Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

apologus

  • 1 apologus

        apologus ī, m, ἀπόλογοσ, a fable after the manner of Aesop, an apologue.
    * * *
    narrative, story; fable, tale

    Latin-English dictionary > apologus

  • 2 apologus

    ăpŏlŏgus, i, m., = apologos.
    I.
    A narrative:

    apologum agere,

    Plaut. Stich. 4, 1, 32; so id. ib. 4, 1, 38 and 64.—More freq.,
    II.
    A fable after the manner of Æsop, an apologue' narrationes apologorum, Cic. de Or. 2, 66, 264; so id. Inv. 1, 17; Auct. ad Her. 1, 6; Quint. 6, 3, 45; Gell. 2, 29.

    Lewis & Short latin dictionary > apologus

  • 3 fabula

    1.
    fābŭla, ae, f. [fari], a narration, narrative, account, story; the subject of common talk.
    I.
    In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose;

    syn.: narratio, fasti, annales, res gestae, historia): additur fabulae, quo vulgo Sabini aureas armillas brachio laevo habuerint, pepigisse eam, etc.,

    Liv. 1, 11, 8:

    poëticae (opp. incorrupta rerum gestarum monumenta), id. praef. § 6: Ummidius, qui tam (non longa est fabula) dives, ut, etc.,

    Hor. S. 1, 1, 95; id. Ep. 1, 2, 6:

    mutato nomine de te fabula narratur,

    id. S. 1, 1, 70:

    asinaeque paternum Cognomen vertas in risum et fabula flas,

    the common talk, town's talk, id. Ep. 1, 13, 9; cf.:

    heu me, per urbem Fabula quanta fui!

    id. Epod. 11, 8:

    fabula (nec sentis) tota jactaris in urbe,

    you are talked of all over the city, Ov. Am. 8, 1, 21; cf. Suet. Aug. 70; id. Dom. 15; Mart. 3, 14:

    habes omnes fabulas urbis,

    Plin. Ep. 8, 18, 11:

    nova fabula,

    the news, Juv. 1, 145:

    semper formosis fabula poena fuit,

    Prop. 2, 32, 26 (3, 30, 26 M.):

    a diverticulo repetatur fabula,

    let us return to our story, Juv. 15, 72.—
    B.
    Transf., conversation (post-Aug.):

    ut fabulas quoque eorum et disputationes et arcana semotae dictionis penitus exciperem,

    conversations, Tac. Or. 2:

    praeceptores cum auditoribus suis fabulas habent,

    id. ib. 29; cf.:

    cum inter fabulas privatas sermo esset ortus, quanti, etc.,

    in private conversation, Lampr. Heliog. 25.—With a dependent clause:

    ne id accidat, quod cuipiam Thraco venisse usu, fabula est,

    is related, Gell. 19, 12, 6.—
    2.
    In vulg. lang. (like the Germ. Geschichte), affair, concern, matter:

    sed quid ego aspicio? quae haec fabula'st?

    what sort of an affair is this? Plaut. Pers. 5, 2, 11; Ter. And. 4, 4, 8.
    II.
    In partic. (freq. and class.), a fictitious narrative, a tale, story (syn.: apologus, narratio): narrationum tris accepimus species, fabulam, quae versatur in tragoediis atque carminibus non a veritate modo, sed etiam a forma veritatis remota, argumentum... historiam, etc., Quint. 2, 4, 2:

    haec res agetur nobis, vobis fabula,

    Plaut. Capt. prol. 52:

    peregrino narrare fabulas,

    id. Men. 5, 1, 24:

    num igitur me cogis etiam fabulis credere? quae delectationis habeant quantum voles... auctoritatem quidem nullam debemus nec fidem commenticiis rebus adjungere, etc.,

    Cic. Div. 2, 55, 113; cf.:

    fictis fabulis,

    id. Mil. 3, 8:

    antiquitas recepit fabulas, fictas etiam nonnumquam incondite,

    id. Rep. 2, 10; cf.:

    a fabulis ad facta venire,

    id. ib. 2, 2 fin.:

    minor fabulis habetur fides,

    id. ib. 2, 10:

    saepe fabulis fidem firmare (consuerant),

    Suet. Rhet. 1 med.;

    Liv. praef. § 6: non fabula rumor Ille fuit,

    Ov. M. 10, 561:

    fabulam inceptat,

    Ter. And. 5, 4, 22:

    quid tamen ista velit sibi fabula, ede,

    Hor. S. 2, 5, 61:

    fabulae!

    mere stories! stuff! nonsense! Ter. Heaut. 2, 3, 95; id. And. 1, 3, 19:

    ne convivialium fabularum simplicitas in crimen duceretur,

    Tac. A. 6, 11 fin.:

    sufficiunt duae fabulae, an tertiam poscis?

    Plin. Ep. 2, 20, 9.—In apposition:

    jam te premet nox fabulaeque Manes (= fabulosi, inanes),

    Hor. C. 1, 4, 16:

    civis et manes et fabula fies,

    Pers. 5, 152:

    nos jam fabula sumus,

    Ter. Hec. 4, 3, 14.—So of idle tales:

    ineptas et aniles fabulas devita,

    Vulg. 1 Tim. 4, 7 al.—
    B.
    Of particular kinds of poetry.
    1.
    Most freq., a dramatic poem, drama, play (syn.:

    ludus, cantus, actio, etc.): in full, fabula scaenica,

    Amm. 28, 1, 4;

    or, theatralis,

    id. 14, 6, 20:

    fabula ad actum scenarum composita,

    Quint. 5, 10, 9; cf. id. 11, 3, 73 sq.:

    Livianae fabulae non satis dignae, quae iterum legantur. Atque hic Livius primus fabulam, C. Clodio Caeci filio et M. Tuditano Cos. docuit,

    produced, Cic. Brut. 18, 72; v. doceo, II. init.; cf.: fabulam dare, under do, II. H.; so,

    facere,

    Varr. L. L. 5, 8:

    neque histrioni ut placeat, peragenda fabula est,

    Cic. de Sen. 19, 70:

    securus, cadat an recto stet fabula talo,

    Hor. Ep. 2, 1, 176:

    neve minor neu sit quinto productior actu Fabula,

    id. A. P. 190:

    M. Pacuvii nova fabula,

    Cic. Lael. 7, 24:

    Terentii,

    Hor. S. 1, 2, 21:

    Attae,

    id. Ep. 2, 1, 80 et saep.:

    in fabulis stultissima persona,

    Cic. Lael. 26, 100 et saep.— Transf.:

    non solum unum actum, sed totam fabulam confecissem,

    Cic. Phil. 2, 14, 34.—
    2.
    A fable (cf. apologus):

    fabularum cur sit inventum genus Brevi docebo, etc.,

    Phaedr. 3, prol. 33:

    quae (res) vel apologum, vel fabulam vel aliquam contineat irrisionem,

    Cic. Inv. 1, 17, 25:

    nota illa de membris humanis adversus ventrem discordantibus fabula,

    Quint. 5, 11, 19 (shortly before, fabella) et saep.—Prov.: Lupus in fabula (like the Engl., talk of the devil, and he will appear), of a person who comes just as we are talking about him, Ter. Ad. 4, 1, 21; Cic. Att. 13, 33, 4; so,

    lupus in sermone,

    Plaut. Stich. 4, 1, 71.
    2.
    făbŭla, v. fabulus.

    Lewis & Short latin dictionary > fabula

  • 4 praesum

    (α).
    With dat.:

    omnibus Druidibus praeest unus,

    Caes. B. G. 6, 12:

    qui oppido praeerat,

    id. ib. 2, 6:

    regionibus,

    id. ib. 5, 22:

    provinciae,

    Sall. C. 42, 3:

    censor factus, severe praefuit ei potestati,

    Nep. Cat. 2, 3:

    classi,

    to have the command of the fleet, Caes. B. C. 3, 25:

    exercitui,

    id. ib. 3, 57:

    alicui negotio,

    to have charge of it, to carry it on, id. ib. 3, 61:

    ei studio,

    Cic. de Or. 1, 55, 235:

    artificio,

    id. Fin. 4, 27, 76:

    vigiliis,

    to superintend, Sall. C. 30, 6:

    regiis opibus,

    Nep. Con. 4, 3:

    rebus regiis,

    id. Phoc. 3, 4:

    statuis faciendis,

    Cic. Verr. 2, 2, 59, § 144:

    aedibus, i. e. aedilem esse,

    Dig. 1, 2, 2: mercimoniis, Cod. 5, 5, 7.—
    (β).
    Absol.:

    praeesse in provinciā,

    to be governor, Cic. Verr. 2, 3, 77, § 180.—
    II.
    Transf.
    A.
    To be the chief person, to take the lead in any thing:

    non enim paruit ille Ti. Gracchi temeritati, sed praefuit,

    Cic. Lael. 11, 37:

    qui non solum interfuit his rebus, sed etiam praefuit,

    id. Fam. 1, 8, 1:

    illi crudelitati non solum praeesse, verum etiam interesse,

    id. Att. 9, 6, 7.—
    B.
    To protect, defend ( poet.):

    stant quoque pro nobis, et praesunt moenibus Urbis,

    Ov. F. 5, 135.—Hence, praesens, entis ( abl. sing. of persons usually praesente; of things, praesenti), adj.
    A.
    That is before one, in sight or at hand, present, in person (rarely of the immediate presence of the speaker or writer, for which the proper case of hic is used; cf. Krebs, Antibarb. p. 908, and v. infra):

    assum praesens praesenti tibi,

    I am with you, Plaut. Most. 5, 1, 27: non quia ades praesens, dico hoc, because you happen to be present, Ter. Ad. 3, 3, 39:

    quo praesente,

    in whose presence, Cic. de Or. 1, 24, 112:

    quod adest quodque praesens est,

    id. Off. 1, 4, 11; so,

    nihil nisi praesens et quod adest,

    id. Fin. 1, 17, 55:

    vivi atque praesentes,

    id. Off. 1, 44, 156:

    praesens tecum egi,

    myself, in person, id. Fam. 2, 7, 4:

    perinde ac si ipse interfuerit, et praesens viderit,

    id. Inv. 1, 54, 104:

    praesens sermo,

    communication by word of mouth, id. Q. Fr. 2, 8, 1:

    praesens in praesentem multa dixerat,

    id. Att. 11, 12, 1; Ter. Ad. 4, 5, 34: praesente for praesentibus (ante-class.): praesente amicis, Pompon. ap. Don. ad Ter. Eun. 4, 3, 7; so, testibus, id. ap. Non. 154, 17:

    his,

    Att. ib. 154, 19:

    suis,

    Fenest. ib. 154, 20:

    omnibus,

    Nov. ib. 154, 23: legatis, Varr. ap. Don. Ter. Eun. 4, 3, 7: nobis, Ter. ib.—
    2.
    Esp., of time:

    narratio praeteritarum rerum aut praesentium,

    Cic. Part. Or. 4, 13:

    non solum inopia praesentis, sed etiam futuri temporis,

    Caes. B. C. 1, 52 init.:

    praesens tempus futuri metu perdere,

    Sen. Ep. 24, 1:

    tempus enim tribus partibus constat, praeterito, praesente, futuro,

    id. ib. 124, 17.—Esp. in opp. to other times referred to:

    quanta tempestas invidiae nobis si minus in praesens tempus... at in posteritatem impendeat,

    Cic. Cat. 1, 9, 22:

    et reliqui temporis recuperandi ratio, et praesentis tuendi,

    id. Att. 8, 9, 3:

    et consiliorum superiorum conscientiā et praesentis temporis moderatione me consoler,

    id. Fam. 9, 16, 6; id. Fl. 1, 3.—Very rarely alone, of the times of the writer or speaker. as opp. to the times of which he speaks:

    quod pietas principis nostri praesentium quoque temporum decus fecit,

    Quint. 3, 7, 9:

    vive moribus praeteritis, loquere verbis praesentibus,

    now in use, Gell. 1, 10, 4.—Also of a time spoken of, present to the mind, existing:

    movit Scipionem cum fortuna pristina viri, praesenti fortunae conlata,

    Liv. 30, 13, 8:

    populo erat persuasum, et adversas superiores et praesentes secundas res accidisse, etc.,

    Nep. Alcib. 6, 2:

    praetor factus non solum praesenti bello,

    id. Them. 2, 1:

    et praesens aetas et posteritas deinde mirata est,

    Curt. 9, 10, 28:

    praesentem saevitiam melioris olim fortunae recordatione allevabant,

    Tac. A. 14, 63: in praesens tempus, and more freq. absol., in praesens, for the present:

    pleraque differat, et praesens in tempus omittat,

    Hor. A. P. 44; so (opp. in posteritatem) Cic. Cat 1, 9, 22:

    si fortuna in praesens deseruit,

    Tac. H. 4, 58; cf.:

    laetus in praesens animus,

    Hor. C. 2, 16, 25: ad praesens tempus, or simply ad praesens, for the present:

    Harpagus ad praesens tempus dissimulato dolore,

    for the moment, Just. 1, 5, 7:

    quod factum aspere acceptum ad praesens, mox, etc.,

    at the time, Tac. A. 4, 31; 40:

    munimentum ad praesens, in posterum ultionem,

    id. H. 1, 44; Suet. Tit. 6:

    vocem adimere ad praesens,

    for a short time, Plin. 8, 22, 34, § 80: praesenti tempore and in praesenti, at present, now:

    praesenti tempore,

    Ov. F. 3, 478:

    haec ad te in praesenti scripsi, ut speres,

    Cic. Fam. 2, 10, 4:

    in praesenti,

    Nep. Att. 12, 5; Liv. 34, 35, 11.—Prov.: praesenti fortuna pejor est futuri metus, Ps.-Quint. Decl. 12, 15.— Subst.: praesentĭa, ĭum, n., present circumstances, the present state of affairs:

    cum hortatur ferenda esse praesentia,

    Suet. Aug. 87:

    praesentia sequi,

    Tac. H. 4, 59:

    ex praeteritis enim aestimari solent praesentia,

    Quint. 5, 10, 28:

    sed penitus haerens amor fastidio praesentium accensus est,

    Curt. 8, 3, 6.—Esp., in phrase in praesentia (sc. tempora), for the present, at this time, under present circumstances:

    hoc video in praesentia opus esse,

    Cic. Att. 15, 20, 4:

    providere quid oneris in praesentia tollant,

    id. Verr. 2, 3, 1, § 1:

    quae in praesentia in mentem mihi venerunt,

    id. Fam. 4, 5, 1; id. Fin. 5, 8, 21; Liv. 31, 22, 8; 33, 27, 10; 33, 28, 6; Tac. Agr. 31; 39; Suet. Tib. 22; id. Claud. 4; Ter. Phorm. 5, 2, 14; Plin. 12, 3, 7, § 14.—Very rarely in praesentia, at hand, on hand, on the spot:

    id quod in praesentia vestimentorum fuit, arripuit,

    Nep. Alcib. 10, 5; cf.: in re praesenti, infra: in rem praesentem venire, to go to the place itself, go to the very spot, for the sake of a closer examination, Cic. de Or. 1, 58, 250:

    in rem praesentem venias oportet, quia homines amplius oculis quam auribus credunt,

    Sen. Ep. 6, 5: in rem praesentem perducere audientes, to transport one's hearers to the very spot, Quint. 4, 2, 123: in re praesenti, in the place itself, on the spot:

    in re praesenti, ex copiā piscariā consulere, quid emam, aequom est,

    when I am on the spot, Plaut. Cas. 2, 8, 65; Liv. 40, 9:

    eodem anno inter populum Carthaginiensem et regem Masinissam in re praesenti disceptatores Romani de agro fuerunt,

    id. 40, 17; Quint. 6, 2, 31:

    praesenti bello,

    while war is raging, Nep. Them. 2, 1; so sup.:

    quod praesentissimis quibusque periculis desit,

    Quint. 10, 7, 1; and comp.:

    jam praesentior res erat,

    Liv. 2, 36, 5.—
    B.
    That happens or is done immediately, immediate, instant, prompt, ready, direct:

    praesens poena sit,

    the punishment might be instant, Cic. Div. 2, 59, 122:

    preces,

    immediate, not delayed, Prop. 2, 23, 64 (3, 28, 12):

    mercari praesenti pecuniā,

    with ready money, cash, Plaut. Capt. 2, 2, 8; Cic. Clu. 12, 34:

    numerare praesentes denarios ducentos,

    Petr. 109:

    nummi,

    id. 137:

    supplicium,

    instant execution, Tac. A. 1, 38:

    Maelium praesenti morte multavit,

    Flor. 1, 26:

    praesens debitum,

    Dig. 12, 1, 9; 20, 1, 13: praesenti die dari, in ready money:

    quoties in obligationibus dies non ponitur, praesenti die pecunia debetur,

    ib. 45, 1, 41:

    libertatem aut praesenti die, aut sub condicione dare,

    ib. 28, 7, 22.—Hence, adv.: prae-sens (opp. in diem), forthwith, immediately:

    si, cum in diem mihi deberetur, fraudator praesens solverit,

    in ready money, in cash, Dig. 42, 9, 10:

    quod vel praesens vel ex die dari potest,

    ib. 7, 1, 4.—
    C.
    That operates immediately or quickly, instant, prompt, efficacious, powerful (i. q. valens):

    praesens auxilium oblatum est,

    Cic. Verr. 2, 4, 49, § 107:

    non ulla magis praesens fortuna laborum est,

    no more effective cure for their troubles, Verg. G. 3, 452:

    quo non praesentius ullum, Pocula si quando saevae infecere novercae,

    id. ib. 2, 127:

    si quid praesentius audes,

    more effective, bolder, id. A. 12, 152:

    praesentissimum remedium,

    Col. 6, 14; Plin. 28, 5, 14, § 53.—With objectclause:

    o diva... Praesens vel imo tollere de gradu Mortale corpus, vel, etc.,

    mighty, able, Hor. C. 1, 35, 2.—
    D.
    Of disposition or character, present, collected, resolute:

    animo virili praesentique ut sis, para,

    Ter. Phorm. 5, 8, 64:

    si cui virtus animusque in pectore praesens,

    Verg. A. 5, 363:

    animus acer et praesens,

    Cic. de Or. 2, 20, 84:

    non plures, sed etiam praesentioribus animis,

    Liv. 31, 46:

    praesentissimo animo pugnare, Auct. B. Alex. 40: Crassus, ut praesens ingenio semper respondit,

    Plin. 17, 1, 1, § 4.—
    E.
    Present, aiding, favoring, propitious:

    Hercules tantus, et tam praesens habetur deus,

    Cic. Tusc. 1, 12, 28; id. N. D. 2, 2, 6; 3, 5, 11:

    deus,

    Ter. Phorm. 2, 2, 31; cf.:

    tu dea, tu praesens, nostro succurre labori,

    Verg. A. 9, 404:

    modo diva triformis Adjuvet, et praesens ingentibus adnuat ausis,

    Ov. M. 7, 178.— Comp.:

    nihil illo (praesagio) praesentius,

    Flor. 4, 7, 9.—
    F.
    Appropriate, pertinent, timely:

    praesens hic quidemst apologus,

    Plaut. Stich. 4, 1, 38; cf.:

    en hercle praesens somnium,

    id. Mil. 2, 4, 41.

    Lewis & Short latin dictionary > praesum

См. также в других словарях:

  • Apolŏgus — (v. gr.), 1) erdichtete Erzählung zur Veranschaulichung einer moralischen Lehre; daher 2) so v.w. Fabel, bes. 3) in weiterer Bedeutung eine Erzählung ed. Fabel, wo die Handelnden u. Redenden nicht blos aus der Menschen u. Thierwelt, sondern auch… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • apologue — [ apɔlɔg ] n. m. • 1490; lat. d o. gr. apologus ♦ Petite fable visant essentiellement à illustrer une leçon de morale. ⇒ 1. parabole. « l apologue est la démonstration d une maxime par un exemple » (Faguet). ● apologue nom masculin (latin… …   Encyclopédie Universelle

  • apolog — APOLÓG, apologuri, s.n. Scurtă povestire (în versuri sau în proză) care cuprinde o învăţătură morală practică, prezentată în formă alegorică. v. fabulă. – Din fr. apologue, lat. apologus. Trimis de cata, 07.03.2004. Sursa: DEX 98  apológ s. n.,… …   Dicționar Român

  • Apólogo — (Del lat. apologus < gr. apologos, cuento.) ► adjetivo 1 Referente a la fábula. SINÓNIMO apológico ► sustantivo masculino 2 LITERATURA Composición literaria de la que se extrae una enseñanza moral. SINÓNIMO fábula * * * apólogo, a …   Enciclopedia Universal

  • apologue — noun Etymology: French, from Latin apologus, from Greek apologos, from apo + logos speech, narrative Date: circa 1555 an allegorical narrative usually intended to convey a moral …   New Collegiate Dictionary

  • Strait of Hormuz — The Strait of Hormuz ( fa. تنگه هرمز Tangeh ye Hormoz , ar. مضيق هرمز Madīq Hurmuz ) is a narrow, strategically important waterway between the Gulf of Oman in the southeast and the Persian Gulf in the southwest. On the north coast is Iran and on… …   Wikipedia

  • Jean de Roquetaillade — Johannes de Rupescissa may also refer to Cardinal Jean de La Rochetaillée Jean de Roquetaillade [John of Roquetaillade, Johannes de Rupescissa, Giovanni da Rupescissa.] (date of birth unknown; d. probably at Avignon, 1362) was a French Franciscan …   Wikipedia

  • Apŏlog — (v. gr.), s. Apologus …   Pierer's Universal-Lexikon

  • apologue — apologal, adj. /ap euh lawg , log /, n. 1. a didactic narrative; a moral fable. 2. an allegory. [1545 55; ( < MF) < L apologus < Gk apólogos fable. See APO , LOGUE] * * * …   Universalium

  • John of Roquetaillade (de Rupescissa) — • Franciscan alchemist, date of birth unknown; d. probably at Avignon, 1362 Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. John of Roquetaillade (De Rupescissa)     John of Roquetaillade (de Rupescissa) …   Catholic encyclopedia

  • John of Roquetaillade —     John of Roquetaillade (de Rupescissa)     † Catholic Encyclopedia ► John of Roquetaillade (de Rupescissa)     Franciscan alchemist, date of birth unknown; d. probably at Avignon, 1362. After pursuing the study of philosophy for five years at… …   Catholic encyclopedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»