chair-post with a carved head.

    Íslensk-ensk orðabók > stólbrúðr

  • 12 ak-stóll

    m. probably a chair on wheels or castors; Ketilbjörn sat á akstóli injök við pall, in the banquet at Flugumýri in the year 1253, Sturl. iii. 182.

    Íslensk-ensk orðabók > ak-stóll

  • 13 borð-stóll

    m. a chair used at table, D. N.

    Íslensk-ensk orðabók > borð-stóll

  • 14 brúðar-gangr

    m. the bridal procession; both the procession to and from the church (first the maids and women, then the ladies, and the bride, as the chief person, last); and again, the procession of the bride and ladies from the bride’s room (brúðarhús) into the hall, where the men were assembled with the bridegroom. After grace had been said, both in the stofa, to the men, and in the bride’s-bower, to the ladies, two dishes were served; a toast, called Heilags Anda skál or Heilags Anda minni (Holy Ghost’s toast), perhaps a continuation of the heathen Bragarfull, was then given; at this signal the marshal (siðamaðr) went up to the bride’s room and summoned the brides (ladies) to come down to the stofa and join the men; this was the second procession. The bride then sat on the bride’s chair, and every one took his lady, and the feast went on in common. This custom is obsolete, but the word remains: a slow, stately walk, with an air of importance in measured steps, is called in Icel. a ‘bride’s walk,’ like that of brides on a wedding day; [cp. Germ. brautgang.]

    Íslensk-ensk orðabók > brúðar-gangr

  • 15 brúðar-stóll

    m. the bride’s chair, N. G. L. i. 184.

    Íslensk-ensk orðabók > brúðar-stóll

  • 16 FRAM

    * * *
    adv.
    1) forward; hann féll f. á. fœtr konungi, he fell forward on his face at the king’s feet; f. rétt, straight on; koma f., to reappear;
    3) on the fore part, in front, opp. to aptr( maðr f., en dýr aptr); aptr ok f., fore and aft, of a ship;
    4) joined with preps. and particles, bíða f. á dag, f. á nótt, to wait far into the day, or night; bíða f. um jól, to wait till after Yule; fyrir lög f., in spite of the law; f. undan eyjunni; off the island;
    5) of time, hversu er f. orðit, how late is it, what time is it? f. orðit dags, late in the day.
    * * *
    adv.—the Icel. has a triple adverbial form, fram, denoting the going to a place (ad locum); frammi, the being in a place (in loco); framan, the going from a place (a loco)—compar. framarr (mod. framar) or fremr, = Goth. framis; superl. framast (framarst) or fremst: proncd. with a double m = framm; and that such was the case in olden times may be seen from Fms. vi. 385 and Skálda 168, 171. This adv. with its compds and derivatives may be said to have been lost in Germ. as well as Engl., and at a very early time. Even Ulf. uses fram as a prep. in the sense of ἀπό, like the A. S. and Engl. from, Swed. från: only in two passages Ulf. uses fram as adv., viz. Rom. xiii. 12, where he renders ‘the night is far spent’ (nóttin er um liðin of the Icel. N. T.) by framis galeiþan, which recalls to mind the Icel. fram-liðinn = deceased, past; and Mark i. 19, where προβαίνειν is rendered by gaggan framis = Icel. ganga framarr or ganga fram; cp. also the Goth. compds fram-gahts = progress, Philipp. i. 25; fram-aldrs = stricken in years; fram-vigis = Icel. fram-vegis; fram-vairþis = further: in O. H. G. vram = ultra still occurs, but is now lost in Germ. as well as in Engl.: the Icel., on the other hand, makes a clear distinction between the prep. frá ( from) and fram, on, forward, = Gr. πρόσω, Lat. porro, pro-; in some compds the sense from appears, e. g. framandi, a stranger,—Ulf. framaþeis, prop. one who is far off or from far off; so also fram-liðinn, gone, past; ganga fram, to die.
    A. fram, forward, (opp. to aptr, backward); aðra leið aptr en fram, 655 xxxii. 18; hann féll fram á fætr konungi, he fell forward on his face at the king’s feet, Eg. 92; stefna fram ( to go on) hina neðri leið, 582; brautin liggr þar fram í milli, id.; cf þeir vilja fram, or, fram á leið, forward, Sks. 483; fram rétt, straight on, Fms. ii. 273, v. l.; fram, fram! on, on! a war cry, Ó. H. 215: koma fram, to reappear, arrive, after being long unheard of; hann kom fram í Danmörku, Fms. i. 62; hann kom fram í kaupstað þeim er …, Ísl. ii. 332; ok kómu þar fram, er Kirjálar vóru á fjalli, Eg. 58: the phrase, fram í ættir, in a far or distant degree (of relationship), 343: people in Icel. in the 14th century used to say, fram til Noregs, up to Norway (cp. up to London), Dipl. ii. 15, 16.
    II. fram is generally applied to any motion outwards or towards the open, opp. to inn, innar; thus fram denotes the outer point of a ness, fram á nes; Icel. also say, fram á sjó, towards the high sea, (but upp or inn at landi, landwards); also, towards the verge of a cliff or the like, fram á hamarinn (bergit), Eg. 583: when used of a house fram means towards the door, thus, fara fram í dyr (eldhús), but inn or innar í baðstofu (hence fram-bær), var hón ávalt borin fram ok innar, she was borne in a litter out and in, Bs. i. 343: of a bed or chair fram denotes the outside, the side farthest from the wall, horfir hón til þils, en bóndi fram, she turned her face to the wall, but her husband away from it, Vígl. 31.
    β. again, Icel. say, fram á dal, up dale, opp. to ofan dalinn, down dale.
    III. without motion, the fore part, opp. to aptr, hinder part (cp. fram-fætr); aptr krókr en fram sem sporðr, Fms. ii. 179; maðr fram en dýr aptr (of a centaur), 673. 2, Sks. 179; aptr ok fram, fore and aft, of a ship, Fms. ix. 310.
    IV. joined with prepp. or particles, Lat. usque; bíða fram á dag, fram á nótt, fram í myrkr, to wait far into the day, night, darkness, Bs. ii. 145; bíða fram yfir, er fram um Jól, etc., to bide till after Yule; um fram, past over; sitja um þat fram er markaðrinn stóð, to stay till the fair is past, Fb. i. 124; fram um hamarinn (bergit), to pass the cliff, Eg. 582; ríða um fram, to ride past or to miss, Nj. 264, mod. fram hjá, cp. Germ. vorbei:—metaph., vera um fram e-n, above, surpassingly; um fram aðra menn, Fb. i. 91, Fms. vi. 58, passim; um alla hluti fram, above all things: yfir alla hluti fram, id., Stj. 7: besides, Sks. 41 new Ed.: fyrir lög fram, in spite of the law, Fms. iii. 157; fyrir rétt fram, 655 xx. 4; fyrir lof fram, without leave, Grág. i. 326; fyrir þat fram, but for that, ii. 99: the phrase, fyrir alla hluti fram, above all things, 623. 19.
    β. temp., fyrir fram means beforehand, Germ. voraus; vita, segja fyrir fram, to know, tell beforehand, Germ. voraus-sagen.
    γ. fram undan, projecting, stretching forward; fram undan eyjunni, Fms. ii. 305.
    δ. the phrase, fram, or more usually fram-orðit, of time, hvað er fram-orðit, how late is it? i. e. what is the time? Ld. 224; þá var fram-orðit, it was late in the day, Clem. 51; þá er fram var orðit, 623. 30: dropping ‘orðit,’ þeir vissu eigi hvat fram var (qs. fram orðit), they did not know the time of day, K. Þ. K. 90: with gen., fram-orðit dags, late in the day, Fms. xi. 10, Ld. 174; áfram, on forward, q. v.
    V. with verbs,
    α. denoting motion, like pro- in Latin, thus, ganga, koma, sækja, falla, fljóta, renna, líða, fara … fram, to go, come, flow, fare … forward, Eg. 136, Fms. ii. 56, Jb. 75, passim: of time, líða fram, Bs. ii. 152 (fram-liðinn).
    β. rétta, halda fram, to stretch, hold forth, Nj. 3; flytja, bera, draga, leiða, færa, selja, setja fram, to bring … forward, Sks. 567; leggja fram, to ‘lay forth,’ discharge, Fms. v. 293, Nj. 3, 11; bjóða fram, to offer; eggja, hvetja fram, to egg on; segja fram, to pronounce; standa, lúta fram, etc.
    γ. sjá, horfa, stökkva … fram fyrir sik, to look, jump forward, opp. to aptr fyrir sik, Nj. 29:—impers., e-m fer fram, to grow, make progress; skara fram úr, to stand out.
    B. frammi, (for the pronunciation with a double m vide Skálda 169,) denotes in or on a place, without motion, and is formed in the same way as uppi from upp, niðri from niðr; Icel. thus say, ganga fram, niðr, upp, to go on, go down, go up; but vera frammi, niðri, uppi, to be in, etc.; if followed by a vowel, the final i may be dropt, thus, vera frammi á dal, or framm’ á dal, Hrafn. 6; sitja framm’ fyrir hásæti (= frammi fyrir), Ó. H. 5; just as one may say, vera niðr’ á (qs. niðri á) engjum, upp’ á (= uppi á) fjalli: as to direction, all that is said of fram also applies to frammi, only that frammi can but denote the being in a place; Icel. thus say, frammi á dal in a dale, frammi í dyrum in-doors, frammi á fjalli on a fell, frammi á gólfi on the floor, frammi á sjó, etc.; þeir Leitr sitja frammi í húsum, Fær. 181, cp. also Hrafn. 1; sitja (standa) frammi fyrir e-m, to sit ( stand) before one’s face, Hkr. ii. 81.
    II. metaph. the phrase, hafa e-t frammi, to perform a thing, Nj. 232, Sks. 161: to use, shew, in a bad sense, of an insult, threatening, or the like; hafa þeir f. mikil-mæli ok heita afarkostum, Hkr. i. 191: the particle í is freq. prefixed, hafa í frammi, (not á frammi as áfram, q. v.); svá fremi skaltú rógit í frammi hafa, Nj. 166; þarftú þá fleira í frammi at hafa en stóryrði ein ok dramblæti, Fas. i. 37; hafðú í frammi kúgan við þá uppi við fjöllin, Ísl. ii. 215: to exercise, Bs. i. 852; hafa f. ípróttir, Fms. ix. 8 (rare); láta, leggja f., to contribute, produce, Fas. iii. 118, Fms. vi. 211.
    C. framan, from the front side; framan at borðinu, to the front of the table, Fb. ii. 302; framan at e-u, in the face or front of (opp. to aptan að, from behind); skaltú róa at framan borðum skútunnar, thou shall row towards the boards of the boat, of one boat trying to reach another, Háv. 46; taka framan af e-u, to take ( cut) from the fore part, Od. xiv. 474; framan á skipinu, the fore part of the ship, Fms. ii. 179; framan um stafninn, vi. 78.
    β. temp., framan af sumri, vetri, hausti, váti, the beginning, first part of summer …; also simply framan af, in the beginning.
    γ. of the fore part of the body; nokkut hafit upp framan nefit, Ld. 272; réttnefjaðr ok hafit upp í framan-vert, a straight nose and prominent at the tip, Nj. 29; framan á brjóstið, on the breast; framan í andlitið, in the face; framan á knén, í stálhúfuna framan, Fms. viii. 337; framan á þjóhnappana, Sturl. i. 14 (better aptan á).
    δ. with the prep. í preceding; í framan, adv. in the face; rjóðr í framan, red in the face; fölr í framan, pale-faced, etc., freq. in mod. use.
    2. fyrir framan, before, in front of, with acc. (opp. to fyrir aptan, behind); fyrir framan slána, Nj. 45; fyrir framan hendr honum, 60; fyrir framan hamarinn, Eg. 583; fyrir framan merki, Fms. i. 27, ii. 84: as adv., menn stóðu með vápnum fyrir framan þar sem Flosi sat, before F. ‘s seat, Nj. 220; þá var skotið aptr lokhvílunni ok sett á hespa fyrir framan, Fms. ii. 84: að framan, above.
    3. as framan is prop. an adv. from the place, Icel. also say, koma framan af dal, framan af nesi, framan ór dyrum, etc., to come down the dale, etc., vide fram above.
    4. ‘framan til’ in a temp. sense, up to, until; nú líðr til þings framan, it drew near to the time of parliament, Nj. 12; líðr nú til þings framan, Ld. 88; leið nú framan til Jóla, Ísl. ii. 42; framan til Páska, Stj. 148; framan til vetrnátta, D. N.; framan til þess er hann átti við Glám, Grett. 155; framan til Leiðar, Anal. 172; frá upphafi heims framan, from the beginning of the world, Ver. 1; in mod. usage simply fram in all such instances.
    D. Compar. framarr, farther on; superl. framast, fremst, farthest on:
    1. loc., feti framarr, a step farther on, Lv. 59; þar er þeir koma framast, the farthest point they can reach, Grág. i. 111; þar sem hann kömr framast, 497; hvar hann kom framarst, Fms. xi. 416; svá kómu þeir fremst at þeir unnu þá borg, i. 114; þeir eru mest til þess nefndir at framast ( foremost) hafi verit, Ísl. ii. 368; þeir er fremst vóru, Fms. v. 78.
    2. temp. farthest back; er ek fremst um man, Vsp. 1; hvat þú fyrst um mant eða fremst um veizt, Vþm. 34; frá því ek má fremst muna, Dipl. v. 25.
    II. metaph. farther, more, superl. farthest, most; erat hann framarr skyldr sakráða við menn, Grág. i. 11; nema vér reynim oss framarr, Fær. 75; meta, hvárra þörf oss litisk framarr ganga, whose claim appeared to us the strongest, Dipl. ii. 5.
    β. with dat., venju framarr, more than usual; því framarr sem, all the more, Fms. i. 184.
    γ. with ‘en’ following; framar en, farther than, more than; mun hér því ( therefore) framarr leitað en hvarvetna annars-staðar, Fms. i. 213; at ganga framarr á hendr Þorleiki en mitt leyfi er til, Ld. 154; hversu Þorólfr var framarr en ek, Eg. 112; framarr er hann en ek, he is better than I, Nj. 3; sókn framarr ( rather) en vörn, 236; framarr en ( farther than) nú er skilt, Js. 48; því at hann væri framarr en aðrir menn at sér, better than other men, Mar. 25.
    2. superl., svá sem sá er framast ( foremost) elskaði, Fs. 80; svá sem framast má, 655 xi. 2; sem Guð lér honum framast vit til, Js. 5: with gen., konungr virði hann framast allra sona sinna, Fms. i. 6; at Haraldr væri framast þeirra bræðra, 59; framast þeirra at allri sæmd, viii. 272.

    Íslensk-ensk orðabók > FRAM

  • 17 frið-stóll

    m. a chair of peace, Sturl. i. 155 C.

    Íslensk-ensk orðabók > frið-stóll

  • 18 gullinn

    a. golden.
    * * *
    adj. golden, hardly used save in poetry; gullnar töflur, Vsp. 60; gullin ker, Gm. 7; gullnum stóli á, seated in a golden chair, Hm. 105; of gullna sali, the golden halls, Fsm. 5; g. gunnfáni, Hkv. 2. 17; gullin simu, golden thrums, 1. 3 ( the thrums of the Norns).
    COMPDS: gullinbursti, gullinhorni, gullinkambi, gullinstóla, gullintanni, gullintoppa.

    Íslensk-ensk orðabók > gullinn

  • 19 gull-stóll

    m. a gold chair, Fas. i. 36, Karl. 471.

    Íslensk-ensk orðabók > gull-stóll

  • 20 hásætis-maðr

    m. the man in the chair, Ísl. ii. 438.

    Íslensk-ensk orðabók > hásætis-maðr

См. также в других словарях:

  • chair — [ ʃɛr ] n. f. • XVe; car 1080; lat. caro, carnis→ carné; acharner I ♦ 1 ♦ Substance molle du corps de l homme ou des animaux, essentiellement constituée des tissus musculaire et conjonctif (opposé à squelette). La chair et les os. Os dépouillés… …   Encyclopédie Universelle

  • chair — 1. (chêr) s. f. 1°   Toutes les parties molles du corps de l homme et des animaux, et plus particulièrement la partie rouge des muscles. Recevoir une blessure dans les chairs. •   Mais je n ai plus trouvé qu un horrible mélange D os et de chairs… …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • chair — CHAIR. s. fém. Substance molle et sanguine, qui est entre la peau et les os de l animal. Chair vive, chair morte, chair ferme. Avoir un coup d épée dans les chairs. Avoir la chair bonne. On guérit aisément les blessures qui ne sont que dans les… …   Dictionnaire de l'Académie Française 1798

  • chair — CHAIR. s. f. Substance molle & sanguine qui est entre la peau & les os de l animal. Chair vive. chair morte. chair ferme. il a un coup d espée dans les chairs. il a la chair bonne, on guerit aisément ses blessures. il a la chair mauvaise, il est… …   Dictionnaire de l'Académie française

  • chair — Chair, Caro, Ce que communéement disons Chair, Les Hebrieux dient Scheer. Parquoy semble que nous ayons laissé la premiere lettre, et nous soyons accoustumez à prononcer Cheer. Tous vendans chair cuite, Omnes popinarum institores, B. ex Seneca.… …   Thresor de la langue françoyse

  • Chair — (ch[^a]r), n. [OE. chaiere, chaere, OF. chaiere, chaere, F. chaire pulpit, fr. L. cathedra chair, armchair, a teacher s or professor s chair, Gr. ? down + ? seat, ? to sit, akin to E. sit. See {Sit}, and cf. {Cathedral}, {chaise}.] [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • chair — [cher] n. [ME & OFr chaire < L cathedra: see CATHEDRA] 1. a piece of furniture for one person to sit on, having a back and, usually, four legs 2. a seat of authority or dignity 3. the position of a player in an instrumental section of a… …   English World dictionary

  • chair — ► NOUN 1) a separate seat for one person, with a back and four legs. 2) the person in charge of a meeting or an organization. 3) a professorship. 4) (the chair) US short for ELECTRIC CHAIR(Cf. ↑electric chair). ► …   English terms dictionary

  • Chair — Chair, v. t. [imp. & p. p. {Chaired}; p. pr. & vb. n. {Chairing}.] 1. To place in a chair. [1913 Webster] 2. To carry publicly in a chair in triumph. [Eng.] [1913 Webster] 3. To function as chairperson of (a meeting, committee, etc.); as, he… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • chair — chair; chair·man·ship; chair·o·plane; chair·man; …   English syllables

  • chair — [n1] single seat furniture armchair, bench, cathedra, recliner, rocker, sling*; concept 443 chair [n2] person in or position of authority captain, chairperson, director, fellowship, helm, instructorship, leader, monitor, position of control,… …   New thesaurus

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»