-
101 sero
I (seruī), sertum, ere1) сплетать, соединять, связывать, сцеплять ( corona serta Lcn)lorīca serta Nep — кольчуга (см. serta I)bella ex bellis s. Sl, L — вести войну за войнойs. orationes L — произносить множество речей2)а) завязывать, начинать (colloquia cum aliquo L; certamĭna L или proelia T)s. negotium Pl — затевать (судебное) делоfabulam argumento s. L — сочинить пьесу с единством содержанияб) pass. seri следовать друг за другом, связываться ( ordo rerum seritur L)3) обсуждать ( multa inter se V)II sero, sēvī, satum, ere1) сеять (frumenta Cs; semĭna V); сажать ( arbores C); засевать, засаживать ( agrum Cato)mihi istic nec serĭtur, nec metītur погов. Pl — мне от этого ни посева, ни жатвы (т. е. ни тепло, ни холодно)2) рождать, порождать, производить на свет (genus humanum C)part. pf. satus рождённый, происходящий ( aliquo V)3) вызывать, причинять ( bella Lampr): возбуждать ( discordias L)4) создавать ( opinionem Just); порождать (rumores V; rixas C); насаждать, внедрять ( mores C); учреждать, основывать ( diuturnam rem publicam C)5) наносить ( vasta vulnera Lcr)III sero, āvī, ātum, āre [ sera I ]1) запирать ( portas Eccl)2) Vr = resero IIV sērō adv. [ serus ]1) поздно (domum s. redire C)serius ocius H или serius aut citius O — рано или поздноspe serius L — позднее, чем ожидалось2) слишком поздно, с запозданием (venire C, O)s. sapere погов. C — быть крепким задним умом -
102 spisse
spissē [ spissus ]1) густо, тесно ( ponere arbores Col); плотно ( calcare carbones PM)2) медленно ( pervenire C)3) частоs. basiare Pt — осыпать частыми поцелуями -
103 stirps
stirpis f. (редко арх. и V m.)1) нижняя часть ствола с корнями (arbores per stirpes suas aluntur C)a (или cum) stirpe Sl, L, V etc. — совершенно, полностью, целиком2) ствол PM3) побег, ветвь, сук ( rami stirpesque Lcr)4) дерево или куст (stirpes et herbae C, T); молодое деревцо, саженец V, Col; растение ( вообще) ( stirpium naturas persequi C)6) род, происхождение (incerta L; homo Italicae stirpis L)7) предок, родоначальник (familiam a stirpe ad hanc aetatem enumerare Nep)8) семья, поколение, род (exstincta in Alexandro s. Just)9) потомство ( stirpem ex se relinquere L); отпрыск, потомокs. Achillēa V — Neoptolĕmus10) первоначало, источник, основание (virtutis C; juris C)ab stirpe interire Sl или exstingui L — погибнуть до основания (окончательно)11) первичные свойства, исконный характер ( gentis L) -
104 subruo
sub-ruo, ruī, rutum, ere1) делать подкоп, подкапывать (arbores a radicibus Cs; murum Cs, L)2) подрывать, разрушать ( libertatem L)3) губить, свергать, ( aliquem muneribus H) -
105 succido
I cidī, —, ere [ sub + cado ]2) падать ( aeger succidit V); рушиться ( horrisono fragore Lcr); проваливаться, оседать ( terra succĭdit Lcr); подкашиваться ( genua succidunt Pl); слабеть ( mens succidit et incurvatur Sen)II succīdo, cīdī, cīsum, ere [ sub + caedo ]1) подрубать, срубать (arbores Cs, Col); подрезывать ( succisi poplĭtes Pt)2) срезывать ( florem aratro V); скашивать (frumenta Cs, V)3) вырезывать, убивать ( gregem imbellem ferro Sil)4) высекать ( hemicyclium Vtr) -
106 superjacio
super-jacio, jēcī, jectum, ere2) бросать сверху, набрасывать, накидывать ( vestem O)se rogo s. VM — броситься в костёр3) насыпать, возводить ( aggerem Su)4) переступать, переливатьсяs. augendo fidem L — переходить пределы правдоподобия, т. е. чрезмерно раздувать, преувеличиватьaequor superjectum (sc. terris) H — разлившееся море5) превысить, превзойти или побороть ( aliquem Sen) -
107 turifer
tūrifer, fera, ferum [ tus + fero ]богатый курительными благовониями, дающий фимиам (Indus O; arbores Vtr) -
108 ubero
ūbero, (āvī), ātum, āre [ uber ]1) быть плодородным, давать богатый урожай ( olea uberat Col) -
109 urbanus
I a, um [ urbs ]1) городской (преим. римский) (sermo, vita C; plebs Sen)2) относящийся к внутренним делам, внутриполитический ( consilium C)praetor u. C, Cs — претор, разбиравший судебные дела между римскими гражданами3) пригородный, загородный (praedium C; rus Just)4) расположенный в городе, принадлежащий к городскому гарнизону ( cohortes Dig)5) утончённый, благовоспитанный, образованный, культурный ( homo C); приветливый, учтивый, любезный ( ănus Pt); изысканный, изящный ( ōs Q); тонкий, остроумный (homines, sales C)6) ( о растениях) культурный ( arbores PM)7) дерзкий, наглый ( frons H)II urbānus, ī m.горожанин C etc. -
110 venio
vēnī, ventum, īre1) приходить, приезжать, прибывать (domum ad aliquem C; Romam L; larem ad nostrum Ctl)ventum est in insulam impers. C — прибыли на островin colloquium de pace venitur Sl — (стороны) вступают в переговоры о миреauxilio (dat.) v. Cs — приходить на помощьscribere, quod in buccam venit погов. C — писать, что приходит в голову2) подходить, доходить ( usque ad mare L); подступать ( cum exercitu ad urbem L)3) доходить, достигатьmox epistula mea tibi veniet C — вскоре моё письмо дойдёт до тебя4) (о времени) приходить, наступатьcura venientis anni C — забота о наступающем (будущем) годе, ноanni venientes H — годы возмужалости, зрелости ( в отличие от anni recedentes)veniens aetas O или ventura, ōrum Lcn — будущее (ближайшее) или потомки6) попадать, входить, вонзаться ( sagitta venit V); проходить насквозь ( per ilia vēnit arundo V)7) всходить, подниматься ( segetes veniunt V); расти, вырастать ( arbores suā sponte veniunt V)8) становиться, оказыватьсяin potestatem Cs (in manūs C) alicujus v. — попадать во власть кого-л.in consuetudinem v. C — входить в привычку, становиться употребительнымin consuetudinem proverbii (in prpverbium) v. L — войти в пословицуv. alicui in amicitiam Cs — подружиться с кем-л.in suspicionem v. Nep — попасть под подозрениеin dubium v. C — стать сомнительнымin contemptionem v. Cs — стать предметом презренияin odium alicui v. C — навлечь на себя чью-л. ненавистьin contentionem (ad certamen Sl) v. C — стать предметом спораin nonnullam spem v. C — возыметь некоторую надеждуin partem alicujus rei v. C — принять участие в чём-либоad condicionem alicujus v. C — принять чьи-л. условияv. in и ad possessionem Dig — вступать во владениеhereditas alicui venit C — наследство достаётся кому-л.9) показываться, появляться (sol venit H; lacrimae venerunt V)10) происходить, проистекать, возникатьde aliquā gente v. V — происходить из какого-л. рода11) случаться, приключатьсяhaec ubi veniunt C — если это, произойдёт12) выпадать на долю, доставатьсяaliquid sorte alicui venit L — что-л. кому-либо досталось но жребию13) переходить, приступать ( ut a fabulis ad facta veniamus C) -
111 vermiculor
ātus sum, ārī depon. [ vermiculus ] -
112 abies
abiēs, etis, f. I) die Tanne, teils Rottanne (Pinus abies, L.), teils Weißtanne, Silbertanne, Edeltanne (Pinus picea, L.), alta, Enn.: tenera, Varr. fr.: arbores abietis, Tannenstämme, Liv.: secta abies, tannene Balken, Bretter usw., Verg.: Plur., Liv.: Sing. kollekt., Liv. (s. Weißenb. Liv. 24, 3, 4). – II) meton., v. dem aus Tannenholz Gefertigten, a) ein Schiff, Verg. georg. 2, 68 u.a. – b) ein Speer, Verg. Aen. 11, 667. – c) ein Brief, Billett (nach alter Weise auf einem Holzblatt). Plaut. Pers. 248. – d) die Decken einer Schreibtafel, Mart. 14, 84. – / Ablat. Sing. bei Dichtern zuw. dreisilbig, abjete, Enn. trag. 117. Verg. Aen. 2, 16 u.a., u. Abl. Plur. viersilbig, abjetibus, Verg. Aen. 9, 674.
-
113 accido [2]
2. ac-cīdo, cīdī, cīsum, ere (ad u. caedo), anhauen, anschneiden, prägn., anhauend abhauen, umhauen, I) eig.: aut ab radicibus subruere aut accidere arbores, anschneiden, Caes. b.G. 6, 27, 4. – Gew. prägn., antiquam in montibus ornum ferro, Verg.: suboles velut accisis recrescens stirpibus (im Bilde), Liv.: omne genus frugum, befressen u. benagen = abnagen (v. Heuschrecken u. Mäusen), Arnob.: dapes, aufessen, Verg. – II) übtr., schmälern, schwächen, entkräften, herunterbringen, hart mitnehmen, schwere Verluste beibringen, im Passiv auch = herunterkommen, schwere Verluste erleiden, ita proelio uno Vestinorum res, ut etc., Liv.: Latinorum etsi pariter accisae copiae sint, Liv.: robore iuventutis suae acciso, Liv.: civitatum copias eo proelio esse accisas sciebat, Hirt. b.G.: res, quamquam sunt accisae, tamen efferent se aliquando et ad renovandum bellum revirescent, Cic.: accidere autem oportet singula; sic universa franguntur, Cic.: post accisas a Camillo Volscorum res, Liv.: opes accisae (Ggstz. opes integrae), Hor.
-
114 accumulo
ac-cumulo (ad-cumulo), āvī, ātum, āre, I) immer hinzufügend etw. zu einem hohen Haufen (cumulus) bilden, hoch aufhäufen, A) eig.: arenae congeriem, Plin.: auget, addit, accumulat, bildet Haufen auf Haufen (von Geld), Cic. – B) übtr.: 1) hoch aufhäufen, a) in gehäuftem Maße d.i. überreichlich zukommen lassen, -erweisen, -verleihen, alienas res, Liv.: alcis summum honorem, Ov. – b) prägn., überreichlich mit etwas versehen, überhäufen, caput crinibus, Prud.: animam nepotis his donis, Verg.: eos laudibus humanis, Arnob. – 2) steigernd häufen, erhöhen, steigern, caedem caede, Mord auf Mord häufen, Lucr.: curas, Ov.: acc. inaniter (den Ausdruck). Gell. – II) t.t. der Gartenkunst, die Erde um die Wurzeln der Bäume od. Weinstöcke herum erhöhen, häufeln, behäufeln, arbores, vineas, radices, Plin.
-
115 adobruo
-
116 adolefactus
adolēfactus, a, um (adoleo u. facio), in Brand gesetzt, arbores, Act. fratr. Arv. a. 224 (Corp. inscr. Lat. 6, 2107) 16.
-
117 aequabiliter
aequābiliter, Adv. m. Compar. (aequabilis), gleichmäßig, gleichförmig, amurca commixta cum aqua aequ., Cato: arbores aequ. ex omnibus partibus sol ac luna coquunt, Varro: praedam aequ. dispertire, Cic.: alqd in duodecim partes aequ. dividere, Censor.: aequabilius et constantius se habere, Sall. Cat. 2, 3: aequabilius atque constantius provinciae regentur, Tac. ann. 15, 21.
-
118 aggero [1]
1. ag-gero (ad-gero), āvī, ātum, āre (agger), I) eig., als Damm aufschütten, aufwerfen, a) übh.: angustus is trames vastas inter paludes (ein Moordamm) et quondam a L. Domitio aggeratus, Tac. ann. 1, 63. – u. so haec genera (laterum) faciliter aggerantur, lassen sich leichter aufmauern, aufeinanderlegen, Vitr. 2, 3, 1. – b) als t.t. des Landbaues, stercoratam terram circa, die Erde um Bäume u. Pflanzen aufhäufeln (zum Schutz gegen die Hitze), Col. arb. 28, 3: in area detrita frumenta sic sunt aggeranda, ut omni flatu possint excerni, Col. 2, 20 (21), 5. – II) übtr.: 1) einem Damme gleich auf-, emporhäufen od. -türmen, a) eig.: cadavera, Verg.: ossa, Tac. – b) bildl., gleichsam häufend vermehren, vergrößern, dictis iras, Verg.: dictis promissum, Stat.: dah. in Worten vergrößernd darstellen, übertreiben, clades et incendia belli, Sil. – 2) gleichs. mit einem Damme beschütten, a) als t.t. des Landbaues, die Erde um Bäume usw. aufhäufen, die Bäume häufeln, behäufeln, arbores, Col. 11, 2, 46. – b) übh., convalles lacunosae cavaeque spinetis aggeratae (= obsitae), übersät, überschüttet, Apul. met. 4, 6. – / Curt. 4, 2 (10), 16 jetzt exaggeraretur.
-
119 alaternus
alaternus (alternus), ī, f., eine Pflanze, immergrüner Wegdorn (Rhamnus Alaternus, L.), weil der männl. Baum keine Samenfrucht trägt, unter die arbores infelices gerechnet, Tarquit. Prisc. b. Macr. sat. 2, 16 (3, 20), 3 (wo alternus). Col. 7, 6, 1 (wo Variante alternus). Plin. 16, 108.
-
120 animo
animo, āvī, ātum, āre (v. anima u. animus), I) v. anima, A) = mit Luft od. Hauch versehen, blasen, duas tibias uno spiritu, Apul. flor. 3. p. 3, 14 Kr.: bucinarum tortus intestinis et domesticis flatibus, Arnob. 6, 10. p. 221, 29 R. – B) beleben, beseelen, Lucr., Cic. u.a.: dah. animare in m. Akk., beleben, in od. zu usw., d.i. Lebloses in Belebtes verwandeln, guttas in angues, Ov. met. 4, 618; vgl. 14, 566. – übtr., beleben, erquicken, frisch erhalten, alqm cibo potuque, Hyg.: quercus florem (v. Erdhauch), Plin.: arbores cotidianis rigationibus, Pallad.: poet., si quid Apellei gaudent animasse colores, Stat. silv. 2, 2, 64: pestiferas ad crimina taxos, entflammen, entzünden (nach der Vorstellung, daß das Feuer lebt), Claud. rapt. Pros. 3, 386. – II) v. animus: A) jmdm. »den Vorsatz, Willen zu etw. einflößen« (προθυμίαν εμβάλλειν); dah. im Passiv = sich entschließen, m. folg. ad od. in u. Akk., ut ad moriendi desiderium ultro animaretur maiestate promissi, Macr.: qui in Augusti necem fuerat animatus, entschlossen zu usw., Macr.: ita spurcus animatur (irā) in proelium, Titin. com. 9: m. folg. Infin., ut hortatu vestro quae de scommate paulo ante dixerit animetur aperire, Macr.: u. so si quis animatust facere, faciat ut sciam, Plaut. truc. 966: ita animatus fui itaque nunc sum, ut eā te paterā donem, mein Wille war's u. ist's noch, die Schale dir zu schenken, Plaut. Amph. 762. – B) mit irgend einem Temperament od. Sinn begaben, -versehen, perinde utcumque temperatus sit aër, ita pueros orientes animari atque formari, Cic. de div. 2, 89: nisi quod (Mattiaci) ipso adhuc terrae suae solo ac caelo acrius animantur, mit einem feurigeren Temperament (mit einem kühneren Sinne) begabt werden, Tac. Germ. 29. – / animāns u. animātus als Adii. s. bes.
См. также в других словарях:
Arborés — Pour les articles homonymes, voir Arboré. Arborés Femme arboré Populations … Wikipédia en Français
ARBORES Terminales — sicut hodieque apud Persas, ita olim agros, velut et lapides, terminabant, frequentius tamen lapis Terminus erat. Reperiuntur Arbores Terminales apud Paulum ICtum et indiscrete Arbores lapidesve Terminales dixêre ICti legg. 1. 3. ff. de Term.… … Hofmann J. Lexicon universale
ARBORES Frugiferae — in hostico non succidendae, ex Lege, Deuter. c. 20. v. 19. velut oliva, palma, pomum. Fructus licite comedebatur; arbore, ut in humanos usus fructum postea itidem ferret, servandâ. At si arbor omnino streilis esset, aut sie fructum ferret… … Hofmann J. Lexicon universale
ARBORES Fulguritae — dictae sunt fulmine percussae. Fulguris enim nomine mdium Latinitatis aevum fulmen indigitavit, imo et antiquior aetas: qui publica fulgura condit. In ceremonia inprimis condendorum fulgurum, Fulgura, magis dici solita, quam fulmina, Plinius l.… … Hofmann J. Lexicon universale
ARBORES Infelices — quarum mentio in veteri illa horrendi carminis Lege, caput obnubito, infelici arbore suspendito, etc. hâbitae sunt olim omnes, quae fructum nigrum aut nigram baccam ferunt. Tarquitius Priscus in ostentario Arborario: Ficum atrum, quaeque baccam… … Hofmann J. Lexicon universale
ARBORES Insitivae — vide infra Insitivae … Hofmann J. Lexicon universale
ARBORES Laniferae — vide infra Byssus, Cucurbita, Lanugo … Hofmann J. Lexicon universale
ARBORES Sacrivi — vide infra in Sacrivi … Hofmann J. Lexicon universale
arbores — ar·bo·res (ärʹbə rēz ) n. Plural of arbor2. * * * … Universalium
arbores — ar·bo·res (ahr borґēz) [L.] plural of arbor … Medical dictionary
FELICES Arbores — festo fructiferae, sicut infrugiferae infelices, dictae sunt, ex Catone. In specie felices Macrob. Sat. l. 2. c. 16. esse putantur, quercus, aesculus, ilex, suber, fagus, corylus, sorbus, ficus alba, pirus, malus, vitis, prunus, cornus, lotus,… … Hofmann J. Lexicon universale