-
1 calfio
-
2 calefacio
calefacio u. synk. calfacio (mit Umlaut calficio), fēcī, factum, ere, Passiv calefīo u. calfīo, factus sum, fierī, selten calfacior (mit Umlaut calficior), factus sum, facī, warm-, heiß machen, erwärmen, erhitzen, heizen (Ggstz. refrigerare), I) eig.: a) physisch, absol., calef. igni, Quint. 5, 10, 58. – mit Acc., calf. dolium, Cato: calf. ceram, Vitr.: calf. balineum domi, Plin. ep.: calef. fornum ad panis coquendi modum, bis zur Brothitze heizen, Pallad.: eā parte calf. cellam (v. der Sonne), Vitr.: calf. igne focum, Ov.: amnes sanguine, Claud.: minora balnearia et minora miliaria citius calefiunt, Sen.: ut murena et conger ne calefierent, Plaut.: uti testudines alveolorum ex communi hypocausto calfaciantur, Vitr.: quo celerius et calefit et frigescit aqua, Cels.: iube huic aquam calefieri, Plaut.: balineum calfieri iubebo, Cic.: officium calamistrorum in igne calefaciendorum, Porphyr.: calamistra calefacta, Varr. LL.: calefacta aqua, Val. Max.: ovum calefactum, Plin.: Partiz. im Compar., calfactior potio, heißeres, Pelagon. veterin. 28. – scherzh., forum aleatorium calfecimus, wir haben das Würfelbrett nicht kalt werden lassen, Aug. b. Suet. Aug. 71, 3. – b) animalisch: α) übh., absol., prope sist, aestu calefacit (Vulcani filius), Plaut. Epid. 674 G. – m. Acc., calfic. corpus, v. Feuer, Cic.: calef. brachia, crura, Cels.: calf. manum algentis sinu, Ov.: fauces calefiunt, Cornif. rhet.: calidus homo refrigerare se debet, frigidus calefacere, Cels.: non poterat calefieri, am Körper warm werden (v. einem Greis), Hier.: calficiens se, Eccl.: sudore calefacti, Petr.: carnes assiduo incubitu calefactae, Solin.: oleo et vino calefacti, Frontin.: rubor calefacta per ora cucurrit, Verg. – β) von Getränken u. Heilmitteln, wärmen, bähen, absol., novum vinum refrigerare, vetus calefacere, Varr. fr.: aliae res calefaciunt, aliae refrigerant, Cels.: reliqua malagmata fere calefaciunt, Cels.: magis calefacit adeps, si vetus est Cels. – m. Acc., nam ferme convenit, vinum, ub potum est, calefacere corpora, Gell.: malagma lateris dolorem bene calfacit, Scrib.: acopum perunctum refrigeratos calfacit, Scrib. – Partiz. subst., calefacientia, ium, n., erwärmende Mittel (Ggstz. refrigerantia), Cels. 3, 12; 4, 2 u. ö. – II) übtr.: 1) jmdm. warm machen, einheizen = jmdm. derb zusetzen, jmd. beunruhigen, calface hominem, Cic.: si Parthi vos nihil calficiunt, nos hic frigore rigescimus, Cael. in Cic. ep.: Gabinium ad populum luculente calefecerat Mummius, Cic. ep.: nos Ventidianis rumoribus calficimur, Cic. fr. – 2) (poet.) in Feuer setzen, aufregen, leidenschaftlich stimmen, calefacta corda tumultu, Verg. Aen. 12, 269: vino calefacta Venus, Claud. de bell. Gild. 182: calefactus miles, der hitzige, Ov. Ib. 48. – / calface, Cic. ep. 16, 18, 2: calfacere, Vitr. 6, 6, 2: calfacimini, Vulg. Iacob. 2, 16: calfaciantur, Vitr. 5, 10, 1: calfacito, Cato r. r. 76, 2 u. 157, 10. – Formen mit dem Umlaut (calfic.): calficiens, Itala Ioann. 18, 25: calficiendum, Cic. de nat. deor. 2, 151: calficimur, Cic. fr. p. 43, 15 K.: calficiunt, Cael. in Cic. ep. 8, 6, 4 B. mit cod. M (Wesenb. calfaciunt).
-
3 excalfio
ex-calfio, s. ex-calfacio.
-
4 recalfacio
re-calfacio, - calfīo, s. re-calefacio.
-
5 calefacio
calefacio u. synk. calfacio (mit Umlaut calficio), fēcī, factum, ere, Passiv calefīo u. calfīo, factus sum, fierī, selten calfacior (mit Umlaut calficior), factus sum, facī, warm-, heiß machen, erwärmen, erhitzen, heizen (Ggstz. refrigerare), I) eig.: a) physisch, absol., calef. igni, Quint. 5, 10, 58. – mit Acc., calf. dolium, Cato: calf. ceram, Vitr.: calf. balineum domi, Plin. ep.: calef. fornum ad panis coquendi modum, bis zur Brothitze heizen, Pallad.: eā parte calf. cellam (v. der Sonne), Vitr.: calf. igne focum, Ov.: amnes sanguine, Claud.: minora balnearia et minora miliaria citius calefiunt, Sen.: ut murena et conger ne calefierent, Plaut.: uti testudines alveolorum ex communi hypocausto calfaciantur, Vitr.: quo celerius et calefit et frigescit aqua, Cels.: iube huic aquam calefieri, Plaut.: balineum calfieri iubebo, Cic.: officium calamistrorum in igne calefaciendorum, Porphyr.: calamistra calefacta, Varr. LL.: calefacta aqua, Val. Max.: ovum calefactum, Plin.: Partiz. im Compar., calfactior potio, heißeres, Pelagon. veterin. 28. – scherzh., forum aleatorium calfecimus, wir haben das Würfelbrett nicht kalt werden lassen, Aug. b. Suet. Aug. 71, 3. – b) animalisch: α) übh., absol., prope sist, aestu calefacit (Vulcani filius), Plaut. Epid. 674 G. – m. Acc., calfic. corpus, v. Feuer, Cic.: calef. brachia, crura, Cels.: calf. manum algentis sinu, Ov.: fauces————calefiunt, Cornif. rhet.: calidus homo refrigerare se debet, frigidus calefacere, Cels.: non poterat calefieri, am Körper warm werden (v. einem Greis), Hier.: calficiens se, Eccl.: sudore calefacti, Petr.: carnes assiduo incubitu calefactae, Solin.: oleo et vino calefacti, Frontin.: rubor calefacta per ora cucurrit, Verg. – β) von Getränken u. Heilmitteln, wärmen, bähen, absol., novum vinum refrigerare, vetus calefacere, Varr. fr.: aliae res calefaciunt, aliae refrigerant, Cels.: reliqua malagmata fere calefaciunt, Cels.: magis calefacit adeps, si vetus est Cels. – m. Acc., nam ferme convenit, vinum, ub potum est, calefacere corpora, Gell.: malagma lateris dolorem bene calfacit, Scrib.: acopum perunctum refrigeratos calfacit, Scrib. – Partiz. subst., calefacientia, ium, n., erwärmende Mittel (Ggstz. refrigerantia), Cels. 3, 12; 4, 2 u. ö. – II) übtr.: 1) jmdm. warm machen, einheizen = jmdm. derb zusetzen, jmd. beunruhigen, calface hominem, Cic.: si Parthi vos nihil calficiunt, nos hic frigore rigescimus, Cael. in Cic. ep.: Gabinium ad populum luculente calefecerat Mummius, Cic. ep.: nos Ventidianis rumoribus calficimur, Cic. fr. – 2) (poet.) in Feuer setzen, aufregen, leidenschaftlich stimmen, calefacta corda tumultu, Verg. Aen. 12, 269: vino calefacta Venus, Claud. de bell. Gild. 182: calefactus miles, der hitzige, Ov. Ib. 48. – ⇒ calface, Cic. ep. 16, 18, 2: calfacere, Vitr. 6, 6, 2: calfacimini, Vulg.————Iacob. 2, 16: calfaciantur, Vitr. 5, 10, 1: calfacito, Cato r. r. 76, 2 u. 157, 10. – Formen mit dem Umlaut (calfic.): calficiens, Itala Ioann. 18, 25: calficiendum, Cic. de nat. deor. 2, 151: calficimur, Cic. fr. p. 43, 15 K.: calficiunt, Cael. in Cic. ep. 8, 6, 4 B. mit cod. M (Wesenb. calfaciunt).Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > calefacio
-
6 excalfio
ex-calfio, s. excalfacio.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > excalfio
-
7 recalfacio
re-calfacio, - calfīo, s. recalefacio.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > recalfacio
-
8 calefacio
călĕ-făcĭo, or contr. calfăcĭo (as calidus = caldus, calidarius = caldarius, etc.), fēci, factum, 3, v. a. (in the time of Quint. the contracted form seems to have been the prevailing one, v. Quint. 1, 6, 21; also Charis. p. 220 P. gives as pass. calfio. In the poets usage varies according to the demands of the verse;I.e. g., cālfācìt,
Ov. F. 4, 698;cālfăcienda,
id. A. A. 2, 214;cālfācti,
id. Ib. 48, and călĕfēcit, Lucr. 6, 687;călēfacta,
Verg. A. 12, 66; 12, 269 al. In prose writers—e. g. Quint. 5, 10, 58—the best MSS. vary between the two forms. — Imperat. calface, Cic. Fam. 16, 18, 2.— Pass. regularly calefio;once by a solecism calefacientur,
Vitr. 5, 10; cf.concalefaciuntur,
id. 4, 7) [caleo-facio].Lit., to make warm or hot, to warm, heat: ventus ubi percaluit calefecitque omnia, *Lucr. 6, 687:II.dolium calfacito,
Cato, R. R. 69, 2:ad calefaciendum corpus,
Cic. N. D. 2, 60, 151:igne focum,
Ov. F. 4, 698.— Pass.:calamistris calefactis,
Varr. L. L. 5, § 129 Müll.:abi intro ac jube huic aquam calefieri,
Plaut. Ep. 5, 1, 48:calefieri jussi reliquias,
id. Pers. 1, 3, 25:fauces calefiunt,
Auct. Her. 3, 12, 21:balineum calfieri jubebo,
Cic. Att. 2, 3, 3:Algenti manus est calfacienda sinu,
Ov. A. A. 2, 214:ovum cum porri suco calefactum,
Plin. 29, 3, 11, § 47:ora calefacta,
Verg. A. 12, 66.—Trop.A.In colloquial lang., to trouble, vex:B.calface hominem,
Cic. Fam. 16, 18, 2: si Parthi vos nihil calfaciunt, nos hic frigore frigescimus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 4:Gabinium calefecerat Memmius,
Cic. Q. Fr. 3, 2, 1.—Poet., of the passions, to heat, to rouse up, excite:C.calefacta corda tumultu,
Verg. A. 12, 269; Ov. Ib. 48:vino calefacta Venus,
Claud. B. Gild. 182.—To pursue something with zeal:forum aleatorium calfecimus,
Suet. Aug. 71 Ruhnk. -
9 ANGER: BE ANGERED
[V]CALEFIO (-FIERI -FACTUS SUM)CALFIO (-FIERI -FACTUS SUM) -
10 EXCITED: BE EXCITED
[V]GESTIO (-IRE -IVI -ITUM)CALEFIO (-FIERI -FACTUS SUM)CALFIO (-FIERI -FACTUS SUM) -
11 HEAT: BE HEATED
[V]CALEFIO (-FIERI -FACTUS SUM)CALFIO (-FIERI -FACTUS SUM)FERVEO (-ERE -BUI)FERVO (-ERE -VI) -
12 HOT: BECOME HOT
[V]CALESCO (-ERE CALUI)CALEFIO (-FIERI -FACTUS SUM)CALFIO (-FIERI -FACTUS SUM) -
13 HOT: GROW HOT
[V]CALESCO (-ERE CALUI)CALEFIO (-FIERI -FACTUS SUM)CALFIO (-FIERI -FACTUS SUM)RECALESCO (-ERE -CALUI)RECANDESCO (-ERE -DUI)FERVESCO (-ERE) -
14 WARM: BECOME WARM
[V]CALEFIO (-FIERI -FACTUS SUM)CALFIO (-FIERI -FACTUS SUM)CONCALESCO (-ERE -CALUI)DECALESCO (-ERE) -
15 WARM: BE WARMED
[V]CALEFIO (-FIERI -FACTUS SUM)CALFIO (-FIERI -FACTUS SUM)