Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

cūstōdia

  • 1 custodia

    cūstōdia, ae, f. (custos), die Wache, Hut, I) im allg., die Wache, Bewachung, Überwachung (Kontrolle), die Hut, Obhut, der Schirm, die Beschirmung, die Bewahrung, die Aufsicht, Beaufsichtigung, die achtsame Fürsorge, auch die Sicherheitsmaßregel ( hingegen tutela = der Schutz, die schützende Aufsicht) 1) eig.: a) übh., m. subj. Genet., hospitum privatorum, Liv.: pastoris, Col.: canum, Cic.: materni corporis, Cic.: templi, Liv.: tenebrarum ac parietum custodiae, Cic. – m. obj. Genet., mei capitis, Cic.: corporis, Cic. (vgl. unten no. d): ignis (Vestae), Cic.: regis, Beschirmung des Königs = Schonung des Lebens des Königs, Iustin. 2, 6, 18: rei publicae, Cic.: sui, Achtsamkeit auf sich selbst, Cels.: conservandi sui, Cic.: urbis, Obhut, Verwaltung der Stadt (zB. vom Präfektus Urbi), Vell. (vgl. unten no. d): c. diligens, Curt.: dura matrum, Hor.: fida canum, Cic.: fida iustitiae (subj. Genet.), Cic.: una c. fidelis memoriae rerum gestarum, die einzige zuverlässige Art der Aufbewahrung, Liv.: intentior, Liv.: frugum et pecudum c. sollers, Verg.: summa rei publicae, Cic. – alqm diligenti od. intentiore custodiā asservare, Liv. u. Curt.: sacra fideli custodiā asservare (v. einem Orte), Liv.: committere alci custodiam pecuniae, Curt.: continere tabulas privatā custodiā, Cic.: decipere custodiam pastoris (v. Tieren), Col.: dimittere (aufgeben) custodiam mei capitis, provinciae, Cic.: facere salutis custodiam, Scrib.: non sine tacita custodia haberi, heimlich überwacht (kontrolliert) werden, Frontin.: regis filium non sub hospitum modo privatorum custodia, sed publicae etiam curae ac velut tutelae esse velle, Liv.: eloquentiam orbam (gleichs. verwaiste Jungfrau) domi tenere saeptam liberali custodiā, Cic.: omnibus custodiis (jeder Art von Kontrolle) subiectus, Cic.: fratris liberos ne materni quidem corporis custodia tegere potuit, Cic. – b) die Aufsicht des Knabenführers, c. paedagogorum, Quint. 1, 2, 25. – c) die Aufsicht, Wache des Frauenwächters, tristis c., Prop. 2, 6, 39: tristis c. servi, Ov. art. am. 3, 601. – d) die Wache, Bewachung des Wächters (Nachtwächters, milit. Postens), das Wachehalten, Wachestehen, Schildwachestehen, verb. excubiae et custodiae, Cic. – m. subj. Genet., c. militum, Suet.: custodiae classium, Caes. – m. obj. Genet., c. arcis, Liv.: corporis, Cic.: portae, Suet.: portus, Liv.: urbis, Liv. – custodiae maritimae, Caes.: custodiae nocturnae praefectus, Nachtwachtmeister, Apul. – custodiae od. suae custodiae causā (als Leibwache), zB. Gallos equites suae custodiae causa circum se habere, Caes.: u. petere turmam equitum Romanorum, Sall. – agere urbis custodiam, Liv.: agitare hic custodiam, Plaut.: committere custodiam corporis feris barbaris, Cic.: credere alci custodiam illam od. custodiam alcis, Nep.: inde intentioris utrimque custodiae esse, Liv.: ponere navem ad custodiam, Caes.: ponere militem ad custodiam aditus, Liv.: polliceri excubias et custodias (Posten- u. Schildwachestehen), Cic.: praeesse custodiae portus, Liv.: remittere de custodiis maritimis, Caes.: saepire alqm custodiā militum, Suet.: neglegenter servare custodias, Liv.: tradere III cohortibus custodiam navium longarum, Caes. – haec a custodiis classium loca maxime vacabant, Caes.

    2) meton.: a) die Wache = die Wache stehenden Personen, der Wachtposten, die Schildwache, Leibwache, die Bedeckung, Besatzung, α) im Sing., in Prosa nur kollektiv, custodiam ex suis ac praesidium sex milia hominum unā reliquerunt, Caes. b. G. 2, 29, 4: pauci de custodia (Leibwache) Germani, Suet. Cal. 45, 1. – bei Dichtern v. einer Pers., cernis, custodia qualis vestibulo sedeat (v. der Tisiphone), Verg.: unicus anser erat, minimae custodia villae, Ov.: v. mehreren, abest custodia regis, Leibwache, Ov.: vigil Phrygios servat custodia muros, Ov. – β) im Plur. (oft verb. custodiae stationesque od. stationes custodiaeque, custodiae vigiliaeque od. ac vigiliae, praesidia custodiaeque), frequens custodiis locus, ein stark mit W. besetzter, Liv.: nocte dieque iuxta parata instructaque omnia custodiis ac vigiliis erant, Liv. – m. subj. Genet., custodiae hostium, Liv.: c. munitionum, Auct. b. Alex.: propter custodias Menapiorum (zB. clam transire non posse), Caes. – custodiae artae, Liv.: horribiles, Cic.: c. laxatae, Liv. – custodiis circumsaepire alqm, Lact.: vinclis custodiisque circummoenitum esse, Plaut.: circumdare horribiles custodias, Cic.: deducere custodias munitionum, Auct. b. Alex.: defendere sua tecta custodiis vigiliisque, Cic.: disponere custodias diligentius, Caes., paulo incautius in muro, Caes., u. verb. praesidia custodiasque ad ripas Ligeris, Caes.: custodias in portis, vigilias vicatim exigere (aufbieten), Liv.: alias custodias fallere, Liv.: eo (dadurch) custodias hostium fallere, Liv.: intentissimas custodias fallere (v. Sklaven), Sen.: inclusus nostris custodiis exercitus (feindl. Heer), Vell.: coloniam munire praesidiis, custodiis, vigiliis, Cic.: ponere custodias circa portas, Liv.: saepire domum custodiis, Nep.: saepire domum et vias acribus custodiis, Tac.: custodias tollere, die Zollwachtposten, Mautposten aufheben, Cic. de prov. cons. 10. – b) der Standort der Wache, der Wachtposten, Posten, haec mea sedes est, haec vigilia (Wache), haec custodia (Posten), hoc praesidium stativum (Standlager), Cic.: in hac custodia et tamquam specula (Warte) collocati sumus, Cic. – familias maximas in portubus atque custodiis habere (Zollwacht –, Mautposten), Cic. de imp. Pomp. 16.

    3) übtr., die Bewahrung, Beobachtung, decoris, Quint.: suae religionis (seines Eides), Quint.: summa pudoris, Sen.: diligentior ritus patrii, Vell.

    II) insbes., die Verwahrung, der Gewahrsam, die Haft, sowohl abstr. = Gefangenhaltung jmds., als auch konkret = das Gefängnis, bes. im Plur., 1) eig., m. subj. Genet., custodiae hominis privati, Cic.: custodiae amicorum propinquorumque, Cic. – c. artissima, Mela: publica, Cic.: regia, Cic.: nimis soluta, Liv.: tutissima, Cic. u. Liv. – bes. oft c. libera, im Zshg. auch bl. custodia, die freie Überwachung, Haft, der freie, weite Arrest (griech. φυλακώ ελευθέρα, indem einem Staatsgefangenen ein bestimmtes Gebiet als Aufenthalt angewiesen wird, das er nicht überschreiten darf), Liv. u.a., im Plur. v. mehreren, Sall. – attinere alqm publicā custodiā, Tac.: asservari privati hominis custodiis, Cic.: alqm huic optimae atque tutissimae custodiae non audere committere, Cic.: alqm in custodiam condere, conicere, Liv.: dare alqm in custodiam, Cic., alqm alci in custodiam, Suet.: dare se in custodiam (freie H.), Cic.: in libera custodia Albae decedere (sterben), Vell.: alqm ex custodia dimittere, Liv.: Romanos in custodiam civitatium dividere, Liv.: oppidanorum turbam per finitimos populos in custodiam dividere, Liv.: multitudo in custodias divisa, Liv.: alqm Albam in custodiam (freie H.) ducere, Liv.: alqm e custodia educere, Cic.: elabi (entrinnen) custodiae, Tac. u. Flor.: emittere alqm e custodia et levare vinculis, Cic.: eripere alqm e custodia, Cic.: esse in custodia publica od. regia, Cic.: esse apud alqm in lignea custodia, Plaut.: habere alqm in custodia, Tac., seorsus in custodia, Liv.: habere ipsos per municipia in custodiis, Sall.: haberi in liberis custodiis (v. mehreren), Sall.: habere alqm in custodia, Tac. hist. 1, 58 u. habere alqm prope in custodiam, wie in Haft Befindliche behandeln, Liv.: includere in praedonum hostiumque custodias tantum numerum civium Romanorum, Cic.; vgl. alqm velut custodiae causā balneis includere, Liv.: tali modo custodiā liberari, Nep. (vgl. im Bilde alqm istis corporis custodiis liberare, Cic.): mittere alqm alci in custodiam, Liv.: mittere alqm cum obsidibus in custodiam Carseolos (nach K.), Liv.: necari in custodia, Caes.: perire a morbo in alcis custodia, Nep., u. perire morbo in eadem custodia, Suet.: praeesse custodiae (zB. is, qui custodiae praeerat, der Kerkermeister), Val. Max.: servare alqm liberā custodiā haud procul a castris, Liv.: tenere alqm vinculis et artissimā custodiā, Mela: teneri eādem custodiā, Nep.: teneri in custodiis (v. mehreren), Sall.: tradere alqm in custodiam, Cic. (u. so tr. alqm in cust. Rheginis [den Rh. = bei den Rh.]), Liv., od. Ephesi, Cic.: traditi incustoditi in custodiam omnes sunt, seorsum cives sociique, Liv.: tradere alqm custodiae, Suet.

    2) meton., der Eingekerkerte, Verhaftete, der Arrestant, unus ex custodiarum agmine, Sen. ep. 77, 18: custodiarum series, Suet. – eadem catena et custodiam et militem copulat, Sen. ep. 5, 7. – custodias asservare per milites, Plin. ep.: seriem custodiarum od. custodias recognoscere, Suet.: quod ubique esset custodiae (alle Eingekerkerten, die sich irgendwo befanden), in Italiam deportari praeceperat, Suet. – / Alter Genet. custodias von den Gramm. (Charis. 107, 12. Serv. Verg. Aen. 11, 801) fälschlich angenommen bei Sall. hist. fr. 3, 35 (42), s. Dietsch u. Kritz z. St.

    lateinisch-deutsches > custodia

  • 2 custodia

    cūstōdia, ae, f. (custos), die Wache, Hut, I) im allg., die Wache, Bewachung, Überwachung (Kontrolle), die Hut, Obhut, der Schirm, die Beschirmung, die Bewahrung, die Aufsicht, Beaufsichtigung, die achtsame Fürsorge, auch die Sicherheitsmaßregel ( hingegen tutela = der Schutz, die schützende Aufsicht) 1) eig.: a) übh., m. subj. Genet., hospitum privatorum, Liv.: pastoris, Col.: canum, Cic.: materni corporis, Cic.: templi, Liv.: tenebrarum ac parietum custodiae, Cic. – m. obj. Genet., mei capitis, Cic.: corporis, Cic. (vgl. unten no. d): ignis (Vestae), Cic.: regis, Beschirmung des Königs = Schonung des Lebens des Königs, Iustin. 2, 6, 18: rei publicae, Cic.: sui, Achtsamkeit auf sich selbst, Cels.: conservandi sui, Cic.: urbis, Obhut, Verwaltung der Stadt (zB. vom Präfektus Urbi), Vell. (vgl. unten no. d): c. diligens, Curt.: dura matrum, Hor.: fida canum, Cic.: fida iustitiae (subj. Genet.), Cic.: una c. fidelis memoriae rerum gestarum, die einzige zuverlässige Art der Aufbewahrung, Liv.: intentior, Liv.: frugum et pecudum c. sollers, Verg.: summa rei publicae, Cic. – alqm diligenti od. intentiore custodiā asservare, Liv. u. Curt.: sacra fideli custodiā asservare (v. einem Orte), Liv.: committere alci custodiam pecuniae, Curt.: continere tabulas privatā custodiā, Cic.: decipere custodiam pastoris (v. Tieren), Col.: dimittere (aufgeben) custo-
    ————
    diam mei capitis, provinciae, Cic.: facere salutis custodiam, Scrib.: non sine tacita custodia haberi, heimlich überwacht (kontrolliert) werden, Frontin.: regis filium non sub hospitum modo privatorum custodia, sed publicae etiam curae ac velut tutelae esse velle, Liv.: eloquentiam orbam (gleichs. verwaiste Jungfrau) domi tenere saeptam liberali custodiā, Cic.: omnibus custodiis (jeder Art von Kontrolle) subiectus, Cic.: fratris liberos ne materni quidem corporis custodia tegere potuit, Cic. – b) die Aufsicht des Knabenführers, c. paedagogorum, Quint. 1, 2, 25. – c) die Aufsicht, Wache des Frauenwächters, tristis c., Prop. 2, 6, 39: tristis c. servi, Ov. art. am. 3, 601. – d) die Wache, Bewachung des Wächters (Nachtwächters, milit. Postens), das Wachehalten, Wachestehen, Schildwachestehen, verb. excubiae et custodiae, Cic. – m. subj. Genet., c. militum, Suet.: custodiae classium, Caes. – m. obj. Genet., c. arcis, Liv.: corporis, Cic.: portae, Suet.: portus, Liv.: urbis, Liv. – custodiae maritimae, Caes.: custodiae nocturnae praefectus, Nachtwachtmeister, Apul. – custodiae od. suae custodiae causā (als Leibwache), zB. Gallos equites suae custodiae causa circum se habere, Caes.: u. petere turmam equitum Romanorum, Sall. – agere urbis custodiam, Liv.: agitare hic custodiam, Plaut.: committere custodiam corporis feris barbaris, Cic.: credere alci custodiam illam od. custodiam alcis,
    ————
    Nep.: inde intentioris utrimque custodiae esse, Liv.: ponere navem ad custodiam, Caes.: ponere militem ad custodiam aditus, Liv.: polliceri excubias et custodias (Posten- u. Schildwachestehen), Cic.: praeesse custodiae portus, Liv.: remittere de custodiis maritimis, Caes.: saepire alqm custodiā militum, Suet.: neglegenter servare custodias, Liv.: tradere III cohortibus custodiam navium longarum, Caes. – haec a custodiis classium loca maxime vacabant, Caes.
    2) meton.: a) die Wache = die Wache stehenden Personen, der Wachtposten, die Schildwache, Leibwache, die Bedeckung, Besatzung, α) im Sing., in Prosa nur kollektiv, custodiam ex suis ac praesidium sex milia hominum unā reliquerunt, Caes. b. G. 2, 29, 4: pauci de custodia (Leibwache) Germani, Suet. Cal. 45, 1. – bei Dichtern v. einer Pers., cernis, custodia qualis vestibulo sedeat (v. der Tisiphone), Verg.: unicus anser erat, minimae custodia villae, Ov.: v. mehreren, abest custodia regis, Leibwache, Ov.: vigil Phrygios servat custodia muros, Ov. – β) im Plur. (oft verb. custodiae stationesque od. stationes custodiaeque, custodiae vigiliaeque od. ac vigiliae, praesidia custodiaeque), frequens custodiis locus, ein stark mit W. besetzter, Liv.: nocte dieque iuxta parata instructaque omnia custodiis ac vigiliis erant, Liv. – m. subj. Genet., custodiae hostium, Liv.: c. munitionum, Auct. b. Alex.: propter custodias Menapiorum (zB. clam
    ————
    transire non posse), Caes. – custodiae artae, Liv.: horribiles, Cic.: c. laxatae, Liv. – custodiis circumsaepire alqm, Lact.: vinclis custodiisque circummoenitum esse, Plaut.: circumdare horribiles custodias, Cic.: deducere custodias munitionum, Auct. b. Alex.: defendere sua tecta custodiis vigiliisque, Cic.: disponere custodias diligentius, Caes., paulo incautius in muro, Caes., u. verb. praesidia custodiasque ad ripas Ligeris, Caes.: custodias in portis, vigilias vicatim exigere (aufbieten), Liv.: alias custodias fallere, Liv.: eo (dadurch) custodias hostium fallere, Liv.: intentissimas custodias fallere (v. Sklaven), Sen.: inclusus nostris custodiis exercitus (feindl. Heer), Vell.: coloniam munire praesidiis, custodiis, vigiliis, Cic.: ponere custodias circa portas, Liv.: saepire domum custodiis, Nep.: saepire domum et vias acribus custodiis, Tac.: custodias tollere, die Zollwachtposten, Mautposten aufheben, Cic. de prov. cons. 10. – b) der Standort der Wache, der Wachtposten, Posten, haec mea sedes est, haec vigilia (Wache), haec custodia (Posten), hoc praesidium stativum (Standlager), Cic.: in hac custodia et tamquam specula (Warte) collocati sumus, Cic. – familias maximas in portubus atque custodiis habere (Zollwacht –, Mautposten), Cic. de imp. Pomp. 16.
    3) übtr., die Bewahrung, Beobachtung, decoris, Quint.: suae religionis (seines Eides), Quint.: summa
    ————
    pudoris, Sen.: diligentior ritus patrii, Vell.
    II) insbes., die Verwahrung, der Gewahrsam, die Haft, sowohl abstr. = Gefangenhaltung jmds., als auch konkret = das Gefängnis, bes. im Plur., 1) eig., m. subj. Genet., custodiae hominis privati, Cic.: custodiae amicorum propinquorumque, Cic. – c. artissima, Mela: publica, Cic.: regia, Cic.: nimis soluta, Liv.: tutissima, Cic. u. Liv. – bes. oft c. libera, im Zshg. auch bl. custodia, die freie Überwachung, Haft, der freie, weite Arrest (griech. φυλακώ ελευθέρα, indem einem Staatsgefangenen ein bestimmtes Gebiet als Aufenthalt angewiesen wird, das er nicht überschreiten darf), Liv. u.a., im Plur. v. mehreren, Sall. – attinere alqm publicā custodiā, Tac.: asservari privati hominis custodiis, Cic.: alqm huic optimae atque tutissimae custodiae non audere committere, Cic.: alqm in custodiam condere, conicere, Liv.: dare alqm in custodiam, Cic., alqm alci in custodiam, Suet.: dare se in custodiam (freie H.), Cic.: in libera custodia Albae decedere (sterben), Vell.: alqm ex custodia dimittere, Liv.: Romanos in custodiam civitatium dividere, Liv.: oppidanorum turbam per finitimos populos in custodiam dividere, Liv.: multitudo in custodias divisa, Liv.: alqm Albam in custodiam (freie H.) ducere, Liv.: alqm e custodia educere, Cic.: elabi (entrinnen) custodiae, Tac. u. Flor.: emittere alqm e custodia et levare vinculis, Cic.: eripere alqm e custo-
    ————
    dia, Cic.: esse in custodia publica od. regia, Cic.: esse apud alqm in lignea custodia, Plaut.: habere alqm in custodia, Tac., seorsus in custodia, Liv.: habere ipsos per municipia in custodiis, Sall.: haberi in liberis custodiis (v. mehreren), Sall.: habere alqm in custodia, Tac. hist. 1, 58 u. habere alqm prope in custodiam, wie in Haft Befindliche behandeln, Liv.: includere in praedonum hostiumque custodias tantum numerum civium Romanorum, Cic.; vgl. alqm velut custodiae causā balneis includere, Liv.: tali modo custodiā liberari, Nep. (vgl. im Bilde alqm istis corporis custodiis liberare, Cic.): mittere alqm alci in custodiam, Liv.: mittere alqm cum obsidibus in custodiam Carseolos (nach K.), Liv.: necari in custodia, Caes.: perire a morbo in alcis custodia, Nep., u. perire morbo in eadem custodia, Suet.: praeesse custodiae (zB. is, qui custodiae praeerat, der Kerkermeister), Val. Max.: servare alqm liberā custodiā haud procul a castris, Liv.: tenere alqm vinculis et artissimā custodiā, Mela: teneri eādem custodiā, Nep.: teneri in custodiis (v. mehreren), Sall.: tradere alqm in custodiam, Cic. (u. so tr. alqm in cust. Rheginis [den Rh. = bei den Rh.]), Liv., od. Ephesi, Cic.: traditi incustoditi in custodiam omnes sunt, seorsum cives sociique, Liv.: tradere alqm custodiae, Suet.
    2) meton., der Eingekerkerte, Verhaftete, der Arrestant, unus ex custodiarum agmine, Sen. ep. 77, 18:
    ————
    custodiarum series, Suet. – eadem catena et custodiam et militem copulat, Sen. ep. 5, 7. – custodias asservare per milites, Plin. ep.: seriem custodiarum od. custodias recognoscere, Suet.: quod ubique esset custodiae (alle Eingekerkerten, die sich irgendwo befanden), in Italiam deportari praeceperat, Suet. – Alter Genet. custodias von den Gramm. (Charis. 107, 12. Serv. Verg. Aen. 11, 801) fälschlich angenommen bei Sall. hist. fr. 3, 35 (42), s. Dietsch u. Kritz z. St.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > custodia

  • 3 custodia

    custōdĭa, ae, f. [custos]    - gén. arch. custodias (Charis.). [st1]1 [-] action de garder, garde, surveillance; observation, respect.    - custodiae causā, Caes.: pour monter la garde.    - agitare custodiam, Plaut. Rud.: faire bonne garde.    - custodia justitiae, Cic.: le respect de la justice.    - custodia suae religionis, Quint.: respect de la foi jurée.    - custodia decoris, Quint.: le souci de l'honneur. [st1]2 [-] surtout au plur. garde, sentinelles, corps de garde, patrouille.    - custodias disponere, Caes.: placer des sentinelles. [st1]3 [-] poste militaire, poste de garde, poste.    - haec (urbs) mea sedes est, haec custodia, Cic. Phil. 12, 10, 24: ici est mon domicile, ici mon poste. [st1]4 [-] prison, détention.    - in custodiam includere (dare): jeter en prison, mettre en prison.    - aliquem alicui in custodiam dare, Suet.: remettre à qqn la garde de qqn.    - esse in custodia publica, Cic.: être renfermé dans une prison publique.    - e custodia aliquem educere (eripere): délivrer qqn de prison.    - comprehenditur ab rege et in custodia necatur, Caes. BC. 3: il est arrêté par ordre du roi, et mis à mort dans la prison. [st1]5 [-] prisonnier, détenu.    - custodiarum seriem recognoscere, Suet.: lire la liste des détenus.    - eādem catenā et custodiam et militem copulat, Sen. Ep. 5, 7: la même chaîne réunit le soldat et le prisonnier.
    * * *
    custōdĭa, ae, f. [custos]    - gén. arch. custodias (Charis.). [st1]1 [-] action de garder, garde, surveillance; observation, respect.    - custodiae causā, Caes.: pour monter la garde.    - agitare custodiam, Plaut. Rud.: faire bonne garde.    - custodia justitiae, Cic.: le respect de la justice.    - custodia suae religionis, Quint.: respect de la foi jurée.    - custodia decoris, Quint.: le souci de l'honneur. [st1]2 [-] surtout au plur. garde, sentinelles, corps de garde, patrouille.    - custodias disponere, Caes.: placer des sentinelles. [st1]3 [-] poste militaire, poste de garde, poste.    - haec (urbs) mea sedes est, haec custodia, Cic. Phil. 12, 10, 24: ici est mon domicile, ici mon poste. [st1]4 [-] prison, détention.    - in custodiam includere (dare): jeter en prison, mettre en prison.    - aliquem alicui in custodiam dare, Suet.: remettre à qqn la garde de qqn.    - esse in custodia publica, Cic.: être renfermé dans une prison publique.    - e custodia aliquem educere (eripere): délivrer qqn de prison.    - comprehenditur ab rege et in custodia necatur, Caes. BC. 3: il est arrêté par ordre du roi, et mis à mort dans la prison. [st1]5 [-] prisonnier, détenu.    - custodiarum seriem recognoscere, Suet.: lire la liste des détenus.    - eādem catenā et custodiam et militem copulat, Sen. Ep. 5, 7: la même chaîne réunit le soldat et le prisonnier.
    * * *
        Custodia, custodiae. Le guet et la garde qu'on fait sur aucun.
    \
        Custodia iustitiae. Cic. La garde et entretenement de la societé des hommes provenant de justice.
    \
        In custodiam alterius se tradere. Plaut. Se mettre en la sauvegarde d'aucun.
    \
        Custodia, Qui custoditur. Sueton. Prisonnier.
    \
        Custodiae, custodiaruum. Cic. Ceulx qui gardent aucun, La garde, ou Les gardes.
    \
        Custodia. Colum. Plin. Une prison.
    \
        Dare aliquem in custodiam. Cic. Le mettre en prison.
    \
        Educere aliquam ex custodia. Cic. La mettre hors de prison.
    \
        Custodia. Cic. Le lieu où quelque chose est gardee.
    \
        Custodia corporis. Cic. Le tabernacle de nostre corps, où l'esprit est logé.
    \
        Vt illae tabulae priuata tamen custodia continerentur. Cic. Soubs la garde d'un homme privé.
    \
        Custodia. Cic. La tour du guet, La guette.

    Dictionarium latinogallicum > custodia

  • 4 custodia

    custōdĭa, ae, f. [id.], a watching, watch, guard, care, protection (freq. and [p. 505] class.).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.:

    in tuam custodiam meque et meas spes trado,

    Plaut. Most. 2, 1, 59:

    agitare custodiam,

    to keep guard, id. Rud. 3, 6, 20:

    iis impedimentis custodiae ac praesidio VI. milia hominum unā reliquerunt,

    Caes. B. G. 2, 29:

    sub hospitum privatorum custodiā esse,

    Liv. 42, 19, 5:

    tam fida canum,

    Cic. N. D. 2, 63, 158:

    pastoris,

    Col. 8, 4, 3:

    paedagogorum,

    Quint. 1, 2, 25:

    dura matrum,

    care, oversight, Hor. Ep. 1, 1, 22 et saep.:

    navium longarum,

    Caes. B. C. 3, 39:

    ignis (Vestae),

    Cic. Leg. 2, 12, 29:

    urbis,

    Caes. B. C. 1, 17; 2, 36; Liv. 5, 10, 4; cf.:

    urbis, sui,

    Suet. Aug. 49:

    corporis,

    id. Galb. 12:

    illa (sc. pontis),

    Nep. Milt. 3, 2:

    portus, Auct. B. Alex. 17: cum in ejusdem anni custodiā te atque L. Murenam fortuna posuisset,

    Cic. Mur. 31, 64:

    aliquid privatā custodiā continere,

    id. Sull. 15, 42:

    circum familias conventus Campaniae custodiae causā distribuit,

    Caes. B. C. 1, 14 fin.:

    in muro custodiae causā conlocati,

    id. ib. 1, 28;

    Auct. B. Afr. 46: navis quae erat ad custodiam ab Acilio posita,

    Caes. B. C. 3, 40:

    tribunus adpositus custodiae (alicujus),

    Tac. A. 1, 6:

    ignaviam suam tenebrarum ac parietum custodiis tegere,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    a cujus audaciā fratris liberos ne materni quidem corporis custodiae tegere potuissent,

    id. Clu. 11, 31:

    fida justitiae,

    id. Fin. 2, 34, 113:

    una fidelis memoriae rerum gestarum (litterae),

    Liv. 6, 1, 2:

    libertatis,

    id. 4, 24, 4:

    suae religionis,

    Quint. 6, 1, 20:

    decoris,

    id. 11, 1, 57 et saep.—
    B.
    Meton.
    1.
    Usu. in plur. and in milit. lang., persons who serve as guards, a guard, watch, sentinel:

    colonia meis praesidiis, custodiis, vigiliis munita,

    Cic. Cat. 1, 3, 8; 2, 12, 26; id. Verr. 2, 3, 24, § 60:

    neque clam transire propter custodias Menapiorum possent,

    Caes. B. G. 4, 4; 7, 19; 7, 27 et saep.—In sing. (collect.), Cat. 62, 33:

    abest custodia regi,

    Ov. M. 14, 371:

    unicus anser erat, minimae custodia villae,

    id. ib. 8, 684:

    corporis,

    a body-guard, Curt. 5, 1, 42.—
    2.
    A place where guard is kept, a watch- or guard - house, watch - station:

    haec (urbs) mea sedes est, haec vigilia, haec custodia,

    Cic. Phil. 12, 10, 24:

    privata,

    id. Sull. 15, 42:

    in hac custodiā et tamquam speculā,

    id. Phil. 7, 7, 19:

    ceteri in custodiam conditi,

    Tac. H. 4, 2.—In plur., Cic. Imp. Pomp. 6, 16; id. Rab. Perd. 7, 21—
    II.
    With the access. idea of hindering free motion, a watching, guarding, custody, restraint, confinement.
    A.
    Lit.:

    nec cuiquam uni custodiam ejus (sc. Philopoemenis capti) satis credebant,

    Liv. 39, 50, 2: quive (servi) inve ludum custodiamve conjecti fuerint, Gai Inst. 1, 13:

    animal quod custodiam nostram evadit,

    id. ib. 2, 67:

    famulos vinclis atque custodiā... tueri,

    Cic. Tusc. 2, 21, 48. — Plur.:

    in praedonum hostiumque custodias tantum numerum civium Romanorum includere,

    Cic. Verr. 2, 5, 55, § 144:

    libera,

    private custody, confinement in one's house, Liv. 24, 45, 8; Vell. 1, 11 (cf.:

    libero conclavi,

    Liv. 39, 14, 9); and in plur.:

    in liberis custodiis,

    Sall. C. 47, 3; cf.

    trop.: domi teneamus eam (eloquentiam), saeptam liberali custodiā,

    Cic. Brut. 96, 330.—Perh. in a play upon the words libera custodia:

    ut sis apud me ligneā in custodiā,

    Plaut. Poen. 5, 6, 28. —
    B.
    Meton.
    1.
    A place of confinement, a prison, hold:

    Lentulus comprehenditur et in custodiā necatur,

    Caes. B. C. 3, 104 fin.; Cic. Verr. 2, 5, 27, §§ 68 and 69; id. Cat. 1, 8, 19; id. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14; id. Div. 1, 25, 52; id. Tusc. 1, 29, 71 et saep. — Trop.:

    corporis custodiis se liberare,

    Cic. Rep. 6, 15, 15.—
    2.
    Persons in confinement, captives, prisoners (post-Aug.):

    in recognoscendis custodiis,

    Suet. Tib. 61; id. Dom. 14:

    unus ex custodiarum agmine,

    Sen. Ep. 77, 18.—Of a single person:

    eādem catenā et custodiam et militem copulat,

    Sen. Ep. 5, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > custodia

  • 5 custōdia

        custōdia ae, f    [custos], a watching, watch, guard, care, protection: fida canum: dura matrum, oversight, H.: navium, Cs.: illa (sc. pontis), N.: aliquid privatā custodiā continere: suae custodiae causā habere, as a body-guard, Cs.: navis ad custodiam posita, Cs.: fida iustitiae: fidelis memoriae rerum gestarum, L.: magni censūs, Iu.—A guard, watch, sentinel (mostly plur.): colonia meis custodiis, vigiliis munita: (testīs) vi custodiisque retinere.— Sing collect.: custodiam eo suis VI milia hominum reliquerunt, Cs. — A guarded place, guard-house, watch-station: haec (urbs) mea est custodia: in hac custodiā et tamquam speculā; familias in custodiis habere.—A watching, guarding, custody, restraint, ward, confinement: eius, L.: in hostium custodias numerum civium includere: ipsos in custodiis habere, S.: in liberā custodiā, i. e. under arrest without imprisonment, surveillance, L.: in liberis custodiis, S. — Fig.: (eloquentia), saepta liberali custodiā.—A place of confinement, prison, hold, keep: in custodiā necatur, Cs.: te in custodiam dare.—Fig.: corporis custodiis se liberare.
    * * *
    protection, safe-keeping, defense, preservation; custody, charge; prisoner; watch/guard/picket; guard post/house; prison; confinement; protective space

    Latin-English dictionary > custōdia

  • 6 custodia

    custōdia, ae f. [ custos ]
    1) охрана, несение охраны (pastoris Col, canum C — gen. subj.; urbis L, portae Su — gen. obj.); сохранение, сбережение ( magni censūs J)
    aliquid alicui in custodiam tradere Cs или alicujus rei custodiam alicui committere QC — отдать что-л. кому-л. на хранение
    2) соблюдение (justitiae C; decoris Q)
    4) стража, караул, пост ( custodiae nocturnae Ap)
    5) убежище (urbs est mea c. C)
    6) застава, таможенный пункт C
    7) арест, заключение под стражу, содержание под стражей ( alicujus C)
    8) тюрьма (dare aliquem in custodiam C; aliquem ex custodia dimittere L)
    9) арестованный, заключённый, узник ( custodias asservare per milites PJ)

    Латинско-русский словарь > custodia

  • 7 custodia

    custodia custodia, ae f охрана

    Латинско-русский словарь > custodia

  • 8 custodia

    custodia custodia, ae f стража

    Латинско-русский словарь > custodia

  • 9 custodia

    1) надзор, охранение, cust. domus, templi (1. 49 D. 38, 1. 1. 35 D. 40, 12); (1. 77 § 21 D. 31); (1. 1 § 1 D. 4, 9); (1. 1 § 33 D. 43, 16); (1. 3 § 13 D. 41, 2), (§15 eod.);

    custodia rerum, прот. administratio (l. 48 D. 26, 7), прот. possessio (1. 5 pr. D. 36, 4. 1. 3 § 23 D. 41, 2. 1. 12 D. 42, 4), in cust. bonorum esse (1. 1 § 17 D. 37, 9);

    custodiae c. rem tenere, mitti in possess. (1. 2 pr, D. 41, 5. 1. 3 § 8 D. 43, 17);

    cust. reorum (tit. D. 48, 3);

    custodiam praestare, беречь вещь, и как diligens paterfamilias отвечать за вред и убытки (1. 2 D. 7, 9. 1. 5 § 5 D. 13, 6. § 15 eod. I. 10 § 2 eod. - 1. 13 § 1 D. 13, 7. 1. 52 § 3 D. 17, 2. 1. 35 § 4 D. 18, 1. 1. 2 § 1. 1. 3 D. 18, 6); (Gai. III. 201 207);

    periculum custodiae praestare (1. 40. D. 19, 2).

    2) арест - личное задержание, cust. coerceri - evadere custodiam (1. 3 § 2 D. 41, 1); (1. 53 § 12 D 47, 2. 1. 13 § 5 D. 49. 16); (1. 28 § 1 D. 4, 6);

    publica cust. (1. 9 eod. 1. 224 D. 50, 16).

    3) убежище, rustica cust. прот. urbanae aedes (1. 180 eod.). 4) стражa, custodiam ponere (1. 51 D. 41, 2);

    reos - vinciat custodia, et vigilanter observet (1. 20 C. 9, 47).

    5) пойманный, арестованный (1. 10 D. 48, 3. 1. 8. 12 pr. 14 § 3-5 D. 48, 3);

    custodias audire, damnare (1. 18 § 9. 10 D. 48, 18);

    custodiarum cognitio (1. 6 pr. D. 1, 16. 1. 9 D. 2, 12).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > custodia

  • 10 custodia

    protection, custody.

    Latin-English dictionary of medieval > custodia

  • 11 custodia

    , ae f
      охрана; сохранение, сбережение

    Dictionary Latin-Russian new > custodia

  • 12 custodela

    = custodia (Gai. II, 104).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > custodela

  • 13 attineo

    attĭnĕo (adtĭnĕo), ēre, tĭnŭi, tentum [ad + teneo] [st2]1 - tr. - tenir auprès, occuper, garder, retenir, contenir. [st2]2 - tr. et intr. - toucher, être attenant. [st2]3 [-] impers. au sing. et au plur. être relatif à, toucher, concerner; être important, être utile à.    - attinere custodiā, Tac.: tenir sous bonne garde.    - attineri domi studiis, Tac.: être retenu à la maison par les études.    - ad Tanain attinere, Curt. 6, 2, 9: s'étendre jusqu'au Tanaïs.    - nunc nihil ad me adtinet: pour le moment cela ne m’intéresse pas.    - quid adtinet plura dicere? Hor.: qu'est-il besoin d'en dire davantage?    - medicum adhibere nihil adtinet: il n’est pas besoin de recourir au médecin.    - eos nihil attinet nominare: il n’est pas besoin de les nommer.    - quod ad me attinet, Cic.: pour ce qui me concerne, quant à moi.
    * * *
    attĭnĕo (adtĭnĕo), ēre, tĭnŭi, tentum [ad + teneo] [st2]1 - tr. - tenir auprès, occuper, garder, retenir, contenir. [st2]2 - tr. et intr. - toucher, être attenant. [st2]3 [-] impers. au sing. et au plur. être relatif à, toucher, concerner; être important, être utile à.    - attinere custodiā, Tac.: tenir sous bonne garde.    - attineri domi studiis, Tac.: être retenu à la maison par les études.    - ad Tanain attinere, Curt. 6, 2, 9: s'étendre jusqu'au Tanaïs.    - nunc nihil ad me adtinet: pour le moment cela ne m’intéresse pas.    - quid adtinet plura dicere? Hor.: qu'est-il besoin d'en dire davantage?    - medicum adhibere nihil adtinet: il n’est pas besoin de recourir au médecin.    - eos nihil attinet nominare: il n’est pas besoin de les nommer.    - quod ad me attinet, Cic.: pour ce qui me concerne, quant à moi.
    * * *
        Attineo, attines. pen. corr. attinui, attinere. Plaut. Arrester, Attenir, Retenir.
    \
        Attinere aliquem. Tacit. Retenir aucun, et l'arrester.
    \
        Attineri publica custodia. Tacit. Estre detenu en prison.
    \
        Defectione attineri. Tacit. Estre arresté à cause de, etc.
    \
        Domi attineri studiis. Taci. Se tenir en sa maison pour estudier.
    \
        Attinet, pe. cor. fere impersonaliter legitur. Plaut. Quid attinet nos scire? Qu'avons nous à faire de le scavoir?
    \
        Quid enim attinuit, quum, etc. Ci. Qu'estoit il besoing, Qu'appartenoit il, Quelle necessité estoit il, etc.
    \
        Nihil attinet de assensione omnino loqui. Ci. Il n'est point de besoing.
    \
        Attinet ad vitem colendam. Cic. Appartient, Convient, Affiert.
    \
        Attinet ad me. Terent. Iamne me vis dicere quod ad te attinet? Qui te touche, Qui est pour ton prouffit.
    \
        Hoc ad me attinet. Plaut. Ce cas me touche.
    \
        Nihil ad me attinet. Terent. Je n'en ay que faire, Il ne me touche en rien. Ce ne m'a affiert en rien.
    \
        Quid istuc ad me attinet? Cic. Qu'en ay je à faire?
    \
        Quod ad me attinet. Cic. Quant à moy.
    \
        Quod ad argentum attinet. Plaut. Quant à l'argent.
    \
        Quam ad rem dicam hoc attinere somnium? Plaut. Que diray je à quoy tend ce songe?
    \
        Quid attinet, etc. Horat. Quel besoing est il, etc.

    Dictionarium latinogallicum > attineo

  • 14 asservo

    as-servo (ad-servo), āvī, ātum, āre, in Verwahrung-, in Obhut nehmen, bewahren, aufbewahren, verwahren, festhalten, bewachen, a) als bewahrender, schützender od. bewachender Hüter: tabulas neglegentius, Cic.: Latinos libros magnā diligentiā, Val. Max.: sacra fideli custodiā (v. einer Örtl.), Liv.: corpora mortuorum in conditorio, Plin.: ignem in ferula, Plin.: thynnos sale, Plin.: custodes lecti praedam asservabant, Verg. – ass. alqm ibi, Val. Max.: alqm domi suae, Cic.: ass. alqm vinctum, Ter.: alqm vinctum domi, Plaut.: alqm nocte clausum, Liv., alqm custodiā intentiore, Liv.: Vitruvium in carcerem asservari iussit, Liv.: asservari publicis custodiis, Cic.: quem ad modum est asservatus? Cic. – b) als Beaufsichtiger, Beobachter bewachen, überwachen, nicht aus den Augen lassen, auf etw. achtgeben, oram, Caes.: portas murosque, Caes.: arcem neglegentius, Curt.: u. so bildl., ius neglegentius, Cic. – alqm, Komik. u.a.: puellam nigerrimis diligentius uvis, Catull.: alqm assiduā operā, Liv.: alqm dissimulanter, Liv.: acerrime asservabimur, Cic.

    lateinisch-deutsches > asservo

  • 15 contineo

    con-tineo, tinuī, tentum, ēre (con u. teneo), I) zusammenhalten, 1) verbindend, a) fest aneinanderhaltend zusammenhalten, α) eig., v. Pers., fracturam manu, Cels. – v. Lebl., sutura, si nimis rara est, non continet (verst. vulnus), Cels. – im Passiv, contineri, zusammengehalten werden = zusammenhalten (intrans.), in sich festhalten (intrans.), cum agger altiore aquā contineri non posset, Caes.: quas membranas natura firmas fecit, ut continerentur (zusammenhielten = nicht auseinander gingen od. sich nicht verschöben), Cic. – so auch im Aktiv intrans., per hortum utroque commeatus continet, hängt zusammen, Plaut. Stich. 452 R. – β) übtr., zusammenhalten = im Bestehen (im Gange) erhalten, aufrecht erhalten, haec quae vitam continent omnem, Cic.: sed haec ipsa virtus amicitiam et gignit et continet, Cic.: nec enim ulla res vehementius rem publicam continet quam fides, Cic. (u. so im Passiv id hominum genus, a quo uno et summa res publica et illa provincia maxime continetur, Cic.): c. Romanis (den R.) militarem disciplinam, Liv.: hostium imminens metus disciplinam veterem continebat, Flor. – im Passiv, ut ceterae naturae suis seminibus gignuntur, augescunt, continentur, sic etc., Cic.: vis multā exercitatione continenda est, Quint.

    b) ungetrennt beieinander behaltend, zusammen halten, zusammen- od. beieinander behalten, merces (Ggstz. partiri) Cic.: milites, Caes.: exercitum (Ggstz. in civitates dividere), Liv. 28, 2, 16 (versch. v. unten no. II, 3, b, β, αα [S. 1615] aus Cic. de imp. Pomp. 38): c. gregem voce (v. Kranichen), Plin.: maximos ferarum greges linea pennis distincta continet, Cic.: aqua in devexo fluit, in plano continetur et stagnat, Sen. – m. Advv. od. Praepp. (wo?), naves frumentumque ibi, Caes.: manipulos ad signa, Caes.: ceteros in armis, Liv.: legiones uno loco, Caes.

    c) übh. in Verbindung, in Zusammenhang bringend zusammenhalten, verbinden, α) eig.: quod oppidum Cenabum pons fluminis Ligeris continebat, mit dem jenseitigen Ufer verband, Caes. b. G. 7, 11, 6. – gew. im Passiv, omnium legionum hiberna milibus passuum centum continebantur, standen auf einer Strecke von 100000 Schr. miteinander in Verbindung, Caes.: eorum (portuum) coniunctione pars oppidi, quae appellatur Insula, mari disiuncta angusto, ponte rursus adiungitur et continetur, Cic. – m. cum u. Abl. od. mit inter se, zB. eadem magni refert primordia cum quibus contineantur, in Verbindung stehen, Lucr.: si mundus globosus est ob eamque causam omnes eius partes undique aequabiles ipsae per se atque inter se continentur etc., zusammenhängen, Cic. – β) übtr.: omnes artes, quae ad humanitatem pertinent, habent quoddam commune et quasi cognatione quādam inter se continentur, Cic.: alcis hospitio contineri, durch G. mit jmd. verbunden sein, Nep.: ut non beneficiis mutuis, sed communi odio, quod erga regem susceperant, contineri viderentur, Nep.

    2) umgebend, umschließend, a) zusammenhalten = umschlossen od. eingeschlossen halten, α) übh.: orbis extumus, arcens et continens ceteros, Cic.: ut (caro mollis) intestina non satis contineat, Cels.: vis caloris... hieme fit densior eamque ob causam calorem insitum in terris continet artius, Cic.: mundus, qui omnia complexu suo coërcet et continet, Cic.: Oceanus ponto quā continet orbem, Tibull. – im Passiv, contineri m. Abl. = v. einer Örtl. umschlossen-, eingeschlossen-, umgrenzt werden, eorum una pars continetur Garumnā flumine, Oceano, finibus Belgarum, Caes.: Gallia, quae saltu Pyrenaeo Alpibusque et monte Cebennā, fluminibus Rheno et Rhodano continetur, Suet.: qui vicus positus in valle altissimis montibus undique continetur, Caes.: ita angustis montibus (eng aneinander stoßenden Bergen) mare continebatur, ut etc., Caes.: mare ripis contentum insularum non longe distantibus, Mela. – β) hemmend, feindl. umschlossen halten, eingeschlossen halten, einschließen, gefangen halten, v. lebl. Subjj., quos vincula continuerant, non castra, Iustin. – v. Pers., beluas immanes saeptis, Cic.: ventos carcere (Ggstz. ventos emittere), Ov.: alqm vinculis Romae (Ggstz. solvere), Suet.: catulos per diem catenis (Ggstz. noctibus solvere), Col.: quam illum ut honorate sic secure continet! wie ehrenvoll u. wie sorglos hält er ihn gefangen! Vell.: claustris poenalibus contineri, Solin. 1, 124. – als milit. t. t., umlagernd, umstellend eingeschlossen halten, einschließen, Pompeium quam angustissime, Caes.: hostes proelio superatos, Caes.: equitatum Pompeianum ad Dyrrhachium, Caes.: contineri munitionibus, Caes.

    b) umschließend in sich enthalten, in sich tragen od. haben, in sich begreifen, m. in u. Abl. od. m. bl. Abl., α) v. Pers.: spes illa, quam in alvo continebat, unter dem Herzen trug (v. einer Schwangeren), Cic.: so auch cum praegnans hunc ipsum Dionysum alvo contineret, Cic. – übtr., odium in omnes bonos conceptum iam diu c., Cic.: c. a deo immissum dolorem, non a se conceptum, Cic. – omnium rerum, quae ad dicendum pertinent, fontes animo ac memoriā c., Cic. – β) v. Lebl.: linea, quae centum continet pedes, Quint.: quattuor aeterna genitalia mundus continet, Ov.: si membranae eum (umorem) continuerunt, Cels.: gelum, quod (umor) continet in se, Lucr.: ut omnia, quae alantur et crescant, contineant in se vim caloris, Cic.: calor, qui aquis continetur, im W. enthalten ist, Cic. – übtr., αα) übh., enthalten, umfassen, tales res, quales hic liber continet, Cic.: primus liber (historiarum) continet res gestas regum populi Romani, Nep.: nonus liber, quo missa ad Achillem legatio continetur, Quint.: litterae tuae partim laeta partim tristia continent, Plin. ep.: quod tabulae continent, Quint.: tabellae senatus consultum continentes, Val. Max.: liber secreta civilium sacrorum continens, Val. Max.: Idus Martiae magnum mendum continent, Cic.: simplex causa est, quae absolutam in se continet unam quaestionem, Cic. – und mit folg. Acc. u. Infin. od. indir. Fragesatz, tertia epistula continebat esse tibi redditam orationem pro Clario, Plin. ep.: tabulae, quibus centum talenta dedisse Thebanos continebatur, Quint.: quando ipsos loqui deceat, quartus liber continet, Quint. – im Passiv, is liber, quo acceptae et expensae summae continebantur, Val. Max.: earum ipsarum rerum, de quibus agimus, prima institutio et quasi disciplina illo libro continetur, Cic.: epistulae ei redduntur, quibus bellum Agidis in Graecia, bellum Alexandri in Italia continebatur, Iustin.: facinus, in quo omnia nefaria contineri mihi atque inesse (begriffen u. enthalten zu sein) videntur, Cic.: diei brevitas conviviis, noctis longitudo stupris et flagitiis continebatur, wurde ausgefüllt mit usw., Cic. – ββ) etw. wesentlich in sich enthalten, etw. wesentlich bedingen, das Wesen einer Sache ausmachen, der wesentliche Inbegriff-, der Hauptpunkt (die Hauptsache) sein von od. bei etw. (s. Kühner Cic. Tusc. 3, 58. Giese Cic. de div. 1, 117. Matthiä Cic. Rosc. Am. 34), quod rem continet, quae rem continent, das, worauf es ankommt, das Wesentliche, Cic.: quod maxime rem causamque continet, Cic.: quae maxime rem continerent erant, die etwa die Hauptpunkte waren, Liv.: quod hunc locum continet, de quo agimus, Cic.: videamus de summo bono, quod continet philosophiam, welches der Hauptpunkt der Ph. ist, Cic.: haec quae vitam continent omnem, wesentlich bedingen, Cic. – im Passiv contineri alqā re od. in alqa re = wesentlich in etw. enthalten-, in od. unter etw. begriffen sein, wesentlich in etw. bestehen, durch etw. wesentlich bedingt sein, das Wesen einer Sache ausmachen, auf etw. sich wesentlich stützen, um etw. sich wesentlich drehen, non enim venis et nervis et ossibus continentur (di), Cic.: vita corpore et spiritu continetur, Cic.: status rei publicae maxime iudicatis rebus continetur, Cic.: exemplis continetur Aesopi genus, Phaedr.: artis pars magna continetur imitatione, Quint.: quo more caerimonia continetur, Caes.: Romanum foedus, quo nostra omnia continentur, Liv.: dolus malus in simulatione continetur, Cic. – v. Pers., bei etw. wesentlich beteiligt sein, qui viri hoc sermone continentur, Cic. de or. 3, 9.

    II) behalten, 1) umfassend, umschließend halten, umfaßt halten, festhalten, a) im allg.: α) v. der Hand u. v. d. Pers., die mit der Hand umfaßt: acus ea veniat in sinistram, quam dextra continuit, Cels. – v. der Pers., c. dextram obambulantis, Suet.: alcis caput, Plaut. u. Cels.: alcis caput a posteriore parte (von hinten), Cels.: colem masculi sinistrā manu (bei einer Operation), Cels.: alqm (bei einer Operation), Cels., Auct. b. Afr. u. Curt.: u. so se continendum praebere, sich halten lassen, Curt. – β) v. Lebl., festhalten, in seiner Lage od. Stellung halten, quadratas regulas defigunt, quae lateres contineant, Caes.: naves minus commode copulis continebantur, Caes. – u. als mediz. t. t., ut (fascia) impositum medicamentum contineat, Cels.: nisi utrimque recti valentesque nervi collum contineant, Cels.: ferulae circumpositae ossa in sede sua contineant, Cels.

    b) Empfangenes bei sich festhalten, behalten, α) v. der Hand: expeditius manus rapiunt, quam continent, Curt. – u. v. der Pers., mit der Hand, difficile est continere, quod capere non possis, Curt. – β) v. Magen: alvus arcet et continet, quod recipit, Cic.: alvus alias cibos non transmittit, alias non continet, Plin.: u. ohne Objekt, stomachus non od. parum continet, Cels. – im Passiv, si cibus non continetur od. non contineri potest (verst. alvo), Cels. – u. im üblen Sinne, quia quod infusum est (das Klistier) alvo continetur, Cels. – v. der Pers., im Magen, onerati mero non continent cibum vino redundante, Sen. – γ) v. Gedächtnis: velox mihi memoria erat ad continenda, quae acceperam, Sen. rhet.: nec disci audiendo possunt omnia nec memoriā contineri, Lact. – δ) v. andern Ggstdn.: mollis lana, quae umorem intus contineat, Cels.: lapides rotundi, qui et contineant umorem et transmittant, Plin.: ut scrobes quam maxime accipiant aquam contineantque, Plin.: arida continent odorem diutius, Plin.

    2) wo behalten = wo bleiben lassen, a) übh.: digitum ibi continere, donec etc., Cels.: aeger manus sub multa veste continere debet, Cels.: contineat sub lingua salem, donec liquescat, Plin.: semper manum intra pallium, Quint.: c. manus paenulis, Suet.: brachium veste, Quint.: aquam calidam ore, Cels.: oleum in ore, Plin. – übtr., jmd. in einer Tätigkeit, in einem Zustande bleiben lassen, in od. bei etw. erhalten, alqm in ea exercitatione, Cic.: se in suis perennibus studiis, Cic.: haud aequo animo se in secundo gradu, sich begnügen mit usw., Curt.: alqm in officio suo, Cornif. rhet.: Belgas in officio (Gehorsam), Caes.: civitates in amicitia, Hirt. b. G.: Galliam in pace, Hirt. b. G.: Hispanias in summa quiete, Vell.: alqm sub tutela sua, bevormunden, Sen. – u. als mediz. t. t., alqm in ieiunio, Cels.: quā ratione aeger continendus sit, wie zu halten, Cels.

    b) wo verweilen lassen, sich aufhalten lassen, sich aufzuhalten nötigen, wie unser behalten, innen halten u. bl. halten, milites sub pellibus, Caes.: pecudem sub tecto, Col.: aegrum lucido loco od. obscuro loco, Cels.: exercitum castris, Caes.: partem iuniorum domi, Liv.: alqm domi atque intra privatos parietes, Quint.: deos parietibus inclusos, Cic.: indignationes domi, verbergen, Liv. 1, 10, 1. – v. lebl. Subjj., rogo ut veniat, quia me recens adhuc luctus limine contineret, Plin. ep.: u. (im Bilde) neque privata domus parietibus continere voces coniurationis tuae potest, Cic.: si sui iuris finibus matronas contineret pudor, Liv. – bes. oft se continere u. Passiv contineri, sich halten, sich aufhalten, sich innen halten, se in lectulo, Cels.: se in villa, Val. Max.: se in Italia, Vell.: se intra coloniam suam, Sen. rhet.: sese intra silvas in occulto, sich in den W. verborgen halten, Caes.: se hoc colle, Caes.: se tectis od. se alvo (v. Bienen), Plin.: se vallo adversus validiorem hostem, Liv.: se portis muroque, Liv.: se suo loco (Stellung), Caes.: sese ad hoc tempus his sedibus, Caes.: se ruri, Ter.: se consulto domi, Cic.: u. (im Bilde) se suarum rerum finibus, Cic.: u. (m. Ang. wie?) si Poenus sub angulo Alpium quietus se contineat, sich ruhig verhalte, Liv. 29, 5, 9. – im Passiv, contineri intra suum limen, sich auf das Haus beschränken, Liv.: contineri tecto ac parietibus, Cic., tectis ac tenebris, Cic.: absol., acies ad solis occasum continentur, bleiben stehen, bleiben in ihrer Stellung, Caes. b. c. 1, 83, 3. – dah. prägn., α) alqm continere, jmd. innen halten = im Hause zu bleiben nötigen, frigidus agricolam si quando continet imber, Verg. georg. 1, 259. – u. so bes. nachaug. oft se continere, sich innen halten (Ggstz. progredi), gew. = zu Hause bleiben, Cels. u. Suet.; selten = sich im Lager halten, zB. Iustin. 42, 4, 8. – β) alqd continere, etw. innen behalten = nicht mitteilen, teils Geschriebenes nicht herausgeben, reliquos libros, Cic. ad Att. 13, 21, 4. – teils Gewußtes bei sich od. für sich behalten, verschwiegen halten (Ggstz. proferre), quae vera audivi taceo atque contineo optime, Ter.: petimus ab Antonio, ut ea, quae continet neque adhuc protulit, explicet nobis, Cic. – teils einen Affekt zurückhalten, unterdrücken, verbergen = nicht äußern, nicht laut werden lassen m. dopp. Acc., alqd (gaudium, dolorem) tacitum c. od. c. non posse, Liv. 30, 17, 5 u. 40, 3, 5. c) wo aufbewahrt halten, aufbewahren, lacus (est) lacuna magna, ubi aqua contineri potest, Varro LL.: c. murenas ingentes in piscina, Sen.: privatā custodiā (Obhut) contineri (v. Schriften), Cic.: ebenso Vestae custodiā contineri (v. Palladium), Cic.: gens Aegyptiorum, quae plurimorum saeculorum et eventorum memoriam litteris continet, Cic.

    3) innen halten, einhalten = anhalten, aufhalten, an sich halten, hemmen, deutsch auch bl. halten, a) eig.: α) Lebl.: aquam, Caes.: ora frenis spumantibus, Phaedr. – animam in dicendo, Cic.: spiritum, Cels.: spiritum diutius, Cels.: spiritum in natando, Plin.: gradum, Verg.: c. vocem, den Mund halten, Cic.: c. risum, Cic.: vix od. non c. lacrimas, Plaut. u. Aur. Vict.: non c. bilem, Sen. rhet.: diligentissime c. linguam, im Zaume halten, Cic.: so petulans non linguam, non manum continet, Sen.: unde manum iuventus metu deorum continuit? Hor. – β) leb. Wesen: suos continuit silentio (in St.), Liv.: artis frenis continet equos, Sen. poët. – v. leb. Subjj., an te tempestas continet? Plaut.: hos omnes flumina continebant, Caes.

    b) übtr.: α) jmd. aufhalten, abhalten, enthalten, m. ab u. Abl., suos a proelio, Caes.: omni ope milites ab seditione, Liv.: de omnibus rebus c. se ab assentiendo, Cic.: contineo me ab exemplis, Cic. – m. folg. ne od. (bei vorhergeh. Negation) m. quin od. quominus u. Konj., contineo igitur me, ne incognito assentiar, Cic.: ut contineant milites, ne studio pugnandi longius progrediantur, Caes.: nec contineri Macedones poterant, quin cursu quoque ad hostem contenderent, Curt.: ut vix ab amicis, quominus occideret eum, contineretur, Curt. – β) im Zaume-, in Schranken halten, αα) politisch od. militärisch im Zaume-, im Gehorsam (in der Treue) halten od. erhalten, in der Zucht halten (s. Fabri Liv. 22, 22, 11), reliquos Macedonas, Liv.: nauticos in navibus, Liv.: exercitum (v. Feldherrn), Cic. de imp. Pomp. 38 (versch. von Liv. 28, 2, 16 oben no. I, 1, b). – v. lebl. Subjj., severitas imperii eos continuit, Liv.: metum continuisse ad eam diem Hispanorum animos, Liv. – m. Abl. (durch), c. Asiam modico exercitu, Curt.: proprio bello Tiburtes, Liv.: Etruscos non tam armis, quam iudiciorum terrore, Liv.: c. aequitate animi plebem, durch Zufriedenheit im Gehorsam halten = zufrieden erhalten, Caes.: c. fide populares, durch Tr. im G. h. = in der Tr. erhalten, Curt.: quae pauca (oppida) magis metu quam fide continebantur, Liv. – bei vorhergeh. Negation m. folg. quin u. Konj., qui (Bituriges) unius legionis hibernis contineri (abgehalten werden) non poterant, quin bellum pararent, Hirt. b. G. 8, 2. § 2. – ββ) moralisch im Zaume halten, bezähmen, zügeln, mäßigen, u. refl. continere se od. Passiv contineri medial = an sich halten, sich mäßigen, sich beherrschen, omnes cupiditates, Cic.: appetitiones od. appetitus animi (Ggstz. remittere, freien Lauf lassen), Cic.: se, Cic.: insolentiam suam modeste, Cic.: u. (v. lebl. Subjj.) quosdam continet metus, Quint.: ut metu contineatur audacia, Cic. – m. in u. Abl., in Scaevola c. dicta, Cic.: c. se in aliqua libidine (Ggstz. se in aliqua libidine effundere), Cic.: im Passiv, in illa cupiditate contineri, sich mäßigen (Ggstz. flagrare amentiā, inflammatā ferri libidine), Cic. – m. ab u. Abl., temeritatem ab omni lapsu, Cic.: a praesenti supplicio tuo continuit populus Romanus se et repressit, Cic. – bei vorhergeh. Negation m. folg. quin u. Konj., te non potuisse continere iracundiam tuam, quin nobis de morte Caesaris obiceres, Brut. et Cass. in Cic. ep.: non continentes (verst. se), quin protinus adicerent, Vell.: non posse milites contineri, quin etc., Caes.: vix me contineo, quin involem in capillum, Ter.: male me, quin vera faterer, continui, male, quin, ut oportuit, oscula ferrem, Ov.: im Passiv, contineri, quin complectar, non queo, Plaut. – im Passiv im Zshg. absol., equidem cupio (sc. reducere) et vix contineor (sc. quin reducam), Ter. Hec. 615.

    lateinisch-deutsches > contineo

  • 16 abscedo

    abscēdo, ĕre, cessi, cessum - intr. -    - abscessem = abscessissem Sil. 8, 109. [st1]1 [-] se retirer, s'éloigner, s'en aller.    - abscede, Plaut. Aul. 55: va-t'en (retire-toi). --- cf. Liv. 26, 7, 1; 45, 11, 1.    - somnus abscessit, Ov. F. 3, 307: le sommeil s'en est allé.    - metus abscessit, Tac. H. 4, 76: la crainte est partie.    - abscedere a curia, e foro, Liv.: quitter le sénat, le forum.    - aequis manibus abscessum est, Tac. A. 1, 63: on se sépara avec un avantage égal.    - sol abscedit, Plin.: le soleil se couche.    - abscedere ab aliquo, Liv. 37, 53, 18: s'éloigner de qqn.    - abscedere ab urbe, Liv. 3, 8, 8: s'éloigner de la ville    - a Capua abscedere, Liv. 26, 1, 2: s'éloigner de Capoue [environs].    - Regio abscedere, Liv. 24, 1, 12: s'éloigner de Regium.    - Armeniā abscedere, Tac. An. 13, 7: quitter l'Arménie.    - civilibus muneribus abscedere, Liv. 9, 3, 5: se tenir à l'écart des fonctions civiles.    - e foro abscedere, Liv. 27, 50, 4: s'éloigner du forum.    - e conspectu abscondere, Plaut. Cap. 434: s'éloigner de la vue.    - abscedere: s'éloigner en perspective. --- Vitr. 1, 2, 2. [st1]2 [-] renoncer à, abandonner.    - abscedere irrito incepto, Liv. 20, 7, 1: renoncer à un projet qui a échoué.    - abscedente usufructu, Dig. 7, 1, 3, § 2: l'usufruit perdu.    - ab obsidione abscedere, Liv. 27, 43, 1 (obsidione abscedere, Liv. 36, 35, 1): renoncer au siège, abandonner le siège.    - custodiā loniae abscedere, Liv. 37, 25, 2: abandonner la garde de l'Ionie. [st1]3 [-] se former en abcès.    - Cels. 2, 7, etc. [st1]4 [-] s'en aller, se retrancher, diminuer [opposé à accedere, s'ajouter].    - cf. Sen. Ep. 72, 7; Ben. 4, 40, 5.
    * * *
    abscēdo, ĕre, cessi, cessum - intr. -    - abscessem = abscessissem Sil. 8, 109. [st1]1 [-] se retirer, s'éloigner, s'en aller.    - abscede, Plaut. Aul. 55: va-t'en (retire-toi). --- cf. Liv. 26, 7, 1; 45, 11, 1.    - somnus abscessit, Ov. F. 3, 307: le sommeil s'en est allé.    - metus abscessit, Tac. H. 4, 76: la crainte est partie.    - abscedere a curia, e foro, Liv.: quitter le sénat, le forum.    - aequis manibus abscessum est, Tac. A. 1, 63: on se sépara avec un avantage égal.    - sol abscedit, Plin.: le soleil se couche.    - abscedere ab aliquo, Liv. 37, 53, 18: s'éloigner de qqn.    - abscedere ab urbe, Liv. 3, 8, 8: s'éloigner de la ville    - a Capua abscedere, Liv. 26, 1, 2: s'éloigner de Capoue [environs].    - Regio abscedere, Liv. 24, 1, 12: s'éloigner de Regium.    - Armeniā abscedere, Tac. An. 13, 7: quitter l'Arménie.    - civilibus muneribus abscedere, Liv. 9, 3, 5: se tenir à l'écart des fonctions civiles.    - e foro abscedere, Liv. 27, 50, 4: s'éloigner du forum.    - e conspectu abscondere, Plaut. Cap. 434: s'éloigner de la vue.    - abscedere: s'éloigner en perspective. --- Vitr. 1, 2, 2. [st1]2 [-] renoncer à, abandonner.    - abscedere irrito incepto, Liv. 20, 7, 1: renoncer à un projet qui a échoué.    - abscedente usufructu, Dig. 7, 1, 3, § 2: l'usufruit perdu.    - ab obsidione abscedere, Liv. 27, 43, 1 (obsidione abscedere, Liv. 36, 35, 1): renoncer au siège, abandonner le siège.    - custodiā loniae abscedere, Liv. 37, 25, 2: abandonner la garde de l'Ionie. [st1]3 [-] se former en abcès.    - Cels. 2, 7, etc. [st1]4 [-] s'en aller, se retrancher, diminuer [opposé à accedere, s'ajouter].    - cf. Sen. Ep. 72, 7; Ben. 4, 40, 5.
    * * *
        Abscedo, abscedis, pen. prod. abscessi, abscessum, abscedere. Se retirer, Se departir, S'en aller.
    \
        Abscede. Plaut. Recule toy.
    \
        Iam abscedet simul ac molam et vinum insperseris. Cic. Il s'en ira, ou partira.
    \
        Irrito incoepto abscedere. Liu. Se partir ou s'en aller sans avoir rien faict de son entreprinse.
    \
        Decem accedent minae. D. abscedent enim, non accedent. Plaut. Il s'en fauldra dix mines, ou, Elles seront perdues pour moy.
    \
        AEgritudo abscedit. Plaut. Se passe, S'en va.
    \
        Cito ab eo haec ira abscedet. Terent. Ce courroux luy passera bien tost.
    \
        Abscedere etiam dicitur, quod incipit in abscessum seu apostema verti. Cels. S'apostumer.
    \
        Absceditur, pen. cor. Impersonale. Liu. Negat e republica esse, vestigium abscedi ab Annibale. S'esloigner.
    \
        Abscessum est. Tacit. On s'en est allé.

    Dictionarium latinogallicum > abscedo

  • 17 cado

    cădo, ĕre, cĕcĭdi, căsum - intr. -    - voir l'article cado de Gaffiot. [st1]1 [-] tomber, choir, s'abattre, se détacher, descendre.    - cadere ab alto (cadere altius): tomber de haut.    - ab aliquo cadere: tomber sous les coups de qqn.    - cadere de (ex) equo: tomber de cheval.    - cadere ex arbore: tomber de l'arbre.    - cadere in (qqf. ad) terram: tomber à terre.    - alte cadere: tomber de haut.    - cadere de manibus: tomber des mains.    - cadit aure lapis, Mart.: une pierre précieuse pend à son oreille.    - cadunt montes, Lucr.: des montagnes s'affaissent.    - amnis cadit in sinum maris, Liv;: le fleuve se jette dans la mer.    - cadere in laqueos: tomber dans les filets.    - cadere in legem: tomber sous le coup de la loi.    - cadere in vituperationem: s'exposer au blâme.    - cadere in calumniam: s'exposer à la chicane.    - cadere sub imperium (potestatem) alicujus: tomber au pouvoir de qqn. [st1]2 [-] tomber mourant, succomber, mourir, périr; être immolé (comme victime).    - cadere fraude, Tac.: succomber victime de la ruse.    - suo Marte cadunt, Mart.: ils périssent frappés de leurs propres armes.    - tibi cadet hostia, Virg.: une victime te sera immolée. [st1]3 [-] succomber (en justice), être abattu.    - causā cadere, Cic. Inv. 2: perdre son procès.    - formulā cadere, Sen. Ep. 48: perdre son procès.    - cadere in judicio, Cic.: perdre son procès. [st1]4 [-] coïncider, tomber juste, s'appliquer, convenir.    - cadere in + acc.: cadrer avec, convenir à, coïncider avec, concerner.    - in eam diem cadunt nummi, Cic.: c'est ce jour-là que tombe le paiement.    - ea vita in sapientem solum cadit: cette vie ne convient qu’au sage.    - vota cadunt, Tib.: les voeux se réalisent.    - ei, ut cadet, ita solvetur, Cic.: on le paiera à chaque échéance.    - ne in alienissimum tempus cadat adventus tuus, Cic. Fam. 15: que ton arrivée ne tombe pas à un moment tout à fait inopportun.    - cadit ergo in bonum virum mentiri? Cic. Off. 3: un homme de bien est-il donc capable de mentir?    - cadit in quemquam tantum scelus? Virg.: quelqu'un est-il capable de commettre un tel crime?    - illud dictum in hos cadere videtur, Cic.: ce mot semble s'appliquer à eux. [st1]5 [-] tomber (du cornet, au jeu de dés), échoir, arriver par hasard, survenir, aboutir.    - cadebat ut: il arrivait que.    - ut cuique ceciderit primo, Liv.: chacun dans l'ordre qu'aura fixé le sort.    - quibus ad portas cecidit custodia sorti, Virg.: à qui la garde des portes est échue par le sort.    - cadere in irritum (ad irritum, in cassum): n'aboutir à rien, échouer, avorter.    - aliter res cecidit ac putaram, Cic.: la situation tourna autrement que je ne l'avais pensé.    - cadere in morbum, Cic.: tomber malade.    - hoc cadit permoleste: cela tombe mal.    - hoc cecidit mihi peropportune, quod... Cic.: il arriva fort à propos pour moi que... [st1]6 [-] se terminer, finir, cesser, diminuer, se calmer.    - cadere in syllabas longiores, Cic.: se terminer sur des syllabes longues.    - cadit pretium: le prix diminue.    - non debemus cadere animis, Cic. Fam. 6, 1, 4: nous ne devons pas nous laisser abattre, nous ne devons pas perdre courage.    - cadunt vires, Lucr.: les forces s'épuisent.    - cadit ira metu, Ov.: la crainte apaise la colère.
    * * *
    cădo, ĕre, cĕcĭdi, căsum - intr. -    - voir l'article cado de Gaffiot. [st1]1 [-] tomber, choir, s'abattre, se détacher, descendre.    - cadere ab alto (cadere altius): tomber de haut.    - ab aliquo cadere: tomber sous les coups de qqn.    - cadere de (ex) equo: tomber de cheval.    - cadere ex arbore: tomber de l'arbre.    - cadere in (qqf. ad) terram: tomber à terre.    - alte cadere: tomber de haut.    - cadere de manibus: tomber des mains.    - cadit aure lapis, Mart.: une pierre précieuse pend à son oreille.    - cadunt montes, Lucr.: des montagnes s'affaissent.    - amnis cadit in sinum maris, Liv;: le fleuve se jette dans la mer.    - cadere in laqueos: tomber dans les filets.    - cadere in legem: tomber sous le coup de la loi.    - cadere in vituperationem: s'exposer au blâme.    - cadere in calumniam: s'exposer à la chicane.    - cadere sub imperium (potestatem) alicujus: tomber au pouvoir de qqn. [st1]2 [-] tomber mourant, succomber, mourir, périr; être immolé (comme victime).    - cadere fraude, Tac.: succomber victime de la ruse.    - suo Marte cadunt, Mart.: ils périssent frappés de leurs propres armes.    - tibi cadet hostia, Virg.: une victime te sera immolée. [st1]3 [-] succomber (en justice), être abattu.    - causā cadere, Cic. Inv. 2: perdre son procès.    - formulā cadere, Sen. Ep. 48: perdre son procès.    - cadere in judicio, Cic.: perdre son procès. [st1]4 [-] coïncider, tomber juste, s'appliquer, convenir.    - cadere in + acc.: cadrer avec, convenir à, coïncider avec, concerner.    - in eam diem cadunt nummi, Cic.: c'est ce jour-là que tombe le paiement.    - ea vita in sapientem solum cadit: cette vie ne convient qu’au sage.    - vota cadunt, Tib.: les voeux se réalisent.    - ei, ut cadet, ita solvetur, Cic.: on le paiera à chaque échéance.    - ne in alienissimum tempus cadat adventus tuus, Cic. Fam. 15: que ton arrivée ne tombe pas à un moment tout à fait inopportun.    - cadit ergo in bonum virum mentiri? Cic. Off. 3: un homme de bien est-il donc capable de mentir?    - cadit in quemquam tantum scelus? Virg.: quelqu'un est-il capable de commettre un tel crime?    - illud dictum in hos cadere videtur, Cic.: ce mot semble s'appliquer à eux. [st1]5 [-] tomber (du cornet, au jeu de dés), échoir, arriver par hasard, survenir, aboutir.    - cadebat ut: il arrivait que.    - ut cuique ceciderit primo, Liv.: chacun dans l'ordre qu'aura fixé le sort.    - quibus ad portas cecidit custodia sorti, Virg.: à qui la garde des portes est échue par le sort.    - cadere in irritum (ad irritum, in cassum): n'aboutir à rien, échouer, avorter.    - aliter res cecidit ac putaram, Cic.: la situation tourna autrement que je ne l'avais pensé.    - cadere in morbum, Cic.: tomber malade.    - hoc cadit permoleste: cela tombe mal.    - hoc cecidit mihi peropportune, quod... Cic.: il arriva fort à propos pour moi que... [st1]6 [-] se terminer, finir, cesser, diminuer, se calmer.    - cadere in syllabas longiores, Cic.: se terminer sur des syllabes longues.    - cadit pretium: le prix diminue.    - non debemus cadere animis, Cic. Fam. 6, 1, 4: nous ne devons pas nous laisser abattre, nous ne devons pas perdre courage.    - cadunt vires, Lucr.: les forces s'épuisent.    - cadit ira metu, Ov.: la crainte apaise la colère.
    * * *
        Cado, cadis, cecidi, pen. corr. casum, cadere, Cheoir, Tomber, Tresbucher.
    \
        In classem cadit omne nemus. Luca. On coupe toute la forest pour faire des navires.
    \
        In pectus cadit pronus. Ouid. Il tombe sur sa poictrine.
    \
        In pedes alicuius cadere. Ouid. Luy tomber sur les pieds.
    \
        In plagas cadere dicitur ceruus. Ouid. Dedens les rets, ou filez.
    \
        In plano cadere. Ouid. Cheoir en plaine terre, et unie.
    \
        In pontum cadunt flumina. Seneca. Les rivieres tombent en la mer.
    \
        In vulnus cadere. Lucret. Tomber sur sa playe.
    \
        In vultus cadere. Ouid. Tomber sur le visage, ou le visage en terre.
    \
        Inter verba cadere dicitur lingua. Horat. Se taire soubdainement.
    \
        Per aquas cadere. Lucret. Parmi l'eaue. A travers de l'eaue.
    \
        Mora lenta cadere. Sen. Tomber lentement, et à loisir, bellement.
    \
        Imbres cadunt. Virg. Il tombe de la pluye, Il pleut.
    \
        Homini ilico lachrymae cadunt. Terent. Il pleure incontinent. Les larmes luy tombent.
    \
        In verba singula cadunt lachrymae. Ouid. A chascune parolle les larmes luy tombent des yeulx.
    \
        Cadunt vmbrae. Virgil. Les ombres aggrandissent, Il commence à faire nuict, La nuict approche.
    \
        Cadit illi animus. Ci. Le cueur luy fault. Il perd tout courage.
    \
        Arma ceciderunt. Cic. On a laissé les armes, La guerre est faillie, Le debat est cessé.
    \
        Cadunt Austri. Virgil. Les vents s'appaisent.
    \
        Fabula cadere dicitur, cui Stare opponitur. Hor. Desplaire.
    \
        Cecidit tibi ira. Liu. Ton courroux est appaisé.
    \
        In cassum cadunt omnia tua promissa. Plaut. Viennent à neant.
    \
        Spes mihi cadit. Ouid. Je pers esperance.
    \
        Ad irritum cadit spes. Liu. Quand on est frustré de son esperance.
    \
        Verba cadunt singultu. Propert. On ne peult parler.
    \
        Cadere causa. Cic. Perdre son procez.
    \
        Cadere formula. Quintil. Estre declairé non recevable, Estre debouté par fin de non recevoir.
    \
        Non cadit in alium tam absolutum opus. Pli. Il n'advient point à un autre de si bien besongner, Il n'eschet point à un autre, etc.
    \
        In eum cadit hoc scelus. Virgil. Il peult bien avoir faict ceste meschanceté, Il est bien homme pour l'avoir faict, Il est bien à presumer qu'il l'a faict.
    \
        Cadit suspicio in eum. Cic. Il est souspeconné.
    \
        Cadere non videtur in eundem et contemptus pecuniae et cupiditas. Quintil. Il n'est point à presumer que un mesme homme, etc.
    \
        Non cadit in virum bonum mentiri. Cic. Il n'eschet point à un homme de bien de mentir, Il n'advient point à un bon homme.
    \
        Non cadit in hos mores, non in hunc pudorem, non in hanc vitam, non in hunc hominem ista suspicio. Cic. Un tel souspecon ne convient point à un homme si bien appris, si craintif, ayant si bien vescu, ou ayant tel aage, Il n'est point à presumer ne vray semblable.
    \
        Non cadit in consuetudinem nostram. Cic. Nous ne l'avons point accoustumé, Ce n'est point une chose coustumiere à nous, Nous ne sommes pas coustumiers de ainsi faire, Cela n'accorde pas bien à nostre coustume, Cela et nostre coustume ne s'accordent point, Cela repugne à nostre maniere de faire.
    \
        Cadere in deliberationem. Cic. Estre mis sur le bureau, Estre mis en termes.
    \
        Cadit solutio in diem Calend. Cic. Le payement eschet le premier jour du mois.
    \
        Quaecunque in disceptationem cadere possunt. Cic. Toutes choses de quoy on peult entrer en different.
    \
        Neque in vnam formam cadent omnia. Cic. Il ne peult estre que toutes choses reviennent à une facon.
    \
        Quod in nostram intelligentiam cadit. Cic. Qui chet en nostre sens, Que nous povons bien entendre.
    \
        Cadere in morbum. Cic. Tomber en maladie.
    \
        Cadit in rerum naturam. Quintil. Il peult naturellement advenir.
    \
        Cadere in offensionem alicuius. Cic. Tomber en sa male grace.
    \
        Cadere in potestatem alicuius. Cic. Cheoir entre ses mains ou misericorde.
    \
        Cadere in suspicionem. Cic. Estre souspeconné.
    \
        Cadere in vituperationem. Cic. Estre blasmé.
    \
        Consydera ne cadat aduentus tuus in alienissimum tempus. Cic. Garde toy de venir, ou que ta venue n'eschee en temps qui ne soit point propre.
    \
        Quae cadunt sub aspectum, et sub oculos. Cic. Toutes choses qui peuvent estre veues.
    \
        Cadere sub imperium et ditionem alicuius. Cic. Tomber soubs sa puissance.
    \
        Illa cadunt sub iudicium sapientis. Cic. Ces choses peuvent estre jugees par le sage, L'homme sage en peult juger.
    \
        Cadere. Cic. Advenir, Escheoir.
    \
        Quod cecidit forte. Terent. Qui est advenu d'adventure.
    \
        Incommodit aliquid cecidit ei. Cic. Il luy est advenu quelque desplaisir, Il luy est mescheu, ou mesadvenu.
    \
        Cadere irritum. Tacit. Venir à neant.
    \
        Honesta et iucunda ceciderunt mihi a te. Cic. Tu ne me feis jamais que tout plaisir.
    \
        Quocunque res cadent. Virg. Comment qu'il advienne, En quelque sorte que les affaires se portent, Au pis aller.
    \
        Belle cecidit. Cic. Il est bien advenu.
    \
        Fortuito cecidit. Cic. Il est advenu par fortune, par cas fortuit.
    \
        Male cadere. Caesar. Mal advenir.
    \
        Verum hoc adhuc percommode cadit. Cic. Vient tresbien.
    \
        Peropportune cecidit mihi hoc. Cic. Il m'en est bien prins, Il m'est venu bien à poinct.
    \
        Video mihi opus esse viaticum: sed id ex praediis, vt cadet, ita soluetur. Comme il viendra.
    \
        Quod melius caderet, nihil vidi. Caelius. Qui veint mieulx à poinct.
    \
        Vt qui maxime cadant in orationem. Ci. Ils seent et conviennent bien.
    \
        Verba melius in syllabas longiores cadunt. Cic. Finent, Sont terminez.
    \
        Cadere similiter. Quint. Estre de semblable terminaison, vt dicam, faciam.
    \
        Fonte Graeco cadunt verba quaedam. Horat. Sont derivez du Grec.
    \
        Cadere. Caesar. Mourir.
    \
        Ouis cadit deo. Ouid. Est immolee et sacrifiee à Dieu.
    \
        Ante diem cadere. Virg. Mourir devant son temps selon le cours de nature.
    \
        Acie cadere. Ouid. Mourir en la bataille.
    \
        Ense cadere. Valer. Flac. Estre tué d'une espee.
    \
        Cadere sua manu. Tacit. Se tuer soymesme.
    \
        Marte foemineo cadere. Ouid. Estre tué de la main d'une femme.
    \
        Marte suo cadere. Ouid. Se tuer.
    \
        Cadere per acies. Tacit. Mourir és batailles.
    \
        Dies cadens. Ouid. Jour couchant, Jour faillant.
    \
        Cadens sol. Virgil. Soleil couchant, Occident.
    \
        Magnum tamen periculum non adibit: alte enim cadere non potest. Cic. Il ne peult cheoir de hault.
    \
        Cecidit tua laus pariter cum Repub. Cic. Estre perdue, et abolie.

    Dictionarium latinogallicum > cado

  • 18 fidus

    [st1]1 [-] fīdus, a, um: a - à qui (à quoi) on peut se fier, fidèle, sûr.    - Cic. Lael. 53 ; 65.    - fidissima uxor, Cic. Fam. 14, 4, 6: épouse très fidèle.    - fidiora genera hominum, Liv. 40, 3, 4: races d'hommes auxquelles on pouvait se fier davantage.    - canum tam fida custodia, Cic. Nat. 2, 158: la garde si fidèle des chiens.    - fidus [poét., avec dat., gén., in acc.]: fidèle à.    - domino fidissimus, Liv. 33, 28, 13: très fidèle à son maître. --- cf. Tib. 1, 6, 77.    - regina tui fidissima, Virg. En. 12, 659: la reine qui t'est si dévouée.    - fidus in amicos, Eutr. 7, 8: dévoué à ses amis. --- cf. Just. 37, 1, 3. b - [en parl. de choses] sûr, assuré, qui ne cache aucun piège.    - pons validus et fidus, Tac. An. 15, 15: pont solide et sûr.    - numquam satis fida potentia ubi... Tac. H. 2, 92: la puissance n'est jamais sûre quand...    - statio male fida carinis, Virg. En. 2, 23: mouillage peu sûr pour les vaisseaux.    - mons fidus nivibus, Tac. H. 5, 6: montagne où les neiges ont un asile sûr. [st1]2 [-] fidus = foedus: traité. --- Varr. L. 5, 86.
    * * *
    [st1]1 [-] fīdus, a, um: a - à qui (à quoi) on peut se fier, fidèle, sûr.    - Cic. Lael. 53 ; 65.    - fidissima uxor, Cic. Fam. 14, 4, 6: épouse très fidèle.    - fidiora genera hominum, Liv. 40, 3, 4: races d'hommes auxquelles on pouvait se fier davantage.    - canum tam fida custodia, Cic. Nat. 2, 158: la garde si fidèle des chiens.    - fidus [poét., avec dat., gén., in acc.]: fidèle à.    - domino fidissimus, Liv. 33, 28, 13: très fidèle à son maître. --- cf. Tib. 1, 6, 77.    - regina tui fidissima, Virg. En. 12, 659: la reine qui t'est si dévouée.    - fidus in amicos, Eutr. 7, 8: dévoué à ses amis. --- cf. Just. 37, 1, 3. b - [en parl. de choses] sûr, assuré, qui ne cache aucun piège.    - pons validus et fidus, Tac. An. 15, 15: pont solide et sûr.    - numquam satis fida potentia ubi... Tac. H. 2, 92: la puissance n'est jamais sûre quand...    - statio male fida carinis, Virg. En. 2, 23: mouillage peu sûr pour les vaisseaux.    - mons fidus nivibus, Tac. H. 5, 6: montagne où les neiges ont un asile sûr. [st1]2 [-] fidus = foedus: traité. --- Varr. L. 5, 86.
    * * *
        Fidus, Adiectiuum. Plin. iunior. Seur, Feal, Loyal.
    \
        Fidus animus. Liu. Asseuré, Qui ne craind point.

    Dictionarium latinogallicum > fidus

  • 19 liber

    [st1]1 [-] lĭbĕr, ĕra, ĕrum:    - leiber CIL 1, 614. a - [socialement] libre, de condition libre.    - qui est matre libera, liber est, Cic. Nat. 3, 45, celui qui est né d'une mère libre, est libre.    - ean' ingenua an festuca facta e serva libera est ? Plaut. Mil. 961: est-elle née libre ou la baguette du prêtre l'a-t-elle fait passer de la servitude à la liberté ?    - lĭbĕr, ĕri, m.: homme libre.    - (adsentatio) non modo amico, sed ne libero quidem digna, Cic. Lael. 89: (la flatterie) indigne non seulement d'un ami, mais même d'un homme libre.    - [politiqt] liber: libre [peuple, ou qui se gouverne lui-même ou qui n'est soumis à aucun autre peuple]. --- cf. Cic. Rep. 1, 48; 1, 68 ; 3, 46. b - [en gén.] affranchi de charges.    - liberi ab ommi sumptu, Cic. Verr. 4, 23: affranchis de tous frais.    - agri liberi, Cic. Verr. 2, 166: terres exemptes de charges.    - [en part.] praedia libera, Agr. 3, 9: terres franches, sans servitudes. c - libre, non occupé, vacant.    - loca ab arbitris libera, Cic. Att. 15, 16 a: endroits soustraits aux regards.    - liber lectulus, Cic. Att. 14, 13, 5, couche solitaire.    - liberae aedes, Liv. 24, 7, 3: maison inhabitée. d - libre de, affranchi de.    - liber ab observando homine perverso, Cic. Att. 1, 13, 2: dispensé d'avoir des égards pour un mauvais homme.    - liber a delictis, Cic. Agr. 1, 27: sans reproche.    - liber cura, Cic. Fin. 1, 49: exempt de soucis.    - liber laborum, Hor. P. 212: débarrassé de ses travaux.    - poét. libera vina, Hor. P. 85: le vin qui libère. g - libre, sans entraves, indépendant.    - integro animo ac libero causam alicujus defendere, Cic. Sull. 86: défendre la cause de qqn sans prévention, en toute indépendance.    - an ille mihi liber, cui mulier imperat... ? Cic. Par. 36: pour moi, est-il libre l'homme à qui sa femme commande... ?    - liberum fenus, Liv. 35, 7, 2: intérêts illimités, usure sans frein.    - libera custodia, Liv. 24, 45, 8: une garde lâche, qui laisse la liberté des mouvements.    - hoc liberiores et solutiores sumus quod... Cic. Ac. 2, 8: nous sommes plus libres et plus indépendants en ce que...    - liberiores litterae, Cic. Att. 1, 13, 1: lettres un peu libres.    - liberrime Lolli, Hor. Ep. 1, 18, 1: ô mon cher Lollius, le plus indépendant des hommes.    - vocem liberam mittere, Liv. 35, 32, 6: faire entendre des paroles libres, s'exprimer librement.    - verba inusitata sunt poetarum licentiae liberiora quam nostrae, Cic. de Or. 3, 153: les mots inusités, les poètes ont la faculté de les employer plus librement que nous.    - res alicui libera, Cic. Or. 78: chose libre pour qqn, pour laquelle il a toute liberté. --- cf. Cic. Cat. 1, 18 ; Quint. 8, 6, 19.    - liberum est alicui + inf.: il est loisible à qqn de. --- Cic. Phil. 1, 12.    - abl. abs. au neutre libero, quid firmaret mutaretve, Tac. An. 3, 60: la liberté lui étant donnée de décider ce qu'il maintenait ou modifiait. [st1]2 [-] Lībĕr, ĕri, m.: a - Liber (vieille divinité latine, confondue plus tard avec Bacchus). --- Varr. R. 1, 1, 5; Cic. Nat. 2, 62. b - le vin (la boisson de Liber). --- Ter. Eun. 732 ; Hor. O. 4, 12, 14. [st1]3 [-] lībĕr, ĕri (emploi rare): sing. de lībĕri, ōrum. [st1]4 [-] lĭbĕr, libri, m.: a - liber [partie vivante de l'écorce].    - Cic. Nat. 2, 120; Varr. R. 1, 8, 4 ; Virg. G. 2, 77 II sur quoi l'on écrivait autrefois: Plin. 13, 69. b - livre, ouvrage, traité.    - Demetrii liber de concordia, Cic. Att. 8, 12, 6: le livre de Démétrius sur la concorde.    - librum de aliqua re scribere, Cic. CM 54: écrire un livre sur qqch.    - libros pervolutare, evolvere, volvere, legere, Cic. Att. 5, 12, 2 ; Tusc. 1, 24 ; Br. 298 ; Fam. 6, 6, 8: lire des ouvrages.    - librum edere, Cic. Fat. 1: publier un livre. c - division d'un ouvrage, livre.    - tres libri perfecti sunt de Natura deorum, Cic. Div. 2, 3: j'ai composé un traité en trois livres sur la Nature des dieux.    - legi tuum nuper quartum de Finibus, Cic. Tusc. 5, 32: j'ai lu dernièrement ton quatrième livre du de Finibus. --- cf. Quint. 9, 2, 37 ; 9, 1, 26. d - les livres Sibyllins.    - ad libros ire, Cic. Div. 1, 97; libros adire, Liv. 21, 62, 6: consulter les livres Sibyllins.    - libri: livres auguraux. --- Cic. Nat. 2, 11. g - recueil.    - liber litterarum, Cic. Verr. 3, 167: recueil de lettres. h - toute espèce d'écrit.    - [lettre] Nep. Lys. 4, 2 ; [rescrit, décret] Plin. Ep. 5, 14, 8 [manuscrit] Plin. Ep. 2, 1, 5.
    * * *
    [st1]1 [-] lĭbĕr, ĕra, ĕrum:    - leiber CIL 1, 614. a - [socialement] libre, de condition libre.    - qui est matre libera, liber est, Cic. Nat. 3, 45, celui qui est né d'une mère libre, est libre.    - ean' ingenua an festuca facta e serva libera est ? Plaut. Mil. 961: est-elle née libre ou la baguette du prêtre l'a-t-elle fait passer de la servitude à la liberté ?    - lĭbĕr, ĕri, m.: homme libre.    - (adsentatio) non modo amico, sed ne libero quidem digna, Cic. Lael. 89: (la flatterie) indigne non seulement d'un ami, mais même d'un homme libre.    - [politiqt] liber: libre [peuple, ou qui se gouverne lui-même ou qui n'est soumis à aucun autre peuple]. --- cf. Cic. Rep. 1, 48; 1, 68 ; 3, 46. b - [en gén.] affranchi de charges.    - liberi ab ommi sumptu, Cic. Verr. 4, 23: affranchis de tous frais.    - agri liberi, Cic. Verr. 2, 166: terres exemptes de charges.    - [en part.] praedia libera, Agr. 3, 9: terres franches, sans servitudes. c - libre, non occupé, vacant.    - loca ab arbitris libera, Cic. Att. 15, 16 a: endroits soustraits aux regards.    - liber lectulus, Cic. Att. 14, 13, 5, couche solitaire.    - liberae aedes, Liv. 24, 7, 3: maison inhabitée. d - libre de, affranchi de.    - liber ab observando homine perverso, Cic. Att. 1, 13, 2: dispensé d'avoir des égards pour un mauvais homme.    - liber a delictis, Cic. Agr. 1, 27: sans reproche.    - liber cura, Cic. Fin. 1, 49: exempt de soucis.    - liber laborum, Hor. P. 212: débarrassé de ses travaux.    - poét. libera vina, Hor. P. 85: le vin qui libère. g - libre, sans entraves, indépendant.    - integro animo ac libero causam alicujus defendere, Cic. Sull. 86: défendre la cause de qqn sans prévention, en toute indépendance.    - an ille mihi liber, cui mulier imperat... ? Cic. Par. 36: pour moi, est-il libre l'homme à qui sa femme commande... ?    - liberum fenus, Liv. 35, 7, 2: intérêts illimités, usure sans frein.    - libera custodia, Liv. 24, 45, 8: une garde lâche, qui laisse la liberté des mouvements.    - hoc liberiores et solutiores sumus quod... Cic. Ac. 2, 8: nous sommes plus libres et plus indépendants en ce que...    - liberiores litterae, Cic. Att. 1, 13, 1: lettres un peu libres.    - liberrime Lolli, Hor. Ep. 1, 18, 1: ô mon cher Lollius, le plus indépendant des hommes.    - vocem liberam mittere, Liv. 35, 32, 6: faire entendre des paroles libres, s'exprimer librement.    - verba inusitata sunt poetarum licentiae liberiora quam nostrae, Cic. de Or. 3, 153: les mots inusités, les poètes ont la faculté de les employer plus librement que nous.    - res alicui libera, Cic. Or. 78: chose libre pour qqn, pour laquelle il a toute liberté. --- cf. Cic. Cat. 1, 18 ; Quint. 8, 6, 19.    - liberum est alicui + inf.: il est loisible à qqn de. --- Cic. Phil. 1, 12.    - abl. abs. au neutre libero, quid firmaret mutaretve, Tac. An. 3, 60: la liberté lui étant donnée de décider ce qu'il maintenait ou modifiait. [st1]2 [-] Lībĕr, ĕri, m.: a - Liber (vieille divinité latine, confondue plus tard avec Bacchus). --- Varr. R. 1, 1, 5; Cic. Nat. 2, 62. b - le vin (la boisson de Liber). --- Ter. Eun. 732 ; Hor. O. 4, 12, 14. [st1]3 [-] lībĕr, ĕri (emploi rare): sing. de lībĕri, ōrum. [st1]4 [-] lĭbĕr, libri, m.: a - liber [partie vivante de l'écorce].    - Cic. Nat. 2, 120; Varr. R. 1, 8, 4 ; Virg. G. 2, 77 II sur quoi l'on écrivait autrefois: Plin. 13, 69. b - livre, ouvrage, traité.    - Demetrii liber de concordia, Cic. Att. 8, 12, 6: le livre de Démétrius sur la concorde.    - librum de aliqua re scribere, Cic. CM 54: écrire un livre sur qqch.    - libros pervolutare, evolvere, volvere, legere, Cic. Att. 5, 12, 2 ; Tusc. 1, 24 ; Br. 298 ; Fam. 6, 6, 8: lire des ouvrages.    - librum edere, Cic. Fat. 1: publier un livre. c - division d'un ouvrage, livre.    - tres libri perfecti sunt de Natura deorum, Cic. Div. 2, 3: j'ai composé un traité en trois livres sur la Nature des dieux.    - legi tuum nuper quartum de Finibus, Cic. Tusc. 5, 32: j'ai lu dernièrement ton quatrième livre du de Finibus. --- cf. Quint. 9, 2, 37 ; 9, 1, 26. d - les livres Sibyllins.    - ad libros ire, Cic. Div. 1, 97; libros adire, Liv. 21, 62, 6: consulter les livres Sibyllins.    - libri: livres auguraux. --- Cic. Nat. 2, 11. g - recueil.    - liber litterarum, Cic. Verr. 3, 167: recueil de lettres. h - toute espèce d'écrit.    - [lettre] Nep. Lys. 4, 2 ; [rescrit, décret] Plin. Ep. 5, 14, 8 [manuscrit] Plin. Ep. 2, 1, 5.
    * * *
    I.
        Liber, prima prod. libera, liberum, pen. corr. Franc, Qui n'est subject à rien, Libre.
    \
        Libera vti lingua. Plaut. Jaser à plaisir.
    \
        Libero corde fabulari. Plaut. Deviser franchement et sans crainte.
    \
        Liber, cuius relatiuum est Seruus. Plaut. Franc, Qui n'est point de servile condition.
    \
        Liber. Martial. Qui n'ha que faire, Qui est de loisir.
    \
        Liberae sunt aedes. Plaut. La maison est franche, Elle n'est subjecte à personne.
    \
        Caelum liberum. Cic. Commun à touts.
    \
        Equus liber habenis. Virgil. Qui n'est point bridé.
    \
        Lectulus liber. Cic. Où un homme couche tout seul sans femme.
    \
        Literae liberae. Cic. Esquelles on escript franchement ou librement et apertement de quelque chose sans crainte.
    \
        Locus liber. Plaut. Où lon fait à son plaisir ce qu'on veult sans empeschement.
    \
        His libera mandata de'summa rerum Senatus constituit. Liu. Leur bailla pleine puissance et povoir d'ordonner et d'en faire, etc.
    \
        Tempus liberum. Cic. Durant lequel on peult faire ce qu'on veult.
    \
        Liber a delictis. Cic. En qui il n'y a point de faulte.
    \
        Liber ab irrisione. Cic. Qui ne peult estre mocqué de quelque chose.
    \
        Liber a legibus. Plaut. Qui n'est point subject aux loix, Exempt.
    \
        Liber a metu insidiarum campus. Liu. Seur, Où il ne fault point craindre les embusches.
    \
        Liber pauore. Plin. Sans paour.
    \
        Liber religione animus. Liu. Qui n'ha nulle crainte de Dieu.
    \
        Liber est harum rerum. Plaut. Franc et liberal à bailler ces choses.
    \
        Erit enim et post emendationem liberum nobis vel publicare vel continere. Plin. iunior. Il sera en nous, ou en nostre puissance, de le publier, ou non.
    II.
        Liber, libri, priore corr. Substantiuum. Colum. Plin. Escorse.
    \
        Liber. Cic. Un livre.
    \
        Liber. Cic. L'ouvrage composé et escript.
    \
        Liber, Une certaine partie d'un ouvrage escript, comme le premier, le deuxieme livre.
    \
        Nos autem in libris habenus, non modo, etc. Cic. On trouve par escript és livres que, etc.
    \
        Inscribere libros nomine alicuius. Quintil. Intituler.
    \
        Peruolutare libros. Cic. Fueilleter les livres.
    \
        Liber. Cicero. Un registre.

    Dictionarium latinogallicum > liber

  • 20 asservo

    as-servo (ad-servo), āvī, ātum, āre, in Verwahrung-, in Obhut nehmen, bewahren, aufbewahren, verwahren, festhalten, bewachen, a) als bewahrender, schützender od. bewachender Hüter: tabulas neglegentius, Cic.: Latinos libros magnā diligentiā, Val. Max.: sacra fideli custodiā (v. einer Örtl.), Liv.: corpora mortuorum in conditorio, Plin.: ignem in ferula, Plin.: thynnos sale, Plin.: custodes lecti praedam asservabant, Verg. – ass. alqm ibi, Val. Max.: alqm domi suae, Cic.: ass. alqm vinctum, Ter.: alqm vinctum domi, Plaut.: alqm nocte clausum, Liv., alqm custodiā intentiore, Liv.: Vitruvium in carcerem asservari iussit, Liv.: asservari publicis custodiis, Cic.: quem ad modum est asservatus? Cic. – b) als Beaufsichtiger, Beobachter bewachen, überwachen, nicht aus den Augen lassen, auf etw. achtgeben, oram, Caes.: portas murosque, Caes.: arcem neglegentius, Curt.: u. so bildl., ius neglegentius, Cic. – alqm, Komik. u.a.: puellam nigerrimis diligentius uvis, Catull.: alqm assiduā operā, Liv.: alqm dissimulanter, Liv.: acerrime asservabimur, Cic.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > asservo

См. также в других словарях:

  • custodia — sustantivo femenino 1. (no contable) Acción y resultado de custodiar: Dos guardias se encargan de su custodia. La custodia del dinero es función del secretario. Todo está bajo su custodia. Sinónimo: protección. 2. Área: religión Uso/registro …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • Custodia — (auch: Kustodia; v. lat.: custodire, „bewachen“, „beschützen“) ist ein Gefäß zur Aufbewahrung des in der Heiligen Messe gewandelten Allerheiligsten. Sie ist ein undurchsichtiges rundes metallenes Kästchen auf einem Standfuß und meistens mit Gold… …   Deutsch Wikipedia

  • Custodia — Custódia is a city in the state of Pernambuco, Brazil. The population in 2009, according with IBGE was 33.874 inhabitants and the total area is 1404.1 km². Contents 1 Geography 2 Economy 2.1 Economic Indicators …   Wikipedia

  • custodia — /ku stɔdja/ s.f. [dal lat. custodia, der. di custos odis custode ]. 1. a. [azione del vigilare: essere sotto la c. di qualcuno ] ▶◀ controllo, guardia, presidio, protezione, sorveglianza, vigilanza. b. (estens.) [stato di fermo da parte della… …   Enciclopedia Italiana

  • custodia — (Del lat. custodĭa). 1. f. Acción y efecto de custodiar. 2. Persona o escolta encargada de custodiar a un preso. 3. En la Orden de San Francisco, agregado de algunos conventos que no bastan para formar provincia. 4. Rel. En el culto católico,… …   Diccionario de la lengua española

  • custódia — s. f. 1. Lugar onde se guarda alguém ou alguma coisa, com segurança. 2. Ato de guardar. 3. Guarda, detenção, proteção. 4.  [Religião católica] Objeto em que se coloca a hóstia quando se expõe à adoração dos fiéis. 5. Convento franciscano que é… …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • Custodĭa — (lat.), 1) Wache, Verwahrung, Beschützung; 2) Person, welche die Wache, Aufsicht hat; 3) Verbindlichkeit zu Wachdiensten, z.B. der Vasallen; 4) Verwaltung des Lehns durch den Lehnherrn während der Minderjährigkeit seines Vasallen; dies Recht:… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Custodĭa — (lat.), Bewachung, Verwahrung, Gewahrsam, in rechtlicher Beziehung die Sorgfalt, die der obligatorisch Verpflichtete bei der Aufbewahrung und Bewachung von Sachen zu beobachten hat. Vgl. Fahrlässigkeit und Verschulden …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Custodia — Custodĭa (lat.), Wache, Verwahrung, Gewahrsam …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Custodia — Custodia, in Rechtsverhältnissen die schuldige Sorgfalt, soviel wie diligentia (s. culpa) …   Herders Conversations-Lexikon

  • custodia — index charge (custody), custody (supervision), detention, incarceration Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»