Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

aliquid+in+cera+c+la

  • 41 pango

    pango, pānxī, pānctum u. (v. urspr. pago) pēgī u. (in der übertr. Bedeutung gew.) pepigī, pāctum, ere (vgl. πήγνυμι), befestigen, einschlagen, einsenken, I) eig.: A) im allg.: clavum, Liv.: ancoram litoribus (Dat.), Ov.: litteram in cera, mit dem Griffel eindrücken, Colum. – B) insbes., pflanzen, ramulum, Suet.: poet., filios, zeugen, Prud. – meton., bepflanzen, hortus, qui crebro pangitur, Fronto: vitiaria malleolis, Colum.: colles (mit Weinstöcken), Prop. – II) übtr.: A) etw. gleichs. aneinanderfügen, 1) im allg., unternehmen, neque prima per artem temptamenta tui pepigi, auch suchte ich nicht zuvor dein Herz künstlich (schlau) zu durchforschen, Verg. Aen. 8, 143 sq. – 2) schriftlich verfertigen, abfassen, a) übh.: ἀνέκδοτα (geheime Memoiren) Theopompio genere aut etiam asperiore multo, Cic. ad Att. 2, 6, 2: absol., de pangendo nihil fieri potest, mit dem Schriftstellern kann es nichts werden, Cic. ad Att. 2, 14, 2. – b) als Dichter abfassen, α) verfassen, dichten, versum, Gell.: versus de natura rerum, Lucr.: carmina, Lucr. u. Tac.: aliquid Sophocleum, Cic.: poëmata, Hor.: absol., quibus aliqua pangendi facultas, die im Versbau einiges Geschick hatten, Tac. ann. 14, 16. – β) prägn., besingen, vestrûm maxima facta patrum, Enn. fr. var. 16 ( bei Cic. Tusc. 1, 34). – 3) absingen, hersingen, in conviviis ad tibias egregia superiorum opera carmine comprehensa, Val. Max. 2, 1, 10. – B) festsetzen, 1) im allg. = bestimmen, terminos, Cic.: fines, Cic. – 2) festsetzen = schließen, verabreden, ausbedingen, sich versprechen lassen od. selbst versprechen, einen Vergleich schließen, akkordieren (nur in den Perfektformen), a) übh.: pacem, Liv.: foedera, Verg.: amicitiam, societatem cum alqo, Liv.: pretium libertati, Tac.: salutem sibi et millies HS ab alqo, Suet.: si qui inter se pepigerunt, Cornif. rhet. – m. Genet. od. Abl. des Preises (s. Weißenb. Liv. 38, 24, 8), tanti pepigerat, Liv.: non fuit armillas tanti pepigisse Sabinas, Ov.: pretium, quo pepigerant, Liv.: ducentis Philippis pepigi, Plaut. – mit folg. ut u. Konj., ut vobis mitterem ad bellum auxilia pepigistis, Liv.: alii occulte pepigisse interpretabantur, ut Tigranes quoque Armeniā abscederet, Tac.: cum adversariis pepigit, ut sibi una legio cum Illyrico concederetur, Suet. – m. folg. ne u. Konj., pepigit, ne illo medicamento umquam postea uteretur, Cic.: pepigerat Pallas, ne cuius facti in praeteritum interrogaretur, Tac. – m. folg. bl. Conjunctiv, pepigere, equestribus proeliis Eunones certaret, obsidia urbium Romani capesserent, Tac. ann. 12, 15. – m. folg. Infin. = versprechen, geloben (vgl. Dräger Hist. Synt.2 2, 319), ii quoque obsides dare pepigerunt, Liv.: apud altaria deûm pepigere fraudem inimicorum ulcisci, Tac.: m. Abl. des Preises, qui mecum iam dudum grandi pecuniā pepigit reducere paulisper ab inferis spiritum, Apul. met. 2, 28. – b) insbes., v. Eheverlöbnis, quae pepigere viri, pepigerunt ante parentes, den Bund, den geschlossen haben usw., Catull. 62, 28. – m. Acc. pers., te peto, quam lecto pepigit Venus aurea nostro, verheißen hat, Ov. her. 16, 35: haec mihi se pepigit, pater hanc tibi, mir hat sie sich verlobt, Ov. her. 20, 157. – / Urspr. Form pago (paco), ere (s. Prisc. 10, 32), rem ubi pagunt (pacunt), orato; ni pagunt (pacunt) etc., XII tabb. fr. 1, 6 u. 7 ed. Schoell ( bei Cornif. rhet. 2, 20): ni cum eo pacit, talio esto, XII tabb. fr. 8, 2 ed. Schoell. (b. Fest. 363 [a], 6).

    lateinisch-deutsches > pango

  • 42 condo

    con-do, didī, ditum, ere, I) zusammentun = zusammenfügen, anlegen, gründen, erbauen, stiften, a) auf mater. Wege, ein Bauwerk, eine Stadt, Pflanzstadt usw., aram, Liv. (u. im Bilde, templa sibi et aras penetralibus initiatorum mentibus [im innersten Herzen] c., Auson.): opus, Liv.: arcem, Verg.: moenia, Verg. u. Iustin. – bes. = κτίζειν, eine Stadt od. Pflanzstadt, oppidum, Varr. LL. u. Hor.: urbem ex nomine alcis, Iustin.: urbem Romam, Cic.: u. (bei Zeitangaben) ante Romam conditam, post Romam conditam, Cic.: ab condita urbe Roma ad captam, Liv.: a condita urbe, Val. Max.: a condita urbe usque ad annum centesimum et quinquagesimum, Val. Max.: a (ab) condito aevo, seit Erschaffung der Welt, Plin. – c. locum, Hor.: colonias, Vell.: insulam... Gades, ansiedeln, Vell.: u. so Ascensanas Sibosque, Iustin. – Partiz. subst., condentes, ium, m., die Gründer, Solin. 25, 17. – b) auf nicht rein mater. Wege, α) übh. = gründen, stiften, schaffen, erschaffen, aufbringen, einrichten, auf- od. feststellen, begründen, civitates c. novas aut conservare conditas, Cic.: imperium, Flor.: regna, Iustin.: Romanam gentem, Verg. (vgl. Romani peste orbis terrarum conditi, deren Macht zum Verderben des E. gegründet ist, Sall. fr.): genus hominum, Iustin.: ex nomine ducis gentes Raetorum, Iustin. – c. collegium ad id novum,
    ————
    Liv.: novam sectam, Plin.: c. militarem disciplinam artemque bellandi, Flor.: aurea saecula, Verg.: mores gentis, Curt.: morem ita, ut etc., Plin.: ius iurandum, Plaut.: potestatem per arma, begründen, Sall. fr.: unpers., naturā rerum conditum est, ut etc., Ulp. dig. 19, 5, 4. – insbes., als t. t. der Religionsspr., lustrum c., s. lustrum: c. portenta sua (v. den Göttern), bestätigen, in Erfüllung gehen lassen, Sil. 16, 126. – β) insbes., schriftlich abfassen, verfassen, carmen, Cic.: poëma Graecum, Cic.: satirae genus, Quint.: longas Iliadas, Prop.: historiam, Plin.: librum de alqa re, Plin. – c. carmina Chalcidico versu, in ch. V., Verg.: leges, Liv.: de moribus legibusque Lacedaemoniorum memoriam c., Gell.: memorias (v. Geschichtschreiber), Gell. – u. prägn. = darstellen, schildern, beschreiben, besingen, laudes alcis, Plin.: praecepta medendi, Plin.: bella, Verg.: immania Caesaris acta, Ov.: aliqua in hanc materiam, Quint.: haec Latino sermone, Plin.: festa numeris tuis (in den dir eigenen Rhythmen), Ov.: alqd annalibus (in den A.), Plin. – absol., Homero condente, Plin.
    II) eintun, wegtun, A) im allg. (in Prosa nachaug.), wohin od. wo einbringen, einstecken, eindrücken, einstoßen, m. Dat., m. in u. Akk. (wohin?), m. in od. sub u. Abl. od. (poet.) m. bl. Abl. (wo?), ea lana naturalibus conditur, Cels. 5, 21. – bes. α) feindlich eindrücken, einstoßen, venabulum urso, Mart.:
    ————
    ensem in pectus, Ov.: digitos in lumina, Ov.: alci ensem in pectore (adverso), Verg.: ensem in ore alcis, Verg.: ferrum adverso sub pectore, Verg.: telum iugulo vel pectore meo, Ov.: u. (im Bilde) stimulos alci in pectore caecos, Ov. – im Passiv condi = eindringen, nihil tam facile in corpus quam sagitta conditur eademque altissime insidit, Cels. 7, 5. no. 2. – β) (mediz. t. t.) vorgefallene Eingeweide, vorgetretene Knochen u. dgl. eintun = zurückbringen, reponieren, articulum, Cela.: prolapsa intestina, Cels.: plantarum ossa conduntur (Ggstz. prodeunt), Cels.
    B) insbes. 1) einbringen, einlegen, einstecken = in sichere Verwahrung-, in Sicherheit bringen, aufheben, aufbewahren, verwahren, sichern, bergen u. dgl. (Ggstz. promere), gew. m. Advv. od. m. in u. Akk. od (nicht bei Cic.) m. bl. Dat. (wohin?), m. in u. Abl. (bes. im Passiv u. dann auch m. Genet. loc. domi u. dgl.), m. sub u. Abl., m. bl. Abl., a) eig.: aurum intro, Plaut.: eo sortes, Cic.: vidulum intro in arcam, Plaut. fr.: minas viginti in crumenam, Plaut.: venenum in auream pyxidem, Suet.: lateres (Barren) argenti atque auri in aerarium, Varr. fr.: legem in aerarium, Suet.: libros in scriniis, in armariis, ICt.: sacra in doliolis, einpacken, Liv.: alqd in plumbeo vase, Plin.: litteras publicas in sanctiore aerario conditas habere, Cic. (vgl. opes velut sanctiore quodam aerario conditae, Quint.): alqd domi suae conditum
    ————
    iam putare, Cic.: u. im Bilde, consulatus iam domi conditus, das K., das man schon ganz sicher zu haben glaubte, Cic.: c. medicamentum vitro, Scrib.: libros Sibyllinos duobus forulis auratis sub Palatini Apollinis basi, Suet.; dah. im Bilde, quam ob rem Sibyllam quidem sepositam et conditam habeamus, lassen wir also die S. (= die sibyllin. Bücher) im Geheimfach unberührt liegen, Cic. – c. pecuniam, Cic.: omnem pecuniam mercandis agris, unterbringen, stecken in usw., Tac.: c. opes, Verg. u. Petr.: anulum, Plin.: pocula condita servare, Verg. – So nun bes. α) Früchte, Wein u. dgl., eintun, einbringen, einheimsen, bergen, aufheben, aufbewahren, aufspeichern u. dgl., fructus c. et reponere, Cic.: frumentum, Cic.: condita post frumenta, nach eingebrachter Ernte, Hor.: frugem, Augustin.: fruges, ICt.: messem, Tibull.: pabulum aridum in hiemem, Cato: quae agri efferant condita mandare vetustati, Cic.: proprio horreo quicquid de Libycis verritur areis, Hor.: u. (im Bilde) bonum in visceribus medullisque, aufspeichern, Cic. – c. vinum, Varr.: vindemias, Col.: mustum in dolium, Varr.: Sabinum testā levi, Hor.: mella amphoris, Hor. – sal cupis conditus, Frontin.: oleum conditum, aufgehobenes = altes (Ggstz. oleum viride, frisches), Suet. – u. Früchte einlegen, einmachen, lentiscum in acetum, Cato: ficus in orcas, Col.: corna condita in liquida faece, Ov. – Partiz. subst.,
    ————
    conditum, ī, n. u. gew. Plur. condita, ōrum, n., die eingetragenen Vorräte, das (gefüllte) Magazin, Sing. bei Paul. dig. 32, 1, 97: Plur. bei Spart. Hadr. 11, 1. Veget. mil. 4, 8. p. 132, 20 L. Amm. 2, 5, 10. u.a. Spät. – β) eine Waffe in der Scheide usw. verwahrend einstecken, gladium, Sen. u. Quint.: ensem, Hor.: pugionem rursus, Suet.: ferrum, Phaedr. – γ) leb. Wesen wohin eintun, legen, stecken, puerum in cunas, Plaut.: alqm vivum in arcam, Liv.: alqm in furnum pro rubido pane, Plaut. – bes. gegen Gefahren in Sicherheit bringen, bergen, se per omnes portas, Verg.: se in foliis (v. Vögeln), Verg.: se deserto in litore, Verg.: se in cunabula (v. jungen Bienen), Verg.: se portu alto (v. Schiffern), Verg. – examina corticibus cavis (v. Bienen), Verg.: Teucri optato conduntur alveo, bergen sich in usw., Verg. – u. verwahrend, gefangen haltend wohin einstecken, stecken, wo verwahren, alqm in pistrinum, Plaut.: alqm in carcerem, Cic. u. Liv.: alqm in vincula, in custodiam, Liv. (vgl. Fabri Liv. 23, 38, 7): eodem (ebendahin = in dasselbe Gefängnis) condi, Cic.: u. im Bilde, ni teneant rigidae condita bella serae, Ov. – δ) die Gebeine, Asche eines Toten, einen Leichnam beisetzen, bestatten, cineres in urnas, Suet.: reliquias ossaque alcis terrā, Verg.: corpora defunctorum in lapide sarcophago, Plin.: alqm in sepulcro, Cic.: alqm sepulcro, Verg.: alqm tumulo, Ov.: alqm humo (al. humi),
    ————
    Verg.: condi terrā (v. Pers.), Plin.: condi Ausoniā humo, Ov., in Tomitana humo, Ov. – u. bl. c. patrem, Phaedr.: mortuos cerā circumlitos, Cic.: corpora condere quam cremare e more Aegyptio, Tac.: rite manes, Plin. ep.: u. im Bilde, Alexandrum intemperantia bibendi condidit, brachte unter die Erde, Sen. ep. 83, 23. – Partiz. subst., conditi, ōrum, m., die Begrabenen, die Toten, prodire ab aggeribus (Gräbern) conditos, Arnob. 1, 46. – ε) c. fulgura publica, die vom Blitz getroffenen Gegenstände begraben (v. Haruspex), Iuven. 6, 587: Aruns dispersos fulminis ignes colligit et terrae (in die E.) maesto cum murmure condit, Lucan. 1, 606 sq. – b) übtr.: ut in seminibus vis inest earum rerum, quae ex iis progignuntur, sic in causis conditae sunt res futurae, liegen eingeschlossen, Cic. de div. 1, 128. – So nun bes. α) etw. in die Seele, in die Gedanken eintun, um es zu beherzigen, sich wohl zu merken, bewahren, teneo omnia; in pectore condita sunt, Plaut.: condita mente signa teneto, halte fest bewahrt in der Seele, Verg.: ista condenda in animum sunt, zu beherzigen, Sen.: vocem alcis memori aure, Ov.: mandata corde memori, Catull. – β) etw. v. seiner Tätigkeit ruhen machen od. lassen, vocem a contentione, Quint.: fera murmura, Prop.
    2) wegtun, zurücktun = dem Blicke entziehen, verbergen, verstecken, m. in od. sub u. Akk., od. m. bl. Dat. (wohin?), m. in od. sub u. Abl. u. m. bl.
    ————
    Abl., a) zurückziehend, zurücktreten lassend, entfernend, aliquot Numidarum turmas medio in saltu, Liv.: in silvis armatum militem, Curt.: aliquid vel lucri causā vel metus sub terra, Paul. dig.: caput inter nubila = hineinragen lassen, Verg.: se sub lectum, sich verkriechen (v. Pers.), Suet.: u. se in tenebras (v. Pers.), Sen.: se lacu alto (v. einem Flusse), Verg.: inanium ostrearum testis se c., Plin. – his mensibus pisces iacent speluncis conditi, Plin.: luna condita tenebris, Tac.: venae magis conditae (zurückliegende), venae intus conditae, Cels.: conditi oculi, tiefliegende (Ggstz. oculi prominentes), Plin.: ebenso oculi introrsus conditi, Sen. rhet. – bes. v. der untergehenden Sonne, sol et exoriens et cum se condet in undas, Verg.: cubiculum, in quo sol nascitur conditurque, Plin. ep. – u. dah. poet., sol refert conditque diem, Verg. – u. dav. übtr. v. Menschen, c. diem u. dgl., eine Zeit zurücklegen, verbringen (s. Schwarz Plin. pan. 80, 6. Döring Plin. ep. 9, 36, 4), saecula vivendo, Lucr.: diem cito, Plin. ep.: diem collibus in suis, Hor.: longos soles cantando, Verg.: noctem devexo cursu, Sil. – b) bedeckend, verdecken, zudecken, verbergen, α) v. bedeckenden Ggstde., bedecken, umhüllen, cutis condit glandem, Cels.: lunam condunt nubes, Hor.: condit natantia lumina somnus, Verg. – β) v. dem, der etw. mit einer Decke verdeckt: scuta latentia (d.i. ita ut lateant), Verg. – labentes
    ————
    oculos od. alcis lumina, zudrücken (im Tode), Ov. u. Prop.: u. so in aeternum conditi oculi, Apul. – membra inter frutices, Lucr.: caelum umbrā (v. Jupiter), Verg.: sub costis condi (v. der Milz), Cels.: volui eodem sub cortice condi, Ov.: arboris in frondes condita Myrrha novae, poet. = verwandelt, Prop.: sol conditus in nubem, Verg. – condere se ferro et aere, Prop. – u. übtr., iram, Tac.: iurgia sub tacita laetitia, Prop.: praecordia condita aperire, das verschlossene (verschwiegene) Herz (v. Bacchus), Hor. – c) ( wie ἀποκρύπτειν γην u. abscondere locum) hinter sich lassend, einen Ort aus dem Gesichte verlieren, einen Ort hinter sich lassen (v. Seefahrern), urbes, litora, Val. Flacc.: locum citā penitus carinā, Val. Flacc.; vgl. Burm. Val. Flacc. 2, 443.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > condo

  • 43 conduco

    con-dūco, dūxī, ductum, ere, I) tr.: A) zusammenführen od. -ziehen, führend-, leitend zusammenbringen, vereinigen, 1) im allg.: a) leb. Wesen (bes. als milit. t. t.), copias suas, Caes.: magnam manum, Caes.: omnes clientes obaeratosque eodem, Caes.: eo copias omnes auxiliaque, Caes.: populum in forum, Varr. fr.: virgines unum in locum, Cic.: exercitum od. exercitus in unum locum, Caes. u. Tac.: dispersas per urbem cohortes in una castra, Tac.: festinatim de castellis ad castra maxima pedites, Sisenn. fr. – b) lebl. Objj.: partes, Lucr.: vineas, Cic.: nubila (Dünste), v. einem Flusse, Ov.: aquam cisternis, Pallad.: cortice ramos, Ov.: molli vulnera cerā, schließen, Val. Flacc.: plures puteos per specus in unum, Vitr.: aquam in unum lacum, ICt. – übtr. auf abstr. Objj., zusammenfassen, propositionem et assumptionem in unum, Cic. de inv. 1, 73: omnia probra in (zu) deorum maledicta, Arnob. 4, 27. – 2) insbes.: a) verkürzend zusammenziehen, coria et carnem trahit et conducit in unum, zieht zusammen u. verschrumpft, Lucr. 6, 967: usquedum vulnus conducatur in cicatricem, verharscht, Solin. 32, 31: u. so incisa peritonaei membrana in cicatricem facile conducitur, Cael. Aur. chron. 5, 10, 127. – frigida (kaltes Wasser) densat atque conducit vias, Cael. Aur. acut. 2, 9, 52: interiores (nervi) conducunt membra, superiores revocant
    ————
    (strecken sie), Plin. 11, 218: conducitur musculus aut laxatur, Cael. Aur. chron. 2, 1, 8: conducto inferiore palpebro, ibid.: cutis conducta (angespannte), Cael. Aur. chron. 4, 3, 20: u. so contortus vel conductus vultus, Cael. Aur. chron. 2, 1, 5: vultus conductus atque concurrentibus superciliis caperatus (gerunzelt), Cael. Aur. acut. 2, 3, 16. – Partiz. v. Pers., subst., contracti atque conducti, Cael. Aur. chron. 5, 1, 4. – b) zusammenlaufen-, gerinnen machen, im Passiv = zusammenlaufen, gerinnen, id (lac) plerumque cogi agni aut haedi coagulo; quamvis possit et agrestis cardui flore conduci, Col. 7, 8, 1.
    B) um einen Preis an sich bringen, 1) durch Lohn, Sold od. Pacht an sich bringen, mieten, dingen, pachten, a) leb. Wesen: coquum, Plaut: praeceptores publice, Plin. ep.: conducta multitudo, Sall.: conductae operae, Cic.: qui conducti plorant in funere, Hor. – alqm mercede, Cic. (u. so mercede conductus, Caecil. com. fr.: u. homo mercede conductus, Curt.): alqm mercede diurnā, Hor.: alqm nummo, Plaut.: pictorem magno pretio, Cic.: saga pretio conducta, Turpil. com. fr. – m. Ang. wozu? durch ad m. Gerund. od. durch 1. Supin., consulem ad caedem faciendam, Cic. prov. cons. 9: coctum (zum Kochen) ego huc, non vapulatum, dudum conductus fui, Plaut. aul. 457. – durch folg. ut u. Konj. = dazu dingen od. übh. dazu bringen, qui ab eis conducebantur, ut ali-
    ————
    quem occiderent, Cic. Rosc. Am. 93: frusto panis conduci potest, vel uti taceat vel uti loquatur, Cato orat. 40. fr. 2 ( bei Gell. 1, 15, 10). – bei vorhergeh. Negation durch folg. quin u. Konj., tribus non conduci possum libertatibus, quin ego illis hodie comparem magnum malum, Plaut. Cas. 504 sq.; vgl. ellipt. non edepol conduci possum vitā uxoris annuā (sc. quin deferam pallam ad te), Plaut. asin. 886. – So nun insbes.: α) (als milit. t. t.) als Söldner mieten, homines, Caes.: equites ex Aquitania, Caes.: militem, Curt.: auxilia, Liv.: viginti milia peditum, Liv. – militem ex Peloponneso, Curt.: ex Graecia conductorum tria milia, Curt. – milites Gallos mercede, Liv.: Graeci pedites mercede conducti, Curt. – poet., bella conducta, mit angeworbenen Soldaten geführte, Sil. 5, 196. – β) eine od. als Buhldirne dingen, scortum, Plaut: u. (poet.) torum, Ov.: meretricem totum annum, Plaut. – viduam mercede, Nep.: puellam pretio parvo, Priap. – b) lebl. Ggstde.: α) zur Benutzung auf Zeit mieten, pachten (Ggstz. locare), navem putridam, Caecil. com. fr.: domum, hortum, Cic.: navem, Komik.: telas, Tibull.: nummos, leihen, Hor.: u. so pecuniam, Iuven. – sibi aedes, Plaut.: alci domum Romae, Val. Max.: alci locum, Cic. – fundum de alqo, Cic., ab alqo, ICt.: domum ab alqo, ICt.: raedam ab alqo, Sen. – domum non magno, Cic.: habitationem in annum, ICt. – bes. (als publiz. t. t.) einen
    ————
    Zoll pachten (Ggstz. locare), portorium, Cic.: publica vectigalia c. u. verb. publica vectigalia redimere et c., Liv. – so auch im Zshg. absol., Asiani, qui de censoribus conduxerant, questi sunt in senatu se cupiditate prolapsos nimium magno conduxisse, Cic. – Partic. Perf. subst., conductum, ī, n., das Gemietete, die Mietung, Pachtung (Ggstz. locatum, dah. verb. locatum conductum, Dig. 19, 2 lemm.), extra portam aliquid conducti habere, Cic. Clu. 175. – nachaug. bes. die Mietwohnung, Miete, das Logis, non conductum alcis intrare, Sen.: in conductum accurrere, Petr.: in conducto habitare, ICt.: manere biennio toto in suo conducto, Vulg. – β) zur Ausführung, zur Lieferung gegen Entgelt übernehmen, in Entreprise nehmen (Ggstz. locare), ultro tributa, Liv.: praebenda quae ad exercitum Hispaniensem opus sunt, Liv.: columnam faciendam de alqo, Cic.: alqd molendum, Pompon. com. fr.: tabulas ac statuas in Italiam deportandas, Vell.: servum docendum, ICt. – certo tamen et levi pretio fultura conducitur, Sen. de ben. 6, 15, 7. – m. folg. ut u. Konj., Simonides... victoris laudem cuidam pyctae ut scriberet, certo conductus pretio secretum petit, Phaedr. 4, 15 (25), 4 sqq. – im Zshg. absol., ad conducendum tres societates aderant, Liv. 23, 49, 1: utroque impetrato conduxerunt, ibid. § 3. – 2) etw. durch Kauf an sich bringen = erhandeln, kaufen, agnum caedundum (zum Schlachten), Plaut. aul. 567:
    ————
    pretio magno librum, Gell. 18, 5, 11.
    II) v. intr. = συμφέρειν, beitragen, zuträglich-, ersprießlich sein, ea maxime conducunt, quae sunt rectissima, Cic.: conducit nihil, Aur. Vict.: u. (m. Acc. u. Infin. als Subjekt) conducere arbitror talibus aures tuas vocibus undique circumsonare, Cic. – m. Ang. wem? durch Dat., huic aetati non conducit latebrosus locus, Plaut.: et virtute (alter Dat.) tuae et caris conducere chartis, Lucil. fr.: non quomodo ambitioni meae conducere arbitrabar, C. Gracch. fr.: neque homini infanti aut impotenti iniuste facta conducunt, Cic.: quae maxime cum mihi tum etiam rei publicae rationibus putem conducere, Cic.: quae saluti tuae conducere arbitror, Cic.: vinum maxime conducit alvo citae, Plin.: u. (m. Acc. u. Infin. als Subjekt) quod hoc maxime rei publicae conducit Syriam Macedoniamque decerni, Cic.: nostris rationibus maxime conducere videtur Thermum fieri (consulem) cum Caesare, Cic. – m. Ang. wozu? wofür? durch ad od. in u. Akk., alia ad eam rem conducentia, Gell.: quae ad ventris victum conducunt, Plaut.: consultant, ad vitae commoditatem iucunditatemque conducat id necne, Cic.: quod in rem recte conducat tuam, Plaut.: quid in rem publicam suam maxime conducere videretur, Sisenn. fr.: quod in commune conducat loco sententiae proferre, Tac. – Parag. Infin. Präs. Pass. conducier, Plaut. merc. 663.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > conduco

  • 44 effingo

    ef-fingo, fīnxī, fictum, ere (ex u. fingo), I) = εκμάσσειν, ψήχειν, εκψήχειν, betasten, streichen, streicheln, reiben, im allg.: eff. manus (alcis), Auct. cons. ad Liv. 138. Ov. her. 20, 134. – II) prägn.: A) abreiben, ab- od. auswischen, a) = wischend entfernen, e foro spongiis effingere sanguinem, Cic. Sest. 77. – b) wischend reinigen, fiscinas spongiā, Cato r.r. 67, 2. – B) wie εκμάσσειν, εκμάσσασθαι (vgl. unser »Ziegel streichen«) = nach einem Original in bildsamen Stoffen nachbilden, ausdrücken, darstellen, bildend schaffen, 1) eig.: illum coloribus, illum cerā, illum aere, illum argento etc. effingit, läßt abbilden in ufw., Plin. ep.: pictores pulchram absolutamque faciem raro nisi in peius effingunt, liefern nur ein verhunztes Abbild von usw., Plin. ep.: oris lineamenta, Cic.: Veneris Coae pulchritudinem, hervorbringen, schaffen, Cic.: deûm imagines mortalibus materiis in speciem hominum, sich aus irdischen Stoffen menschlichen Gestalten ähnliche Götterbilder schaffen, Tac.: varias figuras, Lucan.: poet., casus in auro, darstellen, Verg.: gressus effingit euntis, ahmt des Wandelnden Tritte nach, Verg. – 2) übtr., a) ausdrücken, durch äußere Zeichen usw., primi per figuras animalium Aegyptii sensus mentis effingebant, drückten durch Tiergestalten ihres Geistes Vorstellungen aus, Tac.: (natura) speciem ita formavit oris,
    ————
    ut in ea penitus reconditos mores effingeret, den tief innen verborgenen Charakter ausprägte, Cic. – dah. α) (wie εκμάσσω) durch Worte ausdrücken, darstellen, schildern, alcis mores, Cic.: oratorem, Quint. – β) als Schriftsteller hervorbringen, schaffen, effinge aliquid et excude, quod sit perpetuo tuum, Plin. ep. 1, 3, 4. – b) nachbilden, wiedergeben, α) nachahmen, nachahmend erreichen od. zu erreichen suchen, pulchram absolutamque faciem, Plin. ep.: imaginem virtutis, Quint.: vim Demosthenis, Quint.: Horatium in lyricis, Plin. ep.: illum imitando, durch Nachahmung neu erschaffen, Cic. – β) im Geiste-, in der Vorstellung ein Bild von etwas entwerfen, etwas wiedergeben, veranschaulichen, ea effingenda animo, in Bilder einzukleiden, Cic.: visum impressum erfictumque ex eo, unde esset, die Erscheinung, die der Abdruck u. das Abbild desjenigen Gegenstandes sei, der ihr zugrunde liege, Cic.: quae porro tam immensa multitudo, quae illa tam multa possit effingere (wiedergeben), Cic. – Capit. Anton. phil. 29, 6 liest Jordan richtiger et fictus.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > effingo

  • 45 exprimo

    ex-primo, pressī, pressum, ere (ex u. premo), I) heraus-, ausdrücken, A) eig.: 1) im allg.: a) drückend heraus-, auspressen, inde quod exprimimus, Lucr.: oleum amygdalis, Plin.: sucum e semine, Plin., ex sesama, Curt.: lacrimulam oculos terendo, Ter.: sucina solis radiis expressa, Tac. – b) heraustreiben = hervortreten machen od. lassen, cuius lacertos exercitatio expressit, dessen Armmuskeln häufige Übung herausgetrieben hat, Quint. 8, 3, 10: vestis exprimens singulos artus, deutlich hervortreten (sehen) lassend, Tac. Germ. 17. – c) nach außen heraus-, hervorpressen, hervorstoßen, α) übh.: corporis pondere conisa tenuem iam spiritum expressit, Tac. ann. 15, 57. – β) beim Sprechen der Buchstaben, Worte usw. herauspressen, kräftig hervorstoßen, deutlich aussprechen, artikulieren, expr. litteras putidius (Ggstz. obscurare neglegentius), Cic.: expr. verba ore libero, Quint.: quamquam (soni) verba non exprimunt, Quint.: septimo anno (lingua) sermonem exprimit, Quint. – 2) prägn., ausdrücken (= durch Drücken leeren), spongiam, Cels.: nasum, schneuzen, Mart.: tuberculum, Plin. – B) übtr., erpressen, erzwingen, abzwingen, abnötigen, nummulorum aliquid ab alqo blanditiis, Cic.: pecuniam alci, Suet.: vocem, Caes.: laetitiam, Auct. b. Alex.: risum, Plin. ep.: confessionem alci, Liv., Sen. u.a.: coronam,
    ————
    Nep.: tantum ab alqo, quantum concupierat, Sen. rhet. – cur tu in iudicio exprimis (willst du erzwingen), quod non fit in campo? (Cic.: expressi, ut negaret, habe es erzwungen, Cic. – II) bildend naturgetreu ausdrücken = abbilden, A) eig.: concubitus varios Venerisque figuras (v. einem Bilde), Ov.: bes. plastisch, expressa imago in cera, Plaut.: simulacra ex auro, Curt.: expressi vultus per aënea signa, Hor.: arma casus tuos expressa, auf denen abgebildet sind, Val. Flacc.: ebenso ara casus suos in marmore expressa, Tac. – B) übtr.: 1) durch Worte ausdrücken, a) anschaulich machen, anschaulich beschreiben, - schildern, genau darlegen, mores alcis oratione, Cic.: aeque efficaciter odium fraternum hāc sententiā, Sen. rhetre expr. atque effingere verbis corporis cuiuspia.: formam, Cornif. rhet.: quibus ego gaudium meum verbis exprimere possim, Fronto: expr. intimm sensus civitatis, Cic.: dicendo sensa exprimeos posse, Cic.: m. folg. indir. Fragesatz, qui crebro dicat diligenter oportere exprimi, quae vis subiecta sit vocibus, Cic.: exprimere non possum, quanto sim gaudio affectus, Plin. ep.: pugnantibus spectantibusque quam fuerit eventus exitiabilis, vix verbis exprimi potest, Vell. – m. folg. Acc. u. Infin., Cic. Acad. 2, 77. – hanc nos sententiam secuti his ipsis verbis in Consolatione expressimus m. folg. dir. Rede, Cic. Tusc. 1, 65. – b) ausdrücken = nachbilden, übersetzen, alqd
    ————
    Latine, Cic.: verb. alqd aemulari Latine et exprimere, Plin. ep.: verbum e verbo, Cic., od. de verbo, Ter.: ad verbum de Graecis, Cic. – c) ausdrücken, deutlich bestimmen, haec verba non satis exprimunt fideicommissum, ICt. – 2) im Benehmen usw. nachahmen, incessum alcis, Sen.: solitos incessus voltumque sonumque loquendi, Ov.: libidines, quas saltando exprimunt, Lact.: oratorem imitando effingere atque expr., Cic.: alcis vitam et consuetudinem, Cic.: vitia imitatione ex aliquo expressa, Cic. – III) empordrücken, - treiben, quae nervo tormentisve in altum exprimuntur, Sen.: aquam in altum, Plin., od. in altitudinem summi clivi, Vitr. – v. Lebl., si vertices isti terrena ex humili in altum exprimere possent, Sen.: quantum has (turres) cotidianus agger expresserat, der t. Erdaufwurf in die Höhe geschoben od. erhoben hatte, Caes.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > exprimo

  • 46 fingo

    fingo, fīnxī, fictum, ere ( altindisch dēgdhi, er bestreicht, verkittet, dēhī, der Damm, Wall, griech. τειχος, τοιχος für θειχος, θοιχος), I) eine Masse od. in einer Masse formen, gestalten, bilden, bildend schaffen, von Bildnern, die in Ton, Wachs, dann auch von solchen, die in bildsamen Stoffen übh. arbeiten, griech. πλάττειν, 1) eig.: a) eine Masse: ceras, Col. 9, 15, 7: molissimam ceram ad nostrum arbitrium formare et fingere, Cic. de or. 3, 177. – b) etw. in einer Masse, tegulas, Varro fr.: lateres, streichen, Plin.: panem, Sen.: spiram, Cato: liba, Varro LL.: pocula de humo, Ov.: alqd ex argilla, Plin.: absol., f. e cera, aus W. bossieren, Cic.: venuste pingere et fingere (modellieren), Amm. – insbes., v. Bildhauern, a Lysippo fingi volebat, Cic.: ars fingendi, Bildhauerkunst, Cic.: fingendi conditores, Plin.: imago ficta, Statue, Cic. – v. Tieren, favos (v. Bienen), Cic.: fingere et construere nidos (v. Vögeln), Cic.: lambendo mater (ursa) in artus fingit, Ov. (vgl. Gell. 17, 10, 3). – v. der Natur, natura fingit hominem, Cic.: natura humana fingit, gestaltet die menschl. Geschicke, Plaut. – poet. v. Dichter, versus, schaffen, Hor. de art. poët. 382. – v. der Seele, a qua (mente) is (vultus) fingitur, von dem (seinem Innern) jene (die Miene) ein Spiegel ist, Cic. Tusc. 3, 31. – 2) streichelnd betasten, sanft berühren, alci cervi-
    ————
    cem linteo, Afran. fr.: manus aegras manibus amicis, Ov.: corpora linguā, Ov. – 3) übtr.: a) umbilden, neubilden, vitam subito flecti fingique posse, Cic. Sull. 79; vgl. ibid. 69. – mit dopp. Acc., zu etwas schaffen, si miserum Fortuna Sinonem finxit, das Unglück zum armen Manne schuf, Verg. Aen. 2, 80. – b) im Geiste, in der Vorstellung sich ein Bild von etwas machen od. entwerfen, sich etwas denken, -vorstellen, etw. annehmen, träumen, sich einbilden, fingite animis... fingite igitur cogitatione imaginem huius condicionis meae, Cic.: homines antiqui, qui ex sua natura ceteros fingerent, nach der eigenen Sinnesart beurteilten, Cic.: sibi metum, Liv.: inanes sibi metus, Plin. ep. – m. dopp. Acc., quod si qui me astutiorem fingit, Cic. ep. 3, 8, 6: natura enim fingit homines et creat imitatores et narratores, Cic. de or. 2, 219. – mit folg. Acc. u. Infin., finge aliquem fieri sapientem, Cic.: cum mihi fingo uno nos animo futuros (esse), Sen.: eum te esse finge, qui sum ego, Cic.: fingerent (eum) mentitum (esse) ante, Liv.: f. datos (esse) currus, Ov.: m. folg. indir. Fragesatz, Tibull. 2, 6, 51 sq.; vgl. Ov. met. 6, 491 sq.: absol., ne finge, denke das nicht, Verg. Aen. 4, 338. – c) ersinnen, erdichten, erlügen, vorgeben, nuptiarum gratiā haec, Ter.: ad senem aliquam fabricam, Ter.: quandam inter se fallaciam, Ter.: causas (Vorwände), Ov.: u. so fingere causas, ut etc., Tibull.: fingere causas, ne etc.,
    ————
    Ter.: verba, täuschende Reden führen, Sall.: crimina, opprobria in alqm, Cic. u. Hor. (s. Schmid Hor. ep. 1, 15, 30). – m. folg. Acc. u. Infin., (me) voluisse, Ov.: quem prodere rem Danaam finxit, gab ihm (fälschlich) Verrat an den Danaern schuld, Ov.: cum alii abesse eum, alii aegrum esse, falso utrumque, fingerent, Liv. – Partiz. fictus, erdichtet, erlogen, di, Cic.: vultus ficti simulatique, Cic.: ficta fabula, Cic.: narrationes, von den äsopischen Fabeln, Cic.: carmen, eitle Dichtung, Verg.: subst., fictum:, ī, n., etwas Erdichtetes, -Erlogenes, eine Erdichtung, Lüge, fictum pravumque, Lug und Trug, Verg.: mensura ficti, Ov.: cotidie aliquid de me ficti adferebat, Cic. Sest. 133: ficta rerum, Schnurrpfeifereien, Hor. sat. 2, 8, 83: ficta loqui, Ov. met. 1, 771 u. 8, 614: ficta voluptatis causā sint proxima veris, was du zur Lust dir ersinnst, sei möglichst ähnlich der Wahrheit, Hor. de art. poët. 338. – d) etwas erheucheln, fälschlich vorgeben, nihil fingam, nihil dissimulem, Cic.: fingere alia, dissimulare de coniuratione, Sall.: stultitiam, Suet.: fugam, Capit.: gratiam in odio (v. Philipp), Iustin.: expeditionem, Tac. – m. Acc. pers., f. benignum, den Gütigen erheucheln (spielen), sich gütig stellen, Spart. Car. 5, 2: u. m. dopp. Acc., sich so u. so stellen, bonos se ac liberales, Sen. de ben. 4, 17, 3: u. m. folg. Infin., ignorare fingit, Claud. in Eutr. 2, 306. – e) auf etw. sinnen, -denken, fugam, Plaut.:
    ————
    parricidia, vatermörderische Pläne schmieden, Sen.: profectionem, an die Abr. denken, Anstalten treffen zur usw., Iustin. – II) mit dem Nebenbegr. des Ordnens, Zurechtlegens, -machens, zurichten, zurechtmachen, -legen, zustutzen, 1) eig.: a) übh.: equum, Hor. ep. 1, 2, 64: vitem putando, Verg. georg. 2, 407. – b) als t. t. vom Ordnen der Frisur = ordnen, zurechtmachen, frisieren, manibus canas comas, Tibull.: toties positas comas, Ov.: crinem fronde premit fingens, Verg.: übtr., v. der Pers. selbst, ornari, poliri, expoliri, pingi, fingi (sich schniegeln), Plaut.: fingi curā mulierum, Phaedr.: se fingere alci (für jmd.), Ov. Vgl. die Auslgg. zu Phaedr. 2, 2, 8. – c) v. Mienenspiel usw., fingere vultum = eine freundliche Miene annehmen, liebäugeln, Ov. met. 4, 319; od. = eine ruhige, die Furcht verbergende Miene annehmen, seine Miene verstellen, Caes. b. G. 1, 39, 4; vgl. voltus quoque hominum fingit scelus, selbst die Gesichter der Menschen weiß er abzurichten, der Erzschelm, Ter. heaut. 887. – so auch ficto pectore fatur, spricht mit heuchelnder Seele, Verg. Aen. 2, 107. – dah. Partic. fictus, v. Pers. = verstellt, nicht aufrichtig, falsch, ein Heuchler, Hor. sat. 1, 3, 61. Plin. ep. 8, 18, 3. Capit. Albin. 12, 10: fuit vitā fictus, Spart. Pesc. 5, 1. – 2) übtr.: a) durch Unterricht usw. zustutzen, bilden, ausbilden (vgl. Ruhnk. Ter. heaut. 5, 1, 25. Drak. Sil. 1, 441), oratorem, vocem,
    ————
    Cic.: animos ( wie πλάττειν τὰς ψυχάς), ausbilden, Cic.: mentes orando, bearbeiten = nach seinen Absichten lenken, für sich gewinnen, Sil.: voce paternā fingi ad rectum, angeleitet werden zum usw., Hor.: mit Infin., fingit equum tenerā docilem cervice magister ire viam, Hor. ep. 1, 2, 64. – b) nach einem Muster einrichten, richten, se totum ad arbitrium alcis, Cic.: se ex forma rei publicae, seine Maßregeln nehmen nach usw., Cic. – Partiz.-Form finctus, Ter. eun. 104. Avian. fab. 11, 4 Itala (Tolet.) sap. 7, 1. Itala (psalt. Veron. et Tolet.) sap. 10, 1. Commod. instr. 1, 18, 16. Interpr. Iren. 2, 14, 2. Not. Tir. 66, 25.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > fingo

  • 47 imprimo

    im-primo, pressī, pressum, ere (in u. premo), hinein-, eindrücken, I) im allg., durch Drücken fest in-, an- od. auf etwas fügen = hineindrücken, andrücken, aufdrücken, A) eig.: exemptā scutulā cortici imprimitur ex alia cortex par, eingedrückt, eingesetzt, Plin.: radix ephemeri cavis et exesis dentibus imprimitur, Plin.: in curia duas tabulas parieti impr., zwei Gemälde in die Wände einsetzen, Plin. – umidaque impressa siccabat lumina lana, daran- od. daraufgedrückte, Prop.: ubi acutissimam videt stirpem, imprimens corpus, daraufdrückend, Plin.: impresso genu, mit daraufgestemmtem Knie, Verg. – B) poet. übtr., sich aufstemmend drücken, non levior cippus nunc imprimit ossa? drückt leichter der Grabstein nun die Gebeine? Pers. 1, 37. – II) insbes., drückend in etw. dringen lassen = hinein-, eindrücken, eindringlich aufdrücken, A) übh.: os cucurbitulae corpori aptare et imprimere, Cels.: aratrum muris impr., über die Mauer gehen lassen, Hor.: poet., impressit dentes haemorrhois aspera Tullo, ergriff mit Wut, Lucan. – litteras quoque, quas in Europam mitteret, veteris anuli gemmā obsignabat, his, quas in Asiam scriberet, Darei anulus imprimebatur, Curt. – B) übtr.: 1) eindrückend-, eingrabend usw. machen = eindrücken, aufdrücken, a) im allg.: orbitam, Cic.: sulcum altius, etwas tiefer ziehen, Cic.: osculum (einen Kuß),
    ————
    Mart.: u. so osculum labiis, Min. Fel.: digitum labiis, Augustin.: morsum, einen Biß beibringen (von Schlangen), Colum.: impressum vulnus falce, dente, ungue, Colum. u. Plin.: foramen, bohren, Pallad.: solo piscinas, graben in usw., Pallad.: u. so puteum, Pallad. – im Bilde, qui est locus, in quo non exstent huius fortitudinis tum vero humanitatis impressa vestigia? Cic. – b) insbes., eine Figur drückend in od. auf etw. abformen = eindrücken, einprägen, einbrennen, aufdrücken, abdrücken, sigillum in cera, Cic.: humi rostro A litteram, Cic.: signum pecori, numerum acervis, Verg.: ovi nomina sua, Calp.: epistulam, ignoti anuli sigillo impresso, Siseni dari iusserat, Curt.: dente labris notam, Hor.: memoria tabulis publicis impressa, Cic.: im Bilde, quorum lectione duplex imprimeretur rei publicae dedecus (Schandmal), Cic. Phil. 5, 16: nulli non imprimere aliquid, quod effugere non posset, einem jeden ein Schandmal aufdrücken, einen Schandnamen anhängen, Sen. contr. 10. praef. 10. – c) übtr., als philos. t. t., v. dem Einprägen (Einpflanzen) von Ideen, Begriffen u. dgl. in die Seele, visum obiectum imprimet illud quidem et signabit in animo suam speciem, Cic.: primum esse deos, quod in omnium animis eorum notionem impresserit ipsa natura, Cic.: cum visa in animis imprimantur, bei den Eindrücken, die die Erscheinungen auf die Seele machen, Cic.: quae in animis impri-
    ————
    muntur inchoatae intellegentiae, similiter in omnibus imprimuntur, sich in der Seele ausdrücken, von der Seele aufgefaßt werden, Cic.: notitiae eiusmodi visis impressae, auf solchen Erscheinungen beruhend, Cic.: menti subtiliter impressa, vom Geiste scharf aufgefaßt, Cic. – 2) eindrückend mit etw. bedrücken = a) beschreiben, an imprimi quasi ceram animum putamus? Eindrücke erleide wie das Wachs (in der Schreibtafel), Cic. Tusc. 1, 61. – b) besiegeln, signo suo impressae tabellae, Liv. 37, 10, 7. – c) auslegen, belegen, crater impressus signis, Verg.: impressae auro exuviae, Lucan. – d) mit einer Fußspur bedrücken, im Bilde, quae cum viderem tot vestigiis impressa, ut in iis errari non posset, Cic.: horum flagitiorum iste vestigiis omnia municipia, praefecturas etc. impressit, von solchen Niederträchtigkeiten ließ er Spuren in allen M. usw. zurück, Cic. – III) in die Tiefe drücken, eindrücken, ne imprimatur iacentibus molibus solum, Colum. 3, 13, 1.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > imprimo

  • 48 pango

    pango, pānxī, pānctum u. (v. urspr. pago) pēgī u. (in der übertr. Bedeutung gew.) pepigī, pāctum, ere (vgl. πήγνυμι), befestigen, einschlagen, einsenken, I) eig.: A) im allg.: clavum, Liv.: ancoram litoribus (Dat.), Ov.: litteram in cera, mit dem Griffel eindrücken, Colum. – B) insbes., pflanzen, ramulum, Suet.: poet., filios, zeugen, Prud. – meton., bepflanzen, hortus, qui crebro pangitur, Fronto: vitiaria malleolis, Colum.: colles (mit Weinstöcken), Prop. – II) übtr.: A) etw. gleichs. aneinanderfügen, 1) im allg., unternehmen, neque prima per artem temptamenta tui pepigi, auch suchte ich nicht zuvor dein Herz künstlich (schlau) zu durchforschen, Verg. Aen. 8, 143 sq. – 2) schriftlich verfertigen, abfassen, a) übh.: ἀνέκδοτα (geheime Memoiren) Theopompio genere aut etiam asperiore multo, Cic. ad Att. 2, 6, 2: absol., de pangendo nihil fieri potest, mit dem Schriftstellern kann es nichts werden, Cic. ad Att. 2, 14, 2. – b) als Dichter abfassen, α) verfassen, dichten, versum, Gell.: versus de natura rerum, Lucr.: carmina, Lucr. u. Tac.: aliquid Sophocleum, Cic.: poëmata, Hor.: absol., quibus aliqua pangendi facultas, die im Versbau einiges Geschick hatten, Tac. ann. 14, 16. – β) prägn., besingen, vestrûm maxima facta patrum, Enn. fr. var. 16 ( bei Cic. Tusc. 1, 34). – 3) absingen, hersingen, in conviviis ad tibias egregia superiorum
    ————
    opera carmine comprehensa, Val. Max. 2, 1, 10. – B) festsetzen, 1) im allg. = bestimmen, terminos, Cic.: fines, Cic. – 2) festsetzen = schließen, verabreden, ausbedingen, sich versprechen lassen od. selbst versprechen, einen Vergleich schließen, akkordieren (nur in den Perfektformen), a) übh.: pacem, Liv.: foedera, Verg.: amicitiam, societatem cum alqo, Liv.: pretium libertati, Tac.: salutem sibi et millies HS ab alqo, Suet.: si qui inter se pepigerunt, Cornif. rhet. – m. Genet. od. Abl. des Preises (s. Weißenb. Liv. 38, 24, 8), tanti pepigerat, Liv.: non fuit armillas tanti pepigisse Sabinas, Ov.: pretium, quo pepigerant, Liv.: ducentis Philippis pepigi, Plaut. – mit folg. ut u. Konj., ut vobis mitterem ad bellum auxilia pepigistis, Liv.: alii occulte pepigisse interpretabantur, ut Tigranes quoque Armeniā abscederet, Tac.: cum adversariis pepigit, ut sibi una legio cum Illyrico concederetur, Suet. – m. folg. ne u. Konj., pepigit, ne illo medicamento umquam postea uteretur, Cic.: pepigerat Pallas, ne cuius facti in praeteritum interrogaretur, Tac. – m. folg. bl. Conjunctiv, pepigere, equestribus proeliis Eunones certaret, obsidia urbium Romani capesserent, Tac. ann. 12, 15. – m. folg. Infin. = versprechen, geloben (vgl. Dräger Hist. Synt.2 2, 319), ii quoque obsides dare pepigerunt, Liv.: apud altaria deûm pepigere fraudem inimicorum ulcisci, Tac.: m. Abl. des Preises, qui mecum iam dudum grandi pecuniā pepi-
    ————
    git reducere paulisper ab inferis spiritum, Apul. met. 2, 28. – b) insbes., v. Eheverlöbnis, quae pepigere viri, pepigerunt ante parentes, den Bund, den geschlossen haben usw., Catull. 62, 28. – m. Acc. pers., te peto, quam lecto pepigit Venus aurea nostro, verheißen hat, Ov. her. 16, 35: haec mihi se pepigit, pater hanc tibi, mir hat sie sich verlobt, Ov. her. 20, 157. – Urspr. Form pago (paco), ere (s. Prisc. 10, 32), rem ubi pagunt (pacunt), orato; ni pagunt (pacunt) etc., XII tabb. fr. 1, 6 u. 7 ed. Schoell ( bei Cornif. rhet. 2, 20): ni cum eo pacit, talio esto, XII tabb. fr. 8, 2 ed. Schoell. (b. Fest. 363 [a], 6).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pango

  • 49 condō

        condō didī, ditus, ere    [com- + do], to put together, make by joining, found, establish, build, settle: oppida, H.: urbem: urbs condita vi et armis, L.: ante Romam conditam, before the foundation of Rome: post urbem conditam: gentem, V.: optato conduntur Thybridis alveo, they settle, V.—To erect, make, construct, build, found: aram, L.: sepulcrum, H.: moenia, V.—To compose, write, celebrate, treat, describe: conditum ab Livio poëtā carmen, L.: poëma: festa numeris, O. — To establish, found, be the author of, produce, make: aurea saecula, V.: collegium novum, L.—To put away, lay by, lay up, store, treasure: pecuniam: fructūs: (pocula) condita servo, V.: quod mox depromere possim, H.: Sabinum testā lēvi, H.: mella puris amphoris, H.: messīs, O.: (piratas) in carcerem, to imprison: captivos in vincula, L.: sortes eo: litteras in aerario: se (aves) in foliis, V.: domi conditus consulatus, i. e. safe: omne bonum in visceribus medullisque.—To preserve, pickle: corna in faece, O.—To inter, bury: mortuos cerā circumlitos: animam sepulcro, V.: te humi, V.: fraternas umbras tumulo, O.: patrem, Ph.: fulgura publica, i. e. things blasted, Iu.: tempora Notis condita fastis, i. e. recorded, H.: longos Cantando soles, to bury, dispose of, V.: diem collibus in suis, H.: lūstrum, to complete, close (by offering sacrifices): idque conditum lūstrum appellavit, L.—To conceal, hide, secrete, suppress: Sibylla condita: aetas condet nitentia, H.: caelum umbrā, V.: aliquid iocoso furto, make away with, H.: voltum aequore, O.: ensīs, sheathe, H.: ferrum, Ph.: oculos, shut, O.: lumina, V.: se in viscera (terrae), O.: per omnīs se portas, retire, V.: Numidarum turmas medio in saltu, place in ambush, L.—To strike deep, plunge, bury: in gurgitis ima sceptrum, O.: digitos in lumina, O.: Pectore in adverso ensem, V.: telum iugulo, O.: stimulos caecos in pectore, O.
    * * *
    condere, condidi, conditus V TRANS
    put/insert (into); store up/put away, preserve, bottle (wine); bury/inter; sink; build/found, make; shut (eyes); conceal/hide/keep safe; put together, compose; restore; sheathe (sword); plunge/bury (weapon in enemy); put out of sight

    Latin-English dictionary > condō

  • 50 extrēmus

        extrēmus adj. sup.    [exter], outermost, utmost, extreme, farthest, last: oppidum Allobrogum, Cs.: finis provinciae, L.: Indi, H.: in codicis extremā cerā: extremā lineā amare, i. e. to make love at a distance, T.: vinitor, i. e. at the end of his task, V.: cultores, in remotest lands, V.— The last part, end tip, extremity, boundary, surface (with a subst., denoting the whole): quibus (litteris) in extremis, at its end: in extremo libro tertio, at the end of: in extremo ponte, Cs.: cauda, tip, V.: extremis digitis aliquid attingere.—As subst n.: quod finitum est, habet extremum, an end: teretes, praeterquam ad extremum, at the end, L.: mundi: provinciae, Cs.: extrema agminis, L.—Of time or order, latest, last: mensis anni Februarius: finis vitae, L.: manus extrema non accessit operibus, finishing touches: extremum illud est, ut, etc., it remains only: ad extremam aetatem, old age, N.: extremo tempore, at last, N.: pueritia: extremo Peloponnesio bello, N.: Extremus galeāque imā subsedit Acestes, i. e. the lot of, V. — As subst m.: Extremi primorum, extremis usque priores, H.: Occupet extremum scabies, devil take the hindmost, H.—As subst n.: die extremum erat, S.: extremo anni, L.: in extremum (durare), O.: ad extremum incipit philosophari, at last: testis ad extremum reservatus, to the last: Extrema gemens, for the last time, V.— Fig., utmost, highest, greatest, extreme: fames, Cs.: ad extrema iura decurrere: extremae dementiae est (with infin.), the height of madness, S.: in extremis suis rebus, utmost danger, Cs. — As subst n.: audendi extrema cupido, V.: ad extrema ventum foret, ni, etc., L.: res p. in extremo sita, S.: non ad extremum perditus, utterly, L.— Last, least, lowest, meanest: Haud Ligurum, V.: ignis, flickering, V.: extremi ingeni est, qui, etc., L.
    * * *
    rear (pl.)

    Latin-English dictionary > extrēmus

  • 51 cerno

    cerno, crēvi, crētum ( part. pass. cretus is apparently used only once:

    cineris bene creti,

    Pall. 12, 22, 3; but freq. in the compounds of cerno; for the simple part., the orig. form certus also is very rarely used:

    certā deinde sorte senatus consultum factum est,

    Liv. 36, 2, 2; v. under II. C., and cf. certus), 3, v. a. [root car- for scar-, to separate; cf. krinô; hence, skôr, stercus, screo; cf. cera].
    I.
    To separate, sift (rare):

    per cribrum, Cato. R. R. 107, 1: farinam cribro,

    Plin. 18, 11, 29, § 115; cf. id. 33, 5, 26, § 87; Pall. Jun. 1; Veg. 3, 28, 6:

    in cribris omnia cerne cavis,

    Ov. Med. Fac. 62; cf.:

    per densa foramina,

    id. ib. 89:

    cineris bene creti,

    well sifted, Pall. Nov. 22.—Far more freq.,
    II.
    Trop.
    A.
    To separate, distinguish by the senses, mostly by the eyes, i. e. to perceive, see, discern (syn.: video, conspicio; class. in prose and poetry; most freq. probably in Lucretius, where it is used about a hundred times); rarely by the ears; v. infra: lumen jubarve in caelo cerno? [p. 319] Enn. ap. Varr. L. L. 6, § 81 Müll.;

    7, § 76 ib.: sed quis illic est, procul quem video? estne hic Hegio? si satis cerno, is hercle'st,

    Ter. Ad. 3, 3, 85:

    tum porro varios rerum sentimus odores, nec tamen ad nareis venienteis cernimus umquam: nec voces cernere suemus,

    Lucr. 1, 300; 4, 598:

    quod nequeunt oculis rerum primordia cerni,

    id. 1, 269; v. also id. 2, 314 sq.; 4, 242; cf. id. 2, 837:

    acute,

    id. 4, 811; cf.:

    cerno acutum,

    Hor. S. 1, 3, 26:

    altaria exhalare vapore,

    Lucr. 3, 432; 2, 928 al.—Hence, sometimes opp. to hearing:

    ut non solum auribus acciperetur, sed etiam oculis cerneretur,

    Nep. Timol. 2, 2;

    or to mental perception: quem ego tam video animo, quam ea, quae oculis cernimus,

    Cic. Fam. 6, 3, 2:

    nos enim ne nunc quidem oculis cernimus ea, quae videmus,

    id. Tusc. 1, 20, 46:

    quae cernere et videre non possumus,

    id. de Or. 3, 40, 161; cf. id. Rep. 6, 20, 21 sq.:

    ego Catuli Cumanum ex hoc loco cerno, Pompeianum non cerno,

    id. Ac. 2, 25, 80:

    ut ea cernimus quae videmus,

    id. Mil. 29, 79:

    omnia sic aperiam, ut ea cernere oculis videamini,

    id. Clu. 24, 66:

    coram aliquid,

    to witness, Caes. B. G. 6, 8; Verg. A. 2, 538:

    aliquem,

    Caes. B. G. 6, 21:

    acies a nostris cernebatur,

    id. B. C. 3, 69:

    in sole sidera ipsa desinunt cerni,

    Quint. 8, 5, 29:

    simile quiddam facientes aves cernimus,

    id. 2, 6, 7:

    me miserum, turbā quod non ego cernar in illā,

    Ov. P. 4, 4, 43:

    Constitit alma Venus, nulli cernenda,

    id. M. 15, 844; Curt. 8, 13, 16; Tac. A. 1, 59.—With acc. and inf.: sensumque inesse et motum in membris cerno, Canius ap. Varr. L. L. 6, § 81 Müll.:

    neque mutari ac misceri omnia cerneres,

    Sall. C. 2, 3: quos ad resistendum concucurrisse cernebat, * Suet. Caes. 15 fin.:

    cernis ut insultent Rutuli?

    Verg. A. 10, 20:

    cerne quam tenui vos parte contingat,

    Cic. Rep. 6, 20, 21:

    cerneres, quanta audacia fuisset, etc.,

    Sall. C. 61, 1.— Impers. with acc. and inf.:

    cernebatur, novissimos illorum premi vehementer,

    Caes. B. C. 1, 64 Herz. N. cr.So impers. with rel. -clause:

    ut non solum auribus acciperetur, sed etiam oculis cerneretur quem detulisset,

    Nep. Timol. 2, 2. —Ante-class., of the hearing: vox illius certe est: idem omnes cernimus, Att. ap. Non. p. 261, 11, and perh. also, Titin. ap. Prisc. p. 898 P.—Hence,
    b.
    Cerni aliquā re or in aliquā re, to become distinguished or known in something:

    fortis animus et magnus duabus rebus maxime cernitur,

    Cic. Off. 1, 20, 66; so id. Tusc. 5, 8, 22: amicus certus in re incertā cernitur, Enn. ap. Cic. Lael. 17, 64:

    atque hae quidem virtutes cernuntur in agendo,

    Cic. Part. Or. 23, 78; id. Top. 21, 80 (also in Quint. 3, 5, 18).—
    * c.
    Have before the mind, have respect to, regard any one:

    ubi gratus, si non eum ipsi cernunt grati, cui referunt gratiam?

    Cic. Leg. 1, 18, 49.—
    B.
    Transf. to intellectual objects, to perceive, comprehend, understand (syn.:

    intellego, cognosco, perspicio): neque tanta in rebus obscuritas, ut eas (res) non penitus acri vir ingenio cernat, si modo aspexerit,

    Cic. de Or. 3, 31, 124:

    jam cernam mene an illam potiorem putes, id. poët. Tusc. 2, 9, 20: (antiquitas) hoc melius ea fortasse, quae erant vera, cernebat,

    id. ib. 1, 12, 26; id. Fin. 1, 19, 64; id. Top. 5, 27; id. N. D. 1, 19, 49; id. Fam. 5, 12, 2:

    quae cum ego non solum suspicarer, sed plane cernerem,

    id. Agr. 2, 4, 9; id. de Or. 3, 31, 124:

    ut consuetum facile amorem cerneres,

    Ter. And. 1, 1, 108.—Hence,
    b.
    Rarely of future events, to foresee, discern beforehand:

    cerno animo sepultā in patriā miseros atque insepultos acervos civium,

    Cic. Cat. 4, 6, 11:

    cerno jam animo, quanto omnia uberiora atque ornatiora futura sint,

    id. Fam. 5, 12, 2.—
    C.
    To decide something that is contested or doubtful (judicially), to decree, determine (more rare than decernere):

    quotcumque senatus creverit populusque jusserit tot sunto,

    Cic. Leg. 3, 3, 8:

    quodcumque senatus creverit agunto,

    id. ib. 3, 3, 8, § 6: jurati cernant. Pac. ap. Non. p. 261, 13:

    illum locum tempusque consilio destinatum quid de Armeniā cernerent,

    Tac. A. 15, 14:

    priusquam id sors cerneret,

    Liv. 43, 12, 2:

    certā sorte,

    after the lot was decided, id. 36, 2, 2.—Hence,
    b.
    To decide by contending or fighting (more rare than the freq. certare, and even in Seneca's time out of use; cf. Sen. Ep. 58, 3): ferro non auro vitam ( acc. respect = de vitā) cernamus utrique, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38; id. ap. Non. p. 261, 19, and ap. Varr. L. L. 6, § 81 Müll.; Pac. ap. Non. p. 261, 21: nisi esset qui armis secum vellet cernere, Att. ap. Non. p. 261, 17:

    cernere ferro,

    Verg. A. 12, 709 (also ap. Sen. Ep. 58, 3); so,

    cernere certamen,

    Plaut. Bacch. 3, 2, 15; id. Cas. 3, 1, 2; Lucr. 5, 394: pro patriā, pro liberis, pro aris atque focis suis, * Sall. C. 59, 5 Kritz N. cr. (al. certare):

    seu libeat duplicem sejunctim cernere martem,

    Tib. 4, 1, 103.—Humorously, Plaut. Trin. 2, 4, 77.—
    D.
    In gen., to decide for something, to conclude upon, resolve (syn.: constituo, decerno; also rare): praesidium castris educere, Lucil. ap. Non. p. 261, 5:

    acribus inter se cum armis confligere,

    id. ib. p. 261, 6:

    te mihi amicam esse crevi,

    Plaut. Cist. 1, 1, 1 (crevi valet constitui, Varr. L. L. 7, § 98 Müll.); Cat. 64, 150.—Hence,
    E.
    In judic. lang. t. t., of inheritances.
    1.
    To resolve to enter upon an inheritance, Varr. L. L. 7, § 98 Müll.; cf. Tit. 22, 27, and cretio.—
    2.
    To make known this determination, Tit. 22, 28 and 30; Cic. Att. 11, 2, 1.—
    3.
    = adire, to enter upon an inheritance, Cic. Agr. 2, 15, 40; Liv. 24, 25, 3; 40, 8, 17; Plin. Ep. 10, 79, 2; Quint. Decl. 261; Fest. p. 41.—
    b.
    Trop.:

    debet etiam fratris Appii amorem erga me cum reliquā hereditate crevisse,

    Cic. Att. 6, 1, 10; so id. Fam. 9, 14, 4; Val. Max. 5, 3, ext. 3.—P. a. v. certus.

    Lewis & Short latin dictionary > cerno

  • 52 collino

    col-lĭno ( conl-), lēvi, lĭtum, 3, v. a., to besmear, to cover over, defile, pollute: aliquid, aliquā re (rare; not in class. prose).
    I.
    Prop.:

    ora venenis,

    Ov. R. Am. 351:

    tabulas cerā,

    Gell. 17, 9, 17: crines adulteros pulvere, * Hor. C. 1, 15, 20 (cf. Verg. A. 12, 99:

    foedare in pulvere crines): caeno collitus,

    Plaut. Poen. 4, 2, 4.—
    II.
    Trop.:

    pulchrum ornatum turpes mores pejus caeno collinunt,

    Plaut. Most. 1, 3, 133; id. Poen. 1, 2, 96.

    Lewis & Short latin dictionary > collino

  • 53 conduco

    con-dūco, xi, ctum, 3, v. a. and n.
    I.
    Act., to draw, bring, or lead together, to assemble, collect (class. in prose and poetry).
    A.
    In gen.
    1.
    Of persons (esp. freq. of the collecting, assembling of troops in any place): milites de castellis ad castra, Sisenn. ap. Non. p. 514, 7:

    populum in forum,

    Varr. ib. p. 274, 20:

    exercitum in unum locum,

    Caes. B. G. 2, 2:

    eo copias omnes,

    id. B. C. 3, 13 fin.:

    copias suas,

    id. B. G. 6, 31 init.; cf.

    auxilia,

    Liv. 30, 21, 3; 23, 13, 8:

    dispersas suorum copias,

    Tac. H. 4, 71:

    virgines unum in locum,

    Cic. Inv. 2, 1, 3:

    omnis clientes suos eodem,

    Caes. B. G. 1, 4:

    milites in unum,

    Sall. J. 51, 3; cf. Tac. A. 4, 47.—
    2.
    Of inanimate objects:

    vineas,

    Cic. Phil. 8, 6, 17:

    nubila,

    Ov. M. 1, 572 al. —
    B.
    Esp.,
    1.
    Intens., to connect, unite, by bringing together, = cogo, colligo.
    a.
    Prop. (so several times in Lucr., elsewhere rare):

    partes in unum,

    Lucr. 1, 398; 3, 533; cf. id. 1, 651; 6, 968; Vitr. 8, 1 fin.:

    cortice ramos,

    Ov. M. 4, 375:

    lac,

    to coagulate, curdle, Col. 7, 8, 1:

    conducere musculum aut laxare,

    to contract, Cael. Aur. Tard. 2, 1, n. 8:

    ubi sunt nervi, interiores conducunt membra,

    Plin. 11, 37, 88, § 218:

    vulnera cerā,

    to close up, Val. Fl. 1, 479 al. —
    b.
    Trop.:

    propositionem et assumptionem in unum,

    Cic. Inv. 1, 40, 73; cf. Quint. 5, 14, 9:

    omnia probra in deorum maledicta,

    Arn. 4, p. 146:

    dies adeo conductus,

    i. e. short, Sol. 22.—
    2.
    T. t. of the lang. of business, to hire, take on lease, to farm (correlative of locare; cf. Dig. 19, 2, 1; very freq. and class.).
    a.
    To hire for one's use, to hire, rent, employ; of things:

    aedes aliquas mihi,

    Plaut. Merc. 3, 2, 17; Suet. Tib. 35; cf.: domum in Palatio, [p. 410] Cic. Cael. 7, 18; id. Q. Fr. 2, 3, 7:

    hortum,

    id. Fam. 16, 18, 2:

    qui colonus habuit conductum de Caesenniā fundum,

    id. Caecin. 32, 94:

    habitationem in annum,

    Dig. 19, 2, 19:

    ad certum tempus,

    ib. 19, 2, 14:

    insulam,

    ib. 19, 2, 30:

    conduxi domum a te,

    Sen. Ben. 7, 5, 2:

    nummos,

    to borrow, Hor. S. 1, 2, 9; cf.

    pecuniam,

    Juv. 11, 46.—Esp., of persons:

    ille qui me conduxit, ubi conduxit, abduxit domum,

    Plaut. Trin. 4, 2, 11:

    cocum,

    id. Ps. 3, 2, 10 and 15; id. Aul. 2, 4, 1:

    fidicinam, quae cantaret sibi,

    id. Ep. 2, 3, 10:

    meretricem,

    id. Bacch. 5, 1, 11; cf. id. Am. 1, 1, 131; Nep. praef. § 4; and poet.:

    torum,

    Ov. Am. 1, 10, 44:

    consulem vestrum ad caedem faciendam,

    Cic. Prov. Cons. 4, 9:

    praeceptores publice,

    Plin. Ep. 4, 13, 6:

    choragum,

    Suet. Aug. 70:

    homines,

    Caes. B. G. 2, 1; so, militem (the Gr. xenologein), to hire soldiers, Curt. 3, 1, 1; 3, 9, 2 al.; cf. the foll. subst. —With ut or quin: aliquem uti taceat, to hire, bribe, employ, Cato ap. Gell. 1, 15, 10; cf.:

    tribus non conduci possim libertatibus, quin, etc.,

    could not be hired, Plaut. Cas. 2, 8, 68; cf. Lucil. ap. Non. p. 274, 21:

    mercede aliquem,

    Cic. Off. 2, 6, 22:

    mercede diurnā conductus,

    Hor. S. 2, 7, 18:

    pictorem magno pretio,

    Cic. Inv. 2, 1, 1.— Subst.
    (α).
    conducti, ōrum, m., hirelings, mercenary soldiers, Hor. A. P. 431; Nep. Dat. 8, 2; cf. Liv. 30, 7, 10; 30, 21, 3; 23, 13, 8 al.—Hence, poet.:

    bella conducta,

    carried on by mercenary troops, Sil. 5, 196. —
    (β).
    conductum, i, n., any thing hired, esp. a house, dwelling, etc., Cic. Clu. 62, 175; Sen. Ben. 7, 5, 3; Petr. 9, 4; Dig. 9, 3, 1; cf.:

    locati conducti,

    ib. 19, 2 tit.: actio ex conducto, an action upon a lease or contract, ib. 19, 2, 19, §§ 4 and 8 al.—
    b.
    To undertake any service (building, transportation, the customs, etc.), to contract for, farm:

    caedundum illum (agnum) ego conduxi,

    Plaut. Aul. 3, 6, 31; cf.:

    caedundos agnos,

    id. Capt. 4, 2, 39:

    redemptor, qui columnam illam de Cottā conduxerat faciendam,

    Cic. Div. 2, 21, 47:

    locare faciendum quod ego conduxeram,

    Dig. 19, 2, 48; so,

    mulierem vehendam nave,

    ib. 19, 2, 19:

    aliquem docendum,

    ib. 19, 2, 13, § 3; 13, 6, 19:

    praebenda, quae ad exercitum opus essent,

    to undertake the supplies, Liv. 23, 48, 11:

    vectigalia,

    to farm, Cic. Att. 1, 17, 9; Liv. 43, 16, 2:

    tabulas in Italiam portandas,

    Vell. 1, 13, 4; so,

    portorium,

    Cic. Inv. 1, 30, 47 al. —
    II.
    Neutr., to contribute to something by being useful, to be of use or profitable, to profit, serve, etc. (syn.: convenit, utile est; class.; used only in the 3 d pers. of the sing. and plur.); constr. with in, ad aliquid, the dat., or absol.
    (α).
    With in:

    quod tuam in rem bene conducat,

    Plaut. Cist. 3, 4; so, maxime in rempublicam, Sisenn. ap. Non. p. 274, 29:

    in commune,

    Tac. A. 2, 38.—
    (β).
    With ad:

    ad ventris victum,

    Plaut. Capt. 4, 3, 6:

    ad vitae commoditatem,

    Cic. Off. 1, 3, 9.—
    (γ).
    With dat. (so most freq.):

    huic aetati non conducit latebrosus locus,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 22:

    maxime rei publicae,

    Cic. Prov. Cons. 1, 1; id. Off. 3, 27, 101:

    neque homini infanti injuste facta conducunt,

    id. Fin. 1, 16, 52; Col. 9, 1, 3:

    omnibus,

    Cic. Rep. 1, 32, 49:

    tuae laudi,

    id. Fam. 13, 48:

    nostris rationibus,

    id. Att. 1, 1, 2:

    maxime sibi,

    Quint. 11, 1, 12:

    alvo citae (vinum),

    Plin. 23, 1, 23, § 41:

    proposito,

    Hor. A. P. 195 et saep.:

    imbres non conducunt vitibus,

    Plin. 17, 2, 2, § 14.—
    (δ).
    Absol.:

    dubitare non possumus. quin ea maxime conducant, quae sunt rectissima,

    Cic. Fam. 5, 19, 2:

    conducere arbitror talibus auris tuas vocibus undique circumsonare,

    id. Off. 3, 2, 5.—Hence, P. a. as subst.; v. I. C. 2. b fin. supra.— Adv.: condūcenter, becomingly, fitly, Gell. 16, 12, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > conduco

  • 54 conducti

    con-dūco, xi, ctum, 3, v. a. and n.
    I.
    Act., to draw, bring, or lead together, to assemble, collect (class. in prose and poetry).
    A.
    In gen.
    1.
    Of persons (esp. freq. of the collecting, assembling of troops in any place): milites de castellis ad castra, Sisenn. ap. Non. p. 514, 7:

    populum in forum,

    Varr. ib. p. 274, 20:

    exercitum in unum locum,

    Caes. B. G. 2, 2:

    eo copias omnes,

    id. B. C. 3, 13 fin.:

    copias suas,

    id. B. G. 6, 31 init.; cf.

    auxilia,

    Liv. 30, 21, 3; 23, 13, 8:

    dispersas suorum copias,

    Tac. H. 4, 71:

    virgines unum in locum,

    Cic. Inv. 2, 1, 3:

    omnis clientes suos eodem,

    Caes. B. G. 1, 4:

    milites in unum,

    Sall. J. 51, 3; cf. Tac. A. 4, 47.—
    2.
    Of inanimate objects:

    vineas,

    Cic. Phil. 8, 6, 17:

    nubila,

    Ov. M. 1, 572 al. —
    B.
    Esp.,
    1.
    Intens., to connect, unite, by bringing together, = cogo, colligo.
    a.
    Prop. (so several times in Lucr., elsewhere rare):

    partes in unum,

    Lucr. 1, 398; 3, 533; cf. id. 1, 651; 6, 968; Vitr. 8, 1 fin.:

    cortice ramos,

    Ov. M. 4, 375:

    lac,

    to coagulate, curdle, Col. 7, 8, 1:

    conducere musculum aut laxare,

    to contract, Cael. Aur. Tard. 2, 1, n. 8:

    ubi sunt nervi, interiores conducunt membra,

    Plin. 11, 37, 88, § 218:

    vulnera cerā,

    to close up, Val. Fl. 1, 479 al. —
    b.
    Trop.:

    propositionem et assumptionem in unum,

    Cic. Inv. 1, 40, 73; cf. Quint. 5, 14, 9:

    omnia probra in deorum maledicta,

    Arn. 4, p. 146:

    dies adeo conductus,

    i. e. short, Sol. 22.—
    2.
    T. t. of the lang. of business, to hire, take on lease, to farm (correlative of locare; cf. Dig. 19, 2, 1; very freq. and class.).
    a.
    To hire for one's use, to hire, rent, employ; of things:

    aedes aliquas mihi,

    Plaut. Merc. 3, 2, 17; Suet. Tib. 35; cf.: domum in Palatio, [p. 410] Cic. Cael. 7, 18; id. Q. Fr. 2, 3, 7:

    hortum,

    id. Fam. 16, 18, 2:

    qui colonus habuit conductum de Caesenniā fundum,

    id. Caecin. 32, 94:

    habitationem in annum,

    Dig. 19, 2, 19:

    ad certum tempus,

    ib. 19, 2, 14:

    insulam,

    ib. 19, 2, 30:

    conduxi domum a te,

    Sen. Ben. 7, 5, 2:

    nummos,

    to borrow, Hor. S. 1, 2, 9; cf.

    pecuniam,

    Juv. 11, 46.—Esp., of persons:

    ille qui me conduxit, ubi conduxit, abduxit domum,

    Plaut. Trin. 4, 2, 11:

    cocum,

    id. Ps. 3, 2, 10 and 15; id. Aul. 2, 4, 1:

    fidicinam, quae cantaret sibi,

    id. Ep. 2, 3, 10:

    meretricem,

    id. Bacch. 5, 1, 11; cf. id. Am. 1, 1, 131; Nep. praef. § 4; and poet.:

    torum,

    Ov. Am. 1, 10, 44:

    consulem vestrum ad caedem faciendam,

    Cic. Prov. Cons. 4, 9:

    praeceptores publice,

    Plin. Ep. 4, 13, 6:

    choragum,

    Suet. Aug. 70:

    homines,

    Caes. B. G. 2, 1; so, militem (the Gr. xenologein), to hire soldiers, Curt. 3, 1, 1; 3, 9, 2 al.; cf. the foll. subst. —With ut or quin: aliquem uti taceat, to hire, bribe, employ, Cato ap. Gell. 1, 15, 10; cf.:

    tribus non conduci possim libertatibus, quin, etc.,

    could not be hired, Plaut. Cas. 2, 8, 68; cf. Lucil. ap. Non. p. 274, 21:

    mercede aliquem,

    Cic. Off. 2, 6, 22:

    mercede diurnā conductus,

    Hor. S. 2, 7, 18:

    pictorem magno pretio,

    Cic. Inv. 2, 1, 1.— Subst.
    (α).
    conducti, ōrum, m., hirelings, mercenary soldiers, Hor. A. P. 431; Nep. Dat. 8, 2; cf. Liv. 30, 7, 10; 30, 21, 3; 23, 13, 8 al.—Hence, poet.:

    bella conducta,

    carried on by mercenary troops, Sil. 5, 196. —
    (β).
    conductum, i, n., any thing hired, esp. a house, dwelling, etc., Cic. Clu. 62, 175; Sen. Ben. 7, 5, 3; Petr. 9, 4; Dig. 9, 3, 1; cf.:

    locati conducti,

    ib. 19, 2 tit.: actio ex conducto, an action upon a lease or contract, ib. 19, 2, 19, §§ 4 and 8 al.—
    b.
    To undertake any service (building, transportation, the customs, etc.), to contract for, farm:

    caedundum illum (agnum) ego conduxi,

    Plaut. Aul. 3, 6, 31; cf.:

    caedundos agnos,

    id. Capt. 4, 2, 39:

    redemptor, qui columnam illam de Cottā conduxerat faciendam,

    Cic. Div. 2, 21, 47:

    locare faciendum quod ego conduxeram,

    Dig. 19, 2, 48; so,

    mulierem vehendam nave,

    ib. 19, 2, 19:

    aliquem docendum,

    ib. 19, 2, 13, § 3; 13, 6, 19:

    praebenda, quae ad exercitum opus essent,

    to undertake the supplies, Liv. 23, 48, 11:

    vectigalia,

    to farm, Cic. Att. 1, 17, 9; Liv. 43, 16, 2:

    tabulas in Italiam portandas,

    Vell. 1, 13, 4; so,

    portorium,

    Cic. Inv. 1, 30, 47 al. —
    II.
    Neutr., to contribute to something by being useful, to be of use or profitable, to profit, serve, etc. (syn.: convenit, utile est; class.; used only in the 3 d pers. of the sing. and plur.); constr. with in, ad aliquid, the dat., or absol.
    (α).
    With in:

    quod tuam in rem bene conducat,

    Plaut. Cist. 3, 4; so, maxime in rempublicam, Sisenn. ap. Non. p. 274, 29:

    in commune,

    Tac. A. 2, 38.—
    (β).
    With ad:

    ad ventris victum,

    Plaut. Capt. 4, 3, 6:

    ad vitae commoditatem,

    Cic. Off. 1, 3, 9.—
    (γ).
    With dat. (so most freq.):

    huic aetati non conducit latebrosus locus,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 22:

    maxime rei publicae,

    Cic. Prov. Cons. 1, 1; id. Off. 3, 27, 101:

    neque homini infanti injuste facta conducunt,

    id. Fin. 1, 16, 52; Col. 9, 1, 3:

    omnibus,

    Cic. Rep. 1, 32, 49:

    tuae laudi,

    id. Fam. 13, 48:

    nostris rationibus,

    id. Att. 1, 1, 2:

    maxime sibi,

    Quint. 11, 1, 12:

    alvo citae (vinum),

    Plin. 23, 1, 23, § 41:

    proposito,

    Hor. A. P. 195 et saep.:

    imbres non conducunt vitibus,

    Plin. 17, 2, 2, § 14.—
    (δ).
    Absol.:

    dubitare non possumus. quin ea maxime conducant, quae sunt rectissima,

    Cic. Fam. 5, 19, 2:

    conducere arbitror talibus auris tuas vocibus undique circumsonare,

    id. Off. 3, 2, 5.—Hence, P. a. as subst.; v. I. C. 2. b fin. supra.— Adv.: condūcenter, becomingly, fitly, Gell. 16, 12, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > conducti

  • 55 conductum

    con-dūco, xi, ctum, 3, v. a. and n.
    I.
    Act., to draw, bring, or lead together, to assemble, collect (class. in prose and poetry).
    A.
    In gen.
    1.
    Of persons (esp. freq. of the collecting, assembling of troops in any place): milites de castellis ad castra, Sisenn. ap. Non. p. 514, 7:

    populum in forum,

    Varr. ib. p. 274, 20:

    exercitum in unum locum,

    Caes. B. G. 2, 2:

    eo copias omnes,

    id. B. C. 3, 13 fin.:

    copias suas,

    id. B. G. 6, 31 init.; cf.

    auxilia,

    Liv. 30, 21, 3; 23, 13, 8:

    dispersas suorum copias,

    Tac. H. 4, 71:

    virgines unum in locum,

    Cic. Inv. 2, 1, 3:

    omnis clientes suos eodem,

    Caes. B. G. 1, 4:

    milites in unum,

    Sall. J. 51, 3; cf. Tac. A. 4, 47.—
    2.
    Of inanimate objects:

    vineas,

    Cic. Phil. 8, 6, 17:

    nubila,

    Ov. M. 1, 572 al. —
    B.
    Esp.,
    1.
    Intens., to connect, unite, by bringing together, = cogo, colligo.
    a.
    Prop. (so several times in Lucr., elsewhere rare):

    partes in unum,

    Lucr. 1, 398; 3, 533; cf. id. 1, 651; 6, 968; Vitr. 8, 1 fin.:

    cortice ramos,

    Ov. M. 4, 375:

    lac,

    to coagulate, curdle, Col. 7, 8, 1:

    conducere musculum aut laxare,

    to contract, Cael. Aur. Tard. 2, 1, n. 8:

    ubi sunt nervi, interiores conducunt membra,

    Plin. 11, 37, 88, § 218:

    vulnera cerā,

    to close up, Val. Fl. 1, 479 al. —
    b.
    Trop.:

    propositionem et assumptionem in unum,

    Cic. Inv. 1, 40, 73; cf. Quint. 5, 14, 9:

    omnia probra in deorum maledicta,

    Arn. 4, p. 146:

    dies adeo conductus,

    i. e. short, Sol. 22.—
    2.
    T. t. of the lang. of business, to hire, take on lease, to farm (correlative of locare; cf. Dig. 19, 2, 1; very freq. and class.).
    a.
    To hire for one's use, to hire, rent, employ; of things:

    aedes aliquas mihi,

    Plaut. Merc. 3, 2, 17; Suet. Tib. 35; cf.: domum in Palatio, [p. 410] Cic. Cael. 7, 18; id. Q. Fr. 2, 3, 7:

    hortum,

    id. Fam. 16, 18, 2:

    qui colonus habuit conductum de Caesenniā fundum,

    id. Caecin. 32, 94:

    habitationem in annum,

    Dig. 19, 2, 19:

    ad certum tempus,

    ib. 19, 2, 14:

    insulam,

    ib. 19, 2, 30:

    conduxi domum a te,

    Sen. Ben. 7, 5, 2:

    nummos,

    to borrow, Hor. S. 1, 2, 9; cf.

    pecuniam,

    Juv. 11, 46.—Esp., of persons:

    ille qui me conduxit, ubi conduxit, abduxit domum,

    Plaut. Trin. 4, 2, 11:

    cocum,

    id. Ps. 3, 2, 10 and 15; id. Aul. 2, 4, 1:

    fidicinam, quae cantaret sibi,

    id. Ep. 2, 3, 10:

    meretricem,

    id. Bacch. 5, 1, 11; cf. id. Am. 1, 1, 131; Nep. praef. § 4; and poet.:

    torum,

    Ov. Am. 1, 10, 44:

    consulem vestrum ad caedem faciendam,

    Cic. Prov. Cons. 4, 9:

    praeceptores publice,

    Plin. Ep. 4, 13, 6:

    choragum,

    Suet. Aug. 70:

    homines,

    Caes. B. G. 2, 1; so, militem (the Gr. xenologein), to hire soldiers, Curt. 3, 1, 1; 3, 9, 2 al.; cf. the foll. subst. —With ut or quin: aliquem uti taceat, to hire, bribe, employ, Cato ap. Gell. 1, 15, 10; cf.:

    tribus non conduci possim libertatibus, quin, etc.,

    could not be hired, Plaut. Cas. 2, 8, 68; cf. Lucil. ap. Non. p. 274, 21:

    mercede aliquem,

    Cic. Off. 2, 6, 22:

    mercede diurnā conductus,

    Hor. S. 2, 7, 18:

    pictorem magno pretio,

    Cic. Inv. 2, 1, 1.— Subst.
    (α).
    conducti, ōrum, m., hirelings, mercenary soldiers, Hor. A. P. 431; Nep. Dat. 8, 2; cf. Liv. 30, 7, 10; 30, 21, 3; 23, 13, 8 al.—Hence, poet.:

    bella conducta,

    carried on by mercenary troops, Sil. 5, 196. —
    (β).
    conductum, i, n., any thing hired, esp. a house, dwelling, etc., Cic. Clu. 62, 175; Sen. Ben. 7, 5, 3; Petr. 9, 4; Dig. 9, 3, 1; cf.:

    locati conducti,

    ib. 19, 2 tit.: actio ex conducto, an action upon a lease or contract, ib. 19, 2, 19, §§ 4 and 8 al.—
    b.
    To undertake any service (building, transportation, the customs, etc.), to contract for, farm:

    caedundum illum (agnum) ego conduxi,

    Plaut. Aul. 3, 6, 31; cf.:

    caedundos agnos,

    id. Capt. 4, 2, 39:

    redemptor, qui columnam illam de Cottā conduxerat faciendam,

    Cic. Div. 2, 21, 47:

    locare faciendum quod ego conduxeram,

    Dig. 19, 2, 48; so,

    mulierem vehendam nave,

    ib. 19, 2, 19:

    aliquem docendum,

    ib. 19, 2, 13, § 3; 13, 6, 19:

    praebenda, quae ad exercitum opus essent,

    to undertake the supplies, Liv. 23, 48, 11:

    vectigalia,

    to farm, Cic. Att. 1, 17, 9; Liv. 43, 16, 2:

    tabulas in Italiam portandas,

    Vell. 1, 13, 4; so,

    portorium,

    Cic. Inv. 1, 30, 47 al. —
    II.
    Neutr., to contribute to something by being useful, to be of use or profitable, to profit, serve, etc. (syn.: convenit, utile est; class.; used only in the 3 d pers. of the sing. and plur.); constr. with in, ad aliquid, the dat., or absol.
    (α).
    With in:

    quod tuam in rem bene conducat,

    Plaut. Cist. 3, 4; so, maxime in rempublicam, Sisenn. ap. Non. p. 274, 29:

    in commune,

    Tac. A. 2, 38.—
    (β).
    With ad:

    ad ventris victum,

    Plaut. Capt. 4, 3, 6:

    ad vitae commoditatem,

    Cic. Off. 1, 3, 9.—
    (γ).
    With dat. (so most freq.):

    huic aetati non conducit latebrosus locus,

    Plaut. Bacch. 1, 1, 22:

    maxime rei publicae,

    Cic. Prov. Cons. 1, 1; id. Off. 3, 27, 101:

    neque homini infanti injuste facta conducunt,

    id. Fin. 1, 16, 52; Col. 9, 1, 3:

    omnibus,

    Cic. Rep. 1, 32, 49:

    tuae laudi,

    id. Fam. 13, 48:

    nostris rationibus,

    id. Att. 1, 1, 2:

    maxime sibi,

    Quint. 11, 1, 12:

    alvo citae (vinum),

    Plin. 23, 1, 23, § 41:

    proposito,

    Hor. A. P. 195 et saep.:

    imbres non conducunt vitibus,

    Plin. 17, 2, 2, § 14.—
    (δ).
    Absol.:

    dubitare non possumus. quin ea maxime conducant, quae sunt rectissima,

    Cic. Fam. 5, 19, 2:

    conducere arbitror talibus auris tuas vocibus undique circumsonare,

    id. Off. 3, 2, 5.—Hence, P. a. as subst.; v. I. C. 2. b fin. supra.— Adv.: condūcenter, becomingly, fitly, Gell. 16, 12, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > conductum

  • 56 conjunctum

    con-jungo, nxi, nctum, 3, v. a., to bind together, connect, join, unite (very freq. in all perr. and species of composition); constr. with cum, inter se, the dat., or the acc. only; trop. also with ad.
    I.
    Lit.
    (α).
    With cum:

    eam epistulam cum hac,

    Cic. Fam. 7, 30, 3:

    animam cum animo,

    Lucr. 3, 160:

    naturam tenuem gravi cum corpore,

    id. 5, 563.—
    (β).
    With inter se, Lucr. 3, 559; cf. id. 3, 137.—
    (γ).
    With dat.:

    castra muro oppidoque,

    Caes. B. C. 2, 25:

    ita cursum regebat, ut primi conjungi ultimis possent,

    Curt. 5, 13, 10:

    conjunguntur his (porticibus) domus ampliores,

    Vitr. 6, 7, 3:

    dextrae dextram,

    Ov. M. 8, 421:

    aëra terris,

    Lucr. 5, 564.—
    (δ).
    With the acc. only:

    boves,

    i. e. to yoke together, Cato, R. R. 138; cf.:

    bis binos (equos),

    Lucr. 5, 1299:

    calamost plures ceră,

    Verg. E. 2, 32:

    dextras,

    id. A. 1, 514:

    nostras manus,

    Tib. 1, 6, 60:

    oras (vulneris) suturā,

    Cels. 7, 4, 3:

    medium intervallum ponte,

    Suet. Calig. 19:

    supercilia conjuncta,

    id. Aug. 79:

    verba,

    Quint. 8, 3, 36.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.
    (α).
    With cum:

    eas cohortes cum exercitu suo,

    Caes. B. C. 1, 18:

    quem ego cum deorum laude conjungo,

    i. e. put on an equality with, Cic. Pis. 9, 20; id. Font. 10, 21; cf. Quint. 11, 1, 28:

    imperii dedecus cum probro privato,

    Cic. Sen. 12, 42; id. Red. Sen. 2, 4; id. Red. Quir. 7, 16; id. Brut. 31, 120:

    judicium suum cum illius auctoritate,

    Quint. 10, 3, 1:

    voluptatem cum laude ac dignitate,

    id. 8, pr. 33; 12, 2, 8; Cat. 64, 331.—
    (β).
    With ad (very rare), Quint. 4, 1, 16.—
    (γ).
    With dat.:

    noctem diei,

    Caes. B. C. 3, 13:

    arma finitimis,

    Liv. 8, 16, 2; 42, 47, 3:

    se alicui,

    Curt. 8, 13, 4:

    laudem oratori,

    Quint. 1, 10, 17; 5, 10, 51:

    sequentia prioribus,

    id. 11, 2, 20.—So of writings, to add:

    pauca scribenda conjungendaque huic commentario statui,

    Hirt. B. G. 8, 48.—
    (δ).
    With in and abl.:

    cum in tui familiarissimi judicio ac periculo tuum crimen conjungeretur,

    Cic. Fam. 5, 17, 2:

    nefarium est... socium fallere qui se in negotio conjunxit,

    id. Rosc. Com. 6, 17.—
    (ε).
    With in and acc.:

    omnia vota in unum,

    Petr. 86.—
    (ζ).
    With acc. only:

    vocales,

    to contract, Cic. Or. 44, 150; Quint. 12, 10, 30: bellum, to carry on or wage in concert, Cic. Imp. Pomp. 9, 26; Sil. 15, 52:

    vires,

    Val. Fl. 6, 632:

    Galliae duae, quas hoc tempore uno imperio videmus esse conjunctas,

    Cic. Prov. Cons. 2, 3:

    aequum est enim militum, talium praesertim, honorem conjungi,

    id. Phil. 14, 11, 29:

    ne... tantae nationes conjungantur,

    Caes. B. G. 3, 11:

    hunc cape consiliis socium et conjunge volentem,

    Verg. A. 5, 712:

    res... sicut inter se cohaerent tempore, ita opere ipso conjungi,

    Curt. 5, 1, 2:

    passus,

    Ov. M. 11, 64:

    abstinentiam cibi,

    i. e. to continue without interruption, Tac. A. 6, 26;

    in the same sense, consulatus,

    Suet. Calig. 17; and:

    rerum actum,

    id. Claud. 23:

    nox eadem necem Britannici et rogum conjunxit,

    Tac. A. 13, 17. —
    B.
    In partic.
    1.
    To compose, form by uniting:

    quod (Epicurus) e duplici genere voluptatis conjunctus est (i. e. Epicuri summum bonum),

    Cic. Fin. 2, 14, 44 Madv. ad loc.—
    2.
    To unite, join in marriage or love:

    me tecum,

    Ov. H. 21, 247:

    aliquam secum matrimonio,

    Curt. 6, 9, 30:

    aliquam sibi justo matrimonio,

    Suet. Ner. 28; cf.:

    aliquam sibi,

    id. Calig. 26:

    conjungi Poppaeae,

    Tac. A. 14, 60; Cat. 64, 335:

    conubia Sabinorum (Romulus),

    to bring about, accomplish, Cic. de Or. 1, 9, 37.—
    3.
    To connect, unite by the ties of relationship or friendship:

    se tecum affinitate,

    Nep. Paus. 2, 3:

    tota domus conjugio et stirpe conjungitur,

    Cic. Fin. 5, 23, 65:

    nos inter nos (res publica),

    id. Fam. 5, 7, 2:

    me tibi (studia),

    id. ib. 15, 11, 2; Caes. B. C. 3, 21:

    multos sibi familiari amicitiā,

    Sall. J. 7, 7:

    Ausonios Teucris foedere,

    Verg. A. 10, 105:

    optimum quemque hospitio et amicitiā,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 5, § 16:

    amicitiam,

    id. Clu. 16, 46; cf.:

    societatem amicitiamque,

    Sall. J. 83, 1.—Hence, conjunctus, a, um, P. a.
    A.
    (Acc. to I.) United, connected; hence, of places, bordering upon, near:

    loca, quae Caesaris castris erant conjuncta,

    Caes. B. C. 1, 64 init.; 2, 25; 3, 112:

    Paphlagonia Cappadociae,

    Nep. Dat. 5, 5:

    regio Oceano,

    Hirt. B. G. 8, 46; 8, 31:

    ratis crepidine saxi,

    Verg. A. 10, 653.—
    B.
    Transf., of time, connected with, following:

    quae proelio apud Arbela conjuncta sunt ordiar dicere,

    Curt. 5, 1, 2.—
    C.
    Trop.
    1.
    In gen., connected with, pertaining to; accordant or agreeing with, conformable to, etc.; constr. with cum, the dat., or rar. the abl.:

    prudentia cum justitiā,

    Cic. Off. 2, 9, 33; so,

    nihil cum virtute,

    id. ib. 1, 2, 5:

    ea, quae sunt quasi conjuncta aut quae quasi pugnantia inter se,

    id. Part. Or. 2, 7:

    verba inter se (opp. simplicia),

    id. Top. 7; id. de Or. 3, 37, 149;

    (opp. singula),

    Quint. 5, 10, 106; 7, 9, 2; 8, 1, 1:

    causae (opp. simplices),

    id. 3, 6, 94; 3, 10, 1:

    justitia intellegentiae,

    Cic. Off. 2, 9, 34:

    praecepta officii naturae,

    id. ib. 1, 2, 6:

    talis simulatio vanitati est conjunctior quam liberalitati,

    id. ib. 1, 14, 44; id. de Or. 2, 81, 331:

    libido scelere conjuncta,

    id. Clu. 5, 12; id. Phil. 5, 7, 20: haec necesse est aut ex praeterito tempore aut ex conjuncto aut ex sequenti petere, i. e. the present, Quint. 5, 8, 5; cf. id. 5, 9, 5; 5, 10, 94; and id. 7, 2, 46:

    conjuncta (et conveniens) constantia inter augures,

    harmonious, accordant, Cic. Div. 2, 39, 82.—
    b.
    conjunctum, i, n. subst.
    (α).
    In rhet., connection, Cic. de Or. 2, 40, 167; cf. id. ib. 2, 39, 166.—
    (β).
    A joint-sentence, = copulatum, sumpeplegmenon, Gell. 16, 8, 10.—
    (γ).
    In the physical lang. of Lucr., the necessary, inherent qualities of bodies (as weight, etc.), in contrast with eventum, merely external condition, Lucr. 1, 449 sq.—
    2.
    In partic.
    a.
    Connected by marriage, married:

    digno viro,

    Verg. E. 8, 32:

    conservae,

    Varr. R. R. 1, 17, 5.—
    * b.
    Transf., of the vine (cf. conjunx, I. 2.):

    vitis ulmo marito,

    Cat. 62, 54.—Far more freq.,
    c.
    Connected or united by relationship or friendship, allied, kindred, intimate, friendly (freq. in Cic.).
    (α).
    With abl.:

    cum aliquo vinculis et propinquitatis et adfinitatis,

    Cic. Planc. 11, 27:

    cum populo Romano non solum perpetuā societate atque amicitiā, verum etiam cognatione,

    id. Verr. 2, 4, 33, § 72:

    equites concordiā conjunctissimi,

    id. Clu. 55, 152:

    sanguine,

    Sall. J. 10, 3; cf.:

    Mario sanguine conjunctissimus,

    Vell. 2, 41, 2:

    propinquitatibus adfinitatibusque,

    Caes. B. G. 2, 4; cf.:

    propinquā cognatione, Nep. praef. § 7: homo conjunctissimus officiis, usu, consuetudine,

    Cic. Sull. 20, 57; id. Cat. 1, 13, 33; id. de Or. 1, 7, 24; id. Att. 1, 16, 11; Nep. Att. 12, 1 al. —
    (β).
    With cum, etc.:

    ubi tecum conjunctus siem,

    Plaut. Aul. 2, 2, 52: so,

    genus cum diis,

    Suet. Caes. 6.— Absol.:

    conjunctus an alienus,

    Quint. 7, 4, 21; Nep. Att. 7, 1; Curt. 6, 11, 10.—With dat.:

    conjunctissimus huic ordini,

    Cic. Prov. Cons. 16, 38; cf.:

    civitas populo Romano,

    Caes. B. G. 7, 33:

    conjunctior illo Nemo mihi est,

    Ov. M. 15, 599; Curt. 7, 3, 25.—With inter:

    inter se conjunctissimos fuisse Curium, Coruncanium,

    Cic. Lael. 11, 39; id. Dom. 11, 27:

    ut nosmet ipsi inter nos conjunctiores simus,

    id. Att. 14, 13, B. 5.— conjunctē, adv. (rare; most freq. in Cic.).
    1.
    In connection, conjointly, at the same time:

    conjuncte cum reliquis rebus nostra contexere,

    Cic. Fam. 5, 12, 2:

    conjuncte re verboque risus moveatur,

    id. de Or. 2, 61, 248: elatum aliquid, i. e. hypothetically (opp. simpliciter, categorically), id. ib. 2, 38, 158;

    3, 37, 149: agere,

    id. Inv. 1, 7, 9.—
    2.
    In a friendly, confidential manner:

    conjuncte vivere,

    Nep. Att. 10, 3; so with vivere in the comp., Cic. Fam. 6, 9, 1; Plin. Ep. 6, 8, 4; and in sup., Cic. Lael. 1, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > conjunctum

  • 57 conjungo

    con-jungo, nxi, nctum, 3, v. a., to bind together, connect, join, unite (very freq. in all perr. and species of composition); constr. with cum, inter se, the dat., or the acc. only; trop. also with ad.
    I.
    Lit.
    (α).
    With cum:

    eam epistulam cum hac,

    Cic. Fam. 7, 30, 3:

    animam cum animo,

    Lucr. 3, 160:

    naturam tenuem gravi cum corpore,

    id. 5, 563.—
    (β).
    With inter se, Lucr. 3, 559; cf. id. 3, 137.—
    (γ).
    With dat.:

    castra muro oppidoque,

    Caes. B. C. 2, 25:

    ita cursum regebat, ut primi conjungi ultimis possent,

    Curt. 5, 13, 10:

    conjunguntur his (porticibus) domus ampliores,

    Vitr. 6, 7, 3:

    dextrae dextram,

    Ov. M. 8, 421:

    aëra terris,

    Lucr. 5, 564.—
    (δ).
    With the acc. only:

    boves,

    i. e. to yoke together, Cato, R. R. 138; cf.:

    bis binos (equos),

    Lucr. 5, 1299:

    calamost plures ceră,

    Verg. E. 2, 32:

    dextras,

    id. A. 1, 514:

    nostras manus,

    Tib. 1, 6, 60:

    oras (vulneris) suturā,

    Cels. 7, 4, 3:

    medium intervallum ponte,

    Suet. Calig. 19:

    supercilia conjuncta,

    id. Aug. 79:

    verba,

    Quint. 8, 3, 36.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.
    (α).
    With cum:

    eas cohortes cum exercitu suo,

    Caes. B. C. 1, 18:

    quem ego cum deorum laude conjungo,

    i. e. put on an equality with, Cic. Pis. 9, 20; id. Font. 10, 21; cf. Quint. 11, 1, 28:

    imperii dedecus cum probro privato,

    Cic. Sen. 12, 42; id. Red. Sen. 2, 4; id. Red. Quir. 7, 16; id. Brut. 31, 120:

    judicium suum cum illius auctoritate,

    Quint. 10, 3, 1:

    voluptatem cum laude ac dignitate,

    id. 8, pr. 33; 12, 2, 8; Cat. 64, 331.—
    (β).
    With ad (very rare), Quint. 4, 1, 16.—
    (γ).
    With dat.:

    noctem diei,

    Caes. B. C. 3, 13:

    arma finitimis,

    Liv. 8, 16, 2; 42, 47, 3:

    se alicui,

    Curt. 8, 13, 4:

    laudem oratori,

    Quint. 1, 10, 17; 5, 10, 51:

    sequentia prioribus,

    id. 11, 2, 20.—So of writings, to add:

    pauca scribenda conjungendaque huic commentario statui,

    Hirt. B. G. 8, 48.—
    (δ).
    With in and abl.:

    cum in tui familiarissimi judicio ac periculo tuum crimen conjungeretur,

    Cic. Fam. 5, 17, 2:

    nefarium est... socium fallere qui se in negotio conjunxit,

    id. Rosc. Com. 6, 17.—
    (ε).
    With in and acc.:

    omnia vota in unum,

    Petr. 86.—
    (ζ).
    With acc. only:

    vocales,

    to contract, Cic. Or. 44, 150; Quint. 12, 10, 30: bellum, to carry on or wage in concert, Cic. Imp. Pomp. 9, 26; Sil. 15, 52:

    vires,

    Val. Fl. 6, 632:

    Galliae duae, quas hoc tempore uno imperio videmus esse conjunctas,

    Cic. Prov. Cons. 2, 3:

    aequum est enim militum, talium praesertim, honorem conjungi,

    id. Phil. 14, 11, 29:

    ne... tantae nationes conjungantur,

    Caes. B. G. 3, 11:

    hunc cape consiliis socium et conjunge volentem,

    Verg. A. 5, 712:

    res... sicut inter se cohaerent tempore, ita opere ipso conjungi,

    Curt. 5, 1, 2:

    passus,

    Ov. M. 11, 64:

    abstinentiam cibi,

    i. e. to continue without interruption, Tac. A. 6, 26;

    in the same sense, consulatus,

    Suet. Calig. 17; and:

    rerum actum,

    id. Claud. 23:

    nox eadem necem Britannici et rogum conjunxit,

    Tac. A. 13, 17. —
    B.
    In partic.
    1.
    To compose, form by uniting:

    quod (Epicurus) e duplici genere voluptatis conjunctus est (i. e. Epicuri summum bonum),

    Cic. Fin. 2, 14, 44 Madv. ad loc.—
    2.
    To unite, join in marriage or love:

    me tecum,

    Ov. H. 21, 247:

    aliquam secum matrimonio,

    Curt. 6, 9, 30:

    aliquam sibi justo matrimonio,

    Suet. Ner. 28; cf.:

    aliquam sibi,

    id. Calig. 26:

    conjungi Poppaeae,

    Tac. A. 14, 60; Cat. 64, 335:

    conubia Sabinorum (Romulus),

    to bring about, accomplish, Cic. de Or. 1, 9, 37.—
    3.
    To connect, unite by the ties of relationship or friendship:

    se tecum affinitate,

    Nep. Paus. 2, 3:

    tota domus conjugio et stirpe conjungitur,

    Cic. Fin. 5, 23, 65:

    nos inter nos (res publica),

    id. Fam. 5, 7, 2:

    me tibi (studia),

    id. ib. 15, 11, 2; Caes. B. C. 3, 21:

    multos sibi familiari amicitiā,

    Sall. J. 7, 7:

    Ausonios Teucris foedere,

    Verg. A. 10, 105:

    optimum quemque hospitio et amicitiā,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 5, § 16:

    amicitiam,

    id. Clu. 16, 46; cf.:

    societatem amicitiamque,

    Sall. J. 83, 1.—Hence, conjunctus, a, um, P. a.
    A.
    (Acc. to I.) United, connected; hence, of places, bordering upon, near:

    loca, quae Caesaris castris erant conjuncta,

    Caes. B. C. 1, 64 init.; 2, 25; 3, 112:

    Paphlagonia Cappadociae,

    Nep. Dat. 5, 5:

    regio Oceano,

    Hirt. B. G. 8, 46; 8, 31:

    ratis crepidine saxi,

    Verg. A. 10, 653.—
    B.
    Transf., of time, connected with, following:

    quae proelio apud Arbela conjuncta sunt ordiar dicere,

    Curt. 5, 1, 2.—
    C.
    Trop.
    1.
    In gen., connected with, pertaining to; accordant or agreeing with, conformable to, etc.; constr. with cum, the dat., or rar. the abl.:

    prudentia cum justitiā,

    Cic. Off. 2, 9, 33; so,

    nihil cum virtute,

    id. ib. 1, 2, 5:

    ea, quae sunt quasi conjuncta aut quae quasi pugnantia inter se,

    id. Part. Or. 2, 7:

    verba inter se (opp. simplicia),

    id. Top. 7; id. de Or. 3, 37, 149;

    (opp. singula),

    Quint. 5, 10, 106; 7, 9, 2; 8, 1, 1:

    causae (opp. simplices),

    id. 3, 6, 94; 3, 10, 1:

    justitia intellegentiae,

    Cic. Off. 2, 9, 34:

    praecepta officii naturae,

    id. ib. 1, 2, 6:

    talis simulatio vanitati est conjunctior quam liberalitati,

    id. ib. 1, 14, 44; id. de Or. 2, 81, 331:

    libido scelere conjuncta,

    id. Clu. 5, 12; id. Phil. 5, 7, 20: haec necesse est aut ex praeterito tempore aut ex conjuncto aut ex sequenti petere, i. e. the present, Quint. 5, 8, 5; cf. id. 5, 9, 5; 5, 10, 94; and id. 7, 2, 46:

    conjuncta (et conveniens) constantia inter augures,

    harmonious, accordant, Cic. Div. 2, 39, 82.—
    b.
    conjunctum, i, n. subst.
    (α).
    In rhet., connection, Cic. de Or. 2, 40, 167; cf. id. ib. 2, 39, 166.—
    (β).
    A joint-sentence, = copulatum, sumpeplegmenon, Gell. 16, 8, 10.—
    (γ).
    In the physical lang. of Lucr., the necessary, inherent qualities of bodies (as weight, etc.), in contrast with eventum, merely external condition, Lucr. 1, 449 sq.—
    2.
    In partic.
    a.
    Connected by marriage, married:

    digno viro,

    Verg. E. 8, 32:

    conservae,

    Varr. R. R. 1, 17, 5.—
    * b.
    Transf., of the vine (cf. conjunx, I. 2.):

    vitis ulmo marito,

    Cat. 62, 54.—Far more freq.,
    c.
    Connected or united by relationship or friendship, allied, kindred, intimate, friendly (freq. in Cic.).
    (α).
    With abl.:

    cum aliquo vinculis et propinquitatis et adfinitatis,

    Cic. Planc. 11, 27:

    cum populo Romano non solum perpetuā societate atque amicitiā, verum etiam cognatione,

    id. Verr. 2, 4, 33, § 72:

    equites concordiā conjunctissimi,

    id. Clu. 55, 152:

    sanguine,

    Sall. J. 10, 3; cf.:

    Mario sanguine conjunctissimus,

    Vell. 2, 41, 2:

    propinquitatibus adfinitatibusque,

    Caes. B. G. 2, 4; cf.:

    propinquā cognatione, Nep. praef. § 7: homo conjunctissimus officiis, usu, consuetudine,

    Cic. Sull. 20, 57; id. Cat. 1, 13, 33; id. de Or. 1, 7, 24; id. Att. 1, 16, 11; Nep. Att. 12, 1 al. —
    (β).
    With cum, etc.:

    ubi tecum conjunctus siem,

    Plaut. Aul. 2, 2, 52: so,

    genus cum diis,

    Suet. Caes. 6.— Absol.:

    conjunctus an alienus,

    Quint. 7, 4, 21; Nep. Att. 7, 1; Curt. 6, 11, 10.—With dat.:

    conjunctissimus huic ordini,

    Cic. Prov. Cons. 16, 38; cf.:

    civitas populo Romano,

    Caes. B. G. 7, 33:

    conjunctior illo Nemo mihi est,

    Ov. M. 15, 599; Curt. 7, 3, 25.—With inter:

    inter se conjunctissimos fuisse Curium, Coruncanium,

    Cic. Lael. 11, 39; id. Dom. 11, 27:

    ut nosmet ipsi inter nos conjunctiores simus,

    id. Att. 14, 13, B. 5.— conjunctē, adv. (rare; most freq. in Cic.).
    1.
    In connection, conjointly, at the same time:

    conjuncte cum reliquis rebus nostra contexere,

    Cic. Fam. 5, 12, 2:

    conjuncte re verboque risus moveatur,

    id. de Or. 2, 61, 248: elatum aliquid, i. e. hypothetically (opp. simpliciter, categorically), id. ib. 2, 38, 158;

    3, 37, 149: agere,

    id. Inv. 1, 7, 9.—
    2.
    In a friendly, confidential manner:

    conjuncte vivere,

    Nep. Att. 10, 3; so with vivere in the comp., Cic. Fam. 6, 9, 1; Plin. Ep. 6, 8, 4; and in sup., Cic. Lael. 1, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > conjungo

  • 58 conlino

    col-lĭno ( conl-), lēvi, lĭtum, 3, v. a., to besmear, to cover over, defile, pollute: aliquid, aliquā re (rare; not in class. prose).
    I.
    Prop.:

    ora venenis,

    Ov. R. Am. 351:

    tabulas cerā,

    Gell. 17, 9, 17: crines adulteros pulvere, * Hor. C. 1, 15, 20 (cf. Verg. A. 12, 99:

    foedare in pulvere crines): caeno collitus,

    Plaut. Poen. 4, 2, 4.—
    II.
    Trop.:

    pulchrum ornatum turpes mores pejus caeno collinunt,

    Plaut. Most. 1, 3, 133; id. Poen. 1, 2, 96.

    Lewis & Short latin dictionary > conlino

  • 59 consigno

    con-signo, āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    To furnish with a seal, to affix, put one's seal to, to seal, to sign, subscribe (in good prose).
    A.
    Prop.:

    tabellas,

    Plaut. Curc. 2, 3, 90; id. Bacch. 4, 8, 83:

    tabulas signis,

    Cic. Quint. 6, 25:

    epistulas,

    Plaut. Trin. 3, 3, 46:

    laudatio consignata cretā,

    Cic. Fl. 16, 37:

    id decretum,

    Liv. 39, 48, 4; cf.:

    conscripta consignataque,

    id. 29, 12, 15:

    legem,

    Dig. 1, 19, 13:

    testamentum,

    ib. 28, 1, 24:

    tabellas dotis,

    a marriage contract, Suet. Claud. 29 (for which, briefly, dotem, id. ib. 26): tabulas proprio lino, propriāque cerā, Gai Inst. 2, 181:

    pecuniam,

    Dig. 46, 1, 64.—
    B.
    Trop., to attest, certify, establish, vouch for:

    monumentis testata consignataque antiquitas,

    Cic. Div. 1, 40, 87:

    senatūs judicia, quae publicis populi Romani litteris monumentisque consignata sunt,

    id. Deiot. 13, 37: [p. 432] auctoritates nostras, to place beyond doubt, id. Clu. 50, 139; id. Red. in Sen. 11, 29; id. Div. in Caecil. 9, 28.—
    II.
    To note, write down, to register, record (so lit. aud trop.; for the most part only in Cic.).
    A.
    Prop.:

    litteris aliquid,

    Cic. Ac. 2, 1, 2:

    fundos publicis commentariis,

    id. de Or. 2, 55, 224:

    memoriam publicam (legum) publicis litteris,

    id. Leg. 3, 20, 46:

    motum temporis,

    id. Univ. 9 init.
    B.
    Trop.: tot rerum atque tantarum insitae et quasi consignatae in animis notiones. Cic. Tusc. 1, 24, 57: causam, de quā, etc., to make known, indicate (with exprimere), Gell. 14, 2, 17.—Hence, consignātē, adv. (of the P. a. consignatus, a, um, not in use; Hertz, consignatius);

    acc. to II.,

    in a distinct manner, plainly, distinctly; comp., Gell. 1, 25, 8.— Sup.:

    versus consignatissime factus,

    Gell. 1, 15, 12; cf. the preced.

    Lewis & Short latin dictionary > consigno

  • 60 exprimo

    ex-prĭmo, pressi, pressum, 3, v. a. [premo], to press or squeeze out, to force out (class.).
    I.
    Lit.:

    oleum ex malobathro,

    Plin. 12, 26, 59, § 129:

    sucum expresso semini,

    id. 20, 1, 2, § 3:

    sucum flore,

    id. 21, 19, 74, § 127:

    sucum radici,

    id. 27, 13, 109, § 136; cf.: vinum palmis, oleum sesamae (dat.), id. 6, 28, 32, § 161:

    oleum amygdalis,

    id. 13, 1, 2, § 8:

    sudorem de corpore,

    Lucr. 5, 487:

    lacrimulam oculos terendo,

    Ter. Eun. 1, 1, 23:

    si nubium conflictu ardor expressus se emiserit, id esse fulmen,

    Cic. Div. 2, 19, 44:

    liquorem per densa foramina (cribri),

    Ov. M. 12, 438; cf.:

    aquam in altum,

    Plin. 31, 3, 23, § 39:

    aquam in altitudinem,

    Vitr. 8, 7:

    quantum has (turres) quotidianus agger expresserat,

    had carried up, raised, Caes. B. G. 7, 22, 4 Oud.:

    pecuniam alicui,

    Suet. Oth. 5; id. Vesp. 4.—
    B.
    Transf.
    1.
    With an object denoting that out of which something is pressed or squeezed, to press, squeeze, wring:

    spongiam ex oleo vel aceto,

    Cels. 5, 24 med.:

    lanam ex vino vel aceto,

    Plin. 29, 2, 9, § 31; cf.:

    Venus madidas exprimit imbre comas,

    Ov. A. A. 3, 224:

    spongiae expressae inter duas tabulas,

    Plin. 31, 11, 47, § 128:

    oleam,

    id. 12, 27, 60, § 130:

    folia rosae,

    id. 21, 18, 73, § 122:

    tuberculum,

    id. 11, 11, 12, § 29.—
    2.
    To form by pressure, to represent, form, model, portray, express (mostly poet. and in postAug. prose;

    freq. in the elder Pliny): (faber) et ungues exprimet et molles imitabitur aere capillos,

    Hor. A. P. 33; cf.:

    alicujus furorem... verecundiae ruborem,

    Plin. 34, 14, 40, § 140:

    expressa in cera ex anulo imago,

    Plaut. Ps. 1, 1, 54:

    imaginem hominis gypso e facie ipsa,

    Plin. 35, 12, 44, § 153; cf.:

    effigiem de signis,

    id. ib.:

    optime Herculem Delphis et Alexandrum, etc.,

    id. 34, 8, 19, § 66 et saep.:

    vestis stricta et singulos artus exprimens,

    exhibiting, showing, Tac. G. 17:

    pulcher aspectu sit athleta, cujus lacertos exercitatio expressit,

    has well developed, made muscular, Quint. 8, 3, 10.
    II.
    Trop.
    A.
    To squeeze or wring out, to extort, wrest, elicit: lex, quam ex natura ipsa arripuimus, hausimus, expressimus, qs. pressed out, Cic. Mil. 4, 10:

    utilitas expressit nomina rerum,

    has imposed, Lucr. 5, 1029: cf.:

    cum ab iis saepius quaereret, neque ullam omnino vocem exprimere posset,

    Caes. B. G. 1, 32, 3:

    expressa est Romanis necessitas obsides dandi,

    Liv. 2, 13, 4:

    confessionem concessi maris hosti,

    id. 37, 31, 5:

    confessionem cruciatu,

    Suet. Galb. 10:

    deditionem ultimā necessitate,

    Liv. 8, 2, 6:

    pecunia vi expressa et coacta,

    Cic. Verr. 2, 2, 69, § 165:

    tu si tuis blanditiis a Sicyoniis nummulorum aliquid expresseris,

    Cic. Att. 1, 19, 9:

    risum magis quam gemitum,

    Plin. Ep. 4, 7, 7 et saep.—With ut:

    expressi, ut conficere se tabulas negaret,

    have constrained, Cic. Verr. 2, 3, 47, § 112:

    expressit, ut polliceretur,

    Curt. 6, 7. —
    B.
    Transf. (acc. to I. B. 2.), to imitate, copy, represent, to portray, describe, express, esp. in words (cf. reddo):

    cum magnitudine animi tum liberalitate vitam patris et consuetudinem expresserit,

    i. e. imitated, Cic. Rab. Post. 2, 4:

    lex expressa ad naturam,

    id. Leg. 2, 5, 13:

    vitia imitatione ex aliquo expressa,

    id. de Or. 3, 12, 47:

    rem ante oculos ponit, cum exprimit omnia perspicue, ut res prope dicam manu tentari possit,

    Auct. Her. 4, 40, 62; cf. id. ib. §

    63: hanc speciem Pasiteles caelavit argento et noster expressit Archias versibus,

    Cic. Div. 1, 36, 79:

    mores alicujus oratione,

    id. de Or. 2, 43, 184:

    multas nobis imagines fortissimorum virorum expressas scriptores Graeci et Latini reliquerunt,

    id. Arch. 6, 14; cf. id. ib. 12, 30:

    in Platonis libris omnibus fere Socrates exprimitur,

    id. de Or. 3, 4, 15: Mithridaticum bellum magnum atque difficile totum ab hoc expressum est, depicted to the life, id. Arch. 9, 21; cf.:

    ut Euryalum exprimat infans,

    may resemble, Juv. 6, 81.—With rel.-clause as object:

    diligenter, quae vis subjecta sit vocibus,

    id. Fin. 2, 2, 6:

    exprimere non possum, quanto sim gaudio affectus,

    tell, express, Plin. Ep. 5, 15, 2; Vell. 2, 124, 1:

    verbis exprimere quid quis sentiat,

    Plin. Ep. 5, 16, 7:

    quod exprimere dicendo sensa possumus,

    Cic. de Or. 1, 8, 32:

    mores in scriptis exprimere,

    Suet. Vit. Ter. 4.—Of translating into another language, to render, translate:

    si modo id exprimere Latine potuero,

    Cic. Rep. 1, 43; cf. id. ib. 1, 44: katalêpsin, verbum e verbo exprimentes comprehensionem dicemus, id. Ac. 2, 10, 31:

    nec tamen exprimi verbum e verbo necesse erit,

    id. Fin. 3, 4, 15; cf.:

    verbum de verbo expressum extulit,

    Ter. Ad. prol. 11:

    fabellae Latinae ad verbum de Graecis expressae,

    Cic. Fin. 1, 2, 4; Plin. Ep. 4, 18, 1.—Of words, to pronounce, utter:

    nolo exprimi litteras putidius nolo obscurari neglegentius,

    with affected distinctness, Cic. de Or. 3, 11, 41:

    verba,

    Quint. 1, 2, 6; 9, 4, 10; 40 al.—Rarely of a personal object:

    oratorem imitando effingere atque exprimere,

    Cic. de Or. 2, 22, 90:

    moderatorem rei publicae nostris libris diligenter expressimus,

    id. Att. 8, 11, 1.—Hence, expressus, a, um, P. a., clearly exhibited, prominent, distinct, visible, manifest, clear, plain, express (syn. solidus, opp. adumbratus).
    A.
    Lit.:

    species deorum, quae nihil concreti habeat, nihil solidi, nihil expressi, nihil eminentis,

    Cic. N. D. 1, 27, 75; cf.:

    litterae lituraeque omnes assimulatae, expressae,

    id. Verr. 2, 2, 77, § 189:

    corpora lacertis expressa,

    powerful, muscular, Quint. 8 praef. §

    19: protinus omnibus membris, expressus infans,

    fully formed, id. 2, 4, 6.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen.:

    habuit Catilina permulta maximarum non expressa signa, sed adumbrata virtutum,

    Cic. Cael. 5, 12; cf.:

    est gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata,

    id. Tusc. 3, 2, 3 (v. Madv. ad Cic. Fin. 5, 22, 62, p. 723 sq.):

    indicia solida et expressa,

    id. Planc. 12; cf.:

    veri juris germanaeque justitiae solida et expressa effigies,

    id. Off. 3, 17, 69:

    expressa sceleris vestigia,

    id. Rosc. Am. 22, 62:

    expressiora et illustriora,

    id. Fam. 1, 7, 9; cf. Plin. Ep. 5, 15, 3; and:

    quid expressius atque signatius in hanc causam?

    Tert. Res. Carn. 3.—
    2.
    Expressa carmina Battiadae, translated, Cat. 65, 16.—Of distinct pronunciation:

    vitia oris emendet, ut expressa sint verba, ut suis quaeque litterae sonis enuntientur,

    Quint. 1, 11, 4:

    expressior sermo,

    id. 1, 1, 37:

    expressior loquacitas generi picarum est,

    Plin. 10, 42, 59, § 118. —In a bad sense, of a too emphatic, affected pronunciation: sonus erat dulcis: litterae neque expressae neque oppressae, ne aut obscurum esset aut putidum, Cic Off. 1, 37, 133.—Hence, adv.: expressē.
    * 1.
    Lit., with pressure, strongly:

    artus expressius fricare,

    Scrib. Comp. 198.—
    2.
    Trop., expressly, distinctly, clearly:

    conscripta exempla,

    Auct. Her. 4, 7, 10:

    quod ipsum expressius Hesiodus hoc versu significavit,

    Col. 11, 1, 29.—Of pronunciation, distinctly:

    ut ea (R littera) a nullo expressius efferretur,

    Val. Max. 8, 7, 1 ext.

    Lewis & Short latin dictionary > exprimo

См. также в других словарях:

  • LINUM — I. LINUM ex Graeco λίνον est, Arachnes in ventum, Plin. l. 7. c. 56. Idem Prooem. l. 19. Seritur, ac dici neque inter fruges neque inter hortensia potest linum. Sed in qua non occurret vitae parte, quodve miraculum maius, herbam esse, quae… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • LUCERNA al. LYCHNUS, LATERNA, LAMPAS, CANDELA, STILBA — etc. Gr. Φῶς, λύχνος, λαμπτὴρ, λαμπὰς, λυχνοῦχος, etc. quae tamen accuratius pensculata, non levediscrimen admittunt. Et quidem Laterna proprievas est, intra quod lux veluti latet, clausas. laminâ corneâ, s. tenui pelle, s. telâ lineâ, s. chartâ …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CEREUS — I. CEREUS Paschalis, in Communione Romana dicitur, cui in Sabatho Paschatis a Diacono benedicitur et qui novô igne accenditur, auctore Zosimô Pontifice Romano, ut Amalarius, Rupertus, Durandus, Sigebertus, volunt. Baronius vero ad A. C. 418. n.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • STYLUS — Gr. Γλυφίον; Ausonio coekum, item caltes, ab eadem origine nonnullis dicitur. Et habemus caeltis vocem in veter, lapide apud pud Aldum Orthogr. et Gruterum Inser. p. 329. Nam neque hic utramentum; vel papyrus, aut membrana ulla adbuc; sed… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • GEMMA — Aeolice quicquid ad ornarum induitur, ab εἷμα, Aeol. ἕμμα, et addito digamma γἐμμα. Unde Latini videri queant fecisse vocem gemma de lapillo pretioso ac pellucido, qui auribus collo et digitis induitur ad ornatum. At maior ceteris, qui ad ornatum …   Hofmann J. Lexicon universale

  • HAERES — I. HAERES Dea, cui vett. post acceptam hereditatem rem divinam faciebant. Festus. II. HAERES an ex haerendo in hereditate, an ex Hebr. possidere, an ab aere, an ab hero, quod herus fiat, dominio in se translato? dictus, ante Solonem, extra gentem …   Hofmann J. Lexicon universale

  • FRUMENTUM — a fruendo, sicut fructus et fruges, quae vocabula licet non raro confundantur, Eruditis tamen non idem plane denotant, ut dictum. De inventione eius usuqueve sacro quoqueve iam vidimus. Ut vero hominum victui inserviret, comminuebatur in pila,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • VESTIS — primi hominis innocentia fuit, cui postquam iniquitas successit, vidit se nudum esse, et consutis foliis fecit sibi subligacula, Genes. c. 3. v. 7. ut sic membris minime honestis honorem circumponeret, prout loquitur Paulus 1. Corinth. c. 12. v.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • CADAVERUM Cura — apud Romanos Graecosque. Corpus defuncti, postquam sollenni ritu oculi eius clausi essent, per intervalla conclamabatur primo, quod apud Graecos fiebat magnô aeneorum vasorum fragore, an ad Lemures Furiasque accendas, an ad iacentem, si forte… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • IMAGINES — I. IMAGINES in Gentilium religione multi usûs, qui tamen non apud omnes eorum semper viguit. Nam fuêre, qui urcumque Numina colentes varia, aut Solem saltem sub variis nominibus, neque atas, neque statuas Imag insque ullas eorum hab uêre, nec… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PARAPLASMATA — Graece παραπλάσματα, dicebantur frustula ex cera, quae Critici antiqui locis dubiis, de quibus amplius quaerendum esset, aut notabilibus adfingebant: Hesych. Παραπλάσματα τὰ κηρία τὰ ἐπιτιθέμενα τοῖς ξητήμασιν εν τοῖς βιβλίοις. Et alibi,… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»