-
1 excio
ex-cĭo, īvi or ii, itum (long and short equally freq.; cf. excĭtus, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40; Lucr. 4, 1207; Cat. 61, 11; 63, 42; 64, 56; Verg. A. 4, 301; 7, 376; 12, 445; Ov. M. 2, 779 al.:I.excītus,
Lucr. 4, 1215; Verg. A. 3, 675; 7, 642; 10, 38; Ov. M. 8, 338; 11, 384; Sil. 7, 635; Luc. 1, 239 al.;also acc. to cieo, ēre: excies,
Att. Trag. 300 (Rib. Trag. Fragm. p. 175):exciet,
Plaut. Ps. 5, 2, 1; inf. exciere, Liv. 7, 11, 11; imperf. excibat, id. 32, 13:excibant,
Sil. 9, 182), 4, v. a., to call out or forth, to bring out: exciet, excutiet, Paul. ex Fest. p. 80, 4 Müll. (freq. in the ante-class. and post-Aug. periods; perhaps not in Cic., for in Phil. 12, 7, 16, the better reading is excussimus; v. excutio;and for excita,
Cic. Mur. 17 fin. ap. Quint. 8, 3, 80, both the MSS. and editions of Cic. have excitata).Lit.:B.auxilia e Germania Britanniaque excivit segniter,
Tac. H. 2, 97:consulem ab urbe,
Liv. 3, 2:homines sedibus,
id. 32, 13:sellularii exciti (ad militiam) dicuntur,
id. 8, 20 init.:animas imis sepulcris,
Verg. E. 8, 98:suem latebris,
Ov. M. 10, 711:Urgulaniam domo principis,
Tac. A. 4, 21:quid est quod me excivisti ante aedes?
Plaut. Ep. 4, 2, 1; so,aliquem foras,
id. Trin. 5, 2, 52:hostem ad dimicandum acie,
Liv. 2, 30:Volscos ad expugnandam secum Ardeam,
id. 4, 9, 11:auxilia,
id. 45, 4, 3:juventutem Celtiberorum,
id. 28, 24, 4; cf.:in pugnam,
Luc. 6, 12:in arma,
Stat. Th. 4, 146:in proelia,
Luc. 7, 361:principibus coloniae Romam excitis,
Liv. 3, 4, 5.— Absol.:exciente buccina Tritone,
Suet. Claud. 21 fin. —Transf., of inanim. and abstr. objects, to bring out or forth; to call forth, produce:II.semina per artus,
Lucr. 4, 1215:lacrimas alicui,
Plaut. Cist. 1, 1, 114; Tac. A. 11, 2:crepitum,
Plaut. Curc. 2, 3, 16:sonitum pedibus,
Lucr. 2, 327:molem (i. e. tempestatem) in undis,
Verg. A. 5, 790:vim morbi,
Lucr. 4, 665 et saep.—Trop.A.To rouse, excite; to frighten, terrify any one:B.sopore,
Lucr. 4, 37; cf.: excita anus, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 36 ed. Vahl.); cf.also: clamor subito ortus dictatorem quoque ex somno excivit,
Liv. 4, 27, 6:somno excitus,
Sall. J. 72 fin.:Mauri atque Gaetuli, ignoto et horribili sonitu repente exciti,
id. ib. 99, 2:inter cetera, quae ad exciendum in Graeciam Antiochum dicere est solitus,
Liv. 36, 7:excivit ea caedes Bructeros, etc.,
Tac. A. 1, 51:qualis commotis excita sacris Thyias,
Verg. A. 4, 301; esp. freq. in the part. perf.; see the passages quoted init.; cf. also: (juventus) privatis atque publicis largitionibus excita, Sall. C. 37, 7:ita conscientia mentem excitam vastabat,
id. ib. 15, 4:Evander concursu pastorum, excitus,
Liv. 1, 7, 9:Britanni omnium civitatium vires exciverant,
Tac. Agr. 29.— Poet.:pulsuque pedum tremit excita tellus,
frightened, quaking, Verg. A. 7, 722; 12, 445.—To stir up, excite any passion (very rare):terrorem,
Liv. 10, 4; cf.tumultum,
id. 3, 39; 7, 11 fin.
См. также в других словарях:
ADMISSIONALIS — Ministri, Lampridio in Alex. c. 4. memorati, fuêre, qui Suetonio Vespas. c. 14. ex officio Admissionis dicebantur; Trepidum eum interdicta aulâ sub Neronc, quaerentemque quidnam ageret, aut quo abiret, quidam ex officio aedmissionis simul… … Hofmann J. Lexicon universale