anddyri

* * *

n. porch.

* * *

(gen. annar, pl. annir), f.

1) work, business, trouble; harin var í mikilli önn, very busy; fá e-m önn, to give one trouble;

2) pl. annir, working season, esp. the hay-making season (en þetta var of annir).

f. for önd = anddyri (?).

* * *

m. = ofn (q. v.) according to pronunciation; óns-hús, n. a close stove, Bs. ii. 256.

* * *

f. porch, = anddyri.

(gen. andar, pl. endr and andir), f. duck (fundu þeir þar andir margar; endr ok elptr).

(gen. andar, dat. önd and öndu; pl. andir), f.

1) breath; draga öndina, to draw breath; verpa, varpa öndu, to draw a sigh;

2) breath, life; týna öndu, to lose breath, die; fara öndu e-s, to put to death;

3) soul; fela guði önd sína á hendi, to give over one’s soul into God’s hands.

* * *

f., gen. andar, pl. endr and andir, and so in mod. usage; [A. S. ened; Dutch eend; O. H. G. anut; Germ. ente; Dan. and, pl. ænder; Lat. anas, anatis; Gr. νηττα]:—a duck, Edda (Gl.); flaug mikill fjöldi anda (gen. pl.) … eina öndina, Art. 38; endr ok elptr, Karl. 477; vali, álptir, gæss ok andir, Grág. ii. 346, passim; brim-önd, töpp-önd.

COMPDS: andaregg, andarfygli, andarsteggi.

f., gen. andar; spelt önn, Skm. l. c.; [and-, p. 19, col. 2]:— a porch = and-dyri, prop. the place opposite the door; skynda út at andar, Bjarn. (in a verse); síðan gékk hann eptir gólfi ok útar í öndina, ok lét fyrir lokuna, Lv. 60; ok er þau kóma fram um dyrr, gékk hón í öndina gegnt úti-dyrum ok kembir þar Oddi syni sínum, Eb. 92; vertú sem þistill þrunginn í önn (= önd) ofan verða, Skm. 31; see þröngva.

f., gen. andar, dat. öndu, and abbreviated önd; pl. andir; [önd and andi (p. 20) are twin words, for the origin see anda, to which add the Scot. aind or aynd]:—the breath; önd gaf Óðinn, Vsp.; en er barnit skaut upp öndu, Ó. H. 122; var þá niðri öndin ( no sign of breathing), síðan skaut hón upp öndinni, began to draw breath, Bs. i. 378; tók hann önd í kafi ( under water) svá at hann drakk eigi, 355; hann tók aldri til andar, ii. 225; draga öndina, to draw breath, ísl. ii. 413; Armóði var við andhlaupi ( choking), en er hann fékk öndunni frá ser hrundit, Eg. 553; varpa mædiliga öndinni, to draw a deep breath, Orkn. 140; öndunni, Nj. 272; kona varp öndu, to draw a deep sigh, Bkv. 2. 29; meðan í önd hixti, Am. 39; hann rann … skrefaði, meðan hann þolði önd einu sinni, in one breath, Rb. 482; hence the mod. phrase, þola önn (sic) fyrir e-t, to hold one’s breath for anxiety; nú þrýtr öndin, the breath is stopped, Fas. i. 204.

2. breath, life; öndin blaktir á skari, blaktir önd í brjósti, the breath (life) flutters in the breast; ef maðr hrapar svá grepti, at kviðr berr at önd sé í brjósti, K. Þ. K. 26; skal hann heldr eta kjöt en fara öndu sinni fyrir matleysi … svá skal hann eta, at hann ali önd sína við, 130; þá skal hann kjöt eta ok bjarga svá öndu sinni, N. G. L. i. 12; fugla, kvikenda ok hverrar lifandi andar, every living soul, Stj.; at eigi saurgisk andir yðrar, 317; andar gustr, a gush of breath, 17: týna öndu, to lose breath, die, Hkv. Hjörv. 37, Skv. 3. 58; fara öndu e-s, to put to death, Sdm. 25; krefi Guð hann andar sinnar, if God call him, Sks. 720, N. G. L. iii. 79; Guð krafði konung andar, Fms. xi. (in a verse); áðr Guð kveddi andar hans, D. N. iii. 165; þá menn er sjálfir spilla öndu sinni, to spill one’s breath, commit suicide, N. G. L. i. 13.

3. eccl. the soul; aldri hafði önd mín tvá líkami, Fms. iv. 121; önd þjófs á krossi, Pr. 67; þau fálu Guði önd sína á hendi, Nj. 201; mín önd miklar Dróttinn og minn andi gladdist í Guði heilsu-gjafara mínum, Luke i. 46 (Vídal.); andar-dauði, spiritual death, Greg. 42; andar-dauðr, spiritually dead, 6l; andar-heilsa, hreinson, kraptr, hefnd, siðr, synd, þorsti, soul’s health, cleansing, … thirst, Hom. 4, 45, 73, Greg. 5, Mar., MS. 623. 19, Stj. 29; andar-sýn, soul’s sight, a vision, Karl. 553, Bs. ii. 11; andar-gjöf, a spiritual gift, id.; andar-kraptr, 153; andar-sár, mental wounds, Bs. i.

COMPDS: andardráttr, andarvana.

* * *

(gen. annar, pl. annir), f.

1) work, business, trouble; harin var í mikilli önn, very busy; fá e-m önn, to give one trouble;

2) pl. annir, working season, esp. the hay-making season (en þetta var of annir).

f. for önd = anddyri (?).

* * *

= önd, a porch, vestibule, Skm. 31.

* * *

(gen. annar, pl. annir), f.

1) work, business, trouble; harin var í mikilli önn, very busy; fá e-m önn, to give one trouble;

2) pl. annir, working season, esp. the hay-making season (en þetta var of annir).

f. for önd = anddyri (?).

* * *

f. an obsolete word, some part of a sword, the tip or the chape (?), Edda (Gl.); önnar (unnar Cod. wrongly) tunga, the tongue of the önn, i. e. the sword’s blade, Landn. (in a verse); in Hkv. Hjörv. 9 the true reading, we believe, is ‘önn’ er í oddi for ‘ógn;’ hjalt, hugró, önn, egg, valböst all being parts of a sword.

f., gen. annar, pl. annir: [one is tempted to trace this word to the Goth. aþn and ataþni = ἐνιαυτός, a year; if so, the original sense would be a season, time, and work, business the derived; see annt, anna, amboð]:—a working season; en þetta var of annir, the hay-making season, Bs. i. 339; ef maðr fiskir um annir, ok gengr í grið at vetri, Grág. i. 151; hálfan mánuð um annir, 152; á miðil anna skal löggarð göra, in the time between two working seasons, ii. 261; þat heitir anna í millum, Gþl. 410 (onne millom, Ivar Aasen), the time between two working seasons, e. g. between ploughing time and hay-making, or fencing and hay-making, or the like; vár-önn, the sowing season; löggarðs-önn or garð-önn, the fencing season; hey-önn, the hay season; garðlags-önn, Grág. ii. 261; tún-annir, q. v.

2. work, business; hann var í mikilli önn, very busy, Fms. iv. 119; önn ok erfiði, Gísl. 17; önga önn né starf skaltú hafa fyrir um búnað þinn … skal ek þat annask, Ld. 86; hafa önn ok umhyggju fyrir e-u, id., Fms. i. 291; önn fékk jötni orðbæginn halr, Hým. 3; henni var mikil önn á um ferðir Arons, Bs. i. 539; bera önn fyrir e-u, to take care of, 686; skulu vér nú önn hafa at langvistir órar skili aldregi, Hom. (St.); ala önn fyrir e-u, to care for, provide for, maintain; vera önnum kafinn, to be overwhelmed with work; vera í önnum, to be busy; í óða-önn, and the like. ☞ In the phrase, þola önn fyrir e-n, önn seems to be = önd = breath; see önd and þola.

n. vestibule (= anddyri).