auf+den

I m (1) 1. qalxan; zool. qalxancıq; 2. məc. hasar, çəpər; ◊ j-n auf den \Schild heben* kimisə tərifləyərək / göylərə qaldırmaq; etw. im \Schilde führen nəyinsə qəsdində olmaq (pis niyyətlə)

II n (5) lövhə; nişan, nömrə (hamballarda)

m (1*) 1. təkan, zərbə; mit einem \Schub birdən, bir dəfəyə; 2. tex. kəsilmə; 3. tikin. dəfiyə (söykək); 4. göndərmə; daşıma; mit dem erstem \Schub birinci partiyada (dustaq, əsir); auf den \Schub bringen* sürgün etmək; per \Schub etapla

f fakt (həqiqi hadisə, həqiqətən olan şey); j-n vor vollendete \Tatsache stellen kimisə fakt qarşısında qoymaq; das ist \Tatsache! həqiqətdir!; eine nackte \Tatsache quru fakt; die \Tatsache bleibt bestehen fakt faktlığında qalır; sich auf den Boden der \Tatsachen stellen faktlara əsaslanmaq; falsche \Tatsachen vorspielen saxta dəlillər əsasında aldatmaq

m -s, oh. pl löhrəm yeriş, yortma yeriş (at); im \Trab löhrəm yerişlə; ◊ j-n auf den \Trab bringen kimisə tələsdirmək

m (6) 1. qıf; 2. krater (vulkanın ağzı); ◊ j-n auf den \Trichter bringen məc. kiməsə düzgün yol göstərmək

f səbəb; keine \Ursache! dəyməz (təşəkkürə)!, der \Ursache auf den Grund gehen / kommen səbəbini öyrənmək; die \Ursache davon / dafür bunun səbəbi … budur

f: ayaq barmağının ucu; auf den \Zehenspitzen barmaqların ucunda

n (6) otaq; das \Zimmer geht auf den Hof otağın pəncərələri həyətə baxır; ein \Zimmer nach vorn heraus pəncərələri küçəyə baxan otaq; das \Zimmer hüten evdə oturmaq (xəstəlik üzündən), xəstələnmək

vt 1. daşıyıb gətirmək (miniklə); 2. çatdırmaq; təchiz etmək; II vi die Straße führt auf den Steinbruch zu küçə / yol daş karxanasına aparır / gedir

I vt 1. (an A) qoymaq (harayasa); oturtmaq; 2. tex. soba tikmək / quraşdırmaq; 3. mətb. yığmaq (şrifti); 4.: ein Gedicht in Musik \setzen şerə musiqi bəstələmək; j-n auf die Straße \setzen məc. kimisə küçəyə atmaq; j-n an die Luft \setzen, j-m den Stuhl vor die Tür \setzen kimisə evdən qovmaq; ans Land \setzen quruya çıxarmaq, düşürmək (gəmidən); sich (D) etw. in den Kopf \setzen nəyisə beyninə yeritmək; sich (D) ein Ziel \setzen qarşısına məqsəd qoymaq; j-m den roten Hahn aufs Dach \setzen məc. kiminsə evinə od vurmaq; j-n auf freien Fuß \setzen kimisə azadlığı buraxmaq; große Hoffnungen auf etw. \setzen nəyəsə böyük ümidlər bəsləmək; etw. aufs Spiel \setzen risk etmək, təhlükə altına qoymaq; in Bewegung \setzen hərəkətə gətirmək, işə salmaq; in Umlauf \setzen istifadəyə vermək; die Flagge \setzen bayrağı qaldırmaq; \setzen wir den Fall, daß … fərz edək ki…; II vi (s); das Pferd setzt über den Graben at xəndəyin üstündən hoppanır; III sich \setzen 1. oturmaq; 2. çəkmək; sich aufs hohe Roß \setzen özünü öymək, lovğalanmaq; sich auf die Hinterfüße \setzen tərslik etmək; şahə qalxmaq; in Freiheit \setzen azadlığa buraxmaq; sich mit j-m in Verbindung \setzen kimləsə əlaqəyə girmək; IV vimp: es setzt Hiebe dan. cəza olacaq, yaxşı kötək olacaq

vi (s) 1. gəlmək; gəlib çıxmaq; er kommt wie gerufen o lap yerində gəlib çıxır; in den Sinn \kommen fikrə gəlmək; zu sich \kommen özünə gəlmək; 2. getmək; dalınca getmək; 3. əmələ gəlmək, baş vermək; das durfte nicht \kommen bu olmamalı idi; das kommt wohl bisweilen belə şeylər olur; woher / wie kommt es, daß… 1) necə olur ki…; 2) nədən baş vermişdir ki…; 4. yayılmaq, gəlmək (səs); 5. (inf + zu) məlum olmaq, aşkar olmaq; es kam oben zu liegen bu yuxarıda imiş; neben j-m zu sitezen* \kommen kimləsə yanaşı olmaq; auf j-n sprechen* \kommen kiminsə haqqında danışmaq; hoch / teuer zu stehen* \kommen baha başa gəlmək; 6. (part II ilə): (an)gefahren \kommen gəlmək (miniklə); angelaufen \kommen qaçaraq gəlmək; 7. \kommen lassen çağırtdırmaq; yol vermək, icazə vermək; dahin darf man es nicht \kommen lassen buna yol vermək olmaz; 8. j-m grob \kommen kiməsə kobud cavab vermək; das kommt mir unerwartet mən bunu gözləmirdim; so mußt du mir nicht \kommen! mənimlə belə rəftar etmək olmaz; hart einander \kommen birisilə toqquşmaq; plötzlich auf etw. (A) anderes \kommen danışığı birdən başqa səmtə yönəltmək; 9. payına düşmək; es \kommen auf jeden 100 Rubel hər adama 100 manat düşür; auf j-n nichts \kommen lassen bir kəs haqqında pis şey danışmağa qoymamaq; 10. j-m /einer Sache auf die Spur \kommen kiminsə (nəyinsə) izinə düşmək; 11. damit kommst du nicht weit beləliklə heç bir şeyə nail ola bilməzsən; das ist an den rechten Mann gekommen bu, yaxşı adamın əlinə düşüb; an den Tag \kommen aşkar olmaq, üzə çıxmaq; an die Reihe \kommen növbədə (sırada) olmaq; außer Atem \kommen tövşümək, təngnəfəs olmaq; außer Fassung /aus der Fassung\kommen özünü itirmək, özündən çıxmaq; auseinander \kommen ayrılmaq, görüşüb ayrılmaq; aus dem Sinn \kommen yadından çıxmaq; ein Unglück kam über mich mənə bədbəxtlik üz verdi; um etw. (A)\kommen nədənsə məhrum olmaq; nicht vom Fleck / von der Stelle \kommen yerindən tərpənməmək; von Sinnen \kommen ağlını itirmək, başını itirmək; ich bin nicht dazu gekommen mənim vaxtım yox idi; mən çatdıra bilmədim; es war dazu gekommen iş o yerə çatdı ki; wie \kommen Sie dazu? siz necə cürət edirsiniz?; zu Atem \kommen cürətlənmək, ürəklənmək; zur Besinnung \kommen özünə gəlmək; zu nichts \kommen heç bir şeyə nail olmamaq; zu Kräften \kommen bax: Kraft; zum Ausdruck \kommen ifadə olunmaq; wie es gerade kommt! imkan daxilində; ◊ Kommt Zeit, kommt Rat ata. söz. ≅ Ölmərik/yaşayarıq, görərik; Axşamın xeyrindən sabahın şəri yaxşıdır

I m (1) 1. yıxılma, düşmə; zu \Fall(e) kommen* düşmək; zu \Fall(e) bringen* 1) vurub yıxmaq; 2) yıxmaq; 3) məc. qızı tovlamaq (yoldan) çıxarmaq; 2. iş (məhkəmə); hadisə, qəziyyə; auf jedem \Fall hər halda; auf alle Fälle \Fall hər ehtimala qarşı; von \Fall zu \Fall təsadüfdən-təsadüfə; auf keinen \Fall heç bir vəchlə; besten \Fall(e)s ən yaxşı halda; im \Fall(e), daß …, für den \Fall, daß … işdir, əgər … olarsa; gesetzt den \Fall, daß … tutaq ki…; ist das der \Fall əgər bu belədirsə; das war aber nicht der \Fall ancaq bu olmamışdır; das ist der \Fall bu belədir; (das ist) ganz mein \Fall bu mənim zövqümə uyğundur. 3. qram. hal; 4. eniş, yamac; 5. məd. bol filiz yatağı; 6. şəlalə; 7. oh. pl azalma, düşmə, aşağı salma, aşağı salınma; 8. heyvan tələfatı; ◊ auf Knall und \Fall birdən, gözlənilmədən

II n (13) dəniz. fal (gəmilərdə yelkənlərin siqnal bayrağını qaldırmaq üçün ip)

f (3) 1. əl; die äußere \Hand əlin üstü; die flache / innere / platte \Hand əlinin içi; die geballte / geschlossene \Hand yumruq; die hohle \Hand ovuc; eine glückliche \Hand düşərli (yüngül) əl; eine glückliche \Hand haben düşərli (yüngül) əli olmaq; er hat keine glückliche \Hand onun əli ağırdır; eine freie \Hand haben bir əli bir başı olmaq, sərbəst hərəkət imkanına malik olmaq; eine offene / milde \Hand haben əliaçıq olmaq; j-m freie \Hand lassen kiminsə əl-qolunu açmaq; linker \Hand sola, sol tərəfə; rechter \Hand sağa, sağ tərəfə; saubere Hände haben əldən təmiz olmaq; von\Handzu\Hand əldən-ələ; an der \Hand əlindən; an der \Hand eines Lehrers məc. müəllimin rəhbərliyi altında; \Handin\Hand 1) əl-ələ, birgə; 2) məc. dostcasına; etw. bei der \Hand haben əlinin altında olmaq; er ist mit der Antwort gleich bei der \Hand məc. o, söz üçün məəttəl qalan deyil, söz üçün cibə girmir; unter der \Hand 3) lap yaxında, əlinin altında; 2. əl altınca, xəlvəti; zu Händen şəxsən əlinə (özünə), die \Hand anlegen (an A) məc. başlamaq, girişmək (nəyəsə); əli olmaq (nədəsə); (die) letzte \Hand an etw. legen nəyisə qurtarmaq, başa çatdırmaq; die \Hand an sich legen özünü öldürmək; die \Hand geben* auf etw. bir şeyə zamin olmaq; 3. məc. xətt; das ist nicht meine \Hand bu mənim xəttim deyil; ◊ j-m die Hände binden kiminsə əl-qolunu bağlamaq;\Hand aufs Herz! ürəyini buz kimi saxla!; meine \Hand darau! Söz verirəm! And içirəm!; kurzer \Hand 1) müxtəsəri, sözün qısası; 2) rəsmiyyətsiz; 3) mərasimsiz; freie \Hand haben sərbəst hərəkət etmək, sərbəst olmaq; seine \Hand von j-m abziehen / zurückziehen əlini kiminsə üstündən götürmək; j-m an die \Hand gehen* kiməsə kömək etmək; es liegt auf der (flachen, platten) \Hand bu aydındır; j-m auf die Hände sehen* kiməsə göz yetirmək; das läßt sich mit Händen greifen* tam aydındır; auf eigene \Hand özbaşına, öz məsuliyyəti altında; die Arbeit geht leicht von der \Hand iş yaxşı gedir; die \Hand im Spiele haben bir işdə əli olmaq, bir işlə əlaqəsi olmaq; das hat \Hand und Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmışdır (realdır); das hat weder \Hand noch Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmamışdır/real/ağlabatan deyil; alle Hände voll (zu tun*) haben işi çox olmaq; işi başından aşmaq; die Hände von etw. lassen* nədənsə əl çəkmək; weder \Hand noch Fuß rühren əlini ağdan-qaraya vurmamaq; nicht die \Hand vor den Augen sehen* göz-gözü görməmək, çox qaranlıq olmaq; aus freier \Hand verkaufen istənilən qiymətə satmaq; von der \Hand in den Mund leben güc-bəla ilə dolanmaq, özünü çətinliklə dolandırmaq; die Beine in die Hände nehmen* dan. qaçmaq, əkilmək; das Herz in die Hände nehmen* cürətlənmək, ürəklənmək; von langer \Hand (her) çoxdan bəri; von der \Hand weisen* rədd etmək, qəbul etməmək; von der \Hand hələlik, əvvəlcədən; zur \Hand sein işə yaramaq, yararlı olmaq

m (6) barmaq (əldə); drei \Finger breit üç barmaq enində; keinen \Finger breit zərrə qədər də yox; der kleine \Finger çeçələ barmaq; ◊ j-m den kleinen \Finger geben məc. kiməsə cüzi köməklik göstərmək; mein kleiner \Finger sagt mir das bu, ürəyimə damıb; ◊ j-m auf die \Finger klopfen məc. kiminsə əlinəəlinə döymək (pis əməldən çəkindirmək); (eins) auf die \Finger bekommen* məc. qulaqburması almaq; durch die \Finger sehen* məc. barmaqarası baxmaq; j-m auf die \Finger sehen* kimisə gözdən qoymamaq; nicht einen \Finger für etw. krümmen əlini ağdanqaraya vurmamaq; lange \Finger haben dan. əliuzunluq eləmək; etw. im kleinen \Finger haben, etw. an den \Fingern hersagen nəyisə mükəmməl bilmək

m (1) 1. yer; sich nicht vom \Flecke rühren yerindən tərpənməmək; auf dem alten \Flecke köhnə yerində; nicht vom \Flecke kommen* yerindən tərpənməmək; ◊ das Herz auf dem rechten \Fleck haben məc. cəsarətli olmaq, əsil insan olmaq, xeyirxah, düz, ədalətli olmaq; den Mund / das Maul auf dem rechten \Fleck haben dildən pərgar olmaq; 2. ləkə; blauer \Fleck göy, qançır; ein weißer \Fleck im Auge titə, ağ (göz qarasına düşən ağ ləkə); 3. bir parça torpaq; ein \Fleck Erde bir qarış torpaq (yer); 4. yamaq, pinə; ◊ den \Fleck neben das Loch setzen başdansovdu işləmək

I vt (an A) qoymaq; yanına qoymaq; eine Frage \stellen sual vermək; eine Frage zur Debatte \stellen hansısa məsələni müzakirəyə qoymaq; einen Antrag \stellen təklif irəli sürmək; j-n auf die Probe \stellen kimisə sınamaq; j-n in den Schatten \stellen kimisə ötmək, keçmək; ◊ etw. in Abrede \stellen nəyisə inkar etmək; j-n zur Rede \stellen kimdənsə cavab istəmək; II sich \stellen 1. (D) durmaq, olmaq (kiminsə qarşısında); sich j-m in den Weg \stellen kiməsə əngəl olmaq; sich auf eigene Füße \stellen müstəqil yaşamağa başlamaq; sich auf die Hinterbeine \stellen müqavimət göstərmək; 2. yalandan özünü göstərmək, özünü … vurmaq; sich krank \stellen özünü xəstəliyə vurmaq

I vi (s) içəri girmək, addımlamaq; auf der Stelle \treten hərb. yerində addımlamaq; an j-s Stelle \treten kiminsə yerini tutmaq / yerinə köçmək; einer Sache näher \treten işin mətləbinə yaxınlaşmaq; ◊ j-m unter die Augen \treten kiminsə gözünə görünmək; j-m auf die Hühneraugen \treten kiminsə yağırını basmaq; in j-s Fuß(s)tapfen \treten kimisə özünə nümunə bilmək / saymaq; in Erscheinung / zutage \treten aşkara çıxmaq; in den Streik \treten tətil etmək; über die Ufer / aus den Ufern \treten daşmaq (çay); II vt tapdalamaq; ◊ etw. mit Füßen \treten məc. nəyisə ayaqlar altına atmaq; die Kelter \treten üzüm sıxmaq; entzwei / in Stücke \treten sındırmaq, parçalamaq, den Blasebalg \treten körük çəkmək

n (2) 1. ayaq (pəncəyə qədər); əşyanın ayağı; j-n auf die \Beine bringen kimisə sağaltmaq; məc. kömək etmək; wieder auf die \Beine kommen sağalmaq; sich auf die \Beine machen yola düşmək; j-m ein \Bein stellen kiməsə badalaq vurmaq; auf eigenen \Beinen stehen heç kəsdən asılı olmamaq; ◊ sich die \Beine in den Leib stehen ayaq üstə durmaqdan yorulmaq; 2. sümük; durch Mark und \Bein gehen iliyinə qədər islanmaq

I vt 1. (auf A) yükləmək; 2. tex. doldurmaq; den Hochofen \laden domna sobasını doldurmaq; 3. hərb. doldurmaq (silahı); scharf \laden dolu güllələrlə doldurmaq; 4. eine Verantwortung auf sich (A) \laden məsuliyyəti öz üzərinə götürmək; eine Schuld auf j-n \laden təqsiri kiminsə üstünə atmaq (yıxmaq); ◊ er ist (auf mich) geladen onun (mənə) acığı tutub; er hat schwer / schief geladen o çox içib

II vt 1. çağırmaq, dəvət etmək; 2. məc. cəlb etmək; 3. çağırmaq; vor Gericht \laden məhkəməyə çağırmaq

I vt 1. qoymaq, uzandırmaq; 2. Eier \legen yumurtlamaq; nichts in den Weg \legen məc. əngəl törətməmək; den Grund \legen (zu D) əsasını qoymaq; Bresche \legen (in D) zərbə endirmək (nəyəsə); yarmaq; Wert auf etw. \legen nəyəsə dəyər vermək; j-m etw. zur Last \legen kimisə nədəsə suçlandırmaq; (ein Haus) in Asche \legen yandırmaq; külə döndərmək; in Trümmer \legen dağıtmaq, xaraba qoymaq; II sich \legen 1. uzanmaq; 2. sakitləşmək, yatmaq (külək, boran və s.); 3. sich auf etw. (A) \legen nə iləsə bərk məşğul olmaq; sich für j-n ins Zeug \legen kim üçünsə canla-başla əlləşmək; sich ins Mittel \legen araya girmək, vasitəçi olmaq