Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

bit+serial+arithmetic

  • 1 bit serial arithmetic

    Англо-русский словарь по компьютерной безопасности > bit serial arithmetic

  • 2 arithmetic

    арифметика; арифметические операции

    Англо-русский словарь по компьютерной безопасности > arithmetic

  • 3 operation

    1) операция; действие
    2) работа; функционирование
    5) редк. управление
    •
    - arithmetic operation
    - array operation
    - asynchronous operation
    - atomic operation
    - attend operation
    - autohorized operation
    - auto-parallel operation
    - auto-serial operation
    - auxiliary operation
    - average calculating operation
    - average calculation operation
    - background operation
    - battery operation
    - biconditional operation
    - bidirectional operation
    - binary operation
    - bitwise operation
    - bit operation
    - bookkeeping operation
    - Boolean add operation
    - Boolean operation
    - both-way operation
    - branch operation
    - byte operation
    - byte/word operations
    - byte-write operation
    - carry clearing operation
    - checkpointing operation
    - clerical operation
    - collation operation
    - combination operation
    - combined operation
    - comparison operation
    - complementary operation
    - complete operation
    - compound operation
    - computer operation
    - concurrent operation
    - conditional implication operation
    - conditional operation
    - conjunction operation
    - consecutive operation
    - consistency operation
    - control operation
    - control transfer operation
    - conversational mode operation
    - conversational operation
    - corner-turning operation
    - cumulative operation
    - dagger operation
    - data processing operation
    - database operation
    - declarative operation
    - decoded operation
    - device-dependent operation
    - digit-to-digit operation
    - digtiwise operation
    - disjunction operation
    - do-nothing operation
    - don't care operation
    - double-address operation
    - double-length operation
    - double-precision operation
    - down operation
    - drag and drop operation
    - dual operation
    - duplex operation
    - dyadic operation
    - either way operation
    - EITHER-OR operation
    - equality operation
    - equivalence operation
    - error-free operation
    - except operation
    - exchange operation
    - exclusive OR operation
    - fade operation
    - fail-safe operation
    - fail-soft operation
    - fast rewind operation
    - fixed-cycle operation
    - fixedcycle operation
    - fixed-point operation
    - floating-point operation
    - flow of control operation
    - foreground operation
    - full-duplex operation
    - graft operation
    - grouped operation
    - half-duplex operation
    - handshaked operation
    - hands-on operation
    - high-gain operation
    - high-speed operation
    - housekeeping operation
    - I/O operations
    - identity operation
    - IF-AND-ONLY-IF operation
    - IF-THEN operation
    - illegal operation
    - immediate operation
    - implication operation
    - inclusive OR operation
    - inference operation
    - input operation
    - input/output operations
    - integer operation
    - interframe operation
    - interlaced operations
    - interleaving operations
    - irreversible operation
    - iterative operation
    - jump operation
    - keystroke operation
    - large-signal operation
    - link-following operation
    - loading operation
    - logical operation
    - look-up operation
    - loop operation
    - low-level signal operation
    - machine operation
    - main operation
    - majority operation
    - make-break operation
    - manual operation
    - marginal operation
    - marking operation
    - master-slave operation
    - match operation
    - match-merge operation
    - matrix operation
    - meet operation
    - mismatch operation
    - monadic operation
    - monitor-controlled operation
    - move operation
    - multibyte operation
    - multidimensional operation
    - multijob operation
    - multiple operations
    - multiple-computer operation
    - multiple-processor operation
    - multiple-shift operation
    - multiple-word operation
    - multiplex operation
    - multiplexed operations
    - multiply-accumulate operation
    - multitask operation
    - multitrack operation
    - N-adic operation
    - naming operation
    - NAND operation
    - N-ary operation
    - nearest-value operation
    - neighborhood operation
    - NEITHER-NOR operation
    - next higher retrieval operation
    - next lower retrieval operation
    - no operation
    - no-failure operation
    - nonarithmetical operation
    - nonconjunction operation
    - nondata operation
    - nondisjunction operation
    - nonequivalence operation
    - nonidentity operation
    - nonprimitive operation
    - NOR operation
    - NOT AND operation
    - NOT BOTH operation
    - NOT operation
    - NOT-IF-THEN operation
    - NOT-OR operation
    - nullary operation
    - off-line operation
    - one-pass operation
    - one-shot operation
    - one-step operation
    - one-way operation
    - on-going operations
    - on-line operation
    - OR operation
    - output operation
    - overhead operation
    - P operation
    - packet-mode operation
    - parallel operation
    - parallel-parallel operation
    - parallel-serial operation
    - part-word operation
    - paste operation
    - peripheral operation
    - pipeline operation
    - pixel-level operation
    - pointer operation
    - polar operation
    - primitive operation
    - privileged operation
    - prune operation
    - pseudo off-line operation
    - pulsed operation
    - quarternary operation
    - queue operation
    - real operation
    - real-time operation
    - record-at-a-time operation
    - red-tape operation
    - reductive operation
    - refinement operation
    - register operation
    - relational algebraic operation
    - relational join operation
    - remote operation
    - repetitive operation
    - retrieval operation
    - rewind operation
    - RMW operation
    - scalar operation
    - scale operation
    - scanning operation
    - scatter-write operation
    - scheduled operation
    - screening operation
    - search operation
    - sensing operation
    - sensory operation
    - sequential operation
    - serial digit operation
    - serial operation
    - serial word operation
    - serial-parallel operation
    - serial-serial operation
    - set operation
    - set-at-a-time operation
    - Sheffer-stroke operation
    - shift operation
    - simplex operation
    - simultaneous operation
    - single operation
    - single-program operation
    - single-shot operation
    - single-step operation
    - single-task operation
    - slave operation
    - small-signal operation
    - split-word operation
    - stable operation
    - stack operation
    - stacked job operation
    - standard operation
    - start-stop operation
    - step-and-repeat operations
    - step-by-step operation
    - storage operation
    - streaming operation
    - string operation
    - synchronous operation
    - takedown operation
    - team operation
    - threshold operation
    - time-consuming operation
    - time-sharing operation
    - transfer operation
    - transmit operation
    - triggerable operation
    - Turing elementary operation
    - two-way alternative operation
    - two-way-simultaneous operation
    - unary operation
    - unattended operation
    - unauthorized operation
    - union operation
    - unloading operation
    - up operation
    - V operation
    - variable-cycle operation
    - variable-length operation
    - vector operation
    - word operation
    - write operation
    - write-on match operation
    - write-while read operation
    - yes-no operation

    English-Russian dictionary of computer science and programming > operation

  • 4 устройство

    attachment, apparatus, arrangement, assembly, device, element, facility, machine, gear, mean, project, rig, setup, station, structure, system, technology, unit, widget
    * * *
    устро́йство с.
    1. (приспособление, механизм и т. п.) apparatus, arrangement device, equipment, facility, means, gear
    2. (конструкция, расположение) arrangement, design
    благодаря́ тако́му устро́йству … — by this arrangement, …
    устро́йство авари́йной сигнализа́ции — alarm (device)
    устро́йство автомати́ческого выра́внивания с.-х. — self-levelling device
    автоно́мное устро́йство — self-contained unit
    автосцепно́е устро́йство — automatic coupler equipment
    амортизи́рующее устро́йство — shock absorber
    анало́говое устро́йство — analog device
    анало́говое, вычисли́тельное устро́йство — analog computing device
    анте́нное устро́йство (собственно антенна, привод и опора) — scanner (assembly)
    устро́йство АПВ эл. — automatic (circuit) recloser (см. тж. АПВ)
    арифмети́ческое устро́йство вчт. — arithmetic unit
    ба́зовое устро́йство ( в приборах со сменными блоками втычного типа) — mainframe
    балансиро́вочное устро́йство — balancer
    блоки́рующее устро́йство — interlock
    бры́згальное устро́йство — spraying device
    буквопеча́тающее устро́йство — полигр. character printing device; вчт. alphabetic printer
    букси́рное устро́йство — towing arrangement, towing gear
    бу́ферное устро́йство — buffer (unit)
    валоповоро́тное устро́йство — barring [jacking, shaft-turning] gear
    устро́йство вво́да — вчт. input device, input unit, input reader; ( перфокарточное) card reader
    устро́йство вво́да-вы́вода вчт. — input-output [I/ O] device
    взве́шивающее устро́йство — weigher
    видеоконтро́льное устро́йство [ВКУ] — picture monitor
    визи́рное устро́йство кфт. — finder system
    визи́рное, зерка́льное беспаралла́ксное устро́йство кфт. — (through-the-lens) reflex view-finder system
    вне́шние устро́йства вчт. — peripheral equipment
    водозабо́рное устро́йство — water intake
    водозабо́рное, высоконапо́рное устро́йство — high-pressure water intake
    водозабо́рное, низконапо́рное устро́йство — low-pressure water intake
    водоотво́дное устро́йство — drainage facility
    воздухоспускно́е устро́йство — air bleeder
    встря́хивающее устро́йство ( в пылевых фильтрах) — rapping gear
    входно́е устро́йство — input device, input unit
    устро́йство вы́вода — вчт. output device, output unit; ( с записью) output writer; ( с печатью) output printer; ( перфокарточное) (output) card punch
    выводно́е устро́йство полигр. — sheet delivery apparatus, delivery unit
    выпрямля́ющее устро́йство — rectifier (unit)
    вытяжно́е устро́йство — exhaust system
    вычисли́тельное устро́йство — computer, computing device
    вычисли́тельное, навигацио́нное устро́йство — navigation [flight] computer
    газоочистно́е устро́йство — gas-cleaning system, gas scrubber
    грузово́е устро́йство мор. — cargo(-handling) gear
    грузоподъё́мное устро́йство — hoisting apparatus, hoisting gear
    дальноме́рное устро́йство — distance-measuring device; ranging unit
    декоди́рующее устро́йство — decoder
    декомпрессио́нное устро́йство — decompressor
    демпфи́рующее устро́йство — damping device, damper; изм. dash-pot
    дифференци́рующее устро́йство вчт. — differential analyzer
    устро́йство для маркиро́вки проводо́в — wire-marking machine
    устро́йство для продо́льной ре́зки ле́нты полигр. — slitting machine
    дози́рующее устро́йство — metering device; (отвешивающее, отмеривающее и т. п.) measuring equipment
    дрена́жное устро́йство — drain(age) system
    дугогаси́тельное устро́йство эл. — arc control device
    забо́рное устро́йство — intake
    загру́зочное устро́йство — charging device
    задаю́щее устро́йство автмт. — reference-input element, reference-input unit, control-point setting device
    устро́йство заде́ржки — delay device
    зажи́мное устро́йство — clamping [holding] device
    заземля́ющее устро́йство — earthing [grounding] connection
    запомина́ющее устро́йство — вчт. storage, memory; брит. store
    выводи́ть из запомина́ющего устро́йства — retrieve from storage [from memory]
    засыла́ть в запомина́ющее устро́йство — transfer to [enter into] storage [memory]
    обраща́ться к запомина́ющему устро́йству — access, storage [memory]
    запомина́ющее, автоно́мное устро́йство — off-line storage, off-line memory
    запомина́ющее, ана́логовое устро́йство — analog storage, analog memory
    запомина́ющее, ассоциати́вное устро́йство — associative [content-addressable] memory
    запомина́ющее устро́йство без разруше́ния информа́ции (при счи́тывании) — nondestructive (read-out) storage, NDRO storage, nondestructive memory
    запомина́ющее, бу́ферное устро́йство — buffer storage, buffer memory
    запомина́ющее, быстроде́йствующее устро́йство — quick-access [rapid-access] storage, quick-access [rapid-access] memory
    запомина́ющее, вне́шнее устро́йство [ВЗУ] — external storage, external memory
    запомина́ющее, вну́треннее устро́йство — internal storage, internal memory
    запомина́ющее, вспомога́тельное устро́йство — auxiliary storage, auxiliary memory
    запомина́ющее, динами́ческое устро́йство — dynamic storage, dynamic memory
    запомина́ющее, долговре́менное устро́йство — permanent storage, permanent memory
    запомина́ющее, магни́тное устро́йство — magnetic storage, magnetic memory
    запомина́ющее, магнитострикцио́нное устро́йство — magnetostrictive (delay-line) storage, magnetostrictive (delay-line) memory
    запомина́ющее, ма́тричное устро́йство — matrix storage, matrix memory
    запомина́ющее устро́йство на бараба́нах — drum storage
    запомина́ющее устро́йство на ди́сках — disk storage, disk memory
    запомина́ющее устро́йство на ле́нтах — tape storage, tape memory
    запомина́ющее устро́йство на магни́тных ка́ртах — magnetic card storage, magnetic card memory
    запомина́ющее устро́йство на магни́тных плё́нках — magnetic-film storage, magnetic-film memory
    запомина́ющее устро́йство на магни́тных серде́чниках — magnetic-core storage, magnetic-core memory
    запомина́ющее устро́йство на перфоле́нтах — punch tape storage
    запомина́ющее устро́йство на три́ггерах — flip-flop storage, flip-flop memory
    запомина́ющее устро́йство на ферри́товых серде́чниках — (ferrite) core storage, (ferrite) core memory
    запомина́ющее устро́йство на электроннолучевы́х тру́бках — cathode-ray tube memory, cathode-ray tube storage
    запомина́ющее, односторо́ннее устро́йство — read-only memory, ROM
    запомина́ющее, операти́вное устро́йство — on-line storage, on-line memory
    запомина́ющее, опти́ческое устро́йство — optical storage, optical memory
    запомина́ющее, оптоэлектро́нное устро́йство — optoelectronic (data) storage, optoelectronic (data) memory
    запомина́ющее, после́довательное устро́йство — serial(-access) storage, serial(-access) memory
    запомина́ющее, постоя́нное устро́йство — permanent [fixed] storage, permanent [fixed] memory
    запомина́ющее, рабо́чее устро́йство — working storage, working memory
    запомина́ющее устро́йство с бы́строй вы́боркой — quick-access [rapid-access] memory
    запомина́ющее устро́йство с нестира́емой за́писью — nonerasable storage, nonerasable memory
    запомина́ющее устро́йство со стира́емой за́писью — erasable storage, erasable memory
    запомина́ющее устро́йство с поразря́дной вы́боркой — bit-organized memory
    запомина́ющее устро́йство с произво́льной вы́боркой — random access storage, random access memory
    запомина́ющее устро́йство с прямо́й вы́боркой ( слов или чисел) — word-organized [word-selection] storage, word-organized [word-selection] memory
    запомина́ющее устро́йство с разруше́нием информа́ции — volatile storage, volatile memory
    запомина́ющее устро́йство с совпаде́нием то́ков — coincident-current storage, coincident-current memory
    запомина́ющее устро́йство стати́ческого ти́па — static storage
    запомина́ющее устро́йство с центра́льным проце́ссором — on-line storage, on-line memory
    запомина́ющее, три́ггерное устро́йство — flip-flop storage, flip-flop memory
    запомина́ющее, цикли́ческое устро́йство — circulating [cyclic] storage, circulating [cyclic] memory
    запомина́ющее, электроннолучево́е устро́йство — cathode-ray tube memory
    заря́дное устро́йство — charging unit, charger
    заря́дное, аккумуля́торное устро́йство — battery charger
    защи́тное устро́йство — protection device; ( преимущественно механическое) safe-guard
    звукозапи́сывающее устро́йство — sound recorder
    золосмывно́е устро́йство — ash sluicing device
    золотопромы́вочное устро́йство — gold washer
    золоулови́тельное устро́йство — fly-ash collector
    измери́тельное устро́йство — measuring device
    индика́торное устро́йство рлк. — display unit, indicator (unit), (radar) scope
    интегри́рующее устро́йство — integrator
    ка́бельное устро́йство — cable (hauling) gear
    кернова́тельное устро́йство нефт. — catcher, (split-ring) core lifter, spring lifter, core gripper
    коди́рующее устро́йство — coding device, (en)coder
    колошнико́вое устро́йство — (blast-furnace) top arrangement
    колошнико́вое, загру́зочное устро́йство — top charging gear
    контро́льное устро́йство — monitor (ing device)
    концево́е, ка́бельное устро́йство — cable termination
    копирова́льное устро́йство ( пантограф) — pantograph
    корректи́рующее устро́йство
    1. автмт. compensator, compensating device, compensating network, equalizer
    предусма́тривать корректи́рующее устро́йство, напр. в цепи́ — use [place] a compensator around, e. g., a circuit
    2. полигр. error correcting device
    кра́новое устро́йство ( бурильной машины) — crown block
    ле́ерное устро́йство мор. — life lines, life rails
    лентопротя́жное устро́йство — tape transport, tape-moving device
    листовыводно́е устро́йство полигр. — sheet delivery apparatus
    листоотдели́тельное устро́йство полигр. — sheet-separating unit
    логи́ческое устро́йство — logic unit
    микрофо́нно-телефо́нное устро́йство — microphone-earphone device
    мно́жительно-дели́тельное устро́йство — multiplication-division unit
    мно́жительное устро́йство — multiplier unit
    модели́рующее устро́йство — simulator
    модели́рующее устро́йство в и́стинном масшта́бе вре́мени — real-time simulator
    набо́рное устро́йство ( телетайпа или стартстопного телеграфного аппарата) — selector mechanism
    нагру́зочное устро́йство — loading device
    нажимно́е устро́йство ( прокатного стана) — screw-down mechanism
    нака́тное устро́йство полигр. — inking unit
    накладно́е устро́йство полигр. — laying-in apparatus
    намо́точное устро́йство — coiler, winding machine
    натяжно́е устро́йство — ( для регулирования длины полосы) прок. bridle, bridling equipment; ( ременной или иной передачи) tensioning device; ( конвейера) take-up
    натяжно́е, винтово́е устро́йство — ( конвейера) screw take-up; ( ременной или иной передачи) screw tensioner
    натяжно́е, входно́е устро́йство прок. — entry bridle
    натяжно́е, выходно́е устро́йство прок. — exit bridle
    натяжно́е устро́йство цепно́й переда́чи — chain tightener
    устро́йство обега́ющего контро́ля — data logger
    устро́йство обрабо́тки да́нных — data processor
    устро́йство обрабо́тки информа́ции — data-processing unit
    оконе́чное устро́йство — terminal
    оповести́тельное устро́йство — annunciator
    опу́дривающее устро́йство пласт. — duster, powdering device
    ороси́тельное устро́йство — spraying device, spraying system
    освети́тельное устро́йство — lighting unit
    основно́е устро́йство вчт. — primary device
    отклоня́ющее устро́йство — deflector; (в осциллоскопах, кинескопах) deflection yoke
    отсо́сное устро́йство тепл. — aspirator
    паропромы́вочное устро́йство — steam washer, steam scrubber
    перегово́рное устро́йство — intercom, intercommunication(s) system, interphone system
    перегово́рное, самолё́тное устро́йство — (aircraft) intercommunication [interphone] system
    перезапи́сывающее устро́йство — transcriber
    переключа́ющее устро́йство — switching device
    переключа́ющее устро́йство регулиро́вки напряже́ния под нагру́зкой — on-load tap-changer
    петлево́е устро́йство прок. — looper
    печа́тающее устро́йство — printer
    печа́тающее, автоно́мное устро́йство — off-line printer
    печа́тающее устро́йство бараба́нного ти́па — drum-type printer
    печа́тающее, бу́квенно-цифрово́е устро́йство — alpha(nu)merical printer
    печа́тающее, выходно́е устро́йство — output printer
    печа́тающее устро́йство колё́сного ти́па — wheel printer
    печа́тающее, ма́тричное устро́йство — wire-matrix impact printer
    печа́тающее, неавтоно́мное устро́йство — on-line printer
    печа́тающее, операти́вное устро́йство ( работающее в системном режиме) — on-line printer
    печа́тающее, постро́чно устро́йство — line [line-at-a-time] printer
    печа́тающее, ротацио́нное устро́йство — on-the-fly printer
    печа́тающее, цепно́е устро́йство — chain printer
    печа́тающее, цифрово́е устро́йство — numeric(al) printer
    печа́тающее, шта́нговое устро́йство — bar printer
    печа́тающее, электромехани́ческое устро́йство — electromechanical printer
    печа́тающее, электро́нное устро́йство — electronic printer
    печа́тающее, электростати́ческое устро́йство — electrostatic printer
    пита́ющее устро́йство — feeding device, feeder
    погру́зочно-разгру́зочные устро́йства — handling facilities
    устро́йство подгото́вки входны́х да́нных вчт. — input preparation equipment
    подпи́точное устро́йство тепл. — make-up system
    подъё́мное устро́йство — hoisting equipment, hoisting gear
    предохрани́тельное устро́йство ( механического типа) — (safe) guard
    приводно́е устро́йство — drive
    противообледени́тельное устро́йство — ( предотвращающее образование льда) anti-icing device; ( удаляющее образовавшийся лёд) de-icer
    противоотма́рочное устро́йство полигр. — offset preventing unit
    противоперегру́зочное устро́йство ав. — anti-g device
    противопомпа́жное устро́йство — antisurge device
    противоуго́нное устро́йство — anti-theft device
    пусково́е устро́йство — starting device, starter
    путевы́е устро́йства — wayside apparatus, track arrangement
    радиопередаю́щее устро́йство — radio transmitter
    радиоприё́мное устро́йство — radio receiver
    развё́ртывающее устро́йство — scanner, scanning system
    развё́ртывающее устро́йство бараба́нного ти́па ( в фототелеграфии) — drum-type scanner
    развё́ртывающее устро́йство плоскостно́го ти́па ( в фототелеграфии) — flat-bed scanner
    развё́ртывающее устро́йство ти́па «бегу́щий луч» ( в фототелеграфии) — flying-spot scanner
    разгру́зочное устро́йство — unloading installation, discharging device
    раскатно́е устро́йство
    1. полигр. inker unit
    2. эл. reeling-out unit
    раска́точное устро́йство рез. — unwinding device
    устро́йство распознава́ния зна́ков — character recognition machine
    устро́йство распознава́ния о́бразов — pattern recognition machine
    распредели́тельное устро́йство эл. — switch-gear
    распредели́тельное, закры́тое устро́йство эл. — indoor switch-gear
    распредели́тельное, компле́ктное устро́йство эл. — factory-assembled switch-gear
    распредели́тельное, откры́тое устро́йство эл. — outdoor switch-gear
    распредели́тельное устро́йство сбо́рного ти́па эл. — cubicle-type switch-gear
    распы́ливающее устро́йство — sprayer unit
    рассти́лочное устро́йство с.-х. — spreading device
    расто́почное устро́йство — lighting-up equipment
    устро́йство регистра́ции произво́дственных да́нных — process data logger
    регули́рующее устро́йство — regulator [governor] device
    резе́рвное устро́йство — stand-by facility, back-up device
    рулево́е устро́йство мор. — steering gear
    рыбозащи́тное устро́йство — fish protection structure
    рыбопропускно́е устро́йство — fish pass
    устро́йство СДЦ с однокра́тным вычита́нием — single(-subtraction) canceller
    сма́зочное устро́йство — lubricator
    смеси́тельное устро́йство — mixing device, mixer
    согласу́ющее устро́йство — matching device
    спаса́тельное устро́йство мор. — life-saving appliance
    спусково́е устро́йство
    1. мор. launching arrangement
    2. кфт. (shutter) release
    сра́внивающее устро́йство — comparator
    ста́лкивающее устро́йство ( с конвейера) — tripper
    станцио́нные устро́йства — station accomodation, station facilities
    стира́ющее устро́йство — eraser
    сто́порное устро́йство ( сталеразливочного ковша) — stopper-rod device
    сужа́ющее устро́йство гидр. — restriction, contraction
    сумми́рующее устро́йство — ( аналоговое) summer, summator; ( цифровое) adder
    сцепно́е устро́йство — coupler
    счё́тно-реша́ющее устро́йство — computing device, computer
    счё́тно-реша́ющее, навигацио́нное устро́йство — navigation computer
    счи́тывающее устро́йство вчт. — reader, reading machine
    счи́тывающее, алфави́тно-цифрово́е устро́йство — alphanumeric reader
    счи́тывающее, опти́ческое устро́йство — optical reader
    счи́тывающее устро́йство, рабо́тающее с бума́жным носи́телем — paper reader
    счи́тывающее, фотоэлектри́ческое устро́йство — photoelectric reader
    счи́тывающее, электромехани́ческое устро́йство — electromechanical reader
    телеизмери́тельное устро́йство — telemetering device
    тормозно́е устро́йство ( для спуска судна на воду) — arresting [checking] arrangement
    транскоди́рующее устро́йство — transcoder
    тягодутьево́е устро́йство — draft system
    тя́нущее устро́йство ( волочильного стана) — draw-out equipment
    увлажни́тельное устро́йство лес. — humidifier
    устро́йство ультразвуково́й сва́рки — ultrasonic welding [bonding] machine
    уплотни́тельное устро́йство — sealing device
    устро́йство управле́ния — control unit
    устро́йство устано́вки нуля́ ( регулятора) — origin-shift device
    устано́вочное устро́йство — adjusting device, adjuster
    фазосдвига́ющее устро́йство — phase shifter
    фокуси́рующее устро́йство — focuser
    фотопеча́тающее устро́йство — photoprinter
    хрони́рующее устро́йство — timer, synchronizer
    цветодели́тельное устро́йство полигр. — colour separator
    цейтра́ферное устро́йство кфт. — time-lapse mechanism
    цепенатяжно́е устро́йство — chain tightener
    цифрово́е устро́йство — digital device
    чита́ющее устро́йство ( для чтения текстов) вчт. — reader, reading machine
    шварто́вное устро́йство — mooring gear, mooring arrangement
    шле́пперное устро́йство прок. — transfer arrangement
    шлю́почное устро́йство ( для спуска на воду) — boat(-handling) gear
    шумозащи́тное устро́йство на приё́м тлф. — receiving-and-antinoise device
    экипиро́вочное устро́йство ж.-д. — servicing facilities
    электро́нное устро́йство — electronic device
    электропрои́грывающее устро́йство («вертушка») — turntable
    я́корное устро́йство — anchor(-handling) gear
    я́корно-шварто́вное устро́йство — ground tackle

    Русско-английский политехнический словарь > устройство

  • 5 Fjalor i shkurtër terminoiogjik i informatikës

    A
    Abort - ndërprerje e operacionit, procesit ose procedures gjatë kryerjes së tij.
    Accept - pranon.
    Access time - koha e arritjes së të dhënave.
    Accessories - veglat ndihmëse në Windows.
    Adapter - kartelë për zgjerim e cila instalohet në kompjuter.
    Adress register - numër hemksadecimal i cili e tregon adresën e lokacionit të caktuar të memorjes.
    Algorithm - zgjidhja e një problemi hap pas hapi.
    allocate - ndarje të resurseve të kompjuterit, si për shembull në disk, shtypës ose memorje të çdo skedari, shfrytëzuesi ose procesi.
    alpha numeric characters - shenja alfanu-merike. Të gjitha shenjat që i shfrytëzon kompjuteri, përfshirë këtu edhe shkronjat, shifrat, shenjat për interpunksion dhe shenjat speciale, siç janë: \$, \@ i \#
    ANSI (American National Standar Institute) - Instituti Nacional Amerikan për Standarde.
    ASCII ( American Standard Code for Information Interchange) - Kodi amerikan për këmbim të informacioneve. Renditje standarde e shtatë shifrave binare (shifra e shtatë mund të jepet për kontroll të çiftësisë) e cila aplikohet për paraqitjen e shenjave në kompjuter.
    Animation - animacion - Iluzion i lëvizjes me paraqitje të shpejtë të fotografive të njëpasnjëshme, e cila arrihet me përdorim të harduerit dhe softuerit përkatës. Programet më të njohura për animacion janë: 3 D Studio, Autodesk Chaos, Imagine etj.
    Application - program i cili është i dedikuar për shfrytëzuesit e rëndomtë, i cili është i projektuar për kryerje të ndonjë pune të caktuar. Për shembull aplikacioni për kontabilitet financiar.
    Application development tools - vegla për krijim të programeve aplikative.
    ALU ( Arithmetic-Logic Unit) - njësi aritmetiko-logjike. Është pjesë e njësisë qendrore (çip i mikroprocesorit) e cila kryen operacione kryesore aritmetike dhe logjike me të dhënat.
    Artificial Intelligence - intelegjencë artificiale. Emër i sistemeve të kompjuterit që duhet të shfaqin inteligjencë njerëzore, si kuptim për fjalën e thënë, si reagim ndaj ambientit të tyre fizik dhe adaptimit ndaj kushteve të tilla.
    Ascending order - rendi i radhitjes së elementeve sipas rendit të rritjes, prej vlerave më të vogla kah më të mëdhatë (a, b, c...)
    Assembler - përkthyes programor. Program i projektuar që t'i transformojë instruksionet simbolike në formë më të qëlluar për t'i kryer në kompjuter.
    Assign - dhënie vlerë diçkaje që është shfrytëzuar në programim.
    Asterisk - shenja * (yll). Përdoret si shenjë xhoker që mundëson specifikim të disa skedarëve përnjëherë.
    Auto CAD - program aplikativ për projektim kompjuterik dhe disenjim.
    B
    Backbone - niveli më i lartë në një rrjet kierarkik kompjuterik.
    Backslash - shenja \\ ( ASCII kodi 92). Përdoret në specifikimin e rrugës së diskut ku gjendet skedari i kërkuar.
    Backspace - zhvendosje e kursorit për një vend prapa.
    Backup - kopje rezerve. Bëhet kopje e përmbajtjes së diskut të kompjuterit dhe atë në mënyrë periodike, ndërsa vendoset në shirit magnetik ose në CD.
    Bad sector - sektori jo në rregull. Pjesë e disketës ose diskut ku nuk nuk mund dhe ku nuk është e sigurt të shkruhen informacione
    Bad trac table - tabelë e shtigjeve që nuk janë në rregull. Listë e pjesëve të çrregulluara fabrikisht dhe të pasigurta për shkruarje, e cila është e ngjitur në pjesën e prapme të diksut.
    Bandwidth - njësi matëse për sasinë e të dhënave të cilat mund të transmetohen përmes ndonjë rrjeti të komunikimit në një sekondë.
    Bar chart - diagram në formë të shiritave.
    Bar code - paraqitje e shenjave alfanu-merike me ndihmën e vijave vertikale me gjatësi të ndryshme. Përdoret si mënyrë për shifrim universal të prodhimeve.
    Bar code reader - lexues bar cod. Pajisje optike për lexim të shenjave bar cod.
    BIOS (Basic Input Output System) - grup i programeve më të vogla detyra e të cilave është të shfaqë test rutinor kur kyçet kompjuteri, si dhe ta startojë sistemin operativ të kompjuterit.
    BASIC - gjuhë programore e cila është e lehtë për mësim.
    Batch - pako. Bashkësi e elementeve ose dokumeneteve të cilat përpunohen si tërësi.
    Batch processing - përpunim paketor. Teknikë që përdor vetëm një inkuadrim të programit në memorjen kryesore për shkak të përpunimit të më tepër detyrave të veçanta njëra pas tjetrës.
    Baud - bod. Kapacitet maksimal për transmetim të informacioneve në një kanal të komunikimit, i cili është njësi matëse e numrit të ndryshimeve të niveleve në sekondë.
    Benchmark - krahasim. Program standard i cili shërben për përcaktimin e performansave të kompjuterëve të ndryshëm.
    Beta version - version prove i softuerit para daljes së tij zyrtare në treg.
    BIT ( Binary digiT) - shifra binare janë 0 dhe 1. Kompjuterët digjital procesojnë informacione në formë digjitale, ndërsa zbatojnë vetëm shifra të sistemit binar. Ato zakonisht paraqiten me tension prej 5 V për numrin 1, gjegjësisht 0 V për numrin O.
    Binary file - skedar binar i cili përbëhet prej disa bitave, por i cili nuk është skedar tekstual. Zakonisht ato janë programe me fotografi.
    Binary system - sistem binar. Sistem numërimi për shkruarje të numrave në kompjuter. Aty ka vetëm dy shifra 0 dhe 1.
    Bps (Bits per second) - bit në sekondë. Masë për shpejtësinë e transmetimit të rrjetave kompjuterike
    Blank - i zbrazët, i pashkruar. Shenjë që i përdoret për paraqitjen e vendit të zbrazët ndërmjet shenjave të shtypura.
    Bold - shkronja me kontura më të trasha dhe më të errëta
    Bookmark - reference e cila na drejton kah ndonjë dokument i caktuar hipertekstual i Internetit.
    Boot - startimi i kompjuterit, gjatë së cilës fillon puna e sistemit operativ.
    Boot block - pjesë e diskut ku gjendet softueri i cili i mundëson kompjuterit ta fillojë punën.
    Boot disk - disk ose disketë prej së cilës startohet sistemi operativ.
    Break - ndërpren. Sinjal special i cili e ndërpet punën e ndonjë programi. Shpesh fitohet me shtypje të tasteve Ctrl dhe C përnjëherë.
    Browser - fletëkërkues. Program i cili është i dedikuar për shikimin e dokumenteve hipertekstuale të Internetit. Me ndihmën e tij shrytëzohet servisi më i dobishëm i Internetit WWW (W orld W ide W eb). Fletëkërkuesit më të njohur janë Microsoft Internet Explorer dhe Netscape Navigator.
    Buffer - bafer. Vend në kujtesën kryesore të kompjuterit për ruajtje të përkohshme të të dhënave.
    Bug - gabim, defekt. Gabim i paqëllimtë në program, për shkak të të cilit programi nuk punon si duhet. Në përkthimin më tekstual nënkupton bubë dhe mendohet se rrjedh prej ngjarjes kur mola është kapur për ndonjë relej të kompjuterëve të parë dhe e ka pamundësuar punën e tij.
    Bullet - shenjë për renditje e cila përdoret në programet për përpunim të tekstit.
    BBS (Bulletin Board System) - tabelë elektronike për shpallje. Shërbim telekomunikues përmes të të cilit konsumatorët komunikojnë, këmbejnë informata etj.
    Bus - mbledhëse. E lidh pllakën amë të kompjuterit me procesorin, kujtesën, diskun dhe elementet tjera kompjuterike.
    Byte - bajt. Tetë bita. Shpesh është numër binar tetëshifror i cili paraqet një shkronjë.
    C
    Cache - kesh. Pjesë e kujtesën e rezervuar për ruajtje të të dhënave që përdoren shpesh, te të cilat procesori ka qasje shumë më të shpejtë sesa në hard disk. Kujtesën kesh mund të gjendet në memorjen RAM ose në hard disk.
    Cancel button - tast për shfuqizimin e funksionit të zgjedhur. Te numri më i madh i programeve tasti për shfuqizim aktivizohet me shtypjen e tastit Esc.
    Case sensitive - dallimi i shkronjave të mëdha dhe të vogla. Me shpesh gjatë krahasimit të dy fjalëve apo teksteve.
    CRT (cathode ray tube) - gypi katodik i ekranit.
    CPU (C entral P rocessing U nit) - njësi qendrore e procesuimit. Zemër e kompju­terit personal. Udhëheq dhe drejton me të gjitha operacionet për përpunim të të dhënave.
    Centronics port - portë e kompjuterit në të cilën shpesh lidhet shtypësi.
    Chanel - kanal. Rrugë në të cilën transmetohet informacioni digjital në kompjuter.
    Character - shenjë; karakter. Cilado shkronjë, shenjë e interpunksionit, ose ndonjë nga njëqind shenjat tjera që mund të vërehen në ekran, gjegjësisht të cilat mund të shtypen.
    CPI (character per inch) - numër i shenjave në një inç. Njësi matëse për matjen e dendësisë së shkrimit. Shprehet me numër të shenjave në një inç.
    Check box - kuti katrore për dialog e cila mund të jetë e kyçur ose e çkyçur, gjegjësisht të jetë e zgjedhur ose jo, ndonjë opcion në kornizën për dialog.
    Checksum - shumë për kontroll. Shuma e numrave që përdoren për kontrollim të mbledhjes.
    Click - klik. Shtypje dhe lëshim i tastit të minakut, pa mos e lëvizur.
    Client - klient. Sistem i cili mund të punojë i pavarur, edhe pse në një masë edhe ky është i varur prej ndonjë sisitemi tjetër. Për kompjuterin që është i lidhur në rrjet kompjuterik shpesh thuhet se është klient.
    Client-server network - rrjet i tipit klient-server.
    Clip art - bashkësi e vizatimeve grafike dhe fotografive të shkruara në skedar të veçantë i cili është i arritshëm për përdorim të ndonjë aplikacioni, për shembull, për përpunim të tekstit ose të grafikës.
    Clipboard - kohësisht, skladim i fshehur për tekst ose fotografi të cilat priten ose kopjohen.
    Clock speed - shpejtësi e ores. Shpejtësia e punës së procesorit në kompjuter matet me megahercë (MHz) ose me gigahercë (GHz).Sa më e shpejtë është shpejtësia e procesorit, aq më tepër urdhëra mund të kryejë kompjuteri.
    Clone - klon. Kompjuter i cili paraqet kopje të suksesshme të kompjuterit tjetër të (standardizuar). Më shpesh kjo u dedikohet atyre kompjuterëve të cilët janë kompatibil me kompjuterët e kompanisë IBM.
    Cod - kod. Diçka që është shkruar me gjuhën kompjuterike, në letër ose në kompjuter.
    Code page - faqe e koduar. Tabelë e cila tregon se cili karakter i përgjigjet shenjës në ekran dhe me shtypjen e tasterit a përfitohet e njëjta shenjë.
    CGA (Color Graphics Adapter) -videokartelë e cila është më e vjetëruar.
    COM port - portë seriale. Më shpesh në kompjuterët ekzistojnë dy porta seriale të shënuara si C0M1 dhe COM2.
    Command interperter - program i cili i integron dhe i përpunon urdhërat e dhënë në kompjuter. Në sistemin operativ DOS është programi C0MAND.COM, ndërsa në WINDOWS është WIN.INI
    COBOL (Common Business Orientated Language) - gjuhë progamore nga gjeneratat më të vjetra të cilat përdoren për aplikacione financiare.
    Communication protocol - përmbledhje e programeve e cila mundëson transmetim dhe këmbim të të dhënave ndërmjet dy ose më tepër kompjuterëve.
    CD (Compact Disc) - kompakt disk. Medium për memorim të të dhënave digjitale dhe audio. Në kompakt disk mund të vendoset muzikë prej 72 minutave ose të dhëna prej 650 MB.
    CD ROM (Comapct Disc Read Only Memory) - njësi harduerike për leximin e kompakt disqeve. Me këtë njësi mund vetëm të lexojmë e jo edhe të shlyejmë ose të regjistrojmë të dhëna të reja.
    COMPAQ (COMPAtibility Quality) - shenjë e prodhimeve cilësore të kompjuterëve desktop dhe laptop.
    Compiler - kompajler; përkthyes. Program i cili i përkthen disa gjuhë të larta programesh në ndonjë gjuhë makinerike.
    CompuServe - njëra ndër rrjetat më të mëdha të Internetit në botë. Klientëve të tyre ju ofron këmbim të skedarëve, të të dhënave, të postës elektronike etj.
    CAD (Computer Aided Design) - shfrytëzim i kompjuterit për krijime të vizatimeve ose për projektime të ndonjë objekti ose sistemi. Programet më të njohura nga kjo sferë janë Auto Cad, Auto Sketch, Design CAD, Lab View etj.
    CAM (Computer Aided Manifacture) - prodhim me ndihmën e kompjuterit.
    CASE (Computer Aided Software Engineering) - vegël softuerike për programerët. Shfrytëzohen për planifikim, analizim si dhe projektim të dokumentacionit në softuerin kompjuterik.
    Computer analyst - analitik kompjuteristik. Person i cili i definon problemet dhe saktësisht i pëcakton hapat për zgjidhjen e tyre me anë të kompjuterit.
    Configuration - konfiguracion. Mënyrë e lidhshmërisë së kompjuterit me njësitë tjera periferike në një sistem të përbashkët.
    Controller - vegël teknike e cila i mundëson veglës tjetër të komunikojë me kompjuterin.
    Conversion - konverzion. Proces i transformimit të të dhënave (tekst, grafik) nga një format në tjetër.
    Cooki file - skedar në të cilin ruhen skedarët e shfrytëzuar (cookies). Zakonisht gjendet në emërtuesin bashk me fletëkërkuesin (shembull në emërtuesin Internet Explorer).
    Corel DRAW- Pako programore e dedikuar për vizatim dhe punim me fotografi.
    Corrupted file - skedar i dëmtuar. Dëmtimi mund të jetë për shkak të ektorëve të diskut që nuk janë në rregull, prishjes fizike ose gabimeve të shkaktuara nga programi.
    Crash - gjendje kur kompjuteri bie prej funksionimit të tij dhe më tutje nuk mund të përdoret. Pas kësaj kompjuteri zakonisht përseri startohet.
    Current drive - disk me të cilin shfrytëzuesi punon momentalisht.
    Cursor - kursori. Tregues i pozicionimit. Vijë vertikale e lëvizshme që dridhet dhe vezullon e që paraqitet në ekran si indikator vizuel e cila mund të dislokohet edhe vertikalisht edhe horizontalisht me anë të urdhërave prej tastierës.
    Cyberphobia - kiberfobia. Frikë nga kompjuteri.
    CRC (Cyclic Redundancy Check) - metodë e testimit për të dhënat dalëse nga disku për shkak të sigurisë prej gabimeve.
    D
    Data - të dhënat. Nocion i përgjithshëm për numrat, simbolet dhe madhësitë analoge të cilat shfrytëzohen si madhësi dalëse për përpunimin e kompjuterit.
    Database - baza e të dhënave. Bashkësi e të dhënave të lidhura ndërmjet vete dhe të organizuara paraprakisht. Programet më të njohura për udhëheqjen e bazave të të dhënave janë: Oracle, MS SQL Server, Informix, Sybase etj.
    Data security - mbrojtje e të dhënave nga ndërhyrjet e qëllimta ose të rastësishme nga njerëz jo të autorizuar.
    Data type - tip i të dhënave. Mund të jenë: tekstuale, numerike, logjike, dhe të dhëna të datave.
    Dead lock - ndërprerje; bllokim. Situatë kur ndonjë program nuk mund të realizohet në kompjuter, për shkak se e pret rastin që faktikisht kurrë nuk do të ndodh.
    Debug - testim i programit të kompjuterit me korrigjim të gabimeve të paraqitura në te.
    Default value - ndonjë vlerë që nënkuptohet. Vlerë që programi automatikisht e zgjedh po qe se shfrytëzuesi nuk jep ndonjë vlerë tjetër. Për shembull ngjyrat që i jep WIND0WS-i janë default vetëm po qe se shfrytëzuesi nuk i përdor.
    Defragmentation - defragmentim. Proces i bashkangjitjes i të dhënave të një programi në disk, që të mund të shpejtohet puna e tij. Është e preferueshme që defragmenting të bëhet një herë në javë, për të shpejtuar punën e diskut.
    Density - dendësi. Njësi matëse për numrin e të dhënave të cilat mund të shkruhen në ndonjë medium (disketë, shirit magnetik etj).
    Decsending sort - renditje me radhitje të kundërt.
    Desktop - sipërfaqja aktive e ekranit gjatë punës me Windows, e cila përmban dritare dhe ikona.
    Desktop computer - kompjuter i cili pozicionohet horizontalisht në tavolinën punës.
    DTP (Desktop Publishing) - Pako e softuerit me të cilën kompjuteri mund të përdoret për disenj të dokumenteve, duke përfshirë fotografi, tekst dhe kontroll të pamjes së dokumenteve dhe shtypjen e tyre.
    Destination file - skedar që pranon.
    Device - vegël, mjet, përbërje, njësi. Nocion i përgjithshëm i cili shfrytëzohet për të identifikuar ndonjë komponentë të kompjuterit (disk, tastaturë, minak, etj).
    Device driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit të komunikojë me njësitë periferike.
    DAT (Digital Audio Tape) - shirit magnetik në të cilin memorizohen të dhënat me sasi shumë të mëdha.
    DVD (Digital Video Disk) - teknologji e harduerit e cila mundëson shiqimin e filmave, spoteve muzikore etj.
    DMA (Direct Memory Access) - proces i transmetimit të një sasie të madhe të të dhënave ndërmjet diskut dhe kujtesës punuese të kompjuterit.
    DirectX - varg i programeve standarde për aplikacione të Microsfti-t, i dedikuar për lojra dhe aplikacione multimediale.
    Disk controller - kartelë e cila e lidh kompjuterin me diskun; zakonisht gjendet në pjesën e poshtme të diskut.
    Disk drive - njësi fizike e cila e pranon dhe e kthen diskun magnetik dhe mundëson lexim dhe shkrim të të dhënave.
    DOS (Disk Operating System) - njëri ndër sistemet më të njohura operative i cili është shumë përfshirës dhe shfrytëzohet nga kompjuterët personal. I prodhuar nga kompania Microsft në vitin 1982.
    Domain - grup i kompjuterëve emrat e të cilëve e ndajnë të njëjtën prapashtesë. Shembull: com (firmë komerciale), org (organizatë pa përfitim), gov (qeveri), edu (institucion arsimor), net (provajder i Internetit). Njësoj ekzistojnë edhe prapashtesa të cilat i identifikojnë shtetet p.sh. mk prapashtesë për Maqedoninë.
    Dpi (dots per inch) - pika në inç. Njësi për matjen e rezolutës së shtypjes në shtypës. Rezoluta te shtypësit amë sillet rreth 300 dpi, ndërsa te shtypësit lezër arrin deri në 1200 dpi.
    Double click - klikim; shtypje e dyfishtë. Klikim i shpejtë dhe lëshim i tastit të minakut dy here pa lëvizjen e minakut ndërmjet dy klikimeve.
    Double precision - precizitet i dyfishtë. Teknikë me të cilën paraqiten numrat me gjatësi të dyfishuar.
    Download - kopjim i ndonjë programi ose skedari prej ndonjë kompjuteri kryesor në kompjuterin personal.
    Draft quality - kualitet i shtypit, i cili është i lexueshëm, por nuk duket aq mirë për përdorim që ai dokument të botohet në ndonjë revistë ose libër. Zakonisht shfrytëzohet për nxjerrjen e kopjeve që të shkojë në korrekturë.
    Drag-and-drop - tërheqje dhe lëshim i tastit të minakut.
    Drop-down meni - Lista e urdhërave të menysë së aktivizuar, të radhitura njëra pas tjetrës.
    DLL (Dynamic Link Library) - grup e funksioneve të cilat shfrytëzohen gjatë programimit në Windows.
    E
    EPROM (E lectrically P rogrammable R ead O nly M emory) - çip memorizues përmbajtja e të cilit nuk mund të ndryshohet.
    E-mail (electronic mail) - postë elektron­ike. Njëri nga shërbimet më të njohura të Internetit me të cilin porositë dërgohen prej një kompjuteri në kompjuter tjetër.
    Embedded object - objekt i ndërvënë.
    EMM386.EXE - program i cili mundëson vendosjen e drajverave dhe programeve në hapësirën e lartë të memories.
    Emulator - emulator. Program cili i mundëson kompjuterit të zbatojë programe të shkruara për kompjuter tjetër.
    Encryption - shifrim. Kodim i porosisë me çka nuk mundësohet hyrje e palejuar deri te ajo.
    EOF (end of file) - fund i skedarit. Shenjë për fundin e skedarit, e cila shfrytëzohet si indikator se këtu kryhen të dhënat.
    Ethernet - rrjet lokal kompjuterik i konstruktuar prej llojit të kabllove me mundësi të bartjes deri më 10 Mbit/sec.
    Event - rast; paraqitje. Moment kur paraqitet ndryshimi specifik i ndonjë gjendjeje.
    Exchange - këmbim i informatave ndërmjet dy lokacioneve.
    Exchengeable disk - disk transmetues. Tip i diskut i cili montohet në shtëpizë të posaçme dhe është i transmetueshëm.
    Executable file - program zbatues. Skedar i cili mund të aplikohet në kompjuter.
    Expression - shprehje matematikore ose logjike e shkruar në gjuhën programore
    EBCDIC (Extended Binary Decimal Interchange Code) - kod i cili i përdorë tetë shifra binare të krijuara nga IBM, ndërsa i paraqet shenjat (shkronjat, numrat etj.) nga kompjuteri i cili i proceson.
    External modem - modem i jashtëm. Modem në kuti të veçantë, kabllo dhe mbushës i cili më së shpeshti aktivizohet në portën seriale të kompjuterit.
    Extranet - intranet i cili u është lënë në disponim klientëve dhe blerësve të jashtëm me qëllim që t'i shohin të dhënat. Më shpesh ata janë të siguruara me shifra që të ruhet siguria e blerësve.
    F
    Fan ventilator - ventilator i cili mundëson cirkulimin e ajrit nëpërmjet pjesëve kompjuterike dhe e pamundëson nxehjen e tyre.
    Fatal error - gabim në programin kom­pjuterik i cili e ndalon funksionimin e tij.
    Fault tolerance - tolerim i gabimeve. Aftësi e ndonjë sisitemi që ta vazhdojë funksionimin normal edhe pse ekziston problem në harduer ose softuer.
    Fax modem - faks modem. Modem i aftësuar të pranojë dhe të dërgojë fakse. Në këtë rast fakset janë elektronike.
    Fiber optics - fije optike. Mundëson shpejtësi të madhe të bartjes së të dhënave në rrjetat kompjuterike.
    File - skedar; fajll; datotekë. Pa marrë parasysh çfarë informate, të grumbulluar dhe të inçizuar nën një emër. Skedari mund të përmban tekst, grafikon, program etj.
    FAT (File Allocation Table) - tabelë e cila shërben për renditjen e skedarëve e cila gjendet në fillim të diskut dhe përmban informata për ata pjesë të diskut të cilat shfrytëzohen, pjesë të diskut të cilat nuk shfrytëzohen dhe ato të cilat nuk mund të shfrytëzohen për shkak të dëmtimit të blloqeve në disk.
    File control system - program i cili udhëheq me bartjen e të dhënave nga ciladoqoftë pajisje deri në ndonjë pajisje tjetër.
    File locking - përmbyllje e skedarit. Ndalesë që më tepër se një shfrytëzues ta ndërrojë përmbajtjen e skedarit.
    File protection - mbrojtje e skedarit. Komandë e kompjuterit e cila e ndalon shkruarjen dhe fshirjen e të dhënave në skedar, por e lejon leximin e tyre.
    Firewall - sistem rrjetor për sigurim i cili ndihmon në ndërprerjen e hyrjes së paautorizuar në sistemin kompjuterik; thjesht ky është kompjuter i lidhur në Internet dhe me të cilin zhvillohet i gjith komunikimi në Internet.
    Floppy disk - disk i butë, disketë
    Footer - tekst i cili paraqitet në pjesën e poshtme në secilën faqe.
    FF (Form Feed) - urdhër i cili shfrytëzohet i që ta lëviz letrën në printer në faqe të re. Zakonisht në tabelën kontrolluese të printerit gjendet një tast i cili mundëson kryerjen e funksionit përkatës.
    FORTRAN (FORmula TRANslation) - gjuhë programore e krijuar në kompaninë IBM e cila shfrytëzohej për programimin e aplikacioneve tekniko shkencore.
    Freeware - programe pa pagesë, por të mbrojtura me ligj për autorizim
    FAQ (Frequently Asked Question) - pyetje ose lista me pyetje dhe përgjigje të cilat janë shumë të shpeshta dhe shumë shfrytëzues ballafaqohen me këto të dhëna. Këto lista janë shumë frytdhënëse për shkak të këmbimit të informatave.
    G
    GIGO (Garbage In, Garbage Out) - princip në të cilën po qe se hyjnë të dhëna jokor-rekte dhe jovalide në kompjuter, ai do të japë rezultate jokorrekte dhe të pakuptimta.
    GUI (graphical user interface) - interfejs grafik i shfrytëzuar për sisteme opera­tive. Komunikimi ndërmjet shfrytëzuesit dhe programit zhviliohet me anë të shfrytëzimit të ikonave, dritareve dhe të ngjashme. Një shembull për një iterfejs të tillë që e shfrytëzojmë është Windows-i.
    Guru - Njeri me kapacitet të lartë i cili dëshiron t'u ndihmojë të tjerëve në zgjedhjen e problemeve të tyre.
    H
    Hacker - haker. Person për të cilin kompjuteri është hobi. Sot shumë njerëz termin haker e identifikojnë me person i cili në mënyrë të paligjshme hy në kompjuter të huaj.
    Halt - ndalesë. Ndalje e realizimit të operacioneve të renditura në programet kompjuterike.
    Hand-held computer - kompjuter i vogël që mund të mbahet edhe në dorë.
    Hang - rri varur. Mosfunksionim i kompjuterit. Kur kompjuteri rinë varur, i ekrani duket normal, por çfarëdo pune tjetër është e pamundur të futet në funksion.
    Hard copy - rezultatet e shtypura në letër.
    Hardware - hardueri, gjërat fizike apo të prekshme të kompjuterit.
    Help - ndihmë. Funksion i cili është i pranishëm në shumë programe, i cili shërben si ndihmë e shfrytëzuesit për përdorimin e programit.
    Hertz (Hz) - herc. Cikël në sekondë me të cilin matet shpejtësia e procesorit në kompjuter.
    HEX (Hexadecimal) - Sisitem numëror në matematik, në të cilin si bazë e numërimit është numri 16. Për shfaqjen e numrave përdoren shifrat 0-9 dhe shkronjat A-F. Është shumë i qëlluar për përdorimin e kalkulimeve kompjuterike.
    Hidden file - skedar i fshehur. Skedar i cili përmban atribute të cilat nuk lejojnë që emri i skedarit të kopjohet, të fshihet ose të shfletohet.
    High tech - teknologji e lartë
    Host computer - kompjuter kryesor me të cilin lidhen kompjuterët tjerë.
    Hot key - tast ose kombinim i tasteve i cili zbaton instruksion të përcaktuar pa marrë parasysh se çka punon procesori në momentin e dhënë.
    HTML (Hyper Text Markup Language) - format hipertekstual për punë me dokumente. Shërben për krijimin e dokumenteve WEB në internet.
    Hub - hab. Paisje në të cilën kyçen kompjuterët të cilët janë të lidhur në rrjet.
    Hyphenation - ndarje e fjalëve
    I
    Illegal - jolegal. Parametra hyrëse të cilët janë të papranuara, për shkak se nuk i përmbushin specifikacionet e vendosura në programe.
    Image processing - përpunim i grafikonëve
    Imaging - proces i shkrimit të grafikës në ndonjë medium, për shembull në shirit.
    Implementation - implementim. Instalim i sitemit kompjuterik.
    Infrared - teknologji e cila shfrytëzon ndriçimin për lidhjen të kompjuterëve pa kabëll.
    Initialization - inicializim. Operacion për formatim të diskut ose disketës, si dhe përgatitje për shkruarjen dhe përdorimin e të dhënave.
    Ink-jet printer - shtypës pështyes që hedh ngjyrën në letër.
    Input data - të dhënat hyrëse.
    Insert mod - rregull për futjen e të dhënave.
    Install - instalim, futja fillestare e ndonjë programi në kompjuter.
    Instruction - instruksion. Urdhër i destinuar për mikroprocesorin.
    Integer - numër i plotë pa presje decimale
    L
    Line printer - shtypës i cili shtyp përnjëherë një rresht tekst.
    Link- lidhje; lidhshmëri.
    Load - mbushje, futje e programit në memorje.
    LAN (Local Area Network) - rrjet lokal në kuadër të një hapësire ose ndërtese. Lidhje e dy ose më tepër kompjuterëve me kabllo me qëllim të këmbimit të informatave.
    Local printer - shtypës i cili është i lidhur drejtpërdrejt me një stacion punues, i cili nuk është në disponim të shfrytëzuesve tjerë të rrjetit.
    Login - Paraqitje në kompjuter. Në këtë rast kompjuteri kërkon nga shfrytëzuesi që të identifikohet me emrin dhe shifrën.
    Logoff- çlajmërim. Largim nga puna me kompjuter.
    Loop - cikël. Renditje të instruksioneve kompjuterike të cilat praktikohen me anë të përsëritjeve, gjersa nuk përmbushet ndonjë kusht.
    M
    Machine code - kod makine. Përmbledhje e instruksioneve kompjuterike në ndonjë kompjuter të posaçëm i cili niund ta kryejë urdhërin.
    Macro - makro. Serial i urdhërave të cilat kryhen me shtypjen e një tasti ose me ndonjë urdhër. Në të shumtën e rasteve i shkruan vetë shfrytëzuesi për ta lehtësuar punën gjatë përsëritjeve të një morie urdhërash.
    Mailbox - sandëku postar.
    Main program - pjesë kryesore e pro­gramit e cila i kontrollon nënprogramet.
    Mass storage - pajisje në të cilën mund të vendoset një numër i madh i të dhënave.
    Medium - medium. Bartës i të dhënave, shpesh mendohet në disketë, CD-ROM dhe të ngjashme.
    MMU (Memory Management Unit) - pajisje e cila udhëheq kujtesën.
    Merge - bashkim, kombinim i dy ose më tepër skedarëve.
    Message - porosi nga kompjuteri e cila informon për diçka.
    MIDI file - skedarë me përshkrime muzikore.
    MIPS (Million Instruction Per Second) -milion instuksione në sekondë. Njësi matëse për shpejtësinë me të cilën procesori i kryen instruksionet. Për shembull, procesori Pentium i cili punon në 100 MHz kryen 100 milionë instruksione në sekondë, pra 100 MIPS-a.
    Millisecond (ms) - milisekondë. Kohë e barabartë me pjesën e njëmijtë të sekondës. Shfrytëzohet për shprehjen e shpejtësisë te hard disqet.
    Mode - regjim i punës; mënyrë e punës. Njëra nga gjendjet alternative të punës së kompjuterit.
    MODEM (MOdulator/DEModulator) - modem. Regullator i cili të dhënat e dërguara i shndërron në sinjal telefonik, të qëlluara për lidhje të drejtpërdrejtë telefonike.
    Motherboard - pllaka amë e kompjuterit në të cilën janë të lidhura të gjitha elementet e harduerit.
    Multimedia - kombinim i tekstit me fotografi dhe zë, videoanimacion.
    MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions) - standard për bashkangjitjen e skedarëve në porositë elektronike.
    Multitasking - aftësi e sistemit operativ që njëkohësisht të ushtrojë më shumë programe.
    N
    Network - rrjet i kompjuterit.
    NetWare - sistem operativ rrjetor i shpikur nga kompania Novell.
    Network adapter - adapter i rrjetit. Kartelë e cila instalohet në kompjuter përmes të cilës ai lidhet në rrjet.
    Network administrator - njeriu i cili e mbikëqyrë punën e rrjetit kompjuterik dhe që udhëheqë me të.
    Network protocol - protokoll rrjetor. Bashkësi e standardeve kompjuterike në një rrjet.
    Node - nyje, pika ngjitëse në rrjein kompjuterik
    Non-interlaced - sa i përket disa monitorëve te të cilët topi elektronik pas një kohe e kalon ekranin pa mos lëshuar asnjë vijë.
    Notebook computer - kompjuter i vogël me format sa një faqe e letrës.
    Numeric keypad - tastierë numerike.
    O
    OLE (Object Linking and Embedding) -mënyrë e këmbimit të informatave ndërmjet dy skedarëve me aplikim të njëjtë ose të ndryshëm në Windows.
    Off-line - i çkyçur
    On-line - i kyçur
    ODBC (Open Data Base Connectivity) - standard i cili mundëson hyrje në sisteme të ndryshme të bazave të të dhënave.
    Operating System - sistem operativ. Softuer i cili është lidhje ndërmjet shfrytëzuesit dhe kompjuterit.
    Optical cable - kabëll optik për lidhje rrjetore të kompjuterëve me të cilin arihet shpejtësi e madhe në përcjelljen e të dhënave.
    OCR (Optical Character Recognition) - njohje e simboleve optike. Program i cili identifikon shenjat e shkruara dhe ato të shtypura dhe pastaj krijon skedar tekstual.
    OEM (Original Equipment Manifacturer) - prodhues i komponenteve të ndryshëm, të cilët pastaj lidhen me klientin, e emri i tij figuron në kompjuter.
    Overflow - tejkalim. Gjendje e cila paraqitet si rezultat i operacionit aritmetik; e tejkalon kapacitetin e kujtesës për ruajtjen e rezultatit.
    Overload - ngarkim i tepërt. Ngarkim më i j madh sesa pajisja; mund ta mban atë për të cilën është konstruktuar.
    Overstrike - nënvizim.
    Overtype - shkrim përmbi tekst.
    Overwrite - mbulim i informatës e cila më parë ka qenë në atë vend.
    P
    Page break - ndërprerje e faqes. Vend ku mbaron një faqe dhe fillon faqja tjetër.
    Page layout - pamje e faqes
    Ppm (pages per minute) - faqe në minute. Njësi matëse e shpejtësisë së shtypësit gjatë shtypjes.
    Pagination - operacion automatik te programet për përpunimin e tekstit, i cili shërben për renditjen e tekstit nëpër faqe me numerimin e tyre.
    Palmtop computer - kompjuter i vogël i cili mund të mbahet në një dorë.
    PASCAL - Paskali. Gjuhë kompjuterike.
    Password - Fjalë e fshehur e cila përdoret për hyrje në sistemin kompjuterik.
    Patch - arnim. Ndryshim i kodit programor, i cili zakonisht bëhet pas mbarimit të softuerit me qëllim që të përmirësohen disa gabime.
    Path name - emri i datotekës së bashku me rrugën me të cilën arihet deti tek ajo.
    Pause - pauzë. Tast ose urdhër i cili përkohësisht e ndërpren punën e ndonjë programi.
    Peer-to-peer - rrjet lokal ku çdo kompjuter i kyçur është i barabartë. Në rrjet nuk ekziston server.
    Peripheral device - pajisje e harduerit e cila kyçet në kompjuter.
    Permanent SWAP file - skedar i përhershëm në Windows me të cilin shtresohen të dhënat dhe instruksionet programore kur nuk mund të vendosen në kujtesën RAM.
    PCMCIA (Personal Computer Memory Card International Association) - komitet i cili krijoj standarde për memorje me kapacitet më të madh e aplikuar te kompjuterët laptop.
    PIXEL (Picture Element) - Element më i vogël i monitorit kompjuterik i cili mundë të kontroliohet. Sa më i madh të jetë numri i pikselave, aq më e mirë është rezoluta.
    Pirate - person i cili merret me formën ilegale të kopjimit të softuerave.
    Plasma display - teknologji e përdorur për konstruimin e ekranit te kompjuterët laptop.
    Plotter - vizatues. Pajisje e cila shërben për vizatimin e rezultateve të përfituara nga kompjuteri.
    Plug and play - kyçe dhe puno. Pajisje të cilat kompjuteri automatikisht i detekton dhe i instalon drajverat e nevojshëm në të.
    Pointer - tregues. Fotografi e vogël në ekran, zakonisht në formë të shigjetës; lëvizjet e saja kontrollohen nëpërmjet minakut.
    Port - portë; lidhje; hyrje.
    Portability - përcjellshmëri. Cilësi e programave kompjuterike që të mund të adaptohen në lloj-lloj tipash të kompjuterëve.
    Power supply - furnizues i rrymes te kompjuteri.
    Print queue - pritje, rend për shtyp.
    Print server - zakonisht njëri prej kompjuterëve në rrjet i cili dirigjon me të gjitha kërkesat për shtyp dhe me të gjithë shtypësit që janë të lidhura në rrjet.
    Printer driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit që të punojë me shtypësin.
    Procedure - rradhitje e instruksioneve kompjuterike të cilat bashkarisht veprojnë për një nevojë dhe detyrë të caktuar.
    Processing - përpunim i të dhënave.
    Programming language - gjuhë programore me të cilën programeri e shkruan programin kompjuterik.
    Prompt - shenjë për thirrje; shërben për shkruarjen e urdhërave.
    Purge - shlyerje pas së cilës të dhënat e shlyera nuk mund të kthehen më.
    Q
    Query - pyetje. Instruksion kompjuterik i cili i parashtron pyejte bazës së të dhënave.
    Quit - ndalje. Urdhër me të cilën para kohe ndalet ekzekutimi i programit.
    QWERTY - tastier në të cilën rreshti më i lartë i saj fillon me shkronjat Q, W, E, R, T, Y. Ekzistojnë edhe lloje tjera të tastierëve si per shembull QWERTZ.
    R
    Radio button - radio sustë. Mund të zgjedhim vetëm një sustë të këtij lloji në program.
    RAM (Random Access Memory) - kujtesa kryesore kompjuterike në të cilën janë të vendosura të dhënat të cilat përpunohen.
    Read-only - vetëm lexim. Të dhënat mund të lexohen, por jo edhe të ndryshohen.
    ROM (Read Only Memory) - kujtesa e pashlyeshme nga e cila mund të lexohen të dhënat.
    RTC (Real Time Clock) - Çip kompjuterik i cili ka funksion të orës që ta informojë kompjuterin për kohën e saktë, datën dhe vitin.
    Reboot - përsëri startim të kompjuterit, zakonisht për shkak të rënies së sistemit.
    Record - grup i të dhënave të cilat i takojnë një grupacioni. Për shembull, emri i ndonjërit, mbiemri, adresa dhe numri i telefonit.
    Recover - kthim në gjendjen normale të punës pas paraqitjes së gabimit në sistem.
    RAID (Redundant Array of Inexpensive Drives) - kombinim i më shumë disqeve me qëllim që të rritet siguria e të dhënave nga ndonjë humbje e paparashikuar.
    Refresh rate - shpejtësi për freski. Numër maksimal i fotografive që mund të shfaqen në ndonjë monitor për një sekondë. Paraqitet me herc.
    RDBMS (Relational Data Base Management System) - sistem për udhëheqjen e bazave të të dhënave.
    Remote computer - kompjuter i larguar.
    Remote control program - program me komandim prej së largu.
    Repeat delay - koha e nevojshme që të shtypet një tast e që të paraqitet karakteri i cli përgatitet që të dale në ekran.
    Reset button - sustë për resetim. Sustë në pjesën e përparme të shtëpizës së kompjuterit e cila shërben për vënien e sistemit në gjendjen fillestare të saj.
    Resolution - qartësi e përshkruarjes në ekran apo në shtypës.
    Response time - kohë për përgjigje nga ana e kompjuterit për ndonjë kërkesë përkatëse.
    Restart - startim i përsëritur i kompjuterit.
    Retreive - gjetje dhe ndarje në veçanti e ndonjë informate të përcaktuar.
    Retry - orvatje e sërishme për të kryer ndonjë instruksion të programit.
    Ring network - rrjet unazor.
    RJ-45 - konektor i cili i ngjan lidhjes telefonike, por ka 8 tela në vend që të ketë 4.
    Root directory - direktoriumi kryesor i një disku.
    Router - udhërëfyes. Pajisje rrjetore e cila i dërgon të dhënat në rrjet duke e zgjedhur rrugën më të mirë.
    S
    Safe mode - gjendje në të cilën startohet Windows-i kur paraqitet ndonjë konflikt në harduer.
    Save - shkrim i të dhënave në disk, ku nuk mund të humben pas mbylljes së kompjuterit.
    Scanner - skener. Mjet i cili në mënyrë optike lexon ndonjë dokument dhe e shndërron në skedar grafiko-digjital.
    Screen - ekran.
    Scroll - lëvizje e tekstit lart-poshtë.
    Search engine - program për kërkimin e të dhënave. Makina më të njohura për kërkim në internet janë: Yahoo, Altavista, Google etj.
    Server - kompjuter në rrjet i cili disa nga resurset e veta i vë në disponim të ndonjë kompjuteri tjetër.
    Session - koha në të cilën një shfrytëzues e kalon në rrjet.
    Set up - një sistem të vihet në gjendje pune.
    Shared file - skedar i përbashkët.
    Shut down - kryerje e punës së një sistemi operativ të kompjuterit ose çkyçje e kompjuterit.
    SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) - protokoll i cili shfrytëzohet për udhëheqjen e këmbimit të postës elektronike ndërmjet dy kompjuterëve.
    Slave - i nënshtruar. Kompjuter i cili është i kontrolluar nga një kompjuter tjetër.
    Software - të gjitha programet të cilat mund të shfrytëzohen në një kompjuter.
    Software development tool - vegla për zhvillimin e programeve.
    Sort - renditje e të dhënave me radhitje të re.
    Sound card - kartë për zërim.
    Storage - kujtesë.
    String - varg i shenjave.
    SQL (Structured Query Language) - pako e programeve për udhëheqjen e bazave të të dhënave.
    Switch - ndërprerës.
    System software - softuer sistemor (p.sh. MS-DOS, Windows etj).

    English-Albanian dictionary > Fjalor i shkurtër terminoiogjik i informatikës

См. также в других словарях:

  • Serial Number Arithmetic — Many protocols and algorithms require the serialization or enumeration of related entities. For example, a communication protocol must know whether some packet comes before or after some other packet. The IETF (Internet Engineering Task Force)… …   Wikipedia

  • Bit rate — Bit rates Decimal prefixes (SI) Name Symbol Multiple kilobit per second kbit/s 103 megabit per second Mbit/s 106 gigabit per second Gbit/s 109 …   Wikipedia

  • Modular arithmetic — In mathematics, modular arithmetic (sometimes called clock arithmetic) is a system of arithmetic for integers, where numbers wrap around after they reach a certain value the modulus. The Swiss mathematician Leonhard Euler pioneered the modern… …   Wikipedia

  • List of 7400 series integrated circuits — The following is a list of 7400 series digital logic integrated circuits. The 7400 series originated with TTL integrated circuits made by Texas Instruments. Because of the popularity of these parts, they were second sourced by other manufacturers …   Wikipedia

  • PDP-8 — A PDP 8 on display at the Smithsonian s National Museum of American History in Washington, D.C.. This example is from the first generation of PDP 8s, built with discrete transistors and later known as the Straight 8. The 12 bit PDP 8 was the… …   Wikipedia

  • CDC 6000 series — The CDC 6000 series was a family of mainframe computers manufactured by Control Data Corporation in the 1960s. It consisted of CDC 6400, CDC 6500, CDC 6600 and CDC 6700 computers, which all were extremely rapid and efficient for their time. Each… …   Wikipedia

  • Calculator — For mechanical precursors to the modern calculator, see mechanical calculator. For other uses, see Calculator (disambiguation). An electronic pocket calculator with a 7‑segment LCD display, that can perform basic arithmetic operations …   Wikipedia

  • PDP-10 — KL10 DA 1090 CPU and 6 Memory Modules The PDP 10 was a mainframe computer family[1] manufactured by Digital Equipment Corporation …   Wikipedia

  • MasPar — at NASA/GSFC MasPar Computer Corporation was a minisupercomputer vendor that was founded in 1987 by Jeff Kalb. The company was based in Sunnyvale, California. While Kalb was the Vice President of DEC s VLSI chip building division, some… …   Wikipedia

  • Digital Equipment Corporation — Industry Computer manufacturing Fate Assets were sold to various companies. What remained was sold to Compaq. Successor …   Wikipedia

  • Cray-1 — preserved at the Deutsches Museum Cray …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»