Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

ambi-

  • 41 ambō

        ambō ambae, ambō, acc m. ambō or ambōs, num.    [cf. ambi-], both (of a pair or couple): duae res... quae ambae: (duo) senatores, qui ambo: ut eos ambos fallam, T.: ambo florentes aetatibus, Arcades ambo, V.: Se satis ambobus Teucrisque venire Latinisque, V.—For duo: partīs ubi se via findit in ambas, the two, V.

    Latin-English dictionary > ambō

  • 42 ambulō

        ambulō āvī, ātus, āre    [am- (for ambi) + BA-], to walk, walk about, take a walk: ambulando contrivi diem, T.: in sole: satis ambulatum est.—To go, travel, march: biduo septingenta milia passuum.— To traverse: maria: vias, O.: in ius ambula, go to law, T.—Of gait, to march around, strut about: superbus, H.: tunicis demissis, H.
    * * *
    ambulare, ambulavi, ambulatus V INTRANS
    walk, take a walk, go on foot; travel, march; go about, gad; parade, strut

    Latin-English dictionary > ambulō

  • 43 amb-ūrō

        amb-ūrō ūssī, ūstus, ere    [ambi + uro], to burn round, scorch, singe, consume: hic (Verres) sociorum ambustus incendio: Terret ambustus Phaethon avaras Spes, H.—Jestingly: tribunus ambustus, singed: libris Ambustus propriis, on a funeral pile of his own books, H.: torris, i. e. still burning, V.—Meton., to injure by cold, benumb: ambusti vi frigoris, Ta. — Fig., P. pass., singed, injured, damaged: fortunarum mearum reliquias: damnatione collegae prope ambustus, L.

    Latin-English dictionary > amb-ūrō

  • 44 amiciō

        amiciō —, ictus, īre    [am- (for ambi-) + iacio], to throw around, wrap about: quo (pallio) amictus est: velis amicti: nube umeros amictus, H.— Fig., to cover, wrap, surround: quidquid chartis amicitur, H.: ulmi amicti vitibus, O.
    * * *
    I
    amicire, amicui, amictus V TRANS
    clothe, cover, dress; wrap about; surround; veil; clothe with words
    II
    amicire, amixi, amictus V TRANS
    clothe, cover, dress; wrap about; surround; veil; clothe with words

    Latin-English dictionary > amiciō

  • 45 amplus

        amplus adj. with comp. and sup.    [am- (for ambi-) + PLE-], of large extent, great, ample, spacious, roomy: domus, V.: civitas, Cs., C.: porticūs, V.: ter amplum Geryonem... compescit, H.: amplum et excelsum signum, broad and tall: collis castris parum amplus, not broad enough, S.: amplissima curia.—Meton., abundant, numerous, great, full, copious, large: res familiaris: divitiae, H.: dimissis amplioribus copiis, the greater part of the troops, Cs.: ampliores copias expectare, larger reinforcements, Cs.: ut is amplior numerus esset: commeatus spe amplior, S.: amplissima pecunia.—Fig., ample, great, strong, violent: morbus amplior factus, T.: metus: spes, S.: pro amplissimis meritis (honos).—Of external appearance, etc., magnificent, splendid, glorious: praemia: funus, N.: res gestae, S.: honores, H.: occasio calumniae: orator, eminent: munus aedilitatis amplius: ut ampliore quam gerebat dignus haberetur (sc, potestate), S.: funere ampliore efferri, L.: monumentum quam amplissimum facere: mihi gratiae verbis amplissimis aguntur, in the handsomest terms.—In opinion or judgment, illustrious, noble, renowned, distinguished, glorious: familia: Etruscae gentis regem amplum Tuscis ratus, a proud thing for, L.: sibi amplum esse urbem ab se captam frequentari, L.: parvi et ampli, small and great, H.: amplissimo genere natus, Cs.: honos et nomen: ut quisque est genere copiisque amplissimus, Cs.—Esp.: amplissimus, most honorable (of a high office or an illustrious man): amplissimum collegium decemvirale: res gestae: vir.—Of an orator, copious; see also amplius.
    * * *
    ampla -um, amplior -or -us, amplissimus -a -um ADJ
    great, large, spacious, wide, ample; distinguished, important, honorable

    Latin-English dictionary > amplus

  • 46 Ampsānctus (Am-)

        Ampsānctus (Am-) ī, m    [see ambi-], all hallowed (sc. lacus), a lake of Italy, noted for pestiferous exhalations.—Poet.: valles (of the entrance to the infernal regions), V.

    Latin-English dictionary > Ampsānctus (Am-)

  • 47 ampulla

        ampulla ae, f    [ambi + olla], a vessel for liquids, with two handles, a flask, bottle, jar.—Of inflated discourse, swelling words, bombast: proicit ampullas, H.
    * * *
    bottle, jar, flask for holding liquids; inflated expressions, bombast

    Latin-English dictionary > ampulla

  • 48 anceps

        anceps cipitis, abl. cipitī, adj.    [an- (for ambi-) + CAP-], that has two heads, two-headed: Ianus, O.: acumen, two-peaked, O.—Meton., double, twosided: securis, two-edged, O.: bestiae quasi ancipites in utrāque sede viventes, amphibious: ancipiti contentione districti, on both sides: ancipiti proelio pugnatum est, i. e. both in front and in the rear, Cs.: ancipiti premi periculo, N.: periculum anceps (erat), S.: ancipitem pugnam hostibus facere, i. e. by horse and foot, Ta.: metus, et ab cive et ab hoste, twofold, L.: munimenta, facing both ways, L.—Fig., double, twofold propter ancipitem faciendi dicendique sapientiam: ius, the uncertainty of the law, H.—Wavering, doubtful, uncertain, unfixed, ambiguous, undecided: fortuna belli: oraculum, L.: proelium, L.: Mars, indecisive, L.: bellum ancipiti Marte gestum, L.: fides, Cu.— Ellipt.: sequor hunc, Lucanus an Apulus, anceps (sc. ego), i. e. of uncertain origin, H.—Dangerous, hazardous, perilous, critical: locus: viae, O.: periculum, Ta.: quia revocare eos anceps erat, L.—As subst n., danger, hazard, peril: facilius inter ancipitia clarescunt, Ta.
    * * *
    (gen.), ancipitis ADJ
    two headed/fold/edged/meanings; faces two directions/fronts; doubtful; double

    Latin-English dictionary > anceps

  • 49 ānfrāctus

        ānfrāctus ūs, m    [am- (for ambi-) + FRAG-], a recurving, turning, bending round: quae (figura) nihil incisum anfractibus habere potest: solis, a circuit.—Esp., a tortuous way, circuitous route: si nullus anfractus intercederet, Cs.: longior, N.: litorum, L.—Fig., of style, circumlocution, prolixity.—Intricacies: iudiciorum.
    * * *
    I
    anfracta, anfractum ADJ
    curving, curved, bent
    II
    bend, curvature; circuit, (annual) round, orbit; spiral, coil; circumlocution

    Latin-English dictionary > ānfrāctus

  • 50 anquīrō

        anquīrō sīvī, sītus, ere    [am- (for ambi-) + quaero], to seek on all sides, look about, search after: aliquem: omnia, quae sunt, etc.—Fig., to inquire diligently, examine into: alqd: conducat id necne: quid valeat id, anquiritur: de alio.— Esp., to conduct a judicial inquiry: de perduellione, L. — To prosecute (with gen. or abl. of the punishment): cum capitis anquisissent, L.: pecuniā anquirere, for a fine, L.
    * * *
    anquirere, anquisivi, anquisitus V
    seek, search diligently after, inquire into, examine judicially; indict

    Latin-English dictionary > anquīrō

  • 51 antestor

        antestor ātus, ārī, dep.    [an- (for ambi-) + testor], in law, to call as a witness, summon to testify (the summoner said, licet antestari? the summoned offered his ear to be touched): Licet antestari? Ego vero Oppono auriculam, H.—In gen., to call to witness, invoke: te.
    * * *
    antestari, antestatus sum V DEP

    Latin-English dictionary > antestor

  • 52 am

    am- and am, prep., v. ambi-.

    Lewis & Short latin dictionary > am

  • 53 amb

    amb-, v. ambi-.

    Lewis & Short latin dictionary > amb

  • 54 ambages

    ambāges, is, f. (nom. and gen. sing. dub., though mentioned in Charis. p. 25 P. and found in Tac. H. 5, 13 MS.; but found in abl. sing.:

    ambage,

    Ov. H. 7, 149; Plin. 2, 9, 6, § 41; Val. Fl. 1, 227; also,

    ambagine,

    Manil. 4, 304; the plur. is complete, gen. ambagum, Ov. M. 7, 761; cf. Schneid. Gr. II. p. 403) [ambi-ago], a going round, a roundabout way ( poet.; in prose only postAug.; syn.: ambago, sinus, flexus, circuitus).
    I.
    Lit.: variarum ambage viarum (of the windings of the labyrinth), Ov. M. 8, 161; cf.:

    dolos tecti ambagesque resolvit,

    Verg. A. 6, 29:

    (Luna) multiformi ambage torsit ingenia contemplantium,

    Plin. 2, 9, 6, § 41:

    itinerum ambages,

    id. 36, 13, 19, § 2:

    longis ambagibus,

    Claud. IV. Cons. Hon. 226.—
    II.
    Of speech.
    A.
    Circumlocution, evasion, digression:

    ambages mitte,

    Plaut. Cist. 4, 2, 81; so id. Ps. 5, 1, 10 (not elsewh. in Plaut.): ambages mihi Narrare occipit, * Ter. Heaut. 2, 3, 77:

    per ambages et longa exorsa tenere,

    Verg. G. 2, 46; Liv. 9, 11 fin.:

    ne te longis ambagibus morer,

    Hor. Ep. 1, 7, 82:

    missis ambagibus,

    without circumlocution, directly, id. S. 2, 5, 9; Ov. M. 3, 692; 10, 19.—
    B.
    Obscurity, ambiguity (as kindr. with ambiguus).—So of the Theban Sphinx:

    immemor ambagum,

    Ov. M. 7, 761; id. F. 4, 261.—Of the lang. of oracles:

    ambage nexa Arcana tegere,

    Sen. Oedip. 218:

    eā ambage Chalcedonii monstrabantur,

    Tac. A. 12, 63; 2, 54.—Also transf. to actions:

    per ambages,

    in an obscure, enigmatical manner, Liv. 1, 56; 1, 54; Plin. 19, 8, 53, § 169.

    Lewis & Short latin dictionary > ambages

  • 55 ambarvalis

    ambarvālis, e, adj. [ambi-arvum], that goes around the fields: ambarvales hostiae dicebantur, quae pro arvis a duobus fratribus sacrificabantur, Paul. ex Fest. p. 5 Müll.; cf. Macr. S. 3, 5:

    ambarvale sacrificium dicitur, quod arva ambiat victima,

    Serv. ad Verg. E. 3, 77; cf. arvalis.

    Lewis & Short latin dictionary > ambarvalis

  • 56 ambe

    ambe-, insepar. prep., v. ambi-.

    Lewis & Short latin dictionary > ambe

  • 57 ambecisus

    ambĕcīsus, ūs, m. [ambi-caedo], a cutting around, a rounding off:

    ancilia dicta ab ambecisu,

    Varr. L. L. 7, § 43 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > ambecisus

  • 58 an

    1.
    ăn, conj. [etym. very obscure; v. the various views adduced in Hand, I. p. 296, with which he seems dissatisfied; if it is connected with the Sanscr. anjas, = Germ. ander, = Engl. other, we may comp. the Engl. other and or with the Germ. oder, = or]. It introduces the second part of a disjunctive interrogation, or a phrase implying doubt, and thus unites in itself the signif. of aut and num or -ne, or, or whether (hence the clause with an is entirely parallel with that introduced by num, utrum, -ne, etc., while aut forms only a subdivision in the single disjunctive clause; utrum... aut—an... aut, whether... or, etc.; cf. Ochsn. Eclog. p. 150; v. also aut).
    I.
    In disjunctive interrogations.
    A.
    Direct.
    a.
    Introd. by utrum (in Engl. the introd. particle whether is now obsolete, and the interrogation is denoted simply by the order of the words):

    Utrum hac me feriam an ab laevā latus?

    Plaut. Cist. 3, 10:

    sed utrum tu amicis hodie an inimicis tuis Daturu's cenam?

    id. Ps. 3, 2, 88; id. Pers. 3, 1, 13; id. Trin. 1, 2, 138; id. Cas. 2, 4, 11:

    Utrum sit annon voltis?

    id. Am. prol. 56:

    quid facies? Utrum hoc tantum crimen praetermittes an obicies?

    Cic. Div. in Caecil. 30 sq.:

    in plebem vero Romanam utrum superbiam prius commemorem an crudelitatem?

    id. Verr. 1, 122; id. Deiot. 23; id. Fam. 7, 13:

    Utrum enim defenditis an impugnatis plebem?

    Liv. 5, 3. —And with an twice:

    Utrum hoc signum cupiditatis tuae an tropaeum necessitudinis atque hospitii an amoris indicium esse voluisti?

    Cic. Verr. 2, 115; id. Imp. Pomp. 57 sq.; id. Rab. 21.—With an three times:

    Utrum res ab initio ita ducta est, an ad extremum ita perducta, an ita parva est pecunia, an is (homo) Verres, ut haec quae dixi, gratis facta esse videantur?

    Cic. Verr. 2, 61; 3, 83; id. Clu. 183; Liv. 21, 10; and seven times in Cic. Dom. 56-58.—With -ne pleon. (not to be confounded with cases where utrum precedes as pron.; as Cic. Tusc. 4, 4, 9):

    sed utrum tu masne an femina es, qui illum patrem voces?

    Plaut. Rud. 1, 2, 16; id. Bacch. 1, 1, 42; id. Stich. 5, 4, 26:

    Utrum studione id sibi habet an laudi putat Fore, si etc.,

    Ter. Ad. 3, 3, 28:

    Utrum igitur tandem perspicuisne dubia aperiuntur an dubiis perspicua tolluntur?

    Cic. Fin. 4, 24, 67.—And affixed to utrum, but rarely:

    Utrumne jussi persequemur otium... an hunc laborem etc.,

    Hor. Epod. 1, 7; Plin. 17, 1, 1, § 4; Quint. 12, 1, 40.—
    b.
    Introduced by -ne:

    quid fit? seditio tabetne an numeros augificat suos?

    Enn. Trag. Rel. p. 23 Rib.:

    servos esne an liber?

    Plaut. Am. 1, 1, 186:

    idne agebas, ut tibi cum sceleratis an ut cum bonis civibus conveniret?

    Cic. Lig. 18; 23:

    custosne urbis an direptor et vexator esset Antonius?

    id. Phil. 3, 27; id. Mur. 88; id. Sull. 22.—

    So with an twice,

    Cic. Cat. 1, 28; id. Att. 16, 8;

    and five times,

    id. Balb. 9.—
    c.
    Introduced by nonne:

    Nonne ad servos videtis rem publicam venturam fuisse? An mihi ipsi fuit mors aequo animo oppetenda?

    Cic. Sest. 47; id. Sex. Rosc. 43 sq.; id. Dom. 26; 127.—So with an twice, Cic. Phil. 11, 36.—
    d.
    Introduced by num:

    si quis invidiae metus, num est vehementius severitatis invidia quam inertiae pertimescenda?

    Cic. Cat. 1, 29; id. Mur. 76; id. Sest. 80:

    Num quid duas habetis patrias an est illa patria communis?

    id. Leg. 2, 2.—
    e.
    Without introductory particle:

    quid igitur? haec vera an falsa sunt?

    Cic. Ac. 2, 29, 95:

    quid enim exspectas? bellum an tabulas novas?

    id. Cat. 2, 18:

    ipse percussit an aliis occidendum dedit?

    id. Sex. Rosc. 74; id. Verr. 2, 106; id. Imp. Pomp. 53; id. Phil. 2, 27:

    eloquar an sileam?

    Verg. A. 3, 37:

    auditis an me ludit amabilis Insania?

    Hor. C. 3, 4, 5.—So an twice, Cic. Mil. 54;

    three times,

    Plin. Ep. 2, 8;

    and six times,

    Cic. Rab. 14; id. Pis. 40.—
    B.
    Indirect.
    a.
    Introduced by utrum:

    quid tu, malum, curas, Utrum crudum an coctum edim?

    Plaut. Aul. 3, 2, 16; id. Cist. 4, 2, 11; id. Bacch. 3, 4, 1; id. Mil. 2, 3, 74:

    quaero, si quis... utrum is clemens an inhumanissimus esse videatur,

    Cic. Cat. 4, 12:

    agitur, utrum M. Antonio facultas detur an horum ei facere nihil liceat,

    id. Phil. 5, 6; id. Sex. Rosc. 72; id. Imp. Pomp. 42; id. Verr. 1, 105.
    So once only in Vulg.
    aut for an: Loquimini de me utrum bovem cujusquam tulerim aut asinum, 1 Reg. 12, 3.—And with -ne pleon.:

    res in discrimine versatur, utrum possitne se contra luxuriem parsimonia defendere an deformata cupiditati addicatur,

    Cic. Quinct. 92:

    numquamne intelleges statuendum tibi esse, utrum illi, qui istam rem gesserunt, homicidaene sint an vindices libertatis?

    id. Phil. 2, 30.—
    b.
    Introduced by -ne:

    Fortunāne an forte repertus,

    Att. Trag. Rel. p. 159 Rib. agitur autem liberine vivamus an mortem obeamus, Cic. Phil. 11, 24; id. Verr. 4, 73; id. Mil. 16:

    nunc vero non id agitur, bonisne an malis moribus vivamus etc.,

    Sall. C. 52, 10.—So with an three times, Cic. Or. 61.—
    c.
    Introduced by an:

    haud scio an malim te videri... an amicos tuos plus habuisse,

    Cic. Pis. 39.—
    d.
    Without introd. particle:

    ... vivam an moriar, nulla in me est metus,

    Enn. Trag. Rel. p. 72 Rib.:

    vivat an mortuus sit, quis aut scit aut curat?

    Cic. Phil. 13, 33; 3, 18; id. Sex. Rosc. 88; id. Red. in Sen. 14.—
    C.
    Sometimes the opinion of the speaker or the probability inclines to the second interrogative clause (cf. infra, II. E.). and this is made emphatic, as a corrective of the former, or rather, or on the contrary:

    ea quae dixi ad corpusne refers? an est aliquid, quod te suā sponte delectet?

    Cic. Fin. 2, 33, 107:

    Cur sic agere voluistis? An ignoratis quod etc.,

    Vulg. Gen. 44, 15.—Hence, in the comic poets, an potius:

    cum animo depugnat suo, Utrum itane esse mavelit ut... An ita potius ut etc.,

    Plaut. Trin. 2, 2, 31: id. Stich. 1, 2, 18; id. Trin. 2, 2, 25:

    an id flagitium est, An potius hoc patri aequomst fieri, ut a me ludatur dolis?

    Ter. Eun. 2, 3, 94.—
    D.
    The first part of the interrogation is freq. not expressed, but is to be supplied from the context; in this case, an begins the interrog., or, or rather, or indeed, or perhaps (but it does not begin an absolute, i. e. not disjunctive, interrog.): De. Credam ego istuc, si esse te hilarem videro. Ar. An tu esse me tristem putas? (where nonne me hilarem esse vides? is implied), Plaut. As. 5, 1, 10: Ch. Sed Thaïs multon ante venit? Py. An abiit jam a milite? Ter. Eun. 4, 5, 7:

    An ego Ulixem obliscar umquam?

    Att. Trag. Rel. p. 199 Rib.:

    An parum vobis est quod peccatis?

    Vulg. Josh. 22, 17:

    est igitur aliquid, quod perturbata mens melius possit facere quam constans? an quisquam potest sine perturbatione mentis irasci?

    Cic. Tusc. 4, 24, 54; cf. id. Clu. 22; id. Off. 3, 29: Debes hoc etiam rescribere, sit tibi curae Quantae conveniat Munatius; an male sarta Gratia nequiquam coit...? or is perhaps, etc., Hor. Ep. 1, 3, 31 K. and H. —So esp. in Cic., in order to make the truth of an assertion more certain, by an argumentum a minore ad majus:

    cur (philosophus) pecuniam magno opere desideret vel potius curet omnino? an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo pecuniam ducere, nostrates philosophi non potuerunt?

    Cic. Tusc. 5, 32, 89 sq.:

    An vero P. Scipio T. Gracchum privatus interfecit, Catilinam vero nos consules perferemus?

    id. Cat. 1, 1; so id. Rab. Perd. 5; id. Phil. 14, 5, 12 Muret.; id. Fin. 1, 2, 5, ubi v. Madv.—It sometimes introduces a question suggested by the words of another: He. Mane. Non dum audisti, Demea, Quod est gravissimum? De. An quid est etiam anplius? Is there then etc., Ter. Ad. 3, 4, 21:

    sed ad haec, nisi molestum est, habeo quae velim. An me, inquam, nisi te audire vellem censes haec dicturum fuisse?

    Cic. Fin. 1, 8, 28; 2, 22, 74; id. Tusc. 5, 26, 73; 5, 12, 35; id. Brut. 184; id. Fat. 2, 4; v. Madv. ad Cic. Fin. 1, 8, 28.—It sometimes anticipates an answer to something going before: At vero si ad vitem sensus accesserit, ut appetitum quendam habeat et per se ipsa moveatur, quid facturam putas? An ea, quae per vinitorem antea consequebatur, per se ipsa curabit? shall we not say that, must we not think that etc., Cic. Fin. 5, 14, 38, ubi v. Madv.—
    E.
    An non. and in one word, annon (in direct questions more freq. than necne):

    isne est quem quaero an non?

    Ter. Phorm. 5, 6, 12:

    Hocine agis an non?

    id. And. 1, 2, 15:

    Tibi ego dico an non?

    id. ib. 4, 4, 23:

    utrum sit an non voltis?

    Plaut. Am. prol. 56:

    utrum cetera nomina in codicem accepti et expensi digesta habes annon?

    Cic. Rosc. Com. 3 al. —Also in indirect questions = necne, q. v.:

    abi, vise redieritne jam an non dum domum,

    Ter. Phorm. 3, 4, 5:

    videbo utrum clamorem opere conpleverint, an non est ita,

    Vulg. Gen. 18, 21; 24, 21.—
    F.
    An ne, usually written anne, pleon. for an.
    a.
    In direct questions:

    anne tu dicis quā ex causā vindicaveris?

    Cic. Mur. 26. —
    b.
    In indirect questions:

    nec. aequom anne iniquom imperet, cogitabit,

    Plaut. Am. 1, 1, 19; id. Ps. 1, 1, 122:

    percontarier, Utrum aurum reddat anne eat secum simul,

    id. Bacch. 4, 1, 4:

    Nam quid ego de consulato loquar, parto vis, anue gesto?

    Cic. Pis. 1, 3:

    cum interrogetur, tria pauca sint anne multa,

    id. Ac. 2, 29:

    Gabinio dicam anne Pompeio, an utrique,

    id. Imp. Pomp. 19, 57; so id. Or. 61, 206:

    Quid enim interest, divitias, opes, valetudinem bona dicas anne praeposita, cum etc.,

    id. Fin. 4, 9, 23 Madv.; August. ap. Suet. Aug. 69 al. (for the omission of the second disjunctive clause or the particle necne representing it, v. utrum;

    instances of this usage in eccl. Lat. are,

    Vulg. Lev. 13, 36; 14, 36; ib. Num. 11, 23 al.).—
    II.
    In disjunctive clauses that express doubt, or.
    A.
    Utrum stultitiā facere ego hunc an malitiā Dicam, scientem an imprudentem, incertus sum. Ter. Phorm. 4, 3, 54:

    ut nescias, utrum res oratione an verba sententiis illustrentur,

    Cic. de Or. 2, 13, 56:

    honestumne factu sit an turpe, dubitant,

    id. Off. 1, 3, 9:

    nescio, gratulerne tibi an timeam,

    id. Fam. 2, 5; Caes. B. G. 7, 5:

    pecuniae an famae minus parceret, haud facile discerneres,

    Sall. C. 25, 3; so id. ib. 52, 10; Suet. Aug. 19; id. Tib. 10; id. Claud. 15:

    cognoscet de doctrinā, utrum ex Deo sit an ego a me ipso loquar,

    Vulg. Joan. 7, 17; ib. Eccl. 2, 19 al.—
    B.
    An sometimes denotes uncertainty by itself, without a verb of doubting (dubito, dubium or incertum est, etc., vet in such cases the editors are divided between an and aut; cf. Mos. and Orell. ad Cic. Rep. 1, 12): verene hoc memoriae proditum est [p. 115] regem istum Numam Pythagorae ipsius discipulum, an certe Pythagoreum fuisse? Cic. Rep. 2, 15, where B. and K. read aut certe: Cn. Octavius est an Cn. Cornelius quidam tuus familiaris, summo genere natus, terrae filius;

    is etc.,

    id. Fam. 7, 9 B. and K.:

    Themistocles quidem, cum ei Simonides an quis alius artem memoriae polliceretur, Oblivionis, inquit, mallem,

    Simonides or some other person, id. Fin. 2, 32, 104; id. Fam. 7, 9, 3; id. Att. 1, 3, 2; 2, 7, 3; v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 32, 104.—
    C.
    It often stands for sive (so esp. in and after the Aug. per.):

    quod sit an non, nihil commovet analogiam,

    whether this be so or not, Varr. L. L. 9, § 105 Müll.; Att. ap. Prisc. p. 677 P.; Ov. R. Am. 797:

    saucius an sanus, numquid tua signa reliqui,

    id. F. 4, 7:

    Illa mihi referet, si nostri mutua curast, An minor, an toto pectore deciderim,

    Tib. 3, 1, 20; Tac. A. 11, 26:

    sive nullam opem praevidebat inermis atque exul, seu taedio ambiguae spei an amore conjugis et liberorum,

    id. ib. 14, 59.—
    D.
    The first disjunctive clause is freq. to be supplied from the gen. idea or an may stand for utrum—necne (cf. supra, I. D.):

    qui scis, an, quae jubeam, sine vi faciat? (vine coactus is to be supplied),

    how knowest thou whether or not he will do it without compulsion? Ter. Eun. 4, 7, 20:

    An dolo malo factum sit, ambigitur,

    Cic. Tull. 23:

    quaesivi an misisset (periplasmata),

    id. Verr. 4, 27:

    Vide an facile fieri tu potueris, cum etc.,

    id. Fragm. B. 13, 2, 1:

    praebete aurem et videte an mentiar,

    Vulg. Job, 6, 28: de L. Bruto fortasse dubitaverim an propter infinitum odium tyranni effrenatius in Aruntem invaserit, I might doubt whether or not, etc., Cic. Tusc. 4, 22, 50; id. Verr. 3, 76:

    Quis scit an adiciant hodiernae crastina summae Tempora di superi?

    Hor. C. 4, 7, 17; Plin. Ep. 6, 21, 3; Quint. 2, 17, 38:

    Sine videamus an veniat Elias,

    Vulg. Matt. 27, 49:

    tria sine dubio rursus spectanda sunt, an sit, quid sit, quale sit,

    Quint. 5, 10, 53:

    dubium an quaesitā morte,

    Tac. A. 1, 5; 6, 50; 4, 74:

    Multitudo an vindicatura Bessum fuerit, incertum est,

    Curt. 7, 5:

    diu Lacedaemonii, an eum summae rei praeponerent, deliberaverunt,

    Just. 6, 2, 4 et saep.—
    E.
    Since in such distrib. sentences expressive of doubt, the opinion of the speaker or the probability usually inclines to the second, i. e. to the clause beginning with an, the expressions haud scio an, nescio an, dubito an (the latter through all pers. and tenses), incline to an affirmative signification, I almost know, I am inclined to think, I almost think, I might say, I might assert that, etc., for perhaps, probably (hence the opinion is incorrect that an, in this situation, stands for an non; for by an non a negation of the objective clause is expressed, e. g. nescio an non beatus sit, I am almost of the opinion that he is not happy, v. infra, and cf. Beier ad Cic. Off. 1, Exc. XI. p. 335 sq.; Cic. uses haud scio an eleven times in his Orations;

    nescio an, four times): atque haud scio an, quae dixit sint vera omnia,

    Ter. And. 3, 2, 45:

    crudele gladiatorum spectaculum et inhumanum non nullis videri solet: et haud scio an ita sit, ut nunc fit,

    Cic. Tusc. 2, 17, 41; id. Fl. 26:

    testem non mediocrem, sed haud scio an gravissimum,

    perhaps, id. Off. 3, 29:

    constantiam dico? nescio an melius patientiam possim dicere,

    id. Lig. 9; id. Fam. 9, 19:

    ingens eo die res, ac nescio an maxima illo bello gesta sit,

    Liv. 23, 16; Quint. 12, 11, 7 al.:

    si per se virtus sine fortunā ponderanda sit, dubito an Thrasybulum primum omuium ponam,

    I am not certain whether I should not prefer Thrasybulus to all others, Nep. Thras. 1 Dähne:

    dicitur acinace stricto Darius dubitāsse an fugae dedecus honestā morte vitaret,

    i. e. was almost resolved upon, Curt. 4, 5, 30:

    ego dubito an id improprium potius appellem,

    Quint. 1, 5, 46; Gell. 1, 3 al.—Hence, a neg. objective clause must contain in this connection the words non, nemo, nullus, nihil, numquam, nusquam, etc.:

    dubitet an turpe non sit,

    he is inclined to believe that it is not bad, Cic. Off. 3, 12, 50:

    haud scio an ne opus quidem sit, nihil umquam deesse amicis,

    id. Am. 14, 51:

    eloquentiā quidem nescio an habuisset parem neminem,

    id. Brut. 33: quod cum omnibus est faciendum tum haud scio an nemini potius quam tibi, to no one perhaps more, id. Off. 3, 2, 6:

    meā sententiā haud scio an nulla beatior esse possit,

    id. Sen. 16; id. Leg. 1, 21:

    non saepe atque haud scio an numquam,

    id. Or. 2, 7 al. —
    F.
    Sometimes the distributive clause beginning with an designates directly the opposite, the more improbable, the negative; in which case nescio an, haud scio an, etc., like the Engl. I know not whether, signify I think that not, I believe that not, etc.; hence, in the object. clause, aliquis, quisquam, ullus, etc., must stand instead of nemo, nullus, etc. (so for the most part only after Cic.): an profecturus sim, nescio, I know not (i. e. I doubt, I am not confident) whether I shall effect any thing, Sen. Ep. 25:

    opus nescio an superabile, magnum certe tractemus,

    id. Q. N. 3, praef. 4; Caecil. ap. Cic. Fam. 6, 7, 6: haud scio an vivere nobis liceret, I know not whether we, etc., Cic. Har. Resp. 11, 22: doleo enim maximam feminam eripi oculis civitatis, nescio an aliquid simile visuris, for I know not whether they will ever see any thing of this kind, Plin. Ep. 7, 19; Val. Max. 5, 2, 9:

    nescio an ullum tempus jucundius exegerim,

    I do not know whether I have ever passed time more pleasantly, id. 3, 1:

    namque huic uni contigit, quod nescio an ulli,

    Nep. Timol. 1, 1; Sen. Contr. 3 praef.; Quint. 9, 4, 1:

    nostri quoque soloecum, soloecismum nescio an umquam dixerint,

    Gell. 5, 20 al. Cf. upon this word Hand, Turs. I. pp. 296-361, and Beier, Exc. ad Cic. Am. pp. 202-238.
    2.
    an-, v. ambi.
    3.
    - ăn. This word appears in forsan, forsitan, and fortasse an (Att. Trag. Rel. p. 151 Rib.) or fortassan, seeming to enhance the idea of uncertainty and doubt belonging to fors, etc., and is regarded by some as the Greek conditional particle an, and indeed one of these compounds, forsitan, sometimes in the Vulgate, translates an; as, Joan. 4, 10; 5, 46; 8, 19; and in 3, Joan. 9, it still represents the various reading, an.

    Lewis & Short latin dictionary > an

См. также в других словарях:

  • ambi- — ♦ Élément, du lat. ambo « deux à la fois, les deux ensemble ». ambi Préfixe, du lat. ambo, tous les deux . ⇒AMBI , AMBO , élément préf. Élément tiré du lat. ambo signifiant « (les) deux à la fois ». Ambi  : ambiéqual, adj. et subst. « se dit dans …   Encyclopédie Universelle

  • ambi — Element prim de compunere savantă cu semnificaţia amândoi , împreună . [cf. fr. ambi , lat. ambo – doi]. Trimis de LauraGellner, 27.10.2004. Sursa: DN  ámbi adj. – Amîndoi. it. ambi (Puşcariu 777; DAR). Din lat. ambo a existat în rom. un… …   Dicționar Român

  • ambi- — combining form meaning both, on both sides, from L. ambi around, round about, from PIE *ambhi around (Cf. Gk. amphi round about, Skt. abhitah on both sides, Avestan aibi, O.E. ymbe, Ger. um, Gaul. ambi , O.Ir. imb …   Etymology dictionary

  • ambi — n. m. (Nom déposé.) (Afr. subsah.) Produit qui éclaircit la couleur de la peau. Elle vend de l ambi …   Encyclopédie Universelle

  • ambi — (fork. for arbejdsmarkedsbidrag (jf. am bidrag)) …   Dansk ordbog

  • Ambi — steht als Kurzform für: Ammoniumhydrogendifluorid, ein Ammoniumsalz der Fluorwasserstoffe. Ambiente oder Ambience, einen Begriff aus Film und Hörfunk, der die Nebengeräusche an einem Drehort beschreibt; siehe hierfür Atmo. Diese Seite ist ein …   Deutsch Wikipedia

  • Ambi — (v. lat. ambo, »beide«), häufig in Zusammensetzungen, soviel wie beid , doppel , z. B. ambidexter, beidseitig rechts, von jemand, der beide Hände gleichmäßig brauchen kann, der sich in alles zu schicken weiß, Achselträger …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • ambi- — {{hw}}{{ambi }}{{/hw}} primo elemento: in parole composte dotte significa ‘due’ o ‘di due’: ambidestro, ambivalenza …   Enciclopedia di italiano

  • ambi- — [dal lat. ambo tutti e due ]. Primo elemento di parole dotte, nelle quali significa due, di due …   Enciclopedia Italiana

  • ambi- — Präfixoid erw. fach. ( ) Beschreibung von Affixen. Fügt in neoklassischen Bildungen die Bedeutung um herum, von verschiedenen Seiten her hinzu (z.B. ambivalent mehrwertig in Analogie zu äquivalent gleichwertig ). Entlehnt aus l. amb(i) . Zur… …   Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache

  • ambi — s. f. Ver ambe …   Dicionário da Língua Portuguesa

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»