Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

argumenta+c

  • 1 Argumenta ambigua

    = Argumenta communia лог.
    Обоюдоострые доводы.
    Остерегайтесь так называемых argumenta comrnunia или ambigua, то есть обоюдоострых доводов. Commune qui prius dicit, contrarium facit: всякий, кто выставляет подобное соображение, тем самым обращает его против себя. Нельзя не верить потерпевшему, говорит обвинитель, ибо невозможно измыслить столь чудовищное обвинение. - Невозможно, согласен, - возразит защитник; но если невозможно измыслить, как же можно было совершить. (П. С. Пороховщиков (Сергеич), Искусство речи на суде.)
    Если - внимание присяжных обращено на какое-нибудь заметное argumentum ambiguum и обвинитель понимает, что они остановятся на нем, ему следует идти навстречу, не выжидая, чтобы это сделал защитник, особенно - если в устах последнего оно дает возможность произвести впечатление. (Там же.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Argumenta ambigua

  • 2 Argumenta ponderantur, non numerantur

    Сила аргументов не в числе, а в весомости.
    Положение формальной логики.

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Argumenta ponderantur, non numerantur

  • 3 Обоюдоострые доводы

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Обоюдоострые доводы

  • 4 Сила аргументов не в числе, а в весомости

    Argumenta ponderantur, non numerantur

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Сила аргументов не в числе, а в весомости

  • 5 argumentum

    argūmentum, i, m. [arguo] [st1]1 [-] ce qui fait connaître, déclaration, exposition; signe, indication, indice.    - unicum fugitivi argumentum, Petr. 105: le seul signalement qui dénonçât le fugitif.    - amoris est hoc argumentum, non malignitatis, Petr. 137: c'est par là que je t'indique mon affection et non ma malignité.    - cantus, animi felicia laeti argumenta, Ov. M. 4: chants, témoignages du bonheur des coeurs joyeux.    - odoris argumenta, Plin. 12, 15, 35, 68: les caractéristiques d'une odeur. [st1]2 [-] indication d'un sujet, sujet, matière, objet, argument (d'une pièce); oeuvre, poème, fable.    - argumentum comœdiae, Plaut. Amp. 95, etc.: argument (sujet) d'une comédie.    - cf. Cic. Inv. 1, 27; Cael. 64; Quint. 5, 10, 9.    - contionis argumentum, Cic. Har. 8: thème d'une harangue.    - epistulae argumentum, Cic. Att. 10, 13, 2 [9, 4, 1]: matière d'une lettre.    - notam judici fabulam, quippe apud ipsum auctorem argumenti, peragit, Liv. 3, 44, 9: il joue jusqu'au bout sa comédie connue du juge, puisqu'il la joue devant celui précisément qui en a fourni la donnée.    - explicare argumenti exitum, Cic. Nat. 1: trouver un dénouement.    - ex ebore diligentissime perfecta argumenta erant in valvis, Cic. Verr. 4, 124: il y avait sur les portes des sujets en ivoire du travail le plus accompli.    - sum argumenti conditor ipse mei, Ov. Tr. 5: je suis moi-même le sujet de mon poème. [st1]3 [-] argument, preuve, témoignage.    - hoc mihi erit argumento: cela me servira de preuve.    - mores quidem populi Romani quantum mutaverint, vel hic dies argumento erit, Liv. 39: ce jour seul suffira pour prouver combien les moeurs des Romains ont changé.    - argumenti satis est, Cic.: c'est une preuve suffisante.    - argumentis philosophorum credere, Cic. Ac. 2, 117: croire aux arguments des philosophes.    - argumenta criminis, Cic. Verr. 2, 101: preuves à l'appui d'une accusation.    - Siculorum erga te voluntatis argumenta, Cic. Verr. 2, 157: preuves des dispositions des Siciliens à ton égard.    - praetereo illud quod mihi maximo argumento ad hujus innocentiam poterat esse, Cic. Amer. 75: je laisse de côté le trait suivant qui pouvait me fournir un argument très fort en faveur de son innocence.    - quod idem maestitiam meam reprehendit, idem jocum, magno argumento est me in utroque fuisse moderatum, Cic. Phil. 2, 39: le fait qu'il me reproche en même temps ma tristesse et mon enjouement est une bonne preuve que sur les deux points j'ai gardé la mesure.    - id satis magnum argumentum esse dixisti, cur esse deos confiteremur, Cic. Nat. 1, 62: tu as dit que c'était un argument suffisant pour nous faire reconnaître l'existence des dieux.    - philosophorum exquisita quaedam argumenta, cur esset vera divinatio, collecta sunt, Cic. Div. 1, 5: on a recueilli certains arguments de choix des philosophes destinés à prouver pourquoi il y a vraiment une divination.    - vincon' argumentis, te non esse Sosiam? Plaut. Am.: t'ai-je convaincu que tu n'es pas Sosie?
    * * *
    argūmentum, i, m. [arguo] [st1]1 [-] ce qui fait connaître, déclaration, exposition; signe, indication, indice.    - unicum fugitivi argumentum, Petr. 105: le seul signalement qui dénonçât le fugitif.    - amoris est hoc argumentum, non malignitatis, Petr. 137: c'est par là que je t'indique mon affection et non ma malignité.    - cantus, animi felicia laeti argumenta, Ov. M. 4: chants, témoignages du bonheur des coeurs joyeux.    - odoris argumenta, Plin. 12, 15, 35, 68: les caractéristiques d'une odeur. [st1]2 [-] indication d'un sujet, sujet, matière, objet, argument (d'une pièce); oeuvre, poème, fable.    - argumentum comœdiae, Plaut. Amp. 95, etc.: argument (sujet) d'une comédie.    - cf. Cic. Inv. 1, 27; Cael. 64; Quint. 5, 10, 9.    - contionis argumentum, Cic. Har. 8: thème d'une harangue.    - epistulae argumentum, Cic. Att. 10, 13, 2 [9, 4, 1]: matière d'une lettre.    - notam judici fabulam, quippe apud ipsum auctorem argumenti, peragit, Liv. 3, 44, 9: il joue jusqu'au bout sa comédie connue du juge, puisqu'il la joue devant celui précisément qui en a fourni la donnée.    - explicare argumenti exitum, Cic. Nat. 1: trouver un dénouement.    - ex ebore diligentissime perfecta argumenta erant in valvis, Cic. Verr. 4, 124: il y avait sur les portes des sujets en ivoire du travail le plus accompli.    - sum argumenti conditor ipse mei, Ov. Tr. 5: je suis moi-même le sujet de mon poème. [st1]3 [-] argument, preuve, témoignage.    - hoc mihi erit argumento: cela me servira de preuve.    - mores quidem populi Romani quantum mutaverint, vel hic dies argumento erit, Liv. 39: ce jour seul suffira pour prouver combien les moeurs des Romains ont changé.    - argumenti satis est, Cic.: c'est une preuve suffisante.    - argumentis philosophorum credere, Cic. Ac. 2, 117: croire aux arguments des philosophes.    - argumenta criminis, Cic. Verr. 2, 101: preuves à l'appui d'une accusation.    - Siculorum erga te voluntatis argumenta, Cic. Verr. 2, 157: preuves des dispositions des Siciliens à ton égard.    - praetereo illud quod mihi maximo argumento ad hujus innocentiam poterat esse, Cic. Amer. 75: je laisse de côté le trait suivant qui pouvait me fournir un argument très fort en faveur de son innocence.    - quod idem maestitiam meam reprehendit, idem jocum, magno argumento est me in utroque fuisse moderatum, Cic. Phil. 2, 39: le fait qu'il me reproche en même temps ma tristesse et mon enjouement est une bonne preuve que sur les deux points j'ai gardé la mesure.    - id satis magnum argumentum esse dixisti, cur esse deos confiteremur, Cic. Nat. 1, 62: tu as dit que c'était un argument suffisant pour nous faire reconnaître l'existence des dieux.    - philosophorum exquisita quaedam argumenta, cur esset vera divinatio, collecta sunt, Cic. Div. 1, 5: on a recueilli certains arguments de choix des philosophes destinés à prouver pourquoi il y a vraiment une divination.    - vincon' argumentis, te non esse Sosiam? Plaut. Am.: t'ai-je convaincu que tu n'es pas Sosie?
    * * *
        Argumentum, argumenti, Verbale. Cic. Raison et preuve de quelque chose doubteuse, Argument, Signe, Indice, Conjecture, Motif.
    \
        Argumenta criminis alicuius. Quint. Raisons par lesquelles on prouve quelque crime avoir esté commis.
    \
        In argumentum ducere rem aliquam. Quint. Amener pour preuve.
    \
        In argumentum obiicere. Quintil. Pour preuve.
    \
        Argumentum graue. Quintil. De grand poix.
    \
        Argumentum vanum. Quintil. Vain, et de nulle efficace ou valeur.
    \
        Sine argumento maledicere alicui. Cic. Sans couleur ou raison, Sans motif et occasion.
    \
        Iudicarem antea istud plurimis argumentis. Cic. Par beaucoup de conjectures ou raisons.
    \
        Quid habuit argumenti aut rationis res quamobrem, etc. Quelle cause ou raison, etc.
    \
        Argumenta atque indicia. Cic. Signes, Argumens, Conjectures, Indices apparens.
    \
        Quae res pertenui nobis argumento indicioque patefacta est. Cic. Par bien petite conjecture et souspecon.
    \
        Argumento oculorum atque coniectura animi scrutari amplitudinem solis. Plin. Par y regarder.
    \
        Accipere argumentum certissimum. Cic. Prendre certaine enseigne de quelque chose.
    \
        Argumenta alicui rei dicere. Plaut. Dire la raison.
    \
        Satis est argumenti, nihil esse debitum Naeuio, quod, etc. Cic. C'est assez pour montrer evidemment que, etc.
    \
        Satis magno argumento esse debet, quod, etc. Cic. Ce doibt estre signe assez cler et evident que, etc.
    \
        Cui argumento adest oppidum. Plin. Pour la quelle chose confermer, il y a une ville.
    \
        Pro argumento illa procursatio Numidarum, Annibalem exercitumque castris non mouisse. Liu. Cela donna à cognoistre que, etc.
    \
        Quo argumento? Plaut. Raison pourquoy? A quoy le cognois tu?
    \
        Scire cupio quid habeat argumenti ista manumissio. Cic. Quelle couleur et raison il a d'avoir, etc.
    \
        Argumento, Ablatiuus elegans. Plin. Mares negantur anno diutius viuere: argumento, quia nulla, etc. A raison que, ou Pourtant que, etc.
    \
        Argumentum scripturae. Quintil. La matiere de quoy on escript.
    \
        Tabulae vero nouae quid habent argumenti, nisi, etc. Cic. Que contiennent elles? ou Que dient elles? Qui est la matiere, quel est l'effect des cessations generales, des obligations, si ce n'est que, etc.
    \
        Argumentum ad scribendum deest. Cic. Je ne te scay qu'escrire.
    \
        Argumenta picturae. Cic. Divises, ou Devis de peinctures.
    \
        Argumentum operis caelati, vel textilis picturae, et peripetasmatum. L'histoire d'une tapisserie, ou chose semblable. Bud.
    \
        Argumentum ingens. Chose longue à descrire. Bud. ex Virg.
    \
        Argumentum esse alicui erroris. Ouid. Cause, Occasion.

    Dictionarium latinogallicum > argumentum

  • 6 argumentum

    argūmentum, ī, n. (arguo), die Veranschaulichung = das, was die Kraft hat, etwas zur Veranschaulichung zu bringen, I) die Darstellung, Erzählung, argumentum est ficta res, quae tamen fieri potuit, Cic.: hoc erit tibi argumentum semper in promptu situm, Enn. fr.: cuius contionis primum universum argumentum (Gesamtdarstellung) sententiamque audite, Cic.: sunt certe in columnarum spiris insculptae nominum eorum argumento (zur Andeutung ihrer N.) lacerta atque rana, Plin.: quo spectaculo argumenta inferorum (die Begebenheiten der Unterwelt) explicarentur, Suet.: crateram caelare longo argumento (Geschichte), Ov. – Dah. der Stoff, der Gegenstand, der Inhalt (s. Quint. 5, 10, 9 sq.), a) der schriftlichen od. mündlichen Darstellung, arg. epistulae, Cic.: orationis, Ascon.: libri, Suet.: scribendi argumentum habere, Cic.: in uno argumento versari, Cic. – prägn., der bestimmte, eigentliche, wahre Inhalt ( Gehalt), epistula sine argumento et sententia, Cic.: non sine argumento maledicere, nicht ohne Schein von Wahrheit, Cic.: tabulae vero novae quid habent argumenti, nisi etc., was ist ihr eigentlicher Inhalt, was liegt ihnen anderes zugrunde, Cic.: u. haec tota fabella veteris poetriae... quam est sine argumento! Cic. – b) der Inhalt, der Gegenstand, der Vorwurf (ὑποθεσις), die Fabel (μῦθος) eines epischen od. dramatischen Gedichtes, fabulae, Ter. u.a.: tragoediae, Tac.: argumento fabulam serere, durch einen Gegenstand in einen einheitlichen Zusammenhang bringen, Liv.: agere magis ex argumento et meliores versus facere, Plaut.: argumentum narrare, Ter. – prägn., der als Gedicht, als Theaterstück verarbeitete Stoff, die ganze Darstellung, das Gedicht, Stück, die Szene, explicare argumenti (des Stückes, der Tragödie) exitum, Cic.: hoc argumento (in dieser Fabel), Phaedr. – u. bildl., wie unser Stück, Komödie, Szene = wirkliche, auf Täuschung berechnete Begebenheit, Betrug, auctor argumenti, Liv.: nocturnum hoc fictum et compositum arg., Nachtstück (gleich darauf fabula huius noctis), Liv. – c) vom Gegenstand der bildenden Künste, wie der Bildhauerei (Bildnerkunst), ex ebore diligentissime perfecta argumenta erant in valvis, Flachreliefs, Cic.; vgl. Verg. Aen. 7, 791. Ov. met. 13, 685: od. der Malerei, Suet. Tib. 44, 2: der Webkunst, Ov. met. 6, 69. – II) der eine Behauptung veranschaulichende Beweis, der Beweisgrund, das Beweismittel, der Überführungsgrund, verb. signa (fachliche Beweise) atque argumenta (Überführungsgründe), Plaut.: u. so signa rerum et argumenta, Quint.: argumenta (Beweise) et rationes (Schlüsse), Cic.: argumenta atque indicia sceleris, Cic.: argumenta ratione concludentia, vernunftgemäß shließende Beweise, Cic.: arg. simplex et breve, Quint.: arg. exile, Gell.: arg. parum potens (schlagend), Sen.: argumenta potentissima, Quint.: immane bellicae civitatis arg., Vell.: arg. laeti animi, Ov.: arg. voti potentis, Ov.: amoris est hoc argumentum, non malignitatis, Petr.: addere pro argumento m. folg. Acc. u. Infin., Suet.: afferre argumenta, Cic.: agere argumentis, Cic.: astringere breviter argumenta, Cic.: sparsa argumenta colligere, Quint.: argumenta concludere, Cic.: quibus argumentis hoc doces? Lact.: multis argumentis deos esse docere, Cic.: argumenta ducere ab od. ex alqa re, Quint.: huius rei argumentum est, si etc., Scrib.: alqd est (dient) argumento, Liv., magno od. satis magno argumento, Cic., maximo argumento, Cic.: exquirere alqd argumentis, Cic.: si in omne argumentum modestiae fingimur, wenn wir uns durchaus demütig zu erweisen suchen, Sen.: loqui argumenta, Plaut.: niti argumento odii, Quint., od. niti argumentis admodum exilibus, Gell. (beide v. Pers.): onerare iudicem argumentis, Quint.: premere etiam atque etiam argumentum, Cic.: probare alqd argumento od. argumentis, Cic. u. Lact.: proferat argumenta, quibus doceat m. folg. Acc. u. Infin., Lact.: uti argumento sensus sui (aus seiner Wahrnehmung, Erfahrung), Cic.: argumentis uti in re eius modi, Cic.: uti argumentis ducibus ad probandum, Cic.: quo argumento? aus welchem Grunde? wie meinst du das? oft bei Plaut. (s. Brix u. Lorenz Plaut. mil. 1001). – III) das Symbol, Apul. met. 11, 3 u. 11, 11.

    lateinisch-deutsches > argumentum

  • 7 argumentum

    argūmentum, ī, n. (arguo), die Veranschaulichung = das, was die Kraft hat, etwas zur Veranschaulichung zu bringen, I) die Darstellung, Erzählung, argumentum est ficta res, quae tamen fieri potuit, Cic.: hoc erit tibi argumentum semper in promptu situm, Enn. fr.: cuius contionis primum universum argumentum (Gesamtdarstellung) sententiamque audite, Cic.: sunt certe in columnarum spiris insculptae nominum eorum argumento (zur Andeutung ihrer N.) lacerta atque rana, Plin.: quo spectaculo argumenta inferorum (die Begebenheiten der Unterwelt) explicarentur, Suet.: crateram caelare longo argumento (Geschichte), Ov. – Dah. der Stoff, der Gegenstand, der Inhalt (s. Quint. 5, 10, 9 sq.), a) der schriftlichen od. mündlichen Darstellung, arg. epistulae, Cic.: orationis, Ascon.: libri, Suet.: scribendi argumentum habere, Cic.: in uno argumento versari, Cic. – prägn., der bestimmte, eigentliche, wahre Inhalt ( Gehalt), epistula sine argumento et sententia, Cic.: non sine argumento maledicere, nicht ohne Schein von Wahrheit, Cic.: tabulae vero novae quid habent argumenti, nisi etc., was ist ihr eigentlicher Inhalt, was liegt ihnen anderes zugrunde, Cic.: u. haec tota fabella veteris poetriae... quam est sine argumento! Cic. – b) der Inhalt, der Gegenstand, der Vorwurf (ὑποθεσις), die Fabel (μῦθος) eines epi-
    ————
    schen od. dramatischen Gedichtes, fabulae, Ter. u.a.: tragoediae, Tac.: argumento fabulam serere, durch einen Gegenstand in einen einheitlichen Zusammenhang bringen, Liv.: agere magis ex argumento et meliores versus facere, Plaut.: argumentum narrare, Ter. – prägn., der als Gedicht, als Theaterstück verarbeitete Stoff, die ganze Darstellung, das Gedicht, Stück, die Szene, explicare argumenti (des Stückes, der Tragödie) exitum, Cic.: hoc argumento (in dieser Fabel), Phaedr. – u. bildl., wie unser Stück, Komödie, Szene = wirkliche, auf Täuschung berechnete Begebenheit, Betrug, auctor argumenti, Liv.: nocturnum hoc fictum et compositum arg., Nachtstück (gleich darauf fabula huius noctis), Liv. – c) vom Gegenstand der bildenden Künste, wie der Bildhauerei (Bildnerkunst), ex ebore diligentissime perfecta argumenta erant in valvis, Flachreliefs, Cic.; vgl. Verg. Aen. 7, 791. Ov. met. 13, 685: od. der Malerei, Suet. Tib. 44, 2: der Webkunst, Ov. met. 6, 69. – II) der eine Behauptung veranschaulichende Beweis, der Beweisgrund, das Beweismittel, der Überführungsgrund, verb. signa (fachliche Beweise) atque argumenta (Überführungsgründe), Plaut.: u. so signa rerum et argumenta, Quint.: argumenta (Beweise) et rationes (Schlüsse), Cic.: argumenta atque indicia sceleris, Cic.: argumenta ratione concludentia, vernunftgemäß shließende Beweise,
    ————
    Cic.: arg. simplex et breve, Quint.: arg. exile, Gell.: arg. parum potens (schlagend), Sen.: argumenta potentissima, Quint.: immane bellicae civitatis arg., Vell.: arg. laeti animi, Ov.: arg. voti potentis, Ov.: amoris est hoc argumentum, non malignitatis, Petr.: addere pro argumento m. folg. Acc. u. Infin., Suet.: afferre argumenta, Cic.: agere argumentis, Cic.: astringere breviter argumenta, Cic.: sparsa argumenta colligere, Quint.: argumenta concludere, Cic.: quibus argumentis hoc doces? Lact.: multis argumentis deos esse docere, Cic.: argumenta ducere ab od. ex alqa re, Quint.: huius rei argumentum est, si etc., Scrib.: alqd est (dient) argumento, Liv., magno od. satis magno argumento, Cic., maximo argumento, Cic.: exquirere alqd argumentis, Cic.: si in omne argumentum modestiae fingimur, wenn wir uns durchaus demütig zu erweisen suchen, Sen.: loqui argumenta, Plaut.: niti argumento odii, Quint., od. niti argumentis admodum exilibus, Gell. (beide v. Pers.): onerare iudicem argumentis, Quint.: premere etiam atque etiam argumentum, Cic.: probare alqd argumento od. argumentis, Cic. u. Lact.: proferat argumenta, quibus doceat m. folg. Acc. u. Infin., Lact.: uti argumento sensus sui (aus seiner Wahrnehmung, Erfahrung), Cic.: argumentis uti in re eius modi, Cic.: uti argumentis ducibus ad probandum, Cic.: quo argumento? aus welchem Grunde? wie meinst du das? oft bei Plaut. (s.
    ————
    Brix u. Lorenz Plaut. mil. 1001). – III) das Symbol, Apul. met. 11, 3 u. 11, 11.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > argumentum

  • 8 argumentum

    argūmentum, i, n. [arguo].
    I.
    A.. The means by which an assertion or assumption may be made clear, proved, an argument, evidence, proof (and in particular, that which rests upon facts, while ratio is that which depends upon reasoning):

    argumentum est ratio, quae rei dubiae facit fidem,

    Cic. Top. 2, 7: quid est argumentum? Probabile inventum ad faciendam fidem, id. Part. Or. 2:

    argumentum est ratio probationem praestans, quā colligitur aliquid per aliud, et quae, quod est dubium, per id quod dubium non est, confirmat,

    Quint. 5, 10, 11:

    de eā re signa atque argumenta paucis verbis eloquar,

    Plaut. Am. 5, 1, 35; 1, 1, 267; id. Rud. 4, 3, 84; id. Truc. 2, 6, 26 al.:

    commemorando Argumenta fidem dictis conradere,

    Lucr. 1, 401; so id. 1, 417:

    argumenta multa et firma ad probandum,

    Cic. Brut. 78, 272:

    aliquid exemplis magis quam argumentis refellere,

    id. de Or. 1, 19, 88:

    argumento esse,

    Liv. 5, 44; 39, 51:

    litterae ad senatum missae argumentum fuere, etc.,

    id. 8, 30:

    In argumentum fidei retentum pallium ostendit marito,

    Vulg. Gen. 39, 16; ib. Act. 1, 3:

    inopia fecerat eam (rem parvam) argumentum ingens caritatis,

    Liv. 5, 47:

    libertatis argumentum,

    Tac. G. 25:

    Est fides argumentum non apparentium,

    Vulg. Heb. 11, 22:

    addit pro argumento,

    Suet. Calig. 8:

    velut argumentum rursus conditae urbis,

    id. ib. 16:

    levibus utrimque argumentis,

    id. Galb. 7 et saep.—
    B.
    A sign by which any thing is known, a mark, token, evidence:

    animi laeti Argumenta,

    signs, indications, Ov. M. 4, 762:

    voti potentis,

    id. ib. 8, 745: unguentarii myrrham digerunt haud difficulter odoris atque pinguetudinis argumentis, according to the indications of smell, etc., Plin. 12, 15, 35, § 68:

    caelum quidem haud dubie caelati argumenti dicimus,

    id. 2, 4, 3, § 8:

    amoris hoc est argumentum, non malignitatis,

    Petr. 137, 8:

    argumenta viri, i. e. indicia,

    Juv. 9, 85 al. —
    II.
    The matter which lies at the basis of any written or artistic representation, contents, subject, theme, argument, hupothesis:

    Argumentum plura significat. Nam et fabulae ad actum scaenicarum compositae argumenta dicuntur: et orationum Ciceronis velut thema ipse exponens Pedianus, argumentum, inquit, tale est: quo apparet omnem ad scribendum destinatam materiam ita appellari,

    Quint. 5, 10, 9 and 10.
    A.
    Of every kind of representation in writing.
    1.
    Lit.:

    argumentum est ficta res, quae tamen fieri potuit,

    Cic. Inv. 1, 19; id. Att. 15, 4, 3:

    tabulae novae, quid habent argumenti, nisi ut, etc.,

    what is their drift? what do they mean? id. Off. 2, 23, 84:

    epistulae,

    id. Att. 10, 13; 9, 10; 1, 19.
    a.
    But esp. freq., the subject-matter of a poem or fictitious writing, the subject, contents:

    post argumentum hujus eloquar tragoediae,

    Plaut. Am. prol. 51; cf. id. ib. 96; so id. Trin. 3, 2, 81:

    argumentum narrare,

    Ter. And. prol. 6:

    fabulae,

    id. Ad. prol. 22:

    Livius Andronicus ab saturis ausus est primus argumento fabulam serere,

    i. e. a scenic representation of a subject in its connection, Liv. 7, 2:

    spectaculum, quo argumenta inferorum explicarentur,

    Suet. Calig. 57.—Hence,
    b.
    Meton. ( part for the whole), a poem in gen.:

    explicare argumenti exitum,

    Cic. N. D. 1, 20, 53:

    hoc argumento se describi sentiat,

    Phaedr. 4, 8; so id. 4, 16; 5, 3; cf. Enn. ap. Gell. 2, 29 fin.:

    sumque argumenti conditor ipse mei,

    I am myself the subject of my poem, Ov. Tr. 5, 1, 10.—
    2.
    Trop., intrinsic worth, reality, truth:

    haec tota fabella... quam est sine argumento,

    without value, reality, Cic. Cael. 27:

    non sine argumento maledicere,

    not without some reason, id. ib. 3 fin.
    B.
    The subject of artistic representations ( sculpture, painting, embroidery. etc.):

    ex ebore diligentissime perfecta argumenta erant in valvis,

    Cic. Verr. 2, 4, 56:

    (cratera) fabricaverat Alcon Hyleus, et longo caelaverat argumento,

    Ov. M. 13, 684; cf. id. ib. 2, 5 sq.:

    vetus in telā deducitur argumentum,

    id. ib. 6, 69; Verg. A. 7, 791:

    Parrhasii tabulae,

    Suet. Tib. 44.— In philos. lang., a conclusion, a syllogism:

    Nam concludi non potest nisi iis, quae ad concludendum sumpta erunt, ita probatis ut falsa ejusdem modi nulla possint esse,

    Cic. Ac. 2, 14, 44 al.

    Lewis & Short latin dictionary > argumentum

  • 9 argumentum

    argūmentum, ī n. [ arguo ]
    1) повесть, рассказ
    a. est ficta res, quae tamen fieri potuit C — повесть есть нечто вымышленное, но в то же время возможное
    2) предмет, содержание, тема (fabulae Ter; tragoediae T; epistulae C; libri Su)
    3) сценический показ, театральная пьеса, спектакль
    a. plura significat, nam et fabulae ad actum scaenarum compositae argumenta dicuntur; quo appāret, omnem ad scribendum destinatam materiam ita appellari Q — слово «argumentum» означает многое, ибо «argumenta» называются и театральные пьесы; отсюда видно, что так именуется любая тема, развиваемая в письменной форме
    4) изображение, картина (sc. Parrhasii Su)
    5) наглядное доказательство, фактическое основание, довод
    a. est ratio, quae, quod est du bium, per id, quod dubium non est, confirmat Q «argumentum» — есть основание, подтверждающее сомнительное несомненным
    6) знак, признак ( compositae mentis Sen)
    7) правдивость, истина, внутренняя убедительность, основание
    sine argumento esse C — быть неубедительным, нереальным
    8) филос. заключение, умозаключение, силлогизм ( argumenta concludere C)

    Латинско-русский словарь > argumentum

  • 10 signum

    signum, i, n. [st1]1 [-] marque, signe, empreinte, indice, indication, preuve.    - signa pedum sequi, Ov.: suivre l'empreinte des pas.    - quaerenti nulla ad speluncam signa ferebant, Virg. 8: cherchait-on? aucune empreinte ne menait à la caverne.    - oculis mihi signum dedit, ne se appellarem, Plaut. Mil.: elle m'a fait signe du regard de ne pas l'appeler.    - signum crucis, Lact.: signe de croix.    - aut pecori signum aut numeros impressit acervis, Virg. G. 1: il marque son troupeau ou numérote ses tas de blé.    - signa rerum, Quint.: preuves extrinsèques [] argumenta: arguments, preuves données par le raisonnement.    - de ea re signa atque argumenta paucis verbis eloquar, Plaut. Amph.: je vais t'en donner en peu de mots des preuves évidentes. [st1]2 [-] sceau, cachet.    - litterae integris signis praetoribus traduntur, Cic. Cat. 3: les lettres sont remises au préteur, cachets intacts.    - sub signo servare, Cic.: garder sous scellés.    - impressis signis custodire, Sen.: garder sous scellés.    - imprimere signa tabellis, Hor.: sceller des tablettes.    - signo laeso non insanire lagoenae, Hor. Ep. 1: ne pas se mettre en fureur à cause du cachet brisé d'une bouteille. [st1]3 [-] signe, présage, pronostic; symptôme.    - ventorum et imbrium signa, Cic. Div. 1: les signes précurseurs du vent et de la pluie.    - signa habere ex spiritu, Cic.: faire le diagnostic d'après la respiration (du malade). [st1]4 [-] signal (militaire), signe de ralliement, point de repère; mot d'ordre, consigne, ordre.    - signum dare ut: ordonner le signal de.    - signum tubā dare: donner le signal avec la trompette.    - signum petere: demander le mot d'ordre.    - signum proelii committendi dare, Caes.: donner le signal d'engager le combat.    - signo Felicitatis dato, Auct. B. Afr. 83: le mot d'ordre étant Bonheur.    - signum recipiendi dare, Caes.: donner le signal de la retraite. [st1]5 [-] enseigne, étendard, drapeau; par métonymie, corps de troupe, manipule, cohorte.    - signum [] aquila: aigle de la légion.    - prima signa: la première ligne de combat.    - signa circumagere: opérer une conversion.    - signa conferre cum hoste: livrer bataille, se concentrer.    - signa constituere: faire halte.    - signa consistunt: on fait halte.    - signa convellere (vellere): arracher les enseignes, se mettre en marche.    - signa movere (e castris), Liv.: déplacer les enseignes, se mettre en marche.    - signa convertere: faire demi-tour.    - signa efferre: faire sortir les soldats du camp.    - signa ferre: se mettre en marche.    - signa inferre: marcher à l'ennemi, attaquer.    - signa obvertere: faire face à, faire front à.    - proferre signa extra vallum: sortir du camp.    - signa referre: reculer.    - signa servare: rester à son poste de combat, rester dans le rang.    - signa sequi (subsequi): rester à son poste de combat.    - signa sustinere: arrêter la marche.    - signa tollere: se mettre en marche.    - ab signis discedere, Caes.: s'éloigner des enseignes, déserter, abandonner les rangs, fuir.    - signa relinquere, Sall.: abandonner les enseignes, déserter, abandonner les rangs,fuir.    - sub signis: en ordre régulier.    - signa hostium turbare, Liv. 9: porter le trouble dans les rangs des ennemis.    - cum unius signi militibus pergit ire ad urbem, Liv. 33: il continue d'avancer vers la ville avec les soldats d'un seul manipule. [st1]6 [-] image (travaillée avec art), figure, statue; figure en relief.    - signa pulcherrima quattuor, Cic. Verr. 2, 4: quatre très belles statues.    - signum pictum, Plaut.: figure peinte, portrait.    - crater impressus signis, Virg. En. 5: un cratère incrusté de reliefs.    - palla signis auroque rigens, Virg. En. 1: un manteau hérissé de broderies d'or. [st1]7 [-] signe (du zodiaque), constellation, astre.    - signum brumale, Cic.: le Capricorne.    - jam nox caelo diffundere signa parabat, Hor. S. 1: déjà la nuit se préparait à répandre les étoiles dans le ciel. [st1]8 [-] surnom, sobriquet. - voir hors site signum.
    * * *
    signum, i, n. [st1]1 [-] marque, signe, empreinte, indice, indication, preuve.    - signa pedum sequi, Ov.: suivre l'empreinte des pas.    - quaerenti nulla ad speluncam signa ferebant, Virg. 8: cherchait-on? aucune empreinte ne menait à la caverne.    - oculis mihi signum dedit, ne se appellarem, Plaut. Mil.: elle m'a fait signe du regard de ne pas l'appeler.    - signum crucis, Lact.: signe de croix.    - aut pecori signum aut numeros impressit acervis, Virg. G. 1: il marque son troupeau ou numérote ses tas de blé.    - signa rerum, Quint.: preuves extrinsèques [] argumenta: arguments, preuves données par le raisonnement.    - de ea re signa atque argumenta paucis verbis eloquar, Plaut. Amph.: je vais t'en donner en peu de mots des preuves évidentes. [st1]2 [-] sceau, cachet.    - litterae integris signis praetoribus traduntur, Cic. Cat. 3: les lettres sont remises au préteur, cachets intacts.    - sub signo servare, Cic.: garder sous scellés.    - impressis signis custodire, Sen.: garder sous scellés.    - imprimere signa tabellis, Hor.: sceller des tablettes.    - signo laeso non insanire lagoenae, Hor. Ep. 1: ne pas se mettre en fureur à cause du cachet brisé d'une bouteille. [st1]3 [-] signe, présage, pronostic; symptôme.    - ventorum et imbrium signa, Cic. Div. 1: les signes précurseurs du vent et de la pluie.    - signa habere ex spiritu, Cic.: faire le diagnostic d'après la respiration (du malade). [st1]4 [-] signal (militaire), signe de ralliement, point de repère; mot d'ordre, consigne, ordre.    - signum dare ut: ordonner le signal de.    - signum tubā dare: donner le signal avec la trompette.    - signum petere: demander le mot d'ordre.    - signum proelii committendi dare, Caes.: donner le signal d'engager le combat.    - signo Felicitatis dato, Auct. B. Afr. 83: le mot d'ordre étant Bonheur.    - signum recipiendi dare, Caes.: donner le signal de la retraite. [st1]5 [-] enseigne, étendard, drapeau; par métonymie, corps de troupe, manipule, cohorte.    - signum [] aquila: aigle de la légion.    - prima signa: la première ligne de combat.    - signa circumagere: opérer une conversion.    - signa conferre cum hoste: livrer bataille, se concentrer.    - signa constituere: faire halte.    - signa consistunt: on fait halte.    - signa convellere (vellere): arracher les enseignes, se mettre en marche.    - signa movere (e castris), Liv.: déplacer les enseignes, se mettre en marche.    - signa convertere: faire demi-tour.    - signa efferre: faire sortir les soldats du camp.    - signa ferre: se mettre en marche.    - signa inferre: marcher à l'ennemi, attaquer.    - signa obvertere: faire face à, faire front à.    - proferre signa extra vallum: sortir du camp.    - signa referre: reculer.    - signa servare: rester à son poste de combat, rester dans le rang.    - signa sequi (subsequi): rester à son poste de combat.    - signa sustinere: arrêter la marche.    - signa tollere: se mettre en marche.    - ab signis discedere, Caes.: s'éloigner des enseignes, déserter, abandonner les rangs, fuir.    - signa relinquere, Sall.: abandonner les enseignes, déserter, abandonner les rangs,fuir.    - sub signis: en ordre régulier.    - signa hostium turbare, Liv. 9: porter le trouble dans les rangs des ennemis.    - cum unius signi militibus pergit ire ad urbem, Liv. 33: il continue d'avancer vers la ville avec les soldats d'un seul manipule. [st1]6 [-] image (travaillée avec art), figure, statue; figure en relief.    - signa pulcherrima quattuor, Cic. Verr. 2, 4: quatre très belles statues.    - signum pictum, Plaut.: figure peinte, portrait.    - crater impressus signis, Virg. En. 5: un cratère incrusté de reliefs.    - palla signis auroque rigens, Virg. En. 1: un manteau hérissé de broderies d'or. [st1]7 [-] signe (du zodiaque), constellation, astre.    - signum brumale, Cic.: le Capricorne.    - jam nox caelo diffundere signa parabat, Hor. S. 1: déjà la nuit se préparait à répandre les étoiles dans le ciel. [st1]8 [-] surnom, sobriquet. - voir hors site signum.
    * * *
        Signum, signi. Terent. Un signe qui nous represente et denote quelque chose, Signal.
    \
        Signa ad salutem. Terent. Signes de guarison.
    \
        Multa signa dederat quamobrem is responsurus non videretur. Cic. Il avoit monstré par plusieurs signes.
    \
        Dare signum militibus. Terent. Sonner la trompette.
    \
        Tacitum dat tessera signum. Sil. Quand on donne le mot du guet.
    \
        Intenti signum expectant. Virgil. Le signe du combat, ou pour combatre.
    \
        Id erit signi me inuitum facere, quod non prosequar longius. Cic. Ce sera signe que je fay envi, etc.
    \
        Signum. Cic. Signet, ou signe manuel, Marque, Cachet, Sing.
    \
        Imprimere signum pecori. Virgil. Les marquer d'un cautere ou fer chauld.
    \
        Signum. Quintil. Une enseigne qu'on pend és maisons.
    \
        Signa. Cic. Images.
    \
        Signis aspera pocula. Virgil. Vaisselle d'or ou d'argent à bosses et images enlevees.
    \
        Daedala signa. Lucret. Images faictes ingenieusement et de grand artifice.
    \
        Spirantia signa. Virgil. Images si bien faictes au naturel, qu'il semble qu'elles soyent vives.
    \
        Signum. Cic. Estendard et enseigne.
    \
        Conuenire ad signa iubentur milites. Caesar. Se retirer chascun à son enseigne.
    \
        Signum. Cic. Chose demonstrant quelque chose future, et par quoy on prognostique ce qui est à venir.
    \
        Rabiosi tempora signi. Horat. Les jours caniculaires.

    Dictionarium latinogallicum > signum

  • 11 concludo

    conclūdo, clūsi, clūsum, ere (con u. cludo = claudo), verschließen = beischließen, einschließen, beistecken, einsperren, absperren, I) eig.: a) leb. Wesen u. lebl. Ggstde., eos, magnam hominum multitudinem, Cic.: bestias delectationis causā, Cic.: conclusa aqua facile corrumpitur, Cic. – m. Adv. wohin? oder m. in u. Akk., ut ab illa excludar, huc concludar (im Bilde, scherzh. = daß mir jene genommen wird, diese mich nimmt), Ter. Andr. 386: c. se in cellulam cum illa, Ter.: c. in vincla bestiam nequissimam, Plaut.: cistellulam in vidulum, Plaut.: u. (im Bilde) ius civile in parvum quendam et angustum locum, Cic. – m. intra u. Akk., amicos intra dentes (hinter den Z.) conclusos habere, Plaut. trin. 909. – im Passiv m. Adv. wo? oder m. in u. Abl., conclusam hic uxorem habeo saevam, Ter.: si forent conclusi in cavea, ut pulli gallinacei, Plaut. ( aber Cic. Tim. 10 jetzt mit den besten Hdschrn. animum inclusit in corpore, u. Cic. Verr. 4, 54 apte in scaphiis aureis includebat). – mit Abl. wodurch? se loco calce arenāque perpolito, Vitr.: aurae follibus conclusae, Hor. – b) eine Örtl. einschließen, abschließen, absperren, v. Pers., maria, abdämmen, Sen.: locum sulco, Verg. – v. anbern Örtl., c. mediam (Mesopotamiam) ab utroque latere (v. Tigris u. Euphrat), Curt. – conclusus locus, Lucr. u. Hor. (u. so im Kompar., locus conclusior, Hyg. astr. 4, 14); conclusum mare, das eingeschlossene, eingeengte, das Binnenmeer (Ggstz. vastissimus atque apertissimus Oceanus), Caes.: piscina porticibus conclusa, Suet. – dah. prägn., jmd. (= jmds. Leib) verstopfen, ne pituita eos (phasianos) concludat, Pallad. 1, 29, 3.

    II) übtr.: a) einschließen, einengen, in einen engen Raum zusammenfassen, angustia conclusae orationis, Cic. – m. in u. Akk., tot res tantas tam opportune in unum diem, Ter.: alqm in angustissimam formulam sponsionis c., Cic.: in hanc formulam omnia iudicia legitima conclusa et comprehensa, Cic.: nisi ut equester ordo in huiusce legis periculum concludatur, daß sich die G. dieses Gesetzes nur auf den Ritterstand erstreckt (beschränkt), Cic. – m. Abl. wodurch? deutsch in etw. umfassen, quartus dies hoc libro concluditur, Cic.: uno volumine vitam excellentium virorum complurium, Nep.: ea (vis) verbis interdicti non concluditur, Cic.: omnia fere quae sunt conclusa artibus, dispersa ac dissipata quondam fuerunt, Cic. – b) in ein abgeschlossenes Ganzes bringen, α) übh. abschließen, zum Abschluß bringen, epistulam, Cic.: crimen decumarum (in der Rede), Cic.: aliquando totam huius generis orationem c. atque definire, Cic.: c. tempora, Lucr.: invenietis id facinus natum a cupiditate, auctum per stuprum, crudelitate perfectum atque conclusum, Cic. Verr. 2, 82. – u. als rhet. t. t. v. Schluß des Vortrags od. v. Epilog, mit etw. zum Abschlusse kommen, ut ea ipsa concludamus aliquando, Cic.: perorationem inflammantem restinguentemve c., Cic. – absol., ut concludamus atque ita peroremus, Cic. – β) (als rhet. t. t.) die Rede, Gedanken rhythmisch, periodisch abschließen, zu einem Ganzen abrunden (s. Ellendt Cic. Brut. 33 ed. 1), sententias explere concludereque, Cic.: c. versum, Cic.: horridā oratione neque perfectā neque conclusā (Ggstz. levi et structā, et terminatā), Cic. – m. Abl. womit? wodurch? verbum gravi od. acuto tenore, Quint.: sensus (nachaug. = sententia) numeris conclusus, Quint. – γ) (als, philos. t. t.) syllogistisch (in syllogistischer Form) –, zu einem Schluß zusammenfassen, zusammenstellen, einen Schluß ziehen, schließen, in Schlußform folgern (s. Holstein Cic. de fin. 3, 27), argumentum, Cic.: argumenta sententiae, Cic.: rationem hoc modo, Cic.: argumentationem, die Reihe der argumenta zum Resultat zusammenstellen, Cic.: satisne hoc conclusum (esse) videtur? scheint dir dieser Schluß genügend? Cic. – mit ex u. Abl., commodius arbitror ex rebus concessis concludi quod velis, Cic. – m. folg. Acc. u. Infin., deinde concludebas summum malum esse dolorem, Cic.: quattuor sunt capita, quae concludant (zu dem Schlusse führen sollen) nihil esse, quod nosci, percipi, comprehendi possit, Cic.: u. so im Abl. absol., perfecto et concluso (wenn es abgemacht u. schlußkräftig [d.i. erwiesen] ist) neque virtutibus neque amicitiis usquam locum esse, nihil praeterea est magno opere dicendum, Cic. – absol. = einen Schluß ziehen od. machen, schließen, in Schlußform folgern, ille concludit astrictius, hic latius, Quint.: ea sumunt ad concludendum, quorum iis nihil conceditur, Cic.: argumenta ratione concludentia, vernunftgemäße Schlüsse, Cic. – c) abschließen = begrenzen, luctuosam vitam termino funestiore conclusit, Paul. b. Augustin. serm. 322. – / Solözist., conclausa semina, Col. 3, 12, 2.

    lateinisch-deutsches > concludo

  • 12 instituo

    instĭtŭo, ĕre, instĭtŭi, instĭtūtum [in + statuo] - tr. - [st1]1 [-] mettre dans, fixer dans.    - instituere arborem, Suet.: planter un arbre.    - vah, quemquamne hominem in animo instituere quod sit carius quam ipse est sibi? Ter.: ah! quelle folie! faut-il qu'un homme fasse une place dans son coeur à un être qui lui soit plus cher que lui-même?    - instituere multa argumenta in pectus, Plaut.: se mettre en tête mille raisonnements.    - instituere vineas, Cic.: planter des vignes. [st1]2 [-] établir, instituer, construire, fabriquer; fournir, pourvoir, préparer.    - instituere convivium, Suet.: préparer un festin.    - instituere portorium vini, Cic. Font. 5: établir un péage sur le vin.    - pontem instituere, Caes.: construire un pont.    - pila instituere: fabriquer des javelots.    - turrim instituere, Caes.: bâtir une tour.    - instituere sibi quaestum, Cic.: se créer des profits. [st1]3 [-] disposer, ménager, organiser, faire, fonder, instituer, décider, introduire (un usage).    - aliquem heredem instituere, Cic.: instituer qqn héritier, faire de qqn son héritier.    - aliquos sibi amicos instituere, Cic. Verr. 2: se faire quelques amis.    - instituere remiges ex provincia, Caes.: lever des rameurs dans la province.    - cum aliquo sibi certamen instituere, Cic. Ac. 1, 12: engager la lutte avec qqn.    - instituere delectum: décider une levée, faire une levée.    - instituere ut: établir (comme usage) que, décider que.    - neque frustra antiquitus institutum est ut signa undique concinerent, Caes. BC. 3: et ce n'est pas pour rien que de temps immémorial il a été établi que de toutes parts sonnât le signal de l'attaque.    - instituit ut (filiae) barbam sibi et capillum adurerent, Cic.: il décida que ses filles lui brûleraient la barbe et les cheveux. [st1]4 [-] commencer, entamer, entreprendre, se mettre à, se résoudre à.    - instituere + inf.: se mettre en devoir de, décider de, se mettre à, entreprendre de.    - scribere historias instituit: il entreprit d’écrire l’histoire.    - institui declamitare graece, Cic.: j'ai commencé à déclamer en grec.    - perge ut instituisti: continue comme tu as commencé.    - de mandatis Caesaris agere instituit, Caes. BC. 3: il commença à rendre compte de la mission que lui avait confiée César.    - fortasse cupressum scis simulare... Amphora coepit institui, Hor.: peut-être sais-tu dessiner un cyprès... Tu as entrepris de tourner une amphore.    - ab instituto opere discedit, Caes. BC. 1: il quitte le travail entrepris.    - silvas caedere instituit, Caes.: il décida d'abattre des forêts. [st1]5 [-] enseigner, instruire, former, dresser.    - instituere aliquem lyrā, Quint.: apprendre à qqn à jouer de la lyre.    - adulescentes instituere: former les jeunes gens.    - instituere aliquem ad dicendum, Cic.: former qqn à la parole.    - quo modo illi (gladiatores), qui bene instituti sunt, accipere plagam malunt quam turpiter vitare! Cic. Tusc. 2, 41: comment ces gens-là, qui ont été bien formés, aiment-ils mieux recevoir des coups que de les esquiver honteusement!    - prima Ceres ferro mortalis vertere terram instituit, Virg.: la première, Cérès apprit aux mortels à retourner la terre avec le fer.    - veterum philosophorum praeceptis instituta vita, Cic. Fin. 4: un esprit formé par les préceptes des vieux philosophes.
    * * *
    instĭtŭo, ĕre, instĭtŭi, instĭtūtum [in + statuo] - tr. - [st1]1 [-] mettre dans, fixer dans.    - instituere arborem, Suet.: planter un arbre.    - vah, quemquamne hominem in animo instituere quod sit carius quam ipse est sibi? Ter.: ah! quelle folie! faut-il qu'un homme fasse une place dans son coeur à un être qui lui soit plus cher que lui-même?    - instituere multa argumenta in pectus, Plaut.: se mettre en tête mille raisonnements.    - instituere vineas, Cic.: planter des vignes. [st1]2 [-] établir, instituer, construire, fabriquer; fournir, pourvoir, préparer.    - instituere convivium, Suet.: préparer un festin.    - instituere portorium vini, Cic. Font. 5: établir un péage sur le vin.    - pontem instituere, Caes.: construire un pont.    - pila instituere: fabriquer des javelots.    - turrim instituere, Caes.: bâtir une tour.    - instituere sibi quaestum, Cic.: se créer des profits. [st1]3 [-] disposer, ménager, organiser, faire, fonder, instituer, décider, introduire (un usage).    - aliquem heredem instituere, Cic.: instituer qqn héritier, faire de qqn son héritier.    - aliquos sibi amicos instituere, Cic. Verr. 2: se faire quelques amis.    - instituere remiges ex provincia, Caes.: lever des rameurs dans la province.    - cum aliquo sibi certamen instituere, Cic. Ac. 1, 12: engager la lutte avec qqn.    - instituere delectum: décider une levée, faire une levée.    - instituere ut: établir (comme usage) que, décider que.    - neque frustra antiquitus institutum est ut signa undique concinerent, Caes. BC. 3: et ce n'est pas pour rien que de temps immémorial il a été établi que de toutes parts sonnât le signal de l'attaque.    - instituit ut (filiae) barbam sibi et capillum adurerent, Cic.: il décida que ses filles lui brûleraient la barbe et les cheveux. [st1]4 [-] commencer, entamer, entreprendre, se mettre à, se résoudre à.    - instituere + inf.: se mettre en devoir de, décider de, se mettre à, entreprendre de.    - scribere historias instituit: il entreprit d’écrire l’histoire.    - institui declamitare graece, Cic.: j'ai commencé à déclamer en grec.    - perge ut instituisti: continue comme tu as commencé.    - de mandatis Caesaris agere instituit, Caes. BC. 3: il commença à rendre compte de la mission que lui avait confiée César.    - fortasse cupressum scis simulare... Amphora coepit institui, Hor.: peut-être sais-tu dessiner un cyprès... Tu as entrepris de tourner une amphore.    - ab instituto opere discedit, Caes. BC. 1: il quitte le travail entrepris.    - silvas caedere instituit, Caes.: il décida d'abattre des forêts. [st1]5 [-] enseigner, instruire, former, dresser.    - instituere aliquem lyrā, Quint.: apprendre à qqn à jouer de la lyre.    - adulescentes instituere: former les jeunes gens.    - instituere aliquem ad dicendum, Cic.: former qqn à la parole.    - quo modo illi (gladiatores), qui bene instituti sunt, accipere plagam malunt quam turpiter vitare! Cic. Tusc. 2, 41: comment ces gens-là, qui ont été bien formés, aiment-ils mieux recevoir des coups que de les esquiver honteusement!    - prima Ceres ferro mortalis vertere terram instituit, Virg.: la première, Cérès apprit aux mortels à retourner la terre avec le fer.    - veterum philosophorum praeceptis instituta vita, Cic. Fin. 4: un esprit formé par les préceptes des vieux philosophes.
    * * *
        Instituo, instituis, institui, institutum, pen. prod. instituere, Ex IN et STATVO compositum. Terent. Proposer et deliberer.
    \
        Instituere accusationem. Vlpian. Dresser et encommencer ou apprester son accusation, baillant son libelle accusatoire, et gardant les autres solennitez accoustumees.
    \
        Aueo scire quarum rerum actionem instituat. Cic. Que c'est qu'il pense de faire.
    \
        Instituere. Terent. Commencer.
    \
        Instituere animum ad cogitandum. Terent. Dresser et appliquer son esprit et se mettre à penser.
    \
        Argumenta in corde instituere. Plaut. Amasser force raisons en son coeur.
    \
        Astutiam. Plaut. Controuver et inventer une tromperie.
    \
        Sibi certamen cum aliquo instituere. Cic. Prendre debat avec aucun.
    \
        Collegium. Plin. iunior. Fonder un college, Instituer.
    \
        Consuetudinem. Cic. Prendre familiarité avec aucun.
    \
        Cursum. Terent. Commencer sa course.
    \
        Delectum militum. Caesar. Commencer à lever gents de guerre.
    \
        Exemplum. Plin. iunior. Faire le patron et exemple aux autres.
    \
        Haeredem. Cic. Faire, Instituer, Ordonner son heritier.
    \
        Instituere in animo. Terent. Proposer en soymesme, Deliberer.
    \
        Iter instituere. Cato. Ciceroni. Commencer.
    \
        Mercatum instituere. Cic. Lever un marché, ou le mettre sus.
    \
        Naues instituere. Caesar. Accoustrer, ou edifier.
    \
        Quinqueremem instituit Nesichthon Salaminius. Plin. Il fut le premier qui feit, ou inventa les galees à cinq rames pour banc.
    \
        Negotium. Plaut. Commencer.
    \
        Officinam alicubi instituere. Cic. Lever un ouvroir. Sic, Tabernam instituere. Lever boutique.
    \
        Sibi quaestum. Cic. Commencer, ou prendre une maniere et train de gaigner.
    \
        Instituere regnum. Plaut. Commencer.
    \
        Instituere sermonem. Caesar. Commencer et tenir propos avec aucun.
    \
        Textrinam alicubi instituere. Ci. Lever un ouvroir de tisserand.
    \
        Vestigia retro instituit. Lucret. Il recule.
    \
        Sapienter vitam instituere. Terent. Ordonner sagement sa maniere de vivre.
    \
        Vitem instituere. Sueton. Planter une vigne.
    \
        Instituere. Cic. Enseigner et apprendre, Instruire, Endoctriner.

    Dictionarium latinogallicum > instituo

  • 13 concludo

    conclūdo, clūsi, clūsum, ere (con u. cludo = claudo), verschließen = beischließen, einschließen, beistecken, einsperren, absperren, I) eig.: a) leb. Wesen u. lebl. Ggstde., eos, magnam hominum multitudinem, Cic.: bestias delectationis causā, Cic.: conclusa aqua facile corrumpitur, Cic. – m. Adv. wohin? oder m. in u. Akk., ut ab illa excludar, huc concludar (im Bilde, scherzh. = daß mir jene genommen wird, diese mich nimmt), Ter. Andr. 386: c. se in cellulam cum illa, Ter.: c. in vincla bestiam nequissimam, Plaut.: cistellulam in vidulum, Plaut.: u. (im Bilde) ius civile in parvum quendam et angustum locum, Cic. – m. intra u. Akk., amicos intra dentes (hinter den Z.) conclusos habere, Plaut. trin. 909. – im Passiv m. Adv. wo? oder m. in u. Abl., conclusam hic uxorem habeo saevam, Ter.: si forent conclusi in cavea, ut pulli gallinacei, Plaut. ( aber Cic. Tim. 10 jetzt mit den besten Hdschrn. animum inclusit in corpore, u. Cic. Verr. 4, 54 apte in scaphiis aureis includebat). – mit Abl. wodurch? se loco calce arenāque perpolito, Vitr.: aurae follibus conclusae, Hor. – b) eine Örtl. einschließen, abschließen, absperren, v. Pers., maria, abdämmen, Sen.: locum sulco, Verg. – v. anbern Örtl., c. mediam (Mesopotamiam) ab utroque latere (v. Tigris u. Euphrat), Curt. – conclusus locus, Lucr. u. Hor. (u. so im Kompar., locus conclusior, Hyg. astr. 4, 14); con-
    ————
    clusum mare, das eingeschlossene, eingeengte, das Binnenmeer (Ggstz. vastissimus atque apertissimus Oceanus), Caes.: piscina porticibus conclusa, Suet. – dah. prägn., jmd. (= jmds. Leib) verstopfen, ne pituita eos (phasianos) concludat, Pallad. 1, 29, 3.
    II) übtr.: a) einschließen, einengen, in einen engen Raum zusammenfassen, angustia conclusae orationis, Cic. – m. in u. Akk., tot res tantas tam opportune in unum diem, Ter.: alqm in angustissimam formulam sponsionis c., Cic.: in hanc formulam omnia iudicia legitima conclusa et comprehensa, Cic.: nisi ut equester ordo in huiusce legis periculum concludatur, daß sich die G. dieses Gesetzes nur auf den Ritterstand erstreckt (beschränkt), Cic. – m. Abl. wodurch? deutsch in etw. umfassen, quartus dies hoc libro concluditur, Cic.: uno volumine vitam excellentium virorum complurium, Nep.: ea (vis) verbis interdicti non concluditur, Cic.: omnia fere quae sunt conclusa artibus, dispersa ac dissipata quondam fuerunt, Cic. – b) in ein abgeschlossenes Ganzes bringen, α) übh. abschließen, zum Abschluß bringen, epistulam, Cic.: crimen decumarum (in der Rede), Cic.: aliquando totam huius generis orationem c. atque definire, Cic.: c. tempora, Lucr.: invenietis id facinus natum a cupiditate, auctum per stuprum, crudelitate perfectum atque conclusum, Cic. Verr. 2, 82. – u. als rhet. t. t. v. Schluß des Vortrags od. v.
    ————
    Epilog, mit etw. zum Abschlusse kommen, ut ea ipsa concludamus aliquando, Cic.: perorationem inflammantem restinguentemve c., Cic. – absol., ut concludamus atque ita peroremus, Cic. – β) (als rhet. t. t.) die Rede, Gedanken rhythmisch, periodisch abschließen, zu einem Ganzen abrunden (s. Ellendt Cic. Brut. 33 ed. 1), sententias explere concludereque, Cic.: c. versum, Cic.: horridā oratione neque perfectā neque conclusā (Ggstz. levi et structā, et terminatā), Cic. – m. Abl. womit? wodurch? verbum gravi od. acuto tenore, Quint.: sensus (nachaug. = sententia) numeris conclusus, Quint. – γ) (als, philos. t. t.) syllogistisch (in syllogistischer Form) –, zu einem Schluß zusammenfassen, zusammenstellen, einen Schluß ziehen, schließen, in Schlußform folgern (s. Holstein Cic. de fin. 3, 27), argumentum, Cic.: argumenta sententiae, Cic.: rationem hoc modo, Cic.: argumentationem, die Reihe der argumenta zum Resultat zusammenstellen, Cic.: satisne hoc conclusum (esse) videtur? scheint dir dieser Schluß genügend? Cic. – mit ex u. Abl., commodius arbitror ex rebus concessis concludi quod velis, Cic. – m. folg. Acc. u. Infin., deinde concludebas summum malum esse dolorem, Cic.: quattuor sunt capita, quae concludant (zu dem Schlusse führen sollen) nihil esse, quod nosci, percipi, comprehendi possit, Cic.: u. so im Abl. absol., perfecto et concluso (wenn es abgemacht u.
    ————
    schlußkräftig [d.i. erwiesen] ist) neque virtutibus neque amicitiis usquam locum esse, nihil praeterea est magno opere dicendum, Cic. – absol. = einen Schluß ziehen od. machen, schließen, in Schlußform folgern, ille concludit astrictius, hic latius, Quint.: ea sumunt ad concludendum, quorum iis nihil conceditur, Cic.: argumenta ratione concludentia, vernunftgemäße Schlüsse, Cic. – c) abschließen = begrenzen, luctuosam vitam termino funestiore conclusit, Paul. b. Augustin. serm. 322. – Solözist., conclausa semina, Col. 3, 12, 2.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > concludo

  • 14 argūmentum

        argūmentum ī, n    [arguo], an argument, evidence, ground, support, proof: Sthenium sine argumento damnare: ad huius innocentiam: fabella sine argumento, unsupported story: argumento sit clades, L.: libertatis, Ta.: argumenti sumebant loco, non posse, etc., accepted as a proof, Cs. — A sign, mark, token, evidence: argumenta atque indicia sceleris: animi laeti argumenta, indications, O.: non sine argumento male dicere, i. e. plausible ground. — Of a composition, the matter, contents, subject, theme, burden, argument: fabulae, T.: argumentum narrare, T.: argumento fabulam serere, upon a theme, i. e. a plot, L.: ex ebore perfecta argumenta, subjects modelled: (cratera) longo caelaverat argumento, O.: ingens, V.
    * * *
    proof; evidence, fact; argument; conclusion; reason, basis; subject/plot (play); trick; token (Vulgate); riddle; dark speech

    Latin-English dictionary > argūmentum

  • 15 Argumentum commune

    ед. ч., мн. ч. - Argumenta communia см. Argumenta ambigua

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Argumentum commune

  • 16 signum

    sīgnum, ī, n. (altlat. seignom), das Zeichen, Abzeichen, Kennzeichen, Merkmal u. dgl., I) im allg., verb. signa et notae locorum, Cic.: signum sanguinis, id est signum crucis, quā (Christus) sanguinem fudit, in sua fronte conscribere, Lact.: imponere fronti immortale signum (crucis), Lact.: liminibus suis de sanguine agni candidi signum imponere, Lact.: ponere signa novis praeceptis, die neuen L. sich anmerken, niederschreiben, Hor.: crucis signum impingere in labiis, das Kr. machen, Hieron.: signum imprimere pecori, Verg.: iaculo mihi vulnera fecit; signa vides, Ov.: signa pedum sequi, den Spuren, Ov.: u. so bl. signa sequi, Verg. – oculis mihi signum dedit, ne se appellarem, Plaut.: deos gallis signum dedisse cantandi, Cic – parva dare mutato signa calore, Spuren inneren Grames auf dem Gesichte tragen, Prop. – quae assolent signa esse ad salutem, Ter.: signa doloris ostendere, Cic.: signa timoris mittere (äußern), Caes.

    II) insbes.: A) als milit. t. t.: 1) das Abzeichen der Heeresabteilungen, das Feldzeichen, das Banner, die Fahne, a) der größeren Heeresabteilungen, der Legionen usw.: signa militaria, Caes. u. Plin.: signa legionum fulgentia, Liv.: signa amittere, Caes.: signa relinquere, fahnenflüchtig werden, Sall.; und ähnlich ab signis discedere, Caes. u.a.: signa ferre, aufbrechen, Caes.: ebenso signa movere, Liv., signa movere e castris, Liv., u. signa tollere, Auct. b. Alex. u. Vell. (vgl. signis militaribus effossis, quae tolli non poterant, Liv. epit.): signa convelli iubere, Befehl zum Aufbruch erteilen, Liv. – signa inferre, zum Angriff anrücken, angreifen, absol., Caes., portae, Liv., in hostes, Caes., adversus Faliscos, contra Veientem, Liv. – signa convertere, kehrtmachen = eine Schwenkung machen, Caes. u. Liv.: conversa signa inferre, mit einer Frontveränderung angreifen, Caes.: signa conferre, α) im guten Sinne, die F. zusammennehmen, sie (an einem Orte, Punkte) vereinigen, Caes. u. Liv.: ad alqm, zu jmd. stoßen, Liv. – β) im üblen Sinne, handgemein werden, cum Alexandrinis, Cic.: cum hoste Liv.: in laevum cornu, Liv.: u. dah. collatis signis certare od. dimicare, ein förmliches Treffen liefern, Liv.: collatis signis superare hostem, in einem förml. Tr., Cic. – sub signis ducere legionem, in Reih' u. Glied, geordnet, Cic.: ebenso sub signis urbem intrare, Liv.: quingenti Pannonii, nondum sub signis, eine ungeordnete Schar, Tac. – übtr., signa conferre, sich in einen Streit einlassen, Cic. ad Att. 7, 5, 5: infestis signis inferuntur Galli in Fonteium, Cic. Font. 34. – b) der einzelnen Kohorten u. Manipeln (Ggstz. aquila, das Hauptlegionszeichen): s. militaria... aquila, Cic. Cat. 2, 13. – dah. übtr. wie unser Fähnlein = kleine Heeresabteilung, signa et ordines (und Manipeln) od. signa ordinesque, Liv. (s. M. Müller Anh. II zu Liv. 2, 59, 7): octo cohortes... reliqua signa, Sall.: terror primo Latinorum signa turbavit, Liv.: signa ordinesque turbarunt, Liv. – 2) das vom Feldherrn gegebene Zeichen, Signal, der Befehl, a) durch eine auf dem Feldherrnzelte aufgesteckte rote Fahne (vexillum), s. pugnae proponere, Liv.: s. simul itineris pugnaeque proponere, Liv.: signum pugnae dare, Iustin. – b) mit der Tuba usw., s. tubā dare, Caes.: dare s. proelii committendi, recipiendi, Caes.: s. proelii exposcere, Caes.: s. canere, Sall.; vgl. ea signa, quae receptui canunt, Cic. – c) das Losungswort, die Parole (vgl. Nipperd. Tac. ann. 13, 2 u. Heräus Tac. hist. 1, 38, 9 u. 3, 73, 17), consuerat signum petenti ›Priapum‹ aut ›Venerem‹ dare, die Parole Priapus od. Venus, Suet. Cal. 56, 2: cedo signum, Plaut.: it bello tessera s., Verg.: signum militiae petenti tribuno Optimae matris dedit, Tac.: u. so signum excubanti tribuno dedit Optimam matrem, Suet.: signo Felicitatis dato, Auct. b. Afr. – übtr., tu illam (virtutem) iubes signum petere, sich das Losungswort geben lassen (= einem Höheren untergeordnet sein), Sen. de ben. 4, 2. § 2. – B) das vom Prätor od. Konsul beim Wettrennen im Zirkus mit einer Flagge (mappa) gegebene Zeichen zum Auslaufen der Rennwagen, signum mittendis quadrigis dare, Liv. 8, 40, 3: signum mittere, Enn. ann. 84. – C) das Kennzeichen des Zukünftigen, Wahrzeichen, Vorzeichen, s. se obicit, Cic.: medici signa habent ex venis, Cic. – D) das Zeichen = der Beweis, signa rerum, sachliche Beweise (Ggstz. argumenta, Gründe), Quint.: de ea re signa atque argumenta paucis verbis eloquar, Plaut.: haec utrum abundantis an egentis signa sunt? Cic.: hoc signi erit, ubi calx cocta erit, summos lapides coctos esse oportebit, Cato: hoc est signi, ubi primum poterit, se illinc subducet scio, Ter.: u. so hoc signi est u. id signi est (erit) mit folg. Acc. u. Infin., Cornif. rhet. u. Cic. (s. Halm Cic. Rosc. Am. 83): u. signum est m. folg. Acc. u. Infin., magnum hoc quoque signum est dominam esse extra noxiam, Ter.: quod est signum nullam umquam inter eos querimoniam intercessisse, Nep.: quae signa sunt omnia (lauter Beweise, daß) non mediocri quodam consilio naturam mundi administrari, Cic. – E) das durch Kunst gearbeitete Bild, Bildnis, die Figur, die Bildsäule ( das Standbild), bes. einer Gottheit, signa ahena, Lucr.: s. aëneum, marmoreum, eburneum, Cic.: formatum marmore, Ov.: pictum, Plaut.: palla signis auroque rigens, Verg.: pictores et ii qui signa fabricantur (Bildhauer), Cic. – dah.: a) das Bild im Petschaft, das Siegel, s. notum, imago avi, Cic.: s. adulterinum, Liv.: s. lagoenae laesum, Hor.: signa integra, Cic.: sub signo habere, unter Siegel haben, Cic.: sub signo claustrisque, Cic. – b) dasSternbild, Gestirn, signorum ortus et obitus, Cic.: signa omnia stellaeque, Cic.: s. leonis, Cic.: brumale s., Zeichen des Steinbocks, Cic.: s. pluviale capellae, Ov.: astrorum micantium splendentia signa, Lact.: nox caelo diffundere signa parabat, Hor. – F) der Beiname, Spitzname, Capit. Gord. 4, 8. Vopisc. Aurel. 6, 2. Corp. inscr. Lat. 8, 4411. Vgl. Mommsen im Hermes 1, 158. Anm.

    lateinisch-deutsches > signum

  • 17 citatus

    cĭtātus, a, um part.-adj. de cito. --- lancé, agité, secoué, ayant une marche rapide, d’une allure vive.    - vultus citatus irā, Sen.: visage troublé par la colère.    - citatissimo agmine, Liv. 22, 6: à marches forcées.    - equo citato Larisam contendit, Caes. BC. 3, 96, 3: à toute bride, il se rendit à Larissa.    - soni citati, Gell. 1, 11, 15: accords d'un mouvement vif.    - imbribus continuis citatior solito amnis Liv. 23, 19, 11, le fleuve ayant un courant plus rapide que d’ordinaire par suite des pluies continuelles.    - Rhenus per fines Treverorum citatus fertur, Caes. BG. 4, 10, 3: le Rhin a un cours rapide en traversant le pays des Trévires.    - ferunt citati signa, Liv. 41, 3, 8: ils portent à vive allure les enseignes en avant.    - quam citatissimo poterant agmine, Liv. 22, 6, 10: le plus rapidement possible (en accélérant le plus possible la marche).    - citato gradu, Liv. 28,14,17: au pas de course.    - equo citato, Caes. BC. 3, 96, 3: à bride abattue, de toute la vitesse de son cheval.    - pronuntiatio citata (contr. pressa), Quint. 11, 3, 111: débit rapide.    - Roscius citatior, Aesopus gravior fuit, Quint. 11, 3, 111: Roscius avait dans son jeu plus de vivacité, Esope plus de gravité.    - argumenta acria et citata, Quint. 9, 4, 135: argumentation vive et pressante.    - pulsus citatus: pouls précipité. --- Plin. 11, 119.    - citatus alvus: ventre trop libre, relâché. --- Plin. 7, 63.
    * * *
    cĭtātus, a, um part.-adj. de cito. --- lancé, agité, secoué, ayant une marche rapide, d’une allure vive.    - vultus citatus irā, Sen.: visage troublé par la colère.    - citatissimo agmine, Liv. 22, 6: à marches forcées.    - equo citato Larisam contendit, Caes. BC. 3, 96, 3: à toute bride, il se rendit à Larissa.    - soni citati, Gell. 1, 11, 15: accords d'un mouvement vif.    - imbribus continuis citatior solito amnis Liv. 23, 19, 11, le fleuve ayant un courant plus rapide que d’ordinaire par suite des pluies continuelles.    - Rhenus per fines Treverorum citatus fertur, Caes. BG. 4, 10, 3: le Rhin a un cours rapide en traversant le pays des Trévires.    - ferunt citati signa, Liv. 41, 3, 8: ils portent à vive allure les enseignes en avant.    - quam citatissimo poterant agmine, Liv. 22, 6, 10: le plus rapidement possible (en accélérant le plus possible la marche).    - citato gradu, Liv. 28,14,17: au pas de course.    - equo citato, Caes. BC. 3, 96, 3: à bride abattue, de toute la vitesse de son cheval.    - pronuntiatio citata (contr. pressa), Quint. 11, 3, 111: débit rapide.    - Roscius citatior, Aesopus gravior fuit, Quint. 11, 3, 111: Roscius avait dans son jeu plus de vivacité, Esope plus de gravité.    - argumenta acria et citata, Quint. 9, 4, 135: argumentation vive et pressante.    - pulsus citatus: pouls précipité. --- Plin. 11, 119.    - citatus alvus: ventre trop libre, relâché. --- Plin. 7, 63.
    * * *
        Citatus, pen. prod. Participium. vt Citato vadere equo. Liu. Avancé, Hasté.
    \
        Citatus, Nomen ex participio, pro Celeri. Liu. Soudain, Viste.
    \
        Mundus. Seneca. Le ciel qui tousjours se bouge.
    \
        Vultus citatus ira. Seneca. Esmeu.
    \
        Euro citatior. Sil. Plus viste que le vent.

    Dictionarium latinogallicum > citatus

  • 18 potens

    potens, potentis part. prés. de possum. [st1]1 [-] qui peut, capable de.    - regni potens: capable de régner.    - potens volandi, Plin.: en état de voler.    - potens leti, Lucr.: qui peut donner la mort.    - potens deponere caelum, Apul.: qui a le pouvoir d'abaisser la voûte céleste. [st1]2 [-] fort, énergique, efficace.    - herba potens adversus, Plin.: herbe souveraine contre.    - odor potentissimus, Plin.: odeur très forte.    - nihil potentius auro, Ov.: rien de plus puissant que l'or.    - potentissima argumenta, Quint.: les arguments les plus décisifs. [st1]3 [-] puisssant, influent, qui a du crédit, considérable.    - potens apud filium, Suet.: qui a de l'influence sur son ami.    - potentes: les puissants, les riches. [st1]4 [-] qui est maître de, qui a autorité sur, qui commande, qui règne sur.    - rerum omnium potens Juppiter: Jupiter souverain du monde.    - potens mariti, Tac. A. 14, 60: qui domine son mari.    - Naïadum potens (Bacchus), Hor. C. 3: (Bacchus) roi des Naïades.    - diva potens Cypri, Hor. C. 1: déesse qui règne sur Cypre (= Vénus).    - silvarum potens Diana, Hor.: Diane qui règne sur les forêts.    - potens sui, Liv.: maître de soi, indépendant.    - potens sui, Hor.: qui se possède, qui est dans son bon sens, qui se maîtrise.    - mei potens sum: je sui maître de moi ou je suis maître de mon sort.    - potens mentis, Hor.: qui se possède, qui est dans son bon sens, qui se maîtrise.    - potens urbis: maître de la ville. [st1]5 [-] qui a obtenu, qui a réalisé, qui a réussi, qui jouit de, heureux, content.    - promissi facta potens, Virg.: ayant tenu sa promesse.    - potens voti, Ov. M. 8: qui voit ses voeux réalisés.    - potens jussi, Ov. M. 4: qui a exécuté un ordre.    - potens pacis, Plaut.: qui jouit de la paix.    - potens parvo Fabricius, Virg.: Fabricius, content dans sa médiocrité.
    * * *
    potens, potentis part. prés. de possum. [st1]1 [-] qui peut, capable de.    - regni potens: capable de régner.    - potens volandi, Plin.: en état de voler.    - potens leti, Lucr.: qui peut donner la mort.    - potens deponere caelum, Apul.: qui a le pouvoir d'abaisser la voûte céleste. [st1]2 [-] fort, énergique, efficace.    - herba potens adversus, Plin.: herbe souveraine contre.    - odor potentissimus, Plin.: odeur très forte.    - nihil potentius auro, Ov.: rien de plus puissant que l'or.    - potentissima argumenta, Quint.: les arguments les plus décisifs. [st1]3 [-] puisssant, influent, qui a du crédit, considérable.    - potens apud filium, Suet.: qui a de l'influence sur son ami.    - potentes: les puissants, les riches. [st1]4 [-] qui est maître de, qui a autorité sur, qui commande, qui règne sur.    - rerum omnium potens Juppiter: Jupiter souverain du monde.    - potens mariti, Tac. A. 14, 60: qui domine son mari.    - Naïadum potens (Bacchus), Hor. C. 3: (Bacchus) roi des Naïades.    - diva potens Cypri, Hor. C. 1: déesse qui règne sur Cypre (= Vénus).    - silvarum potens Diana, Hor.: Diane qui règne sur les forêts.    - potens sui, Liv.: maître de soi, indépendant.    - potens sui, Hor.: qui se possède, qui est dans son bon sens, qui se maîtrise.    - mei potens sum: je sui maître de moi ou je suis maître de mon sort.    - potens mentis, Hor.: qui se possède, qui est dans son bon sens, qui se maîtrise.    - potens urbis: maître de la ville. [st1]5 [-] qui a obtenu, qui a réalisé, qui a réussi, qui jouit de, heureux, content.    - promissi facta potens, Virg.: ayant tenu sa promesse.    - potens voti, Ov. M. 8: qui voit ses voeux réalisés.    - potens jussi, Ov. M. 4: qui a exécuté un ordre.    - potens pacis, Plaut.: qui jouit de la paix.    - potens parvo Fabricius, Virg.: Fabricius, content dans sa médiocrité.
    * * *
        Potens, potentis, Participium, tempus significat: et accusatiuo iungitur nominum, vel infinito, nec comparationem accipit: vt Potens pugnare, vel bella facere. Qui peult.
    \
        Potens, Nomen, caret tempore, et genitiuo iungitur: vt Potens maris, et comparationem accipit. Terent. Puissant.
    \
        Potens deorum. Plin. iunior. Qui ha Dieu à son commandement, Qui tient Dieu en sa manche.
    \
        Frugum potens Ceres. Ouid. Qui ha puissance sur les bleds.
    \
        An ipse imperii potens, an Silius priuatus esset. Tacit. S'il estoit le maistre et seigneur.
    \
        Potentes maris. Liu. Qui tiennent la mer, Qui sont les plus puissants par la mer.
    \
        Nec potens mentis truculentus Atreus. Seneca. Forcené, Hors du sens, Qui n'est point maistre de soy.
    \
        Nemorum potens virgo. Stat. La deesse des forests.
    \
        Pugnae et fugae potens. Liu. Qui peult combatre et fuir.
    \
        Regni potens. Liu. Qui est en aage de povoir administrer le royaulme.
    \
        Potens tempestatum. Virgil. Qui ha puissance et auctorité sur, etc. Qui peult faire le bon temps et le mauvais, ou le beau et le laid.
    \
        Voti aliquem potentem facere. Ouid. Luy faire avoir ce qu'il desire, et l'accomplissement de ses souhaits.
    \
        Diua potens vteri. Ouid. Qui peult aider aux femmes grosses, que les femmes grosses reclament.
    \
        Herbae potentes. Virgil. Qui ont grande vertu.
    \
        Ignis sacer, nimiumque potens. Seneca. Le trop puissant feu d'amour.
    \
        Nomen potens matris. Seneca. Qui peult beaucoup.
    \
        Potens, Substantiuum. Lucan. Riche et puissant.
    \
        Potentissimus odor. Plin. Tresfort et trespuissant.

    Dictionarium latinogallicum > potens

  • 19 promo

    prōmo, ĕre, prompsi (promsi), promptum (promtum) [pro + emo] - tr. - [st1]1 [-] tirer, retirer, faire sortir.    - promere alicui pecuniam ex aerario, Cic. Verr. 3, 195: tirer de l'argent du trésor public pour qqn. --- cf. Cic. Cael. 52.    - promere medicamenta de narthecio, Cic. Fin. 2, 22: tirer des médicaments de leur boîte.    - promere vina dolio, Hor. Epo. 2, 47: tirer du vin du tonneau.    - cavo robore se promere, Virg. En. 2, 260: se tirer (sortir) des flancs creux du bois [du cheval de bois]. [st1]2 [-] au fig. tirer de, puiser à.    - quasi sedes, e quibus argumenta promuntur, Cic. Top. 7: les demeures en qq sorte, d'où l'on tire les arguments. --- cf. Cic. de Or, 1, 59; de Or. 2, 131. [st1]3 [-] produire au jour.    - promere consilia, Cic. Att. 9, 18, 2, donner ses conseils.    - promere justitiam, Plin. Ep. 1, 10, 10: faire éclater aux yeux la justice. [st1]4 [-] exprimer par la parole, l'écriture, dévoiler, publier.    - verba, quae sensum animi nostri promunt, Quint. 8, praef. 32: les mots qui expriment nos sentiments. --- cf. Quint. 2, 16, 15 ; 12, 10, 40.    - promere quae acta sint, Liv. 30, 12, 8: exposer les événements. --- cf. Quint. 7, 1, 3.    - promere + avec prop. inf.: exposer que. --- Tac. An. 15, 60.
    * * *
    prōmo, ĕre, prompsi (promsi), promptum (promtum) [pro + emo] - tr. - [st1]1 [-] tirer, retirer, faire sortir.    - promere alicui pecuniam ex aerario, Cic. Verr. 3, 195: tirer de l'argent du trésor public pour qqn. --- cf. Cic. Cael. 52.    - promere medicamenta de narthecio, Cic. Fin. 2, 22: tirer des médicaments de leur boîte.    - promere vina dolio, Hor. Epo. 2, 47: tirer du vin du tonneau.    - cavo robore se promere, Virg. En. 2, 260: se tirer (sortir) des flancs creux du bois [du cheval de bois]. [st1]2 [-] au fig. tirer de, puiser à.    - quasi sedes, e quibus argumenta promuntur, Cic. Top. 7: les demeures en qq sorte, d'où l'on tire les arguments. --- cf. Cic. de Or, 1, 59; de Or. 2, 131. [st1]3 [-] produire au jour.    - promere consilia, Cic. Att. 9, 18, 2, donner ses conseils.    - promere justitiam, Plin. Ep. 1, 10, 10: faire éclater aux yeux la justice. [st1]4 [-] exprimer par la parole, l'écriture, dévoiler, publier.    - verba, quae sensum animi nostri promunt, Quint. 8, praef. 32: les mots qui expriment nos sentiments. --- cf. Quint. 2, 16, 15 ; 12, 10, 40.    - promere quae acta sint, Liv. 30, 12, 8: exposer les événements. --- cf. Quint. 7, 1, 3.    - promere + avec prop. inf.: exposer que. --- Tac. An. 15, 60.
    * * *
        Promo, promis, prompsi, promptum, promere. Plau. Mettre ou tirer hors. Alii promsi et promtum scribunt.
    \
        Promere. Plin. iunior. Dire clairement.
    \
        Promere consilia. Cic. Descouvrir son entreprinse.

    Dictionarium latinogallicum > promo

  • 20 signum

    sīgnum, ī, n. (altlat. seignom), das Zeichen, Abzeichen, Kennzeichen, Merkmal u. dgl., I) im allg., verb. signa et notae locorum, Cic.: signum sanguinis, id est signum crucis, quā (Christus) sanguinem fudit, in sua fronte conscribere, Lact.: imponere fronti immortale signum (crucis), Lact.: liminibus suis de sanguine agni candidi signum imponere, Lact.: ponere signa novis praeceptis, die neuen L. sich anmerken, niederschreiben, Hor.: crucis signum impingere in labiis, das Kr. machen, Hieron.: signum imprimere pecori, Verg.: iaculo mihi vulnera fecit; signa vides, Ov.: signa pedum sequi, den Spuren, Ov.: u. so bl. signa sequi, Verg. – oculis mihi signum dedit, ne se appellarem, Plaut.: deos gallis signum dedisse cantandi, Cic – parva dare mutato signa calore, Spuren inneren Grames auf dem Gesichte tragen, Prop. – quae assolent signa esse ad salutem, Ter.: signa doloris ostendere, Cic.: signa timoris mittere (äußern), Caes.
    II) insbes.: A) als milit. t. t.: 1) das Abzeichen der Heeresabteilungen, das Feldzeichen, das Banner, die Fahne, a) der größeren Heeresabteilungen, der Legionen usw.: signa militaria, Caes. u. Plin.: signa legionum fulgentia, Liv.: signa amittere, Caes.: signa relinquere, fahnenflüchtig werden, Sall.; und ähnlich ab signis discedere, Caes. u.a.: signa ferre, aufbre-
    ————
    chen, Caes.: ebenso signa movere, Liv., signa movere e castris, Liv., u. signa tollere, Auct. b. Alex. u. Vell. (vgl. signis militaribus effossis, quae tolli non poterant, Liv. epit.): signa convelli iubere, Befehl zum Aufbruch erteilen, Liv. – signa inferre, zum Angriff anrücken, angreifen, absol., Caes., portae, Liv., in hostes, Caes., adversus Faliscos, contra Veientem, Liv. – signa convertere, kehrtmachen = eine Schwenkung machen, Caes. u. Liv.: conversa signa inferre, mit einer Frontveränderung angreifen, Caes.: signa conferre, α) im guten Sinne, die F. zusammennehmen, sie (an einem Orte, Punkte) vereinigen, Caes. u. Liv.: ad alqm, zu jmd. stoßen, Liv. – β) im üblen Sinne, handgemein werden, cum Alexandrinis, Cic.: cum hoste Liv.: in laevum cornu, Liv.: u. dah. collatis signis certare od. dimicare, ein förmliches Treffen liefern, Liv.: collatis signis superare hostem, in einem förml. Tr., Cic. – sub signis ducere legionem, in Reih' u. Glied, geordnet, Cic.: ebenso sub signis urbem intrare, Liv.: quingenti Pannonii, nondum sub signis, eine ungeordnete Schar, Tac. – übtr., signa conferre, sich in einen Streit einlassen, Cic. ad Att. 7, 5, 5: infestis signis inferuntur Galli in Fonteium, Cic. Font. 34. – b) der einzelnen Kohorten u. Manipeln (Ggstz. aquila, das Hauptlegionszeichen): s. militaria... aquila, Cic. Cat. 2, 13. – dah. übtr. wie unser Fähnlein = kleine Heeresabteilung, signa et ordines (und
    ————
    Manipeln) od. signa ordinesque, Liv. (s. M. Müller Anh. II zu Liv. 2, 59, 7): octo cohortes... reliqua signa, Sall.: terror primo Latinorum signa turbavit, Liv.: signa ordinesque turbarunt, Liv. – 2) das vom Feldherrn gegebene Zeichen, Signal, der Befehl, a) durch eine auf dem Feldherrnzelte aufgesteckte rote Fahne (vexillum), s. pugnae proponere, Liv.: s. simul itineris pugnaeque proponere, Liv.: signum pugnae dare, Iustin. – b) mit der Tuba usw., s. tubā dare, Caes.: dare s. proelii committendi, recipiendi, Caes.: s. proelii exposcere, Caes.: s. canere, Sall.; vgl. ea signa, quae receptui canunt, Cic. – c) das Losungswort, die Parole (vgl. Nipperd. Tac. ann. 13, 2 u. Heräus Tac. hist. 1, 38, 9 u. 3, 73, 17), consuerat signum petenti ›Priapum‹ aut ›Venerem‹ dare, die Parole Priapus od. Venus, Suet. Cal. 56, 2: cedo signum, Plaut.: it bello tessera s., Verg.: signum militiae petenti tribuno Optimae matris dedit, Tac.: u. so signum excubanti tribuno dedit Optimam matrem, Suet.: signo Felicitatis dato, Auct. b. Afr. – übtr., tu illam (virtutem) iubes signum petere, sich das Losungswort geben lassen (= einem Höheren untergeordnet sein), Sen. de ben. 4, 2. § 2. – B) das vom Prätor od. Konsul beim Wettrennen im Zirkus mit einer Flagge (mappa) gegebene Zeichen zum Auslaufen der Rennwagen, signum mittendis quadrigis dare, Liv. 8, 40, 3: signum mittere, Enn. ann. 84. – C)
    ————
    das Kennzeichen des Zukünftigen, Wahrzeichen, Vorzeichen, s. se obicit, Cic.: medici signa habent ex venis, Cic. – D) das Zeichen = der Beweis, signa rerum, sachliche Beweise (Ggstz. argumenta, Gründe), Quint.: de ea re signa atque argumenta paucis verbis eloquar, Plaut.: haec utrum abundantis an egentis signa sunt? Cic.: hoc signi erit, ubi calx cocta erit, summos lapides coctos esse oportebit, Cato: hoc est signi, ubi primum poterit, se illinc subducet scio, Ter.: u. so hoc signi est u. id signi est (erit) mit folg. Acc. u. Infin., Cornif. rhet. u. Cic. (s. Halm Cic. Rosc. Am. 83): u. signum est m. folg. Acc. u. Infin., magnum hoc quoque signum est dominam esse extra noxiam, Ter.: quod est signum nullam umquam inter eos querimoniam intercessisse, Nep.: quae signa sunt omnia (lauter Beweise, daß) non mediocri quodam consilio naturam mundi administrari, Cic. – E) das durch Kunst gearbeitete Bild, Bildnis, die Figur, die Bildsäule ( das Standbild), bes. einer Gottheit, signa ahena, Lucr.: s. aëneum, marmoreum, eburneum, Cic.: formatum marmore, Ov.: pictum, Plaut.: palla signis auroque rigens, Verg.: pictores et ii qui signa fabricantur (Bildhauer), Cic. – dah.: a) das Bild im Petschaft, das Siegel, s. notum, imago avi, Cic.: s. adulterinum, Liv.: s. lagoenae laesum, Hor.: signa integra, Cic.: sub signo habere, unter Siegel haben, Cic.: sub signo claustrisque, Cic. – b) das
    ————
    Sternbild, Gestirn, signorum ortus et obitus, Cic.: signa omnia stellaeque, Cic.: s. leonis, Cic.: brumale s., Zeichen des Steinbocks, Cic.: s. pluviale capellae, Ov.: astrorum micantium splendentia signa, Lact.: nox caelo diffundere signa parabat, Hor. – F) der Beiname, Spitzname, Capit. Gord. 4, 8. Vopisc. Aurel. 6, 2. Corp. inscr. Lat. 8, 4411. Vgl. Mommsen im Hermes 1, 158. Anm.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > signum

См. также в других словарях:

  • argumenta — A argumenta ≠ a diminua Trimis de siveco, 03.08.2004. Sursa: Antonime  ARGUMENTÁ vb. v. demonstra. Trimis de siveco, 13.09.2007. Sursa: Sinonime  argumentá vb., ind. prez. 1 sg. argumentéz, 3 …   Dicționar Român

  • ARGUMENTA ADVERSARIA —         (лат.) доводы противной стороны. Философский энциклопедический словарь. М.: Советская энциклопедия. Гл. редакция: Л. Ф. Ильичёв, П. Н. Федосеев, С. М. Ковалёв, В. Г. Панов. 1983. ARGUMENTA ADVERSARIA …   Философская энциклопедия

  • ARGUMENTA PONDERANTUR, NON NUMERANTUR — (лат.) сила доказательств в вескости, а не в количестве (аргументов). Философский энциклопедический словарь. 2010 …   Философская энциклопедия

  • Argumenta ponderantur, non nume-rantur —         (лат.) сила доказательств в вескости, а не в количестве. Argumentum ad hoc см. Ad hoc. Философский энциклопедический словарь. М.: Советская энциклопедия. Гл. редакция: Л. Ф. Ильичёв, П. Н. Федосеев, С. М. Ковалёв, В. Г. Панов. 1983 …   Философская энциклопедия

  • argumenta — ar·gu·men·ta (är gyə mĕnʹtə) n. Plural of argumentum. * * * …   Universalium

  • argumentá — vb., ind. prez. 1 sg. argumentéz, 3 sg. şi pl. argumenteázã …   Romanian orthography

  • argumenta —    (s.m.pl.) Essi corrispondono ai loci, o luoghi della memoria dove si trovano le idee ( res) o pensieri …   Dizionario di retorica par stefano arduini & matteo damiani

  • Non numeranda, sed ponteranda argumenta — (lat), Gründe sollen nicht gezählt, sondern gewogen werden …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Non numeranda, sed ponderanda argumenta — Non numeranda, sed ponderanda argumenta, lat., man soll die Gründe nicht zählen, sondern wägen …   Herders Conversations-Lexikon

  • argumentat — ARGUMENTÁ, argumentez, vb. I. tranz. A susţine, a întări, a dovedi, a demonstra ceva cu argumente. – Din fr. argumenter, lat. argumentari. Trimis de ana zecheru, 04.02.2009. Sursa: DEX 98  A ARGUMENT//Á argumentatéz intranz. A dovedi prin… …   Dicționar Român

  • argumentacija — argumentãcija sf. (1) TrpŽ 1. argumentų, įrodymų pateikimas. 2. visi argumentai kieno nors naudai …   Dictionary of the Lithuanian Language

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»