-
1 annona
1) собственно годовой сбор, съестные припасы, особенно хлеб (tit. D. 48, 12. 1. 18 § 8. D. 50, 4. 1. 2. D. 50, 11. tit. C. 1, 52);praefectus annonae (1. 13 D. 48, 2. 1. 3 § 2. D. 48, 12);
cura annonae (1. 1 § 2. D. 50, 4. 1. 1 C. 1, 18), ann. arctiorem praebere, быть скупым в раздаче хлеба (1. 17. D. 16, 2); отсюда crimen actioris ann. (1. 53. D. 5, 1.);
annonae civiles s. publicae обозн. со времени императора Константина а) годовые съестные припасы, которые давались даром заслуженным лицам (tit. C. 11, 24);
2) провиант (1. 43 § 1. D. 13, 7. 1. 7 pr. D. 49, 5. tit. C. 12, 38). 3) привоз хлеба (1. 5 § 3. D. 50, 6.). 4) рыночная цена (1. 3 pr. D. 48, 12. 1. 8 D. 50, 1. 1. 5. pr. D. 50, 8);b) пшеничный хлеб, который раздавался в Риме и Константинополе бесплатно известным владельцам недвижимых имуществ (1, 6 § 1. C. 5, 9. 1. un. § 7 C. 5, 13. 1. 12. C. 6, 24).
annonam attentare et vexare, вздорожить хлеб (1. 6 pr. D. 47, 11); - annonam fraudere;
5) поземельная подать, состоящая в произведениях земли (1. 32 § 6. D. 26, 7. tit. C. 10, 16).contra ann. facere, заниматься перекупкою хлеба, барышничеством (1. 1. 2. pr. D. 48, 12).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > annona
-
2 comprimo
com-primo, pressi. pressum, ere [ premo ]1) сжимать, стискивать (digitos C; in pugnum manus compressa Q; dentes C)compressis manibus sedere погов. L — сидеть со сжатыми руками, т. е. сложа руки (ничего не делать)2) смежить, сомкнуть, закрыть (oculos Q, O CC)3) сдавливать ( serpentem C); выжимать (immodicos humores Sen; spengiam manu CC); сужать ( nares Lcr)4) воен. смыкать ( ordines L)5) закреплять (alvum, ventrem CC)7) насиловать (aliquam vi c. L)8) задерживать, припрятывать, не выпускать на рынок (annonam L; frumentum C)9) утаивать, не разглашать, скрывать (delicta C; famam alicujus rei L): затаивать ( odium C)10) сдерживать ( risum Pt); замедлять ( gressum V)animam c. Ter — задержать (затаить) дыханиеalicui linguam c. погов. Pl — зажимать кому-л. рот11) остановить, задержать ( hostem Cs lacrunas alicujus bAl); укрощать, смирять ( audaciam alicujus C); умерять ( cupiditates iracundiasque C); подавлять ( seditionem L)se c. Pl — обуздывать себя, сдерживаться -
3 erogo
ē-rogo, āvī, ātum, āre1) выплачивать, выдавать, расходовать (pecuniam ex aerario C; annonam Dig)e. pecuniam in aliquid C — издержать (израсходовать) деньги на что-л.2) уничтожать, истреблять ( tot innocentes Tert)3) упрашивать, склонять просьбами ( precibus erogatus Ap)4) взыскивать, собирать ( tributa vectigaliaque bAfr) -
4 excandefacio
ex-candefacio, fēcī, factum, ere1) зажигать, нагревать, перен. воспламенять ( aliquem cupiditate Vr — in tmesi)2) ( о ценах) взвинчивать (e. annonam Vr) -
5 expedio
ex-pedio, īvī (iī),ītum, īre [ pes ]1)а) распутывать ( nodum C); высвобождать ( gressum Ap)e. se — выпутаться (ex laqueis C; turbā, v. l. ex turbā Ter)e. se crimine Ter — оправдаться в обвиненииб) развязывать (restim Ap; aliquem illigatum H)2)а) освобождать, избавлять (aliquem ex servitute Pl; aliquem aliquā re или ab, de и ex aliquā re C etc.); помогать, вызволятьe. errantem nemori O — вывести заблудившегося из чащиб) поставить на ноги, вылечить ( aegrōtum CC); благополучно провести ( aliquem per acuta belli H)3) налаживать, обеспечивать ( rem frumentariam Cs); достигать, одерживать ( victoriam Cs)4) вынимать, доставать (Cerĕrem— sc. panem — canistris V); приготовлять (virgas C; arma Cs, V, T; pecunias Su)5) снаряжать, оснащать (naves Cs, T; classem bAl); приводить в боевой порядок ( legiones Cs); подготовлять ( agrum sationibus faciendis Col)6) приводить в порядок, улаживать ( negotia C)e. sarcinulam Pt — уложить свои вещиe. nomina sua C — оплатить свои долгиe. salutem C — обеспечить безопасность, спасти жизньse e. — приготовиться ( ad pugnam L)7) бросать, метать (discum, jaculum H)9) приводить в исполнение, осуществлять ( consilia sua T)10) ликвидировать, сбывать, продавать (musti annonam Col; scruta Pt)11) (тж. verbo e. Ter) излагать, сообщать, рассказывать (aliquid и de aliquā re Pl, Ter, V etc.; originem alicujus rei T; alicujus rei causam V, T)12) содействовать, благоприятствовать13) impers. expĕdit полезно, выгодно ( si ita expedit C) -
6 flagello
āvī, ātum, āre [ flagellum ]1) бить плетью, бичевать ( aliquem Su)2) молотить ( messem pertĭcis PM)4) попридерживать, не выпускать ( arca flagellat opes M)5) взвинчивать цены, спекулировать (f. annonam PM) -
7 incendo
in-cendo, cendī, cēnsum, ere [одного корня с candeo ]1) зажигать, поджигать, сжигать (facem, domum Sen; urbem C); возжигать ( aram V)2) разжигать, топить ( fornacem lignis Col)3) перегревать ( caput in sole CC)4) воспламенять, разгорячать, раздражать, возбуждать (aliquem, animum alicujus, cupiditatem C; aliquem ad aliquam rem C; incendi ad studia gloriā C; incensus amore animus V)equum calcaribus i. Hirt — дать шпоры коню5) потрясать ( caelum clamore V)7) подстрекать, возмущать, натравливать ( aliquem in aliquem C)8) огорчать, расстраивать ( aliquem querelis V)9) озарять, освещать ( luna incensa radiis solis C)10) украшать ( digitos vivis gemmis St)11) повышать в цене ( annonam Vr)12) разрушать, губить ( genus alicujus Pl) -
8 levo
I lēvo, āvī, ātum, āre [ levis I ]1) делать гладким, выравнивать, сглаживать, полировать (cubilia Vr; tigna Lcr)2) ослаблять, смягчать ( aspĕra H)II levo, āvī, ātum, āre [ levis II ]1)перен. уменьшать, смягчать, ослаблять (metum, curam C; vim morbi QC; dolōrem consolando C; omen V); умалять (fidem H; auctoritatem C); устранять, заглаживать ( injurias Cs); снимать ( suspicionem C)б) исцелять ( morbum alicui Pl); утолять ( sitim O)viam sermōne l. V — коротать путь в беседеl. aliquem aliquā re и alicujus rei — избавлять (освобождать) кого-л. от чего-л. (aliquem onĕre, metu, aere aliēno C; aliquem omnium labōrum Pl)2) удешевлять (annōnam C; frugum pretia T)3) спасать, избавлять ( aegrum ex praecipĭti H)4)а) лишать ( nemus fronde V)l. aliquem aliquā opinione C — заставить кого-л. отказаться от какого-л. мненияб) снимать ( capĭti decus L)l. vincula (manĭcas V) alicui O — снять с кого л. оковы5) давать отдых, освежать, подкреплять (corpora Tib, C etc.; membra O; artūs fessos H)l. aliquem auxilio V — оказывать помощь (помогать) кому-л.6) ободрять, утешать, радовать (me levavit adventus tuus C)levari luctu alicujus O — радоваться чужому горю,7) поднимать ( arma super capĭte L); снимать ( aliquid furcā O); вынимать, вытаскивать ( piscem arundĭne extra aquam PM); вздымать (mare levatur L; aqua levata vento L)l. se или pass. levari — подниматься, вставать ( de caespite O)l. membra cubĭto O — приподнявшись облокотитьсяl. se alis Col, L etc. — подняться на крыльях, взлететьl. ictum H — отвести (отразить) удар8) взыскивать, взимать ( tribūtum Dig)9) прочищать ( dentes lentisco M) -
9 praesto
I prae-sto, stitī, stitum, āre1) стоять впереди или выше, быть лучше, выделяться, превосходить (alicui Ter, C, inter aliquos C или aliquem aliquā re Nep, L; praestat honesta mors turpi vitae Nep)2) доставлять, предоставлять, давать ( alicui voluptatem C); поставлять (annonam C; milites Eutr); даровать (pacem, honores Eutr); выплачивать (stipendium exercitui L, T; dimidium tributorum Eutr)p. caput fulminibus Lcn — подставлять свою голову под молнии, т. е. рисковать своей жизнью3) проявлять (benevolentiam C; magnam virtutem Cs; amorem H); оказывать (alicui debitum honorem C); выказывать, обнаруживать ( mobilitatem equitum Cs)4) соблюдать ( fidem C); сохранять (aliquem incolumem H; consuetudinem C); хранить ( silentium L); исполнять (promissum QC, L); выполнять, осуществлять ( rem maximam PJ); удерживать ( aliquem finibus certis C)sententiam p. C — подавать голосalicui mare tutum p. C — сделать море безопасным для кого-л.terga p. T — обратить тыл, бежатьalicui justa p. QC — воздать кому-л. последние почестиaliquem salvum p. C — спасти кого-л.vicem alicujus p. Sl — замещать кого-л.se p. — оказываться, показывать себя (se p. dignum alicui rei C)5) ручаться, брать на себя ответственность, отвечать, гарантировать ( nihil in vitā praestandum C)p. alicui aliquid C — принимать на себя ответственность перед кем-л. за что-л.6) impers. praestat предпочтительнее, лучше ( praestat nobis — или nos — mori, quam servire C)est ubi damnum praestet facere, quam lucrum Pl — бывает, что убыток приходится предпочесть (нечестной) прибылиII praestō adv. [ prae + situs ]тут, под рукой, наготове, в состоянии готовности (ubique et omnibus p. esse Sen)p. esse alicui C etc. — находиться у кого-л. или быть в чьём-л. распоряжении, служить (помогать) кому-л.hirundĭnes aestivo tempore p. sunt rhH. — с наступлением весны ласточки прилетают -
10 tempero
āvī, ātum, āre [ tempus I \]1) умерять, смягчать ( amara lento risu H); подогревать (aquam ignibus, H); охлаждать ( nimios calores C); увлажнять ( scatebris arentia arva V)2) смешивать (в надлежащем соотношении), сочетать (в правильной пропорции) ( acūta cum gravibus C); соединять ( tria in unam speciem C); составлять, приготовлять (vinum PM; pocula H; venēnum Su)3) устраивать, организовывать H; упорядочивать ( rem publicam et institutis et legibus C)t. citharam nervis O — настраивать кифаруt. ungues St — острить когти ( о тигре)4) управлять ( mare ac terras H); руководить ( delīrum senem H)5) сдерживать, ослаблять ( iras V); регулировать ( annonam Su)6)а) быть умеренным, знать меру ( in aliquā re и alicui rei)t. amōri suo Pt — обуздывать свою страстьб) воздерживаться ( ab injuriā Cs)non t. (quin, quomĭnus) C, T, PM etc. — не удержаться (от)t. alicui и ab aliquo C, L — щадить кого-л.vix (a) lacrĭmis t. L, V с — трудом удерживать слёзыt. risu (=risui) L — сдерживать смехoculis t. L — отводить взгляд, но тж. QC удерживаться от слёз7) укрощать, взнуздывать ( ora — sc. equorum — frenis H) -
11 attentare
1) нападать, посягать на, pudicitiam, honorem (l. 15 § 20. 39 D. 47, 10), sententiam (1. 23 § 1 D. 12, 6), annonam (см. s. 4). 2) пробовать (1. 8 C. 2,6).Латинско-русский словарь к источникам римского права > attentare
-
12 carus
дорогой, а) ценный: annonam cariorem facere (1. 2 pr. D. 48, 12);caro (sc. pretio) vendere (1. 13 § 3 D. 19, 1);
b) милый, дорогой (1. 5 D. 34, 1. 1. 1 § 3 D. 48, 18).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > carus
-
13 erogare
1) выплачивать, выдавать, издерживать: nihil erogare de suo, в противоп. non acquirere (1. 5 § 5 D. 5, 3); (1. 33 D. 9, 2); (1. 73 D. 17, 2);cum nihil de bonis erogatur, valere donationem (1. 5 § 16 D. 24, 1); (1 4 § 1 D. 48, 10); (1. 25 § 16 D. 5, 3); (1. 122 § 2 D. 30);
emtionis causa erogatum (1. 27 D. 21, 1);
erog. bona. sua in fraudem futurae actionis, тратить (1. 68 § 1 D. 17, 2);
erog. in aliquem, употреблять (1. 58 D. 5, 3. 1 5 § 14 D. 25, 3);
alimenta in ventrem erogata (1. 1 § 7 D. 25, 6); также = impendere, convertere s. 3 (1. 14 § 3. 1. 46 § 2 D. 11, 7. 1. 7 § 3. 1. 20. 21 D. 15, 3. 1. 9 § 2 D. 42, 5);
erogatum in aedificia (1. 13 § 22 D. 19, 1); (1. 1 § 19 D. 35, 2); (1. 7 pr. D. 14, 1). Erogatio, pacxoдование, издержки: administratio, sive cum s. umtu, sive sine erogatione contingens (1. 14 pr D. 50, 4); (1. 5 pr. D. 50, 6);
magna erog. facta in tectoria (1. 40 pr. D. 39, 2);
2) разделять, распределять: erogatio, раздача: erogare annonam (1. 18 § 8 D. 50, 4);erog. annua = praestatio (1. 10 § 1 D. 33, 1).
erogatio militaris annonae (tit. C. 12, 38);
erog. per susceptores facta (1. 9 eod.);
erogator, поставщик провианта (1. 16 § 1. 3 eod.).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > erogare
-
14 fraildare
обманывать, fraudandorum creditorun consilium (1. 67 § 1. 2 D. 36. 1. 1. 4 § 19 D. 40. 5. 1. 10 § 14. 1. 17 § 1 D. 42, 8. 1. 10 pr. § 1 eod.);exceptio fraudatorum credit. (1. 9 § 5 D. 12, 2. 1. 7 § 10 D. 2, 14. 1. 3 § 3 D. 17, 2);
fraudare legem, edictum, обойти закон (1. 42 pr. D. 29, 2. 1. 64 § 1 D. 35, 1);
fraudatum vectigal, fraudatus census, тайный привоз товаров, утайка пошлин (1. 8 pr. D. 39, 4. 1. 1 C. 9, 41);
fraud. annonam publicam - contra anuonam facere, заниматься перекупкой хлеба, барышничать хлебом (1. 1. 2. pr. D. 48, 12);
fraudare aliquem aliqua re, лишать кого, hereditate (1. 2. D. 28, 4. 1. 26 § 2 D. 40, 5 1. 4 D. 47, 11).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > fraildare
-
15 onerare
1) нагружать, навьючивать, plus iusto se oner. (1. 7 § 2 D. 9, 2. 1. 27 § 23 eod. 1. 1 § 4 D. 9, 1);on. parietem (1. 40 § 1 D. 39, 2);
2) обременять, res, quae onerabant magis hereditatem, quam fructui erant (1. 20 § 12 D. 5, 3. 1. 1 § 20 D. 37, 9);onerata navis (1. 61 § 1 D. 19, 2. 1. 21 § 5 D. 47, 2).
on. annonam, поднимать цену на что-нб. (1. 6 D. 47, 11);
on. pudorem, verecundiam, оскорблять, нарушать (1. 20 D. 3, 2. 1. 17 C. 2, 12);
opinionem alicuius (1. 13 eod.);
mendaciis apud Principem oner. aliquem, подозревать, = gravare (1. 1 pr. D. 49, 4); тк. обозн. oner. aliquem = deteriorem facere conditionem alicuius (1. 1 § 2 D. 42, 6. 1. 154 pr. D. 50, 17); особ. возлагать на кого обязанность, обязывать кого к известным действиям, animalia, quae noxam commiserunt, non ultra nos solent onerare, quam ut noxae ea dedamus (1. 7 § 1 D. 39, 2. 1. 4 pr. D. 11, 1. 1. 13 § 1 D. 31. 1. 1 § 11 D. 36, 3. 1. 41 § 1 D. 32. 1. 98 eod.);
duplicis dolis (1. 34 § 5 D. 31. 1. 16 D. 33, 4. 1. 67 § 5 D. 31. 1. 7 D. 38, 4. 1. 16 § 3 D. 36, 1. 1. 6 § 1 D. 32. 1. 66 pr. D. 3l. § 8 eod. cf. 1. 36 § 1 D. 33, 2. 1. 11 § 6 D. 35, 2. 1. 6 § 5 D. 36, 1. 1. 5 § 8 D. 37, 5. 1. 1 § 5. 1. 2 § 2 D. 44, 5. 1. 39 § 1 D. 9, 4. 1. 14 § 1 D. 36, 3. 1. 44 pr. D. 38, 2);
sumptibus (1. 32 § 5 D. 26, 7);
usuris se oner. (1. 9 § 4 eod.);
onerari tutela (1. 32 § 2 D. 26, 2. 1. 2 § 32 D. 38, 17. 1. 13 § 7 D. 3, 2).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > onerare
-
16 suscipere
1) брать на себя (1. 17 § 2. 5 D. 26, 1);suscepta tutela (1. 40. 41 § 2. 1. 45 § 1 eod. I. 30 § 1 eod. 1. 39 § 8 D. 27, 7. 1. 5 pr. D. 44, 7. 1. 33 § 4 D. 3, 3. 1. 27 pr. D. 9, 4. 1 58 pr. D. 17, 1. 1. 5 pr. § 1 D. 46, 7);
causam. litem (1. 19 pr. D. 2, 1. 1. 8 § 2. 3. 1. 64. 69 D. 3, 3);
actionem, indicium, = excipere s. 2. I. 2 § 3. 1. 3. 52 pr. D. 5, 1. 1. 7 § 1. 1. 20 § 5 D. 5, 3);
intentionem (1. 9 § 6 D. 10, 4. 1. 7 § 6 D. 26, 7);
onus (1. 61. 99 D. 29, 2. 1. 76 § 1 D. 31);
aes alienum (1. 32 pr. D. 16, 1. 1. 8 D. 14, 5. 1. 17 D. 4, 2. 1. 2 § 5 D. 16, 1. 1. 45 pr. D. 17, I. 1. 9 § 1 D. 45, 2);
fideiussionem (1. 94 § 3 D. 46, 3. 1. 13 § 7. cf. 1. 46 § 1. D. 49, 14. 1. 1 § 1 D. 3, 3. ?. 1 § 1. 1. 6 § 1. 1. 12 § 7. 1. 17 § 3. 1. 22 § 11. D. 17, 1);
2) принимать, признавать, suscip. hereditatem (1. 1 D. 5, 6. 1. 57 § 1 D. 36, 1. 1. 16 § 8. 1. 79 eod.);depositum (1. 5 pr. D. 16, 3. 1. 8 § 3 D. 43, 26).
bona (1. 50 § 1 D. 40, 4);
pignora (1. 2 D. 20, 1);
3) брать, получать (1. 55 D. 3, 3. 1. 4 pr. D. 12, 1);nomina (1. 35. 44 pr. D. 26, 7).
res donatas (1. 32 § 1 D. 3, 5);
suscip. annonam (1. 18 § 8 D. 50, 4);
4) принимать дождевую воду в каплях, при городском сервитуте (1. 17 § 3 D. 8, 2). 5) = recipere, напр. suscip. servum, fugitivum alienum (1. I § 2 D. 11, 3. 1. 49. § 3 D. 47, 2. 1. 1 C. 12, 46). 6) защищать, помогать (1. 1 C. 9, 30). 7) зачать, приживать, partus suscepti (1. 77 § 17 D. 31);aurnm, species (1. 1. 3 C. 10, 70. 1. 4 C. 11, 64).
8) усыновлять, взять на себя воспитание, suscip. filium alienum (1. 132 pr. D. 45, 1. 1. 17 § 9 D. 50, 1). 9) выражать, заявлять vota susc. (1, 233 § 1 D. 50, 16).suscip. liberos (1. 5 § 7 D. 50, 6. 1. 12 § 3. 1. 25 D. 23, 2. 1. 9 D. 49, 15. 1. 7 D. 37, 8. 1. 7 pr. D. 38, 6).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > suscipere
-
17 vexare
тревожить, мучить, vexari febri (1. 53 D. 21, 1);iniuriis (1. 6 § 5 D. 1, 18);
iudiciis (1. 13 § 4 D. 5, 3. 1. 6 D. 4, 4);
vex. annonam, барышничать;
audaciam vexare, быть смелым (1. 3 C. Th. 9, 24).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > vexare
См. также в других словарях:
ANNONA — annonam … Abbreviations in Latin Inscriptions
ANNONAOSTISPROCAUG — annonam Ostiis procuratori Augusti … Abbreviations in Latin Inscriptions
ANNONA, ab ANNONIS — in eo differt, quod annonae sint panes, annonâ vero etiam aliae species cellariae continebantur. Unde legimus apud Lamprid. in Severo c. 41. Aulicum ministerium in id contraxit, ut essent tot homines in officiis singulis, quot necessitas… … Hofmann J. Lexicon universale
ANNONAE Praefectus — Romae extraordinarius fuit Magistratus, ab Aedili Cereali, qui ordinarius erat, distinctus. Fuit eius munus, videre ne plebs annonae caritate ac inopiâ laboraret, verum ut panis suppeteret affatim, pondereque iustô ac munditie debitâ veniret.… … Hofmann J. Lexicon universale
vivre — I. Vivre, Viuere, Peruiuere, AEtatem agere, siue degere, Auras viþtales carpere, Vitam agere, agitare, colere, incolere, degere, ducere, tolerare, Animam trahere, Esse in vita, Inter homiþnes agere, Ducere spiritum, Frui, Vita frui, Communi… … Thresor de la langue françoyse
ANNONA Militaris — quam sollicite curata olim, indicat Lamprid. in Alexandro Severo c. 15. cum de Imperatore hoc, Annonam, inquit, militum diligenter inspexit. Pro quo verbo respexit habemus, quod proprium huic rei, apud Vulcatium Gallicunum in Avidio Cassio, c. 5 … Hofmann J. Lexicon universale
Papirius Aelianus — Gneus Papirius Aelianus Aemilius Tuscillus, fue un político romano miembro del Ordo Senatorius y de origen hispano que desarrolló su cursus honorum durante el siglo II, sirviendo a los emperadores Adriano y Antonino Pío, alcanzando el honor del… … Wikipedia Español
Kastell Aalen — Karte mit allen Koordinaten: OSM, Google oder Bin … Deutsch Wikipedia
ACTUARIUS — I. ACTUARIUS Medicus Graecus; quem inter Medicos incertae aetatis collocat Voss. de Philosoph. c. 13. II. ACTUARIUS officii nomen: sic enim proprie olim appellati, qui annonam a susceptoribus accipiebant, dato pittacio, in quo continebatur,… … Hofmann J. Lexicon universale
ANNONAE Civicae — item Annonae Publicae, dicti sunt tit. Cod. de Annonis civ. panes, qui plebi Constantinopolit. olim Imperatoriâ liberalitate quottidie distribuebantur. l. 8. eod. tit. Annonas civicas in Urbe Constantinopol. scholae scutariorum et scutariorum… … Hofmann J. Lexicon universale
ANNONARIUS — in LL. Wisigoth. dicitur erogator et dispenator annonae, i. e. Officialis seu Magistratus, qui in singulis civitatibus aut castellis militibus annonam sine fraude exhiberi curabat. Vide supra. In Monsteriis quoque Annonaria Praepositura occurrit … Hofmann J. Lexicon universale