Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

aliquem+haec+limina+tendere+v

  • 1 adigo

    ad-igo, ēgī, āctum, ere
    1) пригонять (oves huc Pl; pecus a vicis adactum Cs)
    2) приводить (quis deus Italiam vos adigit? V)
    dum adiguntur naves T — пока приводились корабли, т. е. в ожидании флота
    arbitrum (= ad arbitrum) a. aliquem C — приводить кого-л. на третейский суд
    a. aliquem (ad) jus jurandum C, Cs, Sl etc. или jure jurando L — приводить кого-л. к присяге
    in verba alicujus jus jurandum a. Cs или только in verba a. L, PJ, T — заставить кого-л. торжественно поклясться перед кем-л.
    in faciem prorae pinus adacta Prp — сосна, которой придана форма корабельного носа
    4) подводить, придвигать ( turris adacta quodam loco Cs)
    6) заставлять, вынуждать ( aliquem haec limina tendere V)
    7) приводить, доводить (ad insaniam Ter; in furorem Lact)
    8) вгонять, вбивать, вколачивать (tigna fistucis Cs; clavum in arborem, но cuneum arbori PM)
    9) вонзать (ensem in pectus V; ferrum in viscera Sen)
    10) наносить, причинять ( vulnus alicui T)

    Латинско-русский словарь > adigo

  • 2 adigo

    ădĭgo, ĕre, ēgi, actum [ad + ago], tr. [st1]1 [-] pousser vers, pousser jusqu’à, amener, faire avancer, faire pénétrer, enfoncer, lancer.    - adigere equos per publicum, Suet.: pousser ses chevaux à travers la foule.    - adigere cuneum arbori, Plin.: enfoncer un coin dans un arbre.    - adigere ferrum in viscera, Sil.: plonger le fer dans les entrailles.    - adigere classem Byzantium, Tac.: pousser une flotte vers Byzance.    - tantum a vallo ejus prima acies aberat uti ne telo tormentove adigi posset, Caes. BC, 3, 55, 1: sa première ligne était assez éloignée du retranchement [pour qu'elle ne pût être atteinte par des traits et des projectiles] = pour être hors de portée...    - vulnus per galeam adigere, Tac. An. 6, 35: porter un coup à travers le casque, transpercer le casque.    - adigere ignem turri, Caes.: mettre le feu à une tour.    - adigere aliquem fulmine ad umbras, Virg.: précipiter qqn d'un coup de foudre dans les enfers.    - ne sit solvendi tempus adactum, Lucr.: de peur que le temps d'expier ne soit venu. [st1]2 [-] contraindre, obliger, forcer, réduire.    - adigere ad mortem, Tac.: contraindre à mourir.    - adigere in furorem, Lact.: rendre fou.    - tu adigis me ad insaniam, Ter.: tu me rends fou.    - adigi + inf.: être réduit à.    - adigit ita Postumia, Cic.: telle est la volonté de Postumia.    - jurejurando adigere + prop. inf.: faire jurer que (litt. contraindre par serment).    - (ad) jusjurandum aliquem adigere: faire prêter serment à quelqu’un.    - adigere aliquem, Tac.: faire prêter serment à qqn.    - adigere aliquem arbitrum (ad arbitrum): citer qqn devant un arbitre.    - provinciam omnem in sua et Pompei verba jus jurandum adigebat, Caes. BC. 2, 18, 5: il contraignait toute la province [à prêter serment suivant sa formule et celle de Pompée] = à prêter serment de fidélité à Pompée et à lui-même.
    * * *
    ădĭgo, ĕre, ēgi, actum [ad + ago], tr. [st1]1 [-] pousser vers, pousser jusqu’à, amener, faire avancer, faire pénétrer, enfoncer, lancer.    - adigere equos per publicum, Suet.: pousser ses chevaux à travers la foule.    - adigere cuneum arbori, Plin.: enfoncer un coin dans un arbre.    - adigere ferrum in viscera, Sil.: plonger le fer dans les entrailles.    - adigere classem Byzantium, Tac.: pousser une flotte vers Byzance.    - tantum a vallo ejus prima acies aberat uti ne telo tormentove adigi posset, Caes. BC, 3, 55, 1: sa première ligne était assez éloignée du retranchement [pour qu'elle ne pût être atteinte par des traits et des projectiles] = pour être hors de portée...    - vulnus per galeam adigere, Tac. An. 6, 35: porter un coup à travers le casque, transpercer le casque.    - adigere ignem turri, Caes.: mettre le feu à une tour.    - adigere aliquem fulmine ad umbras, Virg.: précipiter qqn d'un coup de foudre dans les enfers.    - ne sit solvendi tempus adactum, Lucr.: de peur que le temps d'expier ne soit venu. [st1]2 [-] contraindre, obliger, forcer, réduire.    - adigere ad mortem, Tac.: contraindre à mourir.    - adigere in furorem, Lact.: rendre fou.    - tu adigis me ad insaniam, Ter.: tu me rends fou.    - adigi + inf.: être réduit à.    - adigit ita Postumia, Cic.: telle est la volonté de Postumia.    - jurejurando adigere + prop. inf.: faire jurer que (litt. contraindre par serment).    - (ad) jusjurandum aliquem adigere: faire prêter serment à quelqu’un.    - adigere aliquem, Tac.: faire prêter serment à qqn.    - adigere aliquem arbitrum (ad arbitrum): citer qqn devant un arbitre.    - provinciam omnem in sua et Pompei verba jus jurandum adigebat, Caes. BC. 2, 18, 5: il contraignait toute la province [à prêter serment suivant sa formule et celle de Pompée] = à prêter serment de fidélité à Pompée et à lui-même.
    * * *
        Adigo, adigis, pen. cor. adegi. pen. prod. adactum, adigere. Colum. Plin. Poulser avant, Coigner, Faire entrer à force.
    \
        Adigere. Cesar. Jecter jusques à quelque chose.
    \
        Adigere naues. Tacit. Amener, Approcher.
    \
        Vulnus per galeam adegit. Tacit. Il l'a navré atravers de son heaulme.
    \
        Adigere ensem in pectus. Ouid. Fourrer l'espee dedens la poictrine.
    \
        Adigo, cum infinitiuo. Virg. Haec limina tendere adegit. M'a contrainct de venir ici.
    \
        Adigere, per metaphoram. Terent. Tu homo adiges me ad insaniam. Tu me feras enrager, Devenir fol.
    \
        Adigere quempiam arbitrum pro socio. Cic. Contraindre un homme de venir plaider devant un arbitre.
    \
        Adigere sacramento, vel iureiurando, siue ad iusiurandum. Caesar. Liuius. Faire faire le serment, Faire jurer, Adjurer, Assermenter, Prendre le serment.
    \
        Sacramento alicuius adigere legiones. Tacit. Leur faire faire le serment à quelcun.
    \
        Adigere in verba alicuius. Plinius iunior. Luy faire jurer et promettre d'obeir, et de faire ce qu'on luy commandera.
    \
        In sua et Pompeii verba per iusiurandum adigebat. Caesar. Leur faisoit faire le serment à luy et à Pompee, de le servir et Pompee: aussi au faict de leurs guerres.
    \
        Adigi iureiurando in verba principis. Prester ou faire le serment de fidelité.
    \
        Adigere, pro Agere: vt Adigere oues. Plaut. Chasser, Mener.

    Dictionarium latinogallicum > adigo

  • 3 tendo

    tendo ( tenno), tĕtendi, tentum and tensum, 3, v. a. and n. [root ten-, tan, v. teneo; cf. Gr. teinô].
    I.
    Act., to stretch, stretch out, distend, extend, etc. (class.; cf.: extendo, explico).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    suntne igitur insidiae, tendere plagas?

    Cic. Off. 3, 17, 68:

    plagam, Pac. ap. Fest. s. v. nequitum, p. 162 Müll.: quia non rete accipitri tennitur,

    Ter. Phorm. 2, 2, 16 sq.; cf.:

    retia (alicui),

    Prop. 2, 32 (3, 30), 20; Hor. Epod. 2, 33; Ov. M. 4, 513; 7, 701; 8, 331 al.:

    casses alicui,

    Tib. 1, 6, 5:

    intumescit collum, nervi tenduntur,

    Col. 6, 14, 4:

    chordam,

    Plaut. Most. 3, 2, 55:

    arcum,

    to bend, Verg. A. 7, 164; Hor. C. 2, 10, 20; Ov. M. 2, 604; 5, 55; 5, 63; Stat. S. 3, 1, 51.—Hence, poet. transf.:

    sagittas Arcu,

    to shoot, hurl, Hor. C. 1, 29, 9; cf.:

    spicula cornu,

    Verg. A. 9, 606:

    pariterque oculos telumque,

    id. ib. 5, 508:

    barbiton,

    to tune, Hor. C. 1, 1, 34; cf.:

    tympana tenta tonant palmis,

    Lucr. 2, 618:

    validā lora manu,

    Ov. Am. 3, 2, 72:

    vela (Noti),

    to swell, Verg. A. 3, 268:

    praecipiti carbasa tenta Noto,

    Ov. H. 10, 30:

    praetorium,

    to stretch out, pitch, Caes. B. C. 3, 82: pelles in ordine tentae, Lucil. ap. Non. 181, 30:

    conopia,

    Prop. 3, 11 (4, 10), 45: grabatos restibus, Lucil. ap. Non. 181, 29:

    cubilia,

    Hor. Epod. 12, 12: manus ad caeli caerula templa, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 51 Vahl.); so, manus ad caelum, Caes. B. C. 2, 5; Verg. A. 3, 176:

    bracchia ad caelum,

    Ov. M. 6, 279; 9, 293;

    for which: bracchia caelo,

    id. ib. 2, 580;

    9, 210: ad legatos atque exercitum supplices manus tendunt,

    Caes. B. C. 2, 12; so,

    manus ad aliquem,

    id. B. G. 2, 13:

    ad sidera palmas,

    Verg. A. 1, 93:

    super aequora palmas,

    Ov. M. 8, 849:

    ad aliquem orantia bracchia,

    id. P. 2, 9, 65:

    manus supplices dis immortalibus,

    Cic. Font. 17, 48; cf.:

    vobis supplex manus tendit patria communis,

    id. Cat. 4, 9, 18; so,

    manus alicui,

    Caes. B. G. 7, 48; Ov. M. 3, 723; id. H. 10, 146:

    manus supinas,

    Liv. 3, 50, 5:

    manus ripae ulterioris amore,

    Verg. A. 6, 314; cf.

    also: Graecia tendit dexteram Italiae,

    stretches forth, reaches, Cic. Phil. 10, 4, 9; id. Prov. Cons. 4, 9:

    (conjux) parvum patri tendebat Iulum,

    reaches out, Verg. A. 2, 674:

    tu munera supplex Tende, petens pacem,

    id. G. 4, 535:

    quo tendant ferrum,

    aim, direct, id. A. 5, 489:

    qua nunc se ponti plaga caerula tendit,

    stretches itself out, extends, Lucr. 5, 481. —
    2.
    In partic.:

    nervum tendere, in mal. part.,

    Auct. Priap. 70; cf. Mart. 11, 60, 3.—Hence, tentus, a lecherous man, Mart. 11, 73, 3; Auct. Priap. 20; 27; 34 al.; and tenta, ōrum, n., = membrum virile, Cat. 80, 6.—
    B.
    Trop.: insidiae tenduntur alicui, are spread out, laid (qs. like nets), Cic. Rosc. Com. 16, 46:

    insidias alicui,

    Sall. C. 27, 2; Suet. Caes. 35:

    omnes insidias animis,

    Cic. Leg. 1, 17, 47:

    animum vigilem,

    to strain, exert, Stat. Achill. 1, 543: longo tendit praecordia voto, Claud. Cons. Prob. et Ol. 66; cf.:

    sunt quibus in Satirā videor nimis acer et ultra Legem tendere opus,

    i. e. to heighten, aggravate, Hor. S. 2, 1, 2:

    aestivam sermone benigno noctem,

    to protract, extend, id. Ep. 1, 5, 11:

    (lunam) Tanto posse minus cum Signis tendere cursum,

    to direct, Lucr. 5, 631:

    cursum ex acie in Capitolia,

    Sil. 9, 216:

    cursum ad agmina suorum,

    id. 10, 73:

    iter ad naves,

    Verg. A. 1, 656:

    iter pennis,

    id. ib. 6, 240:

    ad dominum iter,

    Ov. M. 2, 547:

    cursum unde et quo,

    Liv. 23, 34, 5:

    iter in Hispaniam, Auct. B. Afr. 95: cunctis civibus lucem ingenii et consilii sui porrigens atque tendens,

    tendering, offering, Cic. de Or. 1, 40, 184.—
    II.
    Neutr.
    A.
    To direct one ' s self or one ' s course; to aim, strive, go, travel, march, tend, bend one ' s course in any direction (class.).
    1.
    Lit.:

    dubito an Venusiam tendam,

    Cic. Att. 16, 5, 3:

    Beneventum,

    Hor. S. 1, 5, 71:

    cursuque amens ad limina tendit,

    Verg. A. 2, 321:

    ad castra,

    Liv. 9, 37:

    in castra,

    id. 10, 36:

    ad aedes,

    Hor. Ep. 1, 7, 89:

    ad domum Bruti et Cassii,

    Suet. Caes. 85:

    ad portus,

    Ov. M. 15, 690:

    Ciconum ad oras,

    id. ib. 10, 3:

    ad metam,

    id. ib. 15, 453; cf.:

    cum alter ad alterum tenderemus,

    Plin. Ep. 1, 5, 9:

    unde venis? et Quo tendis?

    Hor. S. 1, 9, 63; id. Ep. 1, 15, 11; id. C. 3, 3, 70:

    quo tendere pergunt,

    Verg. A. 6, 198; Nep. Milt. 1, 6:

    tendimus huc (sc. in Orcum) omnes,

    Ov. M. 10, 34 et saep. —
    b.
    Of things concrete or abstract, to go, proceed, extend, stretch, etc.:

    in quem locum quaeque (imago) tendat,

    Lucr. 4, 179:

    levibus in sublime tendentibus,

    Plin. 2, 5, 4, § 11:

    sursum tendit palmes,

    Col. 5, 6, 28:

    simulacra viis derectis omnia tendunt,

    Lucr. 4, 609.— Poet., with acc. of direction:

    tunc aethera tendit,

    Luc. 7, 477:

    dextera (via), quae Ditis magni sub moenia tendit,

    Verg. A. 6, 541:

    gula tendit ad stomachum, is ad ventrem,

    reaches, extends, Plin. 11, 37, 66, § 176:

    Taurus mons ad occasum tendens,

    id. 5, 27, 27, § 97; so id. 5, 5, 5, § 35; 16, 30, 53, § 122; cf.:

    Portae Caspiae, quae per Iberiam in Sarmatas tendunt,

    id. 6, 13, 15, § 40:

    seu mollis quā tendit Ionia,

    Prop. 1, 6, 31.—
    2.
    Trop.
    a.
    In gen., to aim, strive, be directed or inclined, to tend in any direction:

    ad reliqua alacri tendebamus animo,

    Cic. Div. 2, 2, 4; cf.:

    ad altiora et non concessa tendere,

    Liv. 4, 13, 4:

    ad majora,

    Quint. 2, 4, 20; 12, 2, 27:

    ad eloquium,

    Ov. Tr. 4, 10, 17:

    ad suum,

    Liv. 4, 9, 5; cf.:

    ad Carthaginienses,

    id. 24, 5, 8:

    cum alii alio tenderent,

    id. 24, 28, 1:

    in diversum sententiae tendebant,

    id. 36, 10, 7: tenes, quorsum haec tendant, quae loquor, tend, look, = spectent, Plaut. Ps. 1, 2, 81; Hor. S. 2, 7, 21. —
    (β).
    To exert one ' s self, to strive, endeavor (mostly poet.); with inf.:

    (Laocoon) manibus tendit divellere nodos,

    Verg. A. 2, 220:

    pasta (nitedula) rursus Ire foras pleno tendebat corpore frustra,

    Hor. Ep. 1, 7, 31: captae [p. 1853] civitati leges imponere, Liv. 6, 38, 7; 24, 35; 10, 1:

    quod efficere tendimus,

    Quint. 9, 1, 21:

    fratresque tendentes opaco Pelion imposuisse Olympo,

    Hor. C. 3, 4, 51:

    tendit disertus haberi,

    id. Ep. 1, 19, 16:

    aqua tendit rumpere plumbum,

    id. ib. 1, 10, 20; Pers. 5, 139; Juv. 10, 154. — Absol.:

    miles tendere, inde ad jurgium,

    insists, persists, Ter. Eun. 4, 1, 12. —
    b.
    In partic., to exert one ' s self in opposition, to strive, try, endeavor, contend (class. but not freq. till the Aug. per.):

    nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus,

    Verg. A. 5, 21; cf.: nec mora nec requies;

    vasto certamine tendunt,

    id. ib. 12, 553:

    Petreius ubi videt Catilinam contra ac ratus erat magnā vi tendere,

    Sall. C. 60, 5; cf.:

    summā vi,

    Liv. 32, 32, 7 Drak.:

    adversus, etc.,

    id. 34, 34, 1:

    contra,

    id. 35, 51, 6:

    ultra,

    id. 24, 31, 4:

    acrius,

    Tac. A. 2, 74; cf.:

    acrius contra, ut, etc.,

    Liv. 3, 15, 2; so with ut, id. 4, 7, 8; with ne, id. 4, 8, 6:

    quid tendit? cum efficere non possit, ut, etc.,

    what does he strive for? to what do his efforts tend? Cic. Fin. 2, 5, 16; cf.:

    nihil illi tendere contra,

    Verg. A. 9, 377. —
    B.
    For tentoria tendere, to set up tents, to be under tents, be encamped, to encamp:

    qui sub vallo tenderent mercatores,

    Caes. B. G. 6, 37; cf.:

    omnibus extra vallum jussis tendere, Frontin. Strat. 4, 1, 18: vallo tendetis in illo,

    Luc. 7, 328:

    hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles,

    Verg. A. 2, 29:

    legio latis tendebat in arvis,

    id. ib. 8, 605:

    isdem castris,

    Liv. 44, 13, 12; 27, 46; 44, 5; Suet. Galb. 12; 19; cf.:

    isdem hibernis tendentes,

    Tac. H. 1, 55:

    Lugduni tendentes,

    id. ib. 1, 59:

    cum multitudo laxius tenderet,

    Curt. 3, 8, 18; 5, 7, 6; 7, 2, 37:

    tendere in campis,

    id. 10, 7, 20. — Hence, tensus, a, um, P. a., stretched out, drawn tight, strained, tense (rare):

    rectissima linea tensa,

    Quint. 3, 6, 83:

    collum,

    id. 11, 3, 82; cf.:

    remissis magis quam tensis (digitis),

    id. 11, 3, 99:

    vox tensior (opp. remissior),

    id. 11, 3, 42:

    lacerti,

    Luc. 7, 469:

    rudentes,

    id. 2, 683:

    frons,

    Lucr. 6, 1195:

    tormento citharāque tensior,

    Auct. Priap. 6 and 70.— Sup. and adv. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > tendo

  • 4 tenno

    tendo ( tenno), tĕtendi, tentum and tensum, 3, v. a. and n. [root ten-, tan, v. teneo; cf. Gr. teinô].
    I.
    Act., to stretch, stretch out, distend, extend, etc. (class.; cf.: extendo, explico).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    suntne igitur insidiae, tendere plagas?

    Cic. Off. 3, 17, 68:

    plagam, Pac. ap. Fest. s. v. nequitum, p. 162 Müll.: quia non rete accipitri tennitur,

    Ter. Phorm. 2, 2, 16 sq.; cf.:

    retia (alicui),

    Prop. 2, 32 (3, 30), 20; Hor. Epod. 2, 33; Ov. M. 4, 513; 7, 701; 8, 331 al.:

    casses alicui,

    Tib. 1, 6, 5:

    intumescit collum, nervi tenduntur,

    Col. 6, 14, 4:

    chordam,

    Plaut. Most. 3, 2, 55:

    arcum,

    to bend, Verg. A. 7, 164; Hor. C. 2, 10, 20; Ov. M. 2, 604; 5, 55; 5, 63; Stat. S. 3, 1, 51.—Hence, poet. transf.:

    sagittas Arcu,

    to shoot, hurl, Hor. C. 1, 29, 9; cf.:

    spicula cornu,

    Verg. A. 9, 606:

    pariterque oculos telumque,

    id. ib. 5, 508:

    barbiton,

    to tune, Hor. C. 1, 1, 34; cf.:

    tympana tenta tonant palmis,

    Lucr. 2, 618:

    validā lora manu,

    Ov. Am. 3, 2, 72:

    vela (Noti),

    to swell, Verg. A. 3, 268:

    praecipiti carbasa tenta Noto,

    Ov. H. 10, 30:

    praetorium,

    to stretch out, pitch, Caes. B. C. 3, 82: pelles in ordine tentae, Lucil. ap. Non. 181, 30:

    conopia,

    Prop. 3, 11 (4, 10), 45: grabatos restibus, Lucil. ap. Non. 181, 29:

    cubilia,

    Hor. Epod. 12, 12: manus ad caeli caerula templa, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 51 Vahl.); so, manus ad caelum, Caes. B. C. 2, 5; Verg. A. 3, 176:

    bracchia ad caelum,

    Ov. M. 6, 279; 9, 293;

    for which: bracchia caelo,

    id. ib. 2, 580;

    9, 210: ad legatos atque exercitum supplices manus tendunt,

    Caes. B. C. 2, 12; so,

    manus ad aliquem,

    id. B. G. 2, 13:

    ad sidera palmas,

    Verg. A. 1, 93:

    super aequora palmas,

    Ov. M. 8, 849:

    ad aliquem orantia bracchia,

    id. P. 2, 9, 65:

    manus supplices dis immortalibus,

    Cic. Font. 17, 48; cf.:

    vobis supplex manus tendit patria communis,

    id. Cat. 4, 9, 18; so,

    manus alicui,

    Caes. B. G. 7, 48; Ov. M. 3, 723; id. H. 10, 146:

    manus supinas,

    Liv. 3, 50, 5:

    manus ripae ulterioris amore,

    Verg. A. 6, 314; cf.

    also: Graecia tendit dexteram Italiae,

    stretches forth, reaches, Cic. Phil. 10, 4, 9; id. Prov. Cons. 4, 9:

    (conjux) parvum patri tendebat Iulum,

    reaches out, Verg. A. 2, 674:

    tu munera supplex Tende, petens pacem,

    id. G. 4, 535:

    quo tendant ferrum,

    aim, direct, id. A. 5, 489:

    qua nunc se ponti plaga caerula tendit,

    stretches itself out, extends, Lucr. 5, 481. —
    2.
    In partic.:

    nervum tendere, in mal. part.,

    Auct. Priap. 70; cf. Mart. 11, 60, 3.—Hence, tentus, a lecherous man, Mart. 11, 73, 3; Auct. Priap. 20; 27; 34 al.; and tenta, ōrum, n., = membrum virile, Cat. 80, 6.—
    B.
    Trop.: insidiae tenduntur alicui, are spread out, laid (qs. like nets), Cic. Rosc. Com. 16, 46:

    insidias alicui,

    Sall. C. 27, 2; Suet. Caes. 35:

    omnes insidias animis,

    Cic. Leg. 1, 17, 47:

    animum vigilem,

    to strain, exert, Stat. Achill. 1, 543: longo tendit praecordia voto, Claud. Cons. Prob. et Ol. 66; cf.:

    sunt quibus in Satirā videor nimis acer et ultra Legem tendere opus,

    i. e. to heighten, aggravate, Hor. S. 2, 1, 2:

    aestivam sermone benigno noctem,

    to protract, extend, id. Ep. 1, 5, 11:

    (lunam) Tanto posse minus cum Signis tendere cursum,

    to direct, Lucr. 5, 631:

    cursum ex acie in Capitolia,

    Sil. 9, 216:

    cursum ad agmina suorum,

    id. 10, 73:

    iter ad naves,

    Verg. A. 1, 656:

    iter pennis,

    id. ib. 6, 240:

    ad dominum iter,

    Ov. M. 2, 547:

    cursum unde et quo,

    Liv. 23, 34, 5:

    iter in Hispaniam, Auct. B. Afr. 95: cunctis civibus lucem ingenii et consilii sui porrigens atque tendens,

    tendering, offering, Cic. de Or. 1, 40, 184.—
    II.
    Neutr.
    A.
    To direct one ' s self or one ' s course; to aim, strive, go, travel, march, tend, bend one ' s course in any direction (class.).
    1.
    Lit.:

    dubito an Venusiam tendam,

    Cic. Att. 16, 5, 3:

    Beneventum,

    Hor. S. 1, 5, 71:

    cursuque amens ad limina tendit,

    Verg. A. 2, 321:

    ad castra,

    Liv. 9, 37:

    in castra,

    id. 10, 36:

    ad aedes,

    Hor. Ep. 1, 7, 89:

    ad domum Bruti et Cassii,

    Suet. Caes. 85:

    ad portus,

    Ov. M. 15, 690:

    Ciconum ad oras,

    id. ib. 10, 3:

    ad metam,

    id. ib. 15, 453; cf.:

    cum alter ad alterum tenderemus,

    Plin. Ep. 1, 5, 9:

    unde venis? et Quo tendis?

    Hor. S. 1, 9, 63; id. Ep. 1, 15, 11; id. C. 3, 3, 70:

    quo tendere pergunt,

    Verg. A. 6, 198; Nep. Milt. 1, 6:

    tendimus huc (sc. in Orcum) omnes,

    Ov. M. 10, 34 et saep. —
    b.
    Of things concrete or abstract, to go, proceed, extend, stretch, etc.:

    in quem locum quaeque (imago) tendat,

    Lucr. 4, 179:

    levibus in sublime tendentibus,

    Plin. 2, 5, 4, § 11:

    sursum tendit palmes,

    Col. 5, 6, 28:

    simulacra viis derectis omnia tendunt,

    Lucr. 4, 609.— Poet., with acc. of direction:

    tunc aethera tendit,

    Luc. 7, 477:

    dextera (via), quae Ditis magni sub moenia tendit,

    Verg. A. 6, 541:

    gula tendit ad stomachum, is ad ventrem,

    reaches, extends, Plin. 11, 37, 66, § 176:

    Taurus mons ad occasum tendens,

    id. 5, 27, 27, § 97; so id. 5, 5, 5, § 35; 16, 30, 53, § 122; cf.:

    Portae Caspiae, quae per Iberiam in Sarmatas tendunt,

    id. 6, 13, 15, § 40:

    seu mollis quā tendit Ionia,

    Prop. 1, 6, 31.—
    2.
    Trop.
    a.
    In gen., to aim, strive, be directed or inclined, to tend in any direction:

    ad reliqua alacri tendebamus animo,

    Cic. Div. 2, 2, 4; cf.:

    ad altiora et non concessa tendere,

    Liv. 4, 13, 4:

    ad majora,

    Quint. 2, 4, 20; 12, 2, 27:

    ad eloquium,

    Ov. Tr. 4, 10, 17:

    ad suum,

    Liv. 4, 9, 5; cf.:

    ad Carthaginienses,

    id. 24, 5, 8:

    cum alii alio tenderent,

    id. 24, 28, 1:

    in diversum sententiae tendebant,

    id. 36, 10, 7: tenes, quorsum haec tendant, quae loquor, tend, look, = spectent, Plaut. Ps. 1, 2, 81; Hor. S. 2, 7, 21. —
    (β).
    To exert one ' s self, to strive, endeavor (mostly poet.); with inf.:

    (Laocoon) manibus tendit divellere nodos,

    Verg. A. 2, 220:

    pasta (nitedula) rursus Ire foras pleno tendebat corpore frustra,

    Hor. Ep. 1, 7, 31: captae [p. 1853] civitati leges imponere, Liv. 6, 38, 7; 24, 35; 10, 1:

    quod efficere tendimus,

    Quint. 9, 1, 21:

    fratresque tendentes opaco Pelion imposuisse Olympo,

    Hor. C. 3, 4, 51:

    tendit disertus haberi,

    id. Ep. 1, 19, 16:

    aqua tendit rumpere plumbum,

    id. ib. 1, 10, 20; Pers. 5, 139; Juv. 10, 154. — Absol.:

    miles tendere, inde ad jurgium,

    insists, persists, Ter. Eun. 4, 1, 12. —
    b.
    In partic., to exert one ' s self in opposition, to strive, try, endeavor, contend (class. but not freq. till the Aug. per.):

    nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus,

    Verg. A. 5, 21; cf.: nec mora nec requies;

    vasto certamine tendunt,

    id. ib. 12, 553:

    Petreius ubi videt Catilinam contra ac ratus erat magnā vi tendere,

    Sall. C. 60, 5; cf.:

    summā vi,

    Liv. 32, 32, 7 Drak.:

    adversus, etc.,

    id. 34, 34, 1:

    contra,

    id. 35, 51, 6:

    ultra,

    id. 24, 31, 4:

    acrius,

    Tac. A. 2, 74; cf.:

    acrius contra, ut, etc.,

    Liv. 3, 15, 2; so with ut, id. 4, 7, 8; with ne, id. 4, 8, 6:

    quid tendit? cum efficere non possit, ut, etc.,

    what does he strive for? to what do his efforts tend? Cic. Fin. 2, 5, 16; cf.:

    nihil illi tendere contra,

    Verg. A. 9, 377. —
    B.
    For tentoria tendere, to set up tents, to be under tents, be encamped, to encamp:

    qui sub vallo tenderent mercatores,

    Caes. B. G. 6, 37; cf.:

    omnibus extra vallum jussis tendere, Frontin. Strat. 4, 1, 18: vallo tendetis in illo,

    Luc. 7, 328:

    hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles,

    Verg. A. 2, 29:

    legio latis tendebat in arvis,

    id. ib. 8, 605:

    isdem castris,

    Liv. 44, 13, 12; 27, 46; 44, 5; Suet. Galb. 12; 19; cf.:

    isdem hibernis tendentes,

    Tac. H. 1, 55:

    Lugduni tendentes,

    id. ib. 1, 59:

    cum multitudo laxius tenderet,

    Curt. 3, 8, 18; 5, 7, 6; 7, 2, 37:

    tendere in campis,

    id. 10, 7, 20. — Hence, tensus, a, um, P. a., stretched out, drawn tight, strained, tense (rare):

    rectissima linea tensa,

    Quint. 3, 6, 83:

    collum,

    id. 11, 3, 82; cf.:

    remissis magis quam tensis (digitis),

    id. 11, 3, 99:

    vox tensior (opp. remissior),

    id. 11, 3, 42:

    lacerti,

    Luc. 7, 469:

    rudentes,

    id. 2, 683:

    frons,

    Lucr. 6, 1195:

    tormento citharāque tensior,

    Auct. Priap. 6 and 70.— Sup. and adv. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > tenno

  • 5 tenta

    tendo ( tenno), tĕtendi, tentum and tensum, 3, v. a. and n. [root ten-, tan, v. teneo; cf. Gr. teinô].
    I.
    Act., to stretch, stretch out, distend, extend, etc. (class.; cf.: extendo, explico).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    suntne igitur insidiae, tendere plagas?

    Cic. Off. 3, 17, 68:

    plagam, Pac. ap. Fest. s. v. nequitum, p. 162 Müll.: quia non rete accipitri tennitur,

    Ter. Phorm. 2, 2, 16 sq.; cf.:

    retia (alicui),

    Prop. 2, 32 (3, 30), 20; Hor. Epod. 2, 33; Ov. M. 4, 513; 7, 701; 8, 331 al.:

    casses alicui,

    Tib. 1, 6, 5:

    intumescit collum, nervi tenduntur,

    Col. 6, 14, 4:

    chordam,

    Plaut. Most. 3, 2, 55:

    arcum,

    to bend, Verg. A. 7, 164; Hor. C. 2, 10, 20; Ov. M. 2, 604; 5, 55; 5, 63; Stat. S. 3, 1, 51.—Hence, poet. transf.:

    sagittas Arcu,

    to shoot, hurl, Hor. C. 1, 29, 9; cf.:

    spicula cornu,

    Verg. A. 9, 606:

    pariterque oculos telumque,

    id. ib. 5, 508:

    barbiton,

    to tune, Hor. C. 1, 1, 34; cf.:

    tympana tenta tonant palmis,

    Lucr. 2, 618:

    validā lora manu,

    Ov. Am. 3, 2, 72:

    vela (Noti),

    to swell, Verg. A. 3, 268:

    praecipiti carbasa tenta Noto,

    Ov. H. 10, 30:

    praetorium,

    to stretch out, pitch, Caes. B. C. 3, 82: pelles in ordine tentae, Lucil. ap. Non. 181, 30:

    conopia,

    Prop. 3, 11 (4, 10), 45: grabatos restibus, Lucil. ap. Non. 181, 29:

    cubilia,

    Hor. Epod. 12, 12: manus ad caeli caerula templa, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 51 Vahl.); so, manus ad caelum, Caes. B. C. 2, 5; Verg. A. 3, 176:

    bracchia ad caelum,

    Ov. M. 6, 279; 9, 293;

    for which: bracchia caelo,

    id. ib. 2, 580;

    9, 210: ad legatos atque exercitum supplices manus tendunt,

    Caes. B. C. 2, 12; so,

    manus ad aliquem,

    id. B. G. 2, 13:

    ad sidera palmas,

    Verg. A. 1, 93:

    super aequora palmas,

    Ov. M. 8, 849:

    ad aliquem orantia bracchia,

    id. P. 2, 9, 65:

    manus supplices dis immortalibus,

    Cic. Font. 17, 48; cf.:

    vobis supplex manus tendit patria communis,

    id. Cat. 4, 9, 18; so,

    manus alicui,

    Caes. B. G. 7, 48; Ov. M. 3, 723; id. H. 10, 146:

    manus supinas,

    Liv. 3, 50, 5:

    manus ripae ulterioris amore,

    Verg. A. 6, 314; cf.

    also: Graecia tendit dexteram Italiae,

    stretches forth, reaches, Cic. Phil. 10, 4, 9; id. Prov. Cons. 4, 9:

    (conjux) parvum patri tendebat Iulum,

    reaches out, Verg. A. 2, 674:

    tu munera supplex Tende, petens pacem,

    id. G. 4, 535:

    quo tendant ferrum,

    aim, direct, id. A. 5, 489:

    qua nunc se ponti plaga caerula tendit,

    stretches itself out, extends, Lucr. 5, 481. —
    2.
    In partic.:

    nervum tendere, in mal. part.,

    Auct. Priap. 70; cf. Mart. 11, 60, 3.—Hence, tentus, a lecherous man, Mart. 11, 73, 3; Auct. Priap. 20; 27; 34 al.; and tenta, ōrum, n., = membrum virile, Cat. 80, 6.—
    B.
    Trop.: insidiae tenduntur alicui, are spread out, laid (qs. like nets), Cic. Rosc. Com. 16, 46:

    insidias alicui,

    Sall. C. 27, 2; Suet. Caes. 35:

    omnes insidias animis,

    Cic. Leg. 1, 17, 47:

    animum vigilem,

    to strain, exert, Stat. Achill. 1, 543: longo tendit praecordia voto, Claud. Cons. Prob. et Ol. 66; cf.:

    sunt quibus in Satirā videor nimis acer et ultra Legem tendere opus,

    i. e. to heighten, aggravate, Hor. S. 2, 1, 2:

    aestivam sermone benigno noctem,

    to protract, extend, id. Ep. 1, 5, 11:

    (lunam) Tanto posse minus cum Signis tendere cursum,

    to direct, Lucr. 5, 631:

    cursum ex acie in Capitolia,

    Sil. 9, 216:

    cursum ad agmina suorum,

    id. 10, 73:

    iter ad naves,

    Verg. A. 1, 656:

    iter pennis,

    id. ib. 6, 240:

    ad dominum iter,

    Ov. M. 2, 547:

    cursum unde et quo,

    Liv. 23, 34, 5:

    iter in Hispaniam, Auct. B. Afr. 95: cunctis civibus lucem ingenii et consilii sui porrigens atque tendens,

    tendering, offering, Cic. de Or. 1, 40, 184.—
    II.
    Neutr.
    A.
    To direct one ' s self or one ' s course; to aim, strive, go, travel, march, tend, bend one ' s course in any direction (class.).
    1.
    Lit.:

    dubito an Venusiam tendam,

    Cic. Att. 16, 5, 3:

    Beneventum,

    Hor. S. 1, 5, 71:

    cursuque amens ad limina tendit,

    Verg. A. 2, 321:

    ad castra,

    Liv. 9, 37:

    in castra,

    id. 10, 36:

    ad aedes,

    Hor. Ep. 1, 7, 89:

    ad domum Bruti et Cassii,

    Suet. Caes. 85:

    ad portus,

    Ov. M. 15, 690:

    Ciconum ad oras,

    id. ib. 10, 3:

    ad metam,

    id. ib. 15, 453; cf.:

    cum alter ad alterum tenderemus,

    Plin. Ep. 1, 5, 9:

    unde venis? et Quo tendis?

    Hor. S. 1, 9, 63; id. Ep. 1, 15, 11; id. C. 3, 3, 70:

    quo tendere pergunt,

    Verg. A. 6, 198; Nep. Milt. 1, 6:

    tendimus huc (sc. in Orcum) omnes,

    Ov. M. 10, 34 et saep. —
    b.
    Of things concrete or abstract, to go, proceed, extend, stretch, etc.:

    in quem locum quaeque (imago) tendat,

    Lucr. 4, 179:

    levibus in sublime tendentibus,

    Plin. 2, 5, 4, § 11:

    sursum tendit palmes,

    Col. 5, 6, 28:

    simulacra viis derectis omnia tendunt,

    Lucr. 4, 609.— Poet., with acc. of direction:

    tunc aethera tendit,

    Luc. 7, 477:

    dextera (via), quae Ditis magni sub moenia tendit,

    Verg. A. 6, 541:

    gula tendit ad stomachum, is ad ventrem,

    reaches, extends, Plin. 11, 37, 66, § 176:

    Taurus mons ad occasum tendens,

    id. 5, 27, 27, § 97; so id. 5, 5, 5, § 35; 16, 30, 53, § 122; cf.:

    Portae Caspiae, quae per Iberiam in Sarmatas tendunt,

    id. 6, 13, 15, § 40:

    seu mollis quā tendit Ionia,

    Prop. 1, 6, 31.—
    2.
    Trop.
    a.
    In gen., to aim, strive, be directed or inclined, to tend in any direction:

    ad reliqua alacri tendebamus animo,

    Cic. Div. 2, 2, 4; cf.:

    ad altiora et non concessa tendere,

    Liv. 4, 13, 4:

    ad majora,

    Quint. 2, 4, 20; 12, 2, 27:

    ad eloquium,

    Ov. Tr. 4, 10, 17:

    ad suum,

    Liv. 4, 9, 5; cf.:

    ad Carthaginienses,

    id. 24, 5, 8:

    cum alii alio tenderent,

    id. 24, 28, 1:

    in diversum sententiae tendebant,

    id. 36, 10, 7: tenes, quorsum haec tendant, quae loquor, tend, look, = spectent, Plaut. Ps. 1, 2, 81; Hor. S. 2, 7, 21. —
    (β).
    To exert one ' s self, to strive, endeavor (mostly poet.); with inf.:

    (Laocoon) manibus tendit divellere nodos,

    Verg. A. 2, 220:

    pasta (nitedula) rursus Ire foras pleno tendebat corpore frustra,

    Hor. Ep. 1, 7, 31: captae [p. 1853] civitati leges imponere, Liv. 6, 38, 7; 24, 35; 10, 1:

    quod efficere tendimus,

    Quint. 9, 1, 21:

    fratresque tendentes opaco Pelion imposuisse Olympo,

    Hor. C. 3, 4, 51:

    tendit disertus haberi,

    id. Ep. 1, 19, 16:

    aqua tendit rumpere plumbum,

    id. ib. 1, 10, 20; Pers. 5, 139; Juv. 10, 154. — Absol.:

    miles tendere, inde ad jurgium,

    insists, persists, Ter. Eun. 4, 1, 12. —
    b.
    In partic., to exert one ' s self in opposition, to strive, try, endeavor, contend (class. but not freq. till the Aug. per.):

    nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus,

    Verg. A. 5, 21; cf.: nec mora nec requies;

    vasto certamine tendunt,

    id. ib. 12, 553:

    Petreius ubi videt Catilinam contra ac ratus erat magnā vi tendere,

    Sall. C. 60, 5; cf.:

    summā vi,

    Liv. 32, 32, 7 Drak.:

    adversus, etc.,

    id. 34, 34, 1:

    contra,

    id. 35, 51, 6:

    ultra,

    id. 24, 31, 4:

    acrius,

    Tac. A. 2, 74; cf.:

    acrius contra, ut, etc.,

    Liv. 3, 15, 2; so with ut, id. 4, 7, 8; with ne, id. 4, 8, 6:

    quid tendit? cum efficere non possit, ut, etc.,

    what does he strive for? to what do his efforts tend? Cic. Fin. 2, 5, 16; cf.:

    nihil illi tendere contra,

    Verg. A. 9, 377. —
    B.
    For tentoria tendere, to set up tents, to be under tents, be encamped, to encamp:

    qui sub vallo tenderent mercatores,

    Caes. B. G. 6, 37; cf.:

    omnibus extra vallum jussis tendere, Frontin. Strat. 4, 1, 18: vallo tendetis in illo,

    Luc. 7, 328:

    hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles,

    Verg. A. 2, 29:

    legio latis tendebat in arvis,

    id. ib. 8, 605:

    isdem castris,

    Liv. 44, 13, 12; 27, 46; 44, 5; Suet. Galb. 12; 19; cf.:

    isdem hibernis tendentes,

    Tac. H. 1, 55:

    Lugduni tendentes,

    id. ib. 1, 59:

    cum multitudo laxius tenderet,

    Curt. 3, 8, 18; 5, 7, 6; 7, 2, 37:

    tendere in campis,

    id. 10, 7, 20. — Hence, tensus, a, um, P. a., stretched out, drawn tight, strained, tense (rare):

    rectissima linea tensa,

    Quint. 3, 6, 83:

    collum,

    id. 11, 3, 82; cf.:

    remissis magis quam tensis (digitis),

    id. 11, 3, 99:

    vox tensior (opp. remissior),

    id. 11, 3, 42:

    lacerti,

    Luc. 7, 469:

    rudentes,

    id. 2, 683:

    frons,

    Lucr. 6, 1195:

    tormento citharāque tensior,

    Auct. Priap. 6 and 70.— Sup. and adv. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > tenta

См. также в других словарях:

  • ARABIA — I. ARABIA Asiae regio, Africae proxima, cuius longitudo a mari Mediterraneo in confiniis Aegypti, usque ad initium sinus Persici et promontorium Corodamum, latitudo inter Persicum Arabicumque sinus intercipitur. Habet ab Ortu montes, qui illam a… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»