assum

sā̆crāmentum, i, n. [sacro].

In good class. Lat., a jurid. and milit. t. t.

Jurid. t. t., the sum which the two parties to a suit at first deposited, but afterwards became bound for, with the tresviri capitales; so called because the sum deposited by the losing party was used for religious purposes, esp. for the sacra publica; v. Fest. p. 344 Müll.; or, perh. more correctly, because the money was deposited in a sacred place; v. the foll. passage of Varro and Müller's note. (Another reason is given in Isid. Orig. 5, 24 fin.: sacramentum est pignus sponsionis; vocatum autem sacramentum, quia violare, quod quisque promittit, perfidia est): ea pecunia, quae in judicium venit in litibus, sacramentum a sacro. Qui petebat et qui infitiabatur, de aliis rebus utrique quingenos aeris ad pontem deponebant, de aliis rebus item certo alio legitimo numero assum;

qui judicio vicerat, suom sacramentum e sacro auferebat, victi ad aerarium redibat,

Varr. L. L. 5, § 180 Müll. N. cr.: qui prior vindicaverat, dicebat: quando tu injuria vindicavisti, de aeris sacramento te provoco; adversarius quoque dicebat: similiter ego te;

seu L. asses sacramenti nominabant... Postea praedes Praetor ab utroque accipiebat sacramenti, quod id in publicum cedebat,

Gai. Inst. 4, 16; cf. id. ib. 4, 16, § 13 sq.;

95: sacramenti autem nomine id aes dici coeptum est quod et propter aerarii inopiam et sacrorum publicorum multitudinem consumebatur id in rebus divinis,

Fest. p. 344 Müll.: cum in rem aliquam agerent litigatores et poena se sacramenti peterent, poscebant judicem, qui dabatur post trigesimum diem, Pseudo-Ascon. ad. Cic. Verr. 2, 1, 9, § 26 (p. 164 Orell.):

de multae sacramento consules comitiis centuriatis tulerunt,

Cic. Rep. 2, 35, 60.—

Meton., a cause, a civil suit or process:

decemviri re quaesitā et deliberatā sacramentum nostrum justum judicaverunt,

Cic. Caecin. 33, 97; cf.

transf. in gen.: homines graves, quibuscum tibi justo sacramento contendere, non liceret,

on equal terms, with a fair chance of success, id. de Or. 1, 10, 42: cetera... entechna et arguta adparebunt, ut sacramento contendas mea non esse, lay a wager, i. e. confidently assert, id. Fam. 7, 32, 2:

injustis vindiciis ac sacramentis ali enos fundos petere,

id. Mil. 27, 74: si Xviri [p. 1612] sacramentum in libertatem injustum judicassent, id. Dom. 29, 78.—

Milit. t. t. (cf. infra, 2, the passage from Cic. Off. 1, 11, 36), orig. the preliminary engagement entered into by newly-enlisted troops (this was followed by the proper military oath, jusjurandum, which was at first voluntary, but, after the second Punic war, was demanded by the military tribune): milites tum (i.e. 538 A.U.C.), quod numquam antea factum erat, jurejurando ab tribunis militum adacti milites [jussu consulis conventuros]: nam ad eam diem nihil praeter sacramentum fuerat;

et, ubi ad decuriatum aut centuriatum convenissent, suā voluntate ipsi inter sese decuriati equites, centuriati pedites conjurabant, sese fugae atque formidinis ergo non abituros neque ex ordine recessuros, nisi, etc.... Id ex voluntario inter ipsos foedere ad tribunos ac legitimam juris jurandi adactionem translatum,

Liv. 22, 38, 2 seq. Weissenb. ad loc.; cf. Front. Strat. 4, 1, 4; and v. Becker, Antiq. 3, 2, p. 292 sq.—Hence, since that time,

For jusjurandum, the military oath of allegiance (very freq. and class.):

milites Domitianos sacramentum apud se dicere jubet,

to take the oath of allegiance, Caes. B. C. 1, 23; so,

sacramentum dicere,

id. ib. 1, 86 fin.:

quos consulis sacramento rogavisset,

id. B. G. 6, 1:

sacramentum dicere alicui,

Tac. A. 1, 28; and in a like signif. in Livy: sacramento (abl.) dicere, Liv. 2, 24 fin.; 4, 53; 25, 5; 41, 5 fin.:

sacramento dicere alicui,

id. 24, 8: ut omnes minores quinquaginta annis sacramento (abl.) rogaret, should administer the oath of allegiance to them, swear them in, id. 40, 26; so,

rogare (aliquos) sacramento,

id. 32, 26; 35, 2; Quint. 12, 2, 26;

in a like sense: adigere sacramento aliquos,

Liv. 4, 5; 7, 11; 9, 29; Tac. A. 1, 37; id. H. 1, 55:

adigere aliquos sacramento Othonis,

id. ib. 1, 76:

Vitellii,

id. ib. 2, 55:

Vespasiani,

id. ib. 2, 79:

adigere aliquos sacramento in nomen senatūs,

Suet. Galb. 16:

sacramento aliquem tenere... sacramento tenere,

Caes. B. C. 2, 32; cf.:

secundo eum obliget militiae sacramento, quia, priore amisso, jure cum hostibus pugnare non poterat,

Cic. Off. 1, 11, 36 (in which passage the primary jurid. signif. is alluded to):

ex quibus (legionibus) aetate aut valetudine fessi sacramento solvebantur,

Tac. A. 16, 13 fin.:

legionibus, quae sacramentum mutaverant, in paenitentiam conversis,

i. e. had revolted, Suet. Claud. 13; cf.:

paenitentia mutati sacramenti,

id. Galb. 10:

alicujus sacramentum exuere,

Tac. H. 3, 42:

hoc sacramento (viz. in the service of Bacchus) initiatos juvenes milites faciendos censetis?

Liv. 39, 15.—

Transf., in gen., an oath, a solemn obligation or engagement (mostly post-Aug.):

ut sacramento contendas mea non esse,

Cic. Fam. 7, 32, 2:

non ego perfidum Dixi sacramentum: ibimus, ibimus, etc.,

Hor. C. 2, 17, 10:

in verba Eumolpi sacramentum juravimus,

Petr. 117, 5:

amicitiae sacramentum delevi,

id. 80, 4:

sacramento quodam nexi,

Just. 20, 4, 14:

se sacramento obstringere, ne, etc.,

Plin. Ep. 10, 96 (97), 7:

si quod inesset mutis animalibus tacitum ac naturale sacramentum,

App. M. 3, p. 140, 31.—

In eccl. and late Lat., something to be kept sacred.

A secret:

sacramentum regis abscondere,

Vulg. Tob. 12, 7.—

The gospel revelation: nolite verba, cum sacramentum meum Erit canendum, providenter quaerere, Prud. steph. 10,15.—

A mystery:

sacramentum stellarum,

Vulg. Apoc. 1, 20:

pietatis,

id. 1 Tim. 3, 16; Lact. 7, 24; Aug. de Agone Christi, 24.—

A sacrament:

signa, cum ad res divinas pertinent, sacramenta appellantur,

Aug. Ep. 138:

baptismi,

id. Doctr. Christ. 3, 13:

sanguinis Christi,

id. Ep. ad Bonif. 98, 9:

(matrimonii),

Vulg. Eph. 5, 32.—

The office of the ministry:

Athanasium episcopum... coctus in unum quaesitus (synodus ut appellant) removit a sacramento quod obtinebat,

Amm. 15, 7, 7.

scrībo, psi, ptum, 3 ( perf. sync. scripsti, Plaut. As. 4, 1, 57: scripstis, Enn. ap. Non. 153, 28, or Trag. v. 239 Vahl.; inf. scripse, Aus. Sept. Sap. Lud. 1; cf. 2. dico init.), v. a. [root skrabh-, to dig; whence, Gr. graphô; Lat. scrobis, scrofa; cf. Germ. schreiben], prop., to scratch, grave, engrave with a sharp point; hence,

In gen.

Lit., to write, draw, or otherwise make lines, letters, figures, etc. (cf. scalpo):

in libro cum scribuntur calamo litterae,

Plaut. Ps. 1, 5, 131; cf. id. Bacch. 4, 4, 76 sq.:

litteras, tabellas,

id. Ps. 1, 1, 28:

(littera M) etiamsi scribitur, tamen parum exprimitur,

Quint. 9, 4, 40; cf. id. 1, 7, 28:

nostri praeceptores cervum servumque u et o litteris scripserunt,

id. 1, 7, 26; cf. id. 1, 7, 4; 1, 7, 20; 1, 7, 30; 12, 10, 28;

12, 10, 30: terra in augurum libris scripta cum r uno,

Varr. L. L. 5, § 21 Müll.:

hic carmen mediā scribe columnā,

Prop. 4 (5), 7, 83; cf.:

scribitur vestris Cynthia corticibus,

id. 1, 18, 22; Ov. M. 9, 527; Luc. 2, 343:

in aquā,

Cat. 68, 4; cf.

also: fac lapis his scriptus stet super ossa notis: hic jacet, etc.,

Tib. 1, 3, 54 (but the better reading is inscriptis):

scribere decore,

to write a good hand, Amm. 30, 9, 4:

erat scriptum ipsius manu,

Cic. Cat. 3, 5, 10:

suā manu scripsit,

Liv. 37, 10.—Of drawing, etc.:

si quis fugitivo stigmata scripserit,

has branded a runaway, Quint. 7, 4, 14; cf.: charaxat ambas ungulis scribentibus genas, Prud. steph. 10, 557:

totius vobis Frontem tabernae scipionibus scribam,

Cat. 37, 10:

(Diodotus Stoicus) geometriae munus tuebatur, verbis praecipiens discentibus, unde, quo quamque lineam scriberent,

Cic. Tusc. 5, 39, 113:

ut formam (porticus) secundum rationem loci scribas,

draw, design, Plin. Ep. 9, 39, 5; Stat. S. 1, 3, 9:

quae Attalicis variata per artem Aulaeis scribuntur acu,

i. e. are embroidered, Sil. 14, 660:

scripto radiat Germanicus auro, i. e. sculpto,

Juv. 6, 205; cf. Mart. 11, 5, 3.—

Trop.: memor essem? etiam nunc mihi Scripta illa dicta sunt in animo Chrysidis De Glycerio, graven, imprinted (syn.:

inscripta, insculpta),

Ter. And. 1, 5, 48:

arva sanguineo scribit rutilantia gyro,

Stat. Th. 11, 514.—

In partic., with the accessory idea of intellectual action, of written composition of every kind, to write, write down, compose, describe, depict; to draw up, communicate, announce in writing (syn.: compono, perscribo).

With acc.:

quoniam de re publicā multa quaesierint et scripserint,

Cic. Rep. 1, 7, 12:

Cn. Aufidius praetorius (caecus) Graecam scribebat historiam,

id. Tusc. 5, 38, 112; so,

historiam,

id. de Or. 2, 12, 51; id. Brut. 75, 262:

bellum,

Liv. 21, 1:

res gestas,

Hor. A. P. 74; id. Ep. 1, 3, 7 al.:

librum de rebus rusticis,

Cic. Sen. 15, 54:

scripsi etiam versibus tres libros de temporibus meis,

id. Fam. 1, 9, 23:

in Catone Majore, qui est scriptus ad te de senectute,

id. Lael. 1, 4:

carmen in aliquem,

id. de Or. 2, 86, 352:

Furius defensionem causae suae scripsit,

id. Verr. 2, 5, 43, § 112; cf. Quint. 2, 15, 29:

libellos,

Ov. Tr. 5, 12, 61; id. P. 4, 13, 19:

notas,

id. ib. 3, 2, 90:

Diphilus Hanc (fabulam) Graece scripsit,

Plaut. Cas. prol. 33; Ter. Heaut. prol. 43; id. Hec. prol. 6 (cf. also infra, d):

versus,

Lucr. 1, 24; Hor. S. 1, 9, 23; 1, 10, 60:

carmina,

id. ib. 2, 5, 74; id. Ep. 1, 19, 3:

poëmata,

id. ib. 2, 2, 66 et saep.; cf.: scripsere alii rem Versibus, Enn. ap. Cic. Brut. 19, 76 (Ann. v. 221 Vahl.):

formam et situm agri alicui,

to describe, Hor. Ep. 1, 16, 4 et saep.—Of written communications, letters, etc.:

epistulis tuis perdiligenter scriptis,

Cic. Att. 1, 11, 1; cf. Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 1:

haec scripsi properans,

Cic. Att. 2, 19, 5:

litteras, quas ad Pompeium scripsi, tibi misi,

id. ib. 3, 9, 3:

litterae extemplo Romam scriptae,

Liv. 41, 16:

plura ad te scribam, si, etc.,

Cic. Att. 11, 10, 3:

scriberem ad te de hoc plura, si Romae esses,

id. ib. 6, 4, 11:

haec ad te scripsi verbosius,

id. Fam. 7, 3, 5:

scriptā jam epistulā superiore,

id. ib. 1, 9, 26:

non quo haberem, quod tibi scriberem,

id. Att. 4, 4, a:

epistulam,

Plin. Ep. 7, 9, 8 et saep.:

scribere salutem,

to send a greeting, Plaut. Bacch. 4, 9, 77; cf.:

laudes atque gratias populo Romano,

Gell. 3, 8, 5.—With a personal object:

nullos habeo scriptos (homines), memini tamen,

written down, Plaut. Mil. 1, 1, 48:

per eum Marium, quem scripsissem,

Cic. Att. 12, 49, 1: quis Martem digne scripserit aut...Merionem aut...Tydiden? who could depict, represent, etc., Hor. C. 1, 6, 14; id. S. 2, 1, 16; cf. in the pass.:

scriberis Vario fortis et hostium Victor,

id. C. 1, 6, 1.—With two acc.: cum auctor pugnae se A. Cornelium Cossum consulem scripserit, subscribed himself, declared himself in the inscription to be, Liv. 4, 20, 11.—

With object-clause:

in foribus scribat occupatum esse se,

Plaut. As. 4, 1, 15:

ut Africanum avum meum scribit Cato solitum esse dicere,

Cic. Rep. 1, 17, 27; id. Att. 1, 8, 1; cf.:

Romae quod scribis sileri, ita putabam,

id. ib. 2, 13, 2:

quod ad te scripseram me in Epiro futurum,

id. ib. 3, 13, 1:

Graeceius ad me scripsit, C. Cassium sibi scripsisse, homines comparari, qui, etc.,

id. ib. 15, 8, 2:

Cicero quodam loco scribit, id esse optimum, etc.,

Quint. 11, 1, 92:

post paulo scribit, sibi millia quinque Esse domi chlamydum,

Hor. Ep. 1, 6, 43 et saep.—In pass., with nom. or acc.:

eadem haec avis scribitur conchis se solere complere, etc.,

Cic. N. D. 2, 49, 125: scribitur nobis, magnam veteranorum multitudinem Romam convenisse jam, etc., Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2, 1:

scriptum est item, quaesivisse (Socratem), quid esset,

Cic. Div. 1, 54, 123.—

With rel.-clause:

nec scribis, quam ad diem te exspectemus,

Cic. Att. 3, 7, 1:

scribe aliquando ad nos, quid agas,

id. Fam. 7, 12, 2:

ad me Valerius scripsit... quem ad modum ducta esses, etc.,

id. ib. 14, 2, 2.—

Absol.:

quo (Platone) nemo in scribendo praestantior fuit,

Cic. Rep. 2, 11, 21; cf. id. ib. 3, 8, 13:

Demophilus scripsit, Marcus vortit barbare,

Plaut. As. prol. 11; id. Trin. prol. 19:

poëta quom primum ad scribendum animum appulit,

Ter. And. prol. 1; id. Heaut. prol. 7:

sumite materiem vestris, qui scribitis, aequam Viribus,

Hor. A. P. 38:

sic raro scribis, ut toto non quater anno Membranam poscas,

id. S. 2, 3, 1 et saep.:

Samiae, ut ibi (i. e. in oratione) scribit Laelius, capedines,

Cic. Rep. 6, 2, 11; cf. id. ib. 1, 16, 25:

ut, quemadmodum scribit ille, cottidiano, etc.,

id. ib. 6, 2, 8:

denique non video de tot scribentibus unum,

Ov. Tr. 2, 495.—So freq. of written communications, letters; usually with ad aliquem (less freq. alicui) or de aliquā re:

tv si, ut scribis, Kal. Jun. Romā profectus es, etc.,

Cic. Att. 3, 9, 3:

ego te, ut scribis, cito videbo,

id. ib. 3, 27:

nihil habeo, quod ad te scribam, scribo tamen, non ut te delectem, etc.,

id. ib. 14, 12, 3:

senatusconsultum si erit factum, scribes ad me,

id. ib. 5, 4, 2; cf.:

scripsi etiam ad Camillum, ad Lamiam,

id. ib. 5, 8, 3:

in quā (epistulā) de agro Campano scribis,

id. ib. 2, 16, 11:

ut nuper me scis scripsisse ad te de Varronis erga me officio, etc.,

id. ib. 2, 25, 1; cf.:

Hermae tui Pentelici, de quibus ad me scripsisti,

id. ib. 1, 8, 2; 1, 9, 2 et saep.— With ut, ne, etc.:

velim domum ad te scribas, ut mihi tui libri pateant,

Cic. Att. 4, 14, 1:

ad me scriberet, ut in Italiam quam primum venirem,

id. ib. 11, 7, 2; 5, 11, 6.— With dat.:

consules Fulvio, ut ex Falisco, Postumio, ut ex Vaticano exercitum ad Clusium admoveant, scribunt,

Liv. 10, 27; 42, 27; Tac. A. 1, 29.—With ne:

Scipioni scribendum, ne bellum remitteret,

Liv. 30, 23.—With simple subj.:

scribit Labieno, si rei publicae commodo facere posset, cum legione ad fines Nerviorum veniat,

Caes. B. G. 5, 46 fin. —In Tac. also, with inf.:

scribitur tetrarchis ac regibus, jussis Corbulonis obsequi,

Tac. A. 15, 25 fin. —In eccl. Lat. as a formula of quotation from the Scriptures:

scriptum est,

i. e. it is said in Holy Writ, Vulg. Matt. 4, 4; id. Luc. 19, 46; id. Rom. 11, 8 et saep.—

Publicists', milit., jurid., and business t. t., of written plans, drafts, and other writings of various import.

Publicists' t. t., to draw up, draught a law, decree, treaty, etc.:

quod proditum memoria est, X. viros, qui leges scripserint, etc.,

Cic. Rep. 2, 31, 54; so,

leges,

id. ib. 2, 36, 61; 2, 10, 18; id. Rosc. Am. 25, 70; id. de Or. 1, 19, 86; id. Inv. 1, 38, 68 al.; cf.

in a transf. signif.: cui non apparet, inopiam et miseriam civitatis istam legem scripsisse, etc.,

Liv. 34, 6 fin.; and:

testamentum, quod pietas, fides, pudor scripsit,

Plin. Ep. 8, 18, 7:

haec senatusconsulta non ignoro ab amicissimis ejus, cujus de honore agitur, scribi solere,

Cic. Fam. 15, 6, 2.—So very freq.: senatusconsulto scribendo, or simply scribendo adesse, or also, ad scribendum esse, to witness the drawing up of a decree of the Senate; to subscribe it: erat nobis dictum, te existimare, alicui senatusconsulto, quod contra dignitatem tuam fieret, scribendo Lamiam [p. 1648] affuisse, qui omnino consulibus illis numquam fuit ad scribendum, Cic. Fam. 12, 29, 2 Orell. N. cr.; cf.: senatusconsulta scribuntur apud familiarem meum (i. e. Caesarem). Et quidem cum in mentem venit (Caesari), ponor ad scribendum (i. e. he adds my signature to it), id. ib. 9, 15, 4:

quod me esse ad scribendum vides,

id. Att. 1, 19, 9; id. Fam. 9, 15, 3: S. C. auctoritas. Pridie Kal. Octob. in aede Apollinis scrib. affuerunt L. Domitius, etc., an official formula ap. Cic. Fam. 8, 8, 5 sq. (v. assum):

Boeotorum gentem numquam ad scribendum amicitiae foedus adduci potuisse,

to make, enter into, conclude, Liv. 42, 12.—

Milit. t. t.: scribere milites (legiones, supplementum, etc.), to enlist, enroll, levy:

milites,

Sall. J. 43, 3:

legiones,

id. C. 32, 1:

exercitui supplementum,

id. J. 39, 2:

supplementum legionibus,

Cic. Fam. 3, 3, 1; Liv. 8, 8:

exercitum,

id. 4, 43; 9, 8; 9, 19:

equites,

id. 10, 25; 21, 40; 35, 20:

socios navales,

id. 37, 2; so, too: sex milia colonorum Albam in Aequos, to enroll for the purpose of sending, to send, id. 10, 1:

socios scribere in urbem,

id. 4, 11, 4.—

Poet., transf.:

scribe tui gregis hunc,

enroll him among your retinue, Hor. Ep. 1, 9, 13.—

Jurid. and business t. t.: dicam scribere (alicui), like dikên graphein tini, to bring an action in writing against any one (v. dica); of a lawyer, to draw up legal instruments (complaints or charges, contracts, wills, etc.):

Servius hanc urbanam militiam respondendi, scribendi, cavendi secutus est,

Cic. Mur. 9, 19; id. Fam. 7, 14 Manut.; cf. id. Leg. 1, 4, 14:

omnia testamenta tu scribes unus,

id. de Or. 2, 6, 24; Dig. 28, 2, 25.—Hence, transf., with a personal object: aliquem heredem, to appoint or designate any one as heir:

testamentum palam fecerat et illum heredem et me scripserat,

Cic. Mil. 18, 48; cf.:

in testamento Ptolemaei patris heredes erant scripti, etc.,

Caes. B. C. 3, 108:

quem Micipsa testamento secundum heredem scripsit,

Sall. J. 65, 1; Auct. B. Alex. 33; Plin. Pan. 43, 1 sq.; Tac. A. 14, 31; Hor. S. 2, 5, 48; Juv. 3, 161; 9, 87:

aliquem coheredem,

Tac. Agr. 43 fin.:

aliquem exheredem,

to disinherit any one by will, Dig. 37, 4, 8, §§

1 and 6: aliquem tutorem liberis suis,

to appoint as guardian by will, Cic. Clu. 14, 41:

libertatem servo,

to bequeath to a slave his freedom, Dig. 29, 2, 71.—Of contracts, notes, drafts, etc.:

pulchre scripsti: scitum syngraphum!

Plaut. As. 4, 1, 57: nummos, usuras, etc. (alicui), to give a note or bond for:

scribit nummos,

id. ib. 2, 4, 34:

sibi creditam pecuniam,

Dig. 26, 7, 9, § 7:

genero usuras praestandas quasi ex dotis promissione,

ib. 4, 4, 17:

lecta est cautio hujusmodi: Lutius Titius scripsi, me accepisse a Publio Maevio quindecim mutua numerata mihi de domo, etc.,

ib. 12, 1, 40: scribe decem (tabulas) a Nerio, give ten notes or bonds drawn up by the usurer Nerius, Hor. S. 2, 3, 69. scriptos expendere nummos, v. l. ap. Hor. Ep. 2, 1, 105 (Hold. cautos); cf. rescribo.—Hence, scriptum, i, n., something written, viz.,

(Acc. to I.) A line; so only: duodecim scripta, a game played with colored stones (calculi) on a draught-board marked into spaces by twelve oblique lines: tibi concedo, quod in duodecim scriptis olim, ut calculum reducas, si te alicujus dati poenitet, Cic. Fragm. ap. Non. 170, 30; cf.:

in lusu duodecim scriptorum cum prior calculum promovisset essetque victus, etc.,

Quint. 11, 2, 38;

v. also scriptula, and Becker, Gall. 3, pp. 261 and 264 sq.: duodecim scriptis ludere,

Cic. de Or. 1, 50, 217.—

(Acc. to II.) A written composition, writing, treatise, book, work, etc. (most freq. in plur.):

ex scripto et sententiā controversia nascitur cum videtur scriptoris voluntas cum scripto ipso dissentire,

the writing, the written expression, Auct. Her. 1, 11, 19:

incredibile dictu est, quam multi Graeci de harum valvarum pulchritudine scriptum reliquerunt,

have left something written concerning it, speak of it in their writings, Cic. Verr. 2, 4, 56, § 124; so Quint. 6, 1, 7; cf. in plur., Cic. Rep. 1, 22, 36:

quod a Democrito et Platone in scriptis relictum esse dicunt,

id. de Or. 2, 46, 194:

utinam exstarent illa carmina, quae multis saeculis ante suam aetatem in epulis esse cantata, in Originibus scriptum reliquit Cato!

id. Brut. 19, 75: ut ipsis scriptis non ea mandaremus, id. Off. 2, 1, 3:

in quo libro scriptum hoc invenitur,

Quint. 1, 1, 15:

Hortensius erat memoriā tantā, ut quae secum commentatus esset, ea sine scripto verbis eisdem redderet, quibus cogitavisset,

without notes, Cic. Brut. 88, 301; cf. on the contrary: de scripto dicere, to speak or read from a written paper:

recitetur oratio, quae propter rei magnitudinem dicta de scripto est,

id. Planc. 30, 74; id. Phil. 10, 2, 5; id. Brut. 12, 46; id. Att. 4, 3, 3; id. Fam. 10, 13, 1:

laudavit pater scripto meo,

in a speech composed by me, id. Q. Fr. 3, 8, 5:

adire aliquem scripto,

Tac. H. 4, 39:

cum eorum inventis scriptisque se oblectent,

writings, Cic. Rep. 1, 17, 28:

ardeo cupiditate...nomen ut nostrum scriptis illustretur et celebretur tuis,

id. Fam. 5, 12, 1:

scripta recitare,

Hor. S. 1, 4, 75:

nosmet Lucili scripta legentes,

id. ib. 1, 10, 56:

Graecorum Scripta optima,

id. Ep. 2, 1, 29:

si non accipiet scriptum,

Ov. A. A. 1, 469:

debueram scripto certior esse tuo,

id. H. 6, 4.—

(Acc. to II. B. 1.) Scriptum legis, and simply scriptum, a written ordinance, a law:

quam tu mihi ex ordine recita de legis scripto populi Romani auctionem,

Cic. Agr. 2, 18, 48:

(Crassus) ita multa tum contra scriptum pro aequo et bono dixit, ut, etc.,

id. Brut. 39, 145; cf. id. Inv. 2, 46, 135; 2, 47, 138; cf.:

(senatus) scripto illo istius sententiam dicere vetabatur,

rescript, id. Dom. 26, 69.

vĭtŭlīnus, a, um, adj. [vitulus], of a calf.

Adj.:

caruncula,

a piece of veal, Cic. Div. 2, 24, 52:

assum,

roast veal, id. Fam. 9, 20, 1:

medulla,

Cels. 7, 26, 5; 5, 24, 3:

jus,

id. 5, 27, 3:

sevum,

id. 5, 19, 9 and 13.—

Subst.: vĭtŭlīna, ae, f. (caro), calf's-flesh, veal, Plaut. Aul. 2, 8, 5; Nep. Ages. 8, 4 (where vitulina, acc. plur. as subst., is the read. of some edd.).

vĭtŭlīnus, a, um, adj. [vitulus], of a calf.

Adj.:

caruncula,

a piece of veal, Cic. Div. 2, 24, 52:

assum,

roast veal, id. Fam. 9, 20, 1:

medulla,

Cels. 7, 26, 5; 5, 24, 3:

jus,

id. 5, 27, 3:

sevum,

id. 5, 19, 9 and 13.—

Subst.: vĭtŭlīna, ae, f. (caro), calf's-flesh, veal, Plaut. Aul. 2, 8, 5; Nep. Ages. 8, 4 (where vitulina, acc. plur. as subst., is the read. of some edd.).

vix, adv. [etym. dub.; perh. from root vic- of vinco], with difficulty, with much ado, hardly, scarcely, barely.

In gen.: quid est, sine his cur vivere velimus? mihi vero cum his ipsis vix;

his autem detractis ne vix quidem,

Cic. Fam. 9, 8, 2:

quae vix aut ne vix quidem adpareant,

id. Fin. 4, 13, 32:

ut vix aut omnino non posset... infirmari sua lex,

id. Att. 3, 23, 2; cf.:

profluens amnis aut vix aut nullo modo, conclusa autem aqua facile corrumpitur,

id. N. D. 2, 7, 20:

vix incedo inanis, ne, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 174:

vix sum compos animi,

Ter. Ad. 3, 2, 12:

vix me contineo, quin involem, etc.,

id. Eun. 5, 2, 20: Thr. Hic sunt tres minae. Gn. Vix, id. ib. 3, 2, 19:

vix in ipsis tectis frigus vitatur,

Cic. Fam. 16, 8, 2:

ego teneo ab accusando vix me hercule: sed tamen teneo,

id. Q. Fr. 3, 2, 2:

Gabinius collegit ipse se vix, sed collegit tamen,

id. Pis. 12, 27:

iter angustum et difficile, vix quā singuli carri ducerentur,

Caes. B. G. 1, 6:

brevi spatio interjecto, vix ut his rebus... administrandis tempus daretur,

id. ib. 3, 4; cf.:

adeo, ut vix ulla possit causa reperiri, Quint. Inst. prooem. § 12: ex hominum milibus LX. vix ad D. sese redactos esse dixerunt,

to scarcely five hundred, Caes. B. G. 2, 28: carcer vix carcere dignus, Lucil. ap. Don. Ter. Eun. 3, 2, 19 et saep.:

ego vix teneor, quin accurram,

Cic. Fam. 16, 24, 2:

vix est, ut id obtineat,

Dig. 41, 1, 7, § 7; so ib. 16, 1, 19 init. —

Strengthened,

By aegre:

vix aegreque amatorculos invenimus,

Plaut. Poen. 1, 2, 27:

vix et aegre,

App. M. 1, p. 111, 10:

vix et aegerrime,

id. ib. 1, p. 108, 40; v. aegre.—

By saltem:

illud vix saltem praecipiendum videtur,

Quint. 6, 4, 15.—

By repetition:

corpus matri vix vixque remissum,

Albin. 1, 167.—

In partic., of time, hardly, scarcely.

Absol.: assum atque advenio Acherunte vix via alta atque ardua, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37 (Trag. Rel. p. 208 Rib.):

ah, vix tandem sensi stolidus!

Ter. And. 3, 1, 12:

vix tandem legi litteras,

Cic. Fam. 3, 9, 1; Cat. 62, 2:

contingat vix deinde mori,

Val. Fl. 7, 537.—

With a foll. cum, and poet. also et, to denote the immediate succession of two events.

With cum:

vix agmen novissimum extra munitiones processerat, cum Galli, etc.,

Caes. B. G. 6, 8:

vix erat hoc plane imperatum, cum illum... videres,

Cic. Verr. 2, 4, 40, § 86:

vix ea fatus erat, geminae cum forte columbae... caelo venere volantes,

Verg. A. 6, 190; Ov. M. 1, 69.—

With et:

vix primos inopina quies laxaverat artus, Et superincumbens... liquidas projecit in undas Praecipitem,

Verg. A. 5, 857; so,

vix... et,

id. ib. 6, 498; Stat. Th. 5, 263; cf.:

vix... que,

Verg. A. 2, 692.—

With ellipsis of cum or et: vix proram attigerat, rumpit Saturnia funem, Verg. A. 10, 659; 8, 337:

vix bene desieram, rettulit illa mihi,

Ov. F. 5, 278; Phaedr. 4, 24, 28 sq.; so,

vix bene,

Ov. M. 2, 47.—

Strengthened by dum, and usually written in one word, vixdum, hardly then, scarcely yet:

Dolabella valde vituperabatur, quod tibi tam cito succederet, cum vixdum triginta dies in Syriā fuisses,

Cic. Fam. 12, 4, 2:

haec ego omnia vixdum etiam coetu nostro dimisso comperi,

id. Cat. 1, 4, 10:

(Hannibalem) vixdum puberem,

Liv. 21, 3, 2:

vixdum serio adnuere,

id. 39, 42, 12:

progressis vixdum quattuor milia passuum,

id. 44, 5, 1; 32, 28, 4; 10, 32, 7:

puer vixdum libertatem, nedum dominationem modice laturus,

id. 24, 4, 1:

vixdum dimidium dixeram: intellexerat,

Ter. Phorm. 4, 2, 4:

vixdum epistulam tuam legeram, cum, etc.,

Cic. Att. 9, 2, A, 3.—So with et, Liv. 36, 12, 5; 43, 4, 10; Plin. Ep. 7, 33, 7.

[V]

IUVO (-ARE IUVI IUTUM)

JUVO (-ARE JUVI JUTUM)

ADIUVO (-ARE -IUVI -IUTUM)

ADJUVO (-ARE -JUVI -JUTUM)

AUXILIOR (-ARI -ATUS SUM)

SUCCURRO (-ERE -CURRI -CURSUM)

SUBVENIO (-IRE -VENI -VENTUM)

ASSERVIO (-IRE -IVI)

ADSERVIO (-IRE -IVI)

SUBLEVO (-ARE -AVI -ATUM)

ASSUM (ADESSE AFFUI)

ADSUM (ADESSE ADFUI)

ASTO (-ARE -STITI)

ADSTO (-ARE -STITI)

MINISTRO (-ARE -AVI -ATUM)

PROFICIO (-ERE -FECI -FECTUM)

INTERSUM (-ESSE -FUI)

AMMINISTRO (-ARE -AVI -ATUS)

AUXILIO (-ARE -AVI -ATUS)

[V]

INTERSUM (-ESSE -FUI)

ASSUM (ADESSE AFFUI)

ADSUM (ADESSE ADFUI)

CELEBRO (-ARE -AVI -ATUM)

ASSIDEO (-ERE -SEDI -SESSUM)

ADSIDEO (-ERE -SEDI -SESSUM)

COMITO (-ARE)

COMITOR (-ARI -ATUS SUM)

DEDUCO (-ERE -DUXI -DUCTUM)

SEQUOR (SEQUI SECUTUS SUM)

PROSEQUOR (-SEQUI -SECUTUS SUM)

APPAREO (-ERE -PARUI -PARITUM)

MINISTRO (-ARE -AVI -ATUM)

ADMINISTRO (-ARE -AVI -ATUM)

PRAEMINISTRO (-ARE -AVI -ATUM)

OBCURRO (-ERE -CURRI -CURSUM)

OCCURRO (-ERE -CURRI -CURSUM)

OBTEMPERO (-ARE -AVI -ATUM)

OPTEMPERO (-ARE -AVI -ATUM)

CALCO (-ARE -AVI -ATUM)

EXCOLO (-ERE -COLUI -CULTUM)

CIRCUMCTIPO (-ARE -AVI -ATUS)

CONCOMITOR (-ARI -ATUS SUM)

[V]

ASSUM (ADESSE AFFUI)

ADSUM (ADESSE ADFUI)

[V]

ASSUM (ADESSE AFFUI)

ADSUM (ADESSE ADFUI)

SUPPETO (-ERE -IVI -ITUM)

SUBPETO (-ERE -IVI -ITUM)

[N]

LATEBRA (-AE) (F)

LATIBULUM (-I) (N)

LUSTRUM (-I) (N)

PRAESAEPE (-IS) (N)

PRAESEPE (-IS) (N)

PRAESAEPES (-IS) (F)

PRAESEPES (-IS) (F)

PRAESAEPIS (-IS) (F)

PRAESEPIS (-IS) (F)

PRAESAEPIUM (-I) (N)

PRAESEPIUM (-I) (N)

[V]

FREQUENTO (-ARE -AVI -ATUM)

CELEBRO (-ARE -AVI -ATUM)

CONCELEBRO (-ARE -CELEBRAVI -CELEBRATUM)

ASSUM (ADESSE AFFUI)

ADSUM (ADESSE ADFUI)

OBSIDEO (-ERE -SEDI -SESSUM)

OPSIDEO (-ERE -SEDI -SESSUM)

CALCO (-ARE -AVI -ATUM)

PERVULGO (-ARE -AVI -ATUM)

PERVOLGO (-ARE -AVI -ATUM)

[V]

INSTO (-ARE -STITI)

PROXIMO (-ARE -AVI -ATUS)

ADSUM (ADESSE ADFUI)

ASSUM (ADESSE AFFUI)

SUBSUM (-ESSE -FUI)

[V]

ADSUM (ADESSE ADFUI)

PATROCINOR (-ARI -ATUS SUM)

ASSUM (ADESSE AFFUI)

FAVEO (-ERE FAVI FAUTUM)

STUDEO (-ERE -UI)

CUSTODIO (-IRE -IVI -ITUM)

CONCUSTODIO (-IRE -IVI -ITUM)

[V]

PATROCINOR (-ARI -ATUS SUM)

FAVEO (-ERE FAVI FAUTUM)

STUDEO (-ERE -UI)

CUSTODIO (-IRE -IVI -ITUM)

CONCUSTODIO (-IRE -IVI -ITUM)

ADSUM (ADESSE ADFUI)

ASSUM (ADESSE AFFUI)

[V]

ADSUM (ADESSE ADFUI)

ASSUM (ADESSE AFFUI)

COMPAREO (-ERE -PARUI)

CONPAREO (-ERE -PARUI)